Voorwoord. Namens het team en medewerkers van basisschool Scharn, Annette Wijnen en Eef Karsten directie. Schoolgids Basisschool Scharn

Transcriptie

1 Schoolgids Basisschool Scharn

2 Voorwoord Mogelijk kent u de school al uit verhalen van andere ouders, uit eigen ervaring als oud-leerling, of zit uw kind al op basisschool Scharn. Maar misschien is deze schoolgids wel de eerste kennismaking met onze school. In alle gevallen hopen wij dat deze gids u de informatie geeft, die u wenst. In deze gids informeren wij u over onze manier van werken. Bovendien vertellen wij in deze gids wat u van ons mag verwachten en hoe wij ons onderwijs hebben georganiseerd. Ons streven is om in deze schoolgids zo duidelijk en informatief mogelijk te zijn naar ouders en andere belangstellenden. Wij hopen dat u deze gids met veel plezier zult lezen. Indien u vragen of opmerkingen heeft naar aanleiding van deze gids, nodigen wij u uit om contact met ons op te nemen. Voor nieuwe ouders: alleen uit een schoolgids leert u een school niet kennen. Wilt u iets van de sfeer proeven en een indruk krijgen van de werkwijze, kom dan gerust eens langs. Maak voor een kennismakingsgesprek, incl. rondleiding een afspraak via Nancy de Winter, administratief medewerker, of info@bsscharn.nl Namens het team en medewerkers van basisschool Scharn, Annette Wijnen en Eef Karsten directie 2

3 Samenvatting Wat wij het allerbelangrijkste vinden, is dat elk kind met plezier naar school komt en er heel veel leert. Ons team werkt aan een goede sfeer in de school en we willen dat alle kinderen zich bij ons thuis voelen. Daarom zijn bijvoorbeeld discriminatie en pesten uit den boze. Natuurlijk kent onze school (spel)regels. Omdat er dagelijks ongeveer 450 personen op de school aanwezig zijn, zijn die nodig. Maar belonen van goed gedrag gaat bij ons voor het uitdelen van straffen. Daarnaast proberen we elke leerling een niveau te laten bereiken dat voor hem of haar het hoogst haalbare is. Elk kind krijgt, voor zover als mogelijk is, ruimte en aandacht. Niet alleen bij de vakken rekenen, lezen en taal, maar ook bij zijn verdere ontwikkeling, van groep 1 tot en met groep 8. Kiezen voor basisschool Scharn betekent kiezen voor een school die streeft naar kwaliteit. In alle opzichten. Op onze school draait het om de kinderen; zij staan centraal. Daarbij nadrukkelijk begeleid door de leerkrachten. Om dat goed te kunnen doen, werken leerkrachten intensief samen en worden ze regelmatig bijgeschoold. We dragen zorg voor goed, aantrekkelijk lesmateriaal en actuele lesmethoden. Vervolgens volgen we elke leerling nauwgezet. Dat gebeurt o.a. via observaties en toetsen. De vorderingen worden door de leerkrachten bekeken en geregeld met de ouders doorgesproken. Wij vinden dat kinderen -de volwassenen van morgen- zich breed moeten kunnen ontwikkelen. Behalve aan Nederlandse taal, rekenen en wiskunde, lezen en schrijven besteden we daarom ook aandacht aan andere zaken en vakken. Daartoe behoren: Engels (in de groepen 6,7 en 8), wereldoriëntatie (natuur en techniek, aardrijkskunde en geschiedenis), bevordering van zelfredzaamheid (verkeersonderwijs en je kunnen redden als consument, als mens en als kritische burger), gezond gedrag, zicht hebben op onze maatschappij, levensbeschouwing (het bijbrengen van een grondhouding waarin christelijke principes een plaats hebben), kunst en cultuur (beeldend, drama, dans, muziek, film, literatuur en cultureel erfgoed) en bewegingsonderwijs. Zodoende komen alle aspecten van de mens in ontwikkeling aan bod. De school stelt het zeer op prijs dat de ouders nauw betrokken zijn bij de school en bij het wel en wee van hun kind(eren). Goede contacten zijn zowel in het belang van de leerlingen, als van de ouders én van de school. Ouders en school kunnen elkaar op die manier ondersteunen bij de opvoeding en het onderwijs. Enkele malen per jaar ontvangen de ouders informatie van de school: via een informatieavond aan het begin van het schooljaar en via rapportbesprekingen. Ook kan men na schooltijd voor een gesprek terecht bij de leerkracht. Voorts worden de ouders geïnformeerd door de schoolkalender, deze schoolgids, de nieuwsbrieven en onze website. Ouders kunnen op veel manieren actief zijn. Zo is inzet van ouders nodig bij diverse activiteiten. Zij kunnen lid worden van de Oudervereniging, die tal van zaken organiseert en nauw samenwerkt met de leerkrachten. In de Medezeggenschapsraad kunnen ouders meepraten over het beleid van de school. Tenslotte vinden op school jaarlijks diverse activiteiten plaats, die niet (direct) met de lessen te maken hebben, maar er toch gewoon bij horen. We noemen bijvoorbeeld de intocht van Sinterklaas, de Kerstviering, de speelgoedmarkt, de sportdag, de Kinderboekenweek, excursies, het carnavalsfeest, de schoolreis of het schoolverlaterskamp, de slotdag, Communie en Vormsel en de verjaardagen. Kortom, Basisschool Scharn staat niet alleen garant voor goed onderwijs in een goede sfeer, maar ook voor een plezierige schooltijd. Want we zeiden het al eerder: we willen graag dat elk kind met plezier naar school komt en er heel veel leert. 3

4 Hoofdstuk 1 Doelstellingen 1.1 Het schoolbestuur MosaLira stichting voor leren, onderwijs en opvoeding is opgericht in 2003 en gevestigd te Maastricht. MosaLira is het bevoegd gezag van 16 scholen voor basisonderwijs, twee scholen voor speciaal basisonderwijs, drie voorzieningen voor speciaal onderwijs en United World College Maastricht (Primary). Op onze scholen werken circa 740 personeelsleden voor ruim leerlingen. Het marktaandeel van MosaLira binnen het basisonderwijs in Maastricht is bijna 67%. De stichting heeft zonder winstoogmerk ten doel het geven van basisonderwijs, speciaal basisonderwijs, speciaal onderwijs en voortgezet speciaal onderwijs van één of meer richtingen en openbaar onderwijs in afzonderlijke scholen voor bijzonder onderscheidenlijk openbaar onderwijs in Maastricht en omgeving. Daarnaast heeft MosaLira tevens ten doel het verzorgen van kinderopvang-, peuterspeelzaal- en overige pedagogische begeleidingsactiviteiten. Missie MosaLira biedt een veilige uitdagende leeromgeving waarin kinderen zich ontwikkelen tot verantwoordelijke en succesvolle medeburgers. Ouders zijn partners bij het onderwijs. Persoonlijke talenten, respect voor elkaar en een duurzame samenleving zijn voor MosaLira leidend. Hoofddoelstelling MosaLira streeft naar het behalen van maximale leeropbrengst voor ieder kind, waarbij in een waarde gerichte benadering de vorming en het welbevinden van het gehele kind centraal staat. MosaLira denkt dat haar hoofddoelstelling het meest effectief gerealiseerd kan worden door te werken aan de hieronder genoemde drie strategische doelstellingen. Visie MosaLira heeft in haar toekomstvisie richting 2025 samen met het directeurenberaad en de GMR de onderstaande richtinggevende uitgangspunten geformuleerd. Deze punten vormen de stip op de horizon waar naartoe gewerkt wordt. 1. De talentontwikkeling van kinderen wordt zoveel als mogelijk vormgegeven in een inclusieve setting, waarbij alle beschikbare expertise en middelen worden ingezet om kinderen passend en thuisnabij bij hun onderwijs- en ondersteuningsbehoefte te kunnen bedienen. 2. Intensieve en professionele samenwerking op alle niveaus intern en extern is noodzakelijk om de ambities en doelstellingen te realiseren. 3. Het professionaliseringsbeleid is gericht op de continue ontwikkeling en kwaliteitsverbetering van zowel de organisatie als ook individuele personeelsleden. 4. Het personeelsbeleid, onder andere mobiliteit en scholing, is gericht op een evenwichtige verdeling op basis van leeftijd, expertise en duurzame inzetbaarheid. 5. De omvang en organisatie van scholen en de stichting zijn passend bij een effectieve en efficiënte inzet van middelen en de realisatie van de gestelde doelen en maatschappelijke opdracht. Identiteit Het onderwijs binnen alle MosaLira scholen wordt gegeven met aandacht voor de godsdienstige, levensbeschouwelijke en maatschappelijke waarden zoals die leven in de Nederlandse samenleving en met onderkenning van de betekenis van de verscheidenheid van die waarden. Hierbij wordt geen onderscheid gemaakt tussen katholieke, protestants-christelijke, interconfessionele, algemeen bijzondere of openbare scholen. MosaLira is een waarden gestuurde stichting. De sturende waarden van de stichting en haar scholen geven richting aan het denken, voelen en handelen van alle betrokkenen, aan de wijze van 4

5 besturen, aan de inhouden en de vormen van leren, onderwijs en opvoeding en aan de relatie met de ouders en andere opvoedingspartners en de samenleving. Het College van Bestuur van MosaLira heeft een commissie Onderwijs en Identiteit in het leven geroepen die gevraagd en ongevraagd adviseert met betrekking tot levensbeschouwelijke zaken en die de levensbeschouwelijke oriëntatie van het onderwijs op alle scholen van MosaLira stimuleert, versterkt, begeleidt en ondersteunt. De commissie voert haar taak uit vanuit de aanname dat de levensbeschouwelijke oriëntatie van de stichting en haar scholen de basis en de toetssteen vormt voor een waarden gestuurde ontwikkeling. Alle scholen van MosaLira formuleren de voor hen sturende waarden en beschrijven die in hun schoolplannen en schoolgidsen. Ze geven daarbij aan op welke wijze zij zich verhouden tot hun levensbeschouwelijke grondslag, het wat en hoe van hun onderwijs en opvoeding, het wat en hoe van hun levensbeschouwelijke educatie en hoe zij de relatie vormgeven met ouders, andere opvoedingspartners, kerkgenootschappen en de samenleving. Dit geheel geeft een eigen kleur aan elke school, het bepaalt wie de school wil zijn, het geeft haar een eigen gezicht, het bepaalt haar identiteit. Voor onze school zijn de volgende waarden sturend in haar pedagogische en educatieve omgang met kinderen en ouders en in de omgang met de samenleving : 1. Kinderen maken kennis met de vele manieren van denken en leven in onze samenleving; 2. Vertrouwen en optimisme zijn zichtbaar aanwezig; 3. Iedereen is welkom, ongeacht geloof, afkomst of levensovertuiging; 4. Leerkrachten, medewerkers, kinderen en ouders/verzorgers hebben respect voor elkaars opvattingen en levenswijzen. Zie ook hoofdstuk 1.2 Basisschool Scharn, een katholieke school, 1.3 Doelen en uitgangspunten van de school en 1.7 Educatief Partnerschap. Bestuur De stichting kent 2 organen: * Het College van Bestuur * De Raad van Toezicht Het College van Bestuur Het College van Bestuur is belast met het besturen van de stichting en komt alle taken en bevoegdheden toe die wettelijk het bestuur van de stichting toekomen, met uitzondering van de taken en bevoegdheden die in de statuten en de wet expliciet aan de Raad van Toezicht zijn toegekend. Het College van Bestuur is verantwoordelijk voor de eenheid van het totale beleid en schept op bestuursniveau waarborgen ter bescherming van en bevordering van de denominatieve identiteit respectievelijk het openbaar karakter van de stichting en van de onderscheiden onder zijn beheer staande scholen en overige voorzieningen. Het College van Bestuur heeft zijn werkzaamheden vastgelegd in het bestuur statuut. Het College van Bestuur bestaat uit de volgende personen: Voorzitter: Dhr. T. van Mulken Lid: Dhr. D. Huntjens De Raad van Toezicht De Raad van Toezicht houdt toezicht op de verwezenlijking van de doelstelling van de stichting, de algemene gang van zaken binnen de stichting alsmede het functioneren van het College van Bestuur. De Raad van Toezicht heeft de taken en bevoegdheden van de Raad van Toezicht vastgelegd in het bestuur statuut. 5

6 De Raad van Toezicht bestaat uit de volgende personen: Voorzitter Dhr. F. Groutars Lid Dhr. R. Wedler Lid Dhr. F. Schneiders Lid Mevr. M. Depondt Lid Mevr. A. Boeijen Lid Mevr. A. Christophe Directeurenberaad De directeuren van de scholen ressorterend onder de stichting vormen tezamen het directeurenberaad. Dit is een overlegorgaan met een adviserende functie. De volgende scholen ressorteren onder het bevoegd gezag van MosaLira: Bs. St. Aloysius Bs. Amby Bs. Anne Frank Bs. de Vlinderboom UWC Primary Bs. John F. Kennedy Bs. De Lètterdoes Bs. Het Mozaïek Bs. De Maasköpkes Bs. Manjefiek Bs. Montessori Binnenstad Bs. St. Oda Bs. Petrus en Paulus Bs. St. Pieter Bs. Scharn Bs. t Spoor Bs. Wyck SBO De Opstap SBO de Sprong ZMLK Jan Baptist SO en VSO Don Bosco SO en VSO diplomastroom IvOO SO, VSO diplomastroom, VSO AD, JRK Adresgegevens MosaLira MosaLira stichting voor leren, onderwijs en opvoeding Pastoor Habetsstraat 40a 6217 KM Maastricht Tel. : info@mosalira.nl website: 6

7 1.2 Basisschool Scharn, een katholieke school Onze school is een katholieke basisschool. We willen dat niet alleen formeel zijn, het moet voelbaar zijn in ons denken en handelen van alledag We vinden het belangrijk dat elk kind, ongeacht geloof, levensovertuiging, culturele achtergrond of afkomst op onze school onderwijs kan krijgen. We willen bewust een link leggen met andere godsdiensten, vooral met de kinderen op zoek gaan naar overeenkomsten. In onze ogen is de school ook een ontmoetingsplaats, waar kennismaking en respect voor andere opvattingen, denkbeelden en culturen van wezenlijk belang zijn. Er wordt actief ingegaan op verschillen om ervan te leren iedereen in zijn of haar waarde te laten. Er is sprake van erkende ongelijkheid, niet van het opdringen van één bepaalde overtuiging. De dialoog staat daarbij centraal. Samenvattend: we willen een katholieke school zijn, waar: sprake is van respect voor elkaar en gelijkwaardigheid opgekomen wordt voor de zwakkeren in onze samenleving vertrouwen en optimisme zichtbaar aanwezig zijn mensen elkaar ondersteunen en niet bestrijden vieringen van belang zijn: Kerst, Pasen, Communie, maar ook niet christelijke feesten, zoals bv. het suikerfeest; iedereen welkom is, ongeacht geloof, afkomst of levensovertuiging; leerkrachten, medewerkers, kinderen en ouders/verzorgers respect voor elkaars opvattingen en levenswijzen hebben; we kinderen proberen waardering voor elkaar bij te brengen; kinderen kennis maken met de vele manieren van denken en leven in onze samenleving. Ook vertellen we de kinderen steeds weer dat er regels gelden op school. Natuurlijk wordt er wel eens een kind gestraft. Maar we vinden het belonen van goed gedrag zinvoller. Overheersend is de lach, de vreugde, het samenzijn en samenvoelen en dat is volgens ons een teken dat we bezig zijn met een goede en fijne school. Bestuurders, directieleden en teamleden van katholieke scholen worden in toenemende mate uitgedaagd door de opgave met elkaar op zoek te gaan naar de betekenis van de katholiciteit van hun eigen school. Belangrijk in deze zoektocht is om een verbinding te leggen tussen de grondslag (de idealen) van de school en het dagelijks handelen in de school. Wie we zijn als katholieke school blijkt immers in eerste instantie uit wat we doen en welke verhalen we vertellen. Een van de belangrijkste kerntaken van onderwijs is bijdragen aan de persoonlijke en maatschappelijke ontwikkeling van kinderen. Uitvoering geven aan deze kerntaak veronderstelt een visie op ontwikkeling en op de bijdrage die een school daaraan kan leveren. Hoe kan onze school invulling geven aan die pedagogische opdracht van het onderwijs om de ontwikkeling van kinderen te bevorderen? En in welke richting? Deze vragen vormen een deel van de vragen, die we ons als team dit schooljaar stellen in het proces van de visieontwikkeling. Doen we de goede dingen en doen we die op een goede manier? Af en toe bewust stilstaan bij je eigen wortels is noodzakelijk om jezelf te voeden en daarmee de eigen praktijk verder te ontwikkelen. 7

8 Binnen de onderwijsstichting MosaLira, waarvan basisschool Scharn deel uit maakt, ondersteunt een commissie Onderwijs & Identiteit de scholen bij bovengenoemde vragen. Als het gaat om typeringen van scholen op basis van inhoud en de wijze waarop vorm wordt gegeven aan de levensbeschouwelijke educatie (het communiceren over antwoorden op levensvragen) zien we globaal drie type scholen: a. De algemeen/openbare basisscholen. Hierin komen de sociaal-emotionele vorming (ontdekken van de eigen persoonlijkheid, sociale houding, burgerschapsvorming, morele houding op basis van westerse waarden en normen) en de kennismaking met geestelijke stromingen (overdracht van kennis over katholicisme en andere religies en levensvisies) aan bod. b. De katholieke cultuurschool. Naast de hierboven genoemde (wettelijk verplichte) vakken is hier aandacht voor het godsdienstonderwijs of vieringen, in de vorm van de beleving bij bijbelverhalen en rituelen vanuit katholiek perspectief. c. De katholieke geloofsschool. In deze school worden catecheselessen gegeven. Denk daarbij aan de inwijding in het katholieke geloof en in de geloofsgemeenschap, of de inleiding in de katholieke houding en praktijk. Basisschool Scharn behoort tot het tweede type, nl. de katholieke cultuurschool. We gaan ervan uit dat je levensbeschouwing een persoonlijke keuze is en dat het de taak van de basisschool is om een brede oriëntatie te bieden. Omdat we van oudsher een katholieke school zijn, putten we graag uit de bron van de christelijke traditie als het gaat om verbeelding en rituelen (bijbelverhalen, feesten, vieringen). We zien een driehoek, nl. ouders-school-parochie. Ouders, die ervoor kiezen om hun kind(eren) in te leiden in de katholieke geloofsgemeenschap doen dat in de gemeenschap van de parochie. Samen, in overleg met de parochiegeestelijkheid, kiezen zij voor een voorbereiding op het ontvangen van de sacramenten als Doopsel, Communie en Vormsel. 8

9 De school geeft gelegenheid om gebruik te maken van onderwijsruimtes, als het nodig is om groepen kinderen te begeleiden. Die begeleiding gebeurt dan buiten schooltijd en onder verantwoordelijkheid van de parochie en de ouders. Tot slot. We hopen dat u, als ouder/verzorger na het lezen van deze teksten, meer zicht hebt op wat u mag verwachten van basisschool Scharn, als katholieke school, in deze tijd. Reacties zijn uiteraard altijd welkom, zeker als deze ons helpen in onze zoektocht. 1.3 Doelen en uitgangspunten van de school In deze schoolgids schrijven we uitgebreid over de doelen en de werkwijzen van onze school. Maar om te beginnen willen we heel kernachtig zeggen waar het op onze school om draait: We willen dat de kinderen veel leren mét plezier, waarbij ze kansen krijgen om zelfstandig en samen met anderen hun talenten te ontwikkelen samen leven, samen leren Elke dag met plezier naar school Wij werken aan een fijne sfeer in de klassen. De leerkrachten streven naar een zo hoog mogelijk niveau en houden daarbij rekening met individuele capaciteiten van de kinderen, waarbij we de talenten van kinderen en leerkrachten zo veel als mogelijk tot ontplooiing willen laten komen. Daarbij speelt u als ouder een belangrijke, stimulerende rol. Uw betrokkenheid wordt zichtbaar in de interesse voor de schoolervaringen van uw kind en indien mogelijk de actieve hulp bij allerlei schoolse activiteiten. Hoe kunnen we samen zorgdragen voor het welzijn van onze kinderen? Zelfstandig en samenwerkend leren Het realiseren van goed onderwijs kan in onze visie alleen in teamverband. Onderlinge samenwerking vinden we in onze school dan ook wezenlijk. We willen op onze school open staan voor elkaar vanuit een eerlijke en respectvolle houding. Respect voor ideeën, opvattingen en kwaliteiten, maar ook voor knelpunten, vragen en beperkingen van mensen. We vinden het erg belangrijk, dat alle mensen binnen de school mogelijkheden krijgen om zich te ontwikkelen. We streven naar een professionele cultuur; een situatie, waarbij mensen: - betrokken zijn bij het gehele onderwijs binnen de school - leven zien als samenleven - elkaars kennen en kunnen accepteren - verantwoordelijkheid krijgen en nemen - elkaar ondersteunen en vertrouwen in elkaar hebben - hulp willen en kunnen geven vanuit eigen vakkundigheid - hulp willen en kunnen vragen - echt betrokken zijn bij anderen - open staan voor elkaar en van elkaar willen leren - de dialoog voeren - enthousiast zijn - positief zijn ingesteld - uit zijn op samenwerking - betrokkenheid en plezier uitstralen - hun eigen opvattingen willen parkeren en onderzoeken - zich kwetsbaar durven op te stellen - eerlijk zijn, ook als dat moeilijk is - flexibel zijn. 9

10 Samenwerking vormt niet alleen voor de schoolcultuur een belangrijk uitgangspunt, maar tevens voor het onderwijs in de klas. Kinderen leren samenwerken, met elkaar communiceren, rekening houden met elkaars sterke en zwakke punten, wederzijds respect voor elkaar. Daartoe is het voortdurend werken aan sociale vaardigheden eveneens van belang. Expliciet aandacht schenken aan waarden en normen is daarbij een van de pijlers; ook hierover communiceren met ouders Het ontwikkelen van talenten of gebruik maken van en omgaan met verschillen Een belangrijk aspect voor ons onderwijs is de wijze waarop we willen omgaan met verschillen. In de klas is er sprake van een grote diversiteit: elk kind is voor ons speciaal! Wat heeft een kind nodig om verder te kunnen? In ons onderwijs willen we tegemoet komen aan de basisbehoeften van kinderen: relatie, competentie en autonomie. We streven ernaar, om onderwijs te verzorgen, waarbij elk kind zich optimaal kan ontwikkelen. Binnen onze jaargroepen werken we aanpak 1, aanpak 2, en aanpak 3 volgens het actieve directe instructiemodel. De kinderen in aanpak 1 krijgen verlengde en/of extra instructie van de leerkracht ná de instructie die ook gegeven wordt aan de leerlingen in aanpak 2. De kinderen die in aanpak 3 werken krijgen verkorte instructie en kunnen vervolgens zelfstandig aan het werk. Zie voor verdere uitleg punt 2.3. Leerlingenzorg. Het kind echt leren kennen is voorwaarde voor optimaal begeleiden. Het kind met al zijn mogelijkheden en kwaliteiten, behoeften, interesses, beperkingen. Dit proberen we onder meer te doen door gesprekjes met kinderen, door observaties, door naar ze te luisteren, door samen te werken, door te toetsen, zowel methode gebonden als via CITO. Maar bovenal door affectie, liefde en respect voor elk kind! Voor ons houdt goed onderwijs onder meer in: - De leerkracht is zelf verantwoordelijk voor goed onderwijs aan alle kinderen; - We bieden elk kind optimale kansen om eruit te halen wat erin zit; - We volgen nauwkeurig de ontwikkeling van elk kind; - We streven zoveel mogelijk naar voorkomen van problemen i.p.v. remediëren; - We bieden alle kinderen voldoende uitdaging op hun niveau; - We hebben hoge en optimistische verwachtingen van alle kinderen; - We besteden veel aandacht besteden aan een klassenmanagement, dat niet alleen effectief is, maar waarin kinderen zich veilig en geborgen voelen; - We willen interactief onderwijs en actief leren realiseren; - We benaderen kinderen positief; - We zoeken naar een evenwicht tussen kindvriendelijkheid en heldere structuur; - Er is veel aandacht voor leerprocessen naast leerproducten; - Er zijn voldoende middelen en materialen om e.e.a. mogelijk te maken; Een ander wezenlijk aspect voor ons is de innerlijke betrokkenheid van kinderen. Kinderen leren het beste als ze iets graag willen leren. Kinderen leren graag als ze zelf actief betrokken kunnen zijn. We willen kinderen medeverantwoordelijk laten zijn voor hun eigen leren. Dat realiseren we door ze al vroeg met weektaken te leren werken. 10

11 Ontwikkelplan Onderzoekend Leren Het idee dat je na afronding van je lerarenopleiding bent uitgeleerd, is volledig achterhaald. De school is een lerende omgeving. Dé plek waar onze kinderen zich ontwikkelen, op weg naar volwassenheid. Zo n lerende omgeving functioneert alleen optimaal als degenen die voor de klas staan op dezelfde manier in het leven staan. Dat stelt staatssecretaris Sander Dekker in een interview met PrimaOnderwijs (10 april 2013). De staatssecretaris vindt dat leraren ruimte moeten krijgen om zichzelf te professionaliseren, maar dat ze vooral ook zélf hun verantwoordelijkheid moeten nemen. Een breed onderwijsaanbod is wenselijk om kinderen niet alleen te laten presteren op het gebied van taal en rekenen, maar ook in andere schoolvakken, zoals wetenschap en technologie, cultuur en sport. Het gaat bovendien niet alleen om cognitieve prestaties, maar ook om bepaalde vaardigheden die op school worden ontwikkeld of zouden moeten worden ontwikkeld, zoals creativiteit, nieuwsgierigheid, het vermogen om samen te werken, toepassingsvaardigheden, verantwoordelijkheid en doorzettingsvermogen. De Onderwijsraad spreekt ook wel van vakoverstijgende advanced skills, waar bijvoorbeeld probleemoplossing, communiceren en ictgeletterdheid toe behoren. Om dit alles te realiseren worden hoge eisen gesteld aan de pedagogische en didactische vaardigheden van onze leerkrachten. Onderwijsstichting MosaLira wil hieraan bijdragen, door onderzoek en het stimuleren en faciliteren van ontwikkeling op de scholen. Daartoe zijn afspraken gemaakt met landelijke onderwijsadviesorganisaties als BMC en Cadenza. In januari 2014 voerden medewerkers van BMC Advies een onderzoek uit naar de kwaliteit van het onderwijs op Basisschool Scharn. Het onderzoek maakt deel uit van het programma Leren in het Kwadraat; Goed onderwijs door lerende professionals. Het programma heeft tot doel het onderwijskundig leiderschap in de scholen van MosaLira verder te ontwikkelen, en tegelijkertijd een stevige impuls te geven aan de kwaliteit van de scholen. Naar aanleiding van de uitkomst van het onderzoek maakte de school een ontwikkelplan om haar onderwijskundige praktijk te verbeteren of naar een hoger stadium te brengen. De uitvoering van dat plan dient bij Leren in het Kwadraat als context voor scholing en training van onderwijskundig leiderschap. Een ontwikkelteam heeft in de periode maart-mei 2014 dit ontwikkelplan inhoud gegeven. Het ontwikkelteam (Fieke Ummels, Dominique Tychon, Joke Deckers, Joyce den Os, Marlou Habets, Saskia Janssen, Vivianne Rijnders en Eef Karsten) heeft een keuze gemaakt uit de aangereikte ontwikkelpunten in de kwaliteitsanalyse van BMC en dit gedeeld met het team en ouders. Daarbij werd gekozen voor drie thema s, waarin efficiënte combinaties zijn verwerkt. 11

12 SCHOOLJAAR SCHOOLJAAR INSTRUCTIE EFFECTIEVE INSTRUCTIE VOLGENS HET DIRECTE INSTRUCTIEMODEL Gekoppeld aan taal-spelling INSTRUCTIE EFFECTIEVE INSTRUCTIE VOLGENS HET DIRECTE INSTRUCTIEMODEL Gekoppeld aan Oriëntatie op jezelf en de wereld Een themagroep doet - tijdens dit schooljaaronderzoek naar Oriëntatie op jezelf en de wereld (kerndoelen 34 t/m 54) en formuleert adviezen om te komen tot een integrale curriculumkeuze, ingaande het volgend schooljaar. De kerndoelen zijn verdeeld over de thema's: mens en samenleving, natuur en techniek, ruimte en tijd. LEERLINGENZORG / PASSEND ONDERWIJS Gekoppeld aan rekenen en wiskunde LEERLINGENZORG / PASSEND ONDERWIJS Gekoppeld aan rekenen en wiskunde KLEUTERONDERWIJS KLEUTERONDERWIJS 12

13 1.4 De school en haar kinderen De school ligt in de Maastrichtse wijk Scharn, in het oosten van de stad. Aan de zuidkant grenst Scharn aan de voormalige zelfstandige gemeente Heer; in het westen vormt de A2 (nu nog in 2011) een grens. In het zuiden grenst Scharn aan de wijk Amby, ook een voormalige zelfstandige gemeente. Aan de oostkant ligt Bemelen (gemeente Margraten), op ca 2 km, achter een natuuren landbouwgebied. In dit voedingsgebied ligt ook de wijk Wittenvrouwenveld. Twee andere basisscholen zijn gelegen in dit zelfde voedingsgebied, nl. OBS de Regenboog en Nutsschool-Oost, beide beheerd door Onderwijsstichting kom Leren. De naam Scharn is afkomstig van een omstreeks 1100 gebouwde ridderburcht. Een van de bewoners van deze burcht was Adelbert van Scharn. De oude fundamenten van de burcht liggen op de plaats van de tegenwoordige Adelbert van Scharnlaan. Tot 1970 maakte Scharn deel uit van de gemeente Heer. Scharn bestaat uit enkele doorgaande straten met oudere bebouwing, met daaromheen een aantal uitbreidingsplannen uit verschillende periodes. Aan de Bergerstraat, de Bemelerweg en de Wethouder Van Caldenborghlaan liggen enkele fraaie hoeves en landhuizen. Het voormalige raadhuis van de gemeente Heer uit 1920 ligt aan het Raadhuisplein, aan de rand van Scharn. Het ontwerp voor de brede Adelbert van Scharnlaan, met enkele woonblokken van Frits Peutz, en het waaiervormige stratenplan tegenover de Sint Antonius van Paduakerk, dateren uit de jaren dertig en veertig. In de jaren tachtig werd aan de oostkant van Scharn het uitbreidingsplan Keerderstraatje gerealiseerd, met grotendeels duurdere koopwoningen. In de jaren '90 werd het landbouwgebied tussen Scharn en Amby (Scharn-Noord) ontwikkeld, deels voor woningbouw, deels voor bedrijfshuisvesting in een parkachtige setting. Op het terrein van de gesloopte villa Aldegonda werd in 2005 de kleine woonwijk Aldegondapark voltooid. In de wijk zijn meerdere winkel- en horecavoorzieningen aanwezig, waaronder enkele hotels (bij het verkeersknooppunt Europaplein). Verder zijn er in de wijk diverse scholen gevestigd. In Scharn zijn ook enkele (boven-)stedelijke voorzieningen aanwezig, zoals het Mondriaan Psycho- Medisch Streekcentrum Vijverdal, de hoofdvestiging van de Leeuwenborgh-opleidingen en een zwembad. In het noordelijk deel van de wijk bevindt zich het 15 hectare grote bedrijventerrein Scharn-Noord. De wijk is per openbaar vervoer goed bereikbaar. Scharn is een relatief welvarende wijk. Het opleidings- en inkomensniveau ligt hoger dan het gemiddelde voor Maastricht. De werkeloosheid ligt onder het gemiddelde, evenals de criminaliteitscijfers. Een ruime meerderheid van de bewoners woont in een koopwoning. Dagelijks komen er ca 430 kinderen naar school. De meesten komen uit Scharn. Van oudsher wordt de school ook bezocht door leerlingen uit nabijgelegen wijken. 13

14 1.5 De school op 1 augustus 2016 De school telt thans 15 groepen, die gehuisvest zijn in twee gebouwen, het hoofdgebouw de Klok (anno , en gerenoveerd in 1997) en de dislocatie de Klepel (1970 en gerenoveerd in 2005), gescheiden door de Kloosterstraat. De gymzaal ligt naast de dislocatie. In de groepen zitten kinderen van gelijke leeftijd. De gemiddelde groepsgrootte is 27 leerlingen. In de schoolkalender, die aan het begin van elk schooljaar verschijnt, vindt u meer gegevens over de organisatie van de school, maar ook een actueel overzicht van de planning van activiteiten of namen en adressen van leerkrachten en overige direct betrokkenen bij de schoolorganisatie. 1.6 Kind Centrum Scharn We zien een brede maatschappelijke ontwikkeling, die er toe leidt dat kinderen in toenemende mate uit gezinnen van tweeverdieners komen. Deze ontwikkeling heeft er mede toe geleid dat bij wet is geregeld dat de school het ouders mogelijk moet maken beiden te blijven werken. Anders gezegd, de school moet ouders faciliteren en is verantwoordelijk voor het bieden van een sluitende dagopvang, en daarmee voor de organisatie van voorschoolse, tussenschoolse- en naschoolse opvang. Bij de uitvoering daarvan kan de school samenwerking zoeken met een andere partij, die dit voor de school regelt. Dit laat onverlet dat de school de eindverantwoordelijke is voor de realisatie van een dagarrangement. Voor de Tussenschoolse opvang zijn twee coördinatoren en een kleine twintig medewerkers als vrijwilligers actief op maandag, dinsdag, donderdag en vrijdag. In de afgelopen jaren hebben we gezien dat het aantal overblijvers sterk toenam in vergelijk met de daaraan voorafgaande jaren. Jarenlang schommelde het totaal aantal overblijvers dagelijks tussen 100 en 130 kinderen. De huidige aantallen liggen rond de 300 kinderen. De circa 300 overblijvers verblijven in klaslokalen van de beide schoolgebouwen. De samenwerking tussen basisschool Scharn (MosaLira), peuterspeelzaal Scharn, kinderdagverblijf Scharn en buitenschoolse opvang Scharn (MIK) bestaat al geruime tijd en is voortgekomen uit een gemeenschappelijke visie op het jonge kind. Deze instellingen slaan de handen ineen om een nog beter afgestemd aanbod te realiseren waar het kind en ouders alleen maar voordeel bij hebben. 1.7 Educatief Partnerschap MosaLira laat zich in haar verantwoordelijkheid leiden door de navolgende missie. MosaLira biedt een veilige uitdagende leeromgeving waarin kinderen zich ontwikkelen tot verantwoordelijke en succesvolle medeburgers. Ouders zijn partners bij het onderwijs. Persoonlijke talenten, respect voor elkaar en een duurzame samenleving zijn voor MosaLira leidend. Vanuit deze missie heeft MosaLira strategische doelstellingen en ambities geformuleerd. MosaLira acht het van eminent belang, dat elke school ouders actief betrekt als partner bij de ontwikkeling van hun kind. Dit zogenaamde primaire partnerschap heeft een cruciale plek in het dagelijks handelen van alle professionals binnen MosaLira. M.b.t. de samenwerking en de verdere vormgeving van Kindcentra vormen andere onderwijsorganisaties en kind- en agogische partners de meest voor de hand liggende partners. In dit geval spreken we van secundair partnerschap. Educatief partnerschap is een proces waarbij school, ouders en andere instellingen rondom de ontwikkeling en opvoeding van kinderen elkaar wederzijds ondersteunen en opteren zoveel mogelijk samen te werken en op elkaar af te stemmen met als doel het bevorderen van het leren, de motivatie en de ontwikkeling van kinderen. 14

15 Primair partnerschap De keuze voor gelijkwaardig of educatief partnerschap wordt ingegeven door een aantal overwegingen. Zowel ouders/verzorgers als school zijn nauw betrokken bij de opvoeding en de begeleiding van kinderen. Ze hebben een gezamenlijk belang, namelijk het zorgen voor optimale omstandigheden voor de ontwikkeling en het leren van kinderen, op school en thuis. Door de koppeling aan dat gezamenlijk belang wordt duidelijk dat partnerschap geen doel op zich is. Partnerschap dient in feite drie doelen (zie schema). Deze doelen worden sterk ingekleurd door de keuze voor educatief partnerschap. De relatie tussen school en ouders/verzorgers krijgt zo een sterke focus mee. Immers, alle activiteiten die verband houden met die relatie, laten zich beoordelen vanuit de bijdrage die ze leveren aan één van die doelen, met als uiteindelijk criterium: worden de kinderen er beter van? Educatief partnerschap past ook prima bij de ontwikkeling waarin scholen zichzelf weer positioneren als leef- en leergemeenschap waarin naast kinderen en professionals ook de ouders/verzorgers participeren. Ouders/verzorgers staan bij educatief partnerschap niet aan de zijlijn (zie het organisatorische en het participatiedoel in onderhavig schema). Doelen voor de relatie tussen school en ouders : Pedagogisch doel Realiseren van enige afstemming in de benadering van kinderen thuis en op school Organisatorisch doel Ouders leveren een bijdrage aan het reilen en zeilen van de school ze voeren activiteiten niet alleen mee uit maar denken daar bijvoorbeeld ook over mee Participatiedoel Ouders denken en beslissen informeel en formeel mee met de school. De school legt verantwoording af over haar werk aan de ouders Partnerschap is vervolgens herkenbaar in: Zowel ouders als leerkracht nemen elkaar serieus. Ze luisteren naar elkaar, tonen inlevingsvermogen, gaan respectvol en vriendelijk met elkaar om. Ouders en leerkrachten gaan met elkaar om op basis van gelijkwaardigheid. Beide hebben een rol in de opvoeding van hun kind/de leerling. Samenwerking vindt dan ook plaats op basis van acceptatie van ieders rol/expertise. Educatief partnerschap is uiteindelijk een belangrijk kwaliteitskenmerk van de school en * past bij de school als leef- en leergemeenschap * dient een gezamenlijk belang * is doelgericht * gaat uit van gelijkwaardigheid * impliceert wederzijdse betrokkenheid * erkent verschillen in eindverantwoordelijkheden * vraagt een investering van beide partners * vraagt een consistente toonzetting * vraagt een partner die het voortouw neemt 15

16 Secundair partnerschap Elke school heeft een bredere functie dan kennisoverdracht. Dit komt onder andere goed tot uitdrukking in de realisatie van (integrale) Kindcentra. Ofschoon Kindcentra lokale initiatieven zijn, die per gemeente, dorpskern of wijk in doelstellingen, aard en omvang kunnen verschillen, is een Kind Centrum een samenwerkingsverband tussen verschillende instellingen rondom kinderen, hun ouders en de buurt. Wij zijn van mening dat onze basisscholen een belangrijke schakel in die keten vormen. Bijna altijd betreft het samenwerking tussen basisscholen, peuterspeelzalen en kinderopvang, vaak uitgebreid met bibliotheken, consultatiebureaus, welzijnswerk, schoolmaatschappelijk werk, GGD, muziekschool, centrum voor kunst en cultuur en sportverenigingen. Wat ook de bandbreedte van een Kind Centrum mag zijn, ouders en kinderen hebben baat bij meer samenhang tussen onderwijs, voor-, tussen-, en naschoolse opvang en welzijnsactiviteiten: met andere woorden een Kind Centrum biedt meer kansen voor kinderen. Dat kan in een gebouw zijn, maar het hoeft niet. We zijn wel van mening dat bij de ontwikkeling van elk Kind Centrum maatwerk nodig is om tot goede oplossingen te komen, waarin continuïteit van partners en middelen, naast draagvlak binnen de gemeenschap, belangrijke criteria zijn. Als er in een Kind Centrum concept sprake is van een situatie dat alle betrokken partners zich verbinden aan een gedeelde visie, dan kan men spreken van een ultieme vorm van educatief partnerschap. 16

17 Hoofdstuk 2 Uitwerking van de doelstellingen Streven naar kwaliteit Basisschool Scharn is een van de ca 30 Maastrichtse basisscholen. Al die scholen verschillen in meerdere of mindere mate van elkaar. Ze verschillen in werkwijzen, sfeer maar ook in resultaten en kwaliteit. Op drie manieren werkt onze school aan verdere kwaliteitsverbetering: - het verhogen van de deskundigheid van het personeel, - het kiezen voor goede methoden, materialen en software en - het nauwgezet volgen van de leerlingen. Belangrijker dan de methoden die een school gebruikt zijn de mensen die er werken. Aan hen vertrouwt u immers uw kind met een gerust hart toe. De teamleden werken niet op eigen houtje, maar werken nauw samen. De maatschappij verandert voortdurend en dus ook het onderwijs. Nieuwe ontwikkelingen volgen we op de voet. Daarom zijn er elk schooljaar studiemomenten voor teamleden en volgen leerkrachten cursussen. In onze school wordt lesgegeven met behulp van gedegen lesmethoden. In de afgelopen jaren werd regelmatig geïnvesteerd in nieuwe materialen. Bij het kiezen van lesboeken en ander materiaal wordt gelet op de kwaliteit, het uiterlijk, verdiepingsleerstof en software. De leerlingen moeten er goed mee kunnen leren en het materiaal dient er aantrekkelijk uit te zien. Voor leerkrachten dient het goed hanteerbaar te zijn. Het werken met goede, moderne methoden is één manier om kwaliteit na te streven. De leerling staat centraal en er is een goed contact tussen de ouders en de school, waarbij er tevens sprake is van een open en eerlijke informatieverstrekking aan de ouders. Er zijn kinderen die extra moeilijk werk aankunnen, maar ook kinderen die veel extra oefenstof nodig hebben. Overzicht gemiddelde scores CITO- Eindtoets schoolnorm BS 538,7 538,7 537,8 539,2 539,0 538,7 542,6 542,4 Scharn landelijk 534,9 535,1 535,1 534,7 534,4 534, ,9 De scores van de Cito-eindtoets kunnen liggen tussen 501 en

18 Overzicht adviezen voortgezet onderwijs in groep School norm* vwo , havo-vwo ,2 9 6 havo , havo -tl ,2 3 4 vmbo-tl ,3 3 2 vmbo-gl 2 1 0,5 vmbo-gl/tl ,5 1 vmbo-k ,3 3 vmbo-bb ,8 totaal aantal leerlingen *het gemiddelde van basisschool Scharn van de afgelopen 6 jaren. vwo = voorbereidend wetenschappelijk onderwijs havo = hoger algemeen vormend onderwijs tl = theoretische leerweg gl = gemengde leerweg k = kaderberoepsgerichte leerweg bb = basisberoepsgerichte leerweg Na de basisschool stromen de leerlingen uit naar allerlei vormen van voortgezet onderwijs. De Cito-eindtoets is een van de middelen om te meten welke vorm het meest geschikt is voor een kind, maar zeker niet het enige. De toets geeft een voorspelling van het schoolsucces van de individuele leerlingen in het voortgezet onderwijs, maar is niet ontworpen voor het meten van de kwaliteit van het basisonderwijs. De scores van CITO en de uitstroom naar het voortgezet onderwijs liggen in basisschool Scharn op de meeste onderdelen al jaren lang ruim boven het landelijk gemiddelde. Deze resultaten hebben, naast goed onderwijs, ook te maken met de beginsituatie waarmee onze leerlingen instromen en met hun eigen mogelijkheden. We streven ernaar uit ieder kind het maximale te halen. Belangrijk vinden we dat onze leerlingen terecht komen op de school die past bij hun kwaliteiten. Goede scholen kenmerken zich doordat het maximale uit de kinderen wordt gehaald. De ideale school let bovendien niet louter op kennisoverdracht, maar zorgt er ook voor dat kinderen met plezier naar school gaan, sociale vaardigheden ontwikkelen en iets meekrijgen over waarden en normen. Om deze redenen worden alle leerlingen bij ons op school gedurende hun hele schoolcarrière systematisch gevolgd. Daartoe hanteren we een leerlingvolgsysteem, waarbij gebruik wordt gemaakt van een methode-onafhankelijk toetssysteem, Cito en SCOL. In dit systeem kunnen toetsscores, die op verschillende tijdstippen zijn verkregen, met elkaar vergeleken worden. We volgen het protocol dyslexie, met de verschillende meetmomenten om de leesontwikkeling te volgen, m.n. in de groep 3 en hoger. Maar ook gegevens over de sociaal-emotionele ontwikkeling (thuis- en omgevingssituatie, aanleg, motivatie, welbevinden, zelfbeeld, observaties, gesprekken met het kind en de ouders) worden hierin vastgelegd. Hierdoor wordt zichtbaar hoe een leerling zich in een bepaalde periode heeft ontwikkeld ten opzichte van een eerder meetmoment. Met deze informatie kan sturing gegeven worden op het niveau van het kind, de groep of de school. 18

19 Daarnaast worden de ontwikkelingen en resultaten van alle scholen ook regelmatig door de inspectie beoordeeld. De beoordelingen zijn voor de school van belang om voortdurend de kwaliteit te bewaken en te verbeteren. Ook ouders kunnen een beeld krijgen van de zaken waar de school mee bezig is. Het rapport van de inspectie kan worden bekeken op de internetsite van de inspectie of via Schoolzelfevaluatie Eén maal per jaar maken we in basisschool Scharn een zelfevaluatie op basis van de CITO toetsen die in januari afgenomen worden. Leerkrachten maken dan van hun eigen groep een dwarsdoorsnede waarin ze kunnen zien hoe hun leerlingen gepresteerd hebben in vergelijking met het landelijk gemiddelde. Onze leerlingen presteren bijna altijd beter dan dat landelijk gemiddelde. Daarom heeft basisschool Scharn ook eigen schoolnormen vastgesteld die hoger liggen. Leerkrachten kunnen dan ook zien of we presteren naar ons eigen vastgestelde landelijk gemiddelde. Daarnaast kijken de leerkrachten nog naar de ontwikkeling van hun leerlingen gedurende de afgelopen jaren. De beide Intern Begeleiders doen dit op schoolniveau. Waarom doen we dit? Zo krijgen we meer zicht op ons eigen onderwijs en op het onderwijs van de school als geheel. We krijgen meer zicht op de factoren die bijdragen aan het resultaat. Door te reflecteren op ons onderwijs komen we wellicht tot andere keuzes in ons schoolaanbod. bv. meer tijd nemen voor een van de vakken waarin de leerlingen iets minder presteren en die tijd nemen van het vak waar de leerlingen heel goed in presteren. We willen graag opbrengstgericht werken. We hebben hoge verwachtingen van onze leerlingen. We proberen voor íedere leerling uitdagende doelen te stellen die passen bij de vaardigheden van de leerling. Door regelmatig na te gaan of we die doelen ook halen houden we elkaar en ons onderwijs alert. Voor de schoolzelfevaluatie van schooljaar verwijzen we u naar onze site. 19

20 2.2 Onderwijsaanbod Identiteit Onze visie op het kind Veiligheid voorop! Een warm pedagogisch klimaat van veiligheid, welbevinden, geborgenheid, rust en regelmaat is een voorwaarde om te kunnen leren. Saamhorigheid en respect voor elkaar Een onderling gevoel van saamhorigheid zorgt ervoor dat je respectvol met elkaar omgaat, juist ook als de ander van je verschilt, bijvoorbeeld een andere godsdienst of huidskleur heeft. Verder werken we aan rechtvaardigheidsgevoel, met betrokkenheid op elkaar en open en eerlijk communiceren. Persoonlijke ontwikkeling Het gaat dan om ontwikkeling wat betreft een positief zelfbeeld, zelfstandigheid, verantwoordelijkheid nemen voor jezelf, ontdekken van je talenten, en werken aan je kennis en basisvaardigheden. Wat ontwikkeling betreft vinden we het belangrijk te zien dat een kind niet alleen een hoofd heeft, maar ook handen, een hart én een ziel ( meervoudige intelligentie ). We vinden het dan ook belangrijk om - naast het weten en het denken - ook sociaal-emotionele, levensbeschouwelijke, creatieve, musische en motorische ontwikkeling van het kind te stimuleren. Onze visie op onderwijs Zorg dragen voor de kwaliteit van onderwijs betekent voor ons ook dat deze waarden als een rode draad door ons onderwijsprogramma lopen. Dit geldt niet alleen voor het pedagogisch klimaat dat we proberen te scheppen (zie hierboven), maar ook voor de didactische werkvormen en het leerstofaanbod. Didactische werkvormen De waarden die wij willen doorgeven aan de kinderen komen ook naar voren in de wijze waarop we met de kinderen willen werken. - Saamhorigheid wordt gestimuleerd doordat we de kinderen zoveel mogelijk laten samenwerken. De kinderen leren zo open te communiceren en elkaar aan te vullen en te ondersteunen. - Persoonlijke ontwikkeling wordt gestimuleerd doordat we de kinderen zoveel mogelijk betrekken bij hun eigen leerproces (activerend en zelfstandig leren) en door rekening te houden met individuele verschillen (adaptief onderwijs). Waardeneducatie - Er zijn omgangsregels voor gedrag waar alle kinderen zich aan hebben te houden. - Leerkrachten geven het goede voorbeeld qua gedrag. - Bij sociaal-emotionele ontwikkeling geven we inzicht in (de consequenties van) bepaald gedrag. 20

21 De vertaling in vakgebieden en andere schoolactiviteiten Sociaal-emotionele ontwikkeling De doelen die we op dit vlak hopen te realiseren, zijn: kinderen bewust maken van hun gedrag, respect tonen voor anderen en jezelf, leren accepteren van verschillen, ontwikkelen van vaardigheden zoals luisteren en ruzies oplossen, ontwikkelen van inlevingsvermogen. We werken met de methode Kinderen en hun Sociale Talenten Godsdienst, levensbeschouwing, geestelijke stromingen en schoolvieringen Door overeenkomsten en verschillen te leren tussen de grote godsdiensten (christendom, islam, jodendom, hindoeïsme, boeddhisme) gaan de kinderen respect opbrengen voor mensen met andere geloven. De kinderen laten luisteren naar Bijbelverhalen en hun ervaringen verwerken met creatieve werkvormen (tekenen, drama, muziek). Levensbeschouwelijke gesprekken over onderwerpen als moedig zijn, spijt hebben, in de put zitten e.d. De ene leerkracht zal vaker lessen kiezen die met feitenkennis te maken hebben of met levensbeschouwelijke gesprekken. De andere leerkracht zal vaker voor creatieve lessen kiezen. Waar het ons om gaat, is dat de kinderen, in de acht jaar dat ze bij ons op school zijn, met al deze aspecten in aanraking komen en zo volop kansen krijgen om hun éigen levensbeschouwing te vormen. De voorbereiding op de Eerste Communie en het Vormsel geschiedt in de parochie Kleuteronderwijs, spelen = leren = ontwikkelen Jongste en oudste kleuters zitten in Scharn in verschillende groepen. De vierjarige start in groep 1. In deze groep ligt de nadruk op het wennen aan de basisschool, het nieuwe dagritme, leren omgaan met andere kinderen en een leerkracht (of leerkrachten) en vooral op het zich prettig gaan voelen in de klas en school. Een kind kan zich immers alleen ontwikkelen vanuit een gevoel van veiligheid en vertrouwdheid met de leerkracht en de andere kinderen. Er worden sociale vaardigheden ontwikkeld zoals het leren omgaan met regels (op je stoeltje blijven zitten, zorgvuldig omgaan met materialen, opruimen, luisteren naar de leerkracht en naar elkaar) samen spelen, samen delen, samen werken, verdraagzaam zijn en elkaar helpen. Leren gebeurt vooral door spel en creativiteit. Spelenderwijs leren de kinderen de kleuren, vormen, tellen en cijferherkenning en letterherkenning, omgaan met hoeveelheden, gesprekjes voeren, de woordenschat vergroten, tekenen en voorbereidend schrijven, voorbereidend lezen. In deze groep stromen tot mei op vastgestelde tijdstippen steeds nieuwe vierjarigen in. In de middengroep 1-2 ligt de nadruk op de ontwikkeling op het sociaal-emotionele gebied. Er wordt voor elke kleuter onderwijs op zijn of haar niveau (groep 1 of groep 2) geboden. Kinderen die al wat verder zijn op bepaalde gebieden, krijgen een ander aanbod dan kleuters die daar nog niet aan toe zijn. Tevens bestaat er de mogelijkheid om een kleuter die zich erg snel ontwikkelt, in januari door te laten stromen naar groep 2. En als dat goed gaat, kan deze in het nieuwe schooljaar naar groep 3. In de groepen 2 werken we al een beetje naar groep 3 toe. Vooral na de kerstvakantie wordt er veel aandacht besteed aan voorbereidend schrijven, lezen en rekenen. Maar natuurlijk is en blijft groep 2 een kleutergroep waar dus vooral nog heel veel ruimte is voor spel en spelen, vooral in thematische vorm. In het voorjaar zult u van de leerkracht van groep 2 horen of uw kind toe is aan groep 3, of dat een jaar kleuterverlenging wenselijk is. In alle kleutergroepen wordt veel aandacht besteed aan de sociaal-emotionele ontwikkeling. Er wordt gewerkt met verschillende werkvormen. We zitten met de kleuters in de kring om te vertellen, te zingen, voor te lezen, dingen te bekijken of uit te leggen. Ook werken we met de kleine kring: dan is een deel van de kleuters aan het werk en de andere kinderen zitten met de juf in de kring. Daarnaast werken kleuters veelal gedifferentieerd, op hun eigen niveau, met verschillende materialen. Er wordt gewerkt met ontwikkelingsmateriaal, constructiemateriaal, er wordt getekend en geknutseld, maar we maken natuurlijk ook gebruik van de computer, het 21

22 smartboard, televisie en dvd. Om de grote motoriek te stimuleren geven we gymlessen en is er regelmatig buitenspel. We doen dat allemaal aan de hand van thematisch onderwijs. De thema s sluiten aan op de verschillende perioden in een jaar en op de belevingswereld van de kleuters. De thema s zijn enerzijds door het team ontwikkeld en anderzijds komen ze uit de methode Kleuterplein. Voor het schrijfonderwijs maken we gebruik van de methode Pennenstreken. De ontwikkelingsgebieden van kleuters zijn: Taal Ruimtelijke oriëntatie Motoriek Waarneming Denkontwikkeling In de afgelopen jaren hebben we hard gewerkt aan dit thematisch onderwijs. De leerkrachten hebben zich bekwaamd in het systematisch observeren, registreren en analyseren van de ontwikkelingen van deze jonge kinderen. Vanaf groep 3 wordt er meer klassikaal gewerkt aan de hand van methodes. Er wordt geprobeerd de overgang van groep 2 naar groep 3 zo geleidelijk mogelijk te laten verlopen en hierbij veel speelse momenten in te bouwen. We noemen dit speelleren Groepen 3 t/m 8, vakken, werkwijze en methoden Rekenen en wiskunde Onze school gebruikt in alle leerjaren de vernieuwde versie van de methode "Wereld in getallen, versie 4", een zgn. realistische rekenmethode, incl. software voor individueel (PC) en klassikaal gebruik (smartboard). Dit betekent dat de methode uitgaat van allerlei situaties uit het dagelijks leven, van waaruit de kinderen zich begrippen en vaardigheden eigen maken. Naast het aanleren van velerlei technieken ter oplossing van rekenkundige vraagstukken, vinden we het belangrijk dat de leerlingen ook de gelegenheid krijgen om zelf strategieën en oplossingen te zoeken voor allerlei praktische, rekenkundige problemen. Van groot belang achten wij het, dat de kinderen deze vaardigheden leren toepassen in dagelijkse situaties. Aan de hand van methodegebonden toetsen worden regelmatig de vorderingen getoetst. Twee maal per jaar wordt er een landelijke en methode-onafhankelijke (Cito)toets afgenomen Nederlandse Taal Taal is een instrument dat kinderen in dagelijkse situaties voortdurend nodig hebben. Het is een communicatiemiddel en expressiemiddel. Door de taal kan het kind zijn gevoelens uitdrukken, wat een belangrijke voorwaarde is voor de emotionele vorming. Voorts is het een instrument voor het denken: door het verwoorden van handelingen en formuleren van gedachten kan het kind de wereld om zich heen verkennen en ordenen. Onze school werkt met de methode "Taal op maat" en Spelling op maat. Het taalonderwijs is veelomvattend. Er is aandacht voor zowel de mondelinge als de schriftelijke taalontwikkeling. De woordenschat wordt uitgebreid; er is aandacht voor spelling en ontleden en het verwoorden van ideeën. Daarnaast leren we kinderen verhalen schrijven en het houden van spreekbeurten en presentaties. Daarbij wordt veel gebruik gemaakt van PC s en het Smartboard. Ook bij Nederlandse taal worden er regelmatig toetsen afgenomen. De spellingsresultaten worden twee maal per jaar met een landelijke (Cito)toets gemeten. 22

23 Lezen Het is van belang dat kinderen in staat zijn teksten te lezen. Zij kunnen daardoor kennis nemen van informatiebronnen en van elementen van onze cultuur uit het verleden en het heden. Ze kunnen gedachten en gevoelens van anderen leren kennen. Bovendien is lezen een onmisbaar goed in onze hedendaagse maatschappij met zijn vele vormen van communicatie. Leesvaardigheid is een belangrijke sleutel om te kunnen deelnemen in de samenleving. Het is daarom van belang dat alle kinderen vlotte en vloeiende lezers worden. Onderwijsadviseurs geven op basis van onderzoek aan dat veel lezen, op school en thuis, alle schoolprestaties verbetert. De resultaten op alle onderdelen van de Citotoets, zelfs bij rekenen, worden er beter door. In groep 3 wordt officieel een start gemaakt met het leren lezen. Er wordt gewerkt met de methode "Veilig leren lezen". In groep 4, 5 en 6 wordt veel aandacht besteed aan het technisch lezen, middels de methode Estafette. In de hogere leerjaren komt de nadruk steeds meer op het begrijpend (methode Nieuwsbegrip ) en later op het studerend lezen te liggen. Twee maal per jaar worden de vorderingen van het technisch lezen getoetst. Niet ieder kind is een enthousiaste lezer. We proberen het zo veel als mogelijk te stimuleren, o.a. door het lezen in eigen boeken, het voorlezen hieruit of het vertellen hierover. Ook wordt wekelijks de eigen schoolbibliotheek Boekenbos bezocht en worden er speciale activiteiten georganiseerd, bijv. de landelijke Kinderboekenweek (oktober). Het onderwijs in de Nederlandse taal en lezen mag wel het hart van ons onderwijs worden genoemd. Het bestaat niet alleen uit de uren die daarvoor in ons activiteitenplan staan; in alle vaken vormingsgebieden wordt hier aandacht aan besteed. Metacognitieve vaardigheden Voor kinderen is het niet alleen belangrijk om informatie verwerven maar ook om te leren hóe ze die moeten verwerven. Onder metacognitieve vaardigheden verstaan we de kennis en vaardigheden die een leerling nodig heeft om zijn eigen leergedrag te controleren en aan te sturen. Het gaat om vaardigheden als het oriënteren op een taak, doelen stellen, plannen, jezelf sturen, het resultaat evalueren, en reflecteren op het eigen handelen. Voorbeeld van begrijpend lezen: een leerling vertelt zichzelf wat hij moet doen. Zelfinstructies bij het lezen van een tekst zijn bijvoorbeeld: 'Als je een stuk gaat lezen, lees dan eerst de titel' en 'Als je weet waarover de tekst gaat, bedenk dan wat je al over dat onderwerp weet.' Zelfinstructies bevatten kennis over wat, wanneer, waarom, en hoe te handelen. Om diezelfde reden hanteren wij ook al vanaf groep 3 dag- en weektaken. De kinderen hebben daarin enige mate van zelfstandigheid om hun dag- en weekindeling zelf te plannen. Bibliotheek in basisschool Scharn het BOEKENBOS In februari 2013 is er binnen onze school een schoolbibliotheek geopend, in samenwerking met de centrale bibliotheek te Maastricht. Wat is de bibliotheek op school? De Bibliotheek op school is de aanpak waarbij basisschool en bibliotheek samen bouwen aan een gezamenlijke visie op het meetbaar verbeteren van de prestaties op de thema s LEZEN en MEDIAWIJSHEID. Bij dit meerjarige ontwikkelproces maken school en bibliotheek gebruik van de bouwstenen: netwerk & beleid, expertise, collectie, digitaal portaal, lees- & mediaplan, activiteiten en de monitor. 23

24 Bibliotheek, school(-bestuur) en gemeente werken als netwerk aan een gedeelde visie en leggen de doelen beleidsmatig vast. De bibliotheek en school zetten hun expertise in om de lees- en mediaprestaties van de leerlingen te verbeteren. Alle leerlingen hebben toegang tot een actuele en gevarieerde collectie in een school-, digitale of (mobiele) bibliotheek. De school legt in samenwerking met de bibliotheek haar visie, doelen en het jaarprogramma vast in het lees- en mediaplan. In alle groepen is dagelijks aandacht voor lezen. Waarom lezen zo belangrijk is! Of kinderen wel of niet lezen maakt een groot verschil in hun leven. Goede lezers scoren niet alleen hoger op taalvaardigheid, maar ook op schoolsucces en intelligentie. Want lezen is essentieel voor leren, zeker het leren op school. Wie kan lezen en teksten begrijpt, kan kennis verwerven en zich ontwikkelen. Een goede taalbeheersing zorgt er bovendien voor dat kinderen betrokken zijn bij wat er om hen heen gebeurt. Zo kunnen kinderen beter meekomen in de (digitale) samenleving. De Bibliotheek op school zet zich ervoor in om te zorgen dat kinderen plezier krijgen en houden in het lezen. Samen staan we sterk. De Bibliotheek op school is niet alleen gericht op scholen maar ook op de ouders. Samen stimuleren bibliotheek en school lezen in de thuisomgeving door bijvoorbeeld het meegeven van boeken naar huis en door ouders te informeren over het belang van lezen en het geven van een goed voorbeeld. Leesconsulente en leescoördinator De leescoördinator en de leesconsulent zijn voor hun specifieke taak toegerust en geschoold. De leesconsultent begeleidt de leescoördinator bij de uitvoering van wat is vastgelegd in het lees-en mediaplan en de leescoördinator ondersteunt het team in school. De leescoördinator en de leesconsulent maken deel uit van een netwerk van leescoördinatoren, dat in de meeste gevallen door de bibliotheek is opgericht en wordt aangestuurd. Op deze manier wisselen zij opgedane kennis en ervaring uit. Leesbevordering In het kader van de Bibliotheek op school kijken school en bibliotheek samen naar hoe leesbevordering structureel wordt ingebed binnen de school. Het belangrijkste punt van aandacht is optimale ondersteuning van het dagelijks (vrij) lezen, voorlezen en praten over boeken. Daarnaast stellen zij samen vast welke (structurele) leesbevorderingsactiviteiten nog meer bijdragen aan het behalen van de vastgestelde schooldoelen. Leesplan De school en bibliotheek leggen alle te behalen doelen, resultaten en de te verrichten activiteiten jaarlijks in goed overleg vast in een lees- en mediaplan. Het lees- en mediaplan wordt zowel ingebed in het beleid van de school als van de bibliotheek. Op deze wijze vormt het plan een leidraad voor iedereen die bij de dagelijkse uitvoering van de Bibliotheek op school betrokken is. Momenteel is alleen het thema Lezen in dit plan vertegenwoordigd Engels In de groepen 6, 7 en 8 wordt Engels gegeven. In onze samenleving speelt de Engelse taal een belangrijke rol. Niet alleen doordat er al veel Engelse woorden in ons land ingeburgerd zijn, maar ook door de invloed van radio, televisie en andere communicatiemiddelen. We gebruiken hiervoor de methode: The Team, met bijbehorende auditieve ondersteuning. De nadruk ligt op de spreek- en luistervaardigheidvaardigheid. 24

25 Schrijven Kinderen leren in Basisschool Scharn schrijven volgens de methode: "Pennenstreken". Aanvankelijk ligt de nadruk op de motorisch-technische vaardigheid. Zo wordt er bij de kleuters gelet op de juiste hantering van een potlood, zit- en schrijfhouding, evenals bladhantering. In de bovenbouw streven we naar de ontwikkeling van een eigen handschrift dat voldoet aan eisen voor vormgeving, leesbaarheid en tempo Oriëntatie op mens en wereld Op heel veel momenten wordt er gesproken over de wereld om ons heen en brengen we kinderen kennis bij over het heden en het verleden van de aarde. Meestal gebeurt dit in aparte vakken aan de hand van methoden, maar ook tijdens klassengesprekken, spreekbeurten, schooltelevisie, werkstukjes e.d. komen wereldoriënterende onderwerpen aan bod. In schooljaar starten we met een nieuwe methode voor de zaakvakken voor groep 3 t/m 8: De zaken van Zwijsen. Met De Zaken van Zwijsen wordt onderwijs gegeven dat past bij deze tijd en bij de belevingswereld van kinderen. De methoden maken optimaal gebruik van alle digitale mogelijkheden die er zijn en past de laatste bewezen inzichten over digitaal leren toe. De methode is er op gericht om de betrokken, ondernemende en nieuwsgierige houding van kinderen te stimuleren. Er wordt binnen de methode veel gewerkt met filmpjes, animaties, en actieve werkvormen. Voor de groepen 3 en 4 zijn de verschillende onderdelen aardrijkskunde, geschiedenis en natuur geïntegreerd. Voor de overige groepen is dit niet het geval. We proberen binnen onze school zoveel mogelijk milieubewust bezig te zijn, o.a. door te letten op het onnodig gebruik van licht en beamers. Ook proberen we geleidelijk schoolmateriaal te vervangen door milieuvriendelijker materiaal. We verzamelen en scheiden per groep gebruikt papier en groente en afval. We stimuleren het gebruik van plastic beker en lunchtrommel. Het eigen afval van pauze/overblijven wordt mee terug naar huis gegeven Bevordering van sociale redzaamheid, waaronder gedrag in het verkeer We streven ernaar, dat de kinderen in de loop van de acht jaren basisonderwijs een aantal houdingsdoelen hebben verworven, met name op het gebied van groepsprocessen. We denken hierbij o.a. aan het durven geven van een mening en het openstaan voor de mening van anderen. Maar ook het kunnen functioneren in een groep, hulp kunnen vragen en bieden. Het kunnen omgaan met eigen gevoelens en die van anderen. Verantwoordelijkheid kunnen dragen. Inzicht hebben in verschillen en overeenkomsten tussen diverse groepen van onze samenleving. Daarnaast dienen de kinderen ook nog specifieke vaardigheden te leren, die van belang zijn voor het functioneren in de maatschappij, zodat zij zich ook leren redden als consument. Denk aan het kunnen omgaan met geld, naslagwerken leren gebruiken, een kritische houding betreffende prijzen en kwaliteit van producten verwerven. In het verkeersonderwijs proberen we te bereiken dat de kinderen zich niet alleen vrij, maar ook veilig in het verkeer kunnen bewegen. Van even grote waarde vinden we dat de kinderen duidelijk wordt gemaakt, dat verkeer een sociale activiteit is met telkens wisselende situaties, waarbij voortdurend met elkaar rekening dient te worden gehouden. Hierbij maken we gebruik van de methode Klaarover, actueel lesmateriaal o.a. van 3VO. In groep 7 staan een verkeersexamen én een fiets controle op het programma. De hogere groepen krijgen bezoek van de wijkagent en oud-wielrenner Ad Wijnands van Go-Cycling, die de kinderen laat ervaren hoe je je eigen fiets veilig kunt besturen. Groep 8 krijgt lessen over de dode hoek bij vrachtwagens. Indien mogelijk nemen de hogere groepen deel aan een regionale verkeersquiz voor basisschoolleerlingen. Wij 25

26 hopen dat u ook regelmatig met uw kind oefent in het verkeer, zodat het na groep 8 zelfstandig en veilig naar de middelbare school kan fietsen. Sociale competenties Met de methode Kinderen en hun sociale talenten worden de sociale competenties van de kinderen geoefend en vergroot. Met de Sociale Competentie Observatielijst (SCOL)worden de ontwikkelingen van de kinderen2 keer per jaar in beeld gebracht. De leerkracht kan hiermee inspelen op individuele verschillen of extra aandacht besteden aan situaties die spelen in de groep. Leerlingen, die extra ondersteuning nodig hebben kun je zo sneller op het spoor zijn. Daarnaast kan de SCOL lijst gebruikt worden om het gesprek met ouder/leerling aan te gaan. Tijdens de lessen voor SEO kan de leerkracht het reguliere programma volgen maar uiteraard ook inspelen op de behoefte van de groep of het individu. De SCOL lijsten kunnen een hulpmiddel zijn om de behoefte van de groep of het individu te inventariseren. Pesten Het lijkt bijna een niet uit te bannen iets, dat pesten. Ook op onze school worden we daarmee geconfronteerd. Met zo n 450 leerlingen kan het niet altijd allemaal even harmonieus verlopen, een ruzietje, een meningsverschil, het hoort erbij en kinderen leren ervan. Als er echter sprake is van uit de hand gelopen ruzies die blijven slepen, stiekem gedrag, steeds dezelfde kinderen die het mikpunt zijn van zogenaamde lolletjes, gaat het de verkeerde kant op en kunnen we spreken van pestgedrag. Dat proberen we altijd voor te zijn, door zowel tijdens onze lessen sociaal-emotionele ontwikkeling maar ook op elk moment dat wij dat als leerkracht nodig achten hierover met onze kinderen te praten. Openheid, transparantie en kinderen het gevoel geven dat ze altijd bij hun juf, meester of begeleider terecht kunnen is iets wat wij hoog in het vaandel dragen. Echter, er zijn kinderen die zo introvert zijn dat ze niet laten merken dat ze geplaagd of gepest worden, die erg goed toneel kunnen spelen en doen alsof er niks aan de hand is, uit schaamte of omdat ze bang zijn voor de kinderen die pesten. Als u als ouders denkt dat uw kind gepest wordt, als u signalen opvangt, stap dan naar de leerkracht van uw kind en bespreek uw zorgen. Ook pesten via internet, op msn of Facebook, komt regelmatig voor. Kruip regelmatig samen met uw kind achter de computer, zorg dat u in zijn of haar mailbox kunt kijken; want een vervelend mailtje is snel gestuurd en kan voor grote problemen zorgen. Als dit op tijd ondervangen kan worden kan dat heel wat problemen voorkomen. Veel kinderen in de hogere groepen hebben een GSM waar ze mee kunnen Whatsappen. We merken dat kinderen daar ook gebruik van maken en niet altijd in positieve zin. In school mogen kinderen geen GSM gebruiken, maar hetgeen buiten de school gebeurt met Whatsapp kan gevolgen hebben voor het gedrag en de sfeer in de groep binnen school. Wij vragen ouders dan ook nadrukkelijk om ook thuis toe te zien op het gebruik van telefoon en internet. Bespreek met uw kinderen wat kán en wat niet kán op dat gebied en wat de gevolgen kunnen zijn. Binnen school zal er in het komende schooljaar een aparte lessencyclus aan besteed worden. Pestprotocol Op stichtingsniveau bestaat al een aantal jaren een pestprotocol. Gedurende het schooljaar heeft de themagroep "Omgaan met verschillen" o.a. een school specifiek pestprotocol gemaakt voor BS Scharn. Dit protocol is inmiddels goedgekeurd door de leerkrachten en de MR. Op de website kunt u het pestprotocol vinden. Vanaf schooljaar zal de school gaan werken met twee anti-pest coördinatoren, die hiervoor opgeleid worden. 26

27 En nogmaals de oproep aan u: maakt u zich zorgen, ziet of hoort u dingen waarvan u het belangrijk vindt dat de leerkracht en/of de directeur op de hoogte is, schroom niet en meld u. Pesten en gepest worden, wij willen er alles aan doen om dit te stoppen en liefst te voorkomen! Bevordering van gezond gedrag Wij vinden het van belang dat kinderen een gezond gedragspatroon verwerven, dat past bij henzelf en de omgeving waarin ze opgroeien. Gezondheid houdt in dit verband meer in dan enkel de lichamelijke gezondheid. Het gaat hierbij ook om het zich geestelijk en sociaal veilig voelen tussen de mensen met wie je samenleeft. In groep 8 nemen de kinderen deel aan een EHBOcursus Maatschappelijke verhoudingen Met name in de groepen 7 en 8 besteden we hieraan aandacht, waarbij we willen bereiken dat de kinderen kennis en inzicht hebben in aspecten van het verschijnsel arbeid. Bijvoorbeeld werkeloosheid, inkomensverschillen en soorten beroepen. Relaties tussen individuen en groepen komen hierbij aan de orde, zoals verschillen in gezinsvormen en etnische groepen en daarmee samenhangende problemen als rolpatronen en discriminatie. Voorts besteden we aandacht aan de wijze waarop instellingen in onze maatschappij functioneren. We behandelen tevens hoofdzaken van onze staatsinrichting. In de groepen 8 maken de kinderen kennis met gehandicapten tijdens de lessen van het GIPS-project Culturele Educatie Culturele educatie is werken met uitdagend onderwijs, met verleiden en stimuleren, en kinderen vanuit een krachtige leeromgeving ook op een andere manier leren kijken. Culturele educatie heeft vele raakvlakken met andere vakgebieden, met Nederlandse taal en literatuur, aardrijkskunde, geschiedenis, natuurkunde, godsdienst, maatschappij en samenleving, beeldende vakken, techniek. Vaak gebeuren er dingen op dit gebied zonder dat je je er bewust van bent. De kunst is het met deze dingen verder te gaan, te komen tot ontmoetingen, bezoeken, onderzoeken enz. Vanuit deze vakgebieden laten wij de volgende disciplines nu nadrukkelijker aan bod komen: beeldende kunst, dans en beweging, drama en toneel, muziek, film, literatuur, cultureel erfgoed, schoolomgeving, stad. Om deze disciplines verantwoord aan bod te laten komen, hebben wij gekozen voor een menustructuur. De disciplines zijn dan over de leerjaren verdeeld, uitgaande van vier combinaties (vaststaande disciplines), zodat iedere combinatie in de acht schooljaren twee keer centraal staat. Deze combinaties zijn: Dans en muziek (groep 1 en 6). Beeldende kunst (groep 2 en 5). Drama en toneel (groep 3 en 8). Cultureel erfgoed (groep 4 en 7). Daarnaast is er in iedere groep nog ruimte voor film, literatuur en wat wij noemen onverwachte kansen (eigen keuze). Ook zal in de lessen handenarbeid, tekenen en muziek of geschiedenis en techniek nog een en ander aan bod komen. Het teken- en handvaardigheidsonderwijs We zien tekenen en handvaardigheid als een belangrijk middel voor het uiten van gevoelens en het weergeven van belevenissen en het prikkelen van de fantasie. Bovendien zal het kind door het willen tekenen van voorwerpen, dieren en mensen, deze nauwkeuriger gaan bekijken, wat een belangrijke oefening is voor visuele waarneming. Door te praten over de werkstukken hopen we het esthetisch gevoel bij de kinderen te ontwikkelen, hetgeen een aanzet kan zijn tot het 27

28 waarderen en beoordelen van beeldende kunst in het algemeen. Goed teken- en handvaardigheidsonderwijs kan ook een aanzet zijn tot een zinvolle vrijetijdsbesteding, nu en later. Wij zijn van mening dat muziek een belangrijke bijdrage kan leveren aan de emotionele ontwikkeling en de esthetische vorming van een kind. Het stimuleren van de fantasie en de motorische ontwikkeling staan tevens centraal. Door de verschillende aspecten van muziek te gebruiken, kan ieder kind plezier aan muziek beleven. Dat kan zijn door het zelf musiceren, luisteren naar muziek, praten over muziek, bewegen op muziek of muzieknotatie. De liedjes sluiten aan op het jaargetijde of actuele vieringen, zo dicht mogelijk bij de interesse van de leerlingen. De lessen worden gegeven in de eigen klaslokalen, door een gediplomeerde vakdocent. Er zal in de les aandacht besteed worden aan het kennen en herkennen van instrumenten, de beginselen van de muziektaal en het samen zingen en spelen (ritmische en melodische vorming). Via het toneelspelen, of drama, krijgen de kinderen de mogelijkheid om het beste uit zichzelf naar voren te brengen. De school onderhoudt intensieve contacten met o.a. het Brede Spoor van Marijk Greweldinger, Het Bonnefantenmuseum, Centre Céramique, Museum ah Vrijthof en het Kinderatelier van Milous Heunks Zintuiglijke en lichamelijke oefening In de groepen 1 en 2 staat bewegingsonderwijs dagelijks op het programma (rooster). Er wordt in de klas, op de speelplaats en in het speellokaal gespeeld. Vanaf groep 3 krijgen de kinderen gymles in de gymzaal (twee keer per week) en een buitengymles, wanneer de weersomstandigheden dit toelaten. Eén keer per week wordt in de gymzaal door alle groepen les gegeven uit de methode van Van Gelder en Stroes. De gemeente Maastricht heeft de basisscholen deze methode aangereikt om het bewegingsonderwijs een nieuwe impuls te geven. Het is een vakwerkplan dat uitgaat van de kerndoelen. Binnen deze lessen wordt gewerkt met een basisopstelling, die de gehele dag blijft staan en geschikt is om op eenvoudige wijze aan het niveau van de kinderen aan te passen. In het schooljaar zal, in samenwerking met Maastricht Sport en Fontys, een vernieuwende impuls worden gegeven aan de lessen en de middelen in de gymzaal en buiten. We zien de zintuiglijke en lichamelijke oefening als een belangrijke bijdrage aan de persoonlijkheidsvorming, de harmonische ontwikkeling van lichaam en geest. Bovendien wordt de gemeenschapszin erdoor ontwikkeld, omdat er vaak een beroep wordt gedaan op samenwerking in allerlei vormen. Voorts trachten we verdraagzaamheid en het kunnen accepteren van verlies te bevorderen. Dit is essentieel voor de karaktervorming. De kinderen maken kennis met diverse sporten, die ze wellicht als zinvolle vrijetijdsbesteding gaan beoefenen ICT Onderwijsmethoden veranderen. Kinderen leren steeds meer op hun eigen manier en in hun eigen tempo. De groepen 3 beschikken over een eigen netwerk in een aparte ruimte, met geschikte software, die met name gericht is op de taalontwikkeling. In de klaslokalen bevinden zich meerdere computers of tablets die aangesloten zijn op het internet. In alle leerjaren worden computers ingezet als hulpmiddel. Daarbij wordt gebruik gemaakt van speciale onderwijsprogramma's. Deze programma s registreren in veel gevallen de vorderingen van de leerlingen. De leerlingen van de groepen 5 t/m 8 beschikken over een eigen adres. Het ICT beleid en de ontwikkeling zullen structureel onderdeel zijn van de ontwikkeling van leerling en leerkracht maar ook van de school als geheel. Alle groepen beschikken over een smartboard. 28

29 Internet in basisschool Scharn In BS Scharn leren we onze leerlingen in schriftelijke en digitale bronnen informatie te zoeken. Als school leveren we een bijdrage aan het verantwoord gebruiken van het internet, en mobiele telefoons als informatie- en communicatiemiddelen door onze leerlingen. Deze middelen zijn een afspiegeling van de maatschappij: net als in de maatschappij moeten leerlingen leren wat goed is en wat niet goed is, wat kan en wat niet kan. Wij zullen onverantwoord gedrag en/of gebruik zoveel mogelijk voorkomen zonder leerlingen alle verantwoordelijkheid uit handen te nemen. Het personeel zal leerlingen aanspreken op ongewenst (surf-, chat-, , mobiele telefoon, camera en mp3-speler et cetera) gedrag en ongewenst gebruik van elektronische informatie- en communicatiemiddelen (EIC-middelen). Onverantwoord gedrag en/of gebruik is gedrag en/of gebruik tegenstrijdig aan de doelstelling en identiteit van de school. Hierbij wordt in het bijzonder gedacht aan illegale toepassingen van bestanden, godslasterlijke, beledigende, aanstootgevende, gewelddadige, racistische, discriminerende, intimiderende, pornografische toepassingen, zinloos tijdverdrijf en/of andere toepassingen die strijdig zijn met de wet of als onethisch te karakteriseren zijn. Uitgangspunten De school bevordert het verantwoordelijkheidsgevoel bij leerlingen door de toegang tot informatie en communicatiemiddelen als internet en te begeleiden. De school probeert binnen haar mogelijkheden te voorkomen dat ongewenste uitingen op school voorkomen. De leerlingen hebben een eigen verantwoordelijkheid binnen de door de school gestelde kaders. De school ziet erop toe dat leerlingen verantwoord gebruik maken van informatie en communicatiemiddelen. Leerlingen worden na uitleg over verantwoord gebruik geacht deze afspraken te respecteren en zich hieraan te houden. Ongewenst en/of onverantwoord gebruik wordt bestraft. In geval van ongewenst gedrag zullen ouders/verzorgers op de hoogte worden gesteld. Afspraken 1. Internet Leerlingen mogen internet gebruiken voor het raadplegen van bronnen, zoeken naar content het gebruiken van methode-software en het spelen van games, waarbij e.e.a. gerelateerd moet zijn aan onderwijsleerproces. Overige redenen dienen altijd in overleg met personeel te gebeuren. Het is niet toegestaan tijd op de computer te besteden aan zaken die geen verband houden of niet te maken hebben met het onderwijsleerproces of de school. Buiten schooltijd zijn de computers slechts toegankelijk met toestemming van personeel. Bij surfen op internet wordt niet bewust gezocht op zoekwoorden die te maken hebben met grof taalgebruik, agressie, seks en discriminatie. Op school wordt niet gechat of gebruik gemaakt van Facebook en Facebook -messenger. Leerlingen worden geacht van tevoren met de leraar af te spreken wat ze op internet willen gaan doen. Leerlingen mogen slechts printen wat echt noodzakelijk is en slechts met toestemming van het personeel. Leerlingen mogen slechts downloaden wat echt noodzakelijk is en slechts met toestemming van het personeel. 29

30 Leerlingen bezoeken geen websites waarvoor ingelogd moet worden tenzij met toestemming van het personeel. Voor iedereen geldt dat het niet is toegestaan om persoonlijke informatie zoals naam, adres, telefoonnummer, adres, wachtwoorden en pincodes te geven via internet, chatprogramma s en/of . Iedereen draagt er zorg voor dat alle persoonlijke informatie zoals nicknames, e- mailadressen, inlognamen en wachtwoorden verwijderd worden als wordt gestopt met werken op de computer. Leerlingen worden geacht meteen een personeelslid in te lichten als ze informatie tegenkomen waardoor ze zich niet prettig voelen of waarvan ze weten dat dat niet hoort. Leerlingen worden ook geacht personeel in te lichten als er minder leuke dingen gebeuren op internet, bijvoorbeeld als iemand wordt gepest. 2. Schoolwebsite Op de schoolwebsite wordt mogelijk informatie over/van leerlingen geplaatst. Er zal geen publicatie van gegevens op de schoolwebsite plaatsvinden van tot individuele leerlingen herleidbare informatie zonder toestemming van de betrokken ouders/verzorgers en/of leerlingen. De ouders/verzorgers en/of leerlingen moeten in de gelegenheid worden gesteld toestemming te verlenen voor publicatie van deze gegevens. De school verzamelt de namen van personen die geen toestemming verlenen zodat voorkomen kan worden dat eventuele gegevens op de website van de school terechtkomen. Bovenstaande geldt ook voor het plaatsen van foto s. 3. / chatten Gedurende de periode dat kinderen leerling zijn op een MosaLira school krijgen zij in groep 8 de beschikking over een adres in het Leerlingen in groep 8 krijgen een adres van de school met de mogelijkheid tot chatten. Voordat een adres voor de leerlingen in gebruik wordt gegeven, wordt de ouders/verzorgers gevraagd akkoord te gaan met het aanmaken van een box met bijbehorend adres. Indien ouders/verzorgers zich akkoord verklaren, onderschrijven zij ook de inhoud van deze afspraken communicatie / chatcommunicatie heeft slechts plaats via deze schoolaccount. Het is niet toegestaan berichten / chatberichten te sturen of uit te lokken die geen verband houden met het onderwijs of de school. Indien dit wenselijk is, gebeurt dit altijd in overleg en na toestemming van personeel. Iedereen wordt geacht geen / chatberichten op te stellen, te verzenden of te beantwoorden waarbij anderen zich niet prettig voelen of waar dingen in staan waarvan men weet dat, dat niet hoort. Het is niet toegestaan om via / chatberichten persoonlijke informatie en/of foto s van zichzelf of van anderen te versturen zonder toestemming van het personeel. Leerlingen en ouders/verzorgers zijn op de hoogte van de mogelijkheid dat de bovenschools ICT coördinator alle mailverkeer op het live platform kan inzien. Van deze mogelijkheid zal echter alleen in uiterste noodzaak (bij klachten of vermoeden van ongewenst gedrag) gebruik worden gemaakt, en alleen op verzoek van de directeur van de school. 30

31 4. Mobiele telefoons en mp3-spelers Mobiele telefoons (met of zonder camerafunctie dan wel andere functies zoals internet) en mp3-spelers mogen in de school en op het schoolplein niet gebruikt worden. Dit geldt ook tijdens schoolactiviteiten die elders plaatsvinden. Indien het nodig is dat een leerling een mobiele telefoon bij zich heeft, wordt dit overlegd met de leerkracht. De telefoons worden bij voorkeur in de laatjes of het bureau van de leerkracht bewaard. Leerkrachten/school kunnen echter niet aansprakelijk gesteld worden voor beschadiging of diefstal. Indien kinderen zich niet aan de afspraken houden worden hun telefoons (tijdelijk) in beslag genomen. Eventuele maatregelen Indien leerlingen zich niet houden aan de hier beschreven afspraken zullen er sancties volgen die betrekking hebben op bv. het gebruik van internet en het live platform. Mogelijke sancties zijn zowel bij de leerlingen als bij de ouders/verzorgers bekend. Een voorbeeld is het tijdelijk verbieden om gebruik te maken van informatie en communicatiemiddelen voor een bepaalde periode. De school kan overwegen om de afspraken met leerlingen schriftelijk vast te leggen en te laten ondertekenen door leerlingen: leerlingen laten dan zien dat ze het eens zijn met de regels en zullen zich daar ook beter aan kunnen houden. Ouders/verzorgers dienen ten alle tijden op de hoogte te worden gebracht indien hun kind(eren) een sanctie wordt opgelegd. Bij ernstige overtreding van de regels, bijvoorbeeld het maken van opnames en/of verspreiding daarvan kan een schorsing volgen. Tot slot Van iedereen wordt verwacht dat men zich houdt aan deze afspraken en regels. Leerlingen zullen gewezen worden op het juiste gebruik van bijvoorbeeld internet maar ook van andere Elektronische Informatie & Communicatiemiddelen en de mogelijke gevolgen die verkeerd gebruik kan hebben. Hierbij is een belangrijke taak weggelegd voor de leerkrachten die de gevaren bespreekbaar zullen maken en houden. Steeds vaker merken wij als school dat het gebruik van facebook of WhatsApp buiten schooltijd, leidt tot problemen tussen kinderen in school. Wij vragen ouders dan ook met klem om goed toezicht te houden op het gebruik van internet en GSM door hun kind Toetsen en testen We proberen vroegtijdig te signaleren en in te schatten wat het ontwikkelingsniveau van het kind is. Daarbij is de leerkracht vooral aangewezen op de informatie van ouders en de eigen observaties. Het intredegesprek (leerkracht-ouders) is een vast onderdeel bij elke nieuwe leerling. Regelmatig worden de leerlingen in alle groepen getoetst. Toetsen vormen een onderdeel van het gehele leerproces. Wij denken dan bv. aan het dictee, de toetsen van de taal- en rekenmethode, de AVI-, en DMT-leestoetsen of de toetsen voor begrijpend lezen. Voor het volgen van de sociale-emotionele ontwikkeling maakt de school gebruik van SCOL (Sociale Competentie Observatie Lijst). Methodegebonden toetsen Uw kind wordt getoetst op de kennis die het heeft. Hiervoor heeft de leerkracht verschillende toetsmogelijkheden ter beschikking. Vaak gebruikt hij de toetsen die horen bij de leerboeken waaruit de leerlingen les krijgen. Deze toetsen worden ook wel methodegebonden toetsen genoemd. 31

32 De methodegebonden toets wordt gebruikt als afsluiting van een bepaalde hoeveelheid leerstof. Als de leerkracht een bepaald onderwerp heeft behandeld kan hij met een methodegebonden toets direct en vrij eenvoudig zien of de leerlingen zich de leerstof hebben eigen gemaakt en deze kunnen toepassen. Dit is een belangrijke bron van informatie voor de school, niet alleen over uw kind, maar ook over of de leerstof en wijze van lesgeven aansluit bij de kinderen. Leerlingvolgsysteem Het nauwkeurig onderzoeken, bijhouden en beoordelen van de individuele vorderingen van leerlingen is belangrijk. Om de voortgang van elk kind systematisch bij te houden bestaan er leerlingvolgsystemen. Daardoor kan het onderwijsprogramma beter worden afgestemd op de leerling. Via het leerlingvolgsysteem (LVS via ESIS) krijgen leraar, ouders en schoolleiding zicht op de studievoortgang van een leerling door de jaren heen en in vergelijking met andere leerlingen in de klas of elders in het land.bij een leerlingvolgsysteem hoort vaak een set van methodeonafhankelijke, genormeerde toetsen. Een volledig leerlingvolgsysteem betreft de hele basisschool. Het meest gebruikte leerlingvolgsysteem is dat van Cito. De entreetoets en eindtoets maken hier een onderdeel van uit. De informatie in het leerlingvolgsysteem is uiteraard zeer privacygevoelig en mag niet zonder toestemming van ouders aan (onbevoegde) derden worden verstrekt. Entreetoets groep 7 De Entreetoets Groep 7 maakt deel uit van het leerlingvolgsysteem van Cito. Met de entreetoets kan de leerkracht goed nagaan of de leerling op niveau presteert en of er in de kennis en vaardigheden op bepaalde punten hiaten zitten. De leerkracht kan op basis van de uitslag van de toets zo nodig een gericht plan maken om de hiaten op te vullen. De Entreetoets Groep 7 bestaat uit vier onderdelen: Taal, Lezen, Rekenen-Wiskunde en Studievaardigheden. In de Entreetoets Groep 7 zitten zestien taken. Een taak bestaat uit 25 of 30 opgaven. Het afnemen van een taak kost een half uur tot drie kwartier. Alle opgaven in de Entreetoets hebben de meerkeuzenvorm. Als alle taken gemaakt zijn, stuurt de school de antwoordbladen naar Cito. Daar worden de bladen door de computer nagekeken. Vervolgens maakt Cito de rapportage. Die wordt naar de school gezonden. De ervaring is dat het afnemen van de totale toets vier tot zes dagdelen kost, maar het staat scholen vrij om een ruimere periode te nemen. Om de leerlingen te laten wennen aan het type opgaven van de toets heeft Cito kennismakingstaken gemaakt. Die zijn in een extra opgavenboekje opgenomen. De school neemt deze taken af een aantal dagen voordat de echte toets afgenomen wordt. Meer informatie kunt u vinden op Eindtoets Scholen zijn verplicht om in groep 8 een eindtoets af te nemen. Wij nemen de CITO-eindtoets af op 18, 19 en 20 april In december krijgt u een informatiebrochure over het voortgezet onderwijs. Daarnaast wordt er in december een oudergesprek met de leerkracht gepland waarin een indicatief advies van de school wordt gegeven. in januari/februari zijn er open dagen op de middelbare scholen en in de maand februari krijgt u een definitief schooladvies. Uitgebreidere informatie krijgt u tijdens de informatieavond van groep 8 in het begin van het schooljaar (september). Daar wordt de totale procedure uitgelegd. 32

33 2.2.6 Onderwijskundig rapport Alle leerlingen, die onze school verlaten, krijgen een onderwijskundig rapport, bestemd voor de vervolgschool. In dit rapport wordt beschreven hoe het kind op de basisschool heeft gefunctioneerd en hoe het zich ontwikkeld heeft. In feite is het een samenvatting van het leerlingendossier. Ook wordt beschreven met welke methodes werd gewerkt en hoever het kind daarin gevorderd is. Het onderwijskundig rapport wordt naar de nieuwe school en de ouders toegestuurd Besteding van de lestijd De besteding van de lestijd is vastgesteld op basis van een doorgaande lijn van groep 1 tot en met 8 en op basis van wettelijke regelgeving. Op grond hiervan krijgen de kinderen vanaf groep 5 meer lesuren dan in de groepen 1 t/m 4. In onderstaande tabel is de urenverdeling van een gemiddelde schoolweek weergeven. De uren zijn in de tabel aangegeven in decimalen. gr.1 gr.2 mgr. gr.3 gr.4 gr.5 gr.6 gr.7 gr.8 Rekenen en wiskunde 4,75 4,75 5,00 5,00 5,00 5,00 Nederlandse taal lezen 3,15 3,15 5,00 5,00 5,00 5,00 taal 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 schrijven 2,00 2,00 1,50 1,50 1,00 1,00 Oriëntatie op mens en wereld bevorderen gezond 1,15 1,15 0,50 0,50 0,50 0,50 en redzaam gedrag aardrijkskunde 0,00 0,00 1,00 1,00 1,00 1,00 geschiedenis, waaronder 0,00 0,00 0,75 1,00 1,00 1,00 staatsinrichting natuur, techniek, samenleving, milieu 1,50 1,50 1,00 0,75 0,75 0,75 Engelse taal 0,50 0,50 0,50 Kunstzinnige oriëntatie tekenen 1,00 1,00 0,75 0,75 0,75 0,75 handvaardigheid 1,00 1,00 0,75 0,75 0,75 0,75 spel en beweging 0,50 0,50 0,50 0,50 0,50 0,50 muziek 0,50 0,50 0,50 0,50 0,50 0,50 Lichamelijke opvoeding in de zaal 1,15 1,15 1,50 1,50 1,50 1,50 omkleed- en looptijd 0,50 0,50 0,50 0,50 0,50 0,50 Ontwikkelingsleerlijnen auditieve waarneming 1,50 1,50 ruimtelijke waarneming 1,50 1,50 visuele waarneming 1,50 1,50 taal denken taal lezen 2,00 2,50 rekenen denken 2,00 2,50 taal communicatie 3,00 3,00 fijne motoriek 1,50 1,75 grove motoriek 1,50 1,75 sociaal emotionele 1,75 1,75 ontwikkeling spelontwikkeling 3,00 3,50 Werkhouding 1,00 1,00 Levensbeschouwelijk onderwijs 0,50 0,50 0,50 0,50 0,50 0,50 0,50 0,50 Pauze 1,25 1,25 1,25 1,25 1,25 1,25 1,25 1,25 22,00 24,00 24,00 24,00 26,00 26,00 26,00 26,00 33

34 2.3. Leerlingenzorg Passend Onderwijs Passend primair onderwijs in Zuid Limburg Schoolbesturen voor primair onderwijs hebben met ingang van schooljaar de opdracht om voor alle leerlingen passend onderwijs te organiseren. De schoolbesturen werken samen om invulling te geven aan de zorgplicht. Elk kind heeft recht op passend onderwijs, ongeacht niveau van leren en ontwikkeling. Schoolbesturen en scholen geven vorm aan passend onderwijs in het ondersteuningscontinuüm: hoogwaardige basisondersteuning en extra ondersteuning. Uitvoering vindt plaats in afstemming met ketenpartners, zoveel mogelijk regulier en thuisnabij in één integraal plan binnen de beschikbare middelen. Hiertoe werken schoolbesturen samen in het samenwerkingsverband. Het samenwerkingsverband is faciliterend bij het vormgeven van deze collectieve verantwoordelijkheid. In Zuid Limburg zijn drie samenwerkingsverbanden primair onderwijs: Regio Westelijke Mijnstreek: Beek, Schinnen, Sittard-Geleen en Stein. Regio Maastricht-Heuvelland: Eijsden-Margraten, Gulpen-Wittem, Maastricht, Meerssen, Vaals en Valkenburg aan de Geul Regio Heerlen eo: Brunssum, Heerlen, Kerkrade, Landgraaf, Nuth, Onderbanken, Simpelveld en Voerendaal. Deze drie samenwerkingsverbanden in Zuid Limburg werken nauw samen op zowel beleidsmatig als uitvoeringsvlak. Informatie over de samenwerkingsverbanden kunt u terugvinden op de website: Dekkend aanbod Het samenwerkingsverband organiseert een dekkend aanbod, waarin alle leerlingen een passende plek vinden. Voor alle leerlingen met een ondersteuningsbehoefte wordt zo passend mogelijk onderwijs gerealiseerd. Daartoe werken de scholen in het samenwerkingsverband samen. Op Zuid Limburgs-niveau ontstaat een ondersteuningscontinuüm van reguliere tot zware ondersteuning binnen de samenwerkingsverbanden passend onderwijs. Ondersteuningscontinuüm Het ondersteuningscontinuüm bestaat uit 5 niveaus: Ondersteuningsniveau 1: Onderwijs in de groep Ondersteuningsniveau 2: Ondersteuning in de groep Ondersteuningsniveau 3: Ondersteuning op school met interne deskundigen Ondersteuningsniveau 4: Ondersteuning op school met externe specialisten Ondersteuningsniveau 5: Extra ondersteuning speciaal (basis)onderwijs In het samenwerkingsverband wordt een onderscheid gemaakt tussen basisondersteuning en extra ondersteuning. Alle basisscholen bieden de basisondersteuning (ondersteuningsniveau 1 tot en met 4). Dit doen zij autonoom of met behulp van netwerkpartners. Ondersteuningsniveau 5 is extra ondersteuning op het speciaal (basis)onderwijs. Elke school heeft een schoolondersteuningsprofiel: dit is een beschrijving van de voorzieningen die zijn getroffen voor leerlingen die ondersteuning nodig hebben. Het schoolondersteuningsprofiel geeft een beeld van de wijze waarop scholen het ondersteuningscontinuüm vorm geven. Het schoolondersteuningsprofiel kunt u terugvinden op de website van de school en in de bijlage 2van deze schoolgids. 34