Juryrapport van de Galjaardprijs 2015

Transcriptie

1 Juryrapport van de Galjaardprijs Inleiding Overweldigend. Trots. Prikkelend. Tussen vele andere woorden vielen deze woorden op tijdens de voorbereiding van de Galjaarddag Vanzelfsprekend viel het recordaantal inzendingen op getallen bepalen zo vaak de beeldvorming rond evenementen en incidenten maar meer nog dan dat intrigeerde bij deze editie de betrokkenheid bij het vak, bij het publiek en bij lastige opgaven, in het gehele land. Dat kwam onder meer door de nieuwe werkwijze, waarbij vanuit provincies en regio s voorselecties werden gemaakt. De Galjaardwerkgroep bestaat naast de onder 3. genoemde juryleden ook uit Inge Blauw, verbonden aan de Hogeschool Utrecht, Monique Neyzen, zelfstandig communicatieadviseur Neyzen Communicatie en Bart Hansma, stagiair. Er is met veel plezier gewerkt aan een andere aanpak om inzendingen te stimuleren, vervolgens is de stroom aan inzendingen, beoordeeld en uiteindelijk teruggebracht naar nominaties en een winnaar. Vanzelfsprekend zijn er vele lessen te trekken uit de nieuwe werkwijze. Een evaluatie is voorzien, opdat we tot een nog betere aanspraak van ervaringen en inzichten onder vakgenoten kunnen komen. Maar deze oogst spreekt tot de verbeelding en mag gezien worden! 2. Chiel Galjaard, de prijs en de lezing Met de Galjaardprijs eert Logeion, vereniging voor communicatie, J.M. (Chiel) Galjaard, de motor achter de VVO (een van de voorgangers van Logeion) en het onderwijs op het vlak van overheidscommunicatie aan de Hogeschool Utrecht en SRM. De Galjaardlezing bestond al langer, de prijs werd ingesteld na zijn dood in Velen herinneren hem als een inspirerende, maar ook een veeleisende collega, die veel waarde hechtte aan onderbouwing van plannen en adviezen. In 1998 hield hij zijn laatste les overheidscommunicatie, bij welke gelegenheid hem en de beroepsgroep de Galjaardlezing werd aangeboden. De Galjaardprijs werd voor het eerst in 2003 toegekend. Sindsdien gingen achtereenvolgens met de vakprijs naar huis de gemeente Amersfoort (2003), de Sociale Verzekeringsbank (2004), de Gemeente Zoetermeer (2005), de gemeente Groningen (2006), de Belastingdienst (2007), het UWV (2008), de GGD Amsterdam (2009), de Hulpverleningsdienst Groningen (2010), de gemeente Borne (2011), het programma Maklukzat (2012) en de provincie Noord-Brand en Beaumont Communicatie & Management (2014). 3. Werkwijze De jury bestond dit jaar uit Arjen van Leeuwen (zelfstandig adviseur-entrepreneur, winnaar 2012), Miranda Mulder (communicatie/beleidsadviseur gemeente Borne, winnaar 2011), Guido Rijnja (erelid Logeion, werkzaam bij de Rijksvoorlichtingsdienst, voorzitter van de jury), Paul Tissingh (communicatieadviseur gemeente Rotterdam) en Jacqueline van de Sande (algemeen directeur Beaumont Communicatie & Management, winnaar 2014). Het verenigingsbureau van Logeion ondersteunde de jury en de werkgroep in de persoon van Bianca Validzic, programmamedewerker. De jury beoordeelde de inzendingen aan de hand van drie criteria. Deze criteria golden ook voor de voorselecties. In welke mate is de inzending: a. Inspirerend voor vakgenoten? b. Innovatief qua aanpak? c. Effectief qua resultaat?

2 Vorig jaar werd voor het eerst het terrein van overheidscommunicatie verbreed naar publieke communicatie. Dit wil zeggen dat niet strikt wordt gekeken naar initiatief vanuit de overheid zelf; ook samenwerkingsverbanden en andere organisaties konden meedingen. Voor de 2015-editie werden in het land oproepen gedaan om voorselectiecommissies te vormen. Verzoeken daartoe werden vanuit het landelijk bureau van de beroepsvereniging gedaan via de eigen media van de vereniging, benadering van regionale communicatiekringen en persoonlijke contacten van de leden van de Galjaardwerkgroep. Hierbij werd gestreefd naar één voorselectiecommissie per provincie, met uitzondering van Zuid-Holland waar ook rond Den Haag en Rotterdam commissies werden gevormd. De commissies kregen het predicaat parelduikers, met een knipoog naar de ontdekking van parels van publieke communicatie. Iedere commissie bestond uit ervaren vakgenoten met een goed netwerk in hun regio minimaal drie communicatieprofessionals, waarvan er minstens één lid was van de beroepsvereniging. De commissies werden bekend gemaakt op spoorden mooie communicatieprojecten op en motiveerden projectleiders zich aan te melden voor de Galjaardprijs. De commissies leverden vervolgens een voordracht van maximaal drie inzendingen uit hun werkgebied. Daarnaast was landelijke inschrijving mogelijk, waarover de centrale vakjury zich boog. Alle inzendingen werden vanaf het moment van indiening (zo snel als mogelijk) op de website van de beroepsvereniging getoond met een pakkende tekst, een beeld en de toelichting op de inzending. Inzendingen hebben betrekking op de periode 1 januari april Bij het sluiten van de inzendtermijn op 23 maart was een recordaantal van 64 inzendingen beschikbaar. Op 1 april heeft de jury uit de voorselecties tien nominaties gekozen, die op 2 april bekend werden gemaakt. Bij de selectie werd vastgesteld dat een van de juryleden mogelijk belang zou kunnen hebben bij een van de inzendingen, om welke reden is besloten dat haar stem ten aanzien van deze inzending geen doorslag mag hebben. Deze inzending (Pilot Zelfredzaamheid van de Veiligheidsregio Twente) is genomineerd, waarbij we onderstrepen dat er dus geen sprake is geweest van een stem van het betrokken jurylid (Miranda Mulder). Op 23 april vond de Galjaarddag plaats. Op deze dag presenteerden de genomineerden zich tijdens een Informatiemarkt, onder meer met een korte pitch. De jury heeft vervolgens de vakprijs toegekend. Deze prijs bestaat uit een oorkonde en een beeldje, dat door kunstenares Annette Clay werd vervaardigd. Daarnaast werd een publieksprijs toegekend. Deze prijs bestaat uit twee vrije toegangskaarten voor het jaarcongres C-DAY15. Deze publieksprijs kwam tot stand door alle deelnemers aan de hand van (twee) pingpongballen hun voorkeuren bekend te maken. Ook besloot de jury tot toekenning van aanmoedigingsprijzen voor twee speciale parel(s) van publieke communicatie. Als founding fathers van de Galjaardprijs stelden SRM en de Hogeschool Utrecht hiervoor ieder een opleidingsbon ter waarde van 750 Euro ter beschikking. Alle inzendingen zijn - tot 1 januari te vinden op Na afloop van de Galjaarddag is een publicatie voorzien, waarin beschrijvingen van alle inzendingen, dit juryrapport en de Galjaardlezing 2015 van staatssecretaris Martin van Rijn van VWS worden opgenomen. 4. Algemene bevindingen van de jury Alles draait om direct contact en authenticiteit Als een rode draad licht in de eerste plaats deze trend op: het gaat bij publieke communicatie om het vermogen om écht contact te maken en vanuit authentieke ontmoetingen te denken, te durven en te doen. Hoe sluit je als overheid, als bestuurder, als beleidsmaker en als communicatieprofessional aan en zorg je voor betekenisvolle verbindingen.

3 Trots op het ambacht De jury is blij verrast door de uitgesproken beroepstrots die uit de inzendingen spreekt. Communiceren helpt complexe informatie te verbeelden, mensen en meningen te verbinden en prikkelende platforms te realiseren. De ambachtelijke begeestering versterkt zich bij het doornemen van de oogst, het bekijken van de filmpjes en ander materiaal dat bij de inzendingen werd aangereikt. Ook humor en relativering komen naar voren als professioneel gereedschap om mensen te bewegen en te beïnvloeden. Het is geweldig te zien dat provinciale en regionale netwerken met hun inzending de bereidheid tonen hun ervaringen en inzichten te delen. Samenspel in ontwikkeling Vervolgens valt op dat steeds meer coalities tekenen voor de communicatieve overheid. Gemeenten zijn opnieuw de voornaamste categorie inzenders (een derde van alle inzendingen), maar de trend zet door dat naast andere bestuursorganen ook niet-gouvernementele organisaties inzenden en vooral samenwerkingsverbanden het verschil helpen maken. Met soms de overheid in een faciliterende, voorwaardenscheppende rol of zelfs uit beeld. Zowel interbestuurlijke als privaatpublieke coalities maken zichtbaar wat ook met ronkende begrippen als doe-democratie, overheidsparticipatie en kantelende overheid overal doordringt. We denken dat deze trend zich doorzet en verwachten de komende jaren steeds meer inzendingen van nieuwe samenwerkingsvormen. Samenleven als thema Maatschappelijke probleemoplossing krijgt een ander karakter, zoveel maakt de variëteit van partnerships wel duidelijk. Het is niet verwonderlijk dat juist in het jaar waarin de grote decentralisaties in de zorg, arbeidsparticipatie en het onderwijs gestalte krijgen, we deze maatschappelijke thema s terug zien in de Galjaardinzendingen. Zeg het met beeld Meer dan ooit zijn de presentaties een feest van het beeld. Kostte het drie jaar geleden nog moeite om pakkende illustraties te verwerven; vrijwel alle inzendingen bevatten nu filmpjes, al dan niet in eigen beheer gemaakt en via YouTube en andere publieke kanalen toegankelijk voor iedereen. Daarnaast zet de trend om infographics te maken duidelijk door, teneinde complexe, gecompliceerde en soms ronduit chaotische situaties te ontwikkelen, uiteen te rafelen en samenhang duidelijk te maken. Onderbouwing Niet altijd is helder op te maken uit de beschrijvingen welke doelstellingen worden nagestreefd en hoe een aanpak hierop wordt geënt. Soms ontbreekt bij inzendingen een onderbouwing van een ogenschijnlijk logisch of verantwoorde inzet van geld, menskracht en keuze voor middelen. Dit blijkt een terugkerend punt te zijn bij de jurering. We menen dat de vraag naar onderbouwing van keuzes en bewijsvoering van opbrengsten volgend jaar dwingender gesteld moet worden. Tegelijk stelde de jury vast dat uit veel projecten het vermogen sprak om lef te tonen en in te spelen op de werkelijkheid en daar plannen voor te laten varen. Het grote aantal Rotterdamse inzendingen grijpen we hiervoor aan als metafoor voor de inspirerende, soms ronduit onthechte aanpak. Rol communicatieadviseur Wat is de rol van de communicatieprofessional bij de totstandkoming en uitvoering van de inzending? Deze vraag blijkt niet altijd eenvoudig te beantwoorden. Dit geldt niet alleen in situaties waarin diensten worden uitbesteed, waarbij ook in eerdere juryrapporten voor de Galjaardprijs aandacht werd gevraagd. We maken uit de beschrijvingen vooral op dat de communicatieprofessional steeds vaker in een procesrol bijdraagt aan de realisatie van beleidsdoelen. Communicatie krijgt steeds vaker gestalte buiten communicatieafdelingen. Een betere verantwoording over de rol zou naar het idee van de jury bijdragen aan een scherper beeld van de toegevoegde waarde van de professie.

4 Institutioneel geheugen Ook dit jaar nam de jury waar dat er inzendingen worden gedaan met een strekking die gelijk is aan mededingers naar de Galjaardprijs in eerdere jaren. Wat is écht vernieuwend? Voor wie het nog niet kende is de uitvinding van het wiel een ontwapenende ontdekking; de vraag komt op of we er in slagen de kennis die er is in en om het vakgebied, voldoende te ontsluiten. De jury ziet in de oogst van dit jaar eens te meer de kansen voor een Galjaardplatform, om daar vernieuwing te delen? 5. Nominaties Uit de inzendingen werden tien nominaties geselecteerd, vijf meer dan in afgelopen jaren gebruikelijk was. Dit hing samen met het grote aantal inzendingen. De tien nominaties zijn (in volgorde van binnenkomst) en voorzien van een motivatie: I. Sense Noord Nederland en SOA/Aids Nederland met Vrijfijn.nl. Het voorstel getuigt van een scherpe doordenking van de publieksgroep en mogelijke aanknopingspunten voor een kansrijke benadering. Het begrip fijn introduceert een niet onbelangrijk nieuw sentiment in de aanpak. Daarnaast valt het communiceren met persoonlijke afwegingen/dilemma s op en de mogelijkheid om anoniem (met een schuilnaam) advies te krijgen. Dat biedt jongeren laagdrempelig toegang. II. Nationale Politie eenheid Rotterdam met De wijkagent Sowieso viel de jury op hoezeer Rotterdam in beeld komt bij het aanlichten van innovaties op het vlak van overheid en communicatie. Het ontwapenende karakter van de persoon van de diender als instrument spreekt aan bij deze inzending, met een creatieve, toegankelijke uitwerking en diverse aansprekende manieren voor verantwoording. De agent als communicatie-instrument. III. Erasmus/Stichting Daniel den Hoed met Maak kanker kansloos Emotie is omgezet in actie. Geen nieuw thema, geen nieuwe toetreder tot de markt, en toch spreekt uit de benadering een nieuwe kijk op de context waarin mensen kennis dragen en kennis delen over kanker. Over de effectiviteit van de campagne met een budget versus opbrengsten, in harde euro s en in goodwill bestaat geen discussie. De speelse inzet van de rode hoed is in de dynamische aanpak met crowdsourcing en diverse middelen en kanalen tot een symbool uitgegroeid. Die hoed past ons allemaal. IV. GGZ Friesland met de Destigmatiserings-campagne Niemand is zijn stoornis Goede samenwerking met de markt biedt nieuwe manieren van communiceren in taal en beeld. De koppeling met de MediaMarkt is voor de hand liggend, maar vooral ook passend gebleken en helpt een taboe te reframen. Deze aanpak biedt zicht op meer joint promotion bij publieke communicatie. En vooral hoe een steekje los een opsteker kan worden. V. Gemeente Amsterdam met Waarschuwingscampagne witte heroïne Deze campagne speelt in op een spanning; de grote stad en in de Nederlandse context: Amsterdam voorop biedt onvermijdelijk uitdagingen, uitgaansmogelijkheden en uitwassen, en daar kun je maar het beste goed op bedacht zijn. De uitvoering is niet ingewikkelder gemaakt dan nodig is en heeft wat de Vlamingen zo fraai stopkracht noemen. Sta even stil bij een risico. VI. Gemeente Terneuzen met Whatsapp voor publiekscommunicatie Vernieuwend, gratis, simpel en doeltreffend. Wie de tijdgeest verstaat, denkt bij zenders niet aan

5 bestuurders, beleidsmakers en communicatiemensen, maar in de eerste plaats aan mensen in de samenleving. Iedereen kan informeren en mobiliseren. Hier krijgt de gedroomde behulpzame overheid praktisch handen en voeten. VII. Omring/Meneer De Leeuw met Thuis Thuis is meer dan zomaar een begrip. Wie zich ergens thuis weet, kan zich ontplooien en ontwikkelen. Tussen een bonte waaier aan initiatieven om eigen verantwoordelijkheid van mensen aan te spreken en te helpen verzilveren, is dit project een pareltje op de schaal waarin het is bedacht en verder uitgevoerd. VIII. Veiligheidsregio Twente met Pilot zelfredzaamheid Eigen verantwoordelijkheid begint bij het besef van wat en hoe je waarneemt wat zich in je omgeving kan voordoen en hoe je dan als mens geneigd bent te reageren. Dat geldt voor de overheid, dat geldt voor hulpverleningsdiensten en voor individuele burgers en ondernemers. De charme van deze inzending schuilt in een authentiek, eenvoudig en als logisch beoordeeld appèl. IX. Ministerie van OCW met Passend Onderwijs Een van de meest ingrijpende veranderingen bij de grote decentralisaties van taken van Rijk naar gemeenten betreft het lokale gesprek over passend onderwijs. Deels zet de Rijksoverheid traditionele, voorspelbare media en kanalen in; de vernieuwing blijkt vooral uit de wijze waarop beleid en uitvoering hier communicatieve intelligentie ademt. Het Rijk komt bij je thuis. X. Samenwerkende waterpartners met Ons Water Knap hoe het lukt om iets wat veel mensen niet of nauwelijks boeit en tegelijk tal van culturele onderstromen raakt - letterlijk - aan de praat te krijgen. Er ontstaat een nieuwe kijk op water zodra inwoners dicht bij huis en op maat hun watergevoel kunnen downloaden en tegelijk (of vervolgens) het gezamenlijke decor achter al die blauwe inzet zien. Communicatie is ook nog eens leading. 6. Winnaar vakprijs De vakjury heeft de Galjaardprijs 2015 toegekend aan GGZ Friesland voor de destigmatiseringscampagne Niemand is zijn stoornis. Naar de mening van de jury getuigt deze inzending bij uitstek van de kracht van direct contact. Wie authentiek communiceert heeft een verhaal dat wordt herkend en, vooral, wordt doorverteld. Dat lukt als je aansluit op de werkelijkheid, zowel die van de patiënten die de gevolgen van publieke communicatie over een stoornis ondervinden als de kanalen en middelen waarvan gebruik kan worden gemaakt. Tot aan bedrijven die met een slogan onbedoeld maar uiteindelijk ook van harte versterkers blijken van de boodschap Ik ben niet gek. Het publiek kwam dit jaar tot dezelfde conclusie; de campagne Niemand is zijn stoornis kwam ook hier als favoriet project uit de bus. De aanmoedigingsprijzen werden toegekend aan de eenheid Rotterdam van de Nationale Politie met De wijkagent en de Veiligheidsregio Twente met Pilot zelfredzaamheid. Namens de jury, de voorzitter: Guido Rijnja Den Haag, 23 april 2015