Moderne werkomstandigheden. en hun impact op ons brein en welzijn. Prof. Dr. Wouter Duyck. Universiteit Gent

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Moderne werkomstandigheden. en hun impact op ons brein en welzijn. Prof. Dr. Wouter Duyck. Universiteit Gent"

Hans Dries van der Berg
7 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Moderne werkomstandigheden en hun impact op ons brein en welzijn Prof. Dr. Wouter Duyck Universiteit Gent

2 Technology: the sky is the limit

3 but it has a backside

4 1. het probleem 2. ons brein 3. altijd online 4. schermen en slaap 5. plaats- en tijdsonafhankelijk werken 6. het moet anders: ouder worden/werken 7. Tips 8. conclusies

5 het probleem + Information overload: Herbert Simon : Rijkdom aan informatie zal een tekort aan aandacht scheppen (1971)

7 het probleem + homo interruptus: 45 minuten onafgebroken 1 taak? Hoe vaak bekijkt u uw tijdens een vergadering? Hoe vaak bekijkt u uw tijdens mijn lezing Wall street journal: breinwerkers elke 12 minuten 150 keer per dag GSM Is dit een probleem voor ons (brein)?

8 ons brein + 80 miljard hersencellen + Quasi-oneindig aantal verbindingen + Stoomflow: per seconde + Geheugen onbeperkte capaciteit + 30 watt

12 groen stoel gevel rood graan groen kous grijs blauw riet raam rood tabel grijs boek rood mixer blauw tafel grijs groen glas deur grijs straat blauw groen fles auto rood blauw doos groen trip blauw lamp groen fiets krant rood grijs bril

13 ons brein + Aandacht: Enorme hoeveelheid informatie filteren Alles wordt tot op zekere hoogte verwerkt

14 Multitasking? D I N G E N T E G E L I J K D O E N

15 Multitasking?

16 ons brein + Arousal: te hoog

17 ons brein + We kunnen geen twee dingen tegelijk doen (ook vrouwen niet) : taakwisselkosten en dubbeltaakkosten Tellen/gorilla Conversatie / beeld Lezen/kleuren Getallen/woorden + Ons aandachtssysteem is beperkt + Arousal: te hoog

18 Waarom is dit een probleem voor werken?

19 altijd online

20 altijd online + Managers ca. 100/dag Wie checkt eerst s eerst s morgens (90%) 10% relevant 1 tot 1,5 uur/dag ca 1,5 maand/jaar (Senior) executive 10K tot 30 K -> secretaresse: goedkoper en efficienter Faxen: 3 à 5/dag, geen enkel probleem Mails in mappen; hoe vaak bekijkt u die?

21 altijd online + Sociale media

22 altijd online + Sociale media

23 + Laptop, smartphone, tablet

24 altijd online + Internetverslaving Dr. Ivan Goldberg 1995: internet addiction disorder hoax (gokken) Greenfield (1998): gebruikers: 5.7% compulsive use DSM V: 86% andere stoornissen (Young: helft: alcohol drugs, tabak sex) Obsessive compulsive disorder Maressa Orzack (Harvard): 5-10%: internet afhankelijkheid

28 altijd online + Young: Center for Internet Addiction Recovery Depressie Carrière Relaties Financieel 18% game addicts Korea Alcohol, gokken, overeten + En impact op de hersenen?

33 altijd online + Conclusies verandert de hersenen effecten op lange termijn onbekend niet dramatiseren (elke ervaring verandert de hersenen) vooral effecten op gedrag belangrijk

35 schermen en slaap + Helft neemt smartphone mee naar bed + Helft volwassenen en ¾ adolescenten slapen te weinig

schermen en slaap + Functies slaap Herstellend Stoffen aanvullen > serotonine en noradrenaline afgegeven, tijdens REM niet Consolidatie en verwerking van info > gevormde

36 schermen en slaap + Functies slaap Herstellend Stoffen aanvullen > serotonine en noradrenaline afgegeven, tijdens REM niet Consolidatie en verwerking van info > gevormde connecties versterkt Effecten van slaapdeprivatie Moe en spanningshoofdpijn Tijdelijk: niet erg (ij herstel stadium 4 en REM-slaap langer) Czeisler (Harvard Business Review):

37 schermen en slaap + Dieren onderzoek: extreem Rat op ronde schijf Eeg en spierspanning gemeten Slaap vallen > schijf ronddraaien Geen grote gevolgen na 10 dagen Na 2 weken, immuniteitssysteem zwakker, mechanisme om energie te regelen kapot, aten meer werden wel magerder Overlijden na 4 weken

38 schermen en slaap + Onregelmatige en onderbroken slaap Gevoel van vermoeidheid Concentratie problemen Geïrriteerdheid Spanningshoofdpijn Depressiever Prestatievermindering

39 schermen en slaap + Wat heeft dit te maken met (werk)technologie?

40 schermen en slaap + Wat heeft dit te maken met (werk)technologie?

41 + LED: 2 keer meer blauw licht (464 nanometer)

45 Enkele cases

46 Enkele cases

48 Waarom is dit een probleem voor werken?

49 plaats- en tijdsonafhankelijk werken + Recent veel aandacht + Landscaped office ipv afzonderlijk kantoren + Assumptie: betere communicatie, workflow en teamwork + Ontstaan van cubicles cultuur steeds kleinere cubicles + Nadelen: gebrek aan privacy, lawaai, weinig persoonlijk + Principe anders gaan werken + Aanvankelijk niet populair

51 plaats- en tijdsonafhankelijk werken + Voorbeeld : Ellipsgebouw Vlaamse overheid + Slechts plaats voor 80% van de medewerkers + Iedereen werkt in open ruimte + Geen vaste werkplekken + Faciliterende maatregelen: Draagbare telefoons en laptops Kastje met spullen Cockpits reserveren wanneer geconcentreerd werken nodig

54 plaats- en tijdsonafhankelijk werken + Positief Toename productiviteit (?), spontaan overleg en teamspirit Clean desk policy Minder rondhangen en praatjes maken Minder papier en archief Algemene tevredenheid

55 plaats- en tijdsonafhankelijk werken + Negatief Op zoek naar interpersoonlijk contact - - > creatie teamzones Moeilijk om geconcentreerd te werken (thuis werken?) Leidinggevenden voortdurend aangeklampt Gebrek aan privacy bij vertrouwelijke gesprekken leidinggevenden nu wel vaste werkplaats Design van cockpits leidt tot draaierigheid Persoonlijke toets?

56 Thuiswerken vraagt een erg grote discipline. Niet iedereen heeft zo n discipline. Daarom is meer controle vereist dan op het normale werk.

57 Telewerken introduceert onrechtvaardigheid in een organisatie. Sommige jobs komen namelijk niet in aanmerking voor thuiswerk

58 Als je thuiswerkt, is er vaak een vermoeden dat je misbruik maakt van de situatie en niet echt aan het werk bent.

59 Een belemmering van telewerk is dat er vaak slechts informele afspraken worden gemaakt en medewerkers zelf moeten instaan voor de kosten.

60 plaats- en tijdsonafhankelijk werken + Telewerk? (telecommuting): Arrangements that allow employees and their tasks to be shared across settings away from a central place of business or physical organizational location + Doorslaggevend onderzoek (Gajendran & Harrison, 2007): statistische integratie 46 onafhankelijke studies (12883 mensen) Pro Contra Verhoogde productiviteit Promotiekansen Minder stress Relaties met collega s Evenwicht werk/privé-leven Betrokkenheid bij organisatie Verhoogde werktevredenheid Lagere productiviteit Meer autonomie Verborgen kosten

61 plaats- en tijdsonafhankelijk werken + Uitkomsten: Alle pro hypothesen bevestigd Wel eerder kleine effecten Bijna geen contra hypothesen bevestigd Mindere relaties collega s vanaf > 2 dagen telewerk + Conclusie: Telewerk heeft gematigd positieve effecten zonder belangrijke negatieve neveneffecten

63 plaats- en tijdsonafhankelijk werken + Maar: mulitasking/afleiding! Mark (University of California): Taken worden in 63% (open office) of 49% vd gevallen onderbroken 25 seconden om terug te keren na taak na onderbreking 2.2 andere taken eerst Iets meer face to face onderbrekingen

65 het moet anders: ouder worden/werken + Kenniseconomie nood aan brain management ( logistics) + Vergrijzing

71 het moet anders: ouder worden/werken + Werkbaarheidsmonitor : Wat is werkstress? De mate waarin mentale vermoeidheid, die het gevolg is van psychisch-sociale arbeidsbelasting, leidt tot spanningsklachten en verminderd functioneren. Wat is motivatie? De mate waarin iemand zich door de inhoud van het werk betrokken voelt bij dat werk. Wat zijn leermogelijkheden? De mate waarin iemand door opleiding, bijscholing en werkervaring haar/zijn competenties en vaardigheden op peil kan houden en verder ontwikkelen. Wat is werk-privébalans? De mate waarin de eisen die het werk stelt een belemmering vormen voor het privéleven.

73 het moet anders: ouder worden/werken + Wetenschappelijk onderzoek: basis is meta-analyse van 259 studies (Humphrey, Nahrang & Morgeson, 2007) + Vrij goed zicht op kenmerken werkbaar werk + Effecten op motivatie, absenteïsme, prestatie, satisfactie, stress + Geluk op werk: autonomie: i-deals (meen het!)

75 het moet anders: ouder worden/werken + Valkuilen: Niet voor iedereen: afhankelijk van persoonlijkheid Blended working als continuüm kies je positie diversiteit functies implicit norm 24/7 bereikbaarheid

76 Tips + Wie geen wilskracht heeft, heeft een methode nodig (A. Camus) Disconnect / offline, 1u per dag Urbain Vandeurzen: geen computer (LMS, GIMV, KUL) (Odysseus: Sirenen) Bundel taken, vermijd multitasking policies Max 2 mails/onderwerp Wis bij twijfel

77 Tips Meetings ban wifi Eureka wandelingen (Steve Jobs) Schakel alle meldingen computer/gsm/tablet uit Vermijd schermen voor slapen Bril

78 Conclusies + technology: don t forget the bull! + we kunnen niet multitasken: vermijd afleiding + altijd online zijn is niet gezond, heeft effect op het brein + schermen verstoren slaap + plaats- en tijdsonafhanelijk werken: positieve effecten + Langer werken en kenniseconomie -> nood aan brain management

Vergelijkbare documenten

Werkbaar werk? Beloftes en valkuilen van personalisatie

Werkbaar werk? Beloftes en valkuilen van personalisatie Werkbaar werk? Werkbaarheidsmonitor Wat is werkstress? De mate waarin mentale vermoeidheid, die het gevolg is van psychisch-sociale arbeidsbelasting,