Stichting Chris: (078) uur per dag, 7 dagen per week. Stichting De Hoop: (078) uur per dag, 7 dagen per week

Transcriptie

1 Voor hulp: Stichting Chris: (078) uur per dag, 7 dagen per week Stichting De Hoop: (078) uur per dag, 7 dagen per week EO-Nazorg: (035) tijdens kantooruren

2 Alcohol... Proost! Glas in de hand en roepen maar: Op je gezondheid. Je kent het vast wel. Alcohol is lekker, alcohol is cool. Pisang Ambon, Bacardi Breezer, Passoa, rode wodka of toch liever een gewoon biertje? Welk drankje is jouw favoriet? Alcohol is (naast tabak) het meest gebruikte genotmiddel. We vinden het bijna allemaal normaal dat iemand alcohol drinkt. Maar is dat wel zo gewoon? Wat is alcohol? Hoe werkt het en wat doet het met je? Waarom zou je ervoor kiezen om wel of niet te drinken? Dit boekje geeft je informatie over gebruik en misbruik van alcohol en is bedoeld voor drinkers en niet-drinkers. een 1

3 C2H5OH Wat is alcohol? Eerst maar eens wat feiten op een rij. Pure alcohol (ethylalcohol of ethanol) is de werkzame stof in bier, wijn, borrel of mixdrank. Het ontstaat door gisting van zetmeel van granen en vruchtensuikers (appels, druiven, vlierbessen e.d.). De pure alcohol is een heldere, kleurloze, vrijwel smaakloze vloeistof. Voor je lichaam is het een giftige stof. Door gisting kan een alcoholpercentage van 15 % bereikt worden. Dranken met een hoger alcoholpercentage (zoals jenever, twee 2 rum, wodka e.d.) worden na het gisten nog een of meerdere keren gedistilleerd. Dit is een proces waarbij het gegiste brouwsel wordt verhit totdat de alcohol verdampt. De damp wordt opgevangen en afgekoeld. Dit wordt opnieuw verhit. Zodoende kunnen alcoholpercentages van wel 80 % ontstaan. Standaardglazen Heb je het volgende weleens gehoord? Ik drink geen sterke drank, ik hou t op wijn, daar zit minder alcohol in. Klinkt goed maar is niet waar. In een glas bier zit gemiddeld 5 %, in wijn 12 % en in sterke dranken gemiddeld 35 % pure alcohol. Het alcoholpercentage van de verschillende drankjes varieert dus. Maar de hoeveelheid pure alcohol die je binnenkrijgt, is gelijk! Dat komt door de grootte/vorm van het glas (standaardglas). Per glas krijg je ongeveer 12 cc alcohol binnen. Iemand die twee glazen bier drinkt heeft dus evenveel drie 3

4 alcohol in zijn lichaam als iemand die twee glazen wijn drinkt. Mixdrankjes Een heel ander verhaal wordt het wanneer je een mixdrankje drinkt. Rum, gin of wodka worden bijvoorbeeld gecombineerd met cola, tonic of jus d orange. Ook zijn er nieuwe likeuren met vruchtensappen en andere ingrediënten. Veel jongeren denken dat er minder alcohol zit in mixdrankjes. Maar het is eerder andersom. Een mixdrankje uit blik (250 cc) bevat ongeveer anderhalf keer zoveel pure alcohol als een standaardglas bier, wijn of sterke drank. Datzelfde geldt voor een flesje alcopops (330 cc). De hoeveelheid alcohol in het lichaam is bij mixdrankjes dus meestal groter! Sommigen zeggen: Geef mij maar wodka met heel veel jus, dat verdunt lekker en dan komt het niet zo hard aan. Maar dat is onjuist. Alcopops worden gemaakt door de vergisting van vruchtensappen. Door de vergisting ontstaat alcohol. Vervolgens wordt het vermengd met koolzuur. Voorbeelden van alcopops zijn: Bacardi Breezer, Martini Jigger, Billies Pooch en BRRR. De drankjes zijn zoet en drinken daarom voor het gevoel lekker weg. De alcopops bevatten zo n vijf procent alcohol. vier 4 vijf 5

5 doet alcohol? Wat doet alcohol? Alcohol heeft invloed op je hersenen, maar er zijn ook lichamelijke klachten. Je wordt vrolijker of soms rustiger. Alcohol wekt de eetlust op. Daarom is het in restaurants gebruikelijk om een aperitiefje te drinken. Maar er zijn ook lichamelijke klachten bij te veel drinken. Bijvoorbeeld: vermoeidheid, slecht slapen en maagpijn. Lever Je lichaam beschouwt alcohol als een giftige stof. Gelukkig heb je een lever gekregen die hard aan de slag gaat om dat gif af te breken. In totaal wordt 95 % van alle alcohol afgebroken door de lever. De overige 5 % wordt via je urine, je adem en je zweet uitgescheiden. Klinkt bekend nietwaar? Heb je weleens nuchter naast iemand gezeten of met iemand gesproken die bezopen is? Lekkere luchten, hè De afbraak van alcohol door de lever kan op geen enkele wijze worden versneld! Een kop koffie, dansen, iets eten, frisse lucht of je hoofd door het toilet spoelen helpen niet! zes 6 zeven 7 Je lever heeft gemiddeld 1,5 uur nodig per standaard glas (12 cc pure alcohol). Hierbij maakt het niet uit of het gaat om wijn, bier of sterke drank, mits geschonken in het bijbehorende standaard glas. Voor mixdrankjes duurt dit dus langer. Om twee glazen alcohol af te breken, is je lever gemiddeld drie uur aan het werk. Voor drie glazen 4,5 uur enz. Heb je bijvoorbeeld zes glazen op, dan ben je dus ongeveer 6 x 1,5 = 9 uur bezig om weer helemaal nuchter te worden.

6 hersenen Hersenen Het drinken van alcohol heeft invloed op je hersenen. Zodra alcohol de hersenen heeft bereikt, voel je dat je wat gedronken hebt: je wordt licht in je hoofd. Alcohol verdooft de hersenen. Hierdoor ga je steeds trager reageren. Je ziet niet alles meer wat er om je heen gebeurt. Na het drinken van 1 à 2 glazen werken de hersenen al minder goed, laat staan na het drinken van grotere hoeveelheden. Wie veel drinkt, heeft kans op hersenschade. Dit leidt tot minder goed onthouden, minder goed nadenken. Ook als je een tijd gemiddeld 3 tot 4 glazen per dag drinkt, neemt de kans op vroegtijdige hersenbeschadiging toe: je hersenen verschrompelen. acht 8 Effecten De hoeveelheid alcohol in het bloed is het bloedalcoholgehalte (BAG). Dit wordt uitgedrukt in promillages. Een promillage van 0,5 wil zeggen dat 1 cc (= 1 milliliter) bloed een halve milligram pure alcohol bevat. Hoe hoger het promillage hoe heftiger de effecten zijn: Vrolijk, een beetje ontspannen 1 3 glazen in een uur (0 tot 0,5 promille) Smaak, reuk en gezichtsvermogen gaan iets achteruit. Opgewektheid. De eetlust neemt toe. Warm gevoel. Snellere polsslag en ademhaling. Aangeschoten, beschonken en zat 3 7 glazen in een uur (0,5 tot 1,5 promille) Stemming en gedrag veranderen: opgewonden, agressiever. Het verdovend effect wordt merkbaar: afname functies van alle zintuigen. Geen natuurlijke remmingen meer. Het geheugen wordt minder. Zelfoverschatting. Afname spierbeheersing: waggelen, lallerig. nog meer effecten... negen 9

7 1 Het Nationaal Instituut voor Gezondheidsbevordering en Ziektepreventie maakt in haar verslag van de zomercampagne Ben jij sterker dan drank? melding van deze cijfers uit Intraval, 1998 en Lemmers 1998/Van Gorp Niet weinig Uit onderzoek blijkt dat 57 % van de jongens tijdens een avondje stappen gemiddeld meer dan tien glazen drinkt. Van de meisjes drinkt 16 % meer dan tien glazen op een uitgaansavond. Gebleken is dat de jongens die op vakantie gaan gemiddeld 22 glazen per vakantiedag drinken en meisjes ongeveer 9 glazen 1. Er van uitgaande dat ze gemiddeld negen dagen op vakantie zijn, levert dat voor de jongens 190 glazen op per vakantie, oftewel 6 kratjes bier. Bij meisjes zijn het per vakantie 80 glazen, oftewel 2,5 kratjes bier....nog meer effecten Zat tot ladderzat 7 15 glazen in een uur (1,5 tot 3 promille) Alle negatieve effecten worden sterker. Zelfkritiek verdwijnt. Het gezicht wordt rood en zwelt op. De pupillen verwijden zich. Dubbelzien, black-outs. Kans op misselijkheid en braken. Gedrag wordt overdreven emotioneel. Laveloos glazen in een uur (3 tot 4 promille) De zintuigen raken verdoofd. De drinker is totaal in de war. Voor pampus Meer dan 20 glazen in een uur (meer dan 4 promille) Acuut levensgevaar. De kans op bewusteloosheid wordt zeer groot. Bij 5 promille kans op coma en overlijden door stilstand van hart of ademhaling. Bron: NIGZ tien 10 elf 11

8 Kotsende knallende kop Veel drinken en kotsen horen net zo bij elkaar als een verkoudheid en snot. Het gaat in beide gevallen om slijmvlies. Bij veel drinken raakt het slijmvlies in je maag geprikkeld. Wanneer dat gebeurt, zoekt het de kortste weg naar buiten. Je maag trekt samen. De drank gaat langs dezelfde weg naar buiten als dat het naar binnen kwam. De volgende ochtend heb je knallende koppijn en dorst: je hebt een kater. Hoe meer je drinkt, hoe meer alcohol er afgebroken moet worden en hoe erger de kater. twaalf Black-out Als je in korte tijd veel drinkt, neemt de kans op een black-out toe. Deze storing in je korte-termijn-geheugen zorgt ervoor dat je achteraf niet meer weet wat je allemaal gedaan hebt. dertien 12 13

9 Is alcohol verslavend? Alcohol is de meest gebruikte drug in onze samenleving. Het beïnvloedt direct je bewustzijn en je gedrag: je praat anders, beweegt en reageert anders. Je kunt er lichamelijk en geestelijk afhankelijk van worden. Alcohol hoort thuis in het rijtje van de verdovende middelen. Het heeft een verdovende werking op het lichaam: de werking van alle organen wordt vertraagd. Lichaam Je lichaam went aan alcohol en heeft steeds meer nodig om hetzelfde effect te bereiken. Je kunt lichamelijk afhankelijk worden van alcohol. Als je na lang en veel drinken stopt, krijg je last van afkickverschijnselen. Dat varieert van slecht slapen, zweten en misselijkheid tot angstig en gespannen worden. Soms ga je trillen, krijg je hoge koorts en zie je dingen die er in werkelijkheid niet zijn. Geest Alcohol is ook geestelijk verslavend. Je hebt dan een allesoverheersende behoefte aan alcohol. Het gaat vooral om de roes. Je hele denken en doen wordt volledig bepaald door de alcohol. Dat begint al in het klein: zonder alcohol is het leven saai, is het niet gezellig. Grenzeloos Veel jongeren (en ouderen) denken dat alcohol een opwekkend middel is. Zij voelen zich immers vrolijker en zijn spraakzamer. Dat komt echter niet door een eventueel stimulerend effect, maar door de verdoving van remmingen. Na alcoholgebruik ga je je ontremd gedragen. Voor veel jongeren is het alle dagen feest. Maar het is niet normaal dat je alle dagen drinkt! Jongeren die veel drinken hebben een sterk verhoogde kans op ongevallen en op het betrokken raken bij vechtpartijen. In het weekend staat 70 % van het politiewerk in relatie tot alcohol (bron: Een rode draad in ons werk / Eysink, 1999). Vernieling, baldadigheid, branden, agressie en geweld. Kortom: grenzeloos gedrag door alcoholgebruik. veertien 14 vijftien 15

10 Op je gezondheid... Jaarlijks vinden ruim 200 mensen de dood door alcohol in het verkeer Verdwenen remmingen leiden tot risico s: ongewenste zwangerschappen of seksueel overdraagbare aandoeningen Verminderde vruchtbaarheid Kans op kanker van mond en keelholte, het strottenhoofd en de slokdarm kans op hoge bloeddruk, hartklachten en hersenbloeding Schade aan de lever Drank maakt dik (bierbuik, dikke heupen) Slecht geheugen en niet meer kritisch denken zestien De Alcohol en de Bijbel... Water in wijn? Ben je bekend met de Bijbel? Dan ken je vast het verhaal dat Jezus water in wijn veranderde. Het was het eerste wonder van Jezus. Ook dronken de discipelen wijn bij het Laatste Avondmaal. De apostel Paulus noemt de geneeskrachtige werking van wijn. Drink voortaan niet (alleen) water, maar gebruik een weinig wijn voor uw maag en voor uw ongesteldheden. De Bijbel is niet tegen het gebruik van alcohol, maar negatief over alcoholmisbruik. Wijn drinken, stond in Bijbelse tijden voor rijkdom en een goed en overvloedig leven (Ezech. 27:18 en 1 Kron. 12:40). De Bijbel beschrijft de werking van wijn en het plezier dat wijn geeft (Zach. 10:7, Ps. 104: 14,15a, Jes. 55:1). zeventien Tim. 5:23

11 Welaan dan, eet uw brood met vreugde en drink uw wijn met een vrolijk hart, want als gij dit doet, dan heeft God dit reeds lang zo gewild. Prediker 9:7 zorgen dat hun hoofd helder bleef, anders konden ze niet functioneren. Dat geldt natuurlijk ook voor ons. Maar in de Bijbel wordt ook gewaarschuwd dat misbruik gevaarlijk is. De wijn was in de tijd van de Bijbel de meest bedwelmende drank. Deze wijn was lichte wijn, dus niet versterkt met extra alcohol. Toch was wijn verboden voor priesters als ze dienst hadden. Ook koningen moesten Het past koningen niet wijn te drinken, noch machthebbers bedwelmende drank te begeren, opdat hij niet drinke en de inzettingen vergete en het recht van alle verdrukten verkere. Spreuken 31:4-7 Salomo waarschuwt in zijn spreuken voor drankmisbruik: Bij wie is ach? Bij wie is wee? Bij wie is twist? Bij wie is geklaag? Bij wie zijn wonden zonder reden? Bij wie troebele ogen? Bij hen die laat opzitten bij de wijn, die komen om de gemengde drank te proeven. Zie niet naar de wijn, wanneer hij roodachtig fonkelt, wanneer hij in de beker parelt; vlot glijdt hij naar binnen, ten slotte bijt hij als een slang en spuwt gif als een adder. Dan zien uw ogen vreemde dingen en uw hart spreekt wartaal. Spreuken 23:29-33 achttien negentien 18 19

12 ????? Waarom alcohol wel? pakje sigaretten. Alcohol is een gif voor je Waarom zijn sommige christenen niet tegen lichaam, maar wordt gemiddeld in 1,5 uur alcohol drinken, maar wel tegen drugs? Het afgebroken door je lever. En is daardoor gaat niet om de vraag of de stof wel of niet beheersbaar voor degene die een weinig door God geschapen is. Alcohol kun je voor alcohol drinkt. een klein deel beheersen. Je kunt er controle over hebben. Dat wil niet zeggen dat je nu maar lekker uit je dak kunt gaan met alcohol. Vraag je Bij drugs (ook de zogenaamde soft drugs) eens heel bewust en heel eerlijk af: waaróm is dat anders. Je kunt een biertje drinken drink ik en hoevéél drink ik? zonder direct dronken te zijn. Na het roken Als je je niet kunt beheersen, moet je niet van één joint ben je wel stoned. Drugs drinken! Ook niet wanneer één van je oftewel geestverruimende middelen zijn vrienden in de problemen kan komen door niet te beheersen. Het gebruik ervan wordt jouw drinken (Romeinen 14). afgekeurd en staat in de Bijbel in nauw verband met occultisme. Doordat je in Hoe ga ik om met drank? extase raakt, kun je je geest openstellen Christen-zijn en genieten van een biertje of voor invloeden vanuit de occulte wereld. een glaasje wijn sluiten elkaar dus niet uit. Zorg dat de alcohol jou niet beheerst, maar Voor roken van tabak (en blowen!) geldt dat jij jezelf beheerst! Een hoeveelheid dat het schadelijk is voor je lichaam: het drank, die het onmogelijk maakt om jezelf veroorzaakt hart- en vaatziekten en lichamelijk en geestelijk te beheersen is dus longkanker. Dit staat niet voor niets op elk fout. Je gaat te ver als je geen controle meer twintig 20 eenentwintig 21

13 hebt over je lichaam en je denken. Roes en extase worden in de Bijbel afgewezen. Aangeschoten of dronken zijn, is dus niet goed. Je moet altijd aanspreekbaar zijn op wat je doet en zegt. Je bent verantwoordelijk voor je eigen leven. Je beslist zelf of je wel of niet drinkt. Sommigen vinden het lekker om af en toe een glaasje wijn of bier te drinken. Maar denk erover na, waarom je het doet. Trouwens: het is dom als je drinkt om mee te doen of omdat je bang bent er niet bij te horen. tweeentwintig 22 Ik mag alles, maar niet alles is zinvol. Hoewel ik alles mag, mag niets mij overheersen. Twee grenzen Eén ding is duidelijk: teveel drinken is niet goed voor je! Maar wat is teveel? Twee regels kunnen je houvast bieden: 1. Als het je lichaam beschadigt. Wij moeten goed voor ons lichaam zorgen. Als je je eigen lichaam door drankgebruik kapot maakt, ga je veel te ver (1 Cor. 6:19). 2. Als je de controle over jezelf verliest. Dat gebeurt eerder dan je denkt of voelt. Soms al na één glas. En bedrinkt u niet aan wijn, waarin bandeloosheid is, maar wordt vervuld met de Geest. (Efeziërs 5:18) drieentwintig 23 1Cor. 6:12

14 Kiezen Een kwestie van kiezen Je kunt dus controle over je lichaam en je denken houden terwijl je een weinig alcohol drinkt. Maar wees je ervan bewust dat de invloed van alcohol op je lichaam sneller optreedt dan je zelf denkt of ervaart. Wel of niet drinken is een keuze. Die keuze wordt beïnvloed door een heleboel dingen: je leeftijd, de wet, de Bijbel, je omgeving, je ouders, je vrienden, je humeur, je problemen enz. Maar uiteindelijk ben JIJ en alleen JIJ degene die kiest. Niet drinken is een keuze die er mag zijn! Drank- en Horecawet Soms is de keuze al voor je gemaakt. Het drinken van alcohol is voor jonge mensen die nog in de groei zijn bijvoorbeeld extra schadelijk. Daarom is het belangrijk dat je geen alcohol drinkt wanneer je jonger bent dan zestien jaar. Er is ook niet voor niets een alcoholwet. vierentwintig 24 Volgens de wet is alcohol een legaal middel dat verkocht en gebruikt mag worden. Maar in de Drank- en Horecawet staan wel een aantal belangrijke regels, die je eveneens kunnen helpen bij een keuze: Aan iemand beneden de 16 jaar mag geen bier of wijn verkocht worden. De leeftijdsgrens voor sterke drank ligt op 18 jaar. Sterke alcoholische dranken mogen alleen in slijterijen worden verkocht. Wie alcohol verkoopt, is verplicht jongeren te vragen naar een legitimatiebewijs. Clubs en verenigingen die alcohol schenken moeten twee leidinggevenden hebben met het diploma Sociale Hygie ne. Mensen onder invloed van drank of drugs mogen geen gelegenheid binnen waar drank wordt verkocht. vijfentwintig 25

15 In het verkeer is 0,5 promille alcohol toegestaan, maar dit ligt terecht onder vuur. Want ook bij deelname aan het verkeer is de keuze al gemaakt: alcohol en verkeer gaan niet samen! Niet drinken dus als je nog met de fiets, scooter of auto de weg op moet. Waarom zou jij wel/niet drinken? Je beslist dus zelf of je wel of niet drinkt. Maar als je drinkt om mee te doen, of als je drinkt om de realiteit te ontvluchten, gaat het fout. Sommigen maken veel vervelende dingen zesentwintig 26 mee en vinden in alcohol een beetje troost. Anderen voelen zich minderwaardig, hebben relatieproblemen of financiële zorgen. Soms hoor je er zelfs gewoon niet bij als je niet meedrinkt. De oplossing: durf te kiezen en zoek hulp! Hulp nodig? De Hoop: (078) Tips Chris: (078) Chris-België: (03) EO-Nazorg: (035) Durf na te denken of je veel of overmatig alcohol gebruikt. Het is helemaal niet gek om je dat af te vragen. Weet je genoeg over alcohol? Het is belangrijk om op de hoogte te zijn van de werking van alcohol voordat je het gebruikt. Maak goede afspraken met jezelf als je ervoor kiest alcohol te drinken: wanneer drink ik wel/niet en hoeveel glazen drink ik. Het helpt je grenzen aan te geven. zevenentwintig 27

16 Zeg iets tegen andere jongeren als je denkt dat zij teveel alcohol drinken. Ze vinden het Tips vast niet leuk. Maar je helpt ze wel erover na te denken! Luister naar mensen die informatie over alcohol geven. Misschien kun je wat van hen leren. Zoek iemand die je kunt vertrouwen en waar je mee kunt praten als je problemen hebt met (overmatig) alcoholgebruik. Vraag je eens af waarom je alcohol drinkt. Vraag hulp als je niet van de drank af kunt blijven. Het is beter om hulp te krijgen dan jezelf proberen te helpen. Durf jezelf te zijn en te blijven! Laat je vrienden niet bepalen wie jij bent! Bespreek dit eens met vrienden... Ik vind het lekker om af en toe wat alcohol te drinken. Mijn vrienden drinken ook. Ik doe mee... Ik vergeet de wereld om mij heen, dan wordt het pas echt gezellig. Als ik moet kiezen tussen frisdrank en bier, dan vind ik bier lekkerder. Toch gezellig, op een terrasje Ik drink niet omdat mijn ouders het niet goed vinden. Ik drink wel eens, maar ik moet oppassen om niet teveel te drinken. Drank is vies! Op één been kun je niet staan zeggen mijn vrienden, dus drink ik er altijd twee. Ik mag toch zelf weten wat ik goed of fout vind! Goed of fout? achtentwintig 28 negenentwintig 29

17 Meer weten over alcohol? Jongerenblad STR8! gratis uitgave Stichting De Hoop: (078) Voor informatiepakketten (posters) over alcohol, blowen, roken, gokken, XTC, harddrugs, ecodrugs, anorexia en boulimia kun je bellen met: Stichting De Hoop: (078) Stichting Voorkom: (030) Alcohol infolijn (22 cent / 0,10 euro per minuut) Internet Vraagbaak bij verslavingen Door Frans Koopmans, Uitg. Groen, Heerenveen 102 vragen over alcohol, drugs, gokken Door R.J. Delhaas, G.P.H.E. Eussen, Uitg. Brijder Stichting, Alkmaar Reageren? Stichting De Hoop Evangelische verslavingszorg en hulpverlening Spuiweg 77, 3311GT Dordrecht (078) info@dehoop.org Stichting Chris Postbus 941, 3300 AX Dordrecht (078) uur per dag bereikbaar help@chris.nl België (03) EO - Nazorg Postbus 21600, 1202 BN Hilversum (035) tijdens kantooruren nazorg@eo.nl Stichting Voorkom Postbus 91, 3990 DB Houten (030) tijdens kantooruren stichting@voorkom.nl dertig 30 eenendertig 31

18 De Hoop/Chris/EO/Voorkom 2001 Vormgeving: De Hoop (Roland de Lange/Bert Kok) Illustraties: Wim Nuninga Tekst en bewerking: De Hoop (Harry van der Zaag), Stichting Chris (Rob Baardse). Ontwikkeling: De Hoop (Harry van der Zaag), Stichting Chris (Rob Baardse), Stichting Voorkom (Theo van der Sluijs) en de Evangelische Omroep (Richard Post). NBG: De geciteerde bijbeltekst werd met toestemming van het Nederlands Bijbelgenootschap overgenomen uit de NBG-vertaling van 1951 Het Boek: Citaten uit de Bijbel zijn met toestemming van International Bible Society/Holland overgenomen uit HET BOEK: een eigentijdse verwoording van de Bijbel volgens het principe van de Living Bible International Bible Society. Alle rechten voorbehouden tweeendertig 32