Instantie. Onderwerp. Datum

Transcriptie

1 Instantie Arbeidshof te Gent Onderwerp Arbeidsvoorziening Werkloosheid - Toekenningsvoorwaarde - Onvrijwillig zonder arbeid en zonder loon zijn - Vrijwilligerswerk Datum 7 maart 2003 Copyright and disclaimer Gelieve er nota van te nemen dat de inhoud van dit document onderworpen kan zijn aan rechten van intellectuele eigendom, die toebehoren aan bepaalde betrokkenen, en dat er u geen recht wordt verleend op die desbetreffende rechten. M&D Seminars wil u met dit document de nodige informatie verstrekken, zonder dat de in dit document vervatte informatie bedoeld kan worden als een advies. Bijgevolg geeft M & D Seminars geen garanties dat de informatie die dit document bevat, foutloos is, zodat u dit document en de inhoud ervan op eigen risico gebruikt. M&D Seminars, noch enige van haar directieleden, aandeelhouders of bedienden zijn aansprakelijk voor bijzondere, indirecte, bijkomstige, afgeleide of bestraffende schade, noch voor enig ander nadeel van welke aard ook betreffende het gebruik van dit document en van haar inhoud. M&D Seminars - 1 mei 2003 M&D CONSULT BVBA HUBERT-FRERE-ORBANLAAN GENT TEL 09/ FAX 09/ info@mdseminars.be

2 ARBEIDSHOF 7 maart 2003 TE GENT Afdeling : Gent vijfde kamer A.R. nr. : 390/01 Rep. nr. OPENBARE TERECHTZITTING VAN ZEVEN MAART TWEEDUIZEND EN DRIE. IN DE ZAAK VAN : RIJKSDIENST VOOR ARBEIDSVOORZIENING, openbare instelling met rechtspersoonlijkheid, met zetel te Brussel, Keizerslaan 7, APPELLANT, ter openbare terechtzitting vertegenwoordigd door meester T. De Smet, advocaat te Dendermonde, TEGEN : V. M., wonende te, GEINTIMEERDE, ter openbare terechtzitting vertegenwoordigd door meester V. Decolvenaer, advocaat te Sint-Niklaas. * * * Gelet op de stukken van het dossier, inzonderheid op het voor eensluidend verklaard afschrift van het vonnis van de Arbeidsrechtbank te Dendermonde, afdeling Sint- Niklaas, vierde Kamer, op tegenspraak gewezen op 5 oktober Dit vonnis werd bij gerechtsbrief van 9 oktober 2001 aan partijen ter kennis gebracht. Gelet op het verzoekschrift tot hoger beroep, neergelegd ter griffie van het Arbeidshof te Gent, afdeling Gent, op 31 oktober Partijen werden gehoord in hun middelen en conclusies ter openbare terechtzitting van 3 januari 2003, waarna de debatten werden gesloten. Het schriftelijk advies van het Openbaar Ministerie werd neergelegd ter griffie op 23 januari 2003 door Substituut-generaal Antoine Lievens. Partijen hebben hierop niet gerepliceerd. De zaak werd in beraad genomen en voor uitspraak gesteld ter terechtzitting van heden. 1. Over de ontvankelijkheid van het hoger beroep. Het hoger beroep werd tijdig en regelmatig naar de vorm ingesteld. Het is ontvankelijk.

3 A.R. nr. : 390/01 7 maart Over het voorwerp van de betwisting Bij beslissingen d.d. 22 en 28 februari 2000 van het gewestelijk bureau Sint- Niklaas van de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening, werd aan geïntimeerde geen toestemming verleend tot het uitoefenen van een gratis en vrijwillige activiteit. De beslissing van 22 februari 2000 is gesteund op de overweging dat er geen toestemming wordt verleend, gezien kan ingeschakeld worden in het economisch ruilverkeer van goederen en diensten. De beslissing van 28 februari 2000 stelt dat de opvang van probleemkinderen dient te gebeuren door erkende organisaties op een professionele wijze en niet door gewoon vrijwilligerswerk wordt opgevangen tenzij na professionele bemiddeling. Dit kader ontbreekt hier. Indien het daarentegen concrete opvang zou betreffen situeert zich dit in het normale economische circuit van diensten. Geïntimeerde heeft deze beslissingen betwist bij verzoekschrift neergelegd ter griffie van de Arbeidsrechtbank op 13 april 2000 en de vernietiging ervan gevorderd. De eerste rechter heeft de vordering ontvankelijk en gegrond verklaard en de bestreden beslissing vernietigd. Appellant werd veroordeeld tot het betalen van de ingevolge artikel 20 Wet 11 april 1995 verschuldigde intrest op de eventueel ingevolge de gewijzigde beslissing verschuldigde werkloosheidsuitkeringen. Appellant werd tevens verwezen in de kosten van het geding. Aangenomen werd dat de activiteit waarvoor toestemming werd gevraagd erin bestaat in de V.Z.W. D.W. O., een vereniging die werd opgericht na D.W. mars en die wenst bij te dragen inzake hulpverlening aan seksueel misbruikte kinderen en hun ouders, vrijwilligerswerk te verrichten, n.m. een luisterend oor te bieden en mensen door te verwijzen naar de juiste organisatie. Aan dergelijke verenigingen is het naast het professionele circuit noodzaak. Ten onrechte werd dan ook artikel 18 4 ingeroepen om de toelating te weigeren. 3. Beroepsgrieven. Appellant acht zich gegriefd door het bestreden vonnis. Gesteld wordt dat één van de criteria die in aanmerking worden genomen bij het verlenen van de toestemming is dat de activiteit, waarvoor de toestemming wordt gevraagd, de kenmerken vertoont van een activiteit die in het verenigingsleven gewoonlijk door vrijwilligers wordt uitgeoefend.

4 A.R. nr. : 390/01 7 maart In de statuten van de VZW wordt gesteld dat het doel is verdedigen en behartigen van de belangen en rechten van kinderen in het algemeen, van sexueel misbruikte kinderen in het bijzonder. Bijstaan met woord en daad van de kinderen en hun omgeving. Volgens appellant hoort dit door professionele organisaties te gebeuren ; vrijwilligers kunnen deel uitmaken van zulke organisaties, maar dan enkel wat betreft de meer financiële en organisatorische kant van de zaak. Volgens het formulier C45 B vroeg geïntimeerde toestemming om gratis voor de VZW te werken bij het opvangen en begeleiden van slachtoffers van pedofilie en bij het deelnemen aan stands op openbare activiteiten. Het gaat hier om een activiteit die gewoonlijk niet door vrijwilligers wordt uitgeoefend, aangezien deze een zeker professionalisme vereisen. Dat in de praktijk bepaalde vrijwilligers hierbij betrokken worden, doet aan deze redenering niets af. Bijgevolg voldoet de omschreven activiteit niet aan het voormeld criterium, met name het vertoont niet de kenmerken van een activiteit die in het verenigingsleven gewoonlijk door vrijwilligers wordt verricht. Gevorderd wordt het hoger beroep ontvankelijk en gegrond te verklaren, het vonnis a quo te vernietigen en de administratieve beslissing te bevestigen. Geïntimeerde van haar kant vordert de bevestiging van het bestreden vonnis. 4. Bespreking Het Hof neemt de vaststellingen en overwegingen gedaan door het Openbaar Ministerie in zijn schriftelijk advies grotendeels over Retro-acten. M. V. heeft als werkloze, in de nasleep van de DUTROUX - periode, samen met een andere werkloze C. G., en een bediende, G. V., een V.Z.W. opgericht met de benaming D.W. O.. De statuten, gedateerd op 26 augustus 1998 zouden zijn gepubliceerd in de Bijlagen van het Belgisch Staatsblad van 26 november 1998, maar voorzien de aanvang van het eerste genootschappelijk jaar op 2 april 1997 (waarmee vermoedelijk de activiteit van een feitelijke vereniging wordt bedoeld zie verder). De zetel van de vereniging wordt gevestigd op het adres van M. V..

5 A.R. nr. : 390/01 7 maart Artikel 2 van de statuten omschrijft het doel van de vereniging als volgt : Verdedigen en behartigen van de belangen en rechten van kinderen in het algemeen, van sexueel misbruikte kinderen in het bijzonder. Bijstaan met woord en daad van de kinderen en hun omgeving. Zij kan alle verrichtingen uitvoeren die rechtstreeks of onrechtstreeks verband houden met haar doel en zij kan haar medewerking verlenen aan elke gelijkaardige vereniging. Zij kan in deze zin ook, doch slechts op bijkomstige wijze, handelsdaden stellen, enkel voor zover de opbrengst hiervan uitsluitend wordt besteed aan het doel waarvoor zij werd opgericht. Blijkens de statuten is het mandaat van de beheerders onbezoldigd, maar in die statuten werden nog geen bestuurders aangeduid. Blijkens de overgelegde stukken werd M. V. evenwel aangeduid als Voorzitster en Staf V. als secretaris en/of penningmeester. Blijkbaar zijn er ondertussen geen andere leden tot de vereniging toegetreden. Uit een overgelegde folder blijkt dat de vereniging zich ten opzichte van het publiek manifesteert als een vereniging die gratis biedt : een luisterend oor, morele steun, advies aangaande bevoegde instanties of gespecialiseerde V.Z.W. s, contact met en begeleiding naar deze diensten, drukken en verspreiden van affiches (bij onrustwekkende verdwijningen). Blijkens een overgelegd overzicht van uitgaven en inkomsten van het jaar 1999, doet de V.Z.W. aan fondsenwerving door de verkoop van lederwaren, wenskaarten, tweedehands goederen, T-shirts, snoepgoed, beertjes, video s, boeken en het organiseren van feesten. Blijkens ditzelfde overzicht werd er op 1 januari 1999 een overname geboekt van oude Belgische frank van de kas van een feitelijke vereniging. Dit is verwonderlijk aangezien op dat ogenblik de V.Z.W. reeds geruime tijd was opgericht, maar het wijst er toch op dat de activiteiten van de V.Z.W. vòòr haar oprichting vermoedelijk door de oprichters in het kader van een feitelijke vereniging werden uitgeoefend. Op 11 februari 2000, dus geruime tijd nadat de V.Z.W. reeds was opgericht en actief was, dient M. V. een aanvraag in met formulier C 45 B om toestemming te bekomen, met behoud van uitkeringen, om een vrijwillige activiteit te verrichten ten bate van de V.Z.W. D.W. O., tijdens de periode van 15 februari 2000 tot 14 februari 2001.

6 A.R. nr. : 390/01 7 maart De activiteit van betrokkene, waarvoor de toestemming wordt gevraagd, wordt omschreven als volgt : Opvangen en begeleiden van slachtoffers van pedofilie en deelnemen aan stands of openbare activiteiten. De rubriek II werd ingevuld voor de vereniging door G. V., als secretaris, waarbij het doel van de vereniging wordt omschreven als het helpen van slachtoffers van pedofilie Toepasselijke wettelijke bepalingen. Krachtens artikel 44 Werkloosheidsbesluit moet de werkloze, om uitkeringen te kunnen genieten, wegens omstandigheden onafhankelijk van zijn wil zonder arbeid en zonder loon zijn. Krachtens artikel 45 derde lid, 1 Werkloosheidsbesluit (zoals vervangen bij artikel 1 van het K.B. van 25 maart 1999 (B.S. 3 april 1999, 11173) evenwel, bepaalt de minister na advies van het beheerscomité, de voorwaarden en de modaliteiten die dienen vervuld te worden zowel door de werkloze als door de derde opdat een vrijwillige en gratis activiteit voor een derde zou kunnen uitgeoefend worden met behoud van het recht op uitkeringen. Krachtens artikel 18 2 M.B. van 26 november 1991, kan een werkloze, met akkoord van de directeur, een vrijwillige en gratis activiteit uitoefenen voor rekening van, onder meer, een vereniging zonder winstoogmerk indien de activiteit het voorwerp heeft uitgemaakt van een voorafgaandelijke aangifte bij het werkloosheidsbureau. Krachtens artikel 18 4 M.B. van 26 november 1991 (zoals gewijzigd met ingang van 3 april 1999, bij artikel 1, A) M.B. van 25 maart 1999, B.S. 3 april 1999, 11177), kan de directeur zijn akkoord weigeren, inzonderheid wanneer de tewerkstelling of haar verlenging tot gevolg zou hebben dat de beschikbaarheid voor de arbeidsmarkt van de werkloze beduidend zou verminderen, of wanneer de activiteit gezien haar aard, omvang en frequentie of gezien het kader waarin zij wordt uitgeoefend, niet of niet langer de kenmerken vertoont van een activiteit die in het verenigingsleven gewoonlijk door vrijwilligers wordt verricht. Krachtens artikel 18 5 M.B. van 26 november 1991, leidt de afwezigheid van de voorafgaandelijke aangifte bedoeld in 1 of 2 evenwel niet tot het verlies van het recht op uitkeringen indien gelijktijdig de volgende voorwaarden vervuld worden : 1 de activiteit wordt uitgeoefend als vrijetijdsbesteding en kan niet ingeschakeld worden in het economische ruilverkeer van goederen en diensten;

7 A.R. nr. : 390/01 7 maart de werkloze bewijst dat de activiteit geen loon of een materieel voordeel heeft opgeleverd In casu concreto Het geschil heeft (enkel) betrekking op de vraag of de geplande activiteit tijdens de voornoemde periode enerzijds voldoet aan de voorwaarden van artikel 18 2 en anderzijds al dan niet valt onder de uitsluitingmogelijkheden van artikel 18 4 M.B. van 26 november Er wordt niet betwist dat de geplande activiteit gratis zou worden gepresteerd, noch dat dit gebeurt op vrijwillige basis voor de voornoemde V.Z.W., terwijl de aangifte, voor wat de periode van 15 januari 2000 tot 14 januari 2001 betreft, waarvoor de aanvraag werd ingediend, ook voorafgaandelijk voor die periode werd ingediend. Bijgevolg staat het vast dat aan de voorwaarden van artikel 18 2 M.B. van 26 november 1991 is voldaan. Om de gevraagde toelating te verlenen, wordt niet vereist dat de geplande activiteit op zich niet kan ingeschakeld worden in het economische ruilverkeer van goederen en diensten. Deze voorwaarde wordt enkel gesteld bij artikel 18 5 M.B. van 26 november 1991, om het recht op werkloosheidsuitkeringen te behouden indien er geen voorafgaandelijke aangifte werd ingediend. In de mate dat de bestreden beslissingen op dit motief zijn gesteund werd de toelating dan ook ten onrechte geweigerd. Dit is dan ook duidelijk de reden waarom appellant de motivering van zijn beslissing van 22 februari 2000 heeft aangevuld met de beslissing van 28 februari Er moet trouwens worden aangenomen dat de beslissing van 28 februari 2000 de beslissing van 22 februari 2000 impliciet vernietigt en vervangt. De weigering wordt in de beslissing van 28 februari 2000 onder meer gesteund op de laatste zinsnede van artikel 18 4 M.B. van 26 november 1991, dat aan de directeur de mogelijkheid biedt om de toelating te weigeren, wanneer de activiteit, gezien het kader waarin zij wordt uitgeoefend, niet of niet langer de kenmerken vertoont van een activiteit die in het verenigingsleven gewoonlijk door vrijwilligers wordt verricht. Daarbij dient in aanmerking te worden genomen niet de activiteit die door betrokkene hetzij vóór de aanvraag hetzij tijdens de periode waarvoor de aanvraag werd ingediend effectief werd uitgeoefend, maar wel de activiteit waarvoor de toelating wordt gevraagd en het

8 A.R. nr. : 390/01 7 maart kader waarin de uitoefening van die activiteit is gepland, dus binnen het doel van de vereniging. Indien toelating zou worden verleend aan betrokkene om de gevraagde activiteit uit te oefenen, wat de eerste zin van de aanvraag betreft, namelijk het opvangen en begeleiden van slachtoffers van pedofilie, dan impliceert dit ook toelating om deze opvang en begeleiding te doen overeenkomstig de statuten van de vereniging, temeer daar M. V. die op het ogenblik van de aanvraag voorzitster van de vereniging was ook de stuwende kracht ervan was, terwijl er blijkbaar geen professioneel deskundige personen lid waren van de vereniging. Zoals het Openbaar Ministerie opmerkt zijn de statuten duidelijk ruimer gesteld dan de activiteiten die moeten blijken uit de zich in het dossier bevindende folder. Appellant stelt terecht dat het verdedigen en behartigen van de belangen en rechten van kinderen in het algemeen, van sexueel misbruikte kinderen in het bijzonder, zoals geformuleerd in de statuten van de vereniging, door erkende organisaties op een professionele wijze dient te gebeuren, zodat moet aangenomen worden dat, gezien het kader waarin de voor de periode van 15 februari 2000 tot 14 februari 2001 geplande activiteit, zoals ze werd geformuleerd in de aanvraag van 11 februari 2000, zou worden uitgeoefend, die activiteit niet de kenmerken vertoont van een activiteit die in het verenigingsleven gewoonlijk door vrijwilligers wordt verricht. De toelating werd daarom terecht geweigerd Nopens het recht op uitkeringen. De weigering heeft geen betrekking op het recht zelf van geïntimeerde op werkloosheidsuitkeringen tijdens deze periode. Dit betekent derhalve niet noodzakelijkerwijs dat betrokkene tijdens de bedoelde periode haar recht op uitkeringen verliest, wat trouwens het voorwerp dient uit te maken van een afzonderlijke beslissing Pas dan zal blijken of de geplande activiteit, zoals aangevraagd ook werd uitgeoefend tijdens de bedoelde periode en er nog moet worden nagegaan of die activiteit, wel aan te nemen is als arbeid in de zin van artikel 44 en artikel 45 Werkloosheidsbesluit. Niettemin wordt onder meer in de rechtsleer aangenomen dat bepaalde activiteiten binnen een vereniging, als bestuurder, zoals het louter bijwonen van vergaderingen, het verrichten van secretariaatswerk of het bijhouden van de boekhouding, het optreden als lesgever, coördinator en dergelijke, niet steeds als vrijwilligerswerk aan te nemen zijn in de zin van arti-

9 A.R. nr. : 390/01 7 maart kel 18 M.B. 26 november 1991 (vgl.: S. D HONDT en B. VAN BUGGENHOUT, Het statuut van de vrijwilliger, knelpunten en oplossingen, Maklu Antwerpen-Apeldoorn, 1999, p. 161) Besluit Het hoger beroep is ontvankelijk en gegrond. Het bestreden vonnis dient te worden vernietigd en de bestreden beslissing van 28 februari 2000, waarvan moet worden aangenomen dat ze de beslissing van 22 februari 2000 impliciet heeft vernietigd en vervangen, dient te worden bevestigd. OP DIE GRONDEN, HET ARBEIDSHOF, Gelet op de wet van 15 juni 1935 op het taalgebruik in gerechtszaken en inzonderheid op artikel 24. Alle andere en strijdige conclusies verwerpende. Rechtdoende op tegenspraak. Verklaart het hoger beroep ontvankelijk en gegrond. Vernietigt dienvolgens het bestreden vonnis van de Arbeidsrechtbank te Dendermonde, afdeling Sint-Niklaas, vierde Kamer, op tegenspraak gewezen op 5 oktober 2001 En opnieuw wijzende, Verklaart de vordering ontvankelijk doch ongegrond. Bevestigt de administratieve beslissing van 28 februari 2000 die de beslissing van 22 februari 2000 vervangt. Verwijst appellant, overeenkomstig artikel 1017, tweede lid Ger. W. in de kosten van beide aanleggen en vereffent deze als volgt: - aan de zijde van appellant : geen opgave; - aan de zijde van geïntimeerde : rechtsplegingsvergoeding eerste aanleg : 98,17 euro rechtsplegingsvergoeding hoger beroep : 130,89 euro Aldus uitgesproken op vrijdag zeven maart tweeduizend en drie in openbare terechtzitting door de vijfde kamer van het Arbeidshof te Gent, zetelend te Gent en waarin zitting hadden : Dewulf Lionel, kamervoorzitter in het Arbeidshof, Uyttenhove Walter, raadsheer in sociale zaken, benoemd als werkgever; Impens Willy, raadsheer in sociale zaken, benoemd als werknemer-bediende en Mabilde Lutgarde, griffier. w.g. : L. Mabilde - W. Impens - W. Uyttenhove - L. Dewulf