asfalt- en betonwegenbouwer

Transcriptie

1 Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid BEROEPScompetentiePROFIEL asfalt- en betonwegenbouwer fvb ffc Constructiv Koningsstraat 132/ Brussel Tel.:

2 De beroepscompetentieprofielen zijn tot stand gekomen dankzij de bijdrage van de volgende organisaties : fvb ffc Constructiv, Brussel, 2013 Alle rechten van reproductie, vertaling en aanpassing onder eender welke vorm, voorbehouden voor alle landen. 2 Beroepscompetentieprofielen Asfalt- en betonwegenbouwer

3 Voorwoord Beroepscompetentieprofielen uitwerken neemt een belangrijke plaats in binnen de problematiek van het aanpassen van de opleidingen aan de behoeften van de arbeidsmarkt. Beroepsprofielen zijn immers de belangrijkste inspiratiebron bij het uitwerken van opleidingsprofielen, zeker bij de start. In een latere fase komen daar de opleidingsprogramma s bij. Met deze gegevens in gedachten heeft het Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid (fvb-ffc Constructiv) in samenwerking met het Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf (WTCB) en het Nationaal Actiecomité voor Veiligheid en hygiëne in het Bouwbedrijf (navb-cnac Constructiv) de bestaande beroepsprofielen aangepast. Daarbij werd vooral rekening gehouden met de talrijke ontwikkelingen als gevolg van de eisen inzake duurzaam bouwen. De aangepaste beroepsprofielen hebben betrekking op een groot aantal materies, zowel uit de ruwbouw- als de afwerkingssector, en werden goedgekeurd door deskundigen uit de sector. Zo dragen ze bij aan het concretiseren van één van de belangrijkste aspecten van de opdracht van het fvb: ze vormen namelijk de link tussen de vraag naar en het aanbod van arbeidskrachten en opleiding in de bouwsector. Robert Vertenueil Voorzitter fvb-ffc Constructiv 3

4 4 Contact Voor opmerkingen, vragen en suggesties kunt u terecht bij: fvb ffc Constructiv Koningsstraat 132/ Brussel Tel.: Fax: website : fvb.constructiv.be

5 Een woordje uitleg Een beroepscompetentieprofiel beschrijft de competenties van een ervaren bouwvakarbeider. Dit beroepscompetentieprofiel bevat de competenties van een asfalten betonwegenbouwer, met een uitgebreide ervaring. Het herwerkte profiel bestaat eerst uit een definitie van het beroep (een beschrijving van de activiteiten en een situering binnen de sector), en een oplijsting van de competenties. Een competentie is een set van kennis, vaardigheden en attitudes die zich uiten in observeerbaar gedrag. In dit document wordt deze indeling steeds gehanteerd. Onder kennis verstaan we alles wat een asfalt- en betonwegenbouwer moet kennen om zijn beroep te kunnen uitoefenen. Bijvoorbeeld: de bedienings- en besturingsmechanismen van de slipformpaver, of de invloed van de weersomstandigheden op het walsen van asfalt. Onder vaardigheden verstaan we alles wat een asfalt- en betonwegenbouwer moet kunnen om zijn beroep te kunnen uitoefenen. Bijvoorbeeld: de machines zonder schokken manoeuvreren, rekening houdend met de aanwezigheid van mensen en obstakels en de staat van het terrein. Attitude verwijst naar de houding, de denkwijze, het gedrag dat een asfalt- en betonwegenbouwer moet hebben om zijn beroep te kunnen uitvoeren. Bijvoorbeeld: veiligheids- en milieubewustzijn. De activiteiten binnen het beroepscompetentieprofiel worden in vier blokken opgedeeld. 1. Gemeenschappelijke activiteiten eigen aan alle bouwvakarbeiders, zoals bijvoorbeeld: het inrichten van de werkplek. 2. Basisactiviteiten eigen aan het beroep, zoals bijvoorbeeld: het op een veilige wijze signaleren van de werken. Deze activiteiten worden uitgevoerd door zowel asfalt- als betonwegenbouwers. 3. Specifieke activiteiten van asfaltwegenbouwers en specifieke activiteiten van betonwegenbouwers, zoals bijvoorbeeld: het aanbrengen van de asfaltverhardingen en betonverhardingen. 4. Transversale groene activiteiten, zoals bijvoorbeeld: het plaatsen van isolatiemateriaal, kunnen integraal in meerdere beroepsprofielen voorkomen. Deze activiteiten zijn van groot belang voor een duurzaam bouwproces. Het beroepsprofiel van de asfalt- en betonwegenbouwer bevat geen dergelijke transversale groene activiteitenblokken. De ecologisch duurzame activiteiten zijn verspreid in het profiel opgenomen Voor sommige activiteiten werken we met een kleurencode. Groen staat voor ecologische en duurzame activiteiten, oranje staat voor activiteiten die handelen over veiligheid en welzijn. De activiteitenblokken worden ook nog eens opgedeeld in sleutelactiviteiten. Per sleutelactiviteit worden de kennis, vaardigheden en attitudes benoemd. Beroepscompetentieprofielen Asfalt- en betonwegenbouwer 5

6 OMSchrijving van het beroep 1.1 Domein De beton- en asfaltwegenbouwer brengt gesloten wegverhardingen en funderingen aan in beton en/of asfalt. Hij staat tevens in voor de herstellingen aan deze verhardingslagen, en dit volgens de regels van de kunst. Na het aanleggen van de diverse nutsleidingen moet een weg, straat en de aanhorigheden immers voorzien worden van een fundering en een verhardingslaag. Afhankelijk van de aard van deze verhardingslaag en van de schaalgrootte van de werken is dit de taak van de stratenmaker of van de asfalt- en betonwegenbouwers. De stratenmaker legt meestal elementenverhardingen aan. Betonnen of asfalten verhardingslagen worden door asfalten betonwegenbouwers aangelegd. Deze verhardingslagen worden ook wel gesloten verhardingen genoemd. Elementenbedekkingen zijn samengestelde verhardingslagen, bestaande uit kasseien, klinkers, tegels,... Elementenverhardingen worden enkel gebruikt bij kleinschalige projecten. Het aanbrengen ervan vergt telkens een andere techniek. De asfalt- en betonwegenbouwer legt asfalt- of betonlagen op de fundering aan die zo het wegdek vormen. Of er voor een asfalten dan wel voor een betonnen wegdek geopteerd wordt, hangt af van de opdrachtgever, die hierbij rekening houdt met de ondergrond en het gebruiksdoel van de aan te leggen infrastructuur. 6

7 1.2 Beroepsinhoud Het aanbrengen van asfalten en betonnen verhardingslagen gebeurt vrijwel altijd machinaal. Een ploeg wegenbouwers omvat dan ook voornamelijk machinisten met helpers die een aantal manuele en een aantal ondersteunende taken uitvoeren. Een asfaltploeg bestaat standaard uit een machinist voor het besturen van de asfaltmachine, een balkman die de asfaltdikte regelt, één of meerdere walsmachinisten en een aantal helpers die het asfalt manueel verwerken op plaatsen waar de machine niet kan komen, de richting en hoogte van de verhardingslaag uitzetten, het kleefmiddel aanbrengen, de onderbaan schoonhouden, de deklaag afstrooien met split, het asfalt aan de naden bijwerken. Voor het aanbrengen van een betonnen wegverharding zijn er verschillende uitvoeringsmethoden. Vroeger werd er wel eens gebruik gemaakt van prefab-betonplaten die machinaal werden aangebracht, tegenwoordig komt het vervaardigen van beton ter plaatse terug meer voor. Een beton- en asfaltwegenbouwer die in een betonploeg manuele arbeid verricht moet vaak de bekistingen maken, de funderingen profileren, een folie aanbrengen, de wapening aanbrengen, bekistingsolie aanbrengen, voegen zagen en het beton afdekken. Het verspreiden, verdichten en afreien van het beton gebeurt machinaal. Bij het uitvoeren van herstellingen is het manueel aanbrengen en spreiden van asfalt en het gieten van beton nog van zeer groot belang. Al deze activiteiten worden uitgevoerd overeenkomstig technische documenten en mondelinge instructies. Beroepscompetentieprofielen Asfalt- en betonwegenbouwer 7

8 0 VOORAFGAAND: GEMEENSCHAPPELIJKE BASISBEGRIPPEN BOUW WAARMEE REKENING DIENT TE WORDEN GEHOUDEN Zelfstandig werken Werken in een BOUWonderneming Zelf situaties en kansen zoeken om de eigen kennis te verhogen. Een taak individueel uitvoeren, zonder hulp of toezicht. Ondanks opduikende moeilijkheden een doel willen bereiken. Problemen en werk zelf aanpakken, zonder hulp of raad van buitenaf. Een taak correct uitvoeren, ondanks beperkingen in tijd en budget. Op tijd komen. Anticiperen. De mogelijke gevolgen van een situatie overzien. Rekening houden met nog uit te voeren taken. Eventuele problemen opmerken die geen direct verband houden met de eigen taak. Nieuwsgierig zijn, leergierig zijn. Openstaan voor nieuwigheden voor zover die betrekking hebben op zijn eigen beroep en dat van zijn klanten. Autonoom zijn. Doorzettingsvermogen hebben. Zin voor initiatief. Resultaatgerichtheid - het beoogde resultaat willen bereiken, ondanks tijd- en budgetbeperkingen; en zonder daarom de kwaliteitsnormen uit het oog te verliezen. Stiptheid. Vooruitziend zijn. Samenwerken Communiceren Administratieve taken uitvoeren De gedragingen in het kader van geweld, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag op het werk. Met anderen samenwerken en hen helpen met hun werk. Zich aanpassen aan veranderingen (andere gereedschappen, andere personen, andere procedures en taken). Contacten aanknopen. Zich onthouden van geweld, pesterijen of ongewenst seksueel gedrag op het werk. Op een constructieve en gebruiksvriendelijke wijze informatie uitwisselen met collega's. Op een constructieve en gebruiksvriendelijke wijze informatie uitwisselen met klanten. Een werkplanning bijhouden, taken plannen, prioriteiten bepalen tussen verschillende taken. Invullen van de eventuele fiches/documenten die de ploegbaas overgemaakt heeft. Teamgericht werken. Flexibiliteit. Sociaal vaardig. Respectvolle houding tegenover collega's. Communicatief vaardig zijn. Georganiseerd zijn. Kwaliteitsvol werken Het imago en de kwaliteitsrichtlijnen van het bedrijf en de opdrachtgever. Traceerbaarheid van producten, bewijsstukken van wat uitgevoerd werd. Zorgen voor kwaliteit De verwachtingen van de klant begrijpen en er efficiënt aan beantwoorden. Detailwerk zorgvuldig uitvoeren. Wanneer mogelijk esthetische overwegingen laten meespelen bij de uitvoering van het werk. Het melden als andere slechte kwaliteit afleveren. Het eigen werk kwalitatief en kwantitatief evalueren en indien nodig bijsturen. Werkzaamheden binnen vooropgestelde parameters uitvoeren. Zuinig omgaan met materialen, gereedschappen en tijd. Verspilling vermijden. De etiketten en markering van de gebruikte materialen bijhouden. Oog hebben voor de tevredenheid van de klant. Zin voor precisie. Oog voor detail bezitten en het geduld om detailwerk zorgvuldig uit te voeren. Zin voor esthetiek. Professionele houding. Zin voor zelfcontrole. Oog hebben voor rendement. Spaarzame ingesteldheid. 8 Beroepscompetentieprofielen Asfalt- en betonwegenbouwer

9 VOORAFGAAND: GEMEENSCHAPPELIJKE BASISBEGRIPPEN BOUW WAARMEE REKENING DIENT TE WORDEN GEHOUDEN 0 Veilig en gezond werken Rekening houden met de regels rond veiligheid, gezondheid en preventie van ongevallen Verantwoordelijkheden van werknemer, werkgever en de hiërarchische lijn. Hiërarchie van preventiemaatregelen (uitschakelen van risico's, collectieve en persoonlijkebeschermingsmiddelen). Opleidingsverplichtingen. Gevaarlijke situaties signaleren. Veiligheidsbewust werken - de opmerkingen van collega s omtrent veiligheid aanvaarden. Hygiënebewust werken Principes van algemene en persoonlijke hygiëne. Richtlijnen in de onderneming of organisatie met betrekking tot netheid en hygiëne. Principes van algemene en persoonlijke hygiëne toepassen. Richtlijnen in de onderneming of organisatie met betrekking tot netheid en hygiëne toepassen. Bewust zijn van het belang van hygiëne en daar actief en pro-actief op gericht zijn. Melden van ongevallen, incidenten en gevaarlijke situaties De mogelijke bronnen van gevaar op het werk. Herkennen van potentieel gevaarlijke situaties. Oplettend zijn. De regels die van toepassing zijn bij het recht op werkonderbreking (o.a. ernstig en onmiddellijk gevaar, direct melden aan de werkgever). Interne procedures van de onderneming of organisatie inzake het melden van: ongevallen en incidenten (ook incidenten m.b.t. agressie en geweld) elke werksituatie die een ernstig of onmiddellijk gevaar met zich meebrengt elk geconstateerd mankement in de beschermingssystemen. Noodnummers (politie, brandweer,.). Interne procedures volgen. De geschikte diensten contacteren bij noodsituaties. Communicatief vaardig zijn en het belang begrijpen van verplichtingen voor de communcatie die de preventie, veiligheid en gezondheid aangaan. Collectieve beschermingsmiddelen toepassen Kennis van de verschillende collectieve beschermingsmiddelen (bv. vangnetten, valbeveiliging). Collectieve beschermingsmiddelen aanbrengen. Instructies opvolgen. Het belang van het gebruik van collectieve beschermingsmiddelen begrijpen, oplettend zijn voor situaties die collectieve beschermingsmiddelen vereisen. Persoonlijke BeschermingsMiddelen gebruiken De PBM's (veiligheidsuitrusting en de kledingvereisten) die nodig zijn voor de uitoefening van het beroep (gezichts-, gehoors-, hoofd-, hand-, voeten adembescherming). De situaties waarin persoonlijke beschermingsmiddelen moeten worden gedragen. De veiligheidssignalisatie mbt. het dragen van PBM s (blauwe gebodsborden). PBM s dragen wanneer het moet, aanwezigheid van PBM s op de werf controleren. De specifieke voorschriften voor de PBM's toepassen (handschoenen, bril,...). Aandachtig zijn voor alle situaties waarin het dragen van PBM's noodzakelijk is. Waken over het correcte gebruik van de PBM's. Het juiste gebruik, onderhoud en opslag van PBM s. De aanwezigheid van PBM's op de werf controleren. PBM's met de nodige zorg behandelen. PBM s regelmatig onderhouden en controleren. PBM s na gebruik correct opbergen. Zich bewust zijn van de eigen verantwoordelijkheden bij gebruik en onderhoud van persoonlijke beschermingsmiddelen. Beroepscompetentieprofielen Asfalt- en betonwegenbouwer 9

10 0 VOORAFGAAND: GEMEENSCHAPPELIJKE BASISBEGRIPPEN BOUW WAARMEE REKENING DIENT TE WORDEN GEHOUDEN Omgaan met gevaarlijke producten Omgaan met asbest Omgaan met kwarts- en houtstof Omgaan met elektriciteit Omgaan met lawaai Omgaan met brand en explosies De verschillende asbesthoudende producten. De risico's van blootstelling aan hout- en kwartsstof en de maatregelen om de stofemissie en de blootstelling aan stof te verminderen. Basiskennis elektriciteit. Omgaan met specifieke risico s De producten met gevaarlijke eigenschappen waarmee men op de werkvloer in contact komt. De manieren waarop gevaarlijke stoffen het lichaam kunnen binnendringen. De risico s en beheersmaatregelen voor het gebruik van producten met gevaarlijke eigenschappen. De regels in verband met de opslag van producten met gevaarlijke eigenschappen. De veiligheidssignalisatie, transportetikettering en productetikettering. Maatregelen bij ongelukken met gevaarlijke producten. Gezondheidsrisico's bij werken met asbesthoudende producten. De middelen en technieken die gebruikt worden voor het verwijderen van asbesthoudende materialen. Risico's verbonden aan werken met elektriciteit en elektrische apparaten. Veilig gebruiken van gevaarlijke producten. Veilig opslaan van gevaarlijke producten. De veiligheidsinformatiebladen lezen en begrijpen. Lezen en interpreteren van gevaarsaanduidingen en gevaarssymbolen op het etiket van gevaarlijke producten. Gepaste maatregelen nemen bij ongelukken met gevaarlijke producten. Asbesthoudende producten tijdens verschillende handelingen herkennen. De juiste reacties als er asbest aanwezig is (bescherming, verwittigen chef), etc. Gebruiken van machines die stofemissie beperken. Afzuigapparatuur aansluiten en correct gebruiken. Correct gebruik van ademhalingsbescherming. Werken met onbeschadigd en veilig elektrisch materieel. Voor installeren, herstellingen, wijzigingen en onderhoud beroep doen op een bevoegd elektricien. Oplettend zijn. Oorzaken (bronnen) van lawaai voor omgeving. Preventiemaatregelen voor omgeving implementeren. Respectvolle houding tegenover omgeving en Risico's van hoog geluidsniveau en preventie- en beschermingsmaatregelen tegen lawaai en gehoorschade. Persoonlijke beschermingsmiddelen gebruiken. collega's. Brand- en explosierisico's en de bijhorende preventiemaatregelen. De soorten branden. De vuurdriehoek. Procedures in geval van brand. Blusinstructies. EHBO. Preventiemaatregelen naleven. Prioriteiten naleven: alarmeren & evacueren, energievoorzieningen afsluiten, toegangswegen vrijmaken voor redders, brandhaard afsluiten, brandhaard bestrijden. Koelbloedig en snel reageren. Ergonomisch werken De risico s van overbelasting of verkeerde belasting van het lichaam. Tiltechnieken en tilhulpmiddelen: basisprincipes voor het hanteren van lasten zonder risico s. Juiste hef- en tilbewegingen toepassen. Correct hanteren van voorziene hulpmiddelen bij heffen en tillen. Hulp bieden aan collega's om ergonomisch werken mogelijk te maken. Respectvolle houding tegenover omgeving en collega's. 10 Beroepscompetentieprofielen Asfalt- en betonwegenbouwer

11 VOORAFGAAND: GEMEENSCHAPPELIJKE BASISBEGRIPPEN BOUW WAARMEE REKENING DIENT TE WORDEN GEHOUDEN 0 Machines en gereedschappen gebruiken De werking van de machines en/of gereedschappen. Machines en gereedschappen enkel gebruiken voor het werk waarvoor het gemaakt is. Het correcte machines en gereedschap selecteren. Oplettend zijn. Zin voor analyse hebben. Correct dagelijks gebruiken van machines en gereedschappen De risico s en veiligheidsmaatregelen bij het gebruik van machines en gereedschappen. Veiligheidsinstructiekaarten lezen en begrijpen. Nauwkeurig de veiligheidsvoorschriften kunnen toepassen. De gepaste PBM's dragen. Nooit machinebeveiliging willekeurig wegnemen of uitschakelen. Controleren van machines en gereedschappen De normale werkingstoestand van de machines en de gereedschappen. De verschillende onderdelen en de werking van de machines en gereedschappen. Basiskennis van hydraulica, mechanica, materialenleer en elektriciteit. Controleren van machines en gereedschappen op hun goede werking. Relevante werkingsparameters (peil, druk, temperatuur, ) aflezen. Een kritische blik hebben. Onderhouden van machines en gereedschappen Onderhoudstechnieken en de producten (oliën, ) en materieel (sleutels, vetpomp, ) gebruikt bij klein onderhoud. Olie bijvullen. Draaiende onderdelen smeren. Kleine vervangingen (bvb lampjes of zekeringen) doorvoeren. Handig zijn. Reinigen van machines en gereedschappen De technieken voor het reinigen van het materieel. De benodigde producten (reinigings-, ontsmettingsproducten) en materieel (spriet, hogedrukreiniger,...). Toepassen van de technieken voor het reinigen van het materieel. Gebruiken van de benodigde producten (reinigings-, ontsmettingsproducten) en materieel (spriet, hogedrukreiniger,...). Ordelijk en net kunnen werken. De werkplek inrichten Signalisatie aanbrengen De verschillende middelen om een werf af te sluiten. De verschillende veiligheidsborden, markeringen en pictogrammen. Afsluitingen installeren. Signalisatie respecteren. Elektriciteitsvoorziening realiseren Basiskennis van elektriciteit. Veilig aansluiten van elektrisch materieel op het stroomnet. Opstarten van de werfgeneratoren indien er geen stroomnet aanwezig is. Materialen en gereedschappen opslaan Voor elk soort materiaal en gereedschap de plaats en opslagwijze. De geschikte beschermingsmiddelen tegen vallen van opgeslagen materiaal en gereedschap. Materialen en gereedschappen in goede en veilige omstandigheden bewaren, tijdens en na de werken. Geschikte beschermingsmiddelen tegen de val van gereedschappen en materiaal plaatsen. Materialen ook op hoogte met de nodige omzichtigheid behandelen en stapelen. Zin voor orde. Verantwoordelijkheidszin, niet werken als de bescherming afwezig is. Vrijhouden van doorgangen. Orde en netheid bewaren Het materieel en de producten gebruikt bij het reinigen van de werf. Afval verwijderen. De werkplek opkuisen na de werkzaamheden. Zin voor orde en netheid. Beroepscompetentieprofielen Asfalt- en betonwegenbouwer 11

12 0 VOORAFGAAND: GEMEENSCHAPPELIJKE BASISBEGRIPPEN BOUW WAARMEE REKENING DIENT TE WORDEN GEHOUDEN Werken op hoogte Ladders gebruiken Regelgevingen, normen en veiligheidsvoorschriften omtrent ladders. Voorwaarden voor gebruik van ladders: enkel voor lichte werken van korte duur en op beperkte hoogte. Een ladder correct opstellen. Voor langdurige werken op hoogte andere arbeidsmiddelen gebruiken (hoogwerker, schaarlift, ). Zichzelf en anderen niet in gevaarlijke situaties brengen. Installatie van een randbeveiliging De verschillende soorten randbeveiliging in functie van de af te schermen werkplek. De geschikte randbeveiliging installeren. Aandacht hebben voor het valrisico. Persoonlijke beschermingsmiddelen voor werken op hoogte gebruiken De persoonlijke beschermingsmiddelen die nodig zijn voor het werken op hoogte (levenslijn, veiligheidsharnas, etc.). De aanwezigheid van veiligheidsuitrusting op de werf controleren. De juiste uitrusting gebruiken. Waken over hun gebruik. Milieubewust werken Onderscheid tussen gevaarlijke en niet gevaarlijke producten en afvalstoffen. Het milieu beschermen tegen de schadelijkheid van bepaalde materialen en substanties. Zichzelf en collega's beschermen tegen de schadelijkheid van bepaalde materialen en substanties. Zich bewust zijn van het ecologische belang en van de mogelijkheden tot dwangsommen als gevolg van een slecht afvalbeheer. Het afvalbeheer respecteren De sorteercategorieën (recycleerbare producten, te storten producten - categorieën van storten en/ of specifieke evacuatierichtingen, speciaal geval van asbest). Belang van de rol van de onderneming bij het sorteren en recycleren van sommige afvalstoffen, en de voordelen daarvan voor het bedrijf zelf en het milieu. Het sorteren organiseren (in bakken, containers, ) en het afval sorteren. Systematisch verzamelen van afval. Motivatie om afvalstoffen te sorteren. Zich informeren in geval van twijfel over de bestemming van afvalstoffen. Zorgvuldig werken. Actie ondernemen wanneer container vol is. De risico's van behandeling en de reglementaire bepalingen inzake de verwijdering van asbesthoudend en ander gevaarlijk afval. Asbesthoudende en andere gevaarlijke afvalproducten identificeren, apart houden van de andere afvalstromen, op een veilige manier verpakken en verwijderen. Waterverbruik beperken De regels omtrent lozen van water. Eindigheid van drinkwater. Efficiënt gebruiken van water voor taken & schoonmaak. Economisch en ecologisch bewustzijn. Streven naar zuinigheid bij gebruik van water. Energieverbruik optimaliseren Milieubewustzijn - eindigheid van fossiele energiebronnen. Energieverbruikers op de werf (generatoren, transport, machines, werfkeet). Efficiënt gebruik machines en gereedschappen. Reflex & verantwoordelijkheidszin (uitschakelen energieverbruikers wanneer niet nodig: verlichting, verwarming, koeling, ; passief ipv actief koelen; ). 12 Beroepscompetentieprofielen Asfalt- en betonwegenbouwer

13 Basisactiviteiten van een asfalt- en betonwegenbouwer 1 Plannen van de eigen werkzaamheden Ontvangen van de werkopdracht De gebruikelijke vakterminologie, legende, schaalaanduidingen, symbolen. Lezen en begrijpen van het bestek / de werkopdracht. Lezen en begrijpen van situatieplan, plattegrond, dwars- en langsprofiel, detailgegevens, Receptieve taalvaardigheid moedertaal. Plannen van de eigen werken en mee bepalen van de werkvolgorde Grondige materieelkennis (bv. laser, meetgereedschap,...) en de voor de uitvoering van het werk vereiste hoeveelheden materialen en materieel. Bij plannen rekening houden met de beschikbare tijd (opgelegde termijn) plaats (bereikbaarheid van de werf) machines gereedschappen materialen (soorten en de verwerking ervan, ). Berekenen van nodige volumes en hoeveelheden. Nagaan of de vereiste bouwmaterialen en -materieel aanwezig zijn. Visueel controleren van de hoeveelheden, de kwaliteit en de houdbaarheid. Problemen onderkennen en oplossen. De bouwplaats inrichten Ervoor zorgen dat de bouwplaats goed en veilig bereikbaar is (bv. het aanbrengen van rijplaten wanneer de werf voor vrachtwagens niet bereidbaar is,...). Leveringen controleren op basis van de bestelstaat: correcte materialen en hoeveelheden. Nagaan of de aangevoerde materialen beantwoorden aan de technische voorschriften. Bepalen waar de verschillende materialen geleverd moeten worden: langsheen het uit te voeren traject of in de stockageruimte. Er op toezien dat de veiligheidsvoorschriften bij levering toegepast worden. Er op toezien dat het materiaal zo economisch mogelijk langs het te verharden tracé wordt verdeeld. Algemene materiaalkennis (bv. bestratingselementen,...). Technische voorschriften voor de te gebruiken materialen. Het transport en de opslag van materialen en gereedschappen op de bouwplaats begeleiden Aanduidingen van toegangswegen en stapelplaatsen op een plan. Inzicht in de arbeidsorganisatie. De veiligheidsvoorschriften bij het levering van groot materiaal. Opslaan van materialen en gereedschappen Regels en voorschriften ter bescherming van opgeslagen materialen en materieel. Ervoor zorgen dat materialen in de voorgeschreven omstandigheden worden opgeslagen. De mogelijke gevolgen van een gebrekkige bescherming inschatten. DE BOUWPLAATS BEVEILIGEN Praktische kennis van de wetgeving en veiligheidsreglementering in verband met verkeersbelemmeringen en de signalisatie van werken, het signalisatieplan en de signalisatievergunning. De nodige verkeersborden en andere signalisatiemiddelen (bv. hekken, bakens, verkeerskegels, aanduiding van begin en einde van de werken,...) aanbrengen. De werken op een veilige wijze signaliseren De betekenis van de verkeersborden en de andere signalisatiemiddelen (bv. hekken, bakens, verkeerskegels, aanduiding van begin en einde van de werken,...). Rekening houden met eenduidigheid en zichtbaarheid van de aangebrachte signalisering. Toegangen tot woningen en andere gebouwen doorheen het uitvoeren van de werkzaamheden vrijhouden. Er steeds op toezien dat gevaarlijke plekken op de bouwplaats waar derden kunnen komen, goed zichtbaar afgebakend zijn. (bv. uitgebroken tegels in voetpad,...). Zie volgende pagina Beroepscompetentieprofielen Asfalt- en betonwegenbouwer 13

14 1 Basisactiviteiten van een asfalt- en betonwegenbouwer De veiligheidsvoorzieningen controleren DE BOUWPLAATS BEVEILIGEN De veiligheidsvoorzieningen controleren. De veiligheid verbeteren aan de hand van een lastminute risico-analyse. Kwaliteitscontroles uitvoeren of laten uitvoeren Visuele controles uitvoeren Geplaatste of verwerkte materialen in gereedheid brengen om externe kwaliteitscontrole op uit te laten voeren Bijsturen van de werkzaamheden Een zekere praktische kennis van de betekenis van de mogelijke kwaliteitsproeven en het gehanteerde instrumentarium (bv. drukproeven op wegdek,...). Een visuele controle uitvoeren op uitgevoerde werken en geplaatste materialen. De bouwplaats toegankelijk maken voor controles door experten en/of opdrachtgever. De materialen (bestrating,...) klaarmaken om kwaliteitscontroles toe te laten. Helpen bij het uitvoeren van proeven ter kwaliteitsmeting. Het eigen werk corrigeren en aanpassen aan de resultaten van deze kwaliteitscontroles. Kwaliteitsbewustzijn. Kwaliteitsbewustzijn. Kwaliteitsbewustzijn. Het gehanteerde gereedschap, materieel en de machines zorgvuldig kunnen opruimen, reinigen en onderhouden Tijdens het werk en bij het verlaten van de bouwplaats de algemene en specifieke signalisatie controleren Bij het verlaten van de bouwplaats vuil, modder en eventueel afval verwijderen Veilig en ordelijk houden van de bouwplaats Weten welk gereedschap en welke machines op de bouwplaats dienen opgeslagen en beveiligd te worden. De onderhoudsproducten. Praktische kennis van de wetgeving en veiligheidsreglementering in verband met verkeersbelemmeringen en de signalisatie van werken, het signalisatieplan en de signalisatievergunning. Gereedschap en machines op de bouwplaats opslagen en beveiligen. Het gebruikte gereedschap op de juiste wijze zuiver maken. Gewijzigde signalisaties (bv. tijdens het werk wordt een verkeersbord verplaatst) in oorspronkelijke staat terugplaatsen. Beschadigingen aan en/of onregelmatigheden in de signalisatie melden aan de verantwoordelijke. De bouwplaats conform de eisen van het bestek achterlaten. De bouwplaats veilig, ordelijk, zuiver en toegankelijk houden (bv. door het verwijderen van afval, restmateriaal, modder,...). Vooraf controleren 14 Controles en onderhoud uitvoeren De bedieningshandleiding. De handleiding lezen. De uitwendige te controleren delen van de machine: aansluitingen van leidingen, lekkages, loszittende onderdelen, hulpstukken. De onderdelen waaraan zich op korte/lange termijn slijtageverschijnselen kunnen voordoen. De onderhoudstabel. De vereiste vloeistofpeilen. De verschillende soorten vloeistoffen (olie, koelvloeistof,..). Voor aanvang en na afloop van de uit te voeren werkzaamheden de machine visueel controleren op technische mankementen. Voor aanvang van de werkzaamheden het olie-, koelvloeistof- en brandstofpeil controleren en bijvullen zoals door de constructeur wordt voorgeschreven. Problemen aan de verantwoordelijke melden. Een probleem bondig en nauwkeurig formuleren. Zie volgende pagina Beroepscompetentieprofielen Asfalt- en betonwegenbouwer

15 Basisactiviteiten van een asfalt- en betonwegenbouwer 1 Klein onderhoud uitvoeren Controles en onderhoud uitvoeren De onderhoudshandleiding. Onderhoudstechnieken (vervangen van olie, wisselen van filters, controle van rubbers/dichtingen/ leidingen, ). Onderhoudstabel. Onderhoudsmiddelen. De reinigingsgereedschappen. De reinigingsmiddelen. De bedrijfsstoffen. Bedrijfsstoffentabel. Principes van algemene mechanica. Principes van hydraulica. Principes van pneumatica. De veiligheidsregels bij onderhoud. De veiligheidsregels bij tanken. De onderhoudshandleidingen lezen. Volgens de voorschriften van de constructeur een onderhoudsbeurt uitvoeren. Aangepast aan de werkzaamheden de onderhoudsprocedures voor de machine en zijn hulpstukken bepalen en toepassen. Het tijdstip van tanken bepalen en de veiligheidsmaatregelen ter zake naleven. Starten en stoppen van de machine Het inrijvoorschrift. Startprocedure in de handleiding. Stopprocedure in de handleiding. Het verschil tussen de gewone en ongewone geluiden bij het draaien van de machine. Volgens de door de constructeur voorgeschreven procedure de machine starten en stoppen eventueel door gebruik te maken van de toegelaten hulpmiddelen. Starten met hulpbatterij. Herstelgereedschap (schroevendraaiers, sleutels, meettoestellen, ). Kleine herstellingen uitvoeren De mogelijke kleine defecten: verlichting, smeernippels, defecte leidingen,...). Principes van algemene mechanica. Principes van hydraulica. Op gepaste wijze, met het juiste gereedschap de meest voorkomende kleine defecten opsporen, lokaliseren en repareren. Principes van pneumatica. De veiligheidsregels bij onderhoud. Afronden van de werkzaamheden De afsluitprocedures. Na de werkzaamheden op een veilige manier de machine op een stabiele, vlakke en verkeersvrije plaats parkeren en de voorgeschreven afsluitprocedure volgen. Parkeren van de machine. Reinigen van de machine. Plaatsen van de hulpstukken. Afsluiten van de machine. Beroepscompetentieprofielen Asfalt- en betonwegenbouwer 15

16 2 Specifieke / gespecialiseerde activiteiten van een asfalt- en betonwegenbouwer 2.1. Specifieke / gespecialiseerde activiteiten van een asfaltwegenbouwer Asfaltwerkzaamheden voorbereiden Asfaltwerkzaamheden voorbereiden Soorten asfalt: asfaltbeton, asfaltmengsels voor dunne lagen, warmgewalst asfalt, zacht asfalt, steenmastiekasfalt, gietasfalt, Zeer Open Asfaltbeton. Samenstelling van asfalt. Oppervlaktekenmerken. Soorten wegdekoppervlak in asfalt herkennen en hun specifieke verwerkingsmethodes toepassen in de werkzaamheden. Kwaliteitsbewustzijn. De invloed op het geluid van de asfaltsoorten. Werken met een asfaltfreesmachine Uitbreken van een bestaand wegdek De onderdelen en de uitrusting van de asfaltfreesmachine. Richtlijnen voor het instellen van de machine. De handleiding van de asfaltfrees. De werking van een asfaltfrees. De samenstelling van het wegdek: fundering, onderlaag en toplaag. Conventionele communicatiemiddelen (via de stem, een fluitje, conventionele gebaren en aanwijzingen van medewerkers). De machine op een correcte wijze instellen. De freesbewerkingen met aangepaste snelheid, volgens de gewenste diepte uitvoeren rekening houdend met de begeleidende vrachtauto. De machine verplaatsen op de werf. Kwaliteitsbewustzijn. Rijtechnieken. De bedienings- en besturingsmechanismen van de asfaltfreesmachine. Soorten sturing. De machine zonder schokken manoeuvreren rekening houdend met de aanwezigheid van mensen of obstakels en de staat van het terrein. De bedienings- en besturingsmechanismen op een beheerste en synchrone manier hanteren. Asfalt spreiden Asfaltverhardingen aanbrengen De kenmerken van de bodem. Richtlijnen voor het opstellen, monteren en afstellen van de machine. Met behulp van de technische documenten (plannen) de machine opstellen en afstellen volgens aard Handgereedschappen en meettoestellen. Technische documenten. van de opdracht en de staat van de ondergrond. De hoogte en de helling van de balk. De dikte van het materiaal. Conventionele communicatiemiddelen (via de stem, een fluitje, conventionele gebaren en aanwijzingen van medewerkers). De machine verplaatsen op de werf. Rijtechnieken: het op- en afrijden van een helling, zwaartepuntverdeling, rijsnelheid. De machine zonder schokken manoeuvreren rekening houdend met de aanwezigheid van mensen of obstakels en de staat van het terrein. Zie volgende pagina 16 Beroepscompetentieprofielen Asfalt- en betonwegenbouwer

17 Specifieke / gespecialiseerde activiteiten van een asfalt- en betonwegenbouwer 2 Asfalt spreiden Asfalt walsen Manueel afwerken van asfaltlagen Asfaltverhardingen aanbrengen De bedienings- en besturingsmechanismen van de asfalteermachine. Soorten sturing: laser, GPS, aftaster (op de boordstenen). Het belang van een gelijkmatige toevoer van de grondstof. De invloed van de temperatuur van de grondstof. Verschillen tussen koud en warm asfalt. Laadcapaciteit. Aanvoerprocedure van de grondstoffen. Soorten walsen: drie-rolwals, tandemwals, combiwals, bandenwals. Het walsprincipe. Invloeden van de weersomstandigheden op het walsen. Invloeden op het walsplan. De walsdiameter. De laagdikte. De invloed van de temperatuur op het walsen. De bedienings- en besturingsmechanismen van de wals Soorten sturing: laser, GPS. De techniek voor het verdichten van overgangen. De techniek voor het walsen van hellingen. De techniek voor het walsen van rotondes. De techniek voor het walsen van warm asfalt. De techniek voor het afwalsen van wegen. De kenmerken van de bodem. Handgereedschappen en meettoestellen. Technische documenten. De hoogte en de richting van de asfaltlaag. Asfalteren door de bedienings- en besturingsmechanismen op een beheerste en synchrone manier hanteren. Zorgen voor een gelijkmatige toevoer in de hoogte en de breedte en toezien op de temperatuur van het asfalt. Het laden van materialen controleren (verdeling, gewicht...) met betrekking tot de specifieke eigenschappen van de machine. Binnen de voorgeschreven laadprocedure laden zonder te morsen en een geschikte positie kiezen om de koppeling met de vrachtauto zo optimaal mogelijk te laten verlopen. De verschillende typen walsen onderscheiden van elkaar en naargelang de werkzaamheden het juiste type kiezen. Het walsprincipe verklaren en de invloeden van de weersomstandigheden in het walsplan aanpassen en uitvoeren. De wals met aangepaste snelheid, op een veilige gecontroleerde manier manoeuvreren, rekening houdend met obstakels en de werkzaamheden zo uitvoeren volgens het op voorhand opgestelde walsplan. De machines met verschillende besturingssystemen bedienen. Speciale walstechnieken op een gecontroleerde wijze en aangepaste rijsnelheid uitvoeren en controleren. De richting en hoogte van de asfaltlaag uitzetten. Kleefmiddel aanbrengen. De onderbaan schoon houden. De deklaag afstrooien met split. Het asfalt bijwerken aan de naden. Kwaliteitsbewustzijn. Beroepscompetentieprofielen Asfalt- en betonwegenbouwer 17

18 2 Specifieke / gespecialiseerde activiteiten van een asfalt- en betonwegenbouwer 2.2. Specifieke / gespecialiseerde activiteiten van een betonwegenbouwer Betonwerkzaamheden voorbereiden Samenstelling van wegenbeton. Betonwerkzaamheden voorbereiden Voor- en nadelen van verschillende soorten wegenbeton. Oppervlaktekenmerken van wegverhardingen. Bijzondere toepassingen van wegenbeton. Soorten wegdekoppervlak in beton herkennen en hun specifieke verwerkingsmethodes toepassen in de werkzaamheden. Kwaliteitsbewustzijn. De invloed van de betonsoorten op het geluid. Uitbreken van een bestaand betonwegdek Werken met een cementfrees De handleiding van de cementfrees. Analyseren van de ondergrond. De onderdelen en de uitrusting van de cementfrees. De machine op een correcte wijze instellen en Richtlijnen voor het instellen van de machine. voorzien van de juiste onderdelen. Benodigde grondstoffen: kalk, cement,... De soort en de hoeveelheid van het bindmiddel bepalen. De werking van een cementfrees. Het bindmiddel gelijkmatig verdelen over het oppervlak en gecontroleerd onderwerken. Conventionele communicatiemiddelen (via de stem, een fluitje, conventionele gebaren en aanwijzingen van medewerkers). De machine verplaatsen op de werf. Rijtechnieken. De bedienings- en besturingsmechanismen van de cementfrees. Soorten sturing. De machine zonder schokken manoeuvreren rekening houdend met de aanwezigheid van mensen of obstakels en de staat van het terrein. De bedienings- en besturingsmechanismen op een beheerste en synchrone manier hanteren. De rijsnelheid tijdens de bewerkingen in de verschillende fasen van de werkzaamheden aanpassen en afstemmen op de ondergrond. 18 Beroepscompetentieprofielen Asfalt- en betonwegenbouwer

19 Specifieke / gespecialiseerde activiteiten van een asfalt- en betonwegenbouwer 2 Betonverhardingen aanbrengen Richtlijnen voor het opstellen, monteren en afstellen van de machine. Handgereedschappen en meettoestellen Technische documenten De hoogte en de helling van de balk De dikte van het materiaal Conventionele communicatiemiddelen (via de stem, een fluitje, conventionele gebaren en aanwijzingen van medewerkers). Met behulp van de technische documenten (plannen) de machine opstellen en afstellen volgens aard van de opdracht en de staat van de ondergrond. De slipformpaver verplaatsen op de werf. Rijtechnieken: het op- en afrijden van een helling, zwaartepuntverdeling, rijsnelheid. De machine zonder schokken manoeuvreren rekening houden met de aanwezigheid van mensen en obstakels en de staat van het terrein. Betonneren De machines met verschillende besturingssystemen bedienen, de werking van de machine in eigen woorden uitleggen en het gebruik van de grondstoffen verklaren aan de hand van de te produceren eindproducten. De bedienings- en besturingsmechanismen van de slipformpaver. Soorten sturing: laser, GPS, aftaster (op de boordstenen). Betonneren door de bedienings- en besturingsmechanismen op een beheerste en synchrone manier te hanteren. Het belang van een gelijkmatige toevoer van de grondstof. De communicatie met de werknemers. Zorgen voor een gelijkmatige toevoer in de hoogte en de breedte en de verhardingsresten. De verhardingsresten. Laadcapaciteit. Binnen de voorgeschreven laadprocedure laden zonder te morsen en een geschikte positie kiezen om de koppeling met de vrachtauto zo optimaal mogelijk te laten verlopen. De voorgeschreven laadprocedure. Aanvoerprocedure van de grondstoffen. Het laden van materialen controleren (verdeling, gewicht,...) met betrekking tot de specifieke eigenschappen van de machine. Doel van de uitzettingsvoegen. Uitzettingsvoegen voorzien Plaatsbepaling van de uitzettingsvoegen. Plaats van de uitzettingsvoegen bepalen. Slijpen van uitzettingsvoegen. Kwaliteitsbewustzijn. Procedure voor dichtgieten van uitzettingsvoegen. Uitzettingsvoegen dichtgieten. Beroepscompetentieprofielen Asfalt- en betonwegenbouwer 19

20 2 Specifieke / gespecialiseerde activiteiten van een asfalt- en betonwegenbouwer Plaatsen van boordstenen Soorten beton, eigenschappen, vertragers. De werking van de machine. De werking van de machine in eigen woorden uitleggen en het gebruik van de grondstoffen verklaren aan de hand van de te produceren eindproducten. Gebruiken van een slipformpaver met glijbekisting De bedienings- en besturingsmechanismen van de slipformpaver. Soorten sturing: laser, GPS. Instellingen van de slipvormpaver: mallen, trilfunctie,.. De invloed van de omgevingsfactoren. De slipvormpaver bedienen met de verschillende besturingssystemen. Met de machine in een aangepaste rijsnelheid, werkzaamheden uitvoeren nadat ze de juiste mallen hebben geïnstalleerd en de machine hebben afgesteld op de uit te voeren werkzaamheden. Manueel afwerken van betonwegen: bekisten Identiek aan het activiteitenblok Eenvoudige bekistingstechnieken toepassen uit het beroepscompetentieprofiel van de metselaar Manueel afwerken van betonwegen: wapeningen aanbrengen Identiek aan het activiteitenblok Wapeningen voor gewapend beton klaarmaken, samenvoegen en plaatsen uit het beroepscompetentieprofiel van de metselaar Manueel afwerken van betonwegen: betonneren Identiek aan het activiteitenblok Betonneren uit het beroepscompetentieprofiel van de metselaar 20 Beroepscompetentieprofielen Asfalt- en betonwegenbouwer

21 Specifieke / gespecialiseerde activiteiten van een asfalt- en betonwegenbouwer 2 Beroepscompetentieprofielen Asfalt- en betonwegenbouwer 21

22

23 fvb ffc Constructiv Koningsstraat 132/5, 1000 Brussel t f fvb.constructiv.be fvb@constructiv.be fvb ffc Constructiv, Brussel, Alle rechten van reproductie, vertaling en aanpassing onder eender welke vorm, voorbehouden voor alle landen

24 BEROEPScompetentiePROFIELEN Ruwbouw Machinale beroepen Bagger Werktuigkundige voor baggervaart Baggerwerker Kraanbestuurder Torenkraanbestuurder Bestuurder mobiele kraan Betonmixerchauffeur Betonmixerchauffeur Betonpompbedienaar Weg- en waterbouw Boormeester horizontale boringen Boormeester verticale boringen Chauffeur Bouwplaatsmachinist Steen Plaatser nutsleidingen Stratenmaker Asfalt- en betonwegenbouwer Rioollegger Natuursteenbewerker Ruwbouw Metselaar Bekister - betonneerder IJzervlechter Werfbediener ruwbouw Asbestverwijderaar Betonhersteller Prefab-monteerder Spoorwerker Afwerking Afwerking ruwbouw Dekvloerlegger Tegelzetter Stukadoor Dak Monteur metalen gevel- en dakelementen Dakdekker Dakafdichter Daktimmerman Hout Houtskeletbouwer Buitenschrijnwerker Binnenschrijnwerker Interieurbouwer Glas Glaswerker Metaal Stellingbouwer Industrieel isolatiewerker Chauffagist Sanitarist Plaatser van ventilatiesystemen Verf Schilder-decorateur Industrieel schilder Transversale beroepen Magazijnier Heftruckbestuurder volgens info op 12/09/2013 Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid