Putten uit de Bron: klemtonen voor elke zondag van de veertigdagentijd 2014

Transcriptie

1 Putten uit de Bron: klemtonen voor elke zondag van de veertigdagentijd 2014 Week 1: Leven van het Woord Het verhaal over de schepping en de zondeval van de mens (Genesis 2,7-9.3,1-7) en Bekoringen in de woestijn (Matteüs 4,1-11) Van harte welkom op deze eerste zondag van de veertigdagentijd. In het begin van de veertigdagentijd gaan wij, ieder jaar opnieuw, met Israël en met Jezus de woestijn in en worden wij voor de keuze gesteld. Kiezen wij voor goed of voor kwaad? Laten wij ons gemakkelijk tot iets verleiden? Hoe ik-gericht zijn wij eigenlijk? Zondag na zondag worden ons woorden aangereikt die ons de goede richting wijzen op weg naar Pasen. De eerste lezing speelt zich af in het paradijs. Deze paradijselijke tuin wil zoveel zeggen als: zo zijn mensen van Godswege bedoeld. Wij mensen zijn geschapen voor het geluk. Maar mensen kunnen niet aan de verleiding weerstaan. Ze krijgen van God alle mogelijkheden maar er is slechts één beperking: van die ene boom mag je niet eten. je mag geen God willen zijn De slang (het kwaad dat in iedere mens zit, kruipt) zegt hen om er wel van te eten want dan zijn ze (we) net als God. Het gevolg laat zich gemakkelijk raden. Als mensen denken God te zijn, altijd meer willen, meer macht, dan wordt hun paradijs een woestijn. Woestijn is dan ook plek van chaos, leegte, honger, Woestijn betekent echter ook een plek waar je jezelf tegenkomt, waar je keuzes moet maken, zoals Jezus dat moet doen. De bekoring van het paradijs en de bekoring van de woestijn zijn identiek, nl. groter willen zijn dan je bent, uit zijn op geld, macht en aanzien. Alleen gaat de ene persoon in op de verleiding; de andere niet. De ene maakt de verkeerde keuze. De andere - Jezus - laat zich leiden door het Woord van God en weet zich staande te houden tegen alles wat hem in verleiding kan brengen. Veertigdagentijd was vroeger gekend als vastentijd. Het was een periode van versterving. In het kader van de lezingen van deze zondag kan dit oa. Betekenen: niet knielen voor geld, niet knielen voor hebzucht of aanzien, wel knielen voor mensen die ons nodig hebben, knielen voor God, ons afstemmen op zijn Woord, putten aan Zijn bron. Dan wordt de woestijn langzamerhand weer een (echt) paradijs. Klemtonen voor elke zondag in de 40dagentijd

2 Week 2: Op weg Roeping van Abraham (Genesis 12,1-4a) en Gedaanteverandering op de berg Tabor (Matteüs 17,1-9) Van harte welkom op deze tweede zondag van de veertigdagentijd. In de eerste lezing horen we hoe Abram geroepen wordt. Trek weg uit je land, weg van hier, want het zal je tot zegen zijn. Als God roept, daagt Hij de mens uit maar spreekt Hij tegelijkertijd ook moed in en biedt Hij perspectief. Datzelfde ervaren de leerlingen van Jezus wanneer ze samen met hem op de berg Tabor staan. Daar zien ze Hem in een heel nieuw licht. Ze krijgen een betere kijk op de weg van Jezus en zien ook waar die weg heen leidt. Het geeft hun moed ook zelf die weg te gaan. Zij moeten immers de berg afdalen en met Jezus mee op weg gaan naar Jeruzalem. In beweging komen en op weg gaan is de opdracht van Abram, de opdracht van de leerlingen van Jezus, de opdracht ook van ieder van ons Het kan zijn dat we al jaren met iemand omgaan en dat we hem of haar pas na een bepaald gesprek of gebeurtenis echt leren kennen. Dan ga je die persoon heel anders bekijken, valt er ineens een heel ander licht op hem of haar. Zoiets is de leerlingen van Jezus ook overkomen toen ze met Hem op de berg waren. Er viel een ander licht op Hem en ineens werd duidelijk dat die Jezus niet alleen een vriend en vertrouweling was maar ook echt Zoon van God. Petrus is ervan in de wolken. Petrus wil die gelukzalige toestand houden: het is goed dat we hier zijn. Hij droomt van een Jezus hoog op de berg, ver weg van het alledaagse grijze gedoe, ver weg van allerlei verdriet Petrus droomt van een Pasen zonder kruisweg. Jezus zet hem met beide voeten op de grond door weer af te dalen. Hij daalt van de berg af om weer bij de mensen te zijn en het dagelijkse leven met hen op te pakken en te delen. Ook wij gelovigen hopen en dromen van een aansprekende en aanstekelijke kerk. Spijtig genoeg blijft het soms bij dromen. En toch juist dan lijken de lezingen van vandaag ons te zeggen: we mogen niet alleen trouw zijn aan de kerk als het goed gaat, op piekmomenten. Geloven vraagt om (hardnekkige) trouw, het is soms stug volhouden en samen met het mooie ook het moeilijke accepteren. En durven geloven dat Hij ons tot zegen is (eerste lezing) Met deze (goddelijke) bemoediging kunnen wij weg van hier, het leven aan Klemtonen voor elke zondag in de 40dagentijd

3 Week 3: Putten uit de Bron Water uit de rots (Exodus 17,3-7) en De Samaritaanse bij de bron (Johannes 4,5-42) Water is het voornaamste beeld in de schriftteksten van deze viering. God schenkt aan zijn volk, onderweg in de woestijn, water uit de rots. En bij de stadsbron van Sichar, ontmoetingsplaats bij uitstek, raakt Jezus in gesprek met een Samaritaanse vrouw. Het loopt uit op een echte ontmoeting, die iets bevrijdends heeft. De ogen van de vrouw gaan open en ze ziet in Jezus de man Gods die zelf bron van leven is. In de eerste lezing horen we hoe de Israëlieten hevige dorst lijden tijdens de woestijntocht. Dorst is de eerste noodtoestand die zich voordoet in de woestijn; water is het meest levensnoodzakelijke goed. God schenkt aan zijn volk water in de woestijn en daarmee schenkt hij eigenlijk het leven zelf. Jezus trekt door Samaria, een gebied waar een gewone jood liever niet komt, want volgens de joodse reinheidswetten is deze streek en de meeste van zijn bewoners onrein. Jezus trekt zich daar geen snars van aan. Zoals altijd gaat hij de moeilijkheden niet uit de weg. Op het heetst van de dag, wanneer iedereen liever binnen zit, ontmoet Jezus een vrouw bij een bron waar de mensen uit het dorp water komen putten. De vrouw komt blijkbaar liever niet als er meer mensen zijn want ze heeft het één en het ander op haar kerfstok en daar schaamt ze zich voor. In zijn evangelie beschrijft Johannes de ontmoeting tussen haar, een Samaritaanse vrouw en Jezus. Eén ding is onmiddellijk duidelijk; dit is geen oppervlakkig gesprekje of een beleefd onderhoud maar een echte ontmoeting. Een echte ontmoeting heeft iets bevrijdends, het doet deugd, je voelt je begrepen, aangesproken, je hoeft geen pose aan te nemen, de andere respecteert je zoals je bent. Daar bij die waterput, bij die bron, wordt die Samaritaanse een ander mens door en dankzij de ontmoeting met Jezus. Ze vraagt zich af wie hij is. Een profeet, heel zeker een man Gods, een bron, een bron van leven In plaats van water heeft ze kracht geput uit de ontmoeting met Jezus, het levende water. Samenkomen in zijn naam, liturgie vieren, de Bijbel lezen, in gelovig gesprek gaan met elkaar, ruimte maken in je leven voor verstilling, het zijn allemaal mogelijkheden om kracht te putten uit de ontmoeting met Jezus. Hij is bron van levend water, wie naar Hem toegaat mag hopelijk hetzelfde ervaren als die Samaritaanse vrouw. Klemtonen voor elke zondag in de 40dagentijd

4 Week 4: God kijkt anders Zalving van David (1 Samuel 1b a) en De genezing van de blindgeborene (Johannes 9,1-41) Op deze vierde zondag van de veertigdagentijd wordt ons gezegd: Er is licht in het diepe duister. Maar om dat licht gewaar te worden, moet je er wel je ogen voor laten openen. God heeft immers zo zijn eigen kijk op mensen, hij kiest onverwacht en blijkt werkzaam in wie wij het niet vermoeden. Een herdersjongen wordt koning van Israël - zo krijgen we vandaag in de eerste lezing te horen - en uitgerekend een blinde blijkt het best van allen te kunnen kijken en ziet in Jezus het licht van de wereld. God ziet niet zoals een mens ziet. Een mens kijkt naar het uiterlijk, maar God kijkt naar het hart. De profeet Samuel wordt ertoe geroepen met de ogen van God te kijken. Dan ziet hij dingen die anderen niet zien. Bijvoorbeeld dat David, die de anderen over het hoofd zien, herder en koning van Israël moet worden. Dit verhaal vertelt zoals vele andere Bijbelverhalen: God kijkt anders tegen mensen aan dan wij. De farizeeërs van toen konden in Jezus geen profeet zien en zeker geen Messias. Bovendien, hoe zou iemand die de sabbatrust niet in acht nam toch uit naam van God kunnen spreken. Dat kon volgens hen niet. Verblind door de opgestelde wetten waren ze en het was hun eigen schuld. Anders was het gesteld met de blinde jongen. Die was blindgeboren. Daar was niemand schuldig aan, leerde Jezus. Ziekte of ellende is geen straf van God. Je krijgt het onverdiend. Maar die farizeeërs (die toch verstandig zouden moeten zijn) waren blind geworden door eigen schuld. Ze weigerden te zien wie Jezus was en wat hij zei. En dat een blinde - volgens hen in zonde geboren - hen de les leest, is compleet ongehoord. Hoe kon zo n simpele jongen hen, die geleerd en geletterd waren, iets te melden hebben over God. God sprak toch alleen door hen die daarvoor hadden gestudeerd of die daarvoor waren aangesteld. Ze zijn blijkbaar al de verhalen vergeten die vertellen dat God heel anders naar mensen kijkt. Hij kijkt niet naar rang of stand, niet naar het uiterlijk, maar naar het hart. In het verhaal van de blindgeborene horen we de stem van een gewone jongen, een leek die de theologen en kerkelijke leiders tegenspreekt. In het verhaal van de blindgeborene zien we een God oplichten die ook wij heel vaak (nog) niet kennen Klemtonen voor elke zondag in de 40dagentijd

5 Week 5: Nieuw leven geven Ezechiël (Ezechiël 37,12-14) en De opwekking van Lazarus (Johannes 11,1-45) Vooraan staat een bord met daarop in grote letters: nieuw leven geven. We hebben vooraf aan een groep of aan meerdere groepen op de parochie gevraagd wat zij verstaan onder iemand nieuw leven geven. De antwoorden kunnen komen uit de groep vormelingen, uit werkgroepen uit de diaconale categorie, jonge ouders Met de antwoorden is een collage gemaakt. Een deelnemer uit elke groep licht de bijdrage toe. De schriftlezingen van deze zondag gaan over het ware leven. De profeet Ezechiël kondigt aan dat God nieuw leven schenkt aan zijn volk in ballingschap. In het evangelie krijgen wij door het verhaal van de opwekking van Lazarus te horen wie Jezus eigenlijk is. Hij is diegene die leven en toekomst schenkt aan allen die zich aan Hem toevertrouwen. Wonderlijke tekens stelt Jezus om mensen te leren geloven. Het laatste en grote teken dat Jezus doet is in het zicht van zijn eigen dood de opwekking van Lazarus. Dat teken wil zeggen: leven is meer dan wij ervan zien, de dood is anders dan wij denken, het leven is sterker dan de dood, wie iets goeds maakt van het leven heeft toekomst bij God. Iets goeds maken van het leven en dan toekomst vinden bij God, hoe doe je dat? Dat kan op vele manieren. In het evangelie van vandaag kun je drie manieren van leven ontdekken. De eerste manier is die van sommige omstaanders. Het staat er zo: Kon hij, die de ogen van de blinde opende, ook niet zorgen dat deze mens niet stierf? Deze mensen leven als toeschouwer. Het zijn de bekende beste stuurlui aan de wal. Het zijn de beterweters aan de zijlijn. Het zijn de mensen die veel van anderen vragen en nooit zelf antwoord zijn. We lezen ook over Maria en andere omstaanders die huilen en jammeren. Ze zeggen: Kijk eens hoeveel Hij van Lazarus hield. Het zijn mensen die altijd met alles en iedereen meevoelen. Zo leven, mee-leven is goed, maar als het bij meevoelen blijft dan helpt dat wel, maar niet genoeg. Een derde manier van leven kunnen we terugvinden bij iemand als Marta, de eerste vrouw die Jezus als Messias belijdt. Ze zegt: Ja Heer, ik geloof vast dat Gij de Messias zijt die in de wereld is gekomen. Marta is een soort bondgenote. Ze zegt: Jij komt van God en ze zoekt anderen om samen te geloven, om te zien wat er gedaan moet worden. Waar mensen elkaars bondgenoten worden en leven geven aan wie tekort komen, daar worden mensen opgewekt uit de doden en krijgen ze toekomst aangereikt. En wie anderen toekomst biedt, krijgt zelf toekomst bij God. Dat is wat Johannes ons door wil geven in dat wonderlijke teken van de opwekking van Lazarus. Wie anderen toekomst aanreikt, niet langs de zijlijn blijft staan, niet alleen meevoelt maar ook meewerkt, die heeft toekomst bij God. (Bron: naar C. Remmers, van toen en thans, zondagse woorden voor doordeweekse mensen) Klemtonen voor elke zondag in de 40dagentijd