Dienst op zondag 20 maart 2011 in de Open Hof te Drunen op de tweede zondag in de veertigdagen.

Transcriptie

1 Dienst op zondag 20 maart 2011 in de Open Hof te Drunen op de tweede zondag in de veertigdagen. Uitleg en verkondiging Gemeente van Christus, De laatste weken, en vooral de laatste dagen gebeurt er zoveel in deze wereld, op onze aarde, dat we in verwarring raken, ontzet zijn over de chaos en ellende die in de Arabische landen en Japan heersen. We worden overspoeld met beelden en nieuws. De aarde kreunt. De aarde waarvan wij vanuit ons geloof zeggen dat deze ons van God is gegeven om daar goed en zorgvuldig mee om te gaan, dienstbaar te zijn aan de mensen in navolging van Jezus. Sommigen denken zelfs na de aardbeving en de tsunami aan het einde der tijden en aan een straf van God. Ik meen dat dat laatste zeker niet gezegd mag worden. Hoe gaan we met al die gevoelens om? Hoe reageren we daarop? Keren we ons er vanaf? Nemen we tijd voor bezinning, inkeer en stilte in de voorbereiding op Pasen? Op deze tweede zondag in de 40-dagen, de zondag met de naam Gedenk uw barmhartigheid komen al die verwarrende gevoelens des te sterker naar boven. Wat betekent gedenken in het licht van Gods barmhartigheid? Welke bemoediging vinden wij in het tekstgedeelte van de verheerlijking op de berg? Volgens oud gebruik wordt in veel kerken op deze zondag dit evangelie gelezen. En volgens oud gebruik wordt op de eerste zondag in de 40-dagentijd van de beproeving van Jezus in de woestijn gelezen. De tegenstelling tussen deze twee zondagen is groot. Kwam toen de duivel aan het woord, op deze zondag wordt de stem van God gehoord, of beter gezegd een stem uit de wolk op de top van de berg.toen stond de dreiging van het kwaad centraal, nu de goddelijke glorie. Jezus wordt nu geschilerd als de souvereine hemelse gestalte. Op de zes zondagen, op weg naar Pasen, worden we telkens bepaald bij de weg die Jezus zal gaan op zijn weg naar Jeruzalem, naar kruis en opstanding. Aan de stralende verheerlijking op de berg aan dat hoogtepunt, een topervaring gaan indringende woorden van Jezus vooraf. Jezus wil weten wat de mensen zeggen en denken wie Hij is. Ook wil Hij van zijn leerlingen weten wie Hij is. En Petrus die altijd al direct reageert, geeft onmiddellijk antwoord: U bent de Messias, de Zoon van de levende God. Het is het beslissende keerpunt in het leven van Jezus. Door zijn leerlingen wordt Hij als de Messias erkend. Dan gebeurt er iets dat hen in verwarring brengt. Jezus legt hun het zwijgen op, gevolgd door de aankondiging van lijden, sterven en opstaan op de

2 derde dag. Want nu de leerlingen Jezus als de Messias hebben erkend, is het moment gekomen dat Hij zijn leerlingen moet wijzen op wat Hem te wachten staat op zijn weg naar Jeruzalem. Hij spreekt over het lijden van de mensenzoon, over navolging, dat je je kruis op moet nemen, je leven verliezen en toch behouden Indringende en moeilijke woorden! Zij moeten nog leren dat het lijden van Jezus geen struikelblok is. De Messias gaat een bewogen en weloverwogen weg. Zes dagen later neemt Jezus drie van zijn leerlingen, Petrus, Jacobus en Johannes mee de berg op. Het zijn dezelfde leerlingen die Hem later zullen vergezellen in de hof van Getsemane. Jezus trekt zich dus terug, op zoek naar stilte, ruimte voor gebed, voor een ontmoeting met God, met de Eeuwige. Voor Jezus is de berg een bijzondere plaats. Vanaf de berg heeft Hij de zaligprijzingen of gelukkigprijzingen uitgesproken en vanaf de berg in Galilea geeft Hij in het slotgedeelte van het Matteüs evangelie zijn leerlingen de opdracht alle volken tot zijn leerlingen te maken. En wie in het evangelie leest over een gebeurtenis die zes dagen later plaatsvindt op een berg, mag iets verwachten. De zes dagen verwijzen naar de schepping van de mens naar Gods beeld. Verder herinnert ons de tekst op allerlei manieren herinnert aan Mozes. Zes dagen lang bedekte de wolk de berg. Op de zevende dag riep de Heer Mozes vanuit de wolk, zo hoorden we in Exodus 24. De zevende dag is de dag van de Godsopenbaring. En in de beproeving van de veertig dagen en nachten van Jezus in de woestijn weerklinken ook de veertig dagen en nachten van Mozes op de berg in de nabijheid van Gods heerlijkheid. Van het stralende gelaat van Mozes lezen we in latere hoofdstukken in Exodus, bij de ontmoeting met God, waarbij hij de Tien Woorden ontvangt. Die ontmoeting maakt Mozes anders, zoals de Tien Woorden de bedoeling hebben het leven van mensen anders te maken, wegen te wijzen naar bevrijding, - en in verbondseenheid met God te leven. Wie zo leeft, maakt een ommekeer in zijn bestaan mee. Dat wordt en is ook het werk van Jezus. Hij zal een omkering in de geschiedenis tot stand brengen door zijn verbondenheid aan God en Gods verbondenheid aan Hem. Jezus staat daar op de berg. Daar op die hoge plaats wordt Hij niet vernederd of beproefd, maar verheerlijkt. Deze berg is heilige grond. Zijn gezicht straalt, zijn kleed is verblindend licht. Jezus lijkt dan niet meer van deze wereld. Hij staat in Gods glans. En wel zo dat zijn leerlingen het licht niet kunnen verdragen, zo helder, zo goddelijk is het. Het is hemels licht, oogverblindend. En Jezus staat

3 daar niet alleen. Hij wordt omringd door de groten in geloof die Hem zijn voorgegaan, de helden van zijn geloof: Mozes die met God op de berg sprak van aangezicht tot aangezicht, zoals je spreekt met een vriend, en de profeet Elia die God mocht ontmoeten in het suizen van de wind bij de berg. Mozes en Elia, zij hebben in hun leven raakvlakken: beiden verblijven lange tijd in de woestijn, beiden hebben op de Sinaï (de berg Horeb) een indringende Godservaring, beiden verzetten zich tegen de afgodendienst en bestrijden die, beiden lijden onder de last van hun roeping en er is voor elk een moment dat zij liever sterven dan leven. En van geen van beiden is een graf bekend. Zij zijn vertegenwoordigers van Wet en profeten uit het Eerste Testament. Juist met hen is Jezus in gesprek. Mozes als vertegenwoordiger van de Thora, de vijf boeken, waar Gods heilshandelen in beschreven staat. En van Elia wordt gezegd dat hij in de eindtijd de voorloper van Gods ingrijpen in de werel zal zijn. Maar hun aanwezigheid op de berg heeft zeker nog een functie. Jezus spreekt met hen, leert met hen en van hen. Jezus levensweg gaat in het spoor dat zij Hem wijzen. We kunnen ook zeggen dat de verschijning van Mozes en Elia begrepen kan worden als een verwijzing naar hun persoonlijk lijden bij het volbrengen van hun roeping. Ook zij hebben het zwaar te verduren gehad, maar zij konden hun taak slechts volbrengen doordat zij door de altijd aanwezige God steeds bevestigd werden om vast te houden aan hun roeping. Hun eigen trouw heeft hen tot wegwijzers in Israël gemaakt. Op de een of andere manier zijn zij nog steeds werkzaam, zijn nog steeds van betekenis.zij zijn als het ware aanwezig in het hier en nu van de levenden. Het Woord waar zij hun leven aan hadden gewijd, het Woord van God dat zij de mensen bekend hadden gemaakt, is nog steeds een levend Woord. Mozes en Elia zijn niet alleen vertegenwoordigers van Wet en Profeten. Zij staan ook model, zijn een voorbeeld voor de mens die zich door God geroepen weet met een opdracht en die tot het laatste toe daaraan vasthoudt ondanks tegenwerking en persoonlijk lijden. Hun verschijning op de berg is dan ook bedoeld om Jezus kracht te geven op de weg die Hij zal gaan.vanaf nu komt de zware en moeilijke taak om zijn roeping te volbrengen. De weg van de Messias gaat niet over rozen en de weg naar Jeruzalem gaat niet alleen over palmbladeren. Een andere weg is er niet. In Jeruzalem gebeurt, geschiedt de voltooiing. Pasen in Jeruzalem is: het vieren van Gods koningschap. Dat Petrus onmiddellijk drie tenten wil opslaan, is te begrijpen. Hij kan met deze ervaring beter uit de voeten dan met de aankondiging van het lijden. Petrus wil de glans van het verleden, de verwijzingen naar de gebeurtenissen op de Sinaï

4 vasthouden, bewaren, koesteren, maar in de verheerlijking ligt ook de glans van de toekomst. Jezus verbindt zich niet alleen met de mensen uit het verleden, maar Hij is tegelijkertijd een scharnier naar de toekomst. Maar Petrus wordt onderbroken. Een wolk verschijnt teken van Gods aanwezigheid bij het volk Israël op uittocht en doortocht, teken van Gods aanwezigheid bij de berg van het verbond. Uit die wolk klinkt een stem. Jezus wordt op de berg van de verheerlijking bevestigd door de hemelse stem, zoals dat gebeurde bij de doop in de Jordaan, toen Jezus op het punt stond om te beginnen met de verkondiging van het evangelie. Voor de tweede maal klinkt de stem uit de hemel op een belangrijk en beslissend moment in het leven van Jezus: Dit is mijn geliefde Zoon, in wie Ik mijn welbehagen heb, en er wordt nu iets aan toegevoegd: luister naar Hem. De woorden zijn een samenvoeging van teksten uit het Eerste Testament. Ze geven de volle omvang van de messiaanse betekenis van Jezus aan. Deze twee godservaringen zijn van beslissende betekenis voor de weg die Jezus is gegaan, twee wezenlijke momenten. Jezus bevestigt met zijn leven dat zijn weg geen doodlopend spoor is. De eerste woorden die Hij tot zijn leerlingen spreekt, zijn: Sta op en vrees niet! Hiermee wordt duidelijk dat de leerlingen worden voorbereid op wat komen gaat. Het is een bemoedigende tekst. Die woorden helpen om het lijden van Jezus vanuit een nieuw perspectief te zien. Het zijn opstandingswoorden. De verheerlijking is een bemoediging na de aankondiging van lijden en sterven. Bij de afdaling naar beneden dringt Jezus erop aan om aan niemand hierover te vertellen voordat de Mensenzoon uit de dood is opgewekt. Op dat moment beseffen zijn leerlingen dat ook nog niet ten volle. Langzaam zal het inzicht in de betekenis van Jezus groeien, een besef dat steeds dieper zal doordringen. Ze hebben dit gebeuren meegenomen op hun levensweg. Ze hebben Jezus gezien in zijn lichtende gestalte, ze hebben Hem gezien als de gestalte in Gods witte licht, dat alles doorstraalt en waarin wij allen geborgen zijn. Pas als alles achter de rug is, als de Geest hen met Pinksteren bezielt, durven de leerlingen vanuit dit diepe weten getuigenis af te leggen en durven wij tot op vandaag getuigenis af te leggen. Zien, soms even dat is het geheim van dit bijbelgedeelte. Midden in de 40- dagen weten wij in navolging van Jezus van het perspectief van de heerlijkheid, die als een stralend wit kleed over ons gelegd zal worden op het feest dat komt. Het stralende licht dat valt, zet de hemel op een kier en garandeert ons : de strijd tussen God en de demonen en het kwaad, wordt niet verloren, maar gewonnen, de overwinning is zeker. Gods heerlijkheid zal op aarde doorbreken. Gods rijk komt. Met die belofte proberen we het donker achter ons te laten en op weg naar Pasen uit te zien naar dat licht en kunnen en mogen we volhouden

5 ondanks alle verwarring, chaos en ellende. Dan worden ook de woorden uit psalm 25 betekenisvol en is gedenken verwachten om moed te putten voor nu en hoop voor straks. In het licht van dit evangelieverhaal probeer, durf ik vol te houden. Mag in dat licht ook ons gezicht stralen. Amen.