Hoe werk jij in de salon? Een lege kaart?

Transcriptie

1 Hoe werk jij in de salon? Het kappersvak is leuk en boeiend en dat moet zo blijven. Maar het werk brengt het risico van grotere en kleinere gezondheidsklachten met zich mee. Met de kaarten die je in deze Gezond-Werken-Wijzer vindt, kun je die helpen voorkomen. Met alle kaarten kun je in je eentje aan de slag. Maar wat hindert je om ze samen met een collega of met de hele salon te gebruiken? Toelichting Elke kaart gaat over een ander onderwerp, maar is wel telkens op dezelfde wijze ingedeeld. Eerst wordt de reden gegeven waarom het onderwerp is opgenomen in de Gezond-Werken-Wijzer. Wat is er voor goeds te bereiken? Waarom is het de moeite waard eraan te werken? Daarna vind je de informatie over de problemen die jij en anderen kunnen aanpakken. Uiteraard vind je daarvoor de nodige adviezen en tips. En je vindt een kleine checklist, waarmee je je eigen situatie kunt beoordelen. Voor het werken in kapsalons zijn beleidsregels (gezond-werken-regels) opgesteld. Een deel van die regels gaat over het materiaal waarmee je werkt. Een ander deel gaat over hoe je zelf werkt en hoe het werk is georganiseerd. Deze gezondwerken-regels zijn verwerkt in een deel van de kaarten die je hier vindt. Je kunt een samenvatting van de regels vinden in kaart 7 en 8 van deel 4. Een lege kaart? De laatste kaart is leeg. Hij heet de salonkaart van de Healthy Hairdresser. Die kan in een salon worden gebruikt om de eigen salonregels op te schrijven. Kopieer hem zo vaak als nodig. GWW_Deel5_DEF.indd :22:36

2 Inhoudsopgave 1 Voor als je ziek wordt 2 Houding, beweging en gezond werken 3 Mooie handen of rooie handen? 4 Mooie benen 5 Zwangerschap en dan? 6 Lekker druk of werkdruk? 7 Omgaan met psychische klachten. 8 Balans en plezier in je werk? 9 Makkelijke oefeningen voor een fit lijf dat tegen een stootje kan. 10 De salonkaart van de Healthy Hairdresser. achterin vind je oefeningen die iedereen kan doen en die je gezond houden! 1 Voor als je ziek wordt Ziekte kan iedereen overkomen. Hoe jij en je leidinggevende ermee omgaan is een ander verhaal. Ken je wettelijke rechten en plichten De wetten en regels die gelden bij ziekte en verzuim, zijn de afgelopen jaren veranderd en dat zal in de toekomst blijven gebeuren. Daarom is het goed dat je in elk geval de hoofdzaken kent. In de CAO is een reglement opgenomen waarin de regels en wederzijdse verplichtingen zijn vastgelegd. Zorg dat je beschikt over de nieuwste versie! Neem bij problemen contact op met je vakbond, Kappersbond FNV/FNV Schoonheidsverzorging of CNV Kappers. Bij verzuim krijg je ook te maken met de verplichtingen die zijn vastgesteld in de Wet verbetering poortwachter. In kaart 2 van deel 2 van deze Gezond-Werken-Wijzer vind je de samenvatting van deze verplichtingen. In hoofdstuk 2 van deel 3 staat een uitgebreide procedure. Ook op de website van de Healthy Hairdresser vind je informatie. ( Vooral bij langdurig verzuim is het van belang dat je goed op de hoogte bent van de wettelijke regels. Goede brochures vind je op de website van het UWV ( Die brochures zijn ook verkrijgbaar bij de arbodienst. Voor nog meer informatie: nuttige adressen en websites vind je aan het einde van deel 3. Wat moet je doen en wat kun je doen? Wat moet je doen bij verzuim dat waarschijnlijk maar kort zal duren? Meld je zo snel mogelijk ziek bij je leidinggevende. Probeer - als dat mogelijk is - afspraken te maken over de datum van terugkeer of over de datum van het volgende contact met je leidinggevende. Zorg dat je bereikbaar bent tijdens je ziekte. Wat zijn de verplichtingen als er meer aan de hand is dan verkoudheid of een griep(je)? Wanneer ben je te ziek om te kunnen werken? Niet alle gezondheidsklachten zijn reden tot verzuim. Wat kan je niet en wat kan nog wel? Van werknemers wordt tegenwoordig verwacht dat ze meedenken over hun inzetbaarheid bij ziekte. Ook je werkgever moet proberen passend werk aan te bieden dat overeenkomt met jouw inzetbaarheid. Denk daarbij aan minder uren werk of aangepaste taken. Maar gaat het echt niet, dan moet dat kunnen. Ga naar de huisarts of de bedrijfsarts als je advies nodig hebt. En ga naar de bedrijfsarts als je door de arbodienst wordt opgeroepen. Hervat het werk als je beter bent en wacht niet tot een oproep van de arbodienst. Jij en je werkgever zijn beiden verplicht aantoonbaar bij te dragen aan je herstel en je reïntegratie. Dat begint met bereikbaar zijn en goed reageren op vragen van de arbodienst. Doe geen dingen die je herstel kunnen belemmeren. Probeer afspraken te maken over gedeeltelijke werkhervatting. In de zesde week van je verzuim moet de arbodienst je oproepen en een Probleemanalyse maken. Dat is een verplichting op grond van de Wet verbetering poortwachter. Vraag de arbodienst in dat geval om de werknemerbrochure van het UWV. Daarin staan je rechten en plichten bij langdurig verzuim. Er is ook een brochure voor je werkgever. Vraag daar ook om. In de achtste week moeten jij en je werkgever samen een Plan van aanpak maken en ondertekenen. GWW_Deel5_DEF.indd :22:36

3 Waarover overleg je met je leidinggevende? Ga niet in discussie met je leidinggevende of je nu wel of niet echt ziek bent. In plaats daarvan moeten jullie met elkaar praten en afspraken maken over wat je beperkingen zijn, wat je nog wel kunt, wat de wederzijdse inzet kan zijn voor een voorspoedig herstel, een goed en regelmatig contact, positieve aandacht en motivatie. Maak een afspraak over wekelijks contact. Ook je werkgever heeft daarbij verplichtingen. Kijk maar eens in deel 1 en deel 2 van de Gezond-Werken-Wijzer. De bedrijfsarts heeft daarbij de rol van adviseur van zowel jou als je leidinggevende. Privacy en medische gegevens Je hoeft geen privé-gegevens en medische gegevens aan je werkgever te verstrekken. Als de werkgever naar je ziekte vraagt en je wilt dat niet vertellen, hoeft dat dus niet. Daardoor kan het voor beiden moeilijk zijn om goed te overleggen. Vandaar dat de bedrijfsarts of een verzuimconsulent wordt ingeschakeld. Deze mogen zonder jouw schriftelijke toestemming geen privé- en medische gegevens doorgeven. De taak van de bedrijfsarts is het beoordelen van de beperkingen en mogelijkheden die je nog hebt. En het adviseren zowel aan jou als aan de werkgever over wat je nog wel voor werk kan doen (advies over inzetbaarheid) en hoe je je inzetbaarheid weer kan vergroten (advies over herstel). Privé-problemen en conflicten Soms kan de spanning of de druk je te veel worden. Dat kan een reden zijn om je ziek te melden. Ga dan naar de bedrijfsarts en vraag advies. Thuiszitten lost niets op. Over privé-problemen en conflicten zijn de regels heel duidelijk. Beide zijn geen reden voor verzuim. Uiteraard zijn het wel redenen voor overleg met je leidinggevende. Of met een vertrouwenspersoon, bijvoorbeeld van de arbodienst. Ook als je (nog) niet ziek bent, heb je recht op advies van de bedrijfsarts In de wet is geregeld dat je als werknemer ook naar de bedrijfsarts mag gaan als je nog niet ziek bent. Dat staat ook in het contract van je werkgever met de arbodienst. Elke arbodienst heeft daarvoor een arbeidsomstandighedenspreekuur. Maak je je zorgen of heb je al klachten: maak een afspraak. Je hebt daarvoor geen toestemming van je werkgever nodig. Je gesprek met de bedrijfsarts is vertrouwelijk. Alleen met jouw toestemming mag de arts zaken die jou betreffen met je werkgever bespreken. Kijk als je je zorgen maakt eens naar de andere kaarten in dit deel van de Gezond-Werken-Wijzer. En naar de gezondwerken-regels in de kaarten 7 en 8 van deel 4. Check Hebben jij en je leidinggevende voldoende begrip voor elkaar? Is er goed overleg over je verzuim, je (gedeeltelijke) inzetbaarheid en herstel? 2 Houding, beweging en gezond werken Wat wil je? Een goed lijf houden? Gebruik dan je hoofd! Denk eens na hoe je werk beter kan. Een goed lijf verdient gezond werken. De beloning is groot. Niet alleen minder pijn, maar ook minder vermoeid naar huis. En je zult merken dat je werk leuker wordt en beter gaat. Doe de zelftest en gebruik het verbeterschema dat je hier vindt. Pijnklachten komen vaak voor Bijna de helft van de kappers heeft wel eens last van pijn in zijn/haar nek, schouder, pols of rug. RSI en rugklachten komen te vaak voor. Soms is het een tintelend gevoel of een zeurderige pijn. Als je niet oplet, wordt het erger. En dan kom je er niet gemakkelijk meer vanaf. Hoe kan je pijnklachten vermijden of verminderen? Sta rechtop en niet gebogen (dat scheelt enorm in de belasting van je rug). Laat je ellebogen zo veel mogelijk langs je lichaam hangen (dat scheelt ook extra gewicht). Houd je handen en polsen recht en niet gebogen ten opzichte van je onderarm. Doe niet te lang hetzelfde werk (dat scheelt eenzijdige belasting). Werk niet boven je macht bij het opsteken van lang haar en het indraaien van rollers. Gebruik de kappersfiets en pompstoel vaak en goed. Wat kun je doen? Eerst kijken Gezond werken begint met kijken. Kijken naar je zelf. Spiegels genoeg in de salon. Hoe werk jij in de salon? Hoe sta jij als je wast, knipt of verft? Hoe houd jij je ellebogen? En je handen? Gebruik je de kapperfiets en stel je de pompstoel goed in? Heb je de cd-rom over de gezond-werken-regels al bekeken en heb je de speciale brochure al gelezen? En dan doen Gezonder werken leer je niet door deze Gezond-Werken-Wijzer te lezen, maar door het gewoon te doen. Leuker en beter is het als je het met zijn tweeën doet. Dan kan de één goed op de ander letten en slim advies geven. Voor een betere houding heb je niet alleen je lijf nodig, maar maak je ook goed gebruik van de pompstoel en de kappers-fiets. En soms moet je een stapje vooruit, achteruit of opzij doen. Of zelf juist niets doen, maar de klant laten stijgen, zakken of draaien. Kijk eens wat vaker in de spiegel van de kapper Oefen je alleen, gebruik dan een spiegel. En als je voelt dat het beter gaat, blijf dan zo werken. De eerste tijd zul je overigens nog wel merken dat je af en toe terugvalt in oude gewoonten. Als je met je werkgever een conflict hebt over het ziekteverzuim, vraag dan advies aan de bedrijfsarts. Je kunt ook steun zoeken bij de Kappersbond FNV/FNV Schoonheidsverzorging of CNV Kappers. In het uiterste geval kun je een Deskundigenoordeel aanvragen bij het UWV. Dit kost wel 50 (tarief 2005). Doe in elk geval niets te lang achter elkaar Doe nooit te lang hetzelfde werk achter elkaar. Wissel elk uur ten minste gedurende vijf minuten van houding en taken en neem na ongeveer twee uur werken minimaal tien minuten pauze. Deze afspraken staan in de gezond-werken-regels. Gelukkig kun je zelf ook afwisseling plannen. Of in het teamoverleg aan de orde stellen. Kijk naar de gezond-werken-regels over fysieke belasting in de Gezond-Werken-Wijzer en bespreek ze in de salon. Je kunt jezelf versterken door af en toe wat oefeningen te doen. Goed voor de ontspanning. Maar ook voor een nóg beter lijf. Doe aan fitness of doe de ontspanningsoefeningen die je in deze Gezond-Werken-Wijzer vindt (zie achteraan in dit deel). GWW_Deel5_DEF.indd :22:38

4 Een zelftest- en een verbeterschema Bekijk het onderstaande schema. Kijk eerst naar de taken die worden genoemd. Beoordeel dan of je risico loopt. Doe je het goed? Zet dan een G(0ed) in de laatste kolom. Loop je risico? Kijk dan naar de verbetersuggesties. En probeer het anders te doen. Is het gelukt, dan zet je weer een G. Als alle vakjes G(oed) zijn, werk je gezond! Zelftest- en verbeterschema: houding, beweging en gezond werken De gezond-werken-regels over fysieke belasting in het kort Na ongeveer twee uur minimaal tien minuten pauze. Een goede eigen richtlijn: wissel je werk elk uur ten minste vijf minuten af met kleine taken en een andere houding (zie: deel 1, formulier 5 Alternatieve werkzaamheden). Bestel de brochure en de video Kromme Zaken bij de Kappersbond FNV/FNV Schoonheidsverzorging (zie adreslijst deel 3). Taak Je loopt extra risico voor rug/ nek/schouder/polsen Zo is het beter In orde? Knippen en snijden Als de hoogte niet goed is. Als je niet met je handen recht De pompstoel en de kappersfiets gebruiken en de hoogte goed instellen. vooruit werkt. De klant laten draaien en niet zelf draaien. Wanneer je je polsen overstrekt of Met je ellebogen naar beneden werken. juist te veel naar binnen werkt. Met je polsen recht vooruit werken. Een nikkelarme schaar gebruiken met ongelijke leggers en (afschroefbare) pinksteun. Wassen Als de hoogte van de wasbak niet Altijd de kappersfiets gebruiken. goed is. Je ellebogen zo laag mogelijk houden. Met je polsen recht vooruit werken. Niet langer dan 60 minuten achter elkaar werken en dan wisselen van taak. Föhnen Als je een zware föhn gebruikt. Een lichtgewicht föhn gebruiken met een gemak- Als je werkt met gebogen nek en kelijk handvat. ook zelf gebogen staat. Minder met je polsen draaien. Wanneer je je polsen overstrekt. De pompstoel en de kappersfiets gebruiken en op de juiste hoogte instellen. Rechtop staan met ietwat holle rug. TIP: ZORG DAT JE DE JUISTE MATERIALEN GEBRUIKT Verven Als je te veel en te lang met je armen omhoog werkt. Je pols overstrekt als je met de haaknaald werkt. Werken met rechte, ietwat holle rug. Je ellebogen naar beneden houden. Een haaknaald met een breed handvat gebruiken. Werken met folie en met de kam. Haal je duim uit de schaar als je niet knipt. Gebruik een nikkelarme schaar met ongelijke benen. En (afschroefbare) pinksteun. Gebruik een kam met een breed en makkelijk handvat. Gebruik de lichtste föhn. Je polsen recht houden. Niet langer dan 60 minuten achter elkaar werken en dan wisselen van taak. Rollers indraaien Als je te vaak bukt en reikt. Als je rollers indraait met De pompstoel en de kappersfiets gebruiken en goed instellen. opgeheven ellebogen. Werken met rechte rug. Een verrijdbaar werkwagentje gebruiken. Niet langer dan 60 minuten achter elkaar werken en dan wisselen van taak. GWW_Deel5_DEF.indd :22:40

5 3 Mooie handen of rooie handen? Wat wil je? Mooie handen houden? Sieraden blijven dragen (na je werk)? Je vermoedt natuurlijk wel dat irriterende stoffen voor eczeem kunnen zorgen. Maar wist je ook dat een beetje rode huid of een beetje jeuk al een signaal van gevaar is? Welk belang hecht jij aan mooie en gezonde handen? Huidirritatie en eczeem Bijna 30% van de kappers heeft wel eens jeuk aan zijn handen, huidirritatie of uiteindelijk eczeem. Het neemt af, maar het percentage kappers dat klachten heeft is nog veel te hoog. Niet altijd leidt dat tot verzuim, maar wel vaak tot veel ongemak. Het ziet er niet uit en het is erg vervelend. Een aantal kappers verlaat daarom zelfs het vak. Jammer, want er is veel aan te doen. Het is zelfs goed te voorkomen. De oorzaken van huidirritatie en eczeem Je kunt bevattelijker zijn voor irriterende stoffen dan anderen. In het kappersvak loop je extra risico, door het water en schadelijke bestanddelen in de stoffen waar je mee werkt. Sommige van die bestanddelen kunnen huidirritatie veroorzaken. Bovendien: als je handen week zijn geworden door water, is het risico veel groter. Het klinkt misschien gek, maar in de kapperswereld kan water een gevaarlijke stof zijn Huidirritatie en eczeem kunnen ook veroorzaakt worden door het dragen van sieraden. Die zorgen zelf niet voor irritatie, maar de schadelijke bestanddelen blijven tussen sieraad en huid broeien. Alsof je er om vroeg Wat kun je doen? 1 De oorzaken wegnemen Een deel van de oorzaken kun je wegnemen. Het beste is om een paar keer per jaar te kijken naar de samenstelling van de haarcosmetica die je gebruikt. De leverancier moet ze vermelden en een goede gebruiksaanwijzing meeleveren. Daar valt veel van te leren. Zijn minder irriterende stoffen mogelijk? In prijs maakt het vaak niet uit Houd een schone vinger aan de pols Voor alle kappers, leerlingen en docenten van kappersopleidingen die meer willen weten over veilig en gezond werken met haarcosmetica is er een speciale website: Je vindt er tips om kapperseczeem te voorkomen, informatie over het lezen van etiketten, over wat je moet doen bij ongelukken en hoe je haarcosmetica veilig kunt opslaan. Werk per uur maximaal een half uur nat zonder handschoenen. Ook als je handschoenen draagt, doe dat dan niet langer dan vier uur per dag. Door te wisselen van taken is dat goed te plannen. Dat scheelt meteen in afwisseling van houding Ook ander risicovol werk kan vaker worden afgewisseld. 3 Jezelf beschermen Draag nooit handsieraden tijdens je werk, droog je handen altijd goed af met een schone handdoek of tissue (ook tussen de vingers) en smeer je handen een paar keer per dag in met een vette handcrème. Maar het beste middel is toch het dragen van handschoenen van pvc of vinyl. Ze mogen niet van latex zijn, omdat je dan een latexallergie kunt krijgen. En de handschoenen van polyethyleen ( boterhamzakjes ) zitten ongemakkelijk en lekken vaak. Dan heb je weer een weke huid. Bij het haren wassen heb je extra lange handschoenen nodig. Die zijn er gelukkig. 4 De gezond-werken-regels voor de kappersbranche (zie deel 4) Werken volgens de gezond-werken-regel voor allergene belasting betekent dat je handschoenen gebruikt: Bij verven. Bij permanenten. Bij blonderen. In de chemiehoek. En bij voorkeur bij het wassen. 5 Het toezicht op schone handen Denk aan jezelf én draag bij aan goede afspraken voor de hele salon. 6 De prijs van schone handen De kappersbranche wil dat leveranciers van cosmetica goede handschoenen bij hun producten leveren en overlegt daarover met de leveranciers. Uiteraard kan een salon ze ook zelf aanschaffen. Let dan op de prijs; prijzen lopen sterk uiteen. Naarmate de handschoenen goedkoper zijn zal de drempel om ze aan te schaffen kleiner worden. Op vind je de adressen van leveranciers die de goede vinylhandschoenen leveren. Wil je meer tips? 2 een deel van de oorzaken wegnemen door anders te werken met haarcosmetica en tijdens het wassen In de gezond-werken-regels over allergene belasting staat dat je handschoenen moet dragen bij het bereiden, opbrengen en uitspoelen van permanentvloeistof, blondeermiddel, haarverf en kleurspoeling. De handschoenen zijn van pvc of vinyl en niet van latex of polyethyleen. Op de doos staat waar ze van gemaakt zijn. Je gooit ze direct na gebruik weg. Voorkom dat je huid in contact komt met haarverf (door kleine verpakkingen of een gesloten doseer/meng- systeem te gebruiken) en permanentvloeistoffen (door one-unit-verpakkingen te gebruiken). Gebruik geen stuivende blondeermiddelen en geen permanentvloeistoffen met GTG. Draag bij voorkeur ook handschoenen als je haren wast. GWW_Deel5_DEF.indd :22:40

6 Test- en verbeterschema: mooie handen bekijk de onderstaande lijst en scoor een kruisje op wat in orde is. Probeer over de rest afspraken te maken. Leg die vast op de salonkaart. Weghalen of verkleinen van de oorzaken Onderwerp Wat doe je/wat kun je? In orde? Afspraken maken? Welke? Allergene bestanddelen in stoffen Let je op de informatie van de leveranciers en vraag je erom als die ontbreekt? 4 Mooie benen Wat wil je? Je benen houden zoals moeder natuur ze je gegeven heeft? Geef ze dan de aandacht die ze verdienen Te vaak lang achter elkaar staand werk verrichten vergroot de kans op spataderen. Niet iedereen krijgt ze, want het is ook een kwestie van erfelijke aanleg. Maar in beroepen als kok en kapper komt het veel meer voor dan in andere beroepen. Het geeft een zeurderige pijn en een vermoeid gevoel. Andere stoffen gebruiken als dat nodig is Stoffen anders verwerken Oorzaken verminderen door anders te werken Loop je periodiek de risico s na en onderneem je actie om alternatieven te vinden? Gebruik je one-unit-systemen en/of doordrukstrips? Zijn er afspraken over taakroulatie en werk je niet langer dan een half uur nat? Wat kun je doen? Spataderen zijn goed te verhelpen. Je kunt denken aan steunkousen. Soms is een operatie nodig. Maar voorkomen is stukken beter. 1 De oorzaken wegnemen Niet te lang achter elkaar staan. Werk niet te lang in één houding. Zorg voor meer afwisseling in je taken. Wissel van standbeen (wiebel meer op je benen). Jezelf beschermen Onderwerp Wat doe je/wat kun je? In orde? Afspraken maken? Welke? Handsieraden Geen handsieraden dragen tijdens het werk Schoon werken Telkens schone handdoeken gebruiken 2 Anders werken Gebruik zo veel mogelijk de kappersfiets bij vaktechnische handelingen en bij het wassen. Wissel erop zitten en er tegen stasteunen regelmatig af. De kappersfiets heeft een fiets- of ponyzadel zonder rugleuning. Draag stevige schoenen. 3 Beschermen Probeer meer te wandelen, te fietsen of te zwemmen, dat bevordert de bloeddoorstroming in de aderen. Doe in de pauzes op je werk vaker de beentjes van de vloer. Af en toe even met de benen omhoog zitten kan veel ellende voorkomen. Verven Bij alle activiteiten handschoenen dragen 4 Afraders Overgewicht. Hoge hakken. Verven Permanenten Wassen Bij voorkeur eerst knippen en dan verven Handschoenen dragen Per uur maximaal een half uur nat werk verrichten. Bij voorkeur handschoenen dragen tijdens het haarwassen Zwangerschap en spataderen Wees extra voorzichtig met lang staan. Tijdens de zwangerschap en de bevalling staat het bloedvatenstelsel onder hogere druk dan normaal. Bovendien neemt tijdens de zwangerschap het hormoon oestrogeen in het bloed toe, waardoor de vaatwanden verzwakken. over het ontstaan van spataderen Om te weten hoe je spataderen kunt voorkomen, moet je iets weten over het ontstaan ervan. Het heeft te maken met de aderen waardoor je bloed stroomt. De stroom vanuit je hart naar je benen geeft niet veel problemen. Maar de weg terug is moeilijker. Daarom zitten er in je aderen ongeveer om de tien centimeter kleine klepjes. Het bloed kan er wel langs omhoog, maar het kan niet meer terug. Die klepjes dragen dus een kolommetje bloed van ongeveer tien centimeter. Bij te lang staan krijgen ze het moeilijk. Ze verliezen hun elasticiteit en gaan lekken. Het klepje eronder draagt dan een kolommetje van twintig centimeter. En als die klep het ook niet meer houdt, puilt de aderwand naar buiten - en wordt zichtbaar. GWW_Deel5_DEF.indd :22:41

7 5 Zwangerschap en dan? Elke kapster beleeft haar zwangerschap en bevalling anders. Aanpassing van het werk is echter altijd noodzakelijk. Lang staan wordt moeilijker en is na twintig weken ook af te raden. Bukken en knielen geven toenemende problemen. Door je zwangerschap ben je soms extra moe. Bij elke zwangere kapster rijzen vragen over het werk. Stoppen of niet? En welke aanpassingen in het werk zijn noodzakelijk? Moet ik extra opletten met cosmetische producten? Wat kun je doen? 1 Stoppen of niet? Overleg met je werkgever over mogelijkheden van aangepast werk. Overleg eventueel met de bedrijfsarts, die heeft ervaring met vragen over werk en zwangerschap. Wanneer je klachten krijgt, ga dan zeker naar de bedrijfsarts. Als het echt niet meer lukt of wanneer het niet verstandig is om door te werken, zal de bedrijfsarts je aanraden eerder te stoppen met werken dan de datum waarop je met zwangerschapsverlof zou gaan. 2 Anders werken Overleg met je werkgever. 3 Aanpassing werktijden Overleg met je werkgever. 4 Beschermen tegen mogelijk allergene stoffen Overleg met je werkgever. 5 Afraders Wees extra voorzichtig met lang staan. Tijdens de zwangerschap en de bevalling staat het bloedvatstelsel onder hogere druk dan normaal. Bovendien neemt tijdens de zwangerschap de hoeveelheid oestrogeen in het bloed toe, waardoor het bindweefsel in de vaatwanden verzwakt. Ter bespreking in de salon Omdat zwangerschap in de kappersbranche veel voorkomt en er bij kapsters veel vragen leven, is het nuttig om preventief salonoverleg en voorlichting te organiseren over: over het recht op extra rusttijden. over het gebruik van chemische stoffen tijdens zwangerschap. over het recht op borstvoeding/kolven onder werktijd. Voorbeelden van mogelijke taak- en werktijdenaanpassingen voor zwangere kapsters in grote en in kleine salons. Voorbeelden van de realisatie van een rust- en kolfruimte in kapsalons. Een voorbeeldprotocol, waarin de zaken op een rij staan die met zwangere werknemers besproken dienen te worden dan wel geregeld moeten worden. Melding bij UWV en (dus) loondoorbetaling tijdens ziekte door zwangerschap. Kijk ook eens op kaart 4 van deel 4. Daarin vertelt een kapper uit een voorbeeldbedrijf hoe hij erin slaagt verzuim, onzekerheid en ongemak bij zwangerschap te voorkomen. Zie deel 3 kaart 6 en 7 voor de wettelijke verplichtingen van werkgevers en werknemers. 6 Lekker druk of werkdruk? Een beetje stress kan geen kwaad. En een drukke salon is een teken van succes. Maar te veel stress en een te grote werkdruk zijn slecht voor mens en bedrijf. Welke mogelijkheden heb je om de werkdruk te verminderen? Wat kun jij als medewerker? Aarzel niet om hulp of raad te vragen. Ook je collega s en je werkgever hebben er baat bij dat jij goed en prettig werkt. Probeer belastende taken af te wisselen met gemakkelijker werk. Bespreek dat in het teamoverleg. En let op DERK (Doe Eerst de RotKlussen)! Dan valt de dag verder reuze mee! Praat mee over rustmomenten in het werk. Bespreek het werk in het teamoverleg. Wat vinden jullie saai? Wat vinden jullie juist een uitdaging? Wat zijn gemakkelijke taken of klusjes die nuttig zijn en waarmee je toch even geen werkdruk hebt? Zijn daar afspraken over te maken? Beperk je overwerk en regel compensatie. Wat kun jij als saloneigenaar? Kijk je de afsprakenlijst voor de komende twee weken eens door. Kun je piekdrukte vermijden door een betere planning? Kun je in je planning lastige klanten en leuke klanten goed spreiden of juist bij elkaar zetten? Kan een herstellende zieke een (half) handje helpen als het druk is? Hoe uit je je waardering als het even (te) druk is geweest of als een zeer goede prestatie is geleverd? Kun je in het teamoverleg bespreken welke taken en klanten zorgen voor stress of juist voor plezier en uitdaging? Heb je een goede mentor voor je leerlingen? Pas de pauzeregeling toe om herstelmomenten te organiseren (na ongeveer twee uur werken minimaal tien minuten pauze). Plan dit in, in het afsprakenboek. Wat kun je samen doen? De drie anti-stressvragen voor het teamoverleg Wat kun je bedenken om de werkdruk te verminderen en de werkplanning te verbeteren? Wat kun je regelen om slimmer te werken? Probeer balans te houden tussen wat plezier geeft en wat stress. Daarmee vergroot je je weerbaarheid. Test- en verbeterschema: werkdruk en stress Kruis aan wat in orde is en bespreek in het teamoverleg de oplossingen voor de andere punten. Maak afspraken per medewerker, tussen medewerkers en voor de hele salon. Onderwerp Wordt de werkplanning gebruikt om werkdruk te vermijden? Worden de werkdruk en de stressrisico s besproken in het teamoverleg? Kun je moeilijk werk afwisselen met gemakkelijk werk? Kun je samen met de werkgever en de collega s het tempo en de taken afwisselen (taakroulatie)? Kun je voldoende raad en hulp krijgen om je werk goed te doen? Wordt overbelasting gecompenseerd? Bespreken jullie fouten op een positieve manier? Zijn er goede afspraken over pauzes en rustmomenten? In orde? Afspraken maken? Welke? GWW_Deel5_DEF.indd :22:41

8 7 Omgaan met psychische klachten wat wil je? Werken in een kapsalon is leuk en afwisselend. Je maakt er elke dag iets moois van. Klanten zijn tevreden. Fluitend naar je werk Dat heet met recht: goed in je vel zitten. Hulp Op de volgende bladzijde zie je een ingevuld schema dat je kunt volgen. Het is een zogenaamd Stoplichtmodel. Zit je in het rood, probeer dan naar oranje te komen. Zit je in het oranje, plan dan activiteiten om naar groen te gaan. En elke keer is de vraag: wat kun je daar zelf aan doen (met hulp van anderen). Vervang de adviezen in de rechterkolom door activiteiten die bij jou persoonlijk passen. Jammer genoeg valt het ook wel eens tegen. Soms merk je dat zelf niet meteen. Maar anderen merken het wel. Kijk eens samen met een collega naar de kaart 8 Balans en plezier in je werk in dit deel van de Gezond-Werken-Wijzer. Signalen die je zelf krijgt Vaker piekeren. Minder goed slapen, moe opstaan. Tegen je werk opzien, concentratieverlies bij je werk. Minder kunnen hebben dan anders. Signalen die anderen krijgen Minder vrolijk zijn. Onverschillig of slordig worden. Wat teruggetrokken gedrag. Snel geïrriteerd zijn. Wat kun je doen? Het eerste wat een ander zou zeggen is: de oorzaken wegnemen. Als het nog niet zo erg is, kan dat ook best lukken. Maar sommige problemen zijn of lijken tijdelijk wel eens onoplosbaar. Zit je erg slecht in je vel en lijken oplossingen ver weg, dan moet je iets anders doen. De sleutel bij de aanpak van psychische klachten is niet altijd het wegnemen van de oorzaken. De juiste start ligt vaak bij jezelf. Werk bewust aan je weerbaarheid. Of in gewoon Nederlands: je moet weer nieuwe krachten opdoen om de problemen aan te kunnen. Zie je er tegen op, laat je dan door anderen helpen. Zijn er serieuze problemen, vraag dan professionele hulp. Via de huisarts of de arbodienst. Hoe doe je dat? Doe het rustig aan. En probeer onderstaande adviezen te volgen. Zorg voor een vaste structuur van je dagen, zowel op het werk als in je vrije tijd (ook in het weekend). Zorg dat je leuke dingen plant en uitvoert. Stel je ambities wat lager, doe wat je kunt en laat even schieten wat je even niet meer kan. Pieker je veel, maak daar dan ruimte voor op een bepaald punt van de dag of in de week. Maar beperk dat tot niet meer dan een uur. Als je er toch niet uitkomt, vraag dan raad aan een collega of iemand anders die je vertrouwt. Doe dingen die je zelfvertrouwen geven. Begin met de kleinste problemen aan te pakken. TIP: STA OPEN VOOR HULP Laat je door andere (bijvoorbeeld collega s) helpen. Zijn er serieuze problemen, vraag dan professionele hulp via de huisarts of de arbodienst. Waarschuwing Neem je klachten wel serieus. En laat je ook niet door anderen opjagen. Vraag snel advies aan een arts. Bespreek je problemen. En neem deze kaart misschien eens mee? Van niets doen word je niet beter. Maar van te snel over je problemen heen stappen ook niet. GWW_Deel5_DEF.indd :22:43

9 Zelftest- en verbeterschema bij psychische klachten Fase Gevoel Signalen Acties Groen Goed Praatjes hebben. Grapjes maken. Goed slapen. Goed eten. Lekker in je vel zitten. Oranje Twijfel Moeite met inslapen. Te vroeg wakker worden en moe aan Rood Niet lekker in je vel/ Onrustig de dag beginnen. Piekeren. Het gevoel krijgen het werk er niet ook nog bij te kunnen doen. Minder zin om aan het werk te gaan. Snel geprikkeld en geïrriteerd zijn. Je moeilijk kunnen concentreren. Erg vermoeid. Minder plezier in hobby s. Geen tijd meer maken voor leuke dingen. Futloos. Nergens zin meer in hebben. Blijvende aandachtspunten: Meer je humor gebruiken. Duidelijke grenzen aangeven (aan je zelf en aan anderen). Regelmaat in je dagelijkse activiteiten. Dagstructuur vasthouden. Blijven relativeren. Doelen niet te hoog stellen. Meer structuur in mijn dag brengen. Op tijd naar bed gaan. Doelen werkbaar houden. Op tijd naar werk blijven gaan. Bespreken met vrienden en vertrouwde mensen. Ook leuke dingen blijven doen, misschien wel meer. Problemen op papier zetten. Oplossingen met belangrijke mensen bespreken (werk met leidinggevende/ collega en thuis met partner/familie/ vrienden) Problemen in stapjes aanpakken. Dingen doen die zelfvertrouwen geven. Niet meer dan één piekeruurtje per dag (later: per week). Weekend weggaan (in een tentje/ surfen. Ik weet dat ik het nu niet wil maar als ik het wel doe weet ik ook dat ik me toch beter voel, dus moet ik mezelf verplichten ). Naar de sauna gaan. Blijven praten over wat je bezighoudt. Maar niet langer dan één uur per dag. Opletten dat je geen muizenissen of gekke dingen in je hoofd haalt. Actief zelf de mensen opzoeken die je kunnen helpen. 8 Balans en plezier in je werk? Hoe krijg je een goede balans tussen wat energie vraagt en wat energie geeft? Je kunt werkbelasting proberen aan te pakken. Overbelasting kost te veel energie. Maar wat geeft eigenlijk energie? Dit is een goede kaart om van een klaagcultuur af te komen. Maar ook als de sfeer goed is, kun je deze kaart gebruiken. Als je weet wat de energiebronnen van de salon zijn en je gebruikt ze, dan krijg je een topjob en een topsalon! Dan kun je ook veel meer aan. En ga je fluitend naar je werk Hoe krijg je een topjob? Iedereen zit weer anders in elkaar en denkt anders over zijn werk. Als je het van jezelf weet, kun je je eigen werk leuker maken. Als je het ook van de anderen in de salon weet, kun je beter en prettiger samenwerken. En als je het samen bespreekt, krijgt iedereen een topjob! Hoe krijg je samen een topsalon? Hieronder zie je een lijst met onderwerpen. Je kunt zelf onderwerpen toevoegen. Beoordeel hoe belangrijk je het onderwerp vindt (in rapportcijfers van 1 t/m 10). Geef daarnaast aan waarom je dat vindt. En schrijf er een voorbeeld bij. Bespreek de onderwerpen in het teamoverleg. Zet op papier wat voor iedereen geldt. En houd in je omgang met anderen rekening met wat hem of haar energie geeft. Bespreek wat iedereen zelf kan bijdragen aan meer energie en maak afspraken. Misschien kunnen de resultaten leiden tot een bijgesteld salonbeleid? Zelftest: energie door je werk Onderwerp Ik kom op mijn werk om geld te verdienen en daarmee basta. Ik vind de sfeer en de collegialiteit in de groep belangrijk. Ik vind de waardering voor mij als persoon en voor mijn werk belangrijk. Ik vind de ondersteuning van collega s belangrijk. Ik lever goede prestaties (kwaliteit, tempo). Ik krijg er energie van als ik bij iemand terecht kan voor advies of met problemen. Cijfer: hoe belangrijk is dit voor mij? Waarom? Voorbeeld? Als je het voor jezelf alleen wilt weten, beantwoordt dan de onderstaande vragen 1. Wanneer ga je tevreden naar huis? Wat is nodig om je plezierig te voelen op het werk? 2. Wat kun je zelf doen om ervoor te zorgen dat wat je zelf genoemd hebt ook ten minste twee keer in de week gebeurt? Of dagelijks? Of dat het vaker gebeurt dan nu het geval is? 3. Wat denk je ervan anderen te vragen om daar aan mee te werken? Over welke onderwerpen? GWW_Deel5_DEF.indd :22:43

10 9 Gemakkelijke oefeningen voor een fit lijf dat tegen een stootje kan Toelichting Je hebt een vak waarbij je je lijf nodig hebt. Fysieke belasting hoort erbij. Daarvoor heb je een goed lijf nodig, dat tegen een stootje kan. Fietsen, zwemmen, wandelen, joggen, fitness allemaal aanraders als je gezond wilt blijven. Kom je daar niet aan toe, dan zijn de oefeningen op de volgende bladzijden goed voor je spieren en gewrichten. Het zijn zowel ontspanningsoefeningen als oefeningen waarmee je tegenwicht kunt bieden aan de eisen die je werkt stelt. Kijk je wel eens naar Nederland in Beweging (Ned. 1), dan zul je een aantal ervan wel herkennen. sta je goed? Sta je in een goede houding? Zet je voeten recht naar voren op heupbreedte. Verdeel je gewicht over beide voeten. Haal je knieën uit het slot maar buig ze niet. Kantel je bekken licht naar voren zodat je een holle rug krijgt en trek je buik wat in. Zet een grote borst op (laat je schouders ontspannen hangen en trek ze niet naar achteren). Trek je kin iets in en houd je hoofd rechtop. Even uitrekken Je even ongegeneerd uitrekken, maakt je lijf weer wakker. Steek je armen er eens bij in de lucht en doe de wave! Wil je erbij blijven zitten? Houd je armen laag, haal diep adem en breng je armen zijwaarts omhoog. Goed voor je ellebogen en polsen Laat je armen hangen en schud je armen en polsen uit. Voor de variatie: laat je armen hangen, open je hand en maak daarna een vuist. Steek je onderarmen naar voren, open je handen en draai je handen om en om. Leun met je armen over een tafel en maak een bidgreep door je vingers in elkaar te grijpen in. Knijp redelijk hard. Draai nu eerst je ene hand boven en dan de andere. Goed voor je rug Even een holle rug maken Terwijl je zit, leg je één hand op je borst en één hand op je buik. Probeer je rug hol te maken, zodat je handen verder van elkaar komen. Een stapje verder: Laat je armen langs je lichaam hangen. Strek je vingers en spreidt ze. Draai je armen naar achteren, steek je borst vooruit en maak je rug hol. Ga op je buik op de grond liggen. Plaats je handen vlak voor je schouders op de grond. Kom met je schouders van de grond tot je armen recht staan. Laat je buik zachtjes naar beneden gaan terwijl je je armen gestrekt houdt. Ga op je rug liggen met opgetrokken knieën (bij elkaar). Trek je knieën naar je borst, laat ze even daar en ga terug. (Daarna moet je wel afsluiten met een van de vorige oefeningen om een holle rug te maken.). Een houdingsoefening Ga rechtop staan. Zet je voeten iets uit elkaar. Je voeten wijzen naar voren. Laat je armen langs je lijf hangen. Houd je knieën recht boven je voeten. Buig vervolgens door je knieën alsof je een gewicht oppakt. Houd de rug hierbij goed recht. Kom vervolgens weer rechtop, maar houd de knieën licht gebogen. Breng het gewicht eerst naar schouderhoogte, en vervolgens helemaal omhoog. Herhaal deze oefening een aantal keer. Goed voor je schouders en nek Uitrekken Ga rechtop zitten en leg je hoofd op één schouder, terwijl je de andere schouder een beetje naar beneden trekt. Ga op een stoel zitten met je rug tegen de leuning. Leg je handen in je nek. Je ellebogen wijzen nu naar voren. Breng je ellebogen naar boven en adem rustig uit. Ga rechtop zitten en knik rustig ja en kijk daarbij beurtelings linksom en rechtsom. Trek je schouders op en laat ze weer los. Schouders om en om naar achteren draaien. Schouders om en om naar voren draaien. Beide schouders tegelijk naar achteren en naar voren draaien. GWW_Deel5_DEF.indd :22:48

11 De salonkaart van de Healthy Hairdresser Gezond en met plezier werken Onderwerp Wat we willen bereiken? Afspraken GWW_Deel5_DEF.indd :22:49