De en wij. Magda Snoeck Ida Eloot. proefversie ISBN

Transcriptie

1 De en wij 1 Magda Snoeck Ida Eloot ISBN

2 Plantyn ontwikkelt en verspreidt leermiddelen voor het basisonderwijs, het secundair onderwijs, het hoger en het wetenschappelijk onderwijs en het volwassenenonderwijs. Daarnaast geeft Plantyn ook publicaties uit over schoolmanagement, leerlingenbegeleiding, personeelsbeleid voor het onderwijs en didactische ondersteuning van leerkrachten en educatief materiaal voor de thuismarkt. De uitgeverij is zowel in het Nederlandstalige als in het Franstalige landsgedeelte actief. Doorheen al onze activiteiten streven we ernaar om maximale kansen te bieden aan alle lerenden, rekening houdend met de individuele situatie en interesses, en willen we ertoe bijdragen dat leerkrachten in optimale omstandigheden kunnen werken. Het is immers onze overtuiging dat leren op een eigentijdse en aangename manier kan, wat tot uiting komt in onze slogan t leren is mooi. Plantyn maakt deel uit van de educatieve uitgeefgroep Infinitas learning. Plantyn Adres: Motstraat 32, 2800 Mechelen Telefoon: Fax: klantendienst@plantyn.com Website: Ontwerp binnenwerk: Zet Ontwerp omslag: Zet Illustratieverantwoording:XXXX Uitgeverij Plantyn heeft alle redelijke inspanningen geleverd om de houders van intellectuele rechten op het materiaal dat in dit leermiddel wordt gebruikt, te identificeren, te contacteren en te honoreren. Mocht u ondanks de zorg die daaraan is besteed, van oordeel zijn toch rechten op dit materiaal te kunnen laten gelden, dan kunt u contact opnemen met uitgeverij Plantyn. Zij zal uw legitieme aanspraken honoreren tegen de gangbare markttarieven. NUR 168 Plantyn nv, Mechelen, België Alle rechten voorbehouden. Behoudens de uitdrukkelijk bij wet bepaalde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, op welke wijze dan ook, zonder de uitdrukkelijke voorafgaande en schriftelijke toestemming van de uitgever. ISBN D2011/0032/257

3 INHOUD DEEL 1 DE HANDEL HERKENNEN 5 1 Elke nieuwe dag: boordevol noden en verlangens 7 2 Behoeften: ze kunnen heel verschillend zijn 9 3 Handel: een antwoord op onze behoeften 13 4 Handel: solidair op wereldvlak 15 Test je kennis 18 DEEL 2 DE HANDEL BELEVEN 27 THEMA 1: Wat eten we vanavond? 27 1 Gezondheid kopen 29 2 Reclame altijd en overal 31 3 De buurtwinkel 33 4 Het grootwinkelbedrijf 34 5 Op boodschap 36 1 Kiezen uit een veelheid van producten 36 2 Cash betalen 38 3 Informatietechnologie aan de kassa 39 4 Betalen in de eurozone 41 6 Kopen via het internet 45 7 Een geslaagde avond 48 Test je kennis 50 THEMA 2: Sportief in jeans 65 1 Kleding: noodzaak of luxe 67 2 Reclame informatie of verleiding? 69 3 Koopjes wees op je hoede! 72 4 De markt 74 5 Het postorderbedrijf 76 1 Thuis kopen 76 2 Communicatie met het postorderbedrijf 78 3 Klantenservice 81 6 Klopt de werkelijkheid met het plaatje? 83 Test je kennis 85 THEMA 3: Mobiel met de fiets 97 1 Met de fiets door het leven 99 2 De speciaalzaak Wat mag het kosten? Betalen met de Bancontact/Mister Cashfunctie Betalen in de winkel Het rekeningafschrift als bewijs van betaling Bancontact/Mister Cash biedt meer Veilig en gezond met de fiets 115 Test je kennis 117 THEMA 4: Rekken boordevol orde Op zoek naar orde op zaken Parkeren met Proton Energie, drijfkracht van de handel Betaald? Ja, dit is het bewijs En wie zorgt voor het vervoer? Opzet geslaagd 140 Test je kennis 141 De h@ndel en wij 1 - Takenboek 3

4 THEMA 5: Op reis Reizen om te leren Een reis plannen is een beetje dromen De beslissing is gevallen Geld overschrijven Werden dromen werkelijkheid? 165 Test je kennis 169 DEEL 3 DE HANDEL BEKIJKEN Consumenten verenigen zich Een zoektocht door de tijd 186 Test je kennis De h@ndel en wij 1 - Takenboek

5 Inhoudstafel van takenboek van: (Voornaam en naam) Taaknr. Omschrijving Cijfer Handtekening De en wij 1 - Takenboek 5

6 Inhoudstafel van takenboek van: (Voornaam en naam) Taaknr. Omschrijving Cijfer Handtekening 6 De h@ndel en wij 1 - Takenboek

7 Inhoudstafel van takenboek van: (Voornaam en naam) Taaknr. Omschrijving Cijfer Handtekening De en wij 1 - Takenboek 7

8 Inhoudstafel van takenboek van: (Voornaam en naam) Taaknr. Omschrijving Cijfer Handtekening 8 De h@ndel en wij 1 - Takenboek

9 DEEL 1 DE HANDEL herkennen 1 Elke nieuwe dag: boordevol noden en verlangens Ontdek [p. 7] 1 Wat heeft Celine op die eerste dag nodig, waarin had ze zin? 2 Wat gebruikt Celine om aan deze behoeften te voldoen? 3 Hoe kan ze zich die gebruiksmiddelen aanschaffen? 4 Kun je in de opgesomde gebruiksmiddelen nog een onderscheid maken? Denk eens aan dat restaurant. Uit eigen leefwereld [p. 8] 1 Kun jij een aantal eigen behoeften opnoemen? (Denk aan de besteding van je zakgeld.) 2 Deel de gebruiksmiddelen om deze behoeften te bevredigen in, in goederen en diensten. goederen: diensten : 3 Kun je deze goederen en diensten ook indelen in: noodzakelijke/niet-noodzakelijke? noodzakelijk: niet noodzakelijk : De h@ndel en wij 1 - Takenboek 9

10 2 Behoeften: ze kunnen heel verschillend zijn Ontdek [p. 10] 1 Kijk op het kaartje en situeer Burkina Faso. 2 Leg uit wat bedoeld wordt met Sahelgordel. 3 Kun je een drietal oorzaken vinden van woestijnvorming? 4 Wat is de meest dringende behoefte van Lassané? 5 Hoe kan die dringende behoefte bevredigd worden? 6 Hoe probeert Broederlijk Delen de situatie te veranderen? Uit eigen leefwereld [p. 12] 1 Noem 3 dingen die je graag zou hebben, maar die niet te koop zijn. 2 Gelezen in de krant: Behoeften worden eindeloos, we hebben honderd soorten kattenvoer en tweehonderd verschillende ijsjes en we willen altijd meer. Wat vind je van deze bewering? Houd hierover een gesprek in de klas. 3 Heb jij al eens meegewerkt aan een campagne van Broederlijk Delen? Vertel erover. Als je zelf nog niet meegewerkt hebt, kun je vertellen over een campagne in de jeugdbeweging, je dorp 10 De h@ndel en wij 1 - Takenboek

11 3 Handel: een antwoord op onze behoeften Ontdek [p. 13] Waar kunnen wij al deze goederen en diensten kopen? Uit eigen leefwereld [p. 14] 1 Noem 5 handelszaken waar je ooit goederen kocht. 2 Kocht je ooit een dienst aan? Waar? Vertel erover. 4 Handel: solidair op wereldvlak Ontdek [p. 15] 1 Kocht je ooit iets in een Oxfam Wereldwinkel? 2 Kun je Fairtrade vertalen? 3 Weet je waarom de koffie Max Havelaarkoffie heet? 4 Noem 5 producten die je kunt vinden in een Wereldwinkel. 5 Welke meerwaarde heeft het kopen in een Wereldwinkel? De h@ndel en wij 1 - Takenboek 11

12 ? Test je kennis 1 Elke nieuwe dag: boordevol noden en verlangens 2 Behoeften: ze kunnen heel verschillend zijn 1 Wat hoort er niet bij? Zeg ook waarom. 1.1 fiets 1.2 reisverzekering 1.3 reiskoffer met bagage 1.4 tennisracket 2 Welk goed beantwoordt aan een andere behoefte? 2.1 schoenen 2.2 jas 2.3 armband 2.4 polo 3 Eén middel om behoeften te bevredigen is anders dan de andere. Welk? Een knalfeestje met 3.1 belegde broodjes 3.2 cola 3.3 gezelligheid 3.4 technomuziek 4 Vergelijk voor jezelf: een dagje uit in het dolle ritme van een pretpark. een stevige boswandeling met een picknick aan de rand van een riviertje. Bekijk de situaties wat je behoeftebevrediging betreft. financieel. qua verhouding tussen beide. 5 Foto van de week 5.1 Welke soort behoefte bevredigt Lassané? 5.2 Met welke goederen bevredigt hij die behoefte? 6 Hoe komt het dat we altijd moeten kiezen voor het bevredigen van onze behoeften? 12 De h@ndel en wij 1 - Takenboek

13 7 Om te genieten moet je betalen. Vind jij dat ook? 8 Welvaart is drinken wanneer je geen dorst hebt. Kun je deze uitspraak uitleggen? 9 We wentelen ons in welvaart maar vergeten het welzijn! Volgens onze westerse manier van denken, moeten we allemaal rijk zijn. Een groot huis hebben, drie keer per jaar op vakantie gaan, een chique auto in de garage hebben staan enz. Wij wentelen ons in welvaart maar vergeten het welzijn. Dit is een maatschappij van gevoelsarmoede. Uitspraak van psychotherapeut Bob Vansant (Standaard Magazine) 9.1 Wat is een psychotherapeut? 9.2 Waardoor verwerven we welvaart? 9.3 Hoe kunnen we zorgen voor meer welzijn? 9.4 Leg uit: Dit is een maatschappij van gevoelsarmoede. 10 Campagne van Broederlijk Delen Surf naar Kies Campagne Welke campagne lanceert Broederlijk Delen? 10.2 Wat is de kernboodschap van Broederlijk Delen? 10.3 Waarom wil Broederlijk Delen zich op termijn overbodig maken? 10.4 Klik in de tekst op het gekozen land voor de campagne. Lees de uitleg. Druk deze informatie af en berg de tekst op in je documentatiemap Kies onder Jongeren voor Zuidprik. Bekijk de video. Wat leer je uit deze video? De h@ndel en wij 1 - Takenboek 13

14 11 Zoek een artikel in een tijdschrift, een krant of op het internet dat handelt over ontwikkelingshulp. De volgende websites kunnen zeker helpen. MO*magazine (Mondiaal nieuws) Vredeseilanden Wereldsolidariteit Max Havelaar Oxfam Wereldwinkels Citizen Dream Magasins du Monde Oxfam Berg het resultaat op in je documentatiemap. 12 De Millenniumdoelstellingen: waar staan we? De Millenniumdoelstellingen omvatten 8 afspraken voor een betere wereld. In 2000 tekenden de 189 leden van de Verenigde Naties de Millenniumverklaring. Door deze verklaring stelden de landen 8 concrete, meetbare Millenniumdoelen om armoede de wereld uit te helpen tegen Met nog één derde van de tijd te gaan, is er nog veel werk Surf naar Kies links onder Millenniumdoelen Hoe ver staat het nu? Klik op Download De Millenniumdoelstellingen, waar staan we? Print de tekst en beantwoord volgende vragen. Berg daarna de tekst op in je documentatiemap Welke problemen willen de Millenniumdoelen oplossen? 12.2 In welk jaar werd de Millenniumverklaring ondertekend? 12.3 Hoeveel Afrikanen op 100 leven er onder de armoedegrens? 12.4 Wat zijn de vooruitzichten voor 2015 i.v.m. het onderwijs voor kinderen? 12.5 Hoeveel vrouwen leerden nooit lezen en schrijven? 12.6 Wat kan in de komende jaren het gevolg zijn van de financiële crisis op de kindersterfte? Kun je dit verband verklaren? 12.7 Zwanger zijn is gevaarlijk in Congo. Wat zijn de gevaren? 12.8 Hoeveel mensen lijden er wereldwijd nog aan hiv/aids? 12.9 Geef het aantal bewoners van sloppenwijken in Wat kunnen rijke landen doen om de Millenniumdoelstellingen te halen? Exploreer de website verder. 14 De h@ndel en wij 1 - Takenboek

15 3 Handel: een antwoord op onze behoeften 1 Rangschik de onderstreepte woorden in twee kolommen: goederen/diensten. Goederen Diensten 2 Rangschik de onderstaande bedrijven (zie logo s) naar hun activiteit. Verkopen ze goederen of diensten? Goederen Diensten Noem 2 diensten van de bank waar je ouders gebruik van maken. 4 Geef telkens 3 voorbeelden waaruit duidelijk blijkt dat de handel, de goederen en diensten bij de verbruiker brengt: op de geschikte plaats in de verlangde toestand. 5 De handel brengt een grotere welvaart. Heb je soms de indruk dat mensen steeds meer willen consumeren? Geef daarvan een paar oorzaken. De h@ndel en wij 1 - Takenboek 15

16 4 Handel: solidair op wereldvlak 1 Hieronder vind je twee reeksen bedrijven. 1.1 Zoek voor elk bedrijf uit de eerste kolom een concurrent in de tweede kolom. 1.2 Wat verkopen deze bedrijven? 1.3 Rangschik ze naar wat ze verkopen: goederen of diensten. 1 Mobistar A C&A Bedrijf Concurrent Goederen/diensten 2 KBC B IBM 3 Texaco C Shoes in the box 4 Gamma D Ethias 5 Apple E Fortis Bank 6 Brantano F Proximus 7 H&M G Q8 8 AXA H Brico 2 Surf naar Klik op Educatie. Klik op Eerlijke handel. 2.1 Wat betekent een eerlijke prijs? 2.2 Wat ontvangt de producent bovenop een eerlijke prijs? 2.3 Welke andere problemen tracht de eerlijke handel op te lossen? Klik bovenaan op Producten. Klik daarna op Voeding. Klik op Bioproducten. Kies Bio fondantchocolade. 2.4 Hoeveel cacao bevat deze chocolade? 2.5 Wat betekent %? 2.6 Wat is de herkomst van de cacao? 2.7 Situeer deze landen op de kaart. 2.8 Wat betekent Kindslavernij in jouw chocolade? 2.9 Waarom is er kindslavernij in Afrika? Ga terug naar Voeding. Klik op Bioproducten. Kies onderaan Originekoffie - Bio Gold Wat is de herkomst van deze koffie? 2.11 Situeer dit land op de kaart Verklaar het woord bakermat. 16 De h@ndel en wij 1 - Takenboek

17 3 Kledingindustrie Deze Chinese meisjes werken in de textielindustrie in China. Ze werken 14 uur per dag en zijn zo moe dat ze wasknijpers moeten gebruiken om niet in slaap te vallen. Het resultaat is dat wij hier zeer goedkope kleding kunnen kopen. Wat vind je hiervan? Houd er een debat over in de klas. Veel inspiratie voor een grondig debat vind je op Klik op Lastige vragen. Bereid het debat voor aan de hand van de antwoorden op de vragen. Je zal ze niet allemaal nodig hebben, kies daarum zorgvuldig de vragen (en antwoorden) die je kunt gebruiken. 4 Wie verdient er aan de sportindustrie? 4.1 Hoeveel is het aandeel van het loon van de arbeider in de prijs van de t-shirt? 4.2 Voor wie is het grootste aandeel in de prijs? 4.3 Hoeveel bedraagt dit aandeel? 4.4 Hoe komt het dat het aandeel loon arbeiders zo laag is? 4.5 Denk je dat het loon van een arbeider even laag zou zijn mocht dit T-shirt in het Westen vervaardigd zijn? Verklaar. 5 Jongeren vooruithelpen dankzij Collibri 5.1 Situeer op de kaart: Columbia KwaZulu-Natal Hyderabad 5.2 Vertaal Collibri Foundation for education. 5.3 Surf naar Klik op Producten. Druk de pagina af en berg ze op in je documentatiemap. 5.4 Klik op Projecten. Lees meer over een project dat je interesseert. Druk het af en berg het op in je documentatiemap. De h@ndel en wij 1 - Takenboek 17

18 Puzzel je mee? Vul het rooster in. Het zijn woorden die je leerde in dit hoofdstuk. Doe je het perfect, dan vind je in de balk een woord dat Broederlijk Delen nauw aan het hart ligt. 1 Organisaties die het opnemen voor de handel in ontwikkelingslanden, streven onder meer naar een eerlijke prijs voor de 2 Het kopen en verkopen van goederen en diensten met het doel winst te maken. 3 Het comfort dat we hebben door het kopen van goederen en diensten heeft te maken met zich gelukkig voelen. 5 Behoefte die bevredigd moet worden om te kunnen overleven. 6 Handel brengt goederen en diensten bij de 7 Bij het bevredigen van onze behoeften, moeten we voortdurend een maken. 8 Iets dat we nodig hebben, waar we zin in hebben. 9 Handel brengt goederen en diensten op de geschikte 10 Verschillende organisaties die het opnemen voor de handel in ontwikkelingslanden, ijveren voor het afschaffen van de 11 Zich iets aanschaffen. 12 Niet-materiële behoeften hangen nauw samen met onze drang naar 13 Banken verkopen 14 Handel brengt goederen en diensten in de gewenste 15 Synoniem voor stoffelijke. 16 Wedijver om te kunnen verkopen. 17 Een eerlijke prijs zorgt voor een inkomen De h@ndel en wij 1 - Takenboek