Blik op de toe komst. vakbeurs. Het is de grootste landbouwmachinetentoonstelling

Transcriptie

1 Tekst en foto s: Henk Beunk, Gertjan Zevenbergen Het is de grootste landbouwmachinetentoonstelling van Europa. Met een totaal van bezoekers, onder wie Nederlanders, misschien ook wel de grootste ter wereld: de Agritechnica. Dit jaar blijft de grote verrassing tijdens de beurs zelf uit, maar de ontwikkelingen voor de toekomst tekenen zich overduidelijk af. Elektriciteit speelt daarin de hoofdrol. Blik op de toe komst 14 15

2 New Hollands NH2 gaat nieuwe fase in Waterstoftrekker moet volgend jaar aan het werk Om de brandstofcel en elektronica te koelen zijn rondom de cabine dertien radiatoren geplaatst. Het rondlopende ledwaarschuwingslicht in het dak is verdwenen. Er zijn wel led-achterlichten. De NH2-trekker van New Holland, die in 2009 het levenslicht zag, zet middels een brandstofcel waterstof om in water en zuurstof. De energie die daarbij vrijkomt wordt gebruikt om een elektromotor aan te drijven. Dat idee is met de tweede versie van de NH2, die tijdens Agritechnica te zien was, gebleven. De nieuwe NH2 lijkt echter weinig op de vorige versie. Het grijs, geel en blauw is ingeruild voor Maserati-blauw. De motorkap is er eentje uit de New Holland-familie. Ik moest een serieuze trekker ontwerpen van het management. Dat hebben we gedaan, zegt ontwerper Peter Jansen. De trekker zal herfst volgend jaar op La Bellota, een akkerbouwbedrijf bij het Italiaanse Turijn, aan het werk gezet worden. Hij is gebaseerd op een trekker uit de New Holland T6-serie. Er is echter een groot verschil: de uit de kluiten gewassen cabine. Mooi wordt de NH2 er niet van. Het is misschien niet de meest futuristische trekker geworden, maar dat hoefde ook niet. We hebben geprobeerd de trekker er zo robuust mogelijk uit te laten zien. De vreemde vorm heeft een oorzaak, legt New Holland-ontwikkelaar Ricardo Morselli uit: Een brandstofcel is efficiënt, maar produceert net als elektromotoren nog steeds warmte. Die temperatuur mag niet boven 65 graden komen. Daarbij functioneert de brandstofcel en de elektronica het best. Het temperatuurverschil tussen buitenlucht en de gewenste trekkertemperatuur is echter klein, waardoor veel koelvermogen nodig is. Rondom de cabine zijn dan ook aan beide zijkanten koelers te vinden voor de brandstofcel. Achter de cabine zijn er koelers voor olie, airco, elektromotoren en elektronica. Alle ventilatoren zijn elektrisch aangedreven. Daardoor kun je ook koelen als de trekker stilstaat, aldus Morselli. De koelers zijn schuin geplaatst om de trekker niet al te massaal te laten lijken. Radiatoren zijn achter de D-stijl weggewerkt om belemmering van het zicht te voorkomen. Een derde spiegel waarborgt het zicht achter de trekker. Ook onderhuids is de trekker veranderd. Een nieuwe brandstofcel voorziet twee elektromotoren van stroom. De eerste drijft de af-takas aan, de tweede de transmissie. De motoren zijn achter elkaar geplaatst. De as van de eerste gaat door de tweede naar de aftakas. Voor zowel de aftakas als de wielen is 100 kw (136 pk) beschikbaar. Het koppel bedraagt 930 Nm, terwijl 30 seconden lang Nm geleverd kan worden. De snelheid van de aftakas is traploos en onafhankelijk van de rijsnelheid te regelen. Ook de mechanische transmissie is traploos, maar kent wel drie groepen. Zodra de elektromotoren het maximum van toeren bereikt, schakelt de versnellingsbak op. De eerste versnelling, voor het veldwerk, gaat tot 12 km/h, de tweede tot 24 km/h en met de derde kun je 50 km/h halen. Dan zijn alle motoren gekoppeld, zodat op de weg 200 kw (272 pk) voor de aandrijving beschikbaar is. Links onder de cabinetrap ligt een stel batterijen dat continu 12 kw energie kan leveren en op zijn piek 50 kw. Brandstofcellen reageren namelijk traag op de vraag naar meer vermogen. De batterijen zorgen ervoor dat de trekker in de tussentijd niet stilvalt. Rechts onder de cabine liggen tien stalen tanks met een totale inhoud van 340 liter. Daarin wordt onder 350 bar 8,2 kg waterstof opgeslagen. Voldoende om 3 uur te werken. Dat is niet genoeg. Morselli: Je kunt twee keer zo lang werken als je waterstof bij 700 bar opslaat. Maar dat is nu technisch nog onmogelijk. De tweede versie van New Hollands NH2 waterstoftrekker is voorzien van een nieuwe brandstofcel. De elektriciteit die deze cel produceert gaat naar twee elektromotoren. Een drijft de aftakas aan, de ander via een continu variabele transmissie de vier wielen. Case IH Farmall U Trekkerbouwer Case IH breidt de Farmall-serie nu ook naar boven uit. De Farmall U vervangt de JXU-serie en bestaat uit drie trekkers met een 3,4 liter commonrailmotor met turbo. Die motoren zijn voorzien van EGR om aan de Stage 4a milieueisen te voldoen. Het vermogen bedraagt 66 tot 81 kw (90 tot 110 pk). Een 12/12 transmissie is standaard, 24/24 en 20/20 zijn leverbaar. Kubota M135GX nog niet voor Europa Kubota toonde een prototype van de 100 kw (136 pk) sterke M135GX in Amerikaanse uitvoering. Later volgt een M110GX. Met een partikelfilter voldoet Kubota aan de Stage 3b-eisen. AdBlue hoeft er dus niet in. De trekker heeft een geveerde vooras en is naar verwachting vanaf juli 2012 ook in een Europese versie te koop. De motor is een 6,1 liter zescilinder. Belarus met SCR Een verrassende wending bij Belarus. De Wit- Russen voorzien het zwaarste model, de MTS , van 261 kw (348 pk) en de van 156 kw (208 pk) van een SCR-systeem. Zodra de Europese regelgeving het eist, zal de trekkerbouwer ook de andere modellen met dit systeem uitrusten. Behalve een aftakastoerental van toeren heeft Belarus er ook een van toeren. Deutz-Fahr 7-serie Badend in groen licht stelde Deutz-Fahr de nieuwe 7-serie voor. Deze 7250 TTV heeft een maximumvermogen van 194 kw (263 pk). De motor gebruikt AdBlue om aan de emissie-eisen te voldoen. De traploze transmissie heeft een top van 60 km/h. De trekker staat voor op 600/70R30 banden en achter op 710/70R38. Valtra N: viercilinder met SCR en AdBlue De derde generatie van de Valtra N-serie bestaat nu uit totaal zeven modellen in de uitvoeringen HiTech, Versu en Direct. De maximale vermogens met powerboost beginnen bij 96 kw (130 pk) en stoppen bij 126 kw (171 pk). SCR moet ervoor zorgen dat de trekkers de nieuwe emissie-eisen halen. De N82 en N92, de twee kleinsten in de serie, komen pas over enkele jaren. Massey Ferguson met schuine neus Na de vier kleine modellen uit de Massey Ferguson 5400-serie zijn nu ook de twee kleinste modellen uit de 6400-serie, de 6445 van 70 kw (95 pk) en 6455 van 77 kw (105 pk), met de nieuwe schuine neus te krijgen. Dat levert vooral veel meer zicht voor de viercilindertrekkers op. De 6400-trekkers zijn voorzien van een zestrapspowershift versnellingsbak

3 Elektriciteit bezig met gestage opmars Verscheidene fabrikanten spelen in op krachtstroom John Deere en Rauch zetten vier jaar geleden de trend met krachtstroom voor werktuigen. Anderen volgen nu. Walterscheid en ZF spelen als componentenbouwers in op de toekomstige hoofdrol van hoogvoltagestroom door generatoren aan te bieden die een plaats krijgen in de hef tussen trekker en werktuig. De aandrijving komt vanaf de aftakas. De werktuigenfabrikant kan zich dan volledig op de stroom storten, zonder dat hij zich zorgen hoeft te maken of de trekker daar wel klaar voor is. Naast de reeds bekende E-kunstmeststrooier van Rauch was er op de Agritechnica ook een elektrisch aangedreven rotorkopeg van Lemken te zien. Veel toekomstpotentie wordt er ook toegedicht aan het onderstel van Fliegl, waar een elektromotor zorgt voor de aandrijving van de wielen. De stroom kan komen uit het stopcontact van de John Deere RE of van de Rigitrac, maar ook van de losse generator in de fronthef. Zuidberg biedt die techniek ook aan. Fliegl speelt met elektrische wielaandrijving in op de flexibiliteit van krachtstroom. De generator voor de fronthef van STW. Zuidberg werkt samen met deze Duitse fabrikant. Sensor Technik Wiedemann (kortweg STW) verraste met een elektrische aangedreven rotorkopeg van Lemken achter een Fendt Vario 400. De hoogvoltagestroom komt van een generator in de fronthef (zie foto links). Met zo n losse generator is van een niet te zware trekker bijna het hele motorvermogen om te zetten in elektriciteit. Kleine Beetliner Max De toevoeging Max zegt het nodige over de Beetliner van Kleine. Deze Gigant staat op tien banden. Achter (acht) hebben die de maat 620/75R34 en voor 710/70R38. De bunker heeft een inhoud van 40 kuub en lost volgens Kleine in 55 seconden. Het motorvermogen bedraagt 375 kw/510 pk. De inhoud van de dieseltank is 510 liter. Er gaat ook 95 liter AdBlue mee. Agritechnica Android-apps Wie een Android-smartphone heeft, kon tijdens de Agritechnica twee applicaties installeren die je wegwijs maakten op de beurs. Hoewel, die van John Deere maakte je alleen wegwijs op de grote stand van deze fabrikant. De andere, van de beursorganisatie zelf, zat boordevol informatie, waaronder een kaart. Helaas was het programma nog niet zonder fouten. WM Kartoffeltechnik 1650 L Kartoffeltechnik WM (voorheen Wuhlmaus) bouwde tot op heden alleen bunkerrooiers, maar heeft met de 1650 L nu ook een wagenrooier in het programma. Via de hydraulisch verstelbare dissel rooit de tweerijer naar wens achter of links van de trekker. De 1650 valt vooral op door zijn grootte: de rooier is ruim gebouwd. Mang afschuifwagen met lier De meeste afschuifwagens hebben een meertrapscilinder. Mang komt nu met een bord dat werkt via een lier aan een hydromotor. Die motor put zijn olie uit een reservoir op het onderstel en wordt aangedreven door de aftakas. Het voordeel van die aanpak is volgens Mang de gelijkmatige snelheid van het schuifbord. Ook wordt de olie van de trekker niet aangesproken. Wielenwisselaar voor heftrucks Snel een heftruckwiel monteren kan met de GS Schaad Speedychanger. Het frame heeft vier rollen waarop het wiel staat. Brute kracht is niet meer nodig om het wiel in de juiste positie te draaien. Staat het wiel in de juiste stand voor de bouten, dan kan een rem op de rollen worden gezet door een spindel aan te draaien. Daarna kunnen de wielmoeren er weer op. Rabe komt met kunstmeststrooier Het Duitse Rabe is overgenomen door het Franse Gregoire Besson. De eerste veranderingen zijn tijdens Agritechnica te zien. Het nieuwe blauw lijkt erg op dat van Lemken en het logo is veranderd. Rabe heeft nu ook de Adler kunstmeststrooier toegevoegd. Die komt van het Franse Sulky. Daarmee doet Souchu, de andere Gregoire Besson-dochter, al langer zaken

4 Elektrische Claas Etrion 400: rupsen en wielen en Toekomstbeeld weggestopt in de vipruimte De Duitse machinebouwer toonde tijdens de Agritechnica de Etrion 400. Dit studiemodel, weggestopt in de vipruimte van de fabrikant, bovenaan de balustrade, herbergt de nodige interessante ideeën. 3 Drie jaar geleden werd de Etrion bedacht door een student uit Londen. Merlyn Grey kwam toen al op de proppen met deze volledig elektrisch aangedreven trekker. De E uit de naam staat dan ook voor elektrisch. En nu we toch bezig zijn: de T staat voor tracks, de R voor rad, wat Duits is voor wielen en de aanduiding ION gebruikt Claas al langer voor zijn machines. Grey zou het master-slaveprincipe mogelijk willen maken voor het ontwerp. Het model in 1:2 schaal blijft echter een motorloos studiemodel. Claas maakt geen werkend prototype van de Etrion. De combinatie van rupsbanden en wielen zorgt voor een lage bodemdruk en houdt de Etrion smal. Op de weg gaan de rupsbanden omhoog. In het veld draait de machine op zijn plaats. De elektrische trekker is voorzien van een gasturbine die een generator aandrijft of een brandstofcel In elk van de vier wielen van de Etrion 400 zijn elektrische wielmotoren te vinden. Volgens de ontwerper worden machines op e en nieuwe, eenvoudige manier aan de trekker gekoppeld. Hoe precies? Dat weet hij nog niet. Spuittechniek van Horsch Leeb Horsch was een aantal jaren terug vergevorderd met eigen spuittechniek, maar zag daar toch van af. Fabrikant Leeb die aan de techniek voor Horsch werkte, bracht de getrokken machines toen onder eigen naam op de markt. Nu zijn beide fabrikanten weer samen en toonden als noviteit een zelfrijder met 200 kw (270 pk), 50 km/h, liter tank en een boombreedte tot 36 meter. Onderzoek bodemverdichting Duitse studenten tonen met een laser tot op een promille nauwkeurig aan hoeveel grond er door berijden verplaatst wordt. Dat nemen de studenten als maat voor de verdichting van de grond. Het onderzoek krijgt twee vervolgfasen waarin wordt gemeten hoeveel kracht nodig is om grond te verplaatsen en of de vochthuishouding vermindert door verdichting. Imperador uit Brazilië Qua kleur verwarde menig bezoeker de Braziliaanse Imperador met een Amazone-product. De nieuwkomer op de West-Europese markt van zelfrijders heeft een centraal opgehangen boom die volgens het getoonde filmpje ook bij de grootste oneffenheden stabiel blijft hangen. De spuitbreedte is 27 of 30 meter, de tankinhoud liter en het motorvermogen 136 kw (185 pk). ipad als display De ipad rukt op. Tijdens de Agritechnica was hij op verschillende stands te vinden. Het aanraakscherm is uitermate geschikt om veel informatie over een machine te laten zien. New Holland gebruikte het scherm, transmissiefabrikant Carraro deed dat en ook Storti maakte er gebruik van. Opvallend genoeg zijn het allemaal Italiaanse fabrikanten. Grote schijven op Lemken Rubin 12 De Duitse machinefabrikant Lemken komt met de 3 meter brede Rubin 12. Hij heeft achtien 73 cm grote schijven die 20 cm diep kunnen werken. Tot voor kort konden alleen cultivatoren dat. Opvallend is de symmetrische ophanging van de twee rijen schijven, wat scheeftrekken van de machine moet voorkomen. Een trekker met 150 kw (200 pk) is vereist. Vogel en Noot spuitmachine ISpro Nieuw in het gamma van Vogel & Noot zijn drie aanbouwspuiten die luisteren naar de naam ISpro. Wat betreft tankinhoud is er keuze uit 1.480, of liter. De boombreedte begint bij 12 meter en heeft 27 meter als maximum. De transportbreedte blijft binnen 2,5 meter

5 Fabrikanten duiken op strip-till techniek In strookjes zaaien is nog volop in onderzoek Gaspardo bouwt de Zebra strip-till machine. Via een tand wordt kunstmest, in korrel of vloeibare vorm, tot 25 cm diep in de grond gebracht. Daardoor is het sneller beschikbaar voor de plant en zou je ook met een lagere gift toe kunnen. In Amerika maar ook in het oosten van Europa maken akkerbouwers al sinds het begin van deze eeuw gebruik van strip-till. Strokenteelt, in goed Nederlands. Door de grond een paar weken voordat je om het even welk gewas zaait te bewerken, kan de grond opwarmen. Daardoor komt het zaad dus in een goed zaaibed terecht. Daarnaast kun je de kunstmest in korrel of vloeibare vorm al tijdens de grondbewerking toedienen, zodat het direct en op de juiste plaats beschikbaar is voor het gewas bij het zaaien. Nog een paar voordelen? Doordat je slechts een deel van de grond bewerkt, blijft de structuur van de rest van de bodem intact. Water heeft er dus weinig grip op en erosie komt minder voor. Daarnaast bespaart strokenteelt brandstof omdat je een minder grote oppervlakte bewerkt. Ook de bodemverdichting is minder groot. Maar ook aan dit systeem kleven nadelen. Omdat je de het zaaibed geruime tijd voor het zaaien klaarmaakt, moet je wel een trekker met rtk-gps gebruiken om precies in de juiste strook te zaaien. En dat kost geld. De machinefabrikanten zagen tijdens de Agritechnica hun kans schoon om machines voor strokenteelt te introduceren. Vaak machines die rechtstreeks uit Amerika komen of daarop zijn gebaseerd. Zo betrekken Kuhn en Kongskilde hun machines van een dochterbedrijf uit Amerika. Toch haasten veel fabrikanten zich erbij te zeggen dat zowel de strokenteelt als de machines voor gebruik in West-Europa nog in de ontwikkelingsfase zitten. De meeste machines zijn voorzien van een schijf die de resten van het voorgaande gewas doorsnijdt. Daarna duwen twee schijven de gewasresten opzij, waarna een tand 20 tot 25 cm door de grond gaat. Een slang aan die tand brengt de kunstmest in de grond. Een rol achter die tand legt de grond zo neer dat het water van de bewerkte grond wegstroomt. Het Deense Kongskilde beproeft dit jaar het effect van strokenteelt van suikerbieten. Drie weken voor het zaaien van de suikerbieten wordt de onbewerkte grond waar graan op stond met de strip-till machine bewerkt. Daarna moeten de bieten met rtk-gps in die grond gezaaid worden. Het Zweedse Väderstad werkt aan de Spirit Strip Till zaaimachine. Dit keer geen schijven, maar tanden die voor de zaaikouters zijn geplaatst. Ze zijn voorzien van een geharde metalen strip. De tanden kunnen 30 cm diep werken en staan, afhankelijk van het gewas dat je wilt zaaien, op 16,7 tot 33,5 cm van elkaar. Doordat de machine is te combineren met de zaaimachine, kan de grond niet opwarmen, maar bespaar je wel tijd en kun je de kunstmest op de juiste plaats bij het zaad brengen. Kongskilde test zijn machine volgend jaar in bieten uit. Väderstad wil het bewerken van stroken grond meteen combineren met het zaaien. Tank leegzuigen met slangetje Een Duitse firma importeert een zelfaanzuigende vloeistofslang. Door het uiteinde in een hoger staande tank, emmer of kan te hangen en een schuddende beweging te maken, zuigt de slang vloeistof aan. Een terugslagklep zorgt voor blijvende werking. De slang is te koop in lengtes van 1,6 en 2,5 meter met een grove of fijne filter. Een 1,6 meter slang met grove filter kost 18 euro. AgcoSisuPower V12 motor Agco toonde een prototype van een 515 kw (700 pk) sterke V12-dieselmotor. Agco test hem in Challenger rups- en wieltrekkers om hem eind 2013 in een van deze trekkers te introduceren. De motor voldoet aan de Stage 4 milieueisen die vanaf 2014 gelden. Dat doet hij door naast SCR middels EGR 15 procent van de uitlaatgassen opnieuw door de motor te laten verbranden. Manitou met EGR De nieuwe Manitou MLT 840 tilt 4 ton tot een hoogte van 7,55 meter. De machine is voorzien van een 4,5 liter 103 kw (137 pk) sterke motor van John Deere. Met EGR en een dieselpartikelfilter voldoet de verreiker aan de Stage 3b-eisen. De oliepomp van het nieuwe model heeft capaciteit van 180 l/min. Er is ook een versie met 150 liter-pomp en 86 kw (115 pk) motor leverbaar. Dikke Trac van Vredo De Nederlandse fabrikant uit Dodewaard had best wel stoerder uit mogen pakken met zijn nieuwe Trac, ondanks dat het nog een protype is. Met vierwielaandrijving en -besturing, geveerde assen, 900/60R42 banden (215 cm hoog), een traploze transmissie van Mali en een 404 kw (550 pk) Deutz mag deze heavy Dutchman zich op alle fronten laten zien. T-shirt kopen? Wie zichzelf in het nieuw wilde steken, kon ook tijdens Agritechnica nieuwe kleding kopen. Bezoekers stonden voor het shirt met opdruk in de rij. Een Challenger T-shirt kostte 13 euro, een Claas shirt moest 18 euro opbrengen en eentje met Fendt Dieselross opdruk 20 euro. John Deere spande echter de kroon. Een zwart T-shirt kostte 25 euro. Het maakte de rij niet korter