Analyse terugloop opbrengsten en plan van aanpak ter verbetering 25 sep 2015

Transcriptie

1 SL def Analyse terugloop opbrengsten en plan van aanpak ter verbetering versie def 25 sep Inleiding Op het Adelbert willen we dat onze leerlingen zich zo goed mogelijk en zo breed mogelijk ontwikkelen op het juiste, bij hen passende, onderwijsniveau. Geleidelijk aan echter ontstond in de afgelopen jaren in de school het gevoel/het besef dat we ook leerlingen vanuit de gedachte van kansen bieden op een te hoog niveau lieten instromen/doorstromen en dat deze leerlingen dus niet, of pas na een omweg op de bij hun passende opleiding terecht kwamen. Om onderbouwing te vinden voor deze veronderstelling, onderzoeken we al enige tijd gegevens uit de leerlingenadministratie met behulp van het MMP (managementplatform waarmee kengetallen en statistisch cijfermateriaal gegeneerd worden). Tevens is een nieuw schoolplan opgesteld waarmee een start gemaakt is met een meer opbrengstgerichte aanpak in de school. Directe aanleiding voor het opstellen van de voorliggende analyse en het plan van aanpak om de opbrengsten te verbeteren is het gesprek met de toezichthoudende Inspecteur van het Onderwijs (juli 2015), waarin hij een waarschuwing afgaf voor onze vwo-afdeling. De terugloop kan voortzetten naar de andere afdelingen, zodat we deze meenemen in onderstaande analyse. 2. Beschrijving terugloop opbrengsten a. Resultaten Examen (geslaagden) Land.gemidd vmbo-t 91-93% havo 87-88% vwo 90-91% Het gemiddeld CE-cijfer vmbo-t ligt in alle jaren (m.u.v. examenjaar 2014) lager dan het landelijk gemiddelde cijfer. Over de jaren scoort 40-60% van de scholen een hoger gemiddeld cijfer. (Bron: MMP IDU) Het gemiddeld CE-cijfer havo ligt in alle jaren vrijwel gelijk aan het landelijk gemiddelde cijfer. Over de jaren scoort 40-50% van de scholen een hoger gemiddeld cijfer. (Bron: MMP IDU) Het gemiddeld CE-cijfer vwo ligt in examenjaren 2011 en 2012 hoger en in de daarop volgende twee jaren lager dan het landelijk gemiddelde cijfer. In die jaren scoort 40 resp. 60% van de scholen een hoger gemiddeld cijfer. (Bron: MMP IDU) b. Resultaten per vak (Bron: MMP IDU) 1

2 Het gemiddelde cijfer voor het CE wordt bepaald door de behaalde cijfers in de verschillende vakken. Ieder vak draagt dus bij aan dit gemiddelde cijfer. In het vmbo-t scoren de volgende vakken hoger dan het landelijk gemiddelde schoolcijfer (gemeten over de examenjaren ): Engels, wiskunde, natuurkunde. In het vmbo-t scoren de volgende vakken lager dan het landelijke gemiddelde cijfer voor dat vak (gemeten over de examenjaren ): Nederlands, Duits, geschiedenis, aardrijkskunde, economie. In het havo scoren de volgende vakken hoger dan het landelijke gemiddelde schoolcijfer: Scheikunde, beeldende vorming, maatschappijwetenschappen. In het havo scoren de volgende vakken lager dan het landelijke gemiddelde schoolcijfer: Frans, Duits, Engels, geschiedenis, wiskunde, biologie, economie. In het vwo scoren de volgende vakken hoger dan het landelijke gemiddelde schoolcijfer: Nederlands, Latijn, scheikunde. In het vwo scoren de volgende vakken lager dan het landelijke gemiddelde schoolcijfer: Duits, Engels, geschiedenis, aardrijkskunde, wiskunde, natuurkunde, biologie, economie, muziek. c. Doorstroom gegevens (rendement) (Bron: MMP IDU) De doorstroom vanuit de brugklas naar het tweede leerjaar ligt landelijk op 94-95%, en op het Adelbert op 96-97%. Wij hebben dus minder doubleurs dan landelijk. Zowel landelijk als op het Adelbert is dit percentage, gemeten over de afgelopen 6 jaar licht dalend. De doorstroom vanuit het tweede leerjaar naar het derde leerjaar ligt m.b.t. het vmbo en havo significant lager dan de landelijke doorstroompercentages (resp. ca 25% t.o.v. 30% en 26% t.o.v. 34%). Voor het vwo echter ligt het significant hoger dan het landelijk gegeven (44% t.o.v. 29%). De doorstroom vanuit 3 vmbo-t naar 4 vmbo-t ligt op het Adelbert hoger dan het landelijk gegeven. De doorstroom vanuit 3 havo naar 4 vmbo-t resp. 4 havo ligt op het Adelbert ongeveer gelijk aan resp. hoger dan het landelijk gegeven. De doorstroom vanuit 3 vwo naar 4 havo resp. 4 vwo ligt op het Adelbert, gemeten over de afgelopen 6 jaar) hoger resp. lager dan de landelijke gegevens. Het aantal doubleurs in de bovenbouw havo en vwo is op het Adelbert lager dan het landelijk gegeven. De slaagpercentages in de examenklas zijn echter eveneens lager. De afstroom van 4 vwo naar 4 havo is op het Adelbert hoger dan het landelijk gegeven. Vanuit 4 vmbo-t en 5 havo is de doorstroom naar resp. 4 havo en 5 vwo hoger dan het landelijk gemiddelde. De cijfers waarop deze beschrijving is gebaseerd zijn vooral afkomstig uit het MMP en in de loop van en begin beschikbaar gesteld aan teams resp. secties. 3. Analyse en conclusies Op de maatschappelijke druk om betere prestaties te leveren, o.a. zichtbaar door de verzwaring van de exameneisen, hebben we op het Adelbert onvoldoende geanticipeerd. Een kwantificering van onderwijsdoelen, opgesteld in 2012 en aansluitend bij het Bestuursakkoord en de Prestatiebox, zijn in de verschillende schooljaren onvoldoende op het 2

3 niveau van docent en sectie uitgewerkt. De schoolleiding heeft hier ook onvoldoende sturing aan gegeven. Het aantal nieuwe aanmeldingen voor de brugklas nam af en ook de totale schoolgrootte begon af te nemen. Met hulp van het MMP zijn gegevens van de afgelopen jaren gestructureerd verzameld en vergeleken met een benchmark van vergelijkbare scholen in het land. Bestudering van deze gegevens leverde de volgende uitkomsten op: Er worden relatief veel leerlingen met een gemengd advies aangemeld in de brugklas: vmbo-t/havo en in nog sterkere mate het advies havo/vwo komt veel voor. Er stromen relatief veel leerlingen vanuit de brugklas door naar het vwo. Er is relatief veel afstroom vanuit het vwo naar havo en vanuit het havo naar vmbo-t zowel na het tweede, derde als in de leerjaren van de bovenbouw. Het effect is dat veel leerlingen in leerjaar 4 van het vmbo-t ooit gestart zijn in havo-vmboof vwo-havo-klassen. Daarnaast hebben veel leerlingen in de bovenbouw van het havo in de onderbouw van het vwo gezeten. Van de gezakte leerlingen in het havo heeft het merendeel de onderbouw van het havo doorlopen. Het percentage doubleurs in de bovenbouw van het havo is lager dan in de benchmark. In het vwo wordt relatief veel gekozen voor de N-profielen. Dit vertaalt zich in mindere resultaten voor enkele b-vakken. Vanuit 4 vwo stromen relatief veel leerlingen af naar 4 havo en relatief weinig naar 5 havo. Doorstroom na diplomering (van vmbo-t naar havo resp. van havo naar vwo) is hoger dan in de benchmark. De slaagpercentages liggen in alle afdelingen rond het landelijk gemiddelde. De percentielscore per vak laat zien dat leerlingen het examenjaar afsluiten met relatief lage cijfers (niet zulke hoge cijfers). Dit leidt tot de volgende conclusie: Leerlingen stromen makkelijk door naar een volgend leerjaar op een hoog niveau. Dus: de determinatie moet verbeterd worden. Door: onderwijs aan te bieden dat voldoende afgestemd is op de niveau-eisen. de advisering voor de afdelings- en profielkeuze te verbeteren. En daarbij denken we dat de volgende oorzaken hierbij een belangrijke rol spelen: Het onderwijs moet voldoende duidelijk de noodzakelijke niveau-eisen stellen. De determinatie in de onderbouw moet verbeterd worden. De advisering en determinatie voor de profielen aan het eind van de onderbouw moet verbeterd worden. De voor docenten beschikbare tijd om hieraan te werken moet vergroot worden. De vele initiatieven die docenten nemen of genomen hebben ter verbetering moeten een vervolg krijgen. 4. Reeds ondernomen acties ( ) De onderwijstijd voor leerlingen is bijgesteld door de gehele lessentabel te herzien met gelijktijdige aanpassing van de lesduur van 45 naar 50 minuten. Daarbij is de lessentabel voor de kernvakken verhoogd. We hebben in de school met elkaar geconcludeerd dat we een professionaliseringsslag kunnen en moeten maken met ons onderwijs (zie Schoolplan). 3

4 Er is gekozen voor een opbrengstgerichte aanpak en gezocht naar een methodiek, die de docenten ondersteunt en hun professionaliteit centraal zet in het verbeteringsproces (zie Schoolplan). Er is een actieplan bij het Schoolplan opgesteld waarin prioriteiten zijn opgenomen, die mede zijn bepaald door hetgeen de personeelsleden hebben aangegeven bij de plenaire bespreking van het Schoolplan. I oktober zal een evaluatie van dit jaarplan aan de Mr aangeboden worden. Het primaat voor onderwijskundige verandering is gelegd bij de afdelingen en de secties, aangestuurd door schoolleiders. De schoolleiding heeft in dit proces van verbetering van het onderwijs een ondersteunende rol; sturing vindt o.a. plaats middels de personeelsgesprekken, die afdelingsleiders met hun teamleden voeren. Zoekend naar een goede systematiek/methodiek hierbij is in de loop van gekozen voor de methodiek van LeerKracht. Door de afdelingsteams zijn profielbeschrijvingen gemaakt van resp. de vmbo-t-leerling, de havo-leerling en de vwo-leerling. Op basis van deze profielen worden afspraken gemaakt m.b.t. afdelingsspecifieke didactiek en pedagogiek. Er zijn Good practices van aan profiel aangepast onderwijs (lesinhoud, pedagogiek, didactiek) binnen de afdelingsteams uitgewisseld. Er is een werkgroep hhh (heerlijk helder havo) en vwo+ opgericht, bestaande uit docenten lesgevend in betrokken afdelingen, die suggesties hebben opgesteld voor profilering van de afdeling. Er zijn experimenten opgestart m.b.t. specifieke didactiek in de afdelingen en ter bevordering van de overstap van leerjaar 3 naar leerjaar 4. Met hulp van het MMP zijn schooloverzichten, sectie-overzichten en overzichten per docent opgesteld. Deze zijn in tranches aan resp. afdelingsteams, secties en docenten uitgereikt ter bespreking. Teams en secties hebben inmiddels relevante overzichten geanalyseerd en speerpunten ter verbetering geformuleerd. Schoolleiding en secties spreken met grote regelmaat met elkaar over de gang van zaken in en de resultaten van de sectie. Echter, er zijn door secties ook aanvullende vragen gesteld of aanvullend materiaal, dat nog niet in alle gevallen verstrekt is of kon worden. De bevorderingsnormen c.q. doorstroomeisen zijn kritisch bekeken en o.a. aangepast aan de veranderde (lees: strengere) exameneisen. De advisering aan leerlingen m.b.t. te volgen onderwijs wordt vereenvoudigd en kwalitatief verbeterd. De toelating tot de N-profielen, keuze voor ß-vakken, wordt strenger. De marges voor leerlingen/ouders om hiervan af te wijken worden versmald. Er is gewerkt met gerichte examentraining door de vakdocenten in de periode tussen afronding schoolexamen en start centraal examen. Secties krijgen van de schoolleiding hun resultaten aangeleverd met de vraag deze resultaten te analyseren en er vervolgacties aan te verbinden. De ontwikkeling beschreven in bovenstaande activiteiten heeft geleid tot bewustwording van de problematiek bij alle betrokkenen, maar heeft nog niet geleid tot ons doel: substantiële verbetering van de resultaten. Dus moet in het schooljaar een meer samenhangende aanpak van de problematiek ingezet worden, zodat een blijvende verbetering alsnog wordt gerealiseerd. 5. Samenhangend plan van aanpak met als doel betere determinatie en onderwijs op het goede niveau Het primaat voor onderwijskundige verandering en verbetering wordt met meer nadruk gelegd bij de secties en docenten. Ter ondersteuning wordt de methodiek van LeerKracht geïmplementeerd in de gehele school. De schoolleiding krijgt hierbij een ondersteunende en faciliterende rol. Zij zal, door goed op de hoogte te zijn en blijven van de stappen die secties maken, bewaken dat gezamenlijke doelstellingen bereikt worden. 4

5 Om voldoende tijd en energie vrij te maken voor dit intensieve onderwijskundige traject worden de activiteiten in de jaaragenda die niet direct dit doel dienen beperkt. Het keuzeproces (w.o. het LOB-traject) onder regie van de decanen wordt herzien met de nadruk op motivatie en capaciteiten van de leerling enerzijds en determinatie en advisering door de docent anderzijds. Voor het gehele personeelsteam wordt een professionaliseringsslag met personeelsgesprekken in gang gezet c.q. geïntensiveerd, waarbij de individuele bijdrage aan de schoolprestaties in samenhang gebracht wordt met de persoonlijke scholingsbehoeften. De opzet van het opgestelde LD-traject in het kader van het entreerecht ( ) kan als een voorloper c.q. uitwerking gezien worden. De kwaliteitszorg, gebruik makend van kwaliteitsscholen.nl, wordt uitgebreid o.a. met structurele inzet van leerlingenquêtes. Er wordt relatie gelegd tussen de doelstellingen van het Bestuursakkoord en de Prestatiebox en de eigen (gerealiseerde) doelstellingen. 6. Enkele concrete acties ( ) De implementatie van de methodiek LeerKracht in alle secties van de school De leerlingen consequent en regelmatig aanspreken op hun studieresultaten. Mentoren bieden steeds feedback en hulp aan aan hun leerlingen. Het organiseren van meer tafeltjesavonden o.a. specifiek voor mentoren om de betrokkenheid van ouders bij de studieresultaten van hun kind te vergroten. Verbetering van de doorlopende leerlijn per vak nog beter determinerende toetsing tot stand brengen secties cijfermateriaal aanbieden met daarin doorstroomgegevens van hun vak en daar een analyse op vragen gebruik van niveau-benchmark met gerichte follow-up voor leerling, resp. docent of vaksectie overdracht leerlingendossier niet alleen langs de mentoren maar ook langs de lijn van de vakdocenten Uit gegevens MMP analyseren welke kenmerken zijn te vinden bij leerlingen die m.n. in de bovenbouw vertraging oplopen. Uit gegevens MMP analyseren in welke mate onderbouwcijfers voorspellende waarde hebben voor de resultaten in de bovenbouw. Nader onderzoek naar de knelpunten bij de overstap onderbouw-bovenbouw en naar de effecten van een grote keuzevrijheid bij het kiezen van de profielen. Denk hierbij aan: o wijzigen (beperken) adviseringsmogelijkheden voor docenten o opstellen van een uitgewerkt LOB-plan voor alle drie de afdelingen o onderzoeken van de mogelijkheden en wenselijkheid van streaming op havo en vwo o werken met een aangepaste bevorderingsnorm van leerjaar 3 naar leerjaar 4 (havo en vwo), waarbij adviezen van docenten een meer bindende rol krijgen. Onderzoek naar de effectiviteit van toetsweken en de herkansingsregeling. Onderzoek of de zomerschool iets kan betekenen om het rendement in de bovenbouw te verbeteren. 5

6 Onderzoek naar de effecten van het VAVO op de schoolresultaten, waarbij de vraag o.a. is of voor gezakten het VAVO in alle gevallen wel een reëel alternatief is. 6