Noodzaak en effect randvoorzieningen hemelwater Skills integration and New Technologies

Transcriptie

1 Noodzaak en effect randvoorzieningen hemelwater Skills integration and New Technologies Stowa symposium, Arnhem 26 mei mei 2009 ir. F.C. (Floris) Boogaard, (020) /

2 inhoud Waar staan we nu? Regenwaterbeleid De nieuwe regenwaterdatabase Kennis van zuiverende voorzieningen Nut en noodzaak van regenwaterzuivering Wat gaat er goed en fout? Maatwerk: het 10-stappenplan Waar gaan we heen? SKINT (show dont tell ) 27 mei November

3 Regenwaterbeleid, oud? Nieuwe lozing bestaand of nieuw gebied Licht Daken/ gevels verontreinigde oppervlakken Matig verontreinigde oppervlakken Verontreinigde oppervlakken Nieuwe lozing in bestaand of nieuwe gebied - vrijliggende voet-/fietspaden; - kantorenoppervlakken; - schoolpleinen; - parkeergelegenheden voor personenauto's (lage wisselfrequentie). - kantoorterreinen; -wijkontsluitingswegen; - woonerven; - winkelstraten; - doorgaande wegen; - busbanen; - parkeerterrein (hoge wisselfrequentie); - parkeerterrein vrachtwagens. - bedrijfsterreinen; - marktpleinen; - laad-/ losplaatsen; - overslagterreinen; - busstation; - trambanen; - tunnels. bestaand gebied nieuw gebied zuiveringstechnieken gewenst :bv. - slibafvang, - bodempassage. vereiste zuiveringstech. - zand- en slibafvang; - bodempassage. vereiste zuiveringstech. - slibafvang; - olieafscheider;* - bodempasage. - niet afkoppelen - verbeterd gescheiden stelsel (VGS) of gelijkwaardige voorziening - zinken dakgoten - lood & koper in excessieve toepassing ja vervangen/ behandelen/ coaten/ voorzieningen toepassing van uitlogende materialen nee ja nee ja nee WVO-vergunning met algemene en specifieke ('coaten') voorschriften niet afkoppelen WVO-vergunning met algemene voorschriften WVO-vergunning met algemene voorschriften WVO-vergunning met algemene en specifieke voorschriften WVO-vergunning met algemene en specifieke voorschriften 27 mei November

4 Regenwaterbeleid nieuw? 27 mei November

5 Regenwater is schoon? 27 mei November

6 regenwaterkwaliteit 27 mei November

7 De regenwaterdatabase 2007 Wat is de kwaliteit van afstromend regenwater? Database regenwater inhoud: 600 nationale metingen meer dan 30 locaties met verschillende categorieën afvoerend oppervlak. 200 metingen uit het buitenland 27 mei November

8 gebruikersanalyse database % 11% 30% Waterschap Overheden Adviesbureau Onderwijsinstelling 34% 10% Overige Aanvragen: 27 mei November

9 De regenwaterdatabase 2009 Betere onderbouwing, nieuwe categorieën en meer achtergrondinformatie inhoud: ca 7500 nationale metingen meer dan 200 locaties met verschillende categorieën afvoerend oppervlak. >200 metingen uit het buitenland (buurlanden, SKINT) FAQ: Spreiding per categorie Voldoen aan normen? Relatie regenwaterkwaliteit en verkeersintensiteit? Kwaliteit van bitumen daken?. Welke vraag heeft u? 27 mei November

10 Voorzieningen voor omgaan en zuivering regenwater 27 mei November

11 regenwater voorzieningen WB 21 categorie afkoppelmethode Specificatie techniek of product Bergen Vasthouden/ Benutting Vasthouden Infiltratie bovengronds Kleinschalige benutting benuttingsinstallatie Vegetatiedak daktuinen - regenton, bergingszak - regenwaterbenuttingsinstallaties - mos-, sedum-, grasdak - uitgebreide berging op daken Wadi s, bermfiltratie - maaiveldprofilering Doorlatende verharding - halfverharding, doorlatende verharding (waterpasserende stenen, nokkeninfiltratie) doorgroeibare verharding (grastegels) Infiltratie ondergronds (percolatie) Infiltratieriolen, Infiltratiesleuf Infiltratieunits, infiltratieput/zakputten Diepinfiltratie - IT: beton en kunststof - grindkoffers - kratten, honingraad, krukjes, bollen Afvoeren Afvoer direct Directe afvoer naar oppervlaktewater - gesloten, open leidingen (goten) Zuiveren - (verbeterd-) gescheiden stelsel Filtratie Kleinschalige decentrale filters - Bladvang, buisfilter (cycloon,..) - Filterkolken, zandvangputten, Filtratie, adsorptie Bodempassage - zoals wadi, vaak met extra bindingsstoffen Adsorptie Bezinking Adsorbens textielen Centrale filters Lamellenafscheiders (ondergronds) Bezinkbakken, bezinkvijvers (bovengronds) Scheiding vuil/schoon Bezinking/Filtratie/ phytored. Scheidingsputten (op kwantiteit en kwaliteit) - zeoliet, actief kool, lava, kokoskorrels humus - 3DWater Sorb-X - slibvangputten, olieafscheiders - facet/hydrasep, 3D - betonnen bakken, damwanden, natuurvriendelijke oever - Smartdrain, AquaSep put, Firstflush put Helofytenfilter - Vloeiveld, infiltratieveld, rietwortelzuivering 27 mei

12 Wat weten we van die voorzieningen en wat willen we weten? 27 mei November

13 Kennisontwikkeling: ontwikkelingscurve product ontwikkeling mei November tijd

14 ontwikkelingscurve lamellen ontwikkeling In hoeveel gemeenten staan er lamellenafscheiders?? ? 27 mei November tijd

15 Kennisontwikkeling: ontwikkelingscurve lamellen ontwikkeling Derde generatie Laboratorium testen TU Delft 3 monitoringslocaties Eerste generatie Leren van implementatie Tweede generatie Inspecties diversen gemeenten Onderzoek Arnhem mei November tijd

16 Enkele bevindingen 1e generatie Bevindingen Oppervlaktewater instroom maatregel Overstortmuur ophogen (indien mogelijk ivm wateroverlast) Kortsluitstromen: water stroomt over het pakket Vervuiling grof vuil/blad Hoogte pakket dient te worden aangepast grof rooster plaatsen Beheersmogelijkheden uitneembaarheid van het pakket, slibvang, inspectiemogelijkheden (deksel), logboek 27 mei November

17 Tweede generatie afscheiders Uitneembaar Slibvang Grofvuilrooster Toegankelijkheid Onderhoud stappenplan 27 mei November

18 Communicatie: waterschap en Gemeente Heemstede 27 mei November

19 Kennisontwikkeling: ontwikkelingscurve lamellen ontwikkeling Eerste generatie Leren van implementatie Derde generatie Tweede generatie Inspecties diversen gemeenten Onderzoek Arnhem Laboratorium testen TU Delft 3 monitoringslocaties krimpenerwaard tijd 27 mei November

20 Wat weten we van die voorzieningen en wat willen we weten? 27 mei November

21 Wat willen/moeten we weten? Van belang zijn 10 stappenplan : development Wat wil ik bereiken? Hoe is mijn situatie? ruimtebeslag? Kosten? Rendementen? Onderhoud? Esthetica? Gebruiksvriendelijk? Eenvoud/ robuustheid? Communicatie, ervaring & kennis binnen organisatie? Gemiddelde score 10,00 9,00 8,00 7,00 6,00 5,00 4,00 3,00 2,00 1,00 0,00 time Kosten realisatie Zuiveringsrendement Onderhoud en Beheer Ruimtebeslag 27 mei November

22 Wat wil ik bereiken? Wat zijn de ambities? wie zitten er aan tafel en wie niet? 27 mei November

23 Hoe is mijn situatie? Rioolwatertemperatuur waterniveau in riool neerslag culumatief Prins Hendrikstraat infiltratie neerslag [mm] Temperatuur [C] Waterniveau [cm] /12/2006 9:36 overloop afvoer naar... [%] 25/12/2006 2:24 24/12/ :12 24/12/ :00 24/12/2006 4:48 23/12/ :36 23/12/ :24 23/12/2006 7:12 23/12/2006 0:00 22/12/ :48 22/12/2006 9:36 22/12/2006 2:24 21/12/ :12 21/12/ :00 0 Datum tijd 27 mei November Berging in voorziening [mm]

24 Ontwerp Ruimtebeslag? 27 mei November

25 Kosten Wat kost dat nou? (aanleg maar ook beheer) Doorlatende verharding Kosten Afhankelijk van: Uitvoering, onderhoud ca /m 2 Averh kosten helofytenveld [euro/m2 veldoppervlak, pp 2007] locatie Kosten helofytensystemen Erasmusgracht Leidsche rijn Efteling Evertsekoog land van Cuijk Ekeby (zweden) Hoogeveen bbak/infiltratieveld infiltratieveld infiltratieveld vloeiveld vloeiveld vloeiveld vloeiveld vloeiveld Helofytenveld ca 15 / Afilter m 2 Kostenverdeling vloeiveld Bodempassage ca /Aav m 2 Voorbereiding, aanbesteding en toezicht 10% Onvoorzien 10% grondwerk 19% grondwerk riet, kosten en beplanting watersysteem constructies (zandfilter) bezinkvijver 4-12 /Aav m 2 Lamellen-seperatoren ca 1,5-4 /Aav m 2 Overhead aannemer 13% Eenmalige kosten (keten, rijplaten e.d.) 3% watersysteem constructies 13% riet, kosten en beplanting 32% Eenmalige kosten (keten, rijplaten e.d.) Overhead aannemer Onvoorzien Voorbereiding, aanbesteding en toezicht 27 mei November

26 onderhoud 27 mei November

27 rendement Rendement Afhankelijk van: Processen, Doorlatende verharding Helofytenveld Bodempassage (zandfilter) filtratie en adsorbtie (bezinking) filtratie en adsorbtie (phytor.) (bezinking) filtratie en adsorbtie bezinkvijver Bezinking 0 Lamellenseperatoren Bezinking R o + bindingspercentage [%] Samenstelling stoffen afstromend regenwater 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 27 mei November Nikkel Koper Zink Lood stof Cadmium Arseen Naftaleen Fenanthreen Anthraceen Fluorantheen Chryseen Benzo(a)-pyreen Benzo(g,h,i)-pyreen opgeloste fase gebonden fase hoogste onderzoeksgemiddelde laagste onderzoeksgemiddelde ideno (1,2,3)-pyreen PAK(10)-totaal Chloride Stikstof Fosfaat olie

28 Esthetica Vinden wij, maar ook de beheerder en gebruiker, dit mooi? 27 mei November

29 Gebruiksvriendelijk? Hoe gaan gebruikers hier mee om, handhaafbaar? 27 mei November

30 eenvoud/ robuustheid Niet te complex Niet overal kleine pilots 27 mei November

31 ervaring en kennis binnen organisatie Van ontwerper tot beheerder Communicatie in- en extern Vb waternet film natte voeten 27 mei November

32 Hoe nu verder? SKINT: Skills integration and New Technologies 27 mei November

33 Skills integration and New Technologies 27 mei

34 Present situation and problems Changing views on the changing climate and ambitions of the water framework will demand a multidisciplinary approach within the spatial planning process, especially in dense populated urban areas such as Holland and other European countries. What water quality ambitions can be achieved in limited available space by improved SUDS and influencing the planningproces? TU Delft: optimalisatie en zoektocht naar innovatieve duurzame systemen voor het bergen vasthouden en zuiveren van regenwater 27 mei November

35 SKINT communication-plan, how to reach. Virtual fieldtrips Transnat. jobrotation Webcursus SUDS Serious gaming 27 mei November

36 Conclusies en aanbevelingen Nut en noodzaak van voorzieningen is maatwerk Hulpmiddel: 10 stappenplan doorlopen Leren van verleden Ontwikkelingen die te snel gaan, stel de juiste vragen SKINT webportal Show dont tell / trek eens een put open Beter goed gejat dan slecht verzonnen Aanbevelingen Database aanvragen: regenwater@stowa.nl Welke vragen heeft u? 27 mei November

37 27 mei November

38 Internationale Kennisuitwissling SKINT Hoe? Notitie?? Excursie workshop Symposia Film Interactief spel 27 mei November