Het geurgevoelig object in de Wet geurhinder en veehouderij

Transcriptie

1 Het geurgevoelig object in de Wet geurhinder en veehouderij Rianne van Tol Anr: Scriptiebegeleider: J.M. Verschuuren

2 Voorwoord Voor u ligt de masterthesis Het geurgevoelig object in de Wet geurhinder en veehouderij. Een jurisprudentieonderzoek naar de juridische en praktische betekenis van het begrip geurgevoelig object, zoals geformuleerd in de Wet geurhinder en veehouderij. Deze thesis is geschreven in het kader van mijn studie rechtsgeleerdheid aan de Universiteit van Tilburg in opdracht van de SRE Milieudienst. Dit onderzoek is uitgevoerd van januari 2011 tot en met juli 2012 en heeft plaatsgevonden bij een aantal gemeenten aangesloten bij het samenwerkingsverband regio Eindhoven en de milieudienst aldaar. Mijn dank gaat uit naar de medewerkers van deze gemeenten voor hun medewerking aan dit onderzoek en naar de heer Fred Stouthart voor zijn begeleiding. Tot slot wil ik mijn interne begeleider, de heer Jonathan Verschuuren, hartelijk bedanken voor zijn ondersteuning bij het schrijven van deze thesis. Breda, augustus 2012 Rianne van Tol 1

3 Inhoudsopgave Hst. 1: Inleiding p. 3 Hst. 2: Wetgeving. p Regelgeving vóór de Wet geurhinder en veehouderij. p Systematiek van de Wet geurhinder en veehouderij... p Gemeentelijke geurverordening.. p De Wet geurhinder en veehouderij in relatie tot andere regelgeving.. p De Wgv als exclusief beoordelingskader. p De omgekeerde werking van de Wgv.. p Definitie geurgevoelig object.. p Conclusie. p. 15 Hst. 3: De Wgv in de praktijk... p Thema wonen.. p Thema werken. p Thema recreëren.. p Conclusie. p. 23 Hst. 4: Het geurgevoelig object in de jurisprudentie. p Gebouw bestemd voor menselijk wonen of verblijf. p Gebouw.. p Bestemd voor menselijk wonen of verblijf p Geschikt voor menselijk wonen of verblijf.. p Permanent verblijf of een vergelijkbare wijze van gebruik.. p Mate van bescherming.. p De omgekeerde werking van geurnormen p Een goede ruimtelijke ordening. p De geurverordening p. 34 Hst. 5 Conclusie.. p. 36 Bijlage I: Wet geurhinder en veehouderij... p. 41 Bijlage II: Regeling geurhinder en veehouderij.. p. 46 Bijlage III: Tabel percentage geurgehinderden per geurnorm..... p. 55 2

4 Hst. 1 Inleiding Geur, veroorzaakt door (intensieve) veehouderijen, kan een grote negatieve invloed hebben op de leefomgeving van burgers en uiteindelijk ook leiden tot hinder. In hoeverre geurhinder wordt ervaren hangt van verschillende factoren af, zoals intensiteit en duur van de waarneming van geur, de aard van de geur en persoonskenmerken. Het kan bijdragen aan gezondheidsklachten in de vorm van lichamelijke klachten, zoals hoofdpijn en misselijkheid, maar ook psychische klachten wanneer er spanningen en/of gedragsveranderingen ontstaan tengevolge van geuroverlast in de omgeving. 1 Met de opkomst van intensieve veehouderijen neemt ook de geurhinder toe. Ter ondersteuning van het bevoegd gezag zijn er daarom sinds 1971 richtlijnen gepubliceerd voor het beoordelen van geurhinder. Na verschillende herzieningen is vanaf 1 januari 2007 de Wet geurhinder en veehouderij in werking getreden, een landsdekkend, wettelijk beoordelingskader. Deze wet is in de plaats gekomen van de voorgaande Wet Stankemissie en Veehouderijen. De werkingssfeer van de Wgv beperkt zich tot geur die vrijkomt als gevolg van het houden van dieren in dierverblijven. 2 Met de Wgv is er het een en ander veranderd, waaronder de tegen geurhinder te beschermen objecten. De definitie van een geurgevoelig object zoals opgenomen in de Wet geurhinder en veehouderijen zoals die op 1 januari 2007 in werking is getreden luidt nu als volgt: Gebouw, bestemd voor en blijkens aard, indeling en inrichting geschikt om te worden gebruikt voor menselijk wonen of menselijk verblijf en die daarvoor permanent of op een daarmee vergelijkbare wijze van gebruik, wordt gebruikt. Werden voorheen nog locaties beschermd, nu worden alleen nog gebouwen beschermd tegen geurhinder. Maar hoe zit het dan met recreatiegebieden en parken? Wat wordt precies verstaan onder een gebouw, valt een tuinbouwkas daar ook onder? Daarnaast moet het gebouw bestemd zijn voor menselijk wonen of verblijf. Hoe moet dan een mantelzorgwoning beoordeeld worden, die niet als zodanig bestemd is maar waarvoor vrijstelling van het bestemmingsplan verleend is? Tenslotte dient het gebouw permanent of op een daarmee vergelijkbare wijze voor menselijk wonen of verblijf gebruikt te worden. Waar ligt daarbij precies de grens? Is dat het geval bij een Bed & Breakfast of bij huisvesting van seizoensarbeiders gedurende een aantal maanden per jaar? 1 GGD. GGD-richtlijn Geurhinder. GGD Nederland Utrecht, Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 3 3

5 Deze definitie geeft behoorlijk wat ruimte voor verschillende interpretatiemogelijkheden. Bij gemeentebesturen leidt dit dan ook regelmatig tot onduidelijkheid. Derhalve heeft de SRE Milieudienst het verzoek gedaan dit juridische begrip nader uiteen te zetten aan de hand van een jurisprudentieonderzoek. In de jurisprudentie is verder uitgewerkt wat precies verstaan moet worden onder geurgevoelig object in de zin van de Wet geurhinder en veehouderij. Voor het vaststellen van het juiste niveau van bescherming voor geurgevoelige objecten moet onder andere beoordeeld worden of het object binnen of buiten de bebouwde kom ligt. In de Wet geurhinder en veehouderij wordt geen definitie gegeven van het begrip bebouwde kom. Uit de Memorie van Toelichting blijkt dat hiervoor beoordeeld moet worden of de aanwezigheid van meerdere geurgevoelige objecten het gebied een overwegende woon- of verblijfsfunctie verleent. 3 De grens van de bebouwde kom wordt dus niet bepaald door de Wegenverkeerswetgeving, maar evenals in de ruimtelijke ordening door de aard van de omgeving. Verder is ook de status van het geurgevoelig object van belang voor de mate van bescherming. Is het een (voormalig) bedrijfswoning of een burgerwoning en hoe wordt dat bepaald? Ook hier dient duidelijk te worden hoe dit precies ingevuld moet worden. Door middel van een jurisprudentieonderzoek zal een antwoord gezocht worden op de volgende vraag: Hoe dient het begrip geurgevoelig object, zoals geformuleerd in de Wet geurhinder en veehouderij, uitgelegd te worden en hoe wordt de mate van bescherming van een geurgevoelig object bepaald? Om tot een goed antwoord op deze vraag te komen, zal in het volgende hoofdstuk een beschrijving gegeven worden van de relevante wet- en regelgeving. Hier zal met name ingegaan worden op de Wet geurhinder en veehouderij en in het bijzonder op het begrip geurgevoelig object zoals geformuleerd in artikel 1 van deze wet. Daarnaast wordt een korte beschrijving gegeven van andere relevante regelgeving, zoals de Wet milieubeheer en de Wet op de ruimtelijke ordening. Hier komt ook de omgekeerde werking van de geurregelgeving aan bod. Door middel van interviews is bij een aantal gemeenten geïnventariseerd wat voor problemen zich voordoen, bij bijvoorbeeld de vergunningverlening, tengevolge van onduidelijkheden die 3 Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 3 4

6 bestaan over de uitleg van het begrip geurgevoelig object. In het derde hoofdstuk zullen deze cases uiteengezet worden om een beeld te geven van deze belangrijkste knelpunten. In het vierde hoofdstuk wordt vervolgens een overzicht gegeven van de bijbehorende jurisprudentie, met behulp waarvan getracht wordt een antwoord te vinden op vragen die bestaan omtrent het begrip geurgevoelig object en de juiste mate van bescherming. In het laatste hoofdstuk worden de hoofdlijnen die gedestilleerd worden uit de jurisprudentie samengevat en wordt een stappenplan gepresenteerd aan de hand waarvan beoordeeld kan worden of er sprake is van een geurgevoelig object. Tenslotte zullen hier enkele discussiepunten naar aanleiding van de besproken materie behandeld worden. 5

7 Hst. 2 Wetgeving De definitie van een geurgevoelig object is gegeven in artikel 1 van de Wet geurhinder en veehouderij. Om een beter beeld te krijgen van de context waarin dit begrip wordt gebruikt, wordt in dit hoofdstuk een toelichting gegeven op het doel van de Wgv en hoe daar invulling aan is gegeven. Hierbij wordt ingegaan op de geschiedenis van de geurregelgeving, de systematiek van de wet en de relatie van de Wgv tot andere wetgeving. Daarbij wordt aangegeven waarom deze wet er moest komen en wat de wetgever hiermee wilde bereiken. Daarnaast wordt toegelicht hoe de mate van bescherming van een geurgevoelig object in deze wet bepaald wordt, bekeken zowel vanuit het milieurecht als vanuit de ruimtelijke ordening. Aan het eind van dit hoofdstuk wordt uiteengezet wat de kenmerken van een geurgevoelig object zijn. Tenslotte zal in de conclusie middels een kort overzicht een antwoord gegeven worden op de vraag wat het doel van de wetgever is geweest met deze wet. 2.1 Regelgeving vóór de Wet geurhinder en veehouderij Per 1 januari 2007 is de Wet geurhinder en veehouderij (hierna: Wgv) in werking getreden. Vóór de in werkingtreding van deze wet werd de geurhinder van veehouderijen beoordeeld aan de hand van verschillende documenten. De Wet stankemissie veehouderijen was er voor het beoordelen van veehouderijen gelegen in gebieden aangemerkt als zijnde landbouwontwikkelingsgebieden, verwevingsgebieden of als extensiveringsgebieden met het primaat natuur. 4 Voor het overige werd er in eerste instantie getoetst aan de Richtlijn veehouderij en Stankhinder Voor uitleg en nadere invulling van deze regelingen werd gesteund op de hieruit voortgekomen jurisprudentie. In de Richtlijn werd een aantal veranderingen doorgevoerd, teneinde de onbedoelde beperkingen van agrarische bedrijven te voorkomen. Doordat in uitspraken van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (hierna: de Afdeling) de doorgevoerde versoepelingen onvoldoende onderbouwd zijn bevonden, werd er in aanvulling op deze Richtlijn gebruik gemaakt van de Brochure Veehouderij en Hinderwet van Daarnaast maakte men gebruik van het rapport Beoordeling cumulatie stankhinder door intensieve veehouderij uit 1985 voor de beoordeling van cumulatie van stank van verschillende veehouderijen. 7 4 Artikel 2, eerste lid, Wet stankemissie. 5 VROM, 30 oktober 1996, kenmerk: DWL\ VROM, 13 juli 1985, kenmerk: DGMH/B/ VROM, publicatiereeks Lucht no

8 Het principe dat gehanteerd werd in deze documenten, was het behouden van een minimumafstand tussen een veehouder van een bepaalde omvang en de te beschermen objecten. Deze objecten werden in vier categorieën onderverdeeld. Categorie I bestond uit objecten die de meeste bescherming nodig hebben, zoals woningen in de bebouwde kom, en categorie IV objecten werden het minst beschermd, bijvoorbeeld de veehouders zelf. De aan te houden afstanden werden berekend met behulp van mestvarkenseenheden (MVE). Een mestvarkenseenheid stond voor de geuruitstoot van één vleesvarken in een traditioneel stalsysteem. Door middel van omrekenfactoren werden de geuremissies van andere dieren ook omgerekend naar mestvarkenseenheden. De afstand die aangehouden moest worden was positief gerelateerd aan het aantal mestvarkenseenheden, hoe hoger het aantal mestvarkenseenheden, hoe groter de aan te houden afstand tot het te beschermen object. Ook de eerder genoemde omgevingscategorieën hadden invloed op de aan te houden afstand. In een categorie I omgeving was de aan te houden afstand groter dan in een categorie IV omgeving. Deze oude geurregelgeving heeft een aantal beperkingen. Zo had het bevoegd gezag niet de mogelijkheid om de normen aan de omgeving aan te passen. Dit staat haaks op het beleid van de regering om lokale overheden, de provincies en gemeenten, meer verantwoordelijkheid en vrijheid te geven. De nieuwe wet zou het mogelijk moeten maken om geurhinder per locatie te beoordelen en aan te pakken. Daardoor zou het ook mogelijk zijn om het landelijk gebied verder te ontwikkelen en de combinatie van landbouw, recreatie en wonen op bepaalde locaties mogelijk te maken. Daarvoor zou de geurregelgeving en het ruimtelijk beleid op elkaar afgestemd moeten kunnen worden en die optie was er niet in de oude regelgeving. 8 Daarnaast blijkt uit de omvangrijke jurisprudentie met betrekking tot deze geurregelgeving dat enerzijds de regelgeving onnauwkeurigheden bevatte. Hierdoor ontstonden er situaties waarbij er buiten een stankcirkel toch teveel geurhinder werd ondervonden en andersom binnen een stankcirkel juist sprake was van beperkte geurhinder. Anderzijds zijn in de jurisprudentie onderdelen van de Richtlijn onvoldoende onderbouwd bevonden en waren delen naar het oordeel van de Afdeling niet goed genoeg uitgewerkt. Dit leidde ertoe dat er voor veehouders onvoldoende zekerheid bestond over de mogelijke uitkomst van de besluitvorming wanneer zij een aanvraag indiende voor een vergunning. 9 8 Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 3, p Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 3, p. 8. 7

9 Er moest dan ook nieuwe geurregelgeving komen die wel ruimte zou bieden aan het bevoegd gezag om de normen aan te passen aan lokale omstandigheden en ruimtelijke ontwikkelingen. Deze regelgeving zou beter onderbouwd moeten worden en moeten steunen op uitgebreid milieutechnisch onderzoek. Tenslotte zou er in het belang van de rechtszekerheid een beoordelingskader moeten komen dat voor een ieder helder en duidelijk is. 10 Met de in werkingtreding van de Wgv zijn de Wet stankemissie veehouderijen, de Brochure Veehouderij en Hinderwet, de Richtlijn veehouderij en Stankhinder en het Cumulatierapport vervallen en is de Wgv nog het enige (wettelijke) beoordelingskader. 2.2 Systematiek van de Wet geurhinder en veehouderij De Wet geurhinder en veehouderij stelt regels met betrekking tot geuremissie ten gevolge van het huisvesten van dieren. Er zijn verschillende factoren die invloed hebben op deze geuremissie, zoals het aantal dieren, het soort dieren, het huisvestingsysteem en het voer dat gebruikt wordt. 11 In de Wgv zijn er normen gesteld ten aanzien van het uitstoten van geur uit dierverblijven met als doel het beschermen van geurgevoelige objecten in de omgeving tegen geuroverlast. Het gaat daarbij om stankhinder van individuele veehouderijen. Cumulatieve stankhinder speelt bij de vergunningverlening in principe geen rol. De normen voor geurconcentraties worden niet meer uitgedrukt in mestvarkenseenheden (MVE), maar in Europese odeur units per volume-eenheid lucht (ou E /m³). 12 Bij deze normen wordt er onderscheid gemaakt in concentratiegebieden en niet-concentratiegebieden, zoals bepaald in bijlage I van de Meststoffenwet. 13 Reconstructiegebieden zijn gebieden waar veel milieuproblematiek heerst als gevolg van de intensieve veehouderij, zoals verzuring, vermesting, stank en verdroging. Uit onderzoek blijkt dat er een significant verschil is tussen geurbelasting en geurhinder vergeleken met niet-concentratiegebieden. 14 Vervolgens wordt er ook nog onderscheid gemaakt tussen locaties binnen de bebouwde kom en buiten de bebouwde kom. Met bebouwde kom wordt gedoeld op een gebied dat op de eerste plaats een woon- of verblijfsfunctie heeft. Daarbij wordt niet vastgehouden aan de Wegenverkeerswetgeving, zoals aangeduid middels de lagere maximumsnelheid die binnen de bebouwde kom geldt, maar de aard van de omgeving geeft de doorslag. Er wordt dan 10 Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 3, p Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 3, p Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 3, p Artikel 1 Wet geurhinder en veehouderij 14 Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 3, p. 5. 8

10 bijvoorbeeld gekeken naar de bebouwingsdichtheid van woningen in een bepaald gebied en of daarbij sprake is van een samenhangende structuur. 15 Op grond van het te maken onderscheid kan er een verdeling gemaakt worden in vier verschillende soorten gebieden met bijbehorende waarden. Een overzicht hiervan is gegeven in tabel 1. Geurbelasting ou E /m 3 binnen de bebouwde kom buiten de bebouwde kom concentratiegebied 3,0 ou E /m³ 14,0 ou E /m³ niet-concentratiegebied 2,0 ou E /m³ 8,0 ou E /m³ Tabel 1: Geurnormen conform art. 3, eerste lid van de Wgv Om de geuremissie te bepalen wordt gebruik gemaakt van geuremissiefactoren die in een ministeriële regeling vastgelegd zijn (Regeling geurhinder en veehouderij). 16 Een geuremissiefactor geeft weer wat een bepaald dier aan geur uitstoot. Dit is mede afhankelijk van het stalsysteem dat toegepast wordt. Door het aantal dieren te vermenigvuldigen met de bijbehorende geuremissiefactoren kan de geuremissie berekend worden. Door deze variabelen in te voeren in het programma V-stacks vergunning 2010 wordt de geurbelasting vanwege een veehouderij berekend op een geurgevoelig object. 17 Voor de dieren waar geen geuremissiefactor van bekend is, zijn er vaste afstanden die aangehouden moeten worden ten opzichte van de geurgevoelige objecten. Binnen de bebouwde kom is die afstand minimaal 100 meter en buiten de bebouwde kom 50 meter. 18 Hetzelfde geldt ten opzichte van een geurgevoelig object dat onderdeel is van een andere veehouderij of dat op of na 19 maart 2000 is opgehouden deel uit te maken van een andere veehouderij. 19 Voor pelsdieren zijn in Bijlage 2 van de Regeling geurhinder en veehouderij afstanden vastgesteld ABRvS 23 september 2009, nr /1/M2; ABRvS 11 maart 2009, nr /1; ABRvS 12 mei 2010, nr /1/M2; ABRvS 23 juni 2010, nr /1/H1 en ABRvS 31 maart 2010, nr /1/R2 16 Artikel 10 van de Wet geurhinder en veehouderij. 17 Artikel 2, eerste lid van de Regeling geurhinder en veehouderij. 18 Artikel 4, tweede lid van de Wet geurhinder en veehouderij. 19 Artikel 3, tweede lid van de Wet geurhinder en veehouderij. 20 Artikel 4, tweede lid van de Wet geurhinder en veehouderij. 9

11 2.3 Gemeentelijke geurverordening De gemeenteraad is bevoegd voor bepaalde gebieden binnen de gemeentelijke grenzen een afwijkende norm of afstand vast te stellen. 21 Op deze manier wordt het mogelijk gemaakt om het geurbeleid lokaal af te stemmen op de gewenste ruimtelijke ontwikkeling van een gebied. In een gemeentelijke visie op het grondgebied dient gemotiveerd aangegeven te worden waarom een andere waarde of afstand overwogen wordt. Artikel 6, eerste lid Wgv geeft wel een bandbreedte aan waar de waarde of afstand binnen moet blijven. binnen de bebouwde kom buiten de bebouwde kom concentratiegebied 0,1 3,0 14,0 ou E /m³ 3,0 14,0 35,0 ou E /m³ niet-concentratiegebied 0,1 2,0 8,0 ou E /m³ 2,0 8,0 20,0 ou E /m³ Tabel 2: Bandbreedte afwijken norm conform artikel 6, eerste lid van de Wgv In artikel 8 van de Wet geurhinder en veehouderij is bepaald dat bij het bepalen van een andere waarde of afstand, de gemeenteraad in elk geval de huidige en de te verwachten geursituatie vanwege de veehouderijen in het gebied betrekt. Ook het belang van een geïntegreerde aanpak van de verontreiniging en de noodzaak van een even hoog niveau van bescherming van het milieu dient erbij betrokken te worden. In het tweede lid van artikel 8 zijn criteria geformuleerd op grond waarvan een afwijking van de normen wenselijk geacht kan worden. De eerder genoemde gemeentelijke visie bevat in ieder geval de gewenste ruimtelijke inrichting ten aanzien van de veehouderijsector en van geurgevoelige objecten in het gebied. Het tweede criterium is een mogelijke afwijkende relatie tussen de geurbelasting en geurhinder in een gebied. Hiermee wordt gedoeld op een mogelijk verschil in geurbeleving bij verschillende diercategorieën. 22 Tot op heden is uit onderzoek echter nog niet gebleken dat er sprake is van een significant verschil tussen geurhinder bij varkens ten opzichte van bijvoorbeeld rundvee of ander diercategorieën bij een gelijke geurbelasting. Om te voorkomen dat tijdens de voorbereiding van een geurverordening ruimte geclaimd gaat worden door veehouders waardoor strijd kan ontstaan met het toekomstig beleid, is de mogelijkheid gecreëerd voor het bevoegd gezag om een aanhoudingsbesluit te nemen Artikel 6 van de Wet geurhinder en veehouderij. 22 Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr Artikel 7 van de Wet geurhinder en veehouderij. 10

12 2.4 De Wet geurhinder en veehouderij in relatie tot andere regelgeving In de Wet geurhinder en veehouderij worden regels gesteld omtrent de vergunningverlening voor het oprichten of veranderen van veehouderijen, waarbij specifiek de geurbelasting veroorzaakt door het houden van dieren beoordeeld wordt. De geurbelasting veroorzaakt door andere geurbronnen wordt beoordeeld op grond van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (hierna: Wabo). 24 Daarnaast is de Wabo ook relevant wanneer vastgesteld moet worden of een veehouder vergunningplichtig is. De Wet geurhinder en veehouderij is namelijk het exclusieve toetsingskader bij beslissingen inzake vergunningen voor veehouderijen. 25 Kleinschalige veehouders of boeren die hobbymatig dieren houden zijn meestal niet vergunningplichtig en vallen derhalve onder de regels geformuleerd in een algemene maatregel van bestuur. In de volgende paragraaf zal uiteengezet worden wanneer de Wgv het exclusieve beoordelingskader is voor de toetsing van de geurbelasting uit dierverblijven. Vervolgens zal de omgekeerde werking van de geurregelgeving aan bod komen, waarbij de link met de ruimtelijke ordening gelegd wordt Wgv als exclusief beoordelingskader De hoofdregel bij inrichtingen is dat zij onder algemene regels vallen, geformuleerd in het Activiteitenbesluit 26 of een ander AMvB, tenzij ze vergunningplichtig zijn. Inrichtingen die vergunningplichtig zijn en niet onder deze algemene regels vallen zijn inrichtingen waartoe een gpbv-installatie behoort 27 of die tot een categorie behoren die als vergunningplichtig zijn aangewezen in bijlage I, onderdelen B en C van het Besluit omgevingsrecht. 28 Om te bepalen of een veehouder vergunningplichtig is moet dus gekeken worden of er sprake is van een gpbv-installatie en of er algemene regels op de inrichting van toepassing zijn. Is dit geen van beiden het geval, dan is de veehouder vergunningplichtig en is de Wgv ten aanzien van de geurbelasting het exclusieve beoordelingskader. Tot 1 oktober 2010 was de regelgeving ten aanzien van vergunningen nog terug te vinden in hoofdstuk 8 van de Wet milieubeheer. Op die datum is de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (hierna: Wabo) in werking getreden, waar sindsdien de regels voor 24 Stb. 2008/ Artikel 2, eerste lid Wet geurhinder en veehouderij. Zie artikel 2, tweede lid Wet geurhinder en veehouderij voor de uitzonderingen. 26 Stb. 2007/ zie bijlage 1 IPPC-richtlijn 2008/1/EG. 28 Stb. 2010/

13 vergunningen in terug te vinden zijn. Om vast te stellen wanneer de Wgv het exclusieve beoordelingskader is moet daarom eerst de Wabo geraadpleegd worden. Zo is in artikel 1.1, derde lid van de Wabo bepaald dat er bij of krachtens een algemene maatregel van bestuur categorieën inrichtingen aangewezen worden die nadelige gevolgen voor het milieu kunnen hebben en derhalve de oprichting of verandering van (de werking van) zo n inrichting aan een voorafgaande toetsing onderworpen dient te worden. De AMvB die hier bedoeld wordt is het Besluit omgevingsrecht (hierna: Bor). In bijlage I onderdeel B, eerste lid onder b bijvoorbeeld staat aangegeven dat landbouwinrichtingen die niet onder het Besluit landbouw milieubeheer vallen, op grond van artikel 3 of 4 van dat besluit, vergunningplichtig zijn. Deze inrichtingen dienen derhalve aan de normen van de Wgv getoetst te worden. Daarentegen zijn kleinschalige veehouderijen dus niet vergunningplichtig, omdat zij onder de algemene regels van het Besluit landbouw milieubeheer vallen. De Wgv is op deze veehouderijen dan ook niet van toepassing De omgekeerde werking van de Wgv Geurhinder speelt niet alleen bij het verlenen van milieuvergunningen aan veehouders een rol. Andersom dient ook bij ruimtelijke ontwikkelingen in de buurt van veehouderijen naar het aspect geur gekeken te worden in de besluitvormingsprocedure. Tot voor kort werd de milieurechtelijke geurregelgeving rechtstreeks toegepast bij de beoordeling van bouwplannen. Vandaar dat er gesproken werd van de omgekeerde werking van de geurregelgeving. Ook na de in werkingtreding van de Wgv werd in eerste instantie de geurregelgeving onverkort toegepast. Later heeft de Afdeling er toch voor gekozen om de omgekeerde werking te verlaten. 29 De geurnormen uit de Wgv worden niet meer als keiharde grenswaarden gehanteerd. Dit blijkt uit de uitspraak van de Afdeling van 7 oktober Daarin werd bepaald dat wanneer een geurnorm uit de Wgv wordt overschreden er niet per definitie ter plaatse sprake is van een slecht woon- en leefklimaat. 31 Ook in het geval er geen sprake is van een normoverschrijding, is een goed woon- en leefklimaat niet gegarandeerd, volgens de Afdeling Zie ABRvS 10 november 2010, zaaknummer /1/H1, 30 Zaaknummer /1/R3, 31 Een criterium waar aan voldaan dient te worden in het kader van een goede ruimtelijke ordening, zoals geformuleerd in de Wet ruimtelijke ordening. 32 ABRvS 6 januari 2010, zaaknummer /1/R2, 12

14 Dat hier voor een andere benadering is gekozen, komt door het feit dat in plaats van de Wgv de Wet ruimtelijke ordening (Wro) in deze gevallen het wettelijk beoordelingskader is. 33 De exclusieve werking van de Wgv gaat hier dus niet op. In de Wro zijn bevoegdheden en instrumenten geformuleerd waarmee het bevoegd gezag ruimtelijke ontwikkelingen kan reguleren. Het belangrijkste instrument voor het reguleren van ruimtelijke ontwikkelingen is het bestemmingsplan, waarin bestemmingen van gronden met bijbehorende voorschriften vastgelegd worden. Hiermee wordt beoogd de verschillende gronden zodanig te bestemmen dat het gebruik van de gronden niet strijdig is met elkaar. 34 Anders gezegd dient het aanwijzen van bestemmingen te gebeuren in het kader van een goede ruimtelijke ordening, zoals geformuleerd in artikel 3.1 Wro. Hieruit volgt dat bij bouwprojecten beoordeeld moet worden of er een goed woon- en leefklimaat gegarandeerd kan worden. Is dat niet het geval, dan is er sprake van strijd met een goede ruimtelijke ordening. Bij het beoordelen van het woon- en leefklimaat moet een belangenafweging plaatsvinden. 35 Bij bouwprojecten is geurbelasting slechts één van de (milieurechtelijke) aspecten die meegenomen moeten worden in de belangenafweging. Daarnaast dient er ook een ruimtelijke afweging gemaakt te worden. Hoe zwaar elk belang weegt hangt af van de omstandigheden van het geval. Vandaar dat de geurnormen uit de Wgv niet per definitie van doorslaggevend belang zijn in de ruimtelijke ordening. Niet iedereen is het met deze andere toepassing van de geurnormen eens. Zo is Bodden van mening dat er op deze manier met twee maten gemeten wordt, aangezien vergunningen bij overschrijding van de geurnorm wel (deels) geweigerd worden. 36 Een ander punt is dat in de Wgv alleen gebouwen (geurgevoelige objecten) beschermd worden, waar in de ruimtelijke ordening ook op open locaties het criterium van een goed woon- en leefklimaat van toepassing is. Dit kan knelpunten tot gevolg hebben. Hier zal in het derde hoofdstuk op teruggekomen worden. 33 Wet van 20 oktober 2006, Stb. 2006, P.J.J. van Buuren e.a., Hoofdlijnen ruimtelijk bestuursrecht, Deventer: Kluwer 2009, p Artikel 3:2 Algemene wet bestuursrecht 36 P.P.A. Bodden, De Wet geurhinder en veehouderij vier jaren in werking; de geurverordening en de omgekeerde werking van de geurcontour, Tijdschrift voor omgevingsrecht 2011, p

15 2.5 Definitie geurgevoelig object Zoals hiervoor reeds is aangegeven, is het geurgevoelig object het centrale begrip in de Wgv. Alleen geurgevoelige objecten dienen beschermd te worden tegen geuroverlast ten gevolge van het houden van dieren. 37 De definitie van het begrip geurgevoelig object is terug te vinden in art. 1 Wgv: gebouw, bestemd voor en blijkens aard, indeling en inrichting geschikt om te worden gebruikt voor menselijk wonen of menselijk verblijf en die daarvoor permanent of een daarmee vergelijkbare wijze van gebruik, wordt gebruikt. Deze definitie bestaat uit vier criteria waar een object aan dient te voldoen wil er sprake zijn van een geurgevoelig object: 1. Het object moet een gebouw zijn. Hierbij kan de definitie geformuleerd in art. 1 van de Woningwet enig houvast bieden: elk bouwwerk, dat een voor mensen toegankelijke geheel of gedeeltelijke met wanden omsloten ruimte vormt. In de Wet stankemissie veehouderijen en de stankrichtlijnen 38 werden ook locaties beschermd. Met de in werkingtreding van de Wet geurhinder en veehouderij zijn deze wet en richtlijnen vervallen en in de Wgv worden locaties niet meer beschermd. 2. Het gebouw is bestemd voor menselijk wonen of menselijk verblijf. Hiermee is een einde gekomen aan de bescherming op grond van het feitelijk gebruik, waardoor gebruik dat planologisch niet toegestaan is, geen bescherming meer toekomt. Belemmeringen voor legale activiteiten worden hierdoor voorkomen. 3. Het gebouw is blijkens aard, indeling en inrichting geschikt om te worden gebruikt voor menselijk wonen of menselijk verblijf. Hierbij gaat het erom hoe het gebouw feitelijk gebruikt wordt. Hiermee wordt voorkomen dat bijvoorbeeld een half ingestorte woning nog beschermd wordt. Dit criterium kan ook houvast bieden bij de vraag welke delen van een object beschermd moeten worden. 4. Het gebouw wordt permanent of op een daarmee vergelijkbare wijze voor menselijk wonen of menselijk verblijf gebruikt. Met het criterium permanent of vergelijkbare wijze van gebruik wordt bedoeld dat er mensen structureel moeten wonen of verblijven. Een gebouw dat incidenteel voor wonen of verblijf wordt gebruikt, is geen geurgevoelig object en valt derhalve niet onder de Wgv. 37 Artikel 3 Wet geurhinder en veehouderij. 38 Richtlijn Veehouderij en Stankhinder 1996, Brochure Veehouderij en Hinderwet 1985 en het Cumulatierapport. 14

16 2.6 Conclusie Met de komst van de Wgv is een einde gekomen aan de onduidelijke en slecht onderbouwde geurregelgeving. Er is nu één wettelijk kader, waar voorheen verschillende documenten geraadpleegd moesten worden. Met deze wet wilde men een meer flexibele aanpak mogelijk maken, waardoor de gemeentelijke overheid meer rekening zou kunnen houden met de specifieke kenmerken van een bepaalde locatie. Het geurbeleid zou dan zodanig ingericht kunnen worden dat het aansluit bij de functie(s) die een gebied heeft en de ruimtelijke plannen. Op deze manier kan de vitaliteit van het landelijk gebied verbeterd worden en kunnen dichtbevolkte locaties beter beschermd worden tegen geurhinder. Met de geurverordening als instrument in de Wgv wordt de lokale overheid die mogelijkheid geboden. De wetgever heeft daarnaast ook een betere afstemming met de ruimtelijke ordening beoogd. Aanpassen van de geurnormen in een gemeentelijke verordening mag (binnen een bepaalde bandbreedte), maar dient wel onderbouwd te worden door middel van een gemeentelijke visie op de gewenste ontwikkelingen van een gebied. Wel blijkt dat de exclusieve werking van de Wgv niet opgaat in de ruimtelijke ordening. In hoofdstuk 3 zal hier verder op ingegaan worden. Tenslotte is de definitie van een geurgevoelig object, en de onderdelen waar deze uit bestaat, besproken. De Wgv beschermt immers alleen geurgevoelige objecten tegen geurhinder. Eén van de speerpunten van de wetgever bij deze wet was dat in het kader van de rechtszekerheid de geurregelgeving helder en duidelijk moest zijn. Dit geldt dan ook zeker voor de uitwerking van het begrip geurgevoelig object. In het volgende hoofdstuk zullen gemeentelijke cases met betrekking tot geur besproken worden, waaruit blijkt dat er met name rondom dit begrip nog onduidelijkheid bestaat. 15

17 Hst. 3 De Wgv in de praktijk Na het schetsen van het doel en de werking van de Wgv en de definitie van het geurgevoelig object zal in dit hoofdstuk gekeken worden naar de praktijk. Door middel van open interviews met vergunningverleners en andere medewerkers van verschillende gemeenten zijn casussen verzameld waarbij deze ambtenaren moeite hadden met de toe te passen regelgeving. Met behulp van een selectie van deze casussen zullen de knelpunten en onduidelijkheden met betrekking tot de Wgv en het geurgevoelig object geïllustreerd worden. De casussen worden afhankelijk van de functie van het object onderverdeeld in de thema s wonen, werken of recreëren, zodat duidelijk wordt of men ten aanzien van bepaalde soorten objecten meer problemen heeft dan andere. Dit hoofdstuk zal eindigen met een overzicht van de punten waar gemeenteambtenaren regelmatig tegenaan lopen wanneer zij werken met (potentiele) geurgevoelige objecten in de zin van de Wgv. 3.1 Thema wonen In deze paragraaf worden de objecten besproken die een woonfunctie hebben. Daar vallen uiteraard de burgerwoning en de bedrijfswoning onder, maar ook tijdelijke huisvesting voor bijvoorbeeld seizoenarbeiders en mantelzorgwoningen. Casus 1: Mantelzorgwoning Een veehouder exploiteert een agrarisch bedrijf dat voornamelijk bestaat uit het houden van zoogkoeien. De veehouder woont samen met zijn 78-jarige moeder in de bedrijfswoning om haar de noodzakelijke zorg te kunnen verlenen. Deze zorg aan zijn moeder wil hij ook op langere termijn kunnen continueren. Gezien de behoefte aan enige privacy van zowel moeder als zoon, hebben zij het plan opgevat om een bestaand gebouw in te richten ten behoeve van mantelzorg. De zoon blijft in de bedrijfswoning wonen en zijn moeder kan dan de mantelzorgwoning betrekken. Het gebouw betreft een deel van een voormalige varkensstal naast de woning. Het gebruik van deze ruimte als varkensstal is inmiddels gestaakt. De varkensstal is met enkele aanpassingen geschikt te maken als mantelzorgwoning. Met de plannen zou kunnen worden voldaan aan de regels van het vigerende bestemmingsplan om in aanmerking te komen voor een ontheffing. Het betreffende gebouw is voorts gelegen op een afstand van meer dan 200 meter vanaf het meest nabijgelegen agrarisch bedrijf. Op de bijgevoegde tekening(en) is deze situatie nader uitgewerkt en gedetailleerd (zie figuur 1). 16

18 De volgende bestemmingen zijn op dit perceel van toepassing: - Agrarisch met Waarden Landschapswaarden Intensieve veehouderij - Reconstructiewetzone extensiveringsgebied - Specifieke vorm van agrarisch met waarden dassenleefgebied - Specifieke vorm van agrarisch met waarden kwetsbare soorten Op dit perceel is het niet toegestaan om meer dan één bedrijfswoning te bouwen. 40 Wel bestaat de mogelijkheid voor burgemeester en wethouders om middels het verlenen van een ontheffing het gebruik van een vrijstaand gebouw of bedrijfsgebouw als afhankelijke woonruimte (mantelzorgwoning) toe te staan. 41 Tegenwoordig spreekt men van een in het bestemmingsplan opgenomen bevoegdheid bij omgevingsvergunning van het plan af te wijken. 42 Vragen bij deze casus: Bij de vraag of deze mantelzorgwoning een geurgevoelig object is, was er onduidelijkheid bij het beoordelen of het object bestemd is voor wonen of menselijk verblijf (criterium 2 geurgevoelig object). In het bestemmingsplan zelf heeft het perceel een agrarische bestemming, maar hoe zit het met een ontheffing van het bestemmingsplan? Voor het beoordelen van de mate van bescherming is onder andere van belang hoe de mantelzorgwoning getypeerd wordt, als burgerwoning of als bedrijfswoning. Hoe moet dat beoordeeld worden? Het betreft hier een aanvraag voor een ontheffing van het bestemmingsplan om een stal te converteren tot (tijdelijke) woning. Dit is een vraagstuk in het kader van de ruimtelijke ordening. Aan welke normen moet hier getoetst worden? 39 Zie voor regels van deze bestemming artikel 4 Bestemmingsplan Buitengebied gemeente Haaren. 40 Artikel onder a Bestemmingsplan Buitengebied gemeente Haaren. 41 Artikel 37.2 onder a Bestemmingsplan Buitengebied gemeente Haaren. 42 Artikel 3.6 eerste lid aanhef en onder c Wet ruimtelijke ordening. 17

19 Casus 2: Huisvesting seizoenarbeiders Een aspergeteler wil graag huisvestingsruimte gaan realiseren voor de seizoenarbeiders op zijn bedrijf. Het gaat enkel om de huisvesting van werknemers ten behoeve van het eigen bedrijf. Het verzoek betreft tijdelijke huisvesting van maximaal zes maanden gedurende het jaar. De aspergeoogst start in maart en stopt in juni en gedurende deze periode is er sprake van een arbeidspiek op het bedrijf. Aangezien het geen permanente werkzaamheden zijn, is een beroep doen op tijdelijke arbeidskrachten een passende oplossing. De aspergeteler heeft gedurende deze arbeidspiek 24 seizoenarbeiders nodig. Om deze personen te huisvesten is de aspergeteler voornemens om een huisvestingsruimte te realiseren die aan de eisen van deze tijd voldoen. Deze huisvesting kan gezocht worden in de schuur gelegen achter de bedrijfswoning van de aspergeteler. Volgens het vigerende bestemmingsplan is de betreffende locatie gelegen in Agrarisch gebied. 43 Artikel 39 onder e van dit bestemmingsplan biedt Burgemeester en Wethouders de bevoegdheid om ontheffing te verlenen voor het huisvesten van tijdelijke (seizoen)arbeiders onder de volgende voorwaarden: 1. De noodzaak voor een doelmatige bedrijfsvoering dient te zijn aangetoond middels een AAB 44 advies. 2. Huisvesting mag uitsluitend plaatsvinden binnen het bouwvlak van het betreffende bedrijf, in de daartoe verbouwde bedrijfsgebouwen, als logies binnen de bedrijfswoning of in woonunits. 3. De gezamenlijke bruto vloeroppervlakte van ruimten voor tijdelijke huisvesting van seizoenarbeiders mag op het betreffende bedrijf niet meer bedragen dan 300 m² bedragen. 4. Er is sprake van een zorgvuldige landschappelijke inpassing op basis van een erfbeplanting. 5. Huisvesting mag maximaal zes maanden in een jaar plaatsvinden. 6. Er dient een nachtregister te worden bijgehouden. 7. Er mag geen hinder optreden voor aangrenzende (agrarische) bedrijven. Aan bovenstaande voorwaarden kan worden voldaan. 43 Zie voor regels van deze bestemming artikel 3 Bestemmingsplan Buitengebied gemeente Haaren. 44 (Stichting) Adviescommissie Agrarische Bouwaanvragen. 18

20 Tegenover dit bedrijf ligt echter een agrarisch bedrijf met varkens. Deze situatie is zeer overbelast wat betreft geur. Maar vanwege het feit dat de bedrijfswoning van de aspergeteler dichter bij de varkenshouder ligt en de varkenshouder al op slot zit, zou de huisvesting van de seizoenarbeiders de varkenshouder niet verder belemmeren. De geurbelasting van de varkenshouder op de huisvesting van de seizoenarbeiders ligt op het zwaarste punt op 29,2 ou E /m³. De geldende norm ter plaatse is 14 ou E /m³, wat inhoudt dat er maximaal 25% geurgehinderden in een gebied met een slechte milieukwaliteit aanwezig mogen zijn. 45 Dit betekent dat er met een geurbelasting van 29,2 ou E /m³ een groep van 38% geurgehinderden ontstaat, wonend in een gebied met een slechte milieukwaliteit. Vragen bij deze casus: De ontheffing wordt aangevraagd voor een periode van maximaal zes maanden per jaar. Eén van de criteria van een geurgevoelig object is dat het object voor permanent of een vergelijkbare wijze voor menselijk wonen of verblijf gebruikt moet worden. Moet deze huisvesting voor seizoenarbeiders aangemerkt worden als geurgevoelig object of niet? In de algemene ontheffingsregels van het bestemmingsplan is niet meegenomen dat een goed woon- en leefklimaat gegarandeerd moet kunnen worden. Zou op grond van een goede ruimtelijke ordening het leefklimaat toch een onderdeel van de toets moeten zijn? 3.2 Thema werken Bij dit thema kijken we naar de objecten waar bedrijfsmatige activiteiten plaatsvinden. Daaronder worden naast kantoorgebouwen (evt. met bijgebouwen) ook fabrieken, scholen, ziekenhuizen en kassen verstaan. De casus die hier besproken zal worden betreft een object dat als kantoorruimte gebruikt wordt. Uit deze casus zal blijken welke vragen er bij objecten met het thema werken naar voren kunnen komen. 45 Zie tabel Bijlage III 19

21 Casus 3: Kantoor bij hondenkennel In deze casus gaat het om een uitbreiding van een bestaande vleesvarkenshouderij waar op 2 september 1999 reeds een milieuvergunning voor is verleend. Vergunning wordt nu gevraagd voor het realiseren van een nieuw te bouwen vleesvarkensstal. Het aantal vleesvarkens op het bedrijf wordt uitgebreid naar een totaal dieraantal van vleesvarkens. Volgens het vigerende bestemmingsplan 46 en het voorontwerp van het nieuwe bestemmingsplan is de woning op nummer 6 aangewezen als zijnde de bedrijfswoning bij de varkenshouderij waar nu de vergunning voor wordt aangevraagd. Echter, feitelijk wordt het als burgerwoning gebruikt. In de geurberekening is een andere nabijgelegen woning wel, maar niet het bijbehorende kantoor meegenomen. Het kantoor maakt onderdeel uit van een bouwblok van een inrichting, waarvoor onder andere een milieuvergunning verleend is voor het houden van honden. Volgens de definitie van de Wet geurhinder en veehouderij is een veehouderij een inrichting die tot een aangewezen categorie behoort en is bestemd voor het fokken, mesten, houden, verhandelen, verladen of wegen van dieren. Het gemeentebestuur is van mening dat het houden van honden dus ook onder de begripsbepaling van veehouderij valt, zoals geformuleerd in de Wet geurhinder en veehouderij. Voor een dergelijke inrichting behoeft derhalve geen V-stacks berekening gemaakt te worden, maar gelden afhankelijk van de ligging vaste afstanden van respectievelijk 25 meter tot de gevel en 50 meter tot het emissiepunt. Aan deze afstanden wordt zowel bij de woning als het kantoor voldaan. Vragen bij deze casus: Als de redenering van het gemeentebestuur niet opgaat, is hier dan sprake van een geurgevoelig object? Is de woning op nummer 6 een burgerwoning of een bedrijfswoning? 46 Zie bestemmingsplan Oisterwijk Buitengebied

22 3.3 Thema recreëren In het thema recreëren komen we verschillende soorten objecten tegen. Onder recreatieobjecten kunnen verstaan worden vakantiehuisjes, hotels, restaurants, maar ook sportaccommodatie, kampeermiddelen en musea. De casussen die hier besproken worden betreffen een blokhut en een afslagplaats op een golfbaan. Casus 4: Blokhut De eigenaar van een veehouderijbedrijf wil op zijn perceel een blokhut bouwen die hij als verblijfsplaats voor recreanten wil aanbieden. Binnen bepaalde in het bestemmingsplan aangewezen agrarische bouwblokken zijn nevenactiviteiten toegestaan. Zo zijn binnen bouwblokken met de kaartcode mc minicampings of trekkershutten toegestaan. Op het betreffende adres zijn op een vloeroppervlakte van maximaal 67 m² vijftien trekkershutten toegestaan. 47 De bestemming van het perceel om het agrarisch bouwblok heen is middels de wijzigingsbevoegdheid van burgemeester en wethouders veranderd van Agrarisch met landschappelijke en natuurwaarden in Landschappelijke recreatie teneinde verblijfsrecreatie mogelijk te maken. In plaats van gebruik te maken van de mogelijkheid om in het agrarisch bouwblok een blokhut te bouwen, wil deze veehouder de blokhut bouwen in het bouwblok met bestemming Landschappelijke recreatie. 48 De blokhut komt daardoor buiten het agrarisch bouwblok te liggen. Vragen bij deze casus: Het eerste criterium van een geurgevoelig object is dat het een gebouw moet zijn. Is een blokhut een gebouw in de zin van de Wgv? Het vierde criterium van een geurgevoelig object is dat er sprake moet zijn van permanent verblijf of een daarmee vergelijkbare wijze van gebruik. De blokhut zal naar verwachting met name in de weekenden en vakantieperioden in gebruik zijn. Wordt hiermee aan het vierde criterium voldaan? Voor de mate van bescherming die het object toekomt is van belang of het object onderdeel uitmaakt van de veehouderij. Is dat hier het geval? 47 Artikel bestemmingsplan Buitengebied Asten Zie voor de voorschriften van deze bestemming artikel 12 van het bestemmingsplan Buitengebied Asten

23 De omgeving van het object is eveneens van belang voor de mate van bescherming. Wanneer wordt er gesproken van bebouwde kom? Casus 5: Afslagplaats golfbaan Een veehouder heeft bij het bestuur van zijn gemeente bezwaar gemaakt tegen een vergunning die verleend is voor het oprichten van voorzieningen bij een golfbaan. Gepland staat de realisatie van een 18 holes golfbaan en een 9 holes par 3/4 oefenbaan met bijbehorende voorzieningen, zoals een clubhuis, driving-range, parkeerplaats en greenkeepersloods. 49 De veehouder is van mening dat de afslagplaats zijn agrarisch bedrijf zal belemmeren, omdat het mogelijk een geurgevoelig object is. De gronden die op de plankaart zijn aangegeven als golfbaan zijn bestemd voor: a Dagrecreatieve doeleinden, in de vorm van een golfbaan en bijbehorende voorzieningen; b Water, in de vorm van natuurlijke oevers, beekjes en vijvers alsmede waterhuishoudkundige voorzieningen; c Behoud, herstel en ontwikkeling van natuurlijke en waterhuishoudkundige waarden met een zo sterk mogelijke ecologische en ruimtelijke samenhang; alsmede voor: d Ter plaatse van de aanduiding archeologisch waardevol gebied : het behoud van archeologische waarden. 50 Aanvullend is het nog van belang dat de golfbaan maar bepaalde tijden open is en er op beperkte uren golflessen worden gegeven. Er is sprake van een zeer beperkte bezetting. Daarnaast staat de afslagplaats in directe verbinding met de buitenlucht, de afslagplaats is dan ook aan één zijde geopend. Vragen bij deze casus: Het eerste criterium van een geurgevoelig object is dat het een gebouw moet zijn. Is de afslagplaats een gebouw in de zin van de Wgv? 49 Artikel 8.2 bestemmingsplan Bakelse Plassen Artikel 8.1 bestemmingsplan Bakelse Plassen

24 Het derde criterium van een geurgevoelig object is dat het gebouw naar aard, indeling en inrichting geschikt moet zijn voor menselijk wonen of verblijf. Hoe luidt het oordeel over de afslagplaats ten aanzien van dit criterium? In het geval dat de afslagplaats niet gekwalificeerd kan worden als gebouw, kan een (geur)toets dan achterwege blijven? 3.4 Conclusie Uit deze casussen blijkt dat er nog veel vragen zijn met betrekking tot de Wet geurhinder en veehouderij en het geurgevoelig object. Er is met name onduidelijkheid over hoe de criteria uit de definitie van het geurgevoelig object uitgelegd moeten worden. Wanneer is er sprake van een permanent verblijf of vergelijkbare wijze van gebruik? Hier zijn geen concrete richtlijnen voor gegeven. Daarnaast geeft ook het vaststellen van de mate van bescherming van een geurgevoelig object moeilijkheden, omdat daarbij rekening gehouden moet worden met de status van het object zelf en de omgeving waar het object zich in bevindt. Hoe moet bijvoorbeeld bepaald worden of een object onderdeel is van een veehouderij of niet? En wanneer spreken we van bebouwde kom? Dat er onduidelijkheid bestaat over (onderdelen van) deze wet is niet vreemd. De wetgever heeft namelijk niet alle begrippen voorzien van een definitie of uitwerking. Zo is het begrip bebouwde kom in de Wgv losgekoppeld van de Wegenverkeerswetgeving en heeft de wetgever ook niet voorzien in een definitie van dit begrip. Daarnaast zijn op een aantal belangrijke punten wijzigingen doorgevoerd, waardoor verwarring is ontstaan. Een voorbeeld hiervan is de afschaffing of afzwakking van de omgekeerde werking van de geurregelgeving. Hierdoor kunnen knelpunten ontstaan bij vraagstukken op het snijpunt van milieu (geur) en ruimtelijke ordening. De meest voorkomende problemen omtrent het geurgevoelig object geïllustreerd in de casussen kunnen in de volgende punten samengevat worden: Gebouw bestemd voor menselijk wonen of verblijf; met dit criterium wordt aansluiting gezocht bij de ruimtelijke ordening. Onduidelijkheid ontstaat met name wanneer er door middel van flexibiliteitsinstrumenten van het bestemmingsplan afgeweken wordt. 23

25 Geschikt voor menselijk wonen of verblijf; objecten kunnen voor meerdere doeleinden ingericht en gebruikt worden als de bestemming dat toelaat. Permanent verblijf of een vergelijkbare wijze van gebruik; uit de casussen blijkt dat er veel verschillende vormen van verblijf zijn. Doordat er geen concrete voorbeelden zijn gegeven van wat wel en wat niet vergelijkbaar is met permanent verblijf, is het beoordelen van een object op dit punt heel lastig. Mate van bescherming; er bestaat onduidelijkheid over de verschillende aspecten die hierop van invloed zijn en het begrip bebouwde kom is niet nader omschreven. Omgekeerde werking; het verlaten van de omgekeerde werking en de andere normen waar in de ruimtelijke ordening aan getoetst moet worden leiden tot verwarring. In het volgende hoofdstuk zal jurisprudentie besproken worden met betrekking tot deze punten, met het doel duidelijkheid te creëren over hoe deze begrippen geïnterpreteerd en toegepast dienen te worden. 24

26 Hst. 4 Het geurgevoelig object in de jurisprudentie Het geurgevoelig object heeft tot behoorlijk wat jurisprudentie geleid. De uitspraken die in dit hoofdstuk belicht worden dateren allemaal uit het jaar 2008 of later en een enkele keer uit Dit heeft te maken met de overgangsrechtelijke bepaling die in de Wgv is opgenomen, waardoor op vergunningaanvragen ingediend vóór het tijdstip van inwerkingtreding van de Wgv nog het oude recht van toepassing is. 51 Met behulp van deze uitspraken zullen de criteria van het geurgevoelig object en de mate van bescherming, zoals hierboven samengevat, nader worden besproken. 4.1 Gebouw bestemd voor menselijk wonen of verblijf In deze paragraaf wordt ingegaan op de eerste twee criteria van het geurgevoelig object, namelijk dat het object een gebouw moet zijn en dat het gebouw bestemd moet zijn voor menselijk wonen of verblijf. In de Wet stankemissie veehouderijen en de stankrichtlijnen werden ook locaties beschermd. 52 Met de in werkingtreding van de Wet geurhinder en veehouderij is deze regelgeving vervallen en worden in plaats van locaties alleen nog gebouwen beschermd. Over het algemeen zal er geen onduidelijkheid bestaan over de vraag of een object een gebouw is, maar er zijn een paar gevallen die wat lastiger te beoordelen zijn. Eén voorbeeld werd al gegeven in de casus van de afslagplaats op een golfbaan. Dit object is aan een zijde geopend. Voldoet het dan aan de criteria van een gebouw? Een ander object waarbij we ons kunnen afvragen of het een gebouw is, is de (sta)caravan. In de meeste gevallen wordt een (sta)caravan niet aangemerkt als een gebouw, vanwege het feit dat deze objecten mobiel zijn. Maar klopt het dan dat één van de criteria van een gebouw is dat een object permanent in de grond verankerd moet zijn? Gebouw Om een antwoord te krijgen op deze vragen, zal eerst gekeken worden naar de definitie van het begrip gebouw. In de Wgv wordt een dergelijke definitie niet gegeven, noch in de Wabo. In plaats daarvan wordt aansluiting gezocht bij de definitie geformuleerd in de 51 Artikel 14, eerste lid Wet geurhinder en veehouderij. 52 Richtlijn Veehouderij en Stankhinder 1996, Brochure Veehouderij en Hinderwet 1985 en het Cumulatierapport. 25