Samenwerken aan meer kleinschalig groen

Transcriptie

1 Publicaties Stadsdeelbestuur 2012 Stadsdeelraad Vergaderstukken/raadsvoorstellen 24 april 2012-h Voorstel van Over Aan De raadsleden Smit (VVD) en Bouwhuis (GroenLinks) Samenwerken voor meer kleinschalig groen De stadsdeelraad Samenwerken aan meer kleinschalig groen Inleiding Amsterdam wil een schone, gezonde, leefbare, groene (binnen)stad, voor de huidige generatie en voor de Amsterdammers van de toekomst. Daar wordt al hard aan gewerkt met tal van maatregelen, maar er moet meer gebeuren. Verschenen op 17 april 2012

2 De bij de begroting van 2012 aangenomen motie van GroenLinks, PvdA en VVD HIOR en Ondergroen heeft het dagelijks bestuur de taak gegeven op daarvoor geschikte locaties zorg te (blijven) dragen voor kleinschalig groen. De VVD en GroenLinks vinden dat, met name bij kleinschalig groen, bewoners en ondernemers een handje kunnen helpen. Bijvoorbeeld door gesponsorde bloembakken aan brugleuningen van gezichtsbepalende monumentale grachten. Of een serie bloembakken voor de puien van winkelpanden die beplant worden door een winkeliersvereniging. Het stadsdeel blijft hierbij verantwoordelijk voor het bepalen van de locatie, de afmetingen en de begrenzing. Groen levert meer op dan een fraaie openbare ruimte. Ymere en de Dienst Ruimtelijke Ordening Amsterdam ondersteunen een onderzoek van Alterra (Universiteit van Wageningen) in de conclusie dat met name kleinschalig groen een positief effect heeft op de sociale samenhang in buurten. 1 Omdat Centrum in vergelijking met de rest van Amsterdam weinig parken heeft, geldt dit juist in de binnenstad. In deze notitie schetsen wij hoe met kleinschalig groen kan worden bijgedragen aan een groenere binnenstad. Hierbij verstaan wij onder kleinschalig groen: geveltuintjes, verticaal gevelgroen, potgroen, boomkransbeplanting en verticaal boomgroen. GroenLinks en de VVD doen in deze notitie ook enkele voorstellen. Met deze voorstellen kan stadsdeel Amsterdam Centrum op groengebied op eigentijdse en typisch Amsterdamse wijze de toenemende concurrentie met andere (Europese) steden zoals Berlijn, Wenen en Kopenhagen aan en kan Amsterdam als duurzame, groene stad blijven meetellen. 1 Alterra, onderdeel van Wageningen University & Research Centre: 2

3 Enkele voordelen van kleinschalig groen in de Binnenstad 1. Kwalitatief hoogwaardig gevelgroen draagt niet alleen als kijkgroen bij aan de kwaliteit van de openbare ruimte, maar zuivert bovendien vervuilde lucht. 2. Als bewoners en ondernemers gaan meebetalen aan de aanleg van groen, en mede zorg dragen voor het onderhoud ervan, zal dit niet alleen kostendrukkend werken maar er ook toe leiden dat de roemruchte Hollandse stoep weer verlengstuk van de woning wordt. Bewoners en ondernemers zullen meer plezier beleven aan de mooie en groene openbare ruimte omdat ze er zelf aan mee hebben gewerkt. 3. Straten met veel groen en bloemen zijn schoner. Waar planten groeien en bloemen bloeien wordt minder wild geplast. Men zal minder neigen om afval neer te gooien. En daar waar bloembakken hangen of staan, is geen plek meer voor wildgeparkeerde fietsen. 4. Variatie in geveltuingroen of verticale tuinen past bij het karakter en de historie van de binnenstad. De historische binnenstad dankt zijn faam immers mede aan de variatie in gevels. 5. Het toenemend gebruik van (met name bloeiende) planten in andere (Europese) steden, in perken en bakken, hangend of staand en in verticale tuinen toont het succes van een groene en bloeiende binnenstad aan. De ervaring leert hier dat de angst voor vandalisme van dergelijke voorzieningen grotendeels ongegrond is. Verticale tuin en ander kleinschalig groen De verticale tuin wordt vaak gebruikt in stedelijke gebieden waar steeds minder ruimte voor groenvoorzieningen zijn. De demping van het geluid wordt verbeterd, er is meer filtering van de fijnstof in de lucht en er is extra isolatie. Daarnaast zijn er ook enkele esthetische meerwaarden zoals zichtgroen, of worden lelijke gebouwen gecamoufleerd. In wordt nu langs de hoofdgrachten gekozen voor Iepen, vanwege hun weerbaarheid en het beeld langs de grachten. Op andere plekken (bijvoorbeeld pleinen) is er ruimte voor andere boomsoorten. Het streven naar eenheid en het gebruik van duurzaam materiaal staat kleinschalig groenbeleid niet in de weg. Voor een succesvol groenbeleid is meer overleg met bewoners en ondernemers nodig én de wil om samen met het stadsdeel aanlegkosten en onderhoudstaken te delen. Meer kleinschalig groen samen met bewoners en ondernemers De VVD en GroenLinks zien de uitbreiding van het aantal geveltuinen, verticale tuinen en andere kleinschalige groenvoorzieningen als een unieke kans om tegen relatief lage kosten en met eenvoudige middelen een publiekprivaat groenproject op poten te zetten dat aan de groeiende groenbehoefte van bewoners en ondernemers voldoet. Hiervoor gelden enkele voorwaarden: 3

4 1. Mentaliteitsverandering Het stadsdeel zou ten aanzien van alle vormen van groen een mentaliteit moeten hebben van ja, mits. Dit betekent dat vergroening in al haar vormen wordt toegejuicht en ondersteund, mits gedaan volgens een aantal nader op te stellen randvoorwaarden, zoals bijvoorbeeld doorloopruimte en schoon, heel en veilig. 2. Activeer, adviseer en laat dan los Faciliteer met de gebiedsbeheerder, de rayonmanager en de groenambtenaar per gebied of straat een startbijeenkomst over klein groen. Toon je welwillendheid als overheid als het gaat om het oplossen van mogelijke knelpunten. Maak de expertise van het stadsdeel als het gaat om vergroening beschikbaar voor ondernemers en bewoners(verenigingen). Maak duidelijk wat er mag en kan en dat het stadsdeel beschikbaar is voor advies en informatie. Maak de randvoorwaarden duidelijk die voor dat gebied gelden en geef ruimte. 3. Gebiedsgerichte benadering Uiteraard zijn er voor verschillende gebieden verschillende afwegingen te maken ten aanzien van de mate van vergroening en de vorm die die vergroening in een bepaald gebied aanneemt. Zo ligt vergroening van de Leidsestraat, of beplanting van de boomkransen op de hoofdgrachten niet voor de hand. Het stadsdeel zou in deze gebieden weer wel kunnen kiezen voor het actief nastreven of faciliteren van verticaal groen; een serie hangmanden met zomerbloeiers zou hier wel een plek kunnen vinden. Voorstellen Maak verticale beplanting van gevels welstandstechnisch mogelijk Breng in kaart tegen welke richtlijnen of vergunningen bewoners en ondernemers nu nog aanlopen als zij hun gevel willen vergroenen of met bloembakken willen sieren. Waar mogelijk wordt de regelgeving versoepeld voor groene initiatieven zoals in deze notitie wordt geschetst. 4

5 Maak afspraken met bewoners en ondernemers Geef bewoners en ondernemers meer ruimte om eigen bloembakken te plaatsen bij huizen en winkels, in straten (zoals de Herenstraat) en grachten. Er gelden hierbij een paar duidelijke voorwaarden om de (verkeers)veiligheid en voldoende vrije doorgang voor voetgangers en mindervaliden te waarborgen. Maak met ondernemers uit bepaalde gebieden, bijvoorbeeld de Negen Straatjes, afspraken over de mogelijkheden om voor bepaalde gebieden een samenhangend groenplan of zomer-bloeiplan op te stellen; sta toe dat er bijvoorbeeld aan alle grachtenbruggen die zich daarvoor lenen door ondernemersverenigingen bloembakken worden opgehangen, zolang deze eenvormig zijn en worden onderhouden. Stimuleer het onderhoud van groenplannen gedurende het gehele jaar. Onderhoud is een belangrijke voorwaarde voor het slagen van meer groen in de binnenstad. Die voorwaarde en de nastreving ervan zal gedeeld moeten worden met de bewoners. Kies bij herinrichting voor groenmaximalisatie Dit is een kwestie van doen en niet van geld. Respecteer bestaand groen zoveel mogelijk. Verricht een zichtbare inspanning om waardevol groen (mede te beoordelen door de buurt) op te nemen in het ontwerp. Het stadsdeel laat in kaart brengen waar bloembakken, geveltuinen, verticale tuinen en andere kleinschalig groen aanwezig zijn en waar ruimte is om nog meer aan te leggen en laat de behoefte onder bewoners en ondernemers meetellen. Betrek bewoners en ondernemers bij actieve vergroeningsgebieden Er zijn gebieden waar het stadsdeel op korte termijn actieve vergroening nastreeft door binnen bestaande budgetten zelf te werken aan intensivering van kleinschalig groen in boomkransen en verticaal groen aan bomen. Het is belangrijk dat bewoners en ondernemers hierbij actief worden betrokken. Beleg in actieve vergroeningsgebieden een startbijeenkomst over geveltuintjes, eventuele mogelijkheden voor groen in potten (zoals in veel dwarsstraatjes in de Jordaan) én verticaal gevelgroen. Ook moet worden uitgelegd onder welke voorwaarden een plantenbak of mand aan een brugleuning of lantaarnpaal mag hangen, in plaats van alle vormen die niet mogen. Leg verticale tuinen aan bij panden die eigendom zijn van het stadsdeel Het stadsdeel kan een inspirerend voorbeeld zijn. Kies een pand per jaar uit dat eigendom is van het stadsdeel en leg gevelbeplanting aan, zodat daar langzaam een groene gevel ontstaat. Lelijke gevels en panden die in aanmerking komen voor een verticale tuin worden in kaart gebracht. Bij De Witte Boei bijvoorbeeld zou dit jaar een eerste verticale tuin kunnen worden aangelegd. Daarnaast stellen GroenLinks en de VVD voor dat het stadsdeel in overleg met de centrale stad de Stopera aan de kant van het Waterloopplein van een groene gevel voorziet: een feest voor het oog van bewoners, passanten en toeristen. 5

6 Stel een jaarlijkse prijs in Een jaarlijkse prijs voor de mooiste groene, bloeiende (winkel)straat of gracht zou een extra stimulans kunnen geven. Zoek daarvoor samenwerking met kwekers in de omgeving van Amsterdam. Nu het bloemencorso uit de stad is verdwenen, is het tijd voor een nieuwe vorm van flower power in de hoofdstad van bloemenland Nederland. Dit raadsvoorstel is in april 2012 ingediend. De artist impression op de voorpagina is gemaakt door architect Jonas Strous. 6