Publicaties Stadsdeelbestuur 2011 Stadsdeelraad Vergaderstukken/raadsvoorstellen 27 september 2011-o

Transcriptie

1 Publicaties Stadsdeelbestuur 2011 Stadsdeelraad Vergaderstukken/raadsvoorstellen 27 september 2011-o Voorstel van Over Aan De raadsleden De Meij, Van Lissum, Smit (allen VVD) en Meelker (GroenLinks) Wijziging welstandsnota Centrum De stadsdeelraad Afbeeldingen: Hotel L Europe Links: historische opname, Rechts: opname 2007 vóór de huidige verbouwing Bijgevoegde documenten: Afschrift vonnis Rechtbank Amsterdam inzake markiezen & Historische Zonwering, Rijksdienst Cultureel Erfgoed Zonweringen Inleiding In onderstaande notitie gaan VVD en Groenlinks Centrum in op het eenzijdig verbod van markiezen als zonwering voor monumenten. Doel van deze notitie is om net zoals in de nota die vanaf 2006 van kracht was, en is aangepast in het najaar van 2009 (van kracht 30 november 2009), markiezen als alternatief op markisolettes op te nemen in de digitale welstandsnota. Werd deze keuze in de vorige periode nog opengelaten, in de huidige welstandsnota wordt het gebruik van markisolettes gedicteerd. Naa r aanleiding van een uitspraak van de rechtbank (AWB 04/4232 WW44; 9 november 2005) heeft het ambtelijk apparaat gekozen om de mogelijkheid voor markiezen eruit te halen. Daarnaast pleiten wij ervoor dat een aanvraag voor vervanging of plaatsing van zonwering op een makkelijkere manier dan de huidige situatie mogelijk moet zijn. Daarvoor bespreken wij diverse voorbeelden, zoals dat van hotel l Europe, dat aangeeft hoe authentieke zonwering in ons stadsbeeld past. Deze voorbeelden zijn in de bijlagen opgenom en. Verschenen op 2 augustus 2011

2 Gemeente Amsterdam Stadsdeel Centrum Op 6 april 2011 heeft Stadsdeel Centrum voor monumenten en monumentale panden energiebesparende tips gepubliceerd. In deze publicatie wordt gesteld dat monumenten op zich al heel duurzaam zijn. 1 Wij zijn van mening dat deze gestelde duurzaamheid niet genoeg benut wordt door de strenge eisen van de (digitale) welstandsnota. Aanpassingen en verbouwingen die de duurzaamheid van monumentale panden vergroten zouden toegestaan moeten worden. Dat is helaas nu vaak niet het geval omdat verduurzaming van monumenten door de huidige welstandsnota niet mogelijk wordt gemaakt. Het programakkoord stelt ten doel dat energiebesparing en duurzame energievoorzieningen worden gestimuleerd en gefaciliteerd door de welstandsregels te versoepelen en vergunningsprocedures en subsidieregelingen te vereenvoudigen. 2 In een toekomstige notitie zullen wij daarom ook andere aanpassingen van de welstandsnota betogen om zo energiebesparing en duurzame energievoorzieningen voor monumenten mogelijk te maken. 1. Uniformiteit welstandsnota op het gebied van zonwering & vereenvoudiging vergunningseisen 1.1. Zonwering De huidige digitale welstandsnota centrum stelt onder de sneltoetscriteria voor zonweringen dat: zonwering van het type valarm of markisolette dient te zijn of geheel vlakhangend. In een publicatie van de Rijksdienst voor het cultureel erfgoed over zonweringen 3 is opgenomen dat zonwering de verzamelnaam voor allerlei constructies en voorzieningen is die de overlast van zonnestralen moeten tegengaan. Over de voordelen wordt aangemerkt: Al eeuwenlang wordt er zonwering op gebouwen aangebracht. Zonwering heeft het directe doel om de lichtinval te doseren en de binnentemperatuur te temperen. Niet onbelangrijk is dat zonwering helpt om de verkleuring door ultraviolet licht te beperken van (o.a.) schilderwerk (en) parketvloeren. Door herbestemming van historische gebouwen en door hogere eisen op het gebied van leefcomfort is er tegenwoordig bij monumenteigenaren meer dan ooit belangstelling voor diverse typen van zonwering. Kortom, door middel van zonwering kan op een duurzame manier de temperatuur worden gereguleerd en het interieur beschermd worden. In het verleden werd zonwering vaak met het type huis ontworpen, het vormde zo een geheel met de architectuur. Ook op plaatsen op gebouwen waar niet direct zonwering nodig is, kan men historische zonwering tegenkomen. Bij het daar aanbrengen hebben vaak andere motieven een rol gespeeld, zoals verduistering en architectonische redenen. Andere redenen van belang voor de cultuurhistorische waarden van de binnenstad van Amsterdam zijn dat zonwering grandeur aan een gevel (hotels) geeft en ook vaak het zonnige uiterlijk van het gebouw verhoogd. Markiezen Er zijn volgens de brochure cultuurhistorie historische zonwering twee basistypen markiezen te onderscheiden. Het ene type is een vast gemonteerd afdakje van schermdoek boven vensters en deuren. Het Zie PAK : Instrumenten, bij Duurzaam Bouwen, Welstand, Architectuur en Monumenten, pagina 9 3 Brochure cultuurhistorie 17, Historische Zonwering, Publicatie Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (2010) 2

3 Gemeente Amsterdam Stadsdeel Centrum andere type is een opvouwbaar scherm. De toepassing is altijd aan de buitenzijde van de gevel. Markiezen weren de zonnestralen in tegenstelling tot zonneschermen, ook aan de zijkanten. Voor het restaureren of vernieuwen van zonwering die in het verleden is weggehaald en niet meer teruggeplaatst, kan subsidie bij de Rijksdienst worden aangevraagd. Indien de historische zonwering geheel of gedeeltelijk is verdwenen kan overwogen worden deze weer aan te brengen. Welstandsnota Gezien het voorgaande is des te vreemder dat stadsdeel Centrum in haar laatste welstandsnota van 30 november 2009 een verbod op markiezen heeft gezet. De VVD pleit er dan ook voor om de keuze voor markiezen weer op te nemen en de welstandsnota op dit punt aan te passen. Ieder pand verdient afhankelijk van zijn historische achtergrond, een eigen type zonwering en het simpel verbieden van markiezen staat dit in de weg. De welstandsnota die voorheen (voor 2009) in gebruik was sprak voor het gebruik van zonwering alleen een voorkeur uit voor markisolettes en liet daardoor automatisch ruimte voor (aanvraag van) gebruik van markiezen (Art. 3.2: De voorkeur gaat uit naar markiezen van het valarm- of markisolettype of geheel vlakhangende zonweringen ). Welstandsnota s van andere stadsdelen spreken zich niet zo direct uit over markiezen als ons stadsdeel. De missende uniformiteit van de welstandsnota s op het gebied van regels voor markiezen is ons op verschillende negatieve wijzen duidelijk geworden. Aan de hand daarvan dringen wij in dit initiatiefvoorstel er allereerst op aan dat markiezen in ons stadsdeel door aanpassing van de welstandsnota op het gebied van regels voor zonwering weer toegestaan wordt. Als motivatie hiervoor verwijzen wij naar de brochure van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed uit 2010 (zie bijgevoegde publicatie). Hierin wordt gezegd dat historische zonwering een onderdeel vormt van de cultuur-historische waarden van een pand. Hiermee wordt in een notendop aangegeven door de Rijksdienst dat ieder pand, afhankelijk van de historische achtergrond, zijn eigen type zonwering behoeft en dat het opleggen van één type zonwering voor alle architectuurvorme n per definitie een welstandelijk monstrum creëert; zoals thans het geval is en dus dwingend eenzijdig wordt opgelegd. Het wegvallen van zonwering verarmt het beeld van een historisch gebouw voor zover daar bij het ontwerp rekening mee is gehouden of het architectonisch past. 3

4 Gemeente Amsterdam Stadsdeel Centrum Historische zonwering als onderdeel van de cultuurhistorische waarden en totaal ontwerp van een pand. (Plantage Kerklaan) 1.2 Indieningsvereisten Wij hebben vernomen dat in de praktijk door diverse verzoekers van vergunningen is gesteld dat de vergunningaanvraag zeer gedetailleerd moet worden gedaan. Voor een aanvrager (zowel particulier als bedrijf) is het vrijwel niet meer mogelijk zonder een tekening van een architect (zie bijlage 2) een aanvraag bouwvergunning te doen voor een zonwering. De kosten hiervan wegen uiteindelijk niet meer op tegen de kosten van de zonwering. De leges zijn net zo duur als de zonwering zelf, dus vereenvoudiging van de regelgeving voor de aanvraag van een zonwering weegt in dit kader zwaar. Het gehele aanvraagtraject is zeer tijd- en kostenverspillend. Bij de sector openbare ruimte is door ons al eerder gepleit voor aanpassing van de indieningsvereisten. 3. Momentum en verzoek aan het dagelijks bestuur Wij verwijzen voordat wij onze aanbevelingen aan het dagelijks bestuur doen naar de bijlagen en bijgevoegde documenten bij deze notitie, waaruit de negatieve praktische werking van de huidige welstandsnota duidelijk wordt: Een praktijkvoorbeeld van weigering van markiezen door de welstandscommissie en een uitspraak van de rechtbank die het stadsdeel in een vergelijkbare zaak in het ongelijk heeft gesteld: Er wordt immers 4

5 Gemeente Amsterdam Stadsdeel Centrum uitsluitend getoetst aan de Welstandsrichtlijnen en (er) wordt niet concreet ingegaan op de vraag of gelet op monumentale status van het pand en de ligging andere overwegingen een rol kunnen spelen. Met betrekking tot de ingewikkelde indieningsvereisten is een voorbeeld opgenomen van een zeer gedetailleerde bouwtekening als vereiste voor aanvraag. Afsluitend geldt met betrekking tot deze notitie dat door de toekomstige wijziging van de welstandsnota s naar aanleiding van het samenvoegen van de stadsdelen uniformiteit op het gebied van welstand juist nu zeer wenselijk is. Gezien het voorgaande verzoeken wij het dagelijks bestuur: 1. Te bewerkstelligen dat op korte termijn in de welstandsnota onder de sneltoetscriteria voor zonweringen, de bepaling: de zonwering op de hogere bouwlagen dient binnen de negge te blijven, zij dient van het type valarm of markisolette te zijn of geheel vlakhangend Wordt vervangen door: de zonwering op de hogere bouwlagen dient binnen de negge te blijven, zij dient van het type markies, valarm of markisolette te zijn of geheel vlakhangend 2. Te bewerkstelligen dat de eisen voor het aanvragen van een omgevingsvergunning voor een zonwering worden vereenvoudigd op zo n wijze dat het voor een particulier en/of bedrijf mogelijk wordt deze zelf aan te vragen zonder tussenkomt van architecten die hoge kosten met zich meebrengen. In plaats van een tekening van een architect is een beoordeling door een foto van het pand (gesitueerd in de straat), een foto van de ramen waar de markiezen komen te hangen en de afbeelding en/of werktekening van de fabrikant toereikend voor de aanvraag. 5

6 Gemeente Amsterdam Stadsdeel Centrum Bijlage 1: Praktijkvoorbeeld M.J Kosterstraat en l Europe. Een welstandsweigering voor de Maarten Janszoon Kosterstraat voor vervanging en plaatsing van markiezen van 6 oktober 2009 heeft het stadsdeel een langslepende kwestie in de maag gesplitst. Ondanks dat het aangezicht van het pand gelijk is gebleven als de situatie daarvoor, heeft de welstandscommissie beoordeeld dat voor plaatsing een aanvraag gedaan had moeten worden, waar de bewoners van het pand in de veronderstelling waren dat het onderhoud betrof. Vervolgens heeft het stadsdeel een dwangsom opgelegd van in eerste instantie ,- omdat de markiezen niet binnen de negge waren opgehangen. Toen de bewoner dit had gecorrigeerd, kreeg hij direct bericht dat hij de markiezen in zijn geheel moest weghalen, wegens het niet voldoen aan de welstandsnorm. De VVD is van mening dat een dwangsom van ,- voor het (onbewust) plaatsen van niet toegestane zonwering erg ver gaat en dat deze zeer moeizame gang van zaken oplossing verdient. Maatwerk is hier absoluut gewenst, te meer omdat er op dit moment een aanvraag voor het plaatsen van zonwering van dezelfde eigenaar in behandeling is, waardoor de huidige dwangsom van , - (nog) wordt aangehouden. In onderhavige situatie ging het om vervanging van markiezen die al jarenlang op dezelfde plaats aan de gevel hingen en naar de mening van de VVD in het overgangsrecht vallen. De Oude welstandsnota gold namelijk voor de al jarenlang hangende markiezen. De welstandsweigering is gedateerd op 6 oktober 2009, tijdens het vaststellen van de nieuwe welstandsnota. Dat de laatste welstandsnota van Centrum geen markiezen toelaat en de voorlaatste welstandsnota wel, zonder dat het iets of iemand duidelijk is waarom markiezen niet meer toegestaan worden, doet sterk vermoeden dat het gebruik van zonwering in ons stadsdeel onder het oordeel van een s oort smaakpolitie is gekomen. Dat ook Hotel L Europe van de welstandscommissie de oude markiezen niet mag vervangen door nieuwe, waardoor een vertrouwd stadsgezicht en architectonisch totaal ontwerp is verdwenen, versterkt dit vermoeden. Uit de foto s op de voorpagina kan direct de conclusie worden getrokken dat het stadsbeeld ongewijzigd zal blijven als men na vele jaren de zonwering gelijk de oude vervangt. 6

7 Gemeente Amsterdam Stadsdeel Centrum Bijlage 2: Onderstaande bouwtekeningen zijn als vereiste ingediend bij de vergunningaanvraag voor markiezen op de M.J. Kosterstraat. Vereiste gedetailleerde tekeningen zoals deze zadelen bewoners en ondernemers met hoge kosten op voor een vergunningaanvraag. Zonwering bestaande situatie: 7

8 Gemeente Amsterdam Stadsdeel Centrum Zonwering nieuwe situatie: 8

9 Gemeente Amsterdam Stadsdeel Centrum Bijlage 3: Historische zonwering als onderdeel van de cultuurhistorische waarden en totaal ontwerp van een pand. (Buurt Amstel/ Achtergracht) 9

10 Gemeente Amsterdam Stadsdeel Centrum 10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26