Rationeel waterbeheer bij steden en gemeenten
|
|
- Diana Smits
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Rationeel waterbeheer bij steden en gemeenten Marie De Winter, dienst Minawa, Provincie Dirk Van der Stede, VLAKWA Provinciale Minaraad, 6 juni Vlaams Kenniscentrum Water Onafhankelijke intermediair werkingsgebied Vlaanderen gevestigd in Kortrijk Leden: LNE, VMM, FIT,, Provincie West-Vlaanderen, POM, Inagro, Ugent KULeuven UAntwerpen en Hogescholen, werkgevers (Unizo, VOKA, Boerenbond, ABS, Federaties), (drink)watermaatschappijen, GEEN INDIVIDUELE BEDRIJVEN Rol: Initiëren, coördineren, faciliteren van Onderzoeksprojecten Demoprojecten Kennisverspreiding Eerstelijnsadvies aan kmo s Beleidstechnisch advies Visie 2050 van de Vlaamse Regering Ondernemers, onderzoekers en overheden werken samen in het Vlaams Kenniscentrum Water Met financiële steun via Besluit Vlaamse Regering (economie en innovatie), Provincie West-Vlaanderen, EFRO, Vanaf 1 januari 2016 inkanteling in VITO als onafhankelijke afdeling 2 1
2 1. Start van pilootproject OPSTART Provinciale Minaraad Infoavond groene economie 16 oktober stellingen/cases + opstart werkgroepen per case stelling Waterbesparing : Mijn gemeente kan 30% water besparen (?) in gebouwen in eigen beheer zonder overschakelen op alternatieve waterbronnen voorgesteld door Dirk Van der Stede gebaseerd op cijfergegevens van o.a. case VTI Izegem 3 1. Start van pilootproject Werkgroep rationeel waterbeheer bij steden en gemeenten Eerste bijeenkomst februari 2014 Trekker: Minawa-Provincie (organisatorisch) + VLAKWA (expertise) Ambtenaren milieu en patrimonium uit 5 West-Vlaamse steden/gemeenten: Harelbeke, Hooglede, Ledegem, Menen, Poperinge 30 augustus 2016: 9de bijeenkomst 4 2
3 2. Belang rationeel watergebruik Milieu Economisch: industrie, landbouw OESO rangschikking: Vlaanderen is 4de armste land/regio aangaande waterbeschikbaarheid (m³/pers/jaar) 20% van de werknemers direct werkzaam in 1 van de 15 meest waterafhankelijke sectoren!!! WATERBESCHIKBAARHEID VERHOGEN Kostprijs +- 5 EUR/m³ of per 1000 liter Verbruik > 500 m³ per jaar (vanaf 2017) Wijziging drinkwatertarifiëring, herziening grondwaterdecreet, afvalwaterheffing VMM voor grootverbruikers 5 3. Aanpak werkgroep Overleg en uitwisseling Vaststelling: heel wat gemeenten hebben géén zicht op hun watergebruik/-verbruik Cijfers verzamelen en vergelijken Kostprijs drinkwater centrumsteden: EUR per jaar -> EURO besparing Kostprijs drinkwater gemeenten/steden: EUR per jaar -> EURO besparing Bekijken: aantal sites, aantal aftappunten Uitwisselen aanpak, ervaring - zelfde knelpunten komen terug Praktische aanpak Case school, case sportzone, Opmaak checklist voor rondgang (wateraudit) Vaststelling: nood aan sensibilisering op verschillende niveaus: bestuurders, gemeenteambtenaren, onderhoudspersoneel, aannemers, architecten 6 3
4 4. Praktijkvoorbeelden in West-Vlaamse steden en gemeenten Stad/Gemeente 3 -> lekken worden heel snel getraceerd/verholpen door goede opvolging (maandelijkse registratie tellers, sensibilisering personeel, permanentie meldpunt voor lekken en defecten, snelle aanpak) Voetbalkantine: defecte boiler kostprijs extra waterverbruik: 220 (ontdekt na 1 maand door registratie en evaluatie waterverbruik; kostprijs reparatie: 113 ) Stad/Gemeente 4 -> maandelijkse registratie tellers, moeilijke interne communicatie Sporthal Douchekraan die bleef lopen gedurende het weekend; extra waterverbruik op maandbasis van 57 m³: 285 Ontharder regenereert (verbruikt zout en water) zonder te ontharden -> honderden tot duizenden euro s gaan verloren (kostprijs zouttabletten, waterverbruik, tijd bijvulling zout door personeel, enz.) 7 4. Praktijkvoorbeelden in West-Vlaamse steden en gemeenten Stad/Gemeente 5 -> registratie tellers: bepaalde maandelijks, andere jaarlijks, moeilijke interne communicatie Educatief lokaal probleem met verwarming in vorstperiode -> kapot gevroren leidingen -> 450 m³ water (2.250 ) is over straat weggevloeid -> gemeente verwittigd door buurman Dubbele betaling waterfactuur (door gemeente en voetbalclub) Zwembad (herinrichting zwembad -> wc vergeten afsluiten, liep continu door, kapotte overdrukklep bij warmwatercirculatie, ontdekt door hoge factuur) -> 300 m³/ maand extra waterverbruik (zeker 6 maanden) =
5 4. Praktijkvoorbeelden in West-Vlaamse steden en gemeenten Heel wat steden en gemeenten -> fonteinen, irrigatie voetbalvelden, water voor beplanting, doorspoelen toiletten en urinoirs, voorzieningen reiniging voetbalschoenen, enz. vaak met kostbaar drinkwater!!! -> door inzetten alternatieve waterbronnen kan er honderden tot duizenden euro s worden bespaard 9 5. Vaststellingen werkgroep Waterverbruik veelal onbekend bij eigen bestuur. Geen overzicht op as-built-plan van waterverbruikspunten, automatische systemen ed. Er is meer bewustzijn rond energieverbruik (aardgas en elektriciteit), water is (veelal) geen prioriteit Moeilijke interne communicatie Op verschillende niveaus Verschillende sites en gebouwen verspreid over de gemeente Opvolging meterstanden en facturatie vaak ook bij verschillende diensten 10 5
6 5. Vaststellingen werkgroep Eigen technische diensten onvoldoende betrokken bij aanpassingen of verbouwing, te groot vertrouwen in studiebureaus en architecten bv. In een gemeentelijke sporthal (recent gebouw) spoelen ALLE urinoirs gelijktijdig bij het betreden van de sanitaire ruimte Heel wat gemotiveerd personeel op de werkvloer Aangekaarte problemen worden niet verholpen, personeel wordt niet betrokken bij aankopen of verbouwingen-> werkt demotiverend Door inventarisering, goede opvolging en evaluatie kan veel geld bespaard worden Ook bij geautomatiseerde systemen is opvolging noodzakelijk!!! Algemene conclusie Veel steden en gemeenten kunnen op korte termijn 30 % water besparen door een goede opvolging, goede afspraken en interne communicatie, veelal kleine ingrepen. Centrumsteden : Kostprijs EUR per jaar -> 30% besparing= EURO Andere steden en gemeenten: Kostprijs EUR per jaar -> 30% besparing= EURO Dit kan tevens aanleiding geven tot jobcreatie (groene of in dit geval blauwe jobs) 12 6
7 7. Plan van aanpak: sensibilisatie en ondersteuningsaanbod Sensibilisatie 64 West-Vlaamse gemeenten Flyer Toelichting op burgemeesters- en secretarissenoverleggen Midden-West-Vlaanderen: secretarissen en burgemeesters (2015) Zuid-West-Vlaanderen: secretarissen (dec 2015) Westhoek: secretarissen (maart 2016) Persmoment (maart 2016) Infonamiddag voor diensthoofden 12 april in Veurne Ruim 50 aanwezigen uit 27 verschillende gemeenten Plan van aanpak: sensibilisatie en ondersteuningsaanbod Checklist waar gemeenten zelf mee aan de slag kunnen inventarisatie van alle waterpunten van het gebouw en eerste detectie van defecten en onregelmatigheden. bruikbare tips of aandachtspunten per type waterverbruiker. Wateraudit via Acasus 1 gratis wateraudit voor de West-Vlaamse gemeenten rondgang door een adviseur van BASbouwen + verslag Aanvragen van Hooglede, Oostrozebeke, Avelgem, De Haan en Ledegem 14 7
8 7. Plan van aanpak: sensibilisatie en ondersteuningsaanbod Praktijkgerichte opleiding voor gemeentepersoneel Organisatie Provincie, uitvoering werd gegund aan VDAB Gratis halve dag opleiding 2 x in september 2016, 2 x in oktober 2016 bij groot succes herhaling in 2017 Groepsaankoop teststrips waterhardheid Groepsaankoop digitale watermeters? (te bekijken) Plan van aanpak: sensibilisatie en ondersteuningsaanbod Bevraging aanwezige gemeenten 12 april 2016: Ik heb interesse in een groepsaankoop digitale Ik heb interesse in een groepsaankoop teststrips Ik heb interesse in de wateraudit uitgevoerd door externen die de Ik heb interesse in de wateraudit uitgevoerd via BAS Ja Nee Ik vind het waardevol dat mijn medewerkers aan de opleiding Ik ga zelf aan de slag met de checklist 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90%100% 16 8
9 8. Vervolgtraject VLAKWA Uitrol over Vlaanderen Via Taskforce duurzaam bouwen (met DAR, VDAB, Syntra, Bouwunie, VCB, enz.) Opleiding vakmensen die voor gemeenten werken (loodgieters, sanitair, ) Op langere termijn Rationeel waterbeheer in competentiefiches, loodgieter, sanitair, facility Via overleg met Vlaamse overheid, VVSG, Vlinter, Provinciale Steunpunten duurzaam bouwen en wonen, drinkwatermaatschappijen, enz. 17 Contact Dienst Minawa - Provincie Marie De Winter T , marie.de_winter@west-vlaanderen.be Evelien Anthierens, T evelien.anthierens@west-vlaanderen.be Vlakwa Veerle Depuydt vd@vlakwa.be
Rationeel waterbeheer bij steden en gemeenten
Rationeel waterbeheer bij steden en gemeenten Marie De Winter, dienst Minawa, Provincie Regiovergadering 20 juni 2016 1 Vlaams Kenniscentrum Water Onafhankelijke intermediair werkingsgebied Vlaanderen
Nadere informatiePersnota: 30% waterbesparing bij 64 West-Vlaamse steden en gemeenten 4/03/2016
Persnota: 30% waterbesparing bij 64 West-Vlaamse steden en gemeenten 4/03/2016 Op initiatief van het Vlaams Kenniscentrum Water (Vlakwa) werd samen met de Provincie West- Vlaanderen en een 5-tal West-Vlaamse
Nadere informatieVlaams Kenniscentrum Water. Rationeel waterbeheer in steden en gemeenten
Vlaams Kenniscentrum Water Rationeel waterbeheer in steden en gemeenten Agenda Situatieschets Rationeel watergebruik door de S&G Stappenplan & Checklist Nulmeting Water Wise Cities City Blueprint Contact
Nadere informatie12/04/2016. case sportzone. Opvolging waterverbruik in Poperinge. Facturatie. Maandelijkse en halfjaarlijkse opnames. verzameld in Access
case sportzone Opvolging waterverbruik in Poperinge Facturatie Maandelijkse en halfjaarlijkse opnames verzameld in Access 1 Aanpak rondgang boomdiagram checklist 1. Zijn er naast de hoofdteller nog andere
Nadere informatieRonde technische diensten. April mei 2018
Ronde technische diensten April mei 2018 Actua Interessante opleidingen Omgevingsanalyse VVSG Netwerk Openbaar Domein Memoranda gemeenteraadsverkiezingen Code nuts Charter versnelde projectrealisatie 2
Nadere informatie30% water besparen. Ook uw stad of gemeente kan
Ook uw stad of gemeente kan 30% water besparen Door kleine ingrepen kan elke gemeente of stad op korte termijn honderden tot duizenden euro s besparen op de waterfactuur Checklist wateraudit bestaande
Nadere informatieVlaams Kenniscentrum water
Vlaams Kenniscentrum water Waterenquête Vlakwa -2015 Algemene toelichting resultaten en vervolgstappen 1 Overzicht Doelstelling & Methodologie Samenstelling van de steekproef Resultaten Bedrijven/instellingen
Nadere informatieWat? Waarom? sleutelen aan het milieu. Technische ingrepen aan het sanitair
W1 sleutelen aan het milieu Technische ingrepen aan het sanitair Wat? Waarom? Is het waterverbruik binnen de organisatie ondanks alle inspanningen opvallend hoog? Liet je al een wateraudit uitvoeren (zie
Nadere informatieEvolutie waterverbruik bij West- Vlaamse grootverbruikers
Evolutie waterverbruik bij West- Vlaamse grootverbruikers 1 Katelijne Vancleemput, 11 juni 2013 Inhoud 1. POM West-Vlaanderen 2. Analyse databanken 3. Evoluties waterverbruik per bron 4. Evoluties waterverbruik
Nadere informatieSteunpunt duurzaam wonen en bouwen
Steunpunt duurzaam wonen en bouwen Provincie West-Vlaanderen Minaraad 16 juni 2014 Wat is het steunpunt duurzaam wonen en bouwen? Gegroeid vanuit de transitiearena duurzaam wonen en bouwen (Vlaams platform)
Nadere informatieAcasus bouwt aan een partnerschap tussen overheid, onderzoeksinstellingen, opleidingscentra en de private sector.
1 Interesse in duurzaam wonen, bouwen of renoveren? Acasus! Acasus bouwt aan een partnerschap tussen overheid, onderzoeksinstellingen, opleidingscentra en de private sector. POM West-Vlaanderen Provincie
Nadere informatieHebt u onlangs een meteropnamekaart van ons ontvangen? Dan krijgt u 15 dagen de tijd om uw meterstand door te geven.
Meterstand Hoe geef ik mijn meterstand door? Hebt u onlangs een meteropnamekaart van ons ontvangen? Dan krijgt u 15 dagen de tijd om uw meterstand door te geven. Ga naar www.dewatergroep.be/meterstand
Nadere informatieWat? Waarom? zo zie je meteen het licht! Invoeren van de energieboekhouding
E1 zo zie je meteen het licht! Invoeren van de energieboekhouding Wat? Waarom? Energiebesparende acties bouw je niet op los zand. Het is belangrijk om eerst het energieverbruik in kaart te brengen en de
Nadere informatieINDUSTRIEEL AFVALWATER EN ECOLOGIE: VRIEND, NIET VIJAND. Lut Hoebeke, 1 juni 2018
INDUSTRIEEL AFVALWATER EN ECOLOGIE: VRIEND, NIET VIJAND Lut Hoebeke, 1 juni 2018 Overzicht presentatie Circulaire economie Problemen bij waterbesparing en hergebruik VLAREM artikel rond waterbesparing/waterhergebruik
Nadere informatieInterprovinciaal Kenniscentrum
Vaststellingen Veel provinciale deskundigen en zeer uitgebreide expertise, maar weinig onderlinge uitwisseling Groot aanbod, maar te vaak binnen eigen provinciegrenzen Vele opportuniteiten tot interprovinciale
Nadere informatieOntstaan en organisatie. Voorstelling organisatie. Integrale toegankelijkheid. Ontstaan en organisatie. Integrale toegankelijkheid
Ontstaan en organisatie Voorstelling organisatie Opgericht in 2001 VZW Initiatief: provincie West-Vlaanderen Doel: Coördinatie en afstemming van wat rond gebeurt Meldpunt discriminatie Netwerkpartners:
Nadere informatie12/04/2016. www.acasus.be. Acasus? www.acasus.be
Acasus? 1 Interesse in duurzaam wonen, bouwen of renoveren? Acasus! Acasus bouwt aan een partnerschap tussen overheid, onderzoeksinstellingen, opleidingscentra en de private sector. POM West-Vlaanderen
Nadere informatieAcasus?
Acasus? Interesse in duurzaam wonen, bouwen of renoveren? Acasus! Acasus bouwt aan een partnerschap tussen overheid, onderzoeksinstellingen, opleidingscentra en de private sector. POM West-Vlaanderen Provincie
Nadere informatieWat moet er gebeuren voor CoM? Aanbod ondersteuning en voorstel timing. Gemeenten staan niet alleen! Inhoudsopgave. Wat bestaat al?
Wat moet er gebeuren voor CoM? Aanbod ondersteuning en voorstel timing Marie De Winter, Dienst Minawa Nathalie Garré, wvi Inhoudsopgave Ondersteuningsaanbod wvi-provincie Ondersteuning overige partners
Nadere informatieCollectieve renovaties vanuit Gezinsbondafdelingen
Collectieve renovaties vanuit Gezinsbondafdelingen Energieconsulenten voor huishoudens Gezinsbond vzw Ivo Aerts Pieter Ledeganck energieconsulent@gezinsbond.be De Gezinsbond 260.000 gezinnen 13.500 vrijwilligers
Nadere informatieVoorstelling organisatie waterscan door de drinkwaterbedrijven
Voorstelling organisatie waterscan door de drinkwaterbedrijven Marc Buysse Riet Lismont 7 november 2013 Inleiding Waterconsumptie huishoudens en KMO s Burkina Faso Bron: IWA Gent Luik Kortrijk Leuven Brussel
Nadere informatieBevraging energiesituatie woning in het kader van het project Energiek Dorp Proven
Bevraging energiesituatie woning in het kader van het project Energiek Dorp Proven Straat : Nr. :. Bus :. Ik ben huurder Ik ben eigenaar Alle gegevens worden anoniem verwerkt. Het vragen naar de straat
Nadere informatieBijlage 2: ENGAGEMENTSVERKLARING VOOR EEN VERSTANDIG ENERGIEGEBRUIK
Bijlage 2: ENGAGEMENTSVERKLARING VOOR EEN VERSTANDIG ENERGIEGEBRUIK Vlaams minister Kris Peeters wil met een verstandig energiebeleid niet alleen het aanbod sturen maar ook en vooral de vraag beheersen.
Nadere informatieElke liter weloverwogen
Elke liter weloverwogen Water in overvloed op onze planeet. Of niet? Ongeveer 70 % van het aardoppervlak is ermee bedekt, maar toch is de voorraad water die geschikt is voor menselijke consumptie niet
Nadere informatieWatervoorziening Acties provincie West-Vlaanderen
Watervoorziening Acties provincie West-Vlaanderen Bart Naeyaert, gedeputeerde voor landbouw en integraal waterbeleid 31_01_2019 De provincie West-Vlaanderen en waterlopen Bevoegd voor de ingeschreven waterlopen
Nadere informatieGrote Waterenquête bij de burgers in Vlaanderen 2018: resultaten
Grote Waterenquête bij de burgers in Vlaanderen 2018: resultaten Tussen 22 maart en 23 april hield Vlakwa een grootschalige waterenquête bij de burgers in Vlaanderen. Aan de hand van 8 stellingen en 6
Nadere informatieOpen innovatie in de bouwsector
Open innovatie in de bouwsector Rol van de introductie van het E-peil Onderzoekscontext Onderzoeksmethodologie Gesprekken met ervaringsdeskundigen Groepsgesprekken met deskundigen van kenniscentra Interviews
Nadere informatieGrondwaterbescherming in Vlaanderen
Grondwaterbescherming in Vlaanderen Brugge, 12 mei 2014 Dominique Huits 175 personeelsleden 30 ha eigen proefvelden (12 ha biologisch) Jaarlijks ± 80 proefvelden bij landbouwers verspreid over de provincie
Nadere informatieVoorkom een hoge waterfactuur door snel lekken op te sporen
Voorkom een hoge waterfactuur door snel lekken op te sporen LEKKEN OPSPOREN IN 3 STAPPEN Stap 1: Volg je waterverbruik op Op de jaarlijkse verbruiksfactuur vind je in handige balkjes een overzicht van
Nadere informatieRealisaties EHBTM koepelproject. Peter Clauwaert Kortrijk 15/12/2015
Realisaties EHBTM koepelproject Peter Clauwaert Kortrijk 15/12/2015 1 Koepelproject EHBTM 2 Opleidingen, infosessies & ervaringsuitwisseling Netwerking en communicatie Energie en water Beeldkwaliteit,
Nadere informatieLAC. Inspiratie LAC water. Voorkom waterarmoede. Maak afspraken met de watermaatschappijen. Organiseer je LAC-zitting
Maak afspraken met de watermaatschappijen Organiseer je LAC-zitting Ken de WATER-rechten en plichten van je klant Vermijd afsluitingen Maak een draaiboek voor je interne werking LAC Bied nazorg Betrek
Nadere informatieDoenja Lefebure. Wat voorafging
Doenja Lefebure Wat voorafging 1 Ervaringen - Input van externen is meerwaarde - Proces en contact met de externen is interessant - Moeilijk om tot concrete en direct bruikbare voorstellen te komen Doelstelling:
Nadere informatieAlgemeen Waterverkoopreglement
Algemeen Waterverkoopreglement Kris van den Belt Toezicht Drinkwater VMM toezichtdrinkwater@vmm.be AWVR Vastgelegd door de Vlaamse Regering Legt de rechten en plichten vast van de watermaatschappijen en
Nadere informatieZORG voor de TOEKOMST Expertise centrum VOEDING
ZORG voor de TOEKOMST Expertise centrum VOEDING 23 november 2012 An Callens INHOUD KATHO EC VOEDING K&E Cluster project Voeding voor senioren KATHO Afkorting Departement Campus HANTAL Handelswetenschappen
Nadere informatieIs uw verbruik normaal?
Is uw verbruik normaal? Maar dit mag ons niet doen vergeten wat zijn kostprijs en effecten op het milieu zijn. Ook al hebben we geen vat op de prijzen, ons verbruik kunnen we wel zelf beïnvloeden. Deze
Nadere informatieVlaams Netwerk Toegankelijk Bouwen EFRO VNTB. Peter Deboutte, vzw In-HAM 9 maart 2010
Vlaams Netwerk Toegankelijk Bouwen EFRO VNTB Peter Deboutte, vzw In-HAM 9 maart 2010 Uitvoerende Partners Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf Contactpersonen: J. Desmyter & S. Danschutter
Nadere informatieSTAAT VLAANDEREN DEZE
STAAT VLAANDEREN DEZE ZOMER DROOG? EEN ACTIEPLAN TEGEN DRINKWATERSCHAARSTE BIJ ONS PERSCONFERENTIE 17 MEI, KLUIZEN PROGRAMMA Situering Mieke Van Hootegem, voorzitter AquaFlanders Beleid Joke Schauvliege,
Nadere informatieNAAR EEN INTEGRALE AANPAK IN SINT-PIETERS-LEEUW Inspiratiedagen AG I&I VVSG Gent 5/9/2016 Leuven 26/9/2016
NAAR EEN INTEGRALE AANPAK IN SINT-PIETERS-LEEUW Inspiratiedagen AG I&I VVSG Gent 5/9/2016 Leuven 26/9/2016 Aanleiding De specifieke realiteit van de Vlaamse Rand: Een grote instroom van nieuwe inwoners
Nadere informatieWorkshop energiezuinig & groen verwarmen van bedrijven Oostende Welkom
Workshop energiezuinig & groen verwarmen van bedrijven Oostende - 29-11-2012 Welkom 1 Projectuitvoering voor West-Vlaanderen: De projectactiviteiten in West-Vlaanderen worden gefinancierd door: De projectpartners
Nadere informatiePROVINCIE ANTWERPEN PARTNER VOOR HERNIEUWBARE ENERGIE
PROVINCIE ANTWERPEN PARTNER VOOR HERNIEUWBARE ENERGIE Trias energetica Gebruik andere bronnen zo efficiënt mogelijk Gebruik energie uit hernieuwbare bronnen en reststromen Beperk de energievraag Duurzame
Nadere informatieWerkgroep Landbouw (2 e deel: glastuinbouw) 20 september 2007
Werkgroep Landbouw (2 e deel: glastuinbouw) 20 september 2007 Doelstelling: 75 % van het energiegebruik in de glastuinbouw op basis van aardgas en andere duurzame energiebronnen in 2012 Energie enquête
Nadere informatieWelkom. Energiediensten voor lokale besturen : Gerealiseerde energieprojecten Energiedag VVSG Antwerpen
Welkom Energiediensten voor lokale besturen : Gerealiseerde energieprojecten Energiedag VVSG Antwerpen Aanbod Energiediensten voor Lokale Besturen Wat zijn EnergieDiensten voor Lokale Besturen? Energie
Nadere informatieWerkdocument Steunpunt Duurzaam Wonen en Bouwen
Werkdocument Steunpunt Duurzaam Wonen en Bouwen Inleiding Dit document kwam tot stand op basis van de denkoefening die is gevoerd door de klankbordgroep op 25 juni 2012 van het Steunpunt Duurzaam Wonen
Nadere informatieModern gebouwenmanagement. Voordracht door Verrecas Peter Technisch Adviseur infrastructuur preventie milieu
Modern gebouwenmanagement Voordracht door Verrecas Peter Technisch Adviseur infrastructuur preventie milieu Inleiding Wij zijn er ons allen van bewust dat de energiefactuur een aanzienlijke kostenpost
Nadere informatieWATER ZELFSTANDIG WERK. Naam: Inleverdatum :
WATER Naam: Klas: Volgnummer: ZELFSTANDIG WERK Inleverdatum : 1 1. Het water Als je vanuit de ruimte naar onze planeet kijkt, is het eigenlijk onbegrijpelijk dat wij onze planeet Aarde noemen. De Aarde
Nadere informatie30/06/2014. Provinciaal klimaatbeleid en aanbod ondersteuning gemeenten. Inhoudsopgave. Provinciaal klimaatbeleid
Provinciaal klimaatbeleid en aanbod ondersteuning gemeenten Marie De Winter en Doenja Lefebure, Dienst Minawa Inhoudsopgave Provinciaal klimaatbeleid voor gemeenten Wat bestaat al aan ondersteuning? Ondersteuningsaanbod
Nadere informatieGrafische sector vooral actief op as Brugge-Roeselare-Kortrijk
Grafische sector vooral actief op as Brugge-Roeselare-Kortrijk Jens Vannieuwenhuyse sociaaleconomisch beleid, WES De grafische sector is niet in elke West-Vlaamse regio even sterk aanwezig. Waar de concentratie
Nadere informatieKader veiligere binneninstallatie
Kader veiligere binneninstallatie Kader veilige drinkwatervoorziening Bron Drinkwatermaatschappij Abonnee Productie Water Safety Plan-werking Distributie Hydrocheck Levering Nieuw engagement Pb-arm messing
Nadere informatieEen nieuwe tariefstructuur voor water
Een nieuwe tariefstructuur voor water De Vlaamse regering voert op 1 januari 2016 een nieuwe tariefstructuur in voor heel Vlaanderen. In het overgangsjaar 2016 zie je op je factuur zowel het oude tarief
Nadere informatieTroonstraat 125-1050 Brussel Tel. 02 507 88 77 - E-mail: studiedienst@gezinsbond.be www.gezinsbond.be/gezinspolitiek. Waterbeleid
Troonstraat 125-1050 Brussel Tel. 02 507 88 77 - E-mail: studiedienst@gezinsbond.be www.gezinsbond.be/gezinspolitiek Mei 2010 Waterbeleid Standpunt van de Gezinsbond De leidraad in het standpunt van de
Nadere informatieCO 2 -neutrale bedrijventerreinen
CO 2 -neutrale bedrijventerreinen POM Limburg 7 december 2009 Vraag naar kwaliteit Eisen in het subsidiebesluit Inrichtingsplan: goede inrichting, aandacht voor veiligheid, mobiliteit, landschappelijke
Nadere informatieESCOLIMBURG2020 Ondersteuning aan lokale besturen. Sandra Penders (Dubolimburg) Dirk Schreurs (Infrax)
ESCOLIMBURG2020 Ondersteuning aan lokale besturen Sandra Penders (Dubolimburg) Dirk Schreurs (Infrax) ESCOLimburg2020: het project Doel: versnelde realisatie energie-performante overheidsgebouwen Goede
Nadere informatieVragenlijst Integraal Waterbeheer op land- en tuinbouwbedrijven in uw gemeente /stad
Vragenlijst Integraal Waterbeheer op land- en tuinbouwbedrijven in uw gemeente /stad Water is een kostbaar goed en vormt één van de basisbehoeften in onze maatschappij. Wereldwijd wordt water steeds schaarser.
Nadere informatieKinetico waterontharders: checklist voor storingen. Probleem oplossingen Gebruik deze probleem oplossingen in combinatie met de installatiehandleiding
Kinetico waterontharders: checklist voor storingen. Probleem oplossingen Gebruik deze probleem oplossingen in combinatie met de installatiehandleiding Verzamel informatie: * Wat is de klacht om uit te
Nadere informatieDuurzaamheid. Complex Duinstate
Duurzaamheid Complex Duinstate Kaatsheuvel Maart 2010 Leerling Hans van Ierland Casade Woondiensten 09-03-2010 Docent Ellen Venhuizen Wijkwerk niveau 3 fase 3 helicon opleidingen 1 Inhoud Bladzijde: Inleiding
Nadere informatieNetwerk klachtenmanagement
Netwerk klachtenmanagement 8 maart 2017 Leen Cassiers - Coördinator klachten en meldingen Agenda Korte voorstelling van het Agentschap Wegen en Verkeer - Wie zijn we en wat doen we? Wat is ons klachtenbeeld?
Nadere informatieSteunpunt duwobo. provincie West-Vlaanderen: voorstelling
Steunpunt duwobo provincie West-Vlaanderen: voorstelling Wat is het steunpunt duwobo? Steunpunt duurzaam wonen en bouwen Gegroeid vanuit de transitiearena duurzaam wonen en bouwen (Vlaams platform) Naar
Nadere informatieFiche 1: Urbain Cayzeele vzw Het Havenhuis
Fiche 1: Urbain Cayzeele vzw Het Havenhuis Binnen onze VZW is deze doelstelling voorlopig niet opgenomen. Bij de nieuwbouw is dit reeds voorzien bij de besprekingen met architectenbureau en met VIPA. Vipa
Nadere informatieOpenbare verlichting in Avelgem
Openbare verlichting in Avelgem Lut Deseyn Schepen van Milieu Lut.deseyn@avelgem.be 1. Inleiding 2. Duiding 2. Het project 3. Kosten en Besparing 5. Opvolging en evaluatie 6. Conclusie 7. Vragen Agenda
Nadere informatieCOLLECTIEF RENOVEREN. K A M P C o n d e r s t e u n t l o k a l e o v e r h e d e n e n b u r g e r s
COLLECTIEF RENOVEREN K A M P C o n d e r s t e u n t l o k a l e o v e r h e d e n e n b u r g e r s 1-05/04/2017 COLLECTIEF RENOVEREN WAAROM? Waarom? Collectief renoveren? De rol van Kamp C? Duurzaambouwloket.be
Nadere informatieVVSG #TREFDAGSOCIAAL. Lokale schouders voor globale uitdagingen Titel Naam Spreker. Prof. Lesage, Prof. Hermans, Burgemeester Janssens (Vorselaar)
VVSG #TREFDAGSOCIAAL Lokale schouders voor globale uitdagingen Titel Naam Spreker Prof. Lesage, Prof. Hermans, Burgemeester Janssens (Vorselaar) Prof. Dries Lesage 2 Agenda 2030 en de SDG s 27 september
Nadere informatieINNOVATIEF GROEIGERICHT ONDERNEMEN
INNOVATIEF GROEIGERICHT ONDERNEMEN Dirk Van Dyck VOKA West-Vlaanderen 20 Mei 2019 VARIO = ONAFHANKELIJK LEDEN BENOEMD TEN PERSOONLIJKE TITEL VARIO ADVISEERT Vlaamse Regering en Vlaams Parlement Over Wetenschaps-,
Nadere informatieOrganisatie & aanpak toebedelingsproces i.k.v. Vlaams Reservepakket bedrijventerreinen. Toelichting economische actoren
Organisatie & aanpak toebedelingsproces i.k.v. Vlaams Reservepakket bedrijventerreinen Toelichting economische actoren 1 Uitgangspunten De provincie wil in samenwerking met de POM de beslissing van de
Nadere informatieOndersteuning bij deelname aan KP7
Samenwerkingsverband tussen IWT Vlaanderen en het departement Economie, Wetenschap en Innovatie van de Vlaamse overheid Thematische infosessie KP7 Overzicht presentatie 1. Ondersteuning door het Vlaams
Nadere informatieSESSIE #3 Bedrijvig met een werkloze auto. Een aantal vaststellingen Smart Move. 18/11/2014 Inspiratiedag Leg de Link
SESSIE #3 Bedrijvig met een werkloze auto. Een aantal vaststellingen Smart Move 18/11/2014 Inspiratiedag Leg de Link 18/11/2014 Inspiratiedag Leg de Link Context: Mobimix www.mobimix.be Informeren van
Nadere informatieDrijfveren en noden van professionele groene stroom consumenten.
Drijfveren en noden van professionele groene stroom consumenten. Een visie vanuit de industriële sector Alex Polfliet Zaakvoerder Zero Emission Solutions : facts and figures Gevestigd in Aalst Opgericht
Nadere informatieBEKNOPTE PROJECTMANAGEMENTFICHE VOOR TWEEDE FASE RENOVATIEPACT
Werf 3 (deeltaak 1): Renovatieadvies voor de (nieuwe) woningeigenaar Inhoud van het renovatieadvies vastleggen: o Omschrijving van de inhoudelijke elementen die in het renovatieadvies aan bod moeten komen,
Nadere informatieAls u op 3 van deze 5 vragen met ja antwoordt moet u zeker blijven zitten!!! U wil besparen op uw water- en energieverbruik?
mevisco.be Als u op 3 van deze 5 vragen met ja antwoordt moet u zeker blijven zitten!!! U wil besparen op uw water- en energieverbruik? U wil uw verbruik en uw bedrijfsprocessen opvolgen? U wil uw verbruik
Nadere informatieFoto van de lokale arbeidsmarkt
Regioscan West-Vlaanderen Werkt 1, Foto van de lokale arbeidsmarkt Tanja Termote sociaaleconomisch beleid, WES Er zijn tussen de West-Vlaamse regio s en gemeenten grote verschillen vast te stellen op het
Nadere informatieWat kost beregening in groenten? Greet Tavernier, PCG Studieavond industriebloemkool Dep. Landbouw & Visserij, 19/02/2019
Wat kost beregening in groenten? Greet Tavernier, PCG Studieavond industriebloemkool Dep. Landbouw & Visserij, 19/02/2019 Het Nieuwsblad Het Nieuwsblad De Standaard Het Nieuwsblad De Standaard 2 Demonstratieproject
Nadere informatieZaal KLEINE FOYER 4.6. Bedrijven op weg zetten naar hernieuwbare energie
Zaal KLEINE FOYER 4.6. Bedrijven op weg zetten naar hernieuwbare energie Bedrijven op weg zetten naar hernieuwbare energie Klimaatdag VVSG, 3 mei 2019 2 BISEPS duurzame energie voor bedrijven 3 SYNERGIEën
Nadere informatie:: Energiezorg in scholen
:: Energiezorg in scholen www.cenergie.be Daisy Dierickx (daisy.dierickx@cenergie.be ) Cenergie, productmanager energie-audits Johan Coolen (johan.coolen@cenergie.be) Cenergie, productmanager onderzoek
Nadere informatieAlgemeen Waterverkoopreglement
Algemeen Waterverkoopreglement Kris van den Belt Toezicht Drinkwater VMM toezichtdrinkwater@vmm.be AWVR Vastgelegd door de Vlaamse Regering Legt de rechten en plichten vast van de watermaatschappijen en
Nadere informatie3. Hoeveel bedroeg de provinciale spreiding in absolute cijfers en het aantal unieke klanten ten aanzien van de beroepsactieve bevolking in 2015?
SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 279 van EMMILY TALPE datum: 29 januari 2016 aan PHILIPPE MUYTERS VLAAMS MINISTER VAN WERK, ECONOMIE, INNOVATIE EN SPORT Loopbaanbegeleiding - Stand van zaken Op 1 juli 2013 werd
Nadere informatie2.5. Waterverbruik. Visuele voorstelling. Waterverbruik op school. Waar? Toilet. Handen wassen. Hoeveel?
2. Lessuggesties en activiteiten op klasniveau 2.5. Waterverbruik Visuele voorstelling Gemiddeld gebruiken we in ons gezin 110 liter water per persoon. Hoeveel emmers van 10 liter is dat dan voor jou?
Nadere informatieOpleiding-debat voor maatschappelijke werkers
Opleiding-debat voor maatschappelijke werkers Voortgezette module Caroline GRéGOIRE Instrumenten, observatieroosters Tr@me scrl Doelstellingen Op basis van uitwisselingen en praktische situaties het gebruik
Nadere informatieESF-project Versterkt streekbeleid 1 januari juli 2019
ESF-project Versterkt streekbeleid 1 januari 2017 31 juli 2019 Versterkt streekbeleid Zuid-Oost-Vlaanderen ACTIES Focus op een duurzame lokale economie en ondernemerschap in de regio Mobiliteit als noodzakelijke
Nadere informatieESCO. Energienamiddag Limburg 28 maart 2014
ESCO Energienamiddag Limburg 28 maart 2014 Infrax Distributienetbeheerder: ELEKTRICITEIT KABELTELEVISIE RIOLERING AARDGAS 126 Gemeenten alle gemeenten in Limburg 2 mio aansluitingen 1 600 medewerkers Infrax
Nadere informatieBetreft: Provinciale Minaraad
Provinciale Minaraad Verslag Datum vergadering: 27/11/2017 Betreft: Provinciale Minaraad Contactpersoon: Marie De Winter T 050 40 34 90 Verslag nr: 2017/5 Bijlagen: 1 marie.de_winter@west-vlaanderen.be
Nadere informatienr. 508 van GRETE REMEN datum: 13 april 2017 aan PHILIPPE MUYTERS Project Maak werk van je zaak - Stand van zaken
SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 508 van GRETE REMEN datum: 13 april 2017 aan PHILIPPE MUYTERS VLAAMS MINISTER VAN WERK, ECONOMIE, INNOVATIE EN SPORT Project Maak werk van je zaak - Stand van zaken Syntra, VDAB
Nadere informatie25/03/2013. Overzicht
Micro-WKK: basisbegrippen en toepassingsmogelijkheden Tine Stevens, Vlaams Energieagentschap Regiovergadering Provincie West-Vlaanderen 12 en 14/03/2013 2 Warmte-krachtkoppeling (WKK) De gelijktijdige
Nadere informatieVlaanderen is milieu. Waterscan. Afsprakenkader drinkwatermaatschappijen en de overheid 1 juli 2017 VLAAMSE MILIEUMAATSCHAPPIJ.
Vlaanderen is milieu Waterscan Afsprakenkader drinkwatermaatschappijen en de overheid 1 juli 2017 VLAAMSE MILIEUMAATSCHAPPIJ www.vmm.be Waterscan Afsprakenkader drinkwatermaatschappijen en de overheid
Nadere informatieMag het iets meer zijn?
Levenslang leren West-Vlaanderen Werkt 3, 2010 Mag het iets meer zijn? De opleidingsbehoeften in de West-Vlaamse bedrijven en organisaties Syntra West - Chris Cardinael Tanja Termote sociaaleconomisch
Nadere informatieActieplan Putwater. Kris Van den Belt
Actieplan Putwater Sensibilisatie risico s gebruik putwater Kwaliteitsbewaking niet-aansluitbare putwatergebruikers Opvolging private waterleveranciers Kris Van den Belt Aanleiding putwateractieplan Kwaliteit
Nadere informatieVLAAMSE OVERHEID. Leefmilieu, Natuur en Energie
VLAAMSE OVERHEID Leefmilieu, Natuur en Energie [C 2007/35895] 1 JUNI 2007. Ministerieel besluit inzake de rapportering van de elektriciteitsdistributienetbeheerders betreffende de uitvoering van hun REG-actieplannen
Nadere informatiePOM GROEPSAANKOOP: GROENE STROOM EN AARDGAS VOOR BEDRIJVEN
POM GROEPSAANKOOP: GROENE STROOM EN AARDGAS VOOR BEDRIJVEN POM Groepsaankoop Een groepsaankoop voor de aankoop van 100 % groene stroom uit eigen streek en aardgas aan een vaste prijs tot 31/12/2015, gezamenlijk
Nadere informatieHistoriek. LOKALE AGENDA 21 - Leuven. Milieuconvenant. Resultaten. Acties. Duurzaam beleid in convenant. Agenda 21 van UNCED, Rio 92
LOKALE AGENDA 21 - Leuven Historiek Presentatie voor delegatie van stad en gemeenten van het Brussels Gewest Agenda 21 van UNCED, Rio 92 3 aanleidingen in Leuven ondertekening milieuconvenant 1997-1999
Nadere informatieHet Meetjesland. Een regio met ontwikkelingsachterstand?
Het Meetjesland Een regio met ontwikkelingsachterstand? Periode 1988 1994 Impulsprogramma Vlaams programma 7 gemeenten 150 mio bef. vanuit Vlaanderen Projecten rond economie, toerisme en diverse Vlaamse
Nadere informatieInterprovinciale samenwerking Data & Analyse
Interprovinciale samenwerking Data & Analyse Wat kom je vandaag te weten? 1. Provinciale werking Data & Analyse 2. Interprovinciaal samenwerken 3. Provincies.incijfers.be 1. Provinciale werking Provinciale
Nadere informatieDE ONLINESHOP VOOR WATERONTHARDERS EN CV VERVANGING
Zwarteweg 82, 7532 XN Enschede (Glanerbrug) Tel: 053-461 16 11 Fax: 053-461 84 84 Email: contact@installatieworld.nl www.installatieworld.nl DE ONLINESHOP VOOR WATERONTHARDERS EN CV VERVANGING WATERONTHARDERS
Nadere informatieHoeveel kost 1 ton stoom?
Hoeveel kost 1 ton stoom? ENERGIK 23 november 2011 Valérie de Groote, INDEA Voorstelling INDEA Bruikbaar energieadvies voor industriële bedrijven Audits / Haalbaarheidsstudies Wetgeving Begeleiding bij
Nadere informatieAnalyse van het tewerkstellings- en doelgroepenbeleid Minder doelgroepen voor meer jobs
Analyse van het tewerkstellings- en doelgroepenbeleid Minder doelgroepen voor meer jobs Persconferentie 10 oktober 2013 Agenda 1. Inleiding Sonja Teughels, senior adviseur arbeidsmarktbeleid Voka 2. Studie
Nadere informatieVan waterkosten tot besparing: het goedkoopste water is het niet verbruikte. Katelijne Vancleemput, POM West-Vlaanderen 19/04/2012
Van waterkosten tot besparing: het goedkoopste water is het niet verbruikte Katelijne Vancleemput, POM West-Vlaanderen 19/04/2012 Inhoud 1. POM West-Vlaanderen 2. Waterbronnen 3. Waterbehoefte en kwaliteiteisen
Nadere informatieVLARIO is het overlegplatform en kenniscentrum Rioleringen in Vlaanderen.
VLARIO is het overlegplatform en kenniscentrum Rioleringen in Vlaanderen. VLARIO vzw 1 Huidige kennis en kennisverspreiding: Huidige kennis binnen Vlario werkgroepen en deelwerkgroepen: Werkgroep 1 Financiering
Nadere informatieKlimaatplan Maldegem
Klimaatplan Maldegem Klimaatplan Maldegem Inleiding Proces Nulmeting Actieplan Inleiding Burgemeestersconvenant Doelstellingen 2020 20% minder energie verbruik 20% minder CO2 uitstoot 20% hernieuwbare
Nadere informatieActieplan Burgemeestersconvenant
Actieplan Burgemeestersconvenant Wat is het burgemeestersconvenant? Engagement van 6735 steden en gemeenten Om minimum 20 % CO 2 te gaan besparen tegen 2020 20 % CO 2 over het volledige grondgebied Opmaak
Nadere informatie1- WAT IK OVER MIJN ENERGIEVERBRUIK MOET WETEN?
1- WAT IK OVER MIJN ENERGIEVERBRUIK MOET WETEN? Mijn gas- en elektriciteitsverbruik worden berekend op basis van de opgenomen meterstanden Hoe ziet mijn elektriciteitsmeter eruit? meterstand (uitgedrukt
Nadere informatieMet volle teugen de Westhoek in: De winst van goed wonen. Sessie 6: Samenwerken tegen energiearmoede
Met volle teugen de Westhoek in: De winst van goed wonen Sessie 6: Samenwerken tegen energiearmoede 1. Wie zijn we? Sofie Hiele Maatschappelijk werker op de Sociale Dienst OCMW Poperinge Onder andere ook
Nadere informatieKlanken uit het Energie Overleg. 4 de Vastgoedforum 27/2/2015
Klanken uit het Energie Overleg 4 de Vastgoedforum 27/2/2015 Interne milieuzorg in 2003 Milieubeleidsverklaring Vlaamse Regering van 18 juli 2003 De Vlaamse overheid wenst inzake milieuzorg een voorbeeldfunctie
Nadere informatieENERGIESTRATEGIE OP MAAT VAN DE REGIO EN UW GEMEENTE CASE KLIMAATPLAN HARELBEKE
ENERGIESTRATEGIE OP MAAT VAN DE REGIO EN UW GEMEENTE CASE KLIMAATPLAN HARELBEKE De Samenkomst 11 december 2012 Dominiek Vandewiele Els Verhaest Eric Lemey DE THEORIE Ons energiesysteem een geschiedenis
Nadere informatie