*Z * Toelichting. Bakker, Rinske. SVER/OVG/ Zie documentatielijst

Transcriptie

1 Toelichting *Z * Van Bakker, Rinske Telefoon Kenmerk Bijlage(n) Zie documentatielijst Datum 16 november 2015 Onderwerp Aanvraag omgevingsvergunning Centraal Station Aanleiding De bestaande metrolijn tussen Amsterdam Centraal en Gein en Gaasperplas is gebouwd in de jaren 70 en wordt gerenoveerd om aan de moderne eisen te kunnen voldoen. Een deel van de renovatie, namelijk de renovatie van de stations Ganzenhoef en Kraaiennest, de perrons van de bovengrondse stations en het groot onderhoud aan de metrotunnel tussen CS en Amstel, heeft de afgelopen jaren al plaatsgevonden. De renovatie van de overige 16 metrostations zal nu door de Metro en Tram in het project Stationsrenovatie Oostlijn worden aangepakt. Projectomschrijving en ontwerpuitgangspunten Met de stationsrenovatie worden 16 nog oorspronkelijke Oostlijn metrostations gerenoveerd. Het gaat om 5 ondergrondse stations (gelegen in stadsdeel Centrum en stadsdeel Oost) en 11 bovengrondse stations (gelegen in stadsdeel Zuidoost en in de gemeenten Diemen en Ouder- Amstel). De gecombineerde metro/ns-stations Amstel, Duivendrecht en Bijlmer Arena maken geen deel uit van het project. De Oostlijn is in de jaren 70 ontworpen door de architecten Spängberg en Van Rhijn als totaalontwerp van architectuur, kunst, stationsmeubilair, verlichting, bewegwijzering, logo s, lettertypes en metrostellen. De zeer specifieke vormgeving, een strakke stijl met toepassing van ongepolijst béton brut en monochroom kleurgebruik, wordt brutalistische architectuur genoemd. Door het karakter van het totaalontwerp was het kwetsbaar voor verandering. Latere ingrepen weken af van het lichtontwerp, materiaalgebruik of de kleurstelling. Het resultaat van deze ingrepen is een rommelig geheel, een gebrek aan transparantie en een aantasting van het oorspronkelijke ontwerp. Ook is het overzicht binnen de stations en de vindbaarheid van de toegangen vaak gering, wat de sociale veiligheid niet ten goede komt. Het nieuwe ontwerp van de stations, gemaakt door Group A, grijpt terug op de basis van het brutalistische ontwerp en versterkt het oorspronkelijke karakter van de stations, terwijl deze basis tegelijkertijd wordt aangevuld met nieuwe, hedendaagse materialen. De ontwerpuitgangspunten bij deze stations zijn de vindbaarheid van de stationstoegangen, toetreding van daglicht in de

2 Pagina 2 van 5 verdeelhallen, clustering van de inrichtingselementen zoals borden, veiligheidsinstallaties, spitsbakken en SOS-zuilen, weghalen van de ongebruikte ruimtes, hoeken en nissen die in de loop der jaren zijn ontstaan en herstellen van de vernieling/bekladding van onderdelen van de gebouwen. De volgende maatregelen geven invulling aan deze uitgangspunten. Nieuwe vides creëren zichtbaarheid en overzicht, een uitgewerkt lichtplan verbetert de vindbaarheid en versterkt de ruimtelijke werking. Door het straktrekken van wanden en afronden van hoeken worden heldere looplijnen gecreëerd. De liftschachten worden open gezaagd en voorzien van glas. Apparaten en informatiepanelen worden geclusterd en uitgevoerd in monochrome kleur. Samen zorgen deze ingrepen voor een verbeterde sociale veiligheid. De rode toegangsdeuren zullen worden aangelicht om de vindbaarheid te vergroten. In het ontwerpboek wordt de visie van de architect toegelicht en wordt het ontwerp op hoofdlijnen besproken. Overigens is in verband met de bestandomvang niet het gehele ontwerpboek bij deze aanvraag meegezonden. De ontwerpen per station zijn weggelaten: voor Centraal Station is het ontwerp namelijk te vinden op de ingediende tekeningen en de overige stations maken geen deel uit van deze aanvraag. De generieke bijlagen van het ontwerpboek zijn wel meegezonden. Ingrepen Centraal Station Bouwkundige aanpassingen entrees Op dit moment zijn er vijf entrees vanaf het maaiveld naar de Oostlijn: twee kade-entrees en drie open entrees met vaste trap (waarbij de entree naast Loetje ook een lift heeft). Daarnaast kunnen reizigers de Oostlijn ook bereiken vanuit de verdeelhal van de Noord/Zuidlijn, die overgaat in de noordelijke verdeelhal van de Oostlijn. Van de vijf entrees blijven er in de eindsituatie drie over. Twee entrees vanaf maaiveld worden namelijk afgesloten. Het gaat allereerst om de entree op het voorplein naast Loetje naar de noordelijke verdeelhal: de vaste trap wordt gesloopt en de lift die nu vanaf perron via verdeelhal naar maaiveld gaat, zal worden vervangen door een nieuwe lift tussen perron en verdeelhal. Het maaiveld zal zodanig worden afgewerkt dat het aansluit op de omliggende delen en zal uiteindelijk opgaan in de definitieve maaiveld-inrichting, die buiten de scope van dit project gerealiseerd wordt door project De Entree. In de eindsituatie gebruiken reizigers die niet met een trap naar de noordelijke verdeelhal kunnen, de lift op het voorplein om naar de verdeelhal van de Noord/Zuidlijn te komen. Vanaf daar kunnen zij dan naar de noordelijke verdeelhal van de Oostlijn lopen om met de nieuwe lift naar het perron van de Oostlijn te gaan. Daarnaast wordt ook de entree tot de zuidelijke verdeelhal, vlakbij de Gelderse kade en de Schreierstoren, afgesloten in verband met de herinrichting van de Prins Hendrikkade. De balustrade wordt gesloopt, het trapgat wordt dichtgelegd en daaroverheen zal bestrating worden aangebracht. In de gang naar de voormalige trap zal een nieuwe personeelsruimte worden gerealiseerd, die bereikbaar is vanuit de verdeelhal. Aan weerszijden van de Kamperbrug bevindt zich aan de kade een entree naar de zuidelijke verdeelhal. Aan de westkant is dit toegang Open Havenfront, waar een extra lift wordt gemaakt van perron naar verdeelhal (op de plaats waar zich nu een reeds afgesloten trap bevindt tussen stramien 41 en 42) alsmede een extra lift van verdeelhal naar maaiveld. Het bestaande, tijdelijke RWA kanaal 2

3 Pagina 3 van 5 (Omgevingsvergunning HZ_WABO en Watervergunning ) wordt hier verplaatst en zal achter de lift uitkomen. Aan de oostkant bevindt zich de entree Oosterdokskade. Hier wordt een tweede trap naar maaiveld gemaakt, die zorgt voor een betere aansluiting van de uitstaphalte van de bussen op de entree van de Oostlijn. De noodwaterkering met schotbalken wordt aangepast en het bestaande RWA kanaal wordt verplaatst en zal uitkomen op het maaiveld (kade, achter de balustrade tussen stramien 47 en 48). Bouwkundige aanpassingen verdeelhallen en perron Omdat de entree naast Loetje komt te vervallen, wordt de vaste trap van verdeelhal naar maaiveld hier verwijderd. Op deze plek komt een nieuwe commerciële ruimte (stramien 17-19). De bestaande stalen liftschacht biedt onvoldoende ruimte voor de nieuwe lift van perron naar verdeelhal, daarom wordt een nieuwe liftschacht geplaatst die past in de stijl van de renovatie. Boven de roltrappen wordt de balustrade van paaltjes vervangen door een dichte wand, waarop een tegeltableau van kunstenaar René Knip wordt aangebracht. Hij heeft voor alle metrostations een apart tegelpatroon ontworpen als stationsspecifieke verbijzondering. Het OVCP-poortje op het perron (voor de lift) komt te vervallen en de OVCP poortjes in de verdeelhaal worden verwijderd. Project Noord/Zuidlijn zal deze poortjes in de verdeelhal van de Noord/Zuidlijn terugplaatsen. De binnenwanden worden verplaatst om aan te sluiten op de binnenwanden van de verdeelhal van de Noord/Zuidlijn zodat hetzelfde wandmateriaal kan worden toegepast. Ook de vloertegels van de Noord/Zuidlijn lopen door in verdeelhal Noord tot aan de roltrap naar het perron van de Oostlijn. De plafonds worden behandeld met zwart akoestisch spuitpleister tot aan de huidige grens met de Noord/Zuidlijn tussen stramien 13 en 14. In verdeelhal Noord bevindt zich een commerciële ruimte die nu in gebruik is door AH to go. Deze commerciële ruimte blijft gehandhaafd. De bestaande pui, die al brandwerend is uitgevoerd, zal niet worden aangepast. Naast de AH to go wordt de vaste trap van de verdeelhal naar het perron gesloopt. Het trapgat blijft bestaan als vide en wordt met een balustrade van paaltjes afgeschermd. Op het perron is de betonnen wand tussen de caissons is al in een eerdere fase gesloopt en vervangen door een tijdelijke houten afscheiding. De bestaande spoorbak wordt dichtgezet tussen stramien 13 en 18 en zo ontstaat een brede doorgang waarover reizigers van de Oostlijn naar de Noord/Zuidlijn kunnen lopen zonder de OVCP poortjes te passeren. Op het perron worden de wacht- en beheerdersruimten gesloopt, nieuw zitmeubilair geplaatst rondom de kolommen, een verlaagd lamellen plafond aangebracht van zwarte buizen, de vloer wordt gepolijst en de lichtlijn in de vloer wordt waar nodig aangepast. Aan de zuidkant komt een nieuwe lift van perron naar verdeelhal Zuid tussen stramien 41 en 42. Om de liftschacht te kunnen maken, wordt het deel van de bestaande trap gesloopt dat in de huidige situatie al voor reizigers is afgesloten. Boven het stijgpunt naar de verdeelhal wordt een tegeltableau van kunstenaar René Knip aangebracht. In de verdeelhal Zuid worden de OVCP poortjes verplaatst waardoor de nieuwe lift zich ook achter de poortjes bevindt. Het vroegere loket en de personeelsruimte worden gesloopt en de wanden worden strakgetrokken en betegeld. De nieuwe personeelsruimte komt in de afgesloten doorgang naar de toegang Geldersekade tussen stramien 47 en 49. 3

4 Pagina 4 van 5 Veiligheidsvoorzieningen eindsituatie Het ondergrondse deel van de Oostlijn is nu bijna 40 jaar in gebruik. De reizigersaantallen zijn in de afgelopen jaren gegroeid en in de huidige tijd worden andere eisen aan tunnelveiligheid gesteld dan tijdens de bouw van de Oostlijn. Onderdeel van de renovatie van de Oostlijn is dan ook het aanbrengen van een groot aantal installatietechnische veiligheidsvoorzieningen. Bij de aanvraag is een onderbouwing gevoegd van de voorzieningen die door Stationsrenovatie worden aangebracht. Welstand & Sloop in beschermd stadsgezicht De stations van de Oostlijn bevinden zich in stadsdeel Centrum, Oost en Zuidoost alsmede in de gemeente Diemen en Ouder-Amstel. Deze stadsdelen zijn vertegenwoordigd in verschillende subcommissies van de Commissie voor Welstand en Monumenten Amsterdam. In het Plenum, de gezamenlijke vergadering, worden onderwerpen behandeld die alle commissies betreffen, zoals de bouwplannen voor het project Stationsrenovatie Oostlijn. De visie op de ontwerpopgave is besproken tijdens de plenaire vergadering op 28 april In vervolg hierop is het generieke ontwerp op 27 oktober 2010 aan de orde gekomen. De leden hebben toen hun bezorgdheid uitgesproken over de vereenvoudiging van de entrees van de ondergrondse stations Weesperplein en Wibautstraat door deze entrees op te nemen in strak, een glazen volume. Na deze vergadering zijn de entrees verder uitgewerkt en zijn wijzigingen doorgevoerd. Ook zijn de glazen toevoegingen bij de entrees van Weesperplein en Wibautstraat naar aanleiding van deze vergadering verkleind. Toch bleek op 13 juli 2011 dat hiermee nog niet alle bezwaren van het Plenum waren weggenomen. Ook kwam het mogelijk verdwijnen van de kunstwerken in de te renoveren stations toen aan de orde, waar het Plenum bedenkingen bij had. In het VO+ (voorlopig ontwerp) van Group A is aan bovenstaande punten van het Plenum tegemoet gekomen. Bovendien worden de kunstwerken, die een belangrijk onderdeel vormen van de metro en daarmee cultuurhistorisch verbonden zijn, geïntegreerd in het ontwerp van de metrostations. Het Plenum was bij de laatste behandeling op 11 december 2013 dan ook enthousiast over de aanpassingen aan het ontwerp. De nieuwe lift bij de toegang Open Havenfront was in 2013 nog geen onderdeel van het ontwerp. Welstand heeft zich hierover nog geen oordeel kunnen vormen. De lift is echter wel voorgelegd aan de supervisor van het stationsgebied CS. Deze was zeer lovend over het ontwerp. De gehele Amsterdamse binnenstad (binnen de Singelgracht) is aangewezen als beschermd stadsgezicht. Hierdoor zijn de sloopwerkzaamheden niet alleen meldingplichtig op grond van het Bouwbesluit, maar ook vergunningplichtig op grond van de Wabo. De sloopactiviteiten zijn, voor wat betreft het aspect beschermd stadsgezicht, onderdeel van deze vergunningaanvraag. Door de metrotoegangen bij de Geldersekade en nabij Loetje te sluiten en hier de balustrades en een liftopbouw te verwijderen, ontstaan geen gaten in de aaneengesloten bebouwing van Geldersekade of Prins Hendrikkade. Het gaat om min of meer losse elementen op maaiveldniveau die zullen verdwijnen. De sloopwerkzaamheden voor het maken van de tweede trap bij de toegang naar de Oosterdokskade hebben ook geen gevolgen voor de aaneengesloten bebouwing van Geldersekade of Prins Hendrikkade. Om bij de toegang Open Havenfront de nieuwe lift te kunnen bouwen, wordt het huidige, tijdelijke, RWA kanaal gesloopt en verplaatst, en wordt een gat gemaakt van verdeelhal naar maaiveld. Hiervoor geldt hetzelfde als voor de andere sloopwerkzaamheden. Samenvattend kan gezegd worden dat de sloopwerkzaamheden in het kader van project Stationsrenovatie Oostlijn het beschermd stadsgezicht niet aantasten. 4

5 Pagina 5 van 5 Wellicht ten overvloede: de sloopmeldingen in het kader van het Bouwbesluit zullen, onafhankelijk van deze aanvraag, worden gedaan door onze opdrachtnemer Hegeman+. Planologie en vergunningprocedure Metro en Tram vraagt de omgevingsvergunning aan voor de bouwwerkzaamheden. De nieuwe trap van de entree Oosterdokskade ligt in een gebied waarvoor geen bestemmingsplan is vastgesteld. Hiervoor gelden de voorschriften uit de Bouwverordening van Amsterdam Het metrostation en de entrees Open Havenfront en Prins Hendrikkade liggen in het plangebied van Ontwerp Bestemmingsplan 'Prins Hendrikkade tussen Droogbak en Oudezijds Kolk' van 26 september De termijn van 12 weken voor de vaststelling van dit bestemmingsplan is ruimschoots verstreken, daardoor geldt er geen verplichting meer tot aanhouden van de aanvraag op grond van artikel 3.3 lid 1 onder b Wabo. De aanhoudingsplicht uit lid 4 in verband met het beschermd stadsgezicht is echter wel van toepassing op de aanvraag, maar kan worden doorbroken op grond van artikel 3.3 lid 6 Wabo. Omdat alle entrees in grootstedelijk projectgebied Zuidelijke IJ-oever liggen, is de Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied bevoegd gezag voor de vergunningaanvraag. 5