Keur Rijnland Toelichting TOELICHTING OP DE KEUR Algemeen

Transcriptie

1 TOELICHTING OP DE KEUR 2009 Algemeen Wetgeving en beleid Deze Keur is gebaseerd op de Waterschapswet, de Waterwet (EK vergaderjaar , ), het Waterbesluit en de Provinciale Waterverordening Rijnland. De Waterschapswet (artikel 78) verleent de waterschappen de bevoegdheid om verordeningen vast te stellen. De Waterwet gaat verder uit van nadere regels van waterschappen bij verordening (Keur). In het kader van de nieuwe wetgeving is Rijnland de regionale waterbeheerder die bevoegd is gebods- en verbodsbepalingen met betrekking tot de bij het waterschap in beheer zijnde watersystemen vast te stellen. Een nieuwe keur is nodig vanwege de totstandkoming van de Waterwet en daarmee verschuivende bevoegdheden in onderdelen van het waterbeheer. Waterschappen hebben daarnaast in belangrijke mate te maken met de provincie als bevoegd gezag voor het vaststellen van regionale waterplannen en andere relevante omgevingsplannen, waarin zij de meer strategische aspecten van het waterbeheer opneemt. De provincie verwacht dat de waterschappen dat beheer dan ook adequaat uitvoeren, mede om provinciale doelstellingen te verwezenlijken. In de provinciale Waterverordening Rijnland worden daartoe nadere regels gesteld. Deze Keur ziet op de uitoefening van het regionale waterbeheer door Rijnland. Met het oog op het vereenvoudigen van de regelgeving wordt ook gewerkt met de mogelijkheid algemene regels vast te stellen, waarmee vergunningverlening vermeden kan worden. De waterkwaliteitszorg is in deze Keur geen onderwerp van regeling waar het betreft de regulering van lozingen van schadelijke of verontreinigende stoffen op een oppervlaktewaterlichaam met het oog op de bescherming van de fysisch/chemische waterkwaliteit. De toekomstige Wet algemene bepalingen omgevingsrecht en de Waterwet regelen dit nagenoeg uitputtend en laten derhalve geen ruimte voor aanvullende regeling op decentraal niveau. Wel kunnen de bepalingen in de Keur dienen ter bescherming van de ecologische waterkwaliteit, indien en voor zover andere wetgeving daarin niet voorziet. Verder zijn aan deze Keur bepalingen toegevoegd over het onttrekken van grondwater en het infiltreren van water in de bodem. Waterschappen worden met de inwerkingtreding van de Waterwet bevoegd onderdelen van deze taak uit te oefenen. Het gaat om de onttrekkingen van grondwater behoudens die ten behoeve van industriële toepassingen, als de onttrokken hoeveelheid water meer dan m3 per jaar bedraagt en als het gaat om onttrekkingen voor de openbare drinkwatervoorziening of een bodem-energiesysteem. De regulering van die onttrekkingen blijft een bevoegdheid van de provincie. In deze Keur komen geen keurafstanden en maten voor. Uitgangspunt is dat de waterstaatsobjecten en de beschermingszones qua omvang zijn aangegeven in de legger. Als deze leggers of kaarten nog niet beschikbaar zijn, voorzien overgangsbepalingen daarin. 1

2 De opbouw van de Keur De opbouw van de Keur is als volgt: - hoofdstuk 1: begripsbepalingen en hoofdelijke aansprakelijkheid; - hoofdstuk 2: gebodsbepalingen en onderhoudsverplichtingen; - hoofdstuk 3: watervergunning en algemene regels voor het gebruik van waterstaatswerken, het aan- en afvoeren van water, het lozen en onttrekken van water in en aan oppervlaktewater en het onttrekken van grondwater en het infiltreren van water in grondwater; - hoofdstuk 4: Algehele verboden, meldplichten en vrijstellingen. Het hoofdstuk eindigt met een zorgplichtartikel; - hoofdstuk 5: schouw, toezicht en handhaving; - hoofdstuk 6: overgangs- en slotbepalingen; - Hoofdstuk 7: citeertitel en inwerking treding. In deze keur wordt o.a. aan het bestuur (het dagelijks bestuur) de bevoegdheid gegeven algemene regels te stellen, dan wel kaarten vast te stellen of te wijzigen, met als gevolg dat Keurbepalingen een ruimere strekking krijgen, dan wel juist geen toepassing vinden. In de Keur wordt ook de mogelijkheid geboden tot het stellen van algehele verboden. Als zo n algeheel (of absoluut) verbod is ingesteld zal voor die activiteiten derhalve geen vergunning verkregen kunnen worden. In de keur behoeven verder geen gedoogplichten meer te worden opgenomen, omdat de Wet al in alle gedoogplichten voorziet. Ook het schadevergoedingsartikel is om die reden uit de keur geschrapt, omdat artikel 7.11 van de Waterwet dit regelt. Beleid en beleidsregels voor toepassing van de keur De bepalingen in de Keur dienen te worden toegepast met inachtneming van het geldende beleid, zoals dat o.a. in het beheerplan is verwoord. Daarbij zullen o.a. de functies van oppervlaktewaterlichamen mede bepalend zijn bij de beoordeling van een vergunningaanvraag. Als de inwilliging van de aanvraag tot gevolg zou hebben dat die functie verdwijnt dan wel wordt ondermijnd, kan de vergunning geweigerd worden, omdat de waterstaatkundige functie zich verzet tegen de inwilliging van de aanvraag. Voor de toepassing van de Keur zijn een aantal beleidsregels vastgesteld die richting gevend zijn voor op grond van de Keur te nemen besluiten en waarnaar ter motivering van de besluiten kan worden verwezen. Niet langer een vergunning voor de eigen dienst In die gevallen waarin het waterschap optreedt als een derde (bijvoorbeeld als het een nieuw kantoorgebouw realiseert en daarbij ook water dempt), heeft het voor de uitvoering van deze verboden handelingen een vergunning nodig, net zoals die derde. Indien het waterschap echter als beheerder nieuwe werken uitvoert of wijzigingen aanbrengt in bestaande waterstaatswerken, waardoor de legger wijzigt, moet het bestuur op grond van artikel 5.4 van de Wet een projectplan vaststellen. Zo n projectplan doorloopt één van de totstandkomingsprocedures uit de Algemene wet bestuursrecht, zodat de rechtsbescherming van derden is gewaarborgd. Op genoemde besluiten is bovendien ingevolge artikel 79 Waterschapwet de Inspraakverordening van het waterschap van toepassing. Het projectplan moet zodanig concreet zijn dat voor belanghebbenden duidelijk is wat voor hen de gevolgen zijn. In verband hiermede hoeft het waterschap zichzelf geen vergunning voor dit soort werken te verlenen. 2

3 De in de Keur vermelde vergunningplicht is verder niet van toepassing verklaard op handelingen, werken, werkzaamheden en gedragingen ten behoeve van het herstel van, onderhoud- of buitengewoon onderhoud aan waterstaatswerken die door het waterschap als beheerder worden verricht. Onder beheeractiviteiten worden hier verstaan die activiteiten of werkzaamheden die niet leiden tot leggeraanpassing. Keur en legger-waterwet Voor het merendeel van de bij Rijnland in beheer zijnde waterstaatswerken geldt dat de begrenzingen van deze werken ingevolge Artikel 5.1 van de Waterwet dienen te worden vastgelegd in leggers. Het aangeven van de begrenzingen van waterkeringen en oppervlaktewaterlichamen, waarop de gebods- en verbodsbepalingen van de Keur van toepassing zijn, heeft niet plaats door de fysieke begrenzingen van deze waterstaatswerken in de Keur zelf te omschrijven, maar door verwijzing naar de legger, waarin die begrenzingen zijn vastgelegd. Hierdoor zijn de begrenzingen van de waterstaatswerken niet direct uit de Keur af te lezen. In dit systeem is uit de legger - naast de vermelding van de onderhoudsplichtigen (legger Waterschapswet) - op te maken tot hoever waterstaatswerken en beschermingszones zich uitstrekken, ofwel waar het gebods- en verbodsregime van de Keur van toepassing is. De legger bepaalt met de daarin opgenomen maten de reikwijdte van de verbodsbepalingen en onderhoudsverplichtingen van de Keur (zgn. gelede normstelling). Wijziging van de legger betekent dan ook een wijziging in de toepassing van de Keur. Voor belanghebbenden dienen ligging, vorm, afmeting en constructie en de consequenties daarvan in relatie tot de Keurbepalingen duidelijk te worden gemaakt, bijvoorbeeld door het verstrekken van informatie. Internet ( maakt het mogelijk om de Keur en de veelal reeds in digitale vorm beschikbare leggers voor het publiek toegankelijk te maken. Voor waterstaatswerken, waarvoor het vaststellen van een legger niet is voorgeschreven of waarvoor nog geen legger is vastgesteld, voorziet de Keur in het overgangsrecht in het beschrijven van de afmetingen van de betrokken werken. Conserverende werking van de Keur en profiel van vrije ruimte Van de Keur gaat een conserverende werking uit, indien daarin het toekomstig tracé van een waterstaatwerk wordt beschermd. De Rechtbank Middelburg (Awb 07/3891, 29 januari 2008) oordeelde inzake de Keur van Waterschap Zeeuws Vlaanderen met een Nota begrenzingen, waarin Keurzones en bebouwingscontouren waren aangeduid in die zin. De Rechtbank was van oordeel dat de in de Wet op de ruimtelijke ordening aan provincie Zeeland gegeven bevoegdheid, onverlet laat de aan een waterschap gegeven bevoegdheid om in het belang van de waterstaatszorg voorzieningen te treffen. Deze voorzieningen betroffen het aangeven van bebouwingscontouren, contouren langs waterkeringen waarbinnen vooralsnog niet mag worden gebouwd. Deze contouren waren bepaald door uit te gaan van toekomstige klimaatscenario s. De Rechtbank nam daarbij in aanmerking dat de conserverende werking kon worden opgeheven na belangenafweging in het concrete geval van een aanvraag om ontheffing door betreffende bedrijven. Deze uitspraak is van groot belang voor waterschappen die hun belangen bij een mogelijk toekomstig grondgebruik voor het verbeteren van hun watersystemen voor de (verdere) toekomst veilig willen stellen. In dit verband is het belangrijk waar nodig een profiel van vrije ruimte op te nemen in de legger, zodat er accuraat kan worden gereageerd op veranderingen in de toekomst, zogenaamd adaptief waterbeheer. In de keur (artikel 3.1.1, lid 4) is vervolgens het verbod opgenomen in dit profiel van vrije ruimte werken aan te brengen. Beleid De toepassing van de ge- en verbodsbepalingen in deze keur geschiedt ter ondersteuning van de uitvoering van de taken door Rijnland en het daaromtrent 3

4 geformuleerde beleid in Waterbeheerplan. Voor de waterhuishoudingszorg is dit beleid op Rijksniveau vastgelegd in de Nota waterhuishouding (Het Nationale Waterplan) en op provinciaal niveau in waterhuishoudingsplannen of de toekomstige Provinciale Waterplannen. Genoemd Waterbeheerplan vormt het primaire toetsingskader bij de uitvoering van de keur door het hoogheemraadschap. Beleidsregels In dit verband zijn ter onderbouwing van de vergunningverlenende bevoegdheid van het college ten aanzien van een aantal specifiek benoemde onderwerpen (bijv. dempingen en verharden oppervlak, inrichting watersysteem en regionale waterkeringen) door het dagelijks bestuur beleidsregels opgesteld. Het voordeel van het vaststellen van beleidsregels is dat ter motivering van een besluit (vergunningen) kan worden volstaan met een verwijzing naar een vaste gedragslijn die is neergelegd in zo n beleidsregel (verlichte motiveringsplicht). Dit is in overeenstemming met het bepaalde in de Algemene Wet Bestuursrecht. Bovendien wordt de vergunningverlening doorzichtiger. Uitvoering en handhaving Het college van dijkgraaf en hoogheemraden is belast met de zorg voor de uitvoering van de keur. Dit betekent enerzijds dat dit bestuur moet zorgen voor de handhaving van de in de keur gestelde geboden en verboden en anderzijds dat het bestuur belast is met de uitvoering van het in de keur opgenomen vergunningenstelsel. De effectieve werking van de keurbepalingen en het daarop gebaseerde vergunningenbesluit staat of valt met de handhaving daarvan. Ingevolge de Waterschapswet kan de handhaving geschieden met gebruikmaking van bestuursrechtelijk en/of strafrechtelijk optreden. Zo kan het bestuur gebruik maken van zijn bestuursrechtelijke sanctiemiddelen, bestuursdwang en het opleggen van een dwangsom. Daarnaast kan bij overtreding van de keurbepalingen strafrechtelijk worden opgetreden (proces-verbaal) en kunnen door de rechter boetes op grond van het Wetboek van Strafrecht worden opgelegd. De door het dagelijks bestuur aangewezen opsporingsambtenaren zijn overigens bevoegd de overtreder een schikkingsvoorstel te doen om strafvervolging te voorkomen (artikel 85, derde lid van de Waterschapswet). Artikel 85 van de Waterschapswet bepaalt voorts dat die opsporingsambtenaren belast zijn met de opsporing van de keurovertredingen, onverminderd de bevoegdheid van de bij artikel 141 van het Wetboek van Strafrecht aangewezen personen (de reguliere politie). Echter de bevoegdheden zoals opgenomen in artikel 85 van de Waterschapswet bezitten bovengenoemde personen van het waterschap niet zonder meer. De betreffende personen dienen te worden aangewezen en beëdigd door de Minister van Justitie en bovendien aan bepaalde bekwaamheidseisen te voldoen (in de vorm van periodiek af te leggen examens). Kaart Bij deze keur is een kaart gevoegd, waarop de waterstaatswerken globaal zijn weergegeven. Deze kaart is informatief bedoeld en heeft niet de status van een legger. Aan de informatie op deze kaart kunnen dan ook geen rechten worden ontleend onder meer ten aanzien van bijvoorbeeld de ligging van de waterstaatswerken. 4

5 Artikelsgewijze toelichting Hoofdstuk 1 Algemene bepalingen Artikel Begripsomschrijvingen In deze nieuwe Keur is er voor gekozen in de lijst met begripsomschrijvingen de meest essentiële begrippen voor de regionale waterbeheerder en voor de in het beheergebied gevestigde burgers en bedrijven een plaats te geven. Daarmee wordt beoogd van deze Keur een zelfstandig leesbaar document te maken. In de systematiek van het model van de Unie van Waterschappen is er vanuit gegaan dat het waterstaatswerk (=kernzone) wordt begrensd door een beschermingszone. Omdat deze zone s als zodanig in legger en andere documenten worden gehanteerd is er in deze keur alsnog een begripsomschrijving voor deze zone s opgenomen. Ditzelfde geldt het begrip buitenbeschermingszone, omdat in Rijnlandse documenten aan deze zone wordt gerefereerd. Door het blijven van hanteren van dit begrip behoeven deze documenten geen aanpassing. Langs watergangen is de beschermingszone vooral bedoeld als strook die moet worden vrijgehouden ten behoeve van het onderhoud van die watergangen. Die strook dient om van daaraf het onderhoud te kunnen plegen of het uitkomende materiaal op te kunnen deponeren. Voor waterkeringen is de beschermingszone letterlijk een beschermingszone, omdat het uitvoeren van werken en werkzaamheden in deze zone wel degelijk van invloed kunnen zijn op de stabiliteit van waterkeringen. Om te voorkomen dat waterstaatswerken buiten de werking van de keur komen te vallen, omdat deze nog niet in een legger zijn opgenomen is gewerkt met het begrip waterstaatswerken zoals is omschreven. Daarmee worden nieuwe waterstaatswerken die nog verwerkt moeten worden in een legger aan de werking van de keur onderworpen. Artikel Hoofdelijke aansprakelijkheid In het eerste lid is bepaald dat verplichtingen volgend uit deze keur rusten op de eigenaar. Daarnaast is bepaald dat gebruikers gehouden zijn de op de eigenaar rustende verplichtingen na te komen als er sprake is van een zakelijk of persoonlijk gebruiksrecht. Veelal is immers niet de eigenaar, maar de feitelijke gebruiker van de grond degene die bij machte is aan die verplichtingen te voldoen of die bij de voldoening aan die verplichtingen is gebaat. In het derde lid wordt geregeld dat alle genoemde gerechtigden, waaronder de mede-eigenaren, hoofdelijk aansprakelijk zijn voor het nakomen van de onderhoudsplicht. 5

6 Hoofdstuk 2 Beheer van waterstaatswerken Gebodsbepalingen Artikel Afrasteringen Deze bepaling geeft het bestuursorgaan de mogelijkheid aan te geven welke waterstaatswerken beschermd moeten worden tegen aftrap door dieren. De bepaling geeft het bestuursorgaan tevens de mogelijkheid algemene regels te stellen omtrent afrasteringconstructies en wijzen van plaatsing. Ook deze regels moeten worden beschouwd als een onderdeel van de Keur. Dit betekent dat voor de vaststelling van de algemene regels omtrent de afrasteringconstructies en wijzen van plaatsing de procedure voor de vaststelling nodig is. Dit betekent dat de reguliere procedurebepalingen voor vaststelling of wijziging van de Keur moeten worden gevolgd (artikel 79 en 80 Waterschapswet). Artikel Coupures De eigenaren van coupures, sluizen, uitwateringen en andere doorgangen in waterkeringen, zijn verplicht deze op eerste aanzegging door of namens het bestuursorgaan te sluiten met het oog op het voorkomen van overstroming van achter de waterkering gelegen gronden. Artikel Stuwen In dit artikel wordt vooral gezien op stuwen in de hoger gelegen gebieden, die dienen om het uit de duinen vrij naar de boezem afstromende water gestuwd af te voeren. Meestal zijn dergelijke werken in beheer bij het waterschap. In het geval het beheer/bediening bij een particulier berust en hij bij de afstemming van die bediening op zijn belangen een situatie schept die voor het beheer van het waterschap nadelig uitpakt is het van belang dat het hoogheemraadschap kan ingrijpen. Daarom kan het noodzakelijk zijn de eigenaren of gebruikers van kunstwerken te verplichten het niveau van deze kunstwerken op een door het bestuursorgaan te bepalen peil aan te passen.tegen een dergelijk besluit staan uiteraard alle gebruikelijke rechtsmiddelen uit de Algemene wet bestuursrecht open voor de stuweigenaar Onderhoud aan waterstaatswerken Artikel Onderhoudsplicht Onderhoudsplichtigen worden ingevolge artikel 78, tweede lid, Waterschapswet aangewezen in de legger. De Keur legt de basis hiervoor door als onderhoudsplichtigen aan te wijzen degenen die in de legger tot het plegen van gewoon of buitengewoon onderhoud zijn vermeld. Over het algemeen zal die aanwijzing niet naar individu geschieden maar een categorie personen betreffen, bijvoorbeeld de gebruikers of eigenaren van aan het waterstaatswerk grenzende percelen. Door het bepaalde in dit artikel geeft de legger de reikwijdte van de bepalingen van de Keur aan. Keur en legger doorlopen ingevolge de Waterschapswet een vaststellingsprocedure van vergelijkbare, zodat ook bij de onderhavige wijze van aanwijzing van onderhoudsplichtigen een voldoende rechtsbescherming van belanghebbenden is verzekerd. Voor onderhoudsactiviteiten ten behoeve van de waterstaatszorg is een Gedragscode voor de waterschappen opgesteld. Hierin is omschreven hoe te voldoen aan het vereiste van zorgvuldig handelen in gevolge artikel 2 van de wet. Door te werken volgens die Gedragscode is een vrijstelling op basis van de Floraen Faunawet gegeven. Rijnland wijst de onderhoudsplichtigen bij de Schouw ook op het bestaan van deze wetgeving, zodat zij zich ervan kunnen vergewissen dat ze bij het uitvoeren van hun onderhoudsplicht niet in strijd handelen met de uit deze wet voortvloeiende regels. In het tweede lid van dit artikel is bepaald dat in ieder geval ten tijde van de schouw (toezicht op het onderhoud) aan de onderhoudsverplichting moet zijn voldaan. Daarmee wordt aangegeven dat de onderhoudsplicht een continue verplichting is die het gehele jaar geldend is, waarop men derhalve in 6

7 bepaalde omstandigheden buiten de schouwperiode om ook kan worden aangesproken. Uiteraard moet de onderhoudstoestand dan wel zo zijn dat bijvoorbeeld de aan- en afvoer van water in het gedrang komt. Artikel Onderhoudsplicht Werken Voor (legale of legaal aanwezig geachte) werken met een duidelijke functie in het watersysteem waarvoor niet via vergunninglening, via legger of uit de andere onderhoudsbepalingen duidelijk is wie onderhoudsplichtig is, wordt in artikel 11 bepaald dat de eigenaar van het perceel waarin dat werk gelegen is als onderhoudsplichtige wordt aangemerkt. Daarbij moet gedacht worden aan bijvoorbeeld lange verbindingsduikers (dus met een duidelijke functie in het watersysteem), die ooit in de plaats zijn gekomen van watergangen. De eigenaar daarvan heeft belang bij die vervanging, omdat daarmee zijn perceel vergroot is door de demping van de betreffende watergang. Daarmee is ook de rechtvaardiging voor het bij hem neerleggen van de onderhoudsplicht gegeven. Uiteraard gaat het in dit artikel niet om bijvoorbeeld schuurtjes aan de waterkant. De onderhoudstoestand daarvan is immers niet van belang voor het functioneren van het watersysteem. Het bepaalde in het derde lid van dit artikel richt zich tot onderhoudsplichtigen van in, op, aan of over waterkeringen of beschermingszones van waterkeringen gelegen werken die een waterkerende of mede een waterkerende functie hebben, en die anders dan met vergunning zijn aangebracht. 7

8 Hoofdstuk 3 Verbodsbepalingen (handelingen in het watersysteem) Watervergunning en algemene regels voor het gebruik van waterstaatswerken De Waterwet heeft in hoofdstuk 6 de regulering van handelingen van derden in het watersteem opgenomen. Dat reguleringsstelsel voorziet in de introductie van de watervergunning. Centraal daarbij staan de doelmatige bescherming van het watersysteem en een efficiënte dienstverlening voor burgers en bedrijven. Zo komt er voor samenhangende activiteiten in het watersysteem één watervergunning. Voor de waterbeheerder is deze introductie eveneens van groot belang: tegenstrijdigheden tussen verschillende waterwetten behoren tot het verleden. Tot slot is de afstemming met andere vergunningstelsels geborgd door het instellen van 1 loket voor de uitvoering van het behandelen van vergunningaanvragen. De reglementaire bevoegdheid van de waterschappen om bij Keur regels te stellen, blijft bestaan. Een dergelijke benadering past ook bij het aan de Waterwet ten grondslag liggende uitgangspunt van decentraal wat kan, centraal wat moet. De bevoegdheid van Rijnland om bij verordening (bedoeld wordt: de Keur) regels te stellen inzake handelingen in de onder hun beheer vallende watersystemen, is neergelegd in artikel 56 van de Waterschapswet. In dat kader staat het Rijnland ook vrij om naast de reeds op grond van de artikelen 6.2 en 6.3 van de Waterwet vergunningplichtige handelingen, nog andere handelingen vergunningplichtig te stellen. Het gevolg daarvan is dat zodra Rijnland ervoor kiest om nog andere handelingen vergunningplichtig te maken of anderszins aan een toestemmingsvereiste te binden, die handelingen automatisch onder de watervergunning vallen. Daarmee wordt dus geen zelfstandige vergunningstelsel meer gecreëerd. Bedoeling daarvan is dat de uitgangsgedachte van één watervergunning daarmee overeind blijft en nog belangrijker dat de integrale afweging van de bij het waterbeheer betrokken belangen blijft gewaarborgd. Minder regels Ook in deze Keur is het streven naar vermindering van regels en naar vereenvoudiging van regelgeving gestalte gegeven door de bevoegdheid van het bestuur bij algemene regel de vergunningplicht voor bepaalde handelingen buiten toepassing te verklaren. Artikel Watervergunning Waterstaatswerken en beschermingszone Ook in deze keur zijn de verbodsbepalingen weer redelijk algemeen geformuleerd. Onder werken, werkzaamheden e.d. worden daarom ook begrepen allerhande werken en werkzaamheden die voorheen concreet werden benoemd, zoals dempingen, het steken van helm, het laten liggen van woonboten/schepen in oppervlaktewateren, het afgraven/afzanden van keringen, het leggen van kabels en leidingen e.d. Via de beleidsregels kunnen overigens nuances aangebracht worden wat betreft de mogelijkheden voor vergunningverlening. Daarbij kan voor de beschermingszone een lichter regiem worden ingesteld dan voor het waterstaatswerk zelf. Voor de volledigheid wordt opgemerkt dat artikel 3.1.1, eerste lid sub g vooral bedoeld is voor grote(re) installaties voor bemalingen in het beheergebied. Met deze verbodsbepaling wordt beoogd te voorkomen dat de werking van het gemaal wordt verstoord door de aanwezigheid van voorwerpen als schepen, dan wel dat de veiligheid van personen in gevaar komt. In een beleidsregel zal verder inhoud gegeven worden aan het begrip invloedszone. Het tweede lid regelt de mogelijkheid om vergunning te verlenen voor het hanteren van een afwijkend peil ten opzichte van het peil zoals dat in het peilbesluit is vastgesteld. Het derde lid verbindt aan deze vergunning een geldigheidsduur die gekoppeld is aan de in de Waterverordening Rijnland bepaalde herzieningsplicht 8

9 van het peilbesluit na 10 jaar. Omdat aan deze herzieningsplicht maximaal met 5 jaar verlenging kan worden gegeven is de maximale geldigheidsduur van een peilafwijkingsvergunning daarmee in principe 15 jaar. Afhankelijk van de herziening van het peilbesluit zal de situatie opnieuw moeten worden beoordeeld. Het vierde lid tenslotte verbiedt het plaatsen van werken in het profiel van vrije ruimte. Dit is belangrijk om deze ruimte vrij te houden van bebouwing om in de toekomst te kunnen blijven voldoen aan de normering van waterkeringen door het uitvoeren van dijkverbeteringen. Artikel Watervergunning Buitenbeschermingszone In dit artikel wordt ook een verbod voor handeling in de buitenbeschermingszone gedefinieerd. Hiervoor gelden minder strenge verboden dan voor het waterstaatswerk en de beschermingszone. Bij het in het 2 e lid van artikel opgenomen verbod moet bij het begrip waterstaatswerk gedacht worden aan de watergangen. Hierbij wordt gedoeld op het opstuwende effect van de opslag van zwaar materiaal in deze zone, wat mogelijk het opbarsten van de waterbodem van watergangen tot gevolg kan hebben. Artikel Nieuwe waterstaatswerken Met deze bepaling wordt beoogd het functioneren van het watersysteem niet te belasten met het zonder meer in verbinding brengen van nieuwe watergangen met het bestaande systeem. Daaraan zal het waterschap eisen willen kunnen verbinden met betrekking bijvoorbeeld de kwaliteit van het oppervlaktewater in dat aan te sluiten waterstaatswerk. Artikel Algemene verboden In een aantal gevallen hebben werken en werkzaamheden ook effect op het watersysteembeheer, zonder dat deze worden uitgevoerd in de kernzone of de beschermingszones van een waterstaatswerk. Om die reden zijn in dit artikel een aantal verboden opgenomen voor werkzaamheden die plaatsvinden buiten de gedefinieerde zones. Daarom wordt gesproken over verboden voor het beheergebied van Rijnland (in zijn algemeenheid). In het eerste lid kan bijvoorbeeld gedacht worden aan het gebruik van heipalen, die grondlagen doorboren en daardoor kwel of wegzijging van grondwater veroorzaken. In het tweede lid is een differentiatie aangebracht. Een algemene ondergrens van 500 m² kan nl. niet voor alle gebiedsdelen van het hoogheemraadschap, met name voor kleine peilvakken, gelden. In de in dit tweede lid specifiek genoemde omstandigheden zal alsnog vergunning moeten worden aangevraagd voor oppervlakken kleiner dan 500 m². In die gevallen bepaalt de feitelijke situatie de grenzen aan de mogelijkheden van aan- en afvoer en lozen en onttrekken van water aan het systeem, afhankelijk als dit is van o.a. het bergend vermogen van het systeem. Rijnland zal zich in dit verband actief opstellen door in een vroeg stadium met de gemeente om de tafel te gaan zitten en aan te geven dat de initiatiefnemer de waterhuishoudkundige aspecten ter plaatse betrekt bij zijn plannen en daartoe in overleg treedt met Rijnland. Maatregelen kunnen dan tijdig worden getroffen of voorgeschreven via de vergunningverlening op grond van dit artikel Watervergunning en algemene regels voor het aan- en afvoeren van water, het onttrekken en lozen van water Artikel Melding aan- en afvoer water, onttrekken en lozen water Sinds de wijziging van de Wet op de Waterhuishouding heeft de waterbeheerder de bevoegdheid gekregen in de eigen verordening aan te geven in welke situaties vergunning op grond van die wet nodig is voor het onttrekken of lozen of de aan- of afvoer van water. Met de nieuwe wetgeving blijft deze situatie gehandhaafd. 9

10 Voor beperkte hoeveelheden is voorzien in een meldplicht. Daarmee wordt voorkomen dat ook voor kleinere lozingen/onttrekkingen e.d. met een gering effect op het waterbeheer vergunning moet worden verleend. Artikel Meet- en registratieplicht voor aan- en afvoer water, onttrekken en lozen water In dit artikel is geregeld dat zonder dat al sprake is van vergunningplicht een verplichting kan worden opgelegd tot het meten van hoeveelheden water die worden getransporteerd. Deze meetplicht kan volgens het derde lid van dit artikel alleen worden opgelegd indien de gevraagde gegevens nodig zijn om de invloed van de lozing, onttrekking e.d. op de peilregeling of de waterbeweging goed te kunnen beoordelen. Ook kan dit nodig zijn om te beoordelen of het treffen van maatregelen moet worden voorgeschreven. Artikel Watervergunning aan- en afvoer water, onttrekken en lozen water In dit artikel is bepaald in welke gevallen vergunning vereist is voor het afvoeren/lozen of aanvoeren/onttrekken van de daarbij genoemde hoeveelheden water. In het Rijnlandse gebied is sprake van een zeer gevarieerd watersysteem. Daarom is ervoor gekozen ook voor deze vergunningplicht te differentiëren naar het grotere boezemstelsel en de vele, kleinere polderstelsels. Vooral omdat het afvoeren of lozen van een hoeveelheid van 500 m³ water per uur of het aanvoeren of onttrekken van 100 m³ water per uur in de kleine polderstelsels tot beheersproblemen kan leiden Watervergunning en algemene regels onttrekken van grondwater en infiltreren van water in de bodem De grondwateronttrekkingen en het infiltreren van water in de bodem met het oog op het verbod op grondwateronttrekkingen is nieuw in deze keur. De waterschappen zijn als watersysteembeheerder verantwoordelijk voor de regulering van de handelingen in het regionale watersysteem. De Waterwet maakt hierop een uitzondering voor een drietal specifieke categorieën van grondwater-onttrekkingen. Voor deze categorieën is gedeputeerde staten bevoegd gezag. Het betreft onttrekkingen ten behoeve van de openbare drinkwatervoorziening, bodemenergiesystemen en onttrekkingen van meer dan m3 per jaar ten behoeve van industriële toepassingen. Het infiltreren van water ten behoeve van voornoemde toepassingen valt ook onder het bevoegd gezag van gedeputeerde staten. Onttrekkingen voor andere doeleinden kunnen worden gereguleerd door de waterschappen. De Waterwet laat de mogelijkheid voor de overige onttrekkingen een verbodsstelsel te introduceren met de mogelijkheid van vergunningen, algemene regels en vrijstellingen. De waterschappen zijn bevoegd om - met inachtneming van het bepaalde in dit artikel - zelf te bepalen, welke onttrekkingen en infiltraties vergunningplichtig zijn. Voor het reguleren van grondwateronttrekkingen zal Rijnland (vooralsnog) het beleid van de provincie overnemen in zijn nieuwe beheerplan. Artikelen Voor het overige is in deze paragraaf dezelfde systematiek als bij het lozen en onttrekken van water toegepast, met een meldplicht in artikel 3.3.1, een meet- en registratieplicht in artikel en de watervergunning in artikel Artikel Nadere regels voor grondwateronttrekkingen en infiltraties Daaraan is in dit artikel toegevoegd dat het bestuur nadere regels kan stellen aan de wijze van het aanbrengen van een onttrekkingspunt en het beheren en het buiten gebruik stellen daarvan, alsmede omtrent het meten, registreren en het doen van een opgave. Artikel Beëindiging of wijziging van de inrichting 10

11 Dit artikel is opgenomen, omdat het bestuur vroegtijdig op de hoogte moet zijn van het beëindigen van (grotere) onttrekkingen. Dit kan namelijk gevolgen hebben waarvan vooraf beoordeeld moet kunnen worden of hiervoor compenserende maatregelen getroffen moeten worden, welke zo nodig aan de vergunninghouder kunnen worden opgelegd Nadere regels meldingen grondwateronttrekkingen, -infiltratie, aanen afvoer van water en onttrekken en lozen van water aan en in oppervlaktewaterlichamen Artikel Nadere regels meldingen voor grondwateronttrekking, - infiltratie, aan- en afvoer van water en onttrekken en lozen van water aan en in oppervlaktewaterlichamen In dit artikel wordt geregeld waaraan een melding voor de genoemde activiteiten moet voldoen. Welke gegevens daarin opgenomen moeten zijn en dat de meldplichtige het moet melden als de eerder gegeven informatie wijziging ondergaat. 11

12 Hoofdstuk 4 Algemene regels, algehele verboden en vrijstellingen Bijzondere bepalingen betreffende verbods- en gebodsbepalingen Artikel Algemene regels De algemene regels waartoe dit artikel de mogelijkheid biedt, zien toe op het vaststellen van regels door het bestuur, waarbij vrijstelling wordt verleend van de betreffende verbodsbepalingen. Voordeel van zo n bepaling is dat het waterschap maatwerk kan verrichten. Artikel Algeheel verbod aan- afvoer, onttrekken en lozen van water Algeheel verbod bij calamiteiten In artikel 4.2 worden regels gesteld in geval zich calamiteiten voordoen. Het bestuur kan dan bijvoorbeeld verbieden water af te voeren of water te onttrekken. Er wordt dan afgeweken van de normaal geldende regels, welke afwijking tijdelijk is en waarvoor geen vergunning nodig is en ook geen algemene regels gelden. De Waterwet (artikelen 5.23 tot en met 5.26) stelt regels omtrent het gevaar voor waterstaatswerken. Deze artikelen geven de waterbeheerder ruime bevoegdheden. Afhankelijk van het aantal betrokkenen zal de afkondiging van het tijdelijk verbod mogelijk via persoonlijke aankondiging plaatsvinden. Bij grotere aantallen zal het tijdelijke verbod via publicaties algemeen bekend worden gemaakt. Op gelijke wijze zal ook de intrekking van dit verbod worden bekendgemaakt. Artikel Algeheel verbod voor kwetsbare oppervlaktewaterlichamen en gebieden In dit artikel is geregeld dat in op een kaart aan te duiden kwetsbare gebieden een absoluut verbod kan worden ingesteld ten aanzien van onttrekkingen aan en lozingen/infiltraties in oppervlaktewater en grondwater. Het gaat hier om gebieden die een speciale bescherming behoeven, zoals bijvoorbeeld natuurgebieden. Dit vergt wel een aparte actie om een dergelijke kaart op te stellen. Voor het opstellen van een dergelijke kaart is in dit artikel afd. 3:4 van de AWB van toepassing verklaard, omdat hier sprake is van het instellen van aparte verboden. Artikel 4.4 Vrijstelling verboden Voor bepaalde handelingen, zoals het plegen van onderhoud en het verrichten van herstelwerkzaamheden, moet voorkomen worden dat vergunning verleend moet worden. In verband daarmede is in dit artikel o.a. daarvoor een vrijstelling opgenomen. Zo is bijvoorbeeld opgenomen dat op het bedrijfsmatig aanbrengen van opgaande houtbeplanting binnen de beschermingszone de verbodsbepaling niet van toepassing is als het perceel al is ingericht voor het bedrijfsmatig exploiteren van boomkwekerijgewassen. Uiteraard zal voor het nieuw inrichten van een dergelijk perceel wel vergunning aangevraagd moeten worden. Dit valt niet onder deze uitzondering. Tevens is hier opgenomen dat het waterschap voor eigen werken geen vergunning nodig heeft, zoals in de algemene toelichting al nader is uitgelegd. Artikel Zorgplicht Artikel 4.5 betreft de zorgplicht die ieder moet betrachten als het gaat om de maatregelen die het waterschap heeft getroffen in watersystemen met het oog op het bereiken van de waterhuishoudkundige doelstellingen die aan die onderdelen van watersystemen zijn verbonden. De formulering is geënt op de artikelen 6.22a en 6.22b zoals de Invoeringswet Waterwet deze aan reikt. Verder is ook gekeken naar titel 17.2 van de Wet milieubeheer. Het artikel zoals dat nu in deze Keur is opgenomen, voorziet er in dat derden die schade toebrengen aan watersystemen voor die schade daadwerkelijk zullen moeten opdraaien. In dit geval toegespitst op de schade aan werken die het waterschap in het kader van zijn beheertaak heeft uitgevoerd. Dit artikel draagt er toe bij dat het waterschap maatregelen van de derde kan eisen of alvast zelf maatregelen kan treffen bij (dreigende) schade, als omschreven in dit 12

13 artikel. De kosten kan het waterschap verhalen op die derde, indien en voor zover die schade aan die derde is toe te rekenen. Het waterschap voorkomt hiermee dat investeringen gedaan om maatregelen aan het watersysteem uit te voeren om zo aan zijn verschillende wateropgaven te voldoen, niet weer teniet worden gedaan. Het waterschap moet er immers alles aan doen om die wateropgaven te halen, mede in het licht van de straks geldende Wet Naleving Europese regelgeving door mede overheden. Dat betekent dat het waterschap alle instrumenten waarover het beschikt, inzet om Europese verplichtingen na te komen. Het komt er derhalve op neer dat hij moet voorkómen dat anderen het werk van het waterschap frustreren. Naast een goed toezicht op de naleving van regels waarvoor het waterschap het bevoegde gezag is, dus ook een dergelijk afdwingen van de zorgplicht die burger en bedrijf hebben ten aanzien van watersystemen. Van dit artikel zal preventieve werking uitgaan. In de communicatie rondom het vaststellen van de Keur in het beheergebied verdient het daarom aanbeveling hieraan de nodige aandacht te besteden. Bij die communicatie gaat het waterschap dan in op voorbeelden van handelingen van derden die het werk van het waterschap frustreren. Daarbij kan men denken aan het vernielen van een vistrap, aan het in het water gooien van op de kant gedeponeerd maaisel, al dan niet vanaf gronden in eigendom van derden en aan het weer verharden van de oever. 13

14 Hoofdstuk 5 - Toezicht en handhaving Artikel Schouw De schouwvoering als bedoeld in deze bepaling betreft met name de schouw op het onderhoud aan waterkeringen en oppervlaktewaterlichamen. Schouwvoering betreft de uitoefening van toezicht op naleving van met name de onderhoudsbepalingen in de Keur. Daarnaast wordt bij de schouw gelet op eventuele overtreding van verbodsbepalingen. Het aantal malen dat per jaar de schouw wordt gevoerd, is in het model niet ingevuld. Dat wordt ter nadere vaststelling aan het bestuursorgaan overgelaten. Daarnaast biedt het model de mogelijkheid dat bijvoorbeeld in jaren waarin wateren snel dichtgroeien het bestuursorgaan kan besluiten een extra schouw te voeren. Artikel Aanwijzing toezichthouders Aanwijzing van toezichthoudende ambtenaren geschiedt krachtens het bepaalde in artikel 5.2 van de Keur door het bestuursorgaan (art Algemene wet bestuursrecht). Afdeling 5.2 van de Algemene wet bestuursrecht bevat bepalingen omtrent de bevoegdheden van toezichthoudende ambtenaren. Artikel Strafbepalingen In artikel 81 Waterschapswet is bepaald welke maximum straf op overtreding van de Keur kan worden gesteld. In deze Keur is deze maximum straf opgenomen (drie maanden hechtenis of een geldboete van de tweede categorie als genoemd in artikel 23, Wetboek van strafrecht). De opsporingsambtenaar kan de overtreder van een keurvoorschrift een schikkingsvoorstel doen om strafvervolging te voorkomen (artikel 85, derde lid, Waterschapswet). Deze strafbepalingen staan los van het bestuursrechtelijk instrumentarium bestuursdwang en last onder dwangsom - waarover het bestuursorgaan ingeval van overtreding kan beschikken. 14

15 Hoofdstuk 6 Overgangs- en slotbepalingen Artikel Vergunningen Het eerste lid van dit artikel beoogt werken die vóór inwerkingtreding van de keur met vergunning of ontheffing zijn aangebracht en ook ingevolge de geldende keur vergunningplichtig zijn de status te geven van werken die met een vergunning ingevolge de keur zijn aangebracht. Ingevolge het tweede lid worden werken, die vóór inwerkingtreding van de keur zonder vergunning of ontheffing legaal konden worden aangelegd en ingevolge de geldende keur vergunning- plichtig zijn, aangemerkt als met vergunning ingevolge de geldende keur aangebracht. Artikel 6.2- Keurkaart In het geval dat leggers ontbreken voor waterstaatswerken die door de provincie in haar Waterverordening niet zijn vrijgesteld van de leggerplicht van artikel 5.1 Waterwet, kan het waterschap de ligging van die werken aangeven op een kaart Die kaart geldt niet als een legger. Dat zou in strijd zijn met het bepaalde in artikel 5.1 Waterwet. De provincie geeft in de Waterverordening aan vóór welke datum het waterschap de niet van de leggerplicht vrijgestelde waterstaatswerken op de legger heeft geplaatst overeenkomstig de vereisten van artikel 5.1 Waterwet. Artikel Onderhoud aan waterstaatswerken Het bepaalde in dit artikel beoogt te bewerkstelligen dat bij het nog ontbreken van een legger en een keurkaart het onderhoud aan waterstaatswerken wordt uitgevoerd door degenen die bij het vaststellen van de legger daarvoor worden aangewezen. Daarbij is in grote lijnen het regiem van de voorgangers van de gefuseerde waterschappen gevolgd en is voorts getracht meer eenduidigheid aan te brengen. In de artikelen 6.4 tot en met 6.7 wordt vervolgens aangegeven wie onderhoudsplichtig is en welke onderhoudsverplichtingen gelden. Artikel 6.8 Eerste keer op diepte brengen Overige Boezemwateren en Overige polderwateren Dit artikel handhaaft de reeds lang aan het hoogheemraadschap opgelegde verplichting de in de legger opgenomen boezemwateren en polderwateren voor de eerste keer op de in die legger bepaalde afmetingen te brengen. Dit geldt voor de situatie dat deze wateren bij inwerkingtreding van deze keur niet voldoen aan deze leggerafmetingen. Uitvoering van dit artikel geschiedt door en op kosten van het hoogheemraadschap. Indien in de afgelopen jaren een watergang al een keer door het hoogheemraadschap op diepte is gebracht, is dat geregistreerd en komt die watergang uiteraard niet meer voor toepassing van dit artikel in aanmerking. Artikel 6.9 Zonering Voor waterstaatswerken waarvoor nog geen legger is vastgesteld is bij deze keur schetsmatig aangegeven wat voor die waterstaatswerken als kernzone, beschermingszone en buitenbeschermingszone geldt. In bestaande leggers worden deze begrippen ook gehanteerd. Ook is in het tweede lid voorzien in een plaatsaanduiding voor deze zoneringen, zodat de ligging van waterkeringen kan worden bepaald, zolang de legger niet is vastgesteld. Het derde lid geeft een omschrijving van wat als kernzone moet worden beschouwd in de situatie dat het waterkerend lichaam als zodanig niet herkenbaar is in het veld. Artikel Overige (regionale) waterkeringen Door te werken met het begrip waterstaatswerken en de daarin ten behoeve van de rechtszekerheid opgenomen koppeling met de legger, vallen alle wateren en keringen die niet in de legger zijn opgenomen niet onder de verbodsbepalingen en is ook een enkele gebodsbepaling niet van toepassing. Nu de legger nog niet voor het gehele grondgebied van Rijnland is vastgesteld is het denkbaar dat bepaalde waterkeringen en wateren onbedoeld niet door de keur beschermd zullen zijn. Tot het moment van de opname van de bedoelde wateren en waterkeringen in de legger voorziet deze bepaling in de bescherming daarvan. 15

16 Artikel 6.11 Scheepvaartverkeer In de in te trekken keuren van de waterschappen Wilck en Wiericke, De Oude Rijnstroken en Groot-Haarlemmermeer zijn bepalingen opgenomen met betrekking tot het scheepvaartverkeer. Het betreft daarbij o.m. vaarverboden. Bij het intrekken van deze keuren en het vaststellen van de nieuwe keur zouden deze bepalingen volledig komen te vervallen, omdat daarin in de nieuwe Keur niet wordt voorzien. Dit omdat nieuwe besluiten thans gebaseerd moeten zijn op de Scheepvaartverkeerswet en het BABS (Besluit Administratieve Bepalingen Scheepvaartverkeer). Om die reden wordt in deze keur de overgangsbepaling opgenomen dat de betreffende bepalingen van kracht blijven tot het moment dat daarvoor door het bestuursorgaan nieuwe besluiten op grond van genoemde regelingen zijn genomen. In dit artikel wordt ook nog verwezen naar de Verordening Vaarverboden en Vaargelden Rijnland 2005, waarin ook vaarverboden voor met name genoemde watergangen zijn opgenomen. 16

17 Hoofdstuk 7 Inwerkingtreding en citeertitel Artikel Inwerkingtreding Artikel Citeertitel 17