TTIP TTIP: economische banden versterken

Transcriptie

1 Het Trans-Atlanc Trade and Investment Partnership of TTIP is een handels- en investeringsakkoord akkoord dat sinds juli 2013 onderhandeld wordt tussen de Europese Unie en de Verenigde Staten. TTIP: Met het vrijhandelsakkoord TTIP proberen de EU en de VS hun economische banden te versterken. Beide handelsblokken willen de onderlinge tarifaire en niet-tarifaire belemmeringen wegnemen om zo meer groei en werkgelegenheid te creëren. Met tarifaire belemmeringen bedoelt men douanetarieven: belasngen die bedrijven vandaag betalen wanneer ze hun producten aan de andere kant van de oceaan verkopen. Met het wegnemen van niet-tarifaire belemmeringen wil men elkaars regelgeving en productnormen erkennen. Vandaag is de handel tussen beide handelsblokken goed voor 2 miljard euro per dag en is daarmee ook de belangrijkste handelsrelae in de wereld. De economie van de EU en de VS zit al een enkele jaar in het slop, daar waar andere landen wél groeicijfers kunnen voorleggen. TTIP zou hier verandering in moeten brengen. TTIP -1- laatste update: 10/03/2016

2 Binnen TTIP wordt er onderhandeld over een akkoord met 24 hoofdstukken, die gebundeld zijn in 3 delen. 1. Deel 1: Wederzijdse marktoegang voor goederen, diensten en openbare aanbestedingen. Dit onderdeel van TTIP is een klassiek handelsakkoord, waarbij de tarifaire belemmeringen worden opgeheven voor goederen, diensten en openbare aanbestedingen. Concreet houdt dit in: Het wegwerken van douanetarieven voor goederen. De liberalisering van diensten: TTIP moet er voor zorgen dat diensten ook aan de andere kant van de oceaan aangeboden kunnen worden. Zo zou een Europese luchtvaartmaatschappij ook toegang krijgen tot het Amerikaanse luchtruim en binnenlandse vluchten tussen de New York en Miami mogen aanbieden; of een Amerikaanse telecomoperator zou telefoonabonnementen op de Europese markt kunnen brengen. Bedrijven kunnen meedoen aan openbare aanbestedingen aan de andere kant van de oceaan. Zo kan een Belgisch baggerbedrijf kandideren voor een openbare aanbesteding in de VS. Vandaag is dat door de Buy American Act niet gemakkelijk, omdat die wet Amerikaanse bedrijven bevoordeelt. 2. Deel 2: Wederzijdse erkenning van elkaars regels. Naast de wederzijdse mark:oegang onderhandelen de EU en de VS over het wederzijds erkennen van elkaars regels, standaarden en procedures. Momenteel gaat er veel jd en geld verloren met het gelijkschakelen daarvan. Zo moet een Europese wagen slagen voor Amerikaanse veiligheids- en kwaliteitstesten, ook al was die wagen eerst al goedgekeurd op basis van Europese veiligheids- en kwaliteitscontroles. Het wegnemen van deze non-tarifaire belemmeringen moet het voor beide handelspartners makkelijker maken om Europese goederen af te ze:en op de Amerikaanse markt en vice versa. Als we de douanetarieven wegwerken en elkaars regels wederzijds erkennen, brengt dat nieuwe kansen met zich mee voor bedrijven die op export gericht zijn en voor de mensen die er werken of willen werken. We weten dat dit recepty werkt. Cecilia Malmström, EU-commissaris voor handel TTIP -2- laatste update: 10/03/2016

3 3. Deel 3: Regels die de handel tussen de EU en VS moeten vergemakkelijken. Allerlei nieuwe regels moeten er voor zorgen dat het eenvoudiger en eerlijker wordt om te importeren, exporteren en investeren aan de andere kant van de oceaan. Het gaat onder andere om regels rond concurrene (principes van vrije markt moeten gerespecteerd worden), bescherming van intellectuele eigendom (bv. patenten) en het betrekken van KMO s (kleine en middelgrote ondernemingen) bij het finale TTIP-akkoord. Binnen dit onderdeel zorgen een aantal voorstellen voor controverse tussen en binnen de EU-lidstaten. ISDS of ICS? Het meest controversiële hoofdstuk van dit onderdeel is de investeerderstaatsarbitrage. Deze zogenaamde ISDS-clausule (Investor-State Dispute Se lement) biedt investeerders, zoals bedrijven, de mogelijkheid om een land voor een tribunaal te dagen als de investeerder vindt dat het beleid van dat land de werking en winsten van het bedrijf hindert. Als het bedrijf haar gelijk haalt bij het tribunaal, dan moet het land in kwese een boete betalen. Klik hier voor een overzicht van Een uitspraak van dergelijk tribunaal schae de betwiste regelgeving niet af, maar de angst voor boetes (en gerechtskosten) kan de beleidsvrijheid van de lidstaten inperken. Bovendien vraagt men zich af of zo n extra systeem zoals het ISDS nodig is, aangezien zowel de VS als de EU-lidstaten een onacankelijk rechtssysteem hebben. De Europese Commissie is niet ongevoelig gebleven voor deze kriek en stelde een hervorming van ISDS voor, namelijk ICS (Investment Court System). In het nieuwe systeem wordt een speciale rechtbank opgezet met 15 hooggekwalificeerde rechters: vijf van de EU, vijf van de VS en vijf van derde landen. Bovendien zal er een apart tribunaal voor hoger beroep komen zodat de lidstaten (maar ook de investeerders) de uitspraak van het tribunaal kunnen aanvechten. De mogelijkheden voor investeerders om een zaak aan te spannen bij het tribunaal worden nauwkeurig omschreven. Bovendien eiste het Europees Parlement dat de werking van dit tribunaal transparant moet zijn. Schaliegas* Een ander hoofdstuk in dit onderdeel gaat over de levering van Amerikaans schaliegas aan EU-lidstaten. Sommige EU-lidstaten juichen dit toe, omdat ze hopen hierdoor onacankelijker te worden van Russisch gas. Voor andere EU-lidstaten die volop de kaart trekken van groene energie, is dit een no go-zone. Ook hierover bestaat dus discussie tussen de lidstaten. * Schaliegas wordt gewonnen uit schaliesteen, maar het ontginningsproces is erg vervuilend is. De overheid van elk EU-land is zelf verantwoordelijk voor de keuze om al dan niet schaliegas te produceren of importeren. Er staat niets in het TTIP-akkoord dat dit zel:eslissingsrecht aantast. Cecilia Malmström, EU-commissaris voor handel Duurzame ontwikkeling In dit deel van het akkoord worden regels rond Duurzame Ontwikkeling opgenomen. Zo wil men de regels rond bescherming van werknemers en respect voor het milieu bewaken. De Europese Commissie krijgt kriek op dit onderdeel, omdat deze regels niet afdwingbaar zijn. TTIP -3- laatste update: 10/03/2016

4 W =? De Europese Unie wordt jdens de onderhandeling vertegenwoordigd door de Europese Commissie. Hiervoor kreeg ze een mandaat van de EU-lidstaten. Het is de eurocommissaris voor handel (momenteel de Zweedse Cecilia Malmström) die in naam van de EU onderhandelt met de Amerikaan Michael Froman over TTIP. A? Op 15 oktober 2015 star:e in Miami de elfde onderhandelingsronde. De onderhandelingen lopen niet van een leien dakje, omdat er zowel aan Amerikaanse als aan Europese zijde een aantal gevoelige dossiers op tafel liggen. Zo geee de VS de buy American act niet graag op, die Amerikaanse bedrijven en organisaes bevoordeelt bij openbare aanbestedingen in de VS. Daarnaast toonde de Dieselgate-affaire aan dat auto s strenger getest worden in de VS dan in de EU. Het vertrouwen in Europese productcontroles is door de affaire gedaald. Aan Europese zijde zijn er grote bezorgdheden rond landbouw. Zo zijn GGO s (genesch gemanipuleerde organismen) niet toegestaan in de meeste EU-landen, willen we geen hormonenvlees en verze:en we ons ook tegen de zogenaamde chloorkippen. De VS noemt dit verkapt proteconisme van de EU-lidstaten: ze willen de EU-bedrijven beschermen door hen te bevoordelen ten opzichte van Amerikaanse bedrijven, omdat ze de Amerikaanse concurrene vrezen. Ook de overgangsmaatregelen die Europese landen met een grote autoproduce vragen, valt niet in goede aarde bij de VS. Momenteel betalen Europese autoproducenten 2,5% douanetaks wanneer zij hun wagens naar de VS exporteren, maar Amerikaanse autoproducenten moeten 10% douanetaks betalen wanneer zij in de EU importeren. Uit vrees om hun concurreneposie te verliezen, willen Europese autoproducten een geleidelijke vermindering van EU-taksen voor Amerikaanse wagens. Daarnaast heee de EU een nieuw investeerdersbeschermingsmechanisme (ICS, zie hoger) op tafel gelegd, omwille van grote burgerprotesten die er kwamen tegen ISDS. De vraag is of de VS zich kan vinden in het Investment Court System (ICS). W C A DE A? Oorspronkelijk wou men de TTIP-onderhandelingen voor het einde van 2015 afronden. Momenteel schuie de Europese Commissie het einde van Obama s termijn (november 2016) als nieuwe streefdatum naar voor om tot een finaal akkoord te komen. TTIP -4- laatste update: 10/03/2016

5 V =A= De Europese Commissie, maar ook werkgeversorganisaes en bedrijven zijn grote voorstander van TTIP. TTIP kent ook veel tegenstanders. Meestal zijn het vakbonden, ngo s en middenveldorganisaes, maar steeds meer ook bezorgde burgers. Uit de pers h:ps:// h:ps:// h:ps:// h:ps:// TTIP -5- laatste update: 10/03/2016

6 TTIP, A? Nee, helemaal niet Ja, zeker Er is een gebrek aan transparange: TTIP wordt vooral in achterkamers besproken. Zelfs Europarlementsleden krijgen maar moeilijk toegang tot de documenten die de Europese Commissie op tafel heee gelegd. Vooral grote bedrijven proberen via intensief lobbywerk TTIP mee vorm geven. Dit is niet democrasch. De douanetarieven die vandaag van toepassing zijn tussen de VS en de EU zijn al zo laag, dat het afschaffen ervan weinig verschil uitmaakt voor bedrijven. Het afschaffen van douanetarieven in het kader van TTIP zou leiden tot een vermindering van 5% van de EU-inkomsten. Ook lidstaten die VS-goederen importeren zouden minder inkomsten binnenkrijgen.* In jden van overheidstekorten is dit niet wenselijk. (* Momenteel ontvangt een EU-lidstaat douanerechten als de VS een product naar dat land exporteert. Het land mag 25% houden en moet 75% doorgeven aan de EU.) De VS willen niet zozeer een klassiek handelsakkoord waarin douanetarieven geschrapt worden, maar zien in TTIP een uitgelezen kans om massaproducten van een veel lagere standaard te exporteren naar de EU. De hoge EU-standaarden dreigen er op achteruit te gaan: als een bedrijf de keuze heee tussen goedkoop produceren aan lagere standaarden of duurder produceren aan hogere standaarden, dan zal men vanuit winstopek kiezen voor de eerste ope. Uiteindelijk krijgen we met TTIP een race to the bo om. Met TTIP zouden de exportbeperkingen van Amerikaans gas en olie moeten verdwijnen. Zo kan de VS via TTIP vervuilend schaliegas naar de EU importeren. Dat staat haaks op de ambieuze klimaatdoelstellingen en het streven naar meer groene energie in de EU. De effecten van TTIP zullen pas tegen 2027 voelbaar zijn. Zelfs in het meest opmissche scenario bedraagt de groei slechts 0,5%. Is het dat waard om al die risico s te nemen? TTIP biedt een uitgelezen kans om de Europese economie nieuw leven in te blazen: momenteel is er amper groei in de EU, daar waar de BRICS-landen (Brazilië, Rusland, India, China en Zuid-Afrika) wél posieve groeicijfers voorleggen. Als we het grootste handelsblok in de wereld willen blijven, kunnen we dat realiseren door de bestaande handelsbarrières met onze belangrijkste handelspartner (VS) weg te werken. Momenteel kijken veel bedrijven, zeker KMO s, op tegen de douanetarieven die ze moeten betalen. Verlaagde/afgeschaOe douanetarieven zullen leiden tot meer handel tussen de EU en de VS, wat zorgt voor economische groei en het creëren van jobs. Momenteel is het bijzonder moeilijk voor een Europees bedrijf om mee te doen aan openbare aanbestedingen in de VS, omwille van de Buy American Act. Met TTIP wil de EU een einde maken aan deze protec- onissche maatregel, zodat Europese bedrijven zich ook kandidaat kunnen stellen voor een openbare aanbesteding in de VS. Dankzij TTIP zullen bedrijven compeggever en innova- Gever ondernemen. Daar geniet de consument van. TTIP zal ons bovendien toegang verlenen tot goedkopere producten, die de koopkracht van de burger doen toenemen. Meer koopkracht is dan weer goed voor de staatskas, die op haar beurt kan investeren in jobs. De VS en de EU hebben beide hoogstaande standaarden: het klopt niet om te stellen dat de VS alleen maar de EU-standaard naar beneden zou halen, want soms is de VS-standaard zelfs de hoogste. Wederzijdse erkenning van elkaars procedures en standaarden betekent een enorme administrageve vereenvoudiging, jdswinst en vooral een kostenbesparing. Het is nu:eloos verspeeld geld dat beter geïnvesteerd kan worden. TTIP -6- laatste update: 10/03/2016

7 TTIP, A? Nee, helemaal niet Ja, zeker Het ISDS-mechanisme wordt in vraag gesteld. ISDS moet buitenlandse investeerders rechtszekerheid geven: hun investering mag niet teniet gedaan worden door bepaalde beslissingen van een land. Landen kunnen een boete krijgen, maar het beleid moet niet aangepast worden. Inieel is ISDS ontstaan om investeerders te beschermen in landen die een zwakke rechtsstaat zijn. Zowel de EU-lidstaten en de VS hebben toch sterke rechtsstaten met een onavankelijke rechtsspraak? Als een investeerder een staat wil aanklagen, kan ze dit doen via het naonale rechtssysteem én via ISDS. Maar als een staat een investeerder wil aanklagen, kan ze dat enkel doen via het eigen rechtssysteem. Voor een investeerder is zo n ISDS-mechanisme dus een recht, voor een staat een plicht. Het kost 8 miljoen dollar om een ISDS zaak te starten. Gezien het principe de verliezer betaalt alles, is een staat al sneller geneigd om in zijn beleid geen investeerders tegen de schenen te schoppen. Dat beperkt de beleidsvrijheid van de lidstaten. Zelfs met de aanpassingen die de Europese Commissie nu op tafel legt om ISDS aan te passen tot ICS, blije het een extra (duur) rechtssysteem, dat enkel toegankelijk is voor de investeerder en niet voor de staten. De economieën van de EU en de VS vertegenwoordigen samen 40% van het wereldwijde BBP. Indien zij tot gemeenschappelijke standaarden komen, ze:en ze meteen de toon voor de rest van de wereld. Als TTIP er niet komt, dan zullen bv. de VS en China tot gemeenschappelijke normen komen, die lager kunnen liggen. De VS heee al verschillende vrijhandelsakkoorden met het verre Oosten. De EU kan toch niet achterblijven? ISDS maakt al deel uit van zoveel internagonale handelsverdragen. Het is toch normaal dat investeerders bescherming moeten kunnen genieten? Meer VS en minder Rusland is poliek een verstandige keuze. TTIP zou de Trans-Atlansche banden verder aansterken. De VS kan een stabiele partner worden in het aanleveren van energie. H? C C= Overzicht TTIP op Europa Nu. Inside TTIP: een overzichtsdocument van de Europese Commissie. TTIP -7- laatste update: 10/03/2016