Operatie transparantie?

Transcriptie

1 ZIEKENHUISTARIEVEN Operatie transparantie? Ziekenhuizen kunnen u geen bestek verschaffen vóór de operatie plaatsvindt, maar ze moeten u wel precies inlichten over de verschillende tarieven en supplementen die ze hanteren. Eén op vijf komt die verplichting niet na en de prijsverschillen tussen ziekenhuizen zijn nog steeds enorm. Mark werd enkele dagen geleden succesvol geopereerd aan de appendix en bestudeert nu zijn ziekenhuisfactuur. Het is een koude douche: voor de ingreep rekenen de chirurg en de anesthesist hem ereloonsupplementen aan die 300 % hoger liggen dan het terugbetalingstarief van het RIZIV. En dat is niet eens onwettig want Mark verkoos een en dan mag het ziekenhuis vrij die ereloonsupplementen bepalen. Ze vallen volledig ten laste van de patiënt tenzij die een hospitalisatieverzekering heeft. In dat laatste geval moet de patiënt enkel een franchise betalen, die varieert naargelang van de verzekeringsmaatschappij. Het spreekt vanzelf dat, om onaangename verrassingen te vermijden en de patiënt de kans te geven met kennis van zaken te kiezen, een gedegen informatieverstrekking vanaf het moment van de opname noodzakelijk is. Sinds 1 september 2004 is elk ziekenhuis (bij KB) verplicht de patiënt ten laatste de dag van de opname een document te laten ondertekenen met informatie over de tarieven. Het ziekenhuis moet ook aan iedereen die daarom vraagt een exemplaar van het opnamedocument bezorgen. In principe zouden de onaangename verrassingen dus niet mogen bestaan. Ons onderzoek toont aan dat de realiteit toch anders is. 12 TEST GEZONDHEID nr. 67 juni-juli 2005

2 BETAAL NIET METEEN Sommige ziekenhuizen vragen u de hele factuur of een deel ervan te betalen op het moment dat u uit het ziekenhuis wordt ontslagen. Wettelijk is er geen verplichting die zegt dat u de laatste dag van uw verblijf moet betalen. Wij raden u aan erop aan te dringen dat men u de factuur opstuurt zodat u meer tijd hebt om die te bestuderen. Opnamedocument onder de loep Net zoals de eindfactuur dat doet, geeft ook het opnamedocument details over verschillende kostenposten die uit de opname voortspruiten. Zowel de vorm als de inhoud van dat document liggen bij wet vast. Op vindt u hiervan een exemplaar. Verblijfskosten Basistarief voor de : doorgaans zijn de patiënten aangesloten bij een ziekenfonds. Bij een opname betaalt het ziekenfonds het ziekenhuis rechtstreeks het wettelijk forfait per opnamedag. De verzekerde betaalt enkel het persoonlijke aandeel, dat niet afhangt van het soort van, maar wel van zijn statuut van verzekerde: gewone verzekerde of rechthebbend op een verhoogde tegemoetkoming. Bij de gewone verzekerden varieert het persoonlijke aandeel naargelang u iemand ten laste hebt of werkloos bent. Het tarief varieert ook volgens de opnameduur: de eerste dag is duurder dan de volgende dagen en het dagtarief daalt opnieuw vanaf de 91ste dag. Supplementen per dag voor de : deze komen boven op het basistarief en vallen volledig ten laste van de patiënt (behalve als die een aanvullende verzekering heeft). De patiënt heeft de keuze uit drie soorten van s: eenpersoons-, tweepersoons- of. Die keuze wordt vastgelegd en ondertekend in het opnamedocument en ze bepaalt het bedrag van de eindfactuur. Voor een mag u geen supplement worden aangerekend. Voor een ligt het maximale supplement bij wet vast op 19,72 per dag. Maar niet alle ziekenhuizen vragen dat ook echt. In ons onderzoek deed eenvierde het. De andere vragen minder (doorgaans iets meer dan 10) of helemaal niets (een op vijf). Maar het betreft in dat geval ziekenhuizen zonder s of met s die eigenlijk s zijn. Voor een is het ziekenhuis vrij een supplement te bepalen. In onze studie ging dat bedrag van 9 tot 162 per dag (Erasmusziekenhuis, Anderlecht) en zelfs tot 180 de eerste dag en 140 de volgende dagen (St.-Luc in St.- Lambrechts-Woluwe). Dagelijks forfait voor geneesmiddelen: dit forfait van 0,62 per dag komt boven op de prijs van de, maar hangt niet af van het soort van noch van het statuut van de verzekerde. Het hangt evenmin af van het daadwerkelijke geneesmiddelengebruik en betreft enkel terugbetaalde medicatie. De niet-terugbetaalde geneesmiddelen worden apart gefactureerd volgens het reële gebruik van de patiënt. Farmaceutische kosten De (andere) farmaceutische of parafarmaceutische producten, implantaten, prothesen of niet te implanteren producten vallen ten laste van de patiënt. Het stuk dat hij moet betalen hangt niet af van zijn type van, maar van de mate van terugbetaling die voor het product geldt. Erelonen Forfaitaire erelonen per opname: het ziekenhuis kan u forfaitaire kosten aanrekenen voor bepaalde diensten, zelfs al hebt u er geen gebruik van gemaakt of werden ze niet toegepast. Dit forfait hangt niet af van het soort van, maar van het statuut van de verzekerde en van de aard van de prestatie. Men onderscheidt technische prestaties (bv. biopsie, laparoscopie), klinische biologie (bv. bloedanalyses) en medische beeldvorming (bv. echografi e, radiologie). HOE VOERDEN WIJ HET ONDERZOEK? Onze enquêteurs dienden zich tussen 13 en 24 december 2004 aan in 191 ziekenhuizen in België. Ze vroegen een exemplaar van het opnamedocument met het oog op de hospitalisatie van een familielid. Ze vroegen tevens een prijslijst van de verschillende producten en diensten en een overzicht van de ereloonsupplementen per arts. De keuze van de ziekenhuizen gebeurde op basis van de lijst op Soms slaat een en dezelfde naam op verschillende instellingen (ingeval van een fusie). Onze onderzoekers brachten dan een bezoek aan de verschillende campussen om te checken of ze allemaal dezelfde tarieven bezigen. Vanzelfsprekend behielden wij in onze lijst enkel die ziekenhuizen waar operaties worden uitgevoerd. De instellingen met enkel daghospitalisatie, de revalidatiecentra en de centra voor geriatrie en palliatieve zorg werden dus niet opgenomen. De tabel op blz geeft de voornaamste tarieven en supplementen per soort van en per ziekenhuis. Vertrekkende van een concreet voorbeeld hebben we ook berekend hoeveel eenzelfde operatie in elk van de ziekenhuizen zou kosten. In het kader van dit artikel publiceren we enkel de voornaamste resultaten voor Vlaanderen en Brussel. Wie meer volledige resultaten wenst te raadplegen of interesse heeft voor de tabel van de Waalse ziekenhuizen verwijzen we naar onze website www. test-aankoop.be. Op die site vindt u ook een exemplaar van het opnamedocument. TEST GEZONDHEID nr. 67 juni-juli

3 ZIEKENHUISTARIEVEN IN VLAANDEREN EN BRUSSEL Toeslag voor de (in ) TARIEVEN EN INFORMATIE Ereloonsupplementen per (in %) Informatie CONCREET VOORBEELD (onze simulatie) Bedrag ten laste van de patiënt per (in ) ZIEKENHUIS opnamedocument statuut en ereloonsupplementen per arts diverse kosten 1000 FRANS HOSP.-CESAR DE PAEPE - camp. C. de Paepe 19, B E D KLINIEK ST.-JAN 19, B E D U.M.C. ST.-PIETERZIEKENHUIS 19, C E D C.H.U. BRUGMANN - campus Brugmann 19, E C C C.H.U. BRUGMANN - campus Schaarbeek 19, B E C C.H. I.R. E.CAVELL - campus Leopoldpark 19, B E D EUROPAZIEKENHUIZEN - campus St.-Michiel 19,72 92,54 92, C C C IRISZIEKENHUIZEN ZUID (Baron Lambert) 19, C E E IRISZIEKENHUIZEN ZUID (C.H. Etterbeek-Elsene) 19, A E D IRISZIEKENHUIZEN ZUID (Jos Bracops) 19, B E C ST.-ANNA-ST.-REMI-ST.-ETIENNE (St.-Anna-St.-Remi) 19, A E D ULB ERASMUSZIEKENHUIS 19, A C D FRANS HOSP.-CESAR DE PAEPE - camp. Fr. Hosp. 19, E C E C.H.I.R. E.CAVELL - campus Basiliek 19, B C E A.Z. VUB A C D CHIREC - campus Kliniek Edith Cavell 19, B E D EUROPAZIEKENHUIZEN - campus Deux Alices 19,72 86,27 86, A E C EUROPAZIEKENHUIZEN - campus St.-Elizabeth 19,34 92,54 92, A E D IRISZIEKENHUIZEN ZUID (Molière) 19, C E E UNIVERSITAIRE ZIEKENHUIZEN ST.-LUC (St.-Luc) 19,72 180/140 (1) 180/140 (1) A C D ST.-ANNA-ST.-REMI-ST.-ETIENNE (St.-Etienne) 19,34 37,19 37, C E D ONZE LIEVE VROUWZIEKENHUIS - campus Asse 17,4 27,3 27, E E C A.Z. JAN PORTAELS B C D A.Z. JAN PALFIJN - campus St.-Elizabeth C C D ST.-VINCENTIUSZIEKENHUIS - campus St.-Vincentius A E D KON. PAOLA KINDERZIEKENHUIS (Middelheim) C C D MONICA V.Z.W. - campus Eeuwfeestkliniek 19, C C D A.Z. STUIVENBERG - ST.-ERASMUS (Stuivenberg) C C C FUSIEZIEKENHUIS MONICA (O.L.V. Middelares) 19, , A B C A.Z. STUIVENBERG - ST.-ERASMUS (St.-Erasmus) A C D A.Z. JAN PALFIJN (ZNA) - campus Jan Palfi jn A C D A.Z. ST-ELIZABETH 1, C C D ST.-ELIZABETHZIEKENHUIS 12, A C D A.Z. ST.-JOZEF E C D A.Z. ST.-JOZEF 14,04 28,6 31, E C D HEILIG HARTZIEKENHUIS 19, B C E A.Z. ST.-DIMPNA C C C HEILIG HARTZIEKENHUIS D C D A.Z. ST.-MAARTEN - campus St.-Norbertus A C C A.Z. ST.-AUGUSTINUS - campus St.-Augustinus (3) 100 (3) 100 (3) C E D ST.-VINCENTIUSZIEKENHUIS VZW - campus St.-Jozef B C D U.Z. ANTWERPEN 19, C C D A.Z. ST.-MAARTEN - campus St.-Jozef A C C DODOENSZIEKENHUIS - campus Onze Lieve Vrouw A C D IMELDAZIEKENHUIS 7,5 17,5 17, A E C DODOENSZIEKENHUIS - campus Willebroek C C D A.Z. HEILIGE FAMILIE 11 20,5 20, E C D ST.-JOZEFKLINIEK C C C A.Z. KLINA A C A U.Z. LEUVEN - campus Gasthuisberg 19, A C D REG. ZIEKENHUIS HEILIG HART 19, D E D U.Z. LEUVEN - campus St.-Barbara 19, E C E A.Z. DIEST - campus St.-Jozef A C C A.Z. HEILIG HART - campus Mariëndal A C D CAZ MIDDEN-LIMBURG - campus Salvator 19,72 21,07 25, A E D VIRGA JESSEZIEKENHUIS A C D TEST GEZONDHEID nr. 67 juni-juli 2005

4 ZIEKENHUISTARIEVEN IN VLAANDEREN EN BRUSSEL Toeslag voor de (in ) TARIEVEN EN INFORMATIE Ereloonsupplementen per (in %) Informatie CONCREET VOORBEELD (onze simulatie) Bedrag ten laste van de patiënt per (in ) ZIEKENHUIS opnamedocument statuut en ereloonsupplementen per arts diverse kosten 3540 A.Z. SALVATOR - ST.-URSULA - campus St.-Ursula 19,72 18,59 21, A E D CAZ MIDDEN-LIMBURG - campus St.-Franciscus 12 27,5 27, E C D ZIEKENHUIS OOST-LIMBURG - campus André Dumont 0 23,55 23, A C D ZIEKENHUIS OOST-LIMBURG - campus St.-Jan 0 23,55 23, A C D ZIEKENHUIS OOST-LIMBURG - campus St.-Barbara 0 23,55 23, B C D ZIEKENHUIS MAAS EN KEMPEN - campus Maaseik 17,48 39,66 39, B C C A.Z. VESALIUS - campus Tongeren A E D REG. ZIEKENHUIS ST.-TRUDO - campus St.-Jozef A C D REG. ZIEKENHUIS ST.-TRUDO - campus St.-Anna A C D MARIAZIEKENHUIS NOORD-LIMBURG (Heilig Hart) 13,88 17,97 27, B C D MARIAZIEKENHUIS NOORD-LIMBURG (M. Middelares) 10,41-17,97 24, E C E of , ZIEKENHUIS MAAS EN KEMPEN - campus Bree 17,48 26,03 26, E C C A.Z. ST.-JAN - campus St.-Jan 19,72 40,5 40, E C A A.Z. ST.-LUCAS 17,5 33,5 33,5 0 (2) 0 (2) (2) E C A (2) (2) (2) 8340 ELIZABETHZIEKENHUIS 18, A C D A.Z. DAMIAAN - campus Heilig Hart A C C A.Z. DAMIAAN - campus St.-Jozef A C C HENRI SERRUYSZIEKENHUIS A C C A.Z. GROENINGE - campus O.L. Vrouw B C A A.Z. GROENINGE - campus Maria's Voorzienigheid A C A A.Z. GROENINGE - campus St.-Maarten A C A A.Z. GROENINGE - campus St.-Niklaas B C A ST-AUGUSTINUSKLINIEK 18, A E D ST.-ANDRIESZIEKENHUIS 9 13,75 13, D C D KLINIEK O.L.V. VAN LOURDES 7, A C D HEILIG HARTZIEKENHUIS - campus Wilgenstraat C C A STEDELIJK ZIEKENHUIS A E E ST.-REMBERTZIEKENHUIS 11,16 16,11 16, A E D ST.-JOZEFSKLINIEK A C C REG. ZIEKENHUIS JAN YPERMAN (Zwarte Zusters) 12,25 25,5 25, A C E REG. ZIEKENHUIS JAN YPERMAN (O.L. Vrouw) 12,25 25,5 40, A C D REG. ZIEKENHUIS JAN YPERMAN (Maria) 12,25 22,45 40, A C E A.Z. ST.-LUCAS 19,72 29,58 29, B E D A.Z. ST.-LUCAS - campus Volkskliniek 19,72 29,58 29, A C D A.Z. JAN PALFIJN - campus Fabiolalaan 19,72 35,94 35, A C D U.Z. GENT 19, E C E A.Z. MARIA MIDDELARES-ST.-JOZEF (M. Middelares) E C D A.Z. JAN PALFIJN - campus De Bijloke 19,34 35,94 35, E C D A.Z. MARIA MIDDELARES-ST.-JOZEF (St.-Jozef) E C E A.Z. WAASLAND - campus Stadskliniek , B C A A.Z. MARIA MIDDELARES - campus Maria Middelares , E C D A.Z. MARIA MIDDELARES - campus De Pelikaan C C D STADSKLINIEK OCMW 10-12, , B C D of A.Z. ST.-BLASIUS 10 21,5 21, C C D A.Z. WAASLAND - campus Fabiola A C A ALGEMEEN STEDELIJK ZIEKENHUIS A C B ALG. STEDELIJK ZIEKENHUIS (camp. Aalst) B C E ONZE LIEVE VROUW ZIEKENHUIS - campus Aalst 17,4 27,3 27, A C C ALG. STEDELIJK ZIEKENHUIS (camp. Geraadsbergen) E C E A.Z. ZUSTERS VAN BARMHARTIGHEID (Glorieux) 11,68 17,87 17, A C E A.Z. ST.-ELIZABETH B C D ST.-VINCENTIUSZIEKENHUIS B C D HEILIG HARTKLINIEK 18, B C D (1) 1ste dag / vanaf 2de dag (2) Een beperkt aantal niet-geconventioneerde artsen kan hogere supplementen vragen, ook op niet-s. (3) Max. 50% of 100% tenzij er voorafgaandelijk schriftelijk andere afspraken werden gemaakt tussen geneesheer en patiënt. TEST GEZONDHEID nr. 67 juni-juli

5 OP HET TERREIN Komen ziekenhuizen hun informatieplicht na? Opnamedocument Statuut van de artsen en erelonen Volledige lijst van diverse kosten Niet overhandigd: 22,5 % Overhandigd: 77,5 % Nee: 21 % Ja: 79 % Ja: 9 % Nee: 91 % De 77,5 % ziekenhuizen die het document verschaffen, valt uiteen in 3 groepen: 42 % geeft er een volledige en 20,1 % een gedeeltelijke mondelinge uitleg bij. Vaak is dat onontbeerlijk opdat de patiënt de draagwijdte van het document begrijpt. De resterende 15,4 % geeft geen uitleg. Bij de ziekenhuizen die wat dit betreft aan de minimale vereisten voldoen (79 %) zijn er slechts 7 instellingen die zowel het statuut van de artsen (al dan niet geconventioneerd) als de maximale ereloonsupplementen per arts verduidelijken. De andere stellen zich tevreden met informatie over de maximale ereloonsupplementen in het ziekenhuis. Van de 15 ziekenhuizen die een volledige lijst geven van (te betalen) producten en diensten ten behoeve van de patiënt gaven er 14 dat overzicht ook mee aan onze onderzoekers. In één geval moest de lijst ter plaatse worden geraadpleegd. De overige ziekenhuizen geven een te beknopt overzicht (19 %), onvolledige tarieven (60 %) of helemaal geen lijst (12 %). Variabele erelonen: aan elke soort van medische ingreep geeft het RIZIV een nomenclatuurcode, die ook overeenstemt met het forfaitaire bedrag van de fi nanciële bijdrage. Bij de opname in het ziekenhuis is het evenwel niet mogelijk om precies te zeggen hoeveel het bedrag van die bijdrage van het RIZIV zal zijn, ook al weet u wat voor operatie u zal ondergaan. Naargelang van het geval of van eventuele complicaties kan het zelfs de chirurg zijn die daarover beslist terwijl hij opereert. Het opnamedocument geeft dus enkel weer indien er een persoonlijk aandeel te betalen is door de patiënt (of zijn verzekering) en wat daarvoor het maximale bedrag is, uitgedrukt in een procent van het basistarief dat door het RIZIV wordt terugbetaald. 0 % betekent dat u zelf geen supplement moet betalen; 400 %, het huidige, betekent dat u een supplement betaalt dat 4 keer meer bedraagt dan de fi nanciële bijdrage van het RIZIV. Let op twee elementen: het supplement dat het ziekenhuis opgeeft, is het dat het u mag vragen. Dat betekent niet dat dat ook steeds zal gebeuren; het supplement geldt niet enkel voor de chirurg, maar kan ook gevraagd worden door andere zorgverstrekkers (anesthesist, pediater, etc.). Of het ziekenhuis een ereloonsupplement kan eisen hangt van twee elementen af: het statuut van de arts en het soort van. Beide zijn met elkaar gelinkt bij de bepaling of u al dan niet een supplement zult betalen. Geconventioneerd arts? Er doen zich drie gevallen voor: ofwel past de arts volledig de erelonen toe zoals ze werden onderhandeld met de ziekenfondsen, ofwel past hij ze ten dele toe (op bepaalde uren en/of plaatsen, bv. in het ziekenhuis, maar niet in zijn privé-kabinet), ofwel past hij ze niet toe en mag hij zelf supplementen eisen (ongeveer 18 % van de gevallen). Als het ziekenhuis een verschil in erelonen tussen de artsen toestaat op grond van hun statuut, zoals in een meerderheid van de gevallen gebeurt, dan moet het ziekenhuis aan de (toekomstige) patiënten een lijst ter beschikking stellen met de artsen die al dan niet geconventioneerd zijn. Het opnamedocument vermeldt dan weer het maximale ereloonsupplement per type. Kamertype: op een heeft de arts steeds het recht een supplement te eisen, of hij nu geconventioneerd is of niet. Op de andere soorten van s hebben enkel niet-geconventioneerde artsen het recht dat te doen, zonder dat ze evenwel het door het ziekenhuis aangekondigde mogen overschrijden. Geen supplementen voor beschermde patiënten Sommige categorieën van patiënten moeten geen supplementen betalen, voor zover ze kiezen voor een of een. Het gaat dan om mensen die een verhoogde tegemoetkoming genieten en om de personen die zij ten laste hebben, om chronisch zieken, mensen met een tegemoetkoming voor een handicap, mensen met een overlevingspensioen, mensen die een fi nanciële bijdrage genieten voor palliatieve zorg, etc. Wil u met zekerheid weten of u tot een van deze categorieën behoort, vraag dat dan aan uw ziekenfonds. In sommige gevallen betaalt de patiënt nooit een supplement, ongeacht het gekozen type, het statuut van de arts en het statuut van de verzekerde: 16 TEST GEZONDHEID nr. 67 juni-juli 2005

6 als het onderzoek, de behandeling, het medisch toezicht of de gezondheidstoestand van de patiënt tot een verblijf in een nopen; als er geen tweepersoons- of s meer zijn; als de patiënt tegen zijn wil op een dienst intensive care of op een spoedafdeling werd opgenomen. Andere kosten en voorschotten Het kan gebeuren dat u nog andere kosten moet betalen zoals het gebruik van de telefoon, bijkomende drank, de kapper, een ziekenvervoer, etc. Meestal worden die kosten niet door het ziekenfonds gedragen. Het ziekenhuis moet u ook hiervan een lijst bezorgen. Gaat het om een dienst die niet op die lijst voorkomt, dan mag het ziekenhuis die enkel factureren als u er uw schriftelijk akkoord voor hebt gegeven. Het ziekenhuis kan ook een voorschot vragen. Duurt uw opname langer dan een week, dan kan na 7 dagen opnieuw een voorschot worden gevraagd. Het bedrag van de voorschotten ligt bij wet vast: voor een verblijf op een bedraagt het 150 voor gewone verzekerden en 75 voor mensen met een verhoogde tegemoetkoming en personen die ten laste vallen van de gewone verzekerde; voor een verblijf op een eenpersoonsof mag die 150 worden verhoogd met een bedrag dat niet meer mag zijn dan 7 keer het supplement voor die. Voor een is het voorschot dus maximaal 288,04. Betaalde voorschotten moeten vanzelfsprekend van de eindfactuur worden afgetrokken. 169 facturen vergeleken Door de tarifering van de ziekenhuizen toe te passen op een concreet geval wordt vergelijken natuurlijk makkelijker. Wij berekenden op basis van de RIZIVbarema's voor een operatie hoeveel de eindfactuur in elk van de ziekenhuizen zou zijn per type. Wij kozen voor de correctie van een discushernia via arthrodese, een ingreep waarbij een opname van 8 dagen gangbaar is. De eventuele ereloonsupplementen kunnen hier enkel voor de chirurgie en de anesthesie worden aangerekend, niet op de technische prestaties, met uitzondering van een preoperatieve radioscopie. In de tabel geven wij enkel de bedragen die ten laste van de patiënt vallen. De rest wordt rechtstreeks betaald door het ziekenfonds aan het ziekenhuis. De patiënt vindt daarvan geen spoor op zijn factuur. Op een lopen de kosten voor de patiënt op van 1 149,58 tot 5 860,66, respectievelijk voor de goedkoopste ziekenhuizen (die geen ereloonsupplementen toelaten voor dit type) en de duurste ziekenhuizen (waar die supplementen tot 400 % kunnen bedragen). In procent uitgedrukt, is dat een verschil van 410 %! Of nog, voor dezelfde operatie zal patiënt A 5 keer meer betalen dan patiënt B. De gemiddelde kosten bedragen 1 507,41. De verschillen zijn nog groter als we de s bekijken: van 1 149,58 tot 6 018,42, dat is een verschil van 424 %. Het gemiddelde is hier 1 830,07. Voor s zijn de verschillen (iets) minder groot (321 %), maar zijn de bedragen nog indrukwekkender: van 1 637,58 Het opnamedocument informeert u over de tarieven. Het ziekenhuis moet u ten laatste op de dag van uw opname hier een exemplaar van overhandigen. tot 6 900,66 als men de klassieke s vergelijkt, en zelfs tot 6 940,66 voor de luxe s in sommige ziekenhuizen. Het gemiddelde bedrag ten laste van de patiënt is hier 3 208,55. Bekijkt men het tarievenoverzicht per type, dan valt op dat de grote meerderheid van de ziekenhuizen in ons land onder het gemiddelde bedrag zitten, maar dat een dertigtal instellingen dat gemiddelde de hoogte indrijven door hun exorbitante tarieven. Van de 30 duurste ziekenhuizen van het land (voor een verblijf in een klassieke ) bevindt er zich maar één in Vlaanderen. De andere liggen in het Waalse Gewest en in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, waar de 10 duurste instellingen gelegen zijn. Stellen dat deze verschillen worden verklaard door een betere kwaliteit van de medische prestaties zou onrecht aandoen aan alle uitstekende medici die in de rest van het land werkzaam zijn en het zou een aanfl uiting van de realiteit zijn. De prijs wordt niet rechtstreeks verklaard door de kwaliteit van de zorgverstrekking, maar is het resultaat van een prijspolitiek waar wij ons al jaren tegen verzetten. Lees wat dat betreft ook ons Standpunt op blz. 3. X. Debourse en E. Niclaes TEST GEZONDHEID nr. 67 juni-juli