MONITORINGRAPPORT 2007 HAVEN- EN INDUSTRIETERREIN MOERDIJK

Transcriptie

1 MONITORINGRAPPORT 2007 HAVEN- EN INDUSTRIETERREIN MOERDIJK

2 Inhoudsopgave 1. INLEIDING 2 2. GEGEVENSVERZAMELING 3 3. MONITORINGRESULTATEN Gevestigde bedrijven Energie Lucht Water Afval Logistiek Natuur Hinder (Milieu-)vergunningen Veiligheid STAND VAN ZAKEN MASTERPLAN Inleiding Het opstellen van het masterplan Resultaten 2007/ haven- en industrieterrein Moerdijk, monitoringrapport /

3 1. INLEIDING Sinds 1999 vindt op haven- en industrieterrein Moerdijk jaarlijks een monitoringonderzoek plaats. Het monitoringonderzoek behelst het verzamelen en interpreteren van diverse (milieu)gegevens op het haven- en industrieterrein Moerdijk. Het monitoringonderzoek is uitgevoerd door BMD Advies Zuid-Nederland in samenwerking met de werkgroep monitoring. De volgende partijen zijn vertegenwoordigd in de werkgroep monitoring: - Havenschap Moerdijk; - Bedrijvenkring Industrieterrein Moerdijk; - Gemeente Moerdijk; - Provincie Noord-Brabant; - Brabant Water; - Waterschap Brabantse Delta; - Rijkswaterstaat. In het onderhavige rapport worden de gegevens gepresenteerd met betrekking tot het jaar Vorig jaar zijn in het monitoringrapport voor het eerst bijdragen opgenomen van een aantal belanghebbende partijen. Hiermee geeft het rapport niet alleen 'de getallen' weer, maar ook meer achtergrondinformatie over belangrijke onderwerpen die op haven- en industrieterrein Moerdijk spelen. Deze informatie is met name door de burenraad enthousiast ontvangen. Daarom is besloten ook dit jaar weer een aantal bijdragen op te nemen die zijn weergegeven in de oranje kaders. In mei 2007 is door de DHM-partijen het "Masterplan stuurgroep duurzaam haven- en industrieterrein Moerdijk " ondertekend. Vervolgens is er hard gewerkt om uitvoering te geven aan de in het masterplan opgenomen doelstellingen. Dit jaar is voor het eerst gerapporteerd over de voortgang van de acties uit het masterplan (hoofdstuk 4). haven- en industrieterrein Moerdijk, monitoringrapport /

4 2. GEGEVENSVERZAMELING Voor de totstandkoming van de monitoringrapportage zijn veel gegevens nodig. Deze gegevens zijn opgevraagd bij verschillende partijen (zie tabel 2.1). Waar mogelijk, is geprobeerd een beeld te krijgen van het gehele industrieterrein. Waar dit niet mogelijk is, is net als voorgaande jaren, gebruik gemaakt van de gegevens van de meest milieurelevante bedrijven (zie tabel 2.2). Om de gegevensverzameling zo efficiënt mogelijk te laten verlopen en de individuele bedrijven zo min mogelijk te belasten, zijn dit jaar voor het eerst de milieujaarverslagen opgevraagd via de Provincie Noord-Brabant. De bedrijven die geen milieujaarverslag hoeven op te stellen, hebben op verzoek van BMD Advies een vragenlijst ingevuld. Instelling Havenschap Moerdijk Provincie Noord-Brabant Gemeente Moerdijk (Regionale Milieudienst West- Brabant) Waterschap Brabantse Delta Rijkswaterstaat Directie Zuid-Holland Brabant Water Stichting buisleidingenstraat GGD Brandweer gemeente Moerdijk Tabel 2.1: Partijen die gegevens aangeleverd hebben Aangeleverde gegevens Kwartaalrapportages Jaarrapportage Milieujaarverslagen bedrijven Niet-gevaarlijke afvalstromen Gevaarlijke afvalstromen Risicokaarten (via internet) Gegevens klachten Vergunningen en meldingen Vergunningen en meldingen BRZO-bedrijven Lozingsparameters riolering Lozingsdebieten Klachteninformatie Lozing koelwater Gebruikt leidingwater en industriewater Transport via buisleiding Inzetten hulpdiensten Brandmeldingen haven- en industrieterrein Moerdijk, monitoringrapport /

5 Deelnemende bedrijven A&G Milieutechniek* Afvalstoffen Terminal Moerdijk B.V. Ardagh Glass Moerdijk B.V.* Basell Benelux B.V. CNC Grondstoffen B.V. Coatex Netherlands B.V. Dr. W. Kolb Nederland B.V. * Bedrijven die niet milieujaarverslagplichtig zijn Essent N.V. Afvalverbranding Zuid-Nederland N.V. Slibverwerking Noord-Brabant Omya Netherlands B.V.* Shell Nederland Chemie B.V. Wuppermann Staal Nederland B.V. Tabel 2.2: Meest milieurelevante bedrijven Moerdijk 2007 haven- en industrieterrein Moerdijk, monitoringrapport /

6 3. MONITORINGRESULTATEN 2007 In dit hoofdstuk worden de verzamelde gegevens gepresenteerd per (milieu-)aspect. 3.1 Gevestigde bedrijven In 2007 waren er op haven- en industrieterrein Moerdijk 408 bedrijven gevestigd. In totaal zijn bij deze bedrijven mensen werkzaam. In onderstaande tabel is het aantal gevestigde bedrijven op Moerdijk opgenomen vanaf Opvallend is dat het aantal bedrijven op het terrein sindsdien verdubbeld is. Aantal gevestigde bedrijven Figuur 3.1: Aantal gevestigde bedrijven op haven- en industrieterrein Moerdijk van 2000 t/m 2007 De gevestigde bedrijven zijn in onderstaande grafiek onderverdeeld in diverse branches. Gevestigde bedrijven 0% 16% 42% 7% 10% 25% Industrie Bouw nijverheid Reparatie en consumentenartikelen en handel Vervoer, opslag en communicatie Verhuur en handel in onroerend goed, verhuur van roerende goederen en zakelijke dienstverlening Overig Figuur 3.2: Gevestigde bedrijven verdeeld per bedrijfstype haven- en industrieterrein Moerdijk, monitoringrapport /

7 Het havenschap heeft in m2 grond uitgegeven. Op onderstaande kaart zijn door het haven- en industrieterrein Moerdijk de grondreserves op het industrieterrein aangegeven. Opgemerkt wordt dat de interpretatie van het havenschap afwijkt van de interpretatie van Stichting Behoud Buitengebied Moerdijk (SBBM). Figuur 3.3 Grondreserves haven- en industrieterrein Moerdijk Het haven- en industrieterrein Moerdijk in de toekomst Binnen het haven- en industrieterrein Moerdijk wordt op allerlei mogelijke manieren getracht om de beschikbare ruimte zo efficiënt en zo veilig mogelijk te gebruiken. Om dat mogelijk te maken is een algemene herziening van het bestemmingsplan Industrieterrein Moerdijk in voorbereiding. Om te komen tot een algehele herziening van het bestemmingsplan zijn er al diverse voorbereidingsplannen opgesteld. Herstructurering In 2007 zijn twee concrete plannen uitgewerkt: de Gebiedsontwikkeling Moerdijk-Oost (Afsprakenkader Zeehaventerrein Moerdijk) en de 6e partiële herziening van het bestemmingsplan Industrieterrein Moerdijk. De laatste betreft een akoestische herziening waar Gedeputeerde Staten haar goedkeuring aan gaf. Omdat er beroep is aangetekend, moet de Raad van State zich hierover uitspreken. Voorts is de gemeente Moerdijk in samenwerking met Havenschap Moerdijk gestart met de algehele herziening van het bestemmingsplan uit haven- en industrieterrein Moerdijk, monitoringrapport /

8 De Gebiedsontwikkeling Moerdijk-Oost, waar ook het haalbaarheidsonderzoek 'Port of Brabant' deel van uitmaakt, is een visie over de herstructurering van dit gebied, met de toekomstige uitbreiding van het RoodeVaartgebied en de ontwikkeling van een Logistiek Park. Thematisering en clustering Beide plannen zijn opgenomen in de Toekomstvisie Havenschap Moerdijk. Deze visie werd in 2007 aan de gemeente Moerdijk overhandigd en zal als uitgangspunt worden gebruikt voor de totstandkoming van de algehele herziening van het bestemmingsplan Industrieterrein Moerdijk. Het Havenschap geeft in dit plan prioriteit aan het intensiever en veilig gebruik van de ruimte. Er is dan ook veel aandacht voor thematisering en clustering. Dat betekent enerzijds het bij elkaar brengen van bedrijven die bijvoorbeeld onder het Besluit Externe Veiligheid Inrichtingen (BEVI) vallen. Om elk van deze bedrijven moet een zogeheten risicocontour (zie ook bijdrage "De veiligheidsrisico's") getrokken worden. Door ze bij elkaar te brengen, overlappen deze contouren. De ruimte kan hierdoor effectiever gebruikt worden terwijl elders op het terrein juist meer risicovrije-ruimte wordt gecreëerd. Anderzijds worden bedrijven die reststoffen van andere bedrijven kunnen inzetten zoveel mogelijk geclusterd. Zo wordt de synergie optimaal benut. In het kader van de herstructurering werd de Commissie Nieuwe Vestiging in 2007 omgedoopt tot de Commissie Vestiging. De commissie buigt zich niet meer alleen over nieuw te vestigen bedrijven, ook adviseert zij als het gaat om uitbreidingen of majeure veranderingen bij gevestigde bedrijven. Dubbele functie Ook wil het Havenschap strategisch gelegen onbenutte gronden zoveel mogelijk terugkopen en ze weer geschikt maken voor bedrijfsvestiging. Tot slot zijn in de toekomstvisie ideeën opgenomen om de schaarse ruimte een dubbele functie te geven. Eenvoudig voorbeeld hiervan is het realiseren van parkeerruimtes op daken van bedrijfsgebouwen of juist ondergronds. Een ander idee is het 'railwindpark Moerdijk', waarbij windturbines worden gebouwd boven het spoor. Het plan bestrijkt een tijdsperiode van 10 jaar. In deze jaren moet de overslagcapaciteit van de zeehaven ook verdubbelen: van 15 miljoen naar circa 30 miljoen ton. Havenschap Moerdijk haven- en industrieterrein Moerdijk, monitoringrapport /

9 3.2 Energie In onderstaande tabel is het totale electricitiets- en gasverbruik van de dertien onderzochte bedrijven opgenomen. Er is geen vergelijking gemaakt met voorgaande jaren, omdat er een wisseling heeft plaatsgevonden in de onderzochte bedrijven. Energiebron Gebruik door 13 bedrijven Omgerekend naar GJ Elektra kwh = GJ Gas m 3 = GJ Tabel 3.4: Gevestigde bedrijven verdeeld per bedrijfstype Naast de in de tabel genoemde energiebronnen, wordt er ook gebruik gemaakt van stoom en overige brandstoffen. Op haven- en industrieterrein Moerdijk wordt door diverse bedrijven gezamenlijk voor GJ aan warmte/stoom geproduceerd door het eigen productieproces of door een eigen warmte kracht koppeling (WKK) installatie. Deze warmte wordt gebruikt in het eigen productieproces of wordt doorgeleverd aan andere bedrijven die de warmte nuttig toepassen. Van de warmte is GJ duurzaam opgewekt door het verbranden of vergisten van biobrandstoffen. Dit is genoeg om gezinnen een jaar van energie te voorzien. De energieproductie uit overige brandstoffen is voor enkele bedrijven vertrouwelijke informatie. Daarom wordt er in deze rapportage niet over gerapporteerd. De energiebron overige brandstoffen betreft meer dan 50% van het totale energiegebruik op haven- en industrieterrein Moerdijk. haven- en industrieterrein Moerdijk, monitoringrapport /

10 Reststromenonderzoek Het is een algemeen bekend feit dat we zuiniger met energie moeten om gaan. Niet alleen vanwege het effect op het klimaat, maar ook omdat de eindigheid van de voorraad fossiele brandstoffen in zicht komt. Daarbij komt dat de fossiele brandstoffen vaak afkomstig zijn van minder stabiele landen. De verbruikers lopen door hun afhankelijkheid van deze landen een groot bedrijfsrisico. Om een bijdrage te leveren aan het verminderen van energieverbruik startte de provincie Noord-Brabant in samenwerking met de Brabantse Ontwikkelings Maatschappij een onderzoek naar hergebruik van reststromen. Aangezien de meeste grote industriële bedrijven gevestigd zijn in West-Brabant, richtte het onderzoek zich op de bedrijven in Moerdijk, Roosendaal en Bergen op Zoom. Beleidsmedewerker Jaap van der Velden van de provincie: "Op energiegebied is bij individuele bedrijven al heel veel gebeurd, ook doordat dat in milieuwetgeving is vastgelegd. Als je kijkt naar samenwerking tussen de bedrijven zijn er echter veel onbenutte mogelijkheden. Op Moerdijk zijn er weliswaar verschillende voorbeelden te vinden van uitwisseling van restwarmte en andere reststromen, maar dat gaat vaak om alleen heel grote projecten. Deze zijn voor bedrijven financieel zo gunstig, dat ze zelfstandig opgepakt zijn. Voor de overige bedrijven geldt dat er een hoge drempel ligt. Uitwisseling van reststoffen vergt veel voorbereiding en onderzoek: inventarisatie van restwarmte en afnemers, de infrastructuur die aangelegd moet worden om restwarmte of andere reststromen over te brengen, enzovoort. Ook juridisch zitten er nogal wat haken en ogen aan. Met het reststromenonderzoek, waar ook de gemeente Moerdijk en het havenschap aan hebben bijgedragen, wilden we wat van die drempels wegnemen." Het onderzoek startte in september 2007 en loopt nog steeds. De technische kant is inmiddels in kaart gebracht: waar is warmte over, waar is warmtevraag. Ook naar de reststromen water, CO 2, biomassa, mineraalafval is gekeken. De inventarisatie bracht voor de laatste twee stromen geen nieuwe kansen. Er is daarvoor al zo een levendige markt dat alle mogelijkheden benut worden. Ook voor CO 2 geldt dat er al afspraken zijn gemaakt. Eén bedrijf gebruikt CO 2 van twee andere bedrijven. De behoefte is echter groter. Nu wordt onderzocht of een derde bedrijf daar in kan voorzien. Op gebied van restwarmte zijn vijf opties op Moerdijk naar voren gekomen die aan de bedrijven zijn voorgelegd. Nu wordt onderzocht of de projecten financieel haalbaar zijn, daarna moeten de juridische aspecten afgestemd worden, evenals de financiële consequenties. Een aantal bedrijven waren al in gesprek om het waterverbruik terug te dringen. Dat kan door het afvalwater niet te transporteren naar de gewone waterzuivering, maar het op het industrieterrein zelf te zuiveren en opnieuw in te zetten als industriewater. Dit plan is nu geïntegreerd in het reststromenonderzoek. Provincie Noord-Brabant haven- en industrieterrein Moerdijk, monitoringrapport /

11 3.3 Lucht De milieujaarverslagbedrijven rapporteren naar de Provincie Noord-Brabant over de emissies die zij uitstoten. In onderstaande grafieken zijn voor diverse stoffen de luchtemissiegegevens van de milieujaarverslagbedrijven gezamenlijk opgenomen voor de jaren 1999 t/m Opvallend is de stijging van de CO- en stofemissie. Dit komt met name door een fakkelincident bij één van de bedrijven. Luchtemissies 1999 t/m CO2 ton/jr NO2 kg/jr SO2 kg/jr VOS kg/jr Figuur 3.5: Luchtemissies op haven- en industrieterrein Moerdijk 1999 t/m 2007 Luchtemissies 1999 t/m Figuur 3.6: Luchtemissies op haven- en industrieterrein Moerdijk 1999 t/m 2007 Ammoniak kg/jr Methaan kg/jr CO kg/jr stof kg/jr haven- en industrieterrein Moerdijk, monitoringrapport /

12 Lucht De kwaliteit van de lucht wordt op en rond het haven- en industrieterrein Moerdijk nauwlettend in de gaten gehouden. Tot 2007 werd deze luchtkwaliteit gemeten met zogenaamde passieve monsternemingsmethoden. Bij dit soort metingen worden zogenaamde "monsternemers" bijvoorbeeld aan een verkeersbord, paal of boom op circa 2,5 meter hoogte opgehangen en gedurende een periode van ongeveer een maand aan de buitenlucht blootgesteld. Na afloop van de monsterperiode worden de monsters in het laboratorium geanalyseerd en op deze wijze wordt een gemiddelde concentratie van de betreffende maand vastgesteld. Hierdoor kunnen geen variaties tussen bijvoorbeeld dag en nacht aangetoond worden. Op verzoek van de Provincie Noord-Brabant startte het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) in 2007 met de voorbereidingen voor twee meetpunten om de luchtkwaliteit te bewaken rond het haven- en industrieterrein Moerdijk. Deze meetpunten zijn onderdeel van een landelijk meetnet met circa 50 meetlocaties. Eén meetstation is geplaatst in de dorpskern van Moerdijk, aan de Julianastraat. Het tweede meetstation staat ten zuidwesten van het industrieterrein aan de Zwingelspaansedijk in Fijnaart. Gemeten wordt fijn stof (PM10) en stikstofdioxide (NO 2 ). De concentratieverschillen tussen beide stations geven een beeld van de invloed van het haven- en industrieterrein Moerdijk op de luchtkwaliteit in de omgeving. De meetpunten zijn sinds begin 2008 in gebruik genomen en bedoeld om de algemene luchtkwaliteit te bewaken. De gemeten concentraties worden dan ook jaarlijks getoetst aan de luchtkwaliteitseisen uit de Wet milieubeheer. Ook worden de gegevens gebruikt bij vergunningverlening. Omdat het afhankelijk van de windrichting is wat gemeten wordt, zijn de meetstations niet geschikt als waarschuwingssysteem voor incidenten. Daarvoor zou een uitgebreid waarschuwingsmeetnet ingericht moeten worden, wat vanwege de enorme investeringen niet haalbaar is. Bij calamiteiten zal nog steeds met mobiele meetapparatuur gezocht moeten worden naar mogelijke bronnen. De waardes die de vaste meetstations weergeven worden wel als aanvullende informatie gebruikt. De dagelijkse resultaten van de metingen zijn voor iedereen te volgen via onder de vermelding 'niet-lml-data'. Deze gegevens zijn nog niet gevalideerde meetcijfers, ze worden gecontroleerd voordat ze definitief worden vastgesteld. Per kwartaal worden de gegevens vrijgegeven en zijn ze voor iedereen vrij beschikbaar. De resultaten van de metingen worden ook opgenomen in de jaarrapportages van het RIVM. Provincie Noord-Brabant haven- en industrieterrein Moerdijk, monitoringrapport /

13 3.4 Water Waterverbruik In onderstaande tabel is het waterverbruik op haven- en industrieterrein Moerdijk opgenomen. Het bronwater, hemelwater, oppervlaktewater en productwater betreft de hoeveelheid van de 13 onderzochte bedrijven. De hoeveelheden leidingwater en industriewater zijn afkomstig van Brabant Water en betreffen de gebruikte hoeveelheden van alle bedrijven op het haven- en industrieterrein tezamen. Soort water 2007 Bronwater (m 3 x 1.000) Leidingwater (m 3 x 1.000) Hemelwater (m 3 x 1.000) 103 Oppervlaktewater (m 3 x 1.000) Industriewater (m 3 x 1.000) Productwater (m 3 x 1.000) Totaal Betreft de hoeveelheden voor het gehele industrieterrein Tabel 3.7: Waterverbruik van de 13 bedrijven in m 3 x Koelwater Het oppervlaktewater dat wordt gebruikt als koelwater, wordt door de bedrijven op het Hollandsch Diep geloosd. Uit de gegevens van Rijkswaterstaat blijkt dat er in 2007 een warmtelast van 800 MW is geloosd. De vergunde warmtelast bedraagt MW. haven- en industrieterrein Moerdijk, monitoringrapport /

14 Het Hollandsch Diep Rijkswaterstaat bewaakt de kwaliteit van het water in het Hollandsch Diep. Twee bedrijven lozen een grote hoeveelheid koelwater op het Hollandsch Diep, daarnaast zijn er nog enkele bedrijven die kleinere hoeveelheden koelwater lozen. Wanneer het water in een warme zomer al een hoge temperatuur heeft, zou door de lozingen de watertemperatuur zodanig kunnen stijgen dat er een verhoogde kans op vissterfte, botulisme en blauwalg is. Voor koelwaterlozingen op het Hollandsch Diep zijn in totaal vijf verschillende normen vastgesteld. Zo mag de temperatuur in de mengzone rond de lozing hoger zijn dan bijvoorbeeld in het natuurgebied aan de Noordrand van het Hollandsch Diep. In 2007 was de buitentemperatuur eigenlijk alleen in april/mei aan de hoge kant. Omdat het water dan nog koel is en er een flinke doorstroming is, zijn er in 2007 geen problemen geweest met de watertemperatuur. Rijkswaterstaat wil de warmteafvoer capaciteit van het Hollandsch Diep nog beter in kaart brengen. Hiervoor zijn inmiddels met verschillende modellen berekeningen uitgevoerd, die nu vergeleken worden. Vlakbij de Sassenplaat, een eiland in het Haringvliet ten noorden van het industriegebied Moerdijk, heeft Rijkswaterstaat recent een baggerdepot gebouwd. Hierin kan sinds 2008 bagger afkomstig van saneringswerkzaamheden uit de omgeving, zoals de Biesbosch, worden gestort. Het depot is eigenlijk een grote bak midden op het eiland. De vervuilde bagger kan daardoor niet in het water terechtkomen. Rijkswaterstaat haven- en industrieterrein Moerdijk, monitoringrapport /

15 Riolering Uit de gegevens van Waterschap Brabantse Delta blijkt dat alle bedrijven gezamenlijk 6,6 miljoen m 3 afvalwater hebben geloosd. Dit water bevatte v.e.'s. De meeste bedrijven lozen op de riolering. Eén van de bedrijven loost via een directe leiding naar het persstation, van daaruit wordt het water verder naar de zuivering in Bath getransporteerd. Afstemming riolering en afvalwaterzuivering in volle gang Het Waterschap Brabantse Delta is voor het haven- en Industrieterrein Moerdijk het bevoegd gezag voor waterkering, vaarwegenbeheer, waterkwaliteit en waterkwantiteit. Ook het zuiveren van afvalwater valt onder de verantwoordelijkheid van het waterschap. De riolering valt daarentegen onder de gemeente Moerdijk. Op het terrein wordt een flinke hoeveelheid afvalwater afgevoerd en gezuiverd. Met de huidige werkwijze dreigt de installatie voor afvoer en zuivering in de toekomst te krap te worden. Echter wanneer het rioleringsnet en de zuiveringstechnische werken uitgebreid zouden moeten worden, vergt dat een hele investering. Het Waterschap startte daarom in 2007 een project (Optimalisatie Afvalwatersysteem Studies: OAS) om de riolering en zuivering beter op elkaar af te stemmen. Er wordt onderzocht of het afvalwater op efficiëntere wijze getransporteerd en gezuiverd kan worden, door bijvoorbeeld dezelfde hoeveelheid afvalstoffen met minder water via het rioleringsnet naar de zuiveringsinstallatie te transporteren. Het afvalwater zou dus geconcentreerder worden, bijvoorbeeld door het schone regenwater op een andere manier af te voeren. De zuivering werkt dan beter en er is minder transport nodig. Hierdoor worden de maatschappelijke kosten zo laag mogelijk gehouden. Dit klinkt eenvoudig, maar om deze Optimalisatie Afvalwatersysteemstudie (OAS) uit te kunnen voeren, zijn veel gegevens nodig. Voor OAS is Ad Sweere het aanspreekpunt van het Waterschap Brabantse Delta. Samen met gemeente Moerdijk, het Havenschap, de overige gemeenten in het zuiveringsgebied Bath en zijdelings Rijkswaterstaat is hij druk doende de nodige informatie te verzamelen. Het gaat dan om gegevens over bijvoorbeeld hoeveelheden afvalwater, het te verwerken regenwater, emissies, uitgebreide berekeningen en de maatregelen die nodig zijn om te voldoen aan de eisen die onder andere vanuit Europa worden gesteld. In de tweede helft van dit jaar hoopt het Waterschap voldoende informatie te hebben om een basisrioleringsplan en een basiszuiveringsplan op te kunnen stellen. Vervolgens kan de daadwerkelijke OAS worden uitgevoerd. De verwachting is dat deze medio 2009 is afgerond. Daarna wordt een Afvalwaterakkoord OAS opgesteld, waarin alle partijen een handtekening zetten onder afspraken over de gezamenlijke visie, de structurele samenwerking en de maatregelen die op korte termijn genomen moeten worden. Dit zou eind 2009 rond moeten zijn. Waterschap Brabantse Delta haven- en industrieterrein Moerdijk, monitoringrapport /

16 3.5 Afval De Provincie Noord-Brabant is verantwoordelijk voor het registreren van afvalstoffen die de bedrijven afvoeren. De gegevens van de provincie zijn gebruikt voor het opstellen van deze paragraaf. In totaal hebben de bedrijven op moerdijk ton afval afgevoerd. Hiervan is (20%) ton op het terrein zelf verwerkt. De afgevoerde afvalstoffen zijn voor de hoeveelheden voor de 10 grootste afvalstromen opgenomen. Hierbij is gebruik gemaakt van de euralhoofdcodes (onder de hoofdcode vallen meerdere individuele afvalstromen). Afvalstroom Hoeveelheid afgevoerd in 2007 (ton) 19: Afval van installaties voor afvalbeheer, off-site waterzuiveringsinstallaties en de bereiding van voor menselijke consumptie bestemd water en water voor industrieel gebruik 17: Bouw- en sloopafval (inclusief afgegraven grond van verontreinigde locaties) 7: Afval van organische/chemische processen 3: Afval van houtbewerking en de productie van panelen en meubelen alsmede pulp, papier en karton : Niet elders in de lijst genoemd afval 20: Stedelijk afval (huishoudelijk afval en soortgelijk bedrijfsafval, industrieel afval en afval van instellingen), inclusief gescheiden ingezamelde fracties 10: Afval van thermische processen : Olieafval en afval van vloeibare brandstoffen : Afval van landbouw, tuinbouw, aquacultuur, bosbouw, jacht en visserij en de voedingsbereiding en - verwerking : Afval van organische oplosmiddelen, koelmiddelen en drijfgassen Tabel 3.8: Top 10 (euralhoofdcoes) afvalstromen haven- en industrieterrein Moerdijk 2007 haven- en industrieterrein Moerdijk, monitoringrapport /

17 In onderstaand diagram is een onderverdeling naar verwerkingsmethode weergegeven. Hieruit blijkt dat storten en verbranden het meeste voorkomt. Circa 49% van de afvalstoffen wordt, al dan niet na een bewerking, hergebruikt. Verwerkingsmethode afvalstoffen 6% 25% 16% 20% 7% 12% 14% opslag hergebruik recyclen fysisch/chemisch behandelen vergisten/composteren en biologisch reinigen verbranden storten Figuur 3.9: Verwerkingsmethode afvalstoffen in het jaar Logistiek Scheepvaart In onderstaande tabel zijn de hoeveelheden van de periode 2002 tot en met 2007 weergegeven. Deze gegevens zijn afkomstig van Havenschap Moerdijk. Het vervoer per schip is sinds 2002 elk jaar gestegen. Jaar Aantal schepen zee Binnenvaart zee (x ton) Goederenoverslag binnenvaart (x ton) Scheepvaart totaal (x ton) Tabel 3.10: Logistieke gegevens scheepvaart haven- en industrieterrein Moerdijk, monitoringrapport /

18 In onderstaande grafiek is de verdeling naar goederensoort weergegeven. Het zijn met name de chemische producten die per schip worden vervoerd. Verdeling goedersoorten per schip 1% 0% 11% 10% 2% 14% 0% 13% 38% 11% Landbouw Vaste brandstoffen Ertsen en metaalafval Mineraal, bouw mat. Chemische producten Voeding overige Aardolieproducten Metaalproducten Meststoff en Overige goederen Figuur 3.11: Verdelingen goederensoorten per schip 2007 Spoor Ook de gegevens met betrekking tot het vervoer per spoor zijn afkomstig van Havenschap Moerdijk. Opvallend is dat het aantal wagons ten opzichte van 2006 is toegenomen, maar de vracht vervoerd product is afgenomen. Jaar Aantal wagons Vervoerd product (x ton) Tabel 3.12: Logistieke gegevens spoor haven- en industrieterrein Moerdijk, monitoringrapport /

19 Buisleiding Op haven- en industrieterrein Moerdijk transporteren een aantal bedrijven via de buisleidingenstraat. De buisleidingenstraat betreft een 75 kilometer lang ondergronds netwerk van buizen tussen Pernis en Schoten in België. De stichting buisleidingenstraat, die de buisleidingenstraat beheert, heeft een schatting gemaakt van de hoeveelheid vervoerde stoffen van en naar Moerdijk door de buisleidingenstraat. Er wordt jaarlijks ongeveer 60 miljoen ton per buisleiding vervoerd. De volgende gassen en vloeistoffen worden van of naar Moerdijk door de buisleidingenstraat vervoerd: - zuurstof; - vloeibaar koolwaterstof; - ethyleen; - propyleen; - aardgas; - butaan/butyleen; - C5-Pyrolysebenzine; - propyleenoxide; - ethyleenoxide; - industriewater. Wegvervoer De laatste telling met betrekking tot het aantal verkeersbewegingen op de weg is uitgevoerd in Aan de hand van deze gegevens is een schatting gedaan naar het aantal verkeersbewegingen van en naar Moerdijk. Op werkdagen rijden er circa voertuigen het terrein op en ook weer af. Ongeveer van deze voertuigen betreffen vrachtwagens. Havenschap Moerdijk gaat over tot het permanent tellen van het aantal voertuigen van en naar het haven- en industrieterrein. Hierbij zal differentiatie plaatsvinden naar lengte (<5 meter, tussen de 5 en 10 meter en langer dan 10 meter). De voertuigen langer dan 5 meter zullen ook worden gewogen. Op deze manier wordt inzichtelijk hoeveel grondstoffen/product/reststoffen vervoerd worden via de weg. Deze telling zal waarschijnlijk eind 2009 van start gaan. haven- en industrieterrein Moerdijk, monitoringrapport /

20 3.7 Natuur Bescherming van flora en fauna Het Hollandsch Diep is één van de 162 gebieden in Nederland die aangewezen zijn als Natura-2000-gebied, en maakt daarmee onderdeel uit van een samenhangend netwerk van natuurterreinen binnen de EU. Het Hollandsch Diep is aangewezen omdat het een specifieke natuurwaarde heeft die (vrijwel) nergens anders te vinden is of zelfs bedreigd wordt. Het gaat daarbij om ganzen en dan in het bijzonder de grauwe gans die in het gebied overwintert. Voor Natura-2000 gebieden moeten beheerplannen worden opgesteld, waarin afspraken gemaakt worden over de doelstellingen en het behoud en herstel van habitats en populaties van planten en dieren. De uitvoering van Natura-2000 is in Nederland geregeld via de Natuurbeschermingswet (NBW). Zowel de zeehaven als het industriepark van Moerdijk grenzen aan dit beschermde natuurgebied. Het is daarom van belang dat er duidelijke richtlijnen voor bedrijven zijn. Die duidelijkheid is er nog onvoldoende. Zo is er voor het Hollandsch Diep nog geen beheerplan, zijn er geen toetsingskaders voor een NBW-vergunning en zijn er nog onvoldoende afspraken over de informatie die bedrijven moeten verstrekken. Het Havenschap Moerdijk nam het initiatief om hier samen met de provincie Noord- Brabant - het bevoegd gezag voor een groot aantal bedrijven - en de provincie Zuid- Holland - het bevoegd gezag voor het Hollandsch Diep - verandering in te brengen. Jacco Rentrop, manager milieu en veiligheid van Havenschap Moerdijk: "Er moeten goede toetsingskaders komen. Die staan normaal gesproken in het beheerplan, maar de verwachting is dat dat nog op zich laat wachten. Waar we eigenlijk naar toe moeten, is een beoordelingsmodel dat inzichtelijk maakt wat de effecten van de bedrijfsactiviteiten op het Hollandsch Diep zijn. Om tot een betrouwbaar model te komen, zijn echter ingewikkelde rekenformules nodig. Er zijn daar wel wat voorbeelden van, maar Provincies en Rijkswaterstaat moeten nagaan of deze ook in onze situatie toegepast kunnen worden. Daarnaast moet er een goede afstemming komen. We hebben nu afgesproken dat de Provincie Zuid-Holland direct betrokken wordt bij het vooroverleg over bijvoorbeeld een vergunningprocedure of groot project wanneer er sprake is van een mogelijk effect op het Hollandsch Diep." Tot slot wil het Havenschap boven tafel hebben met welke dier- en plantensoorten nu eigenlijk rekening gehouden moet worden. "In het kader van de NBW is er een overzicht van de flora en fauna die beschermd moet worden. Het Havenschap heeft een ecologisch adviesbureau in de arm genomen die op het industrieterrein en in het Hollandsch Diep een onderzoek naar deze soorten doet. De provincie ondersteunt dit initiatief. Natuurlijk is zo'n wet lastig voor een bedrijventerrein als de onze. Maar dat neemt niet weg dat de natuur beschermd moet worden. De kaders moeten echter wel duidelijk zijn. Daar richten we ons op," zegt Rentrop. Havenschap Moerdijk haven- en industrieterrein Moerdijk, monitoringrapport /

21 3.8 Hinder In onderstaande tabel is het aantal ingediende klachten voor 2007 opgenomen. Hiervoor is gebruik gemaakt van de registratie van de Regionale Milieudienst (RMD). In de tabel wordt onderscheid gemaakt in vermoedelijke veroorzaker en de definitieve veroorzaker. Door de indiener van de klacht wordt een vermoedelijke veroorzaker doorgegeven. Het bevoegd gezag gaat vervolgens controleren of de vermoedelijke veroorzaker inderdaad de veroorzaker is. Van de 315 klachten is in 111 gevallen een definitieve veroorzaker vastgesteld. Klachten/ Veroorzaker Vermoedelijk Definitief Veroorzaker: bedrijf met provincie als bevoegd gezag Veroorzaker: bedrijf met gemeente als bevoegd 7 1 gezag Veroorzaker: onbekend Totaal Tabel 3.13: Veroorzaker ingediende klachten m.b.t. haven- en industrieterrein Moerdijk In onderstaande tabel zijn de klachten onderverdeeld in verschillende categorieën. Soort klacht 2007 Lucht/stank 295 Geluid 14 Overig 6 Tabel 3.14: Klachten m.b.t. haven- en industrieterrein Moerdijk gesorteerd per milieu-onderwerp In 2007 zijn door het Waterschap Brabantse Delta zeven klachten geregistreerd. haven- en industrieterrein Moerdijk, monitoringrapport /

22 Milieuklachten Een groot haven- en industrieterrein als Moerdijk veroorzaakt helaas wel eens overlast. Het is dan ook geen geheim dat er met enige regelmaat geklaagd wordt. Deze klachten, die met name betrekking hebben op geur en geluid, worden verzameld door de Regionale MilieuDienst (RMD), gemeente en provincie. Doordat deze instanties ieder een eigen klachtensysteem gebruiken, laat het klachtenbehandelingstraject nog ruimte tot verbetering over. De in 2007 ingestelde werkgroep 'milieuklachten' bestaande uit vertegenwoordigers van Havenschap Moerdijk, BIM, Burenraad, RMD West-Brabant, GGD, Provincie Noord-Brabant en gemeente Moerdijk, werkt aan een actieplan om voortvarender om te gaan met milieuklachten. Geuroverlast Als het om geur gaat wordt de Afvalstoffen Terminal Moerdijk (ATM) vaak genoemd. Het klachtenmeldpunt van de RMD heeft in 2007 in totaal 57 klachten aan ATM gemeld, waarvan 51 betrekking hadden op geur. Directeur Jack Droog van ATM vertelt hoe het bedrijf hier mee omgaat: "Wanneer een klacht bij het meldpunt binnenkomt, gaat een inspecteur van de RMD eerst zelf op onderzoek uit. Als dan blijkt dat ATM inderdaad een mogelijke veroorzaker is van de geuroverlast, wordt er bij ons aangeklopt. Dat kan dag en nacht. De inspecteur loopt samen met een medewerker van ATM over het terrein en kijkt in de computers naar onze eigen metingen. Zo is achterhaald dat er in geurklachten bij ATM zijn onderzocht, waarvan er 27 terecht zijn toegeschreven aan ATM. Deze klachten waren vrijwel allemaal afkomstig van buurbedrijven." Omdat ATM een afvalverwerkend bedrijf is, mag het op beperkte schaal 'stinken'. Er is een geurcontour getrokken, waarbinnen ook een aantal buurbedrijven zitten. Dat betekent dat zij op bepaalde momenten hinder kunnen ondervinden van ATM. Voor dorpen geldt dat in geen geval, zij liggen buiten deze geurcirkel. Geuroverlast varieert. Het kan zijn dat er iets misgaat bij het lossen van een tank, waarbij één vleug vrijkomt die enkele seconden tot soms enkele minuten waarneembaar is. Echter wanneer een installatie niet goed draait of stinkend materiaal in de opslag ligt, kan de geuroverlast langer aanhouden. Maatregelen In de afgelopen jaren investeerde ATM flink in het terugdringen van de geuroverlast. "Aan het feit dat er stinkend afval binnenkomt, kunnen we natuurlijk niks doen. We kunnen echter wel maatregelen treffen om ervoor te zorgen dat de verwerking ervan zo weinig mogelijk overlast veroorzaakt. In de eerste plaats lopen wij daarom zelf ook vaak door onze installaties. Wanneer daar stank wordt opgemerkt, nemen wij direct actie. In sommige gevallen vinden de ontluchtingen echter hoger plaats, waardoor wij zelf niks ruiken. Daarom verrichten wij daar geurmetingen om te voorkomen dat een onacceptabele geuremissie plaatsvindt. Om de overlast van onze biologische waterzuivering terug te dringen, is een 'dampvernietiger' aangelegd. Dampen worden nu afgezogen en via een verbrandingsinstallatie verwerkt. Ook het periodieke onderzoek van de geuremissie en het plaatsen van een eigen riool dragen bij aan het zo laag mogelijk houden van de geuroverlast", zegt J. Droog. haven- en industrieterrein Moerdijk, monitoringrapport /

23 Een klacht over geuroverlast is niet altijd te herleiden. Droog: "Het is heel frustrerend als je zelf een geurgolf waarneemt, je kunt aantonen dat deze niet van ATM afkomstig is, maar niet aan kunt tonen wie de stank dan wel veroorzaakt. Zeker als je weet dat ondanks onze maatregelen er toch snel een verband gelegd wordt tussen ATM en de geuroverlast. Daarom is het ook in ons belang dat de klachtenbehandeling adequaat opgepakt wordt: een goede analyse en een goede terugkoppeling naar bedrijf én indiener van de klacht. Ik hoop dan ook van harte dat de werkgroep 'milieuklachten' hier in slaagt." Werkgroep milieuklachten Mevrouw Alie Nijenhuis zit namens de provincie in de werkgroep milieuklachten: "De werkgroep heeft inmiddels veel voorwerk verricht. We hebben gekeken wat er verbeterd kan worden zonder dat er grote softwareaanpassingen nodig zijn bij de afzonderlijke handhavers. Je komt dan uit op het proces: het aannemen, doorgeven, afhandelen en terugkoppelen van de klacht. Gebleken is dat de klachten niet in dezelfde hoofd- en subcategorieën ingedeeld worden. Hierdoor is het niet mogelijk om ze samen te brengen in één systeem. Voor de meetbaarheid en goede analyse van de klachten willen we dat gelijk gaan trekken. Het definitieve besluit hierover moet nog vallen, maar ik verwacht dat de hoofd- en subcategorieën in 2009 overal hetzelfde zullen zijn." Ook de terugkoppeling naar de indiener van de klacht wordt bekeken. "Dat gebeurt nu telefonisch. Er worden ongeveer drie belpogingen gedaan. Als mensen dan niet bereikbaar zijn, moet de handhaver het helaas opgeven. Van zo'n 90 procent van de indieners beschikken wij echter ook over het adres. Terugkoppeling per zou veel efficiënter zijn. Er wordt nu gekeken of dat haalbaar is. Een andere optie is, als het bijvoorbeeld om een groot aantal klachten over hetzelfde incident gaat, de terugkoppeling op een website te plaatsen. Dan is iedereen direct op de hoogte," zegt Nijenhuis. Eind 2008 zal zeker bekend zijn welke maatregelen genomen kunnen worden om het klachtentraject te verbeteren. ATM en Provincie Noord-Brabant haven- en industrieterrein Moerdijk, monitoringrapport /

24 3.9 (Milieu-)vergunningen Bedrijven moeten aan diverse milieuregels voldoen. Afhankelijk van de milieubelastendheid moeten zij een milieuvergunning aanvragen of moeten zij voldoen aan algemene milieuregels. Zowel de gemeente als de provincie geven milieuvergunningen af. Grote bedrijven of bedrijven waar bepaalde activiteiten plaatsvinden (zoals het verwerken van afvalstoffen) vallen onder het bevoegd gezag van de provincie. De overige bedrijven vallen onder het bevoegd gezag van de gemeente. Op haven- en industrieterrein Moerdijk vallen 53 bedrijven onder het bevoegd gezag van de Provincie Noord-Brabant, 266 bedrijven vallen onder het bevoegd gezag van de gemeente Moerdijk. Sommige bedrijven dienen ook een vergunning aan te vragen met betrekking tot het lozen van afvalwater. Dit gaat met name om bedrijven die water gebruiken in het productieproces. Het bevoegd gezag voor deze vergunningen is Waterschap Brabantse Delta. In onderstaande tabel zijn de in 2007 afgegeven vergunningen, wijzigingen en intrekkingen opgenomen voor zowel de Provincie Noord-Brabant, de gemeente Moerdijk als Waterschap Brabantse Delta. Soort Gemeente Provincie Waterschap Oprichtingsvergunning 4-1 Revisievergunning Veranderingsvergunning Verlenging vergunning Melding AMvB Melding verandering 8.19 Wm Wijziging voorschriften op initiatief bevoegd gezag Wijziging voorschriften op initiatief bedrijf Wijziging voorschriften op initiatief van derden (gedeeltelijk) intrekken van de vergunning Opleggen nadere eis Gedoogbeschikking Keurontheffingen Kennisgeving art. 6 BRZO 1 Melding bouwbesluit 1 Tabel 3.15: Afgeven vergunningen op haven- en industrieterrein Moerdijk in 2007 Handhaving De bedrijven op het haven- en industrieterrein Moerdijk mogen rekenen op periodieke handhavingsbezoeken, waarin gecontroleerd wordt of nog aan alle wet- en regelgeving wordt gedaan. haven- en industrieterrein Moerdijk, monitoringrapport /

25 Hoe vaak een handhaver op de stoep staat is afhankelijk van diverse factoren. In de eerste plaats gaat het om de complexiteit van de inrichting. Hoe complexer de inrichting, hoe vaker gecontroleerd wordt. Daarnaast worden er zowel landelijk als regionaal bepaalde prioriteiten gesteld. Veiligheid en gezondheid zijn daarbij altijd belangrijke thema's. Ook het nalevingsgedrag wordt steeds vaker meegenomen. Met andere woorden, hoe beter de regels nageleefd worden, hoe minder controles en omgekeerd. Kleine overtredingen vergen een andere aanpak dan grote of acute problemen. De provincie Noord-Brabant werkt daarom aan de hand van een stappenplan. Dit is vastgelegd in de notitie: 'handhavingsstrategie: zo handhaven wij in Brabant '. Deze handhavingstrategie is ondertekend door toezichthoudende en opsporingsinstanties zoals de provincie, Brabantse gemeenten, Waterschappen en politie en is bedoeld om meer eenheid te krijgen in de handhaving. Er zijn verschillende vormen van handhaving: de meest voorkomende is het toezichthouden, of preventieve handhaving. Deze vorm van handhaving is door zowel gemeente als provincie neergelegd bij de Regionale Milieu Dienst; wanneer regels overtreden worden vindt repressieve handhaving plaats. Dit houdt in dat er verdere stappen genomen worden, om ervoor te zorgen dat er een einde komt aan de overtreding. Ook hierin zijn diverse gradaties, variërend van een dwangsom tot bestuursdwang waarbij een inrichting zelfs gesloten kan worden. Repressieve handhaving ligt niet bij de RMD, maar bij de provincie en gemeente zelf; tot slot kan het Openbaar Ministerie of politie nog overgaan tot strafrechtelijke handhaving. Dit middel wordt ingezet wanneer er bijvoorbeeld sprake is van opzet of grove schuld van de dader, of wanneer ernstige milieuschade kan ontstaan. Het is primair gericht op vergelding van het aan de samenleving aangedane onrecht en op het voorkomen van herhaling. De provincie probeert zoveel mogelijk in te spelen op de op handen zijnde Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) of omgevingsvergunning. Hiermee zullen onder andere bouw-, milieu- en Wvo-vergunningen in één vergunning opgenomen worden. Voor bedrijven dringt dat de administratieve belasting enorm terug, voor de overheden wordt het echter een stuk complexer. De omgevingsvergunning treedt, zoals het er nu uitziet, in 2010 in werking. Provincie, gemeentes en Waterschappen zoeken naar manieren om van elkaars expertise gebruik te maken. Ook worden er diverse pilots uitgevoerd, die weer als input dienen voor de Wabo. Zo heeft de provincie in 2007 in heel Noord-Brabant een pilot uitgevoerd met betrekking tot het elektronisch indienen van aanvragen, hetgeen ook straks met de Wabo een belangrijke rol gaat spelen. Daarnaast is in 2008 op het haven- en industrieterrein Moerdijk een proef 'integraal toezicht' gestart, een samenwerkingsverband tussen provincie, gemeente Moerdijk en het waterschap Brabantse Delta. Dit project is nog niet afgerond. Provincie Noord-Brabant haven- en industrieterrein Moerdijk, monitoringrapport /

26 3.10 Veiligheid In onderstaande tabel is het aantal bedrijven opgenomen die onder de BRZO vallen. Hierbij is onderscheid gemaakt in gemeentelijke en provinciale bedrijven. Type bedrijf BRZO-plichtige bedrijven Gemeentelijke bedrijven 12 Provinciale bedrijven 5 Totaal 17 Tabel 3.16: BRZO-plichtige bedrijven op haven- en industrieterrein Moerdijk De veiligheidsrisico's Om op het haven- en industrieterrein Moerdijk de veiligheidsrisico's zo laag mogelijk te houden zijn er tussen alle partijen, die ieder vanuit hun achtergrond een verantwoordelijkheid kennen, zoals de Brandweer, bevoegd gezag en het bedrijfsleven verregaande afspraken gemaakt. Risicocontouren Externe veiligheid beschrijft de risico s die ontstaan als gevolg van de opslag of activiteiten met gevaarlijke stoffen. Dit kan betrekking hebben op inrichtingen (bedrijven) of transportroutes. Het huidige beleid voor inrichtingen is onder andere afkomstig uit het Besluit externe veiligheid inrichtingen (Bevi) en legt veiligheidsnormen op aan overheden die besluiten nemen over bedrijven die een risico vormen voor personen buiten het bedrijfsterrein. Op het industrieterrein Moerdijk zijn op dit moment 22 zogenaamde Bevi-bedrijven gevestigd. Daarnaast zijn er nog 15 andere inrichtingen die als risicovol aangemerkt kunnen worden, maar niet onder het externe veiligheidsbeleid vallen. De gezamenlijke risicocontouren van deze 37 bedrijven, zijn weergegeven op de Provinciale Risicokaart (risicokaart.brabant.nl). Uit een in juni 2008 uitgevoerde inventarisatie blijkt dat de meeste Bevi bedrijven zijn gevestigd op het westelijke deel van het industrieterrein. In het oostelijke deel bevindt zich verspreid van elkaar een klein aantal Bevi-bedrijven met een relatief kleine risico voor de omgeving. Op onderstaande kaart zijn zogenaamde risicocontouren getrokken. Deze contouren geven aan wat het risico op een plaats buiten een inrichting is, uitgedrukt als een kans per jaar dat een persoon die onafgebroken en onbeschermd op die plaats zou verblijven, overlijdt als rechtstreeks gevolg van een ongewoon voorval binnen die inrichting waarbij een gevaarlijke stof betrokken is. De rode contouren geven een gebied aan waarbinnen de kans hierop 1: is, binnen de blauwe contouren 1: (zie figuur 3.17). haven- en industrieterrein Moerdijk, monitoringrapport /

27 Figuur 3.17: overzicht Bevi-bedrijven met hun plaatsgebonden risicocontouren (PR 10-6 en PR 10-8) Hieruit blijkt dat de risicocontouren zoveel mogelijk binnen de begrenzingen van de risicovolle bedrijven liggen. Dit is ook het gezamenlijke streven van het Havenschap, gemeente en provincie. Geen enkele risicocontour ligt buiten het industrieterrein. Bij (toekomstige) significante wijzigingen bij bedrijven (nieuw-vestiging, wijziging in bedrijfsvoering, verbouwing etc.) houdt het Havenschap samen met de gemeente en provincie de externe veiligheid nauwlettend in de gaten om ongewenste ontwikkelingen op dit gebied te voorkomen. Rampenbestrijdingsplan Op 17 van deze 22 Bevi-bedrijven is tevens het BRZO 99 (Besluit risico s zware ongevallen) van toepassing, met als doelstelling het voorkomen en beheersen van zware ongevallen waarbij gevaarlijke stoffen betrokken zijn. Bij de meeste bedrijven wordt het externe veiligheidsrisico veroorzaakt door de opslag van gevaarlijke stoffen, bij een kleiner aantal door de activiteiten met deze gevaarlijke stoffen. Bedrijven die onder de BRZO vallen moeten een beleid hebben om zware ongevallen te voorkomen: het Preventie Beleid Zware Ongevallen (PBZO). Daarnaast moeten deze bedrijven een veiligheidsbeheersysteem invoeren (VBS). Bedrijven waar de risico's extra hoog zijn, moeten deze documenten samen met een veiligheidsrapport (VR) opstellen en aan het bevoegd gezag ter beschikking stellen. Op het haven- en industrieterrein Moerdijk zijn dat 12 bedrijven. Van elk bedrijf dat een veiligheidsrapport opstelt wordt binnen een jaar vastgesteld of het bedrijf opgenomen wordt in het rampenbestrijdingsplan. Dit vormt een soort draaiboek waarin staat hoe bijvoorbeeld politie of noodhulpdiensten moeten handelen in geval van calamiteiten. haven- en industrieterrein Moerdijk, monitoringrapport /

28 In april 2007 heeft de gemeente Moerdijk een herziening van het rampenbestrijdingsplan Industrieterrein Moerdijk vastgesteld. Hierbij is een directe koppeling gemaakt met het Plan Crisismanagement van de gemeente Moerdijk, waarin de bevolking centraal staat. Zo wordt de veiligheid van omwonenden bewaakt. Gemeente Moerdijk De GGD heeft informatie aangeleverd met betrekking tot het uitrukken van de hulpverleningsdiensten op haven- en industrieterrein Moerdijk. In onderstaande tabel zijn het aantal inzetten in 2007 opgenomen. Het gaat hier om het totaal aantal inzetten op het gehele terrein. Te denken valt aan bedrijfsongevallen, incidenten en verkeersongelukken. Urgentie A1* Urgentie A2* Totaal Aantal inzetten eerste hulp, geen vervoer Aantal inzetten vervoerd naar ziekenhuis Totaal inzetten in het gebied * urgentie A1 betekent levensbedreigend (binnen 15 minuten op locatie aanwezig), urgentie A2 betekent niet levensbedreigend (binnen 30 minuten op locatie aanwezig). Tabel 3.18 inzet hulpdiensten haven- en industrieterrein Moerdijk 2007 Uit de registratie van de brandweer gemeente Moerdijk is gebleken dat in meldingen zijn binnengekomen. Het grootste gedeelte van deze meldingen bleek vals alarm te zijn. De brandweer heeft 16 keer daadwerkelijk opgetreden voor een binnenen/of buitenbrand. Daarnaast hebben zij 16 keer opgetreden in verband met hulpverlening. haven- en industrieterrein Moerdijk, monitoringrapport /

29 4. STAND VAN ZAKEN MASTERPLAN 4.1 Inleiding Op haven- en industrieterrein Moerdijk wordt veel aandacht besteed aan duurzaamheid. Onder de vlag van de stuurgroep DHM zijn een aantal werkgroepen actief, welke verantwoordelijk zijn voor het uitvoeren van duurzaamheidsacties op het haven- en industrieterrein. In het verleden zijn diverse duurzaamheidsinitiatieven op haven- en industrieterrein Moerdijk uitgevoerd, bijvoorbeeld op het gebied van industriële symbiose. Op onderstaande kaart zijn de bedrijven met een (geplande) duurzame koppeling geel gemaakt. Figuur 4.1: Duurzame koppelingen tussen bedrijven op haven- en industrieterrein Moerdijk Om een verdere verduurzaming van haven- en industrieterrein Moerdijk in de toekomst te waarborgen is in 2007 het "Masterplan stuurgroep duurzaam haven- en industrieterrein Moerdijk " vastgesteld. DHM legt via dit hoofdstuk in het monitoringsrapport verantwoording af over de behaalde resultaten. haven- en industrieterrein Moerdijk, monitoringrapport /

30 4.2 Het opstellen van het masterplan In mei 2007 hebben de deelnemers aan DHM het "Masterplan Duurzaam haven- en industrieterrein Moerdijk " tijdens een gezamenlijke bijeenkomst bij het Havenschap Moerdijk ondertekend. Het gaat om: - Bedrijvenkring Industrieterrein Moerdijk (BIM); - Havenschap Moerdijk; - Gemeente Moerdijk; - Provincie Noord-Brabant; - Rijkswaterstaat Zuid-Holland; - Waterschap Brabantse Delta. In dit Masterplan is de gezamenlijke missie en visie vastgelegd en zijn de strategische en operationele duurzaamheidsdoelstellingen opgenomen voor haven- en industrieterrein Moerdijk. Deze doelstellingen zijn gerubriceerd volgens de 3 p's van duurzaam ondernemen, namelijk People, Planet en Profit. In september 2007 zijn de doelstellingen uit het masterplan opgenomen in het uitvoeringsprogramma en vastgesteld door de stuurgroep Duurzaam havenen industrieterrein Moerdijk (DHM). Dit uitvoeringsprogramma moet er voor gaan zorgen dat de komende jaren de verduurzaming van haven- en industrieterrein Moerdijk verder wordt uitgebouwd en geconcretiseerd. De voortgang van de doelstellingen met bijbehorende actiepunten wordt eenmaal per kwartaal besproken en bewaakt door de stuurgroep DHM. haven- en industrieterrein Moerdijk, monitoringrapport /