Sta op! over het strijdende gebed voor het jeugdwerk. Startbijeenkomst met leidinggevenden HANDLEIDING

Transcriptie

1 Sta op! over het strijdende gebed voor het jeugdwerk Startbijeenkomst met leidinggevenden HANDLEIDING 1

2 Vooraf Benodigdheden voor iedereen een handout * voor iedereen een pen * De handout is te downloaden vanaf Hij is zo opgemaakt dat hij als boekje (A5) geprint kan worden. Voorbereiding Tip: lees in je voorbereiding hoofdstuk 14 ( Strijd: hem om hulp vragen ) uit Bidden Vertrouwelijke omgang met de ontzagwekkende God van Tim Keller; uitg. Van Wijnen Franeker; De informatie op pagina 7 van de handout is ontleend aan dit boek. Tijdsindeling 1. Welkom 10 min. 2. Opening en verkenning van het thema 15 min. 3. Bijbelstudie 15 min. Pauze 15 min. 4. Over het strijdend gebed 15 min. 5. WakeUp Deborah 20 min. 6. Afsluiting gebed 15 min. Over het programma Introductie Als jongeren belijdenis doen, werd vroeger (en misschien wordt soms ook nu) wel gezegd: Welkom in de strijd! Eigenlijk een rare uitdrukking, want de strijd van het geloof ervaren jongeren al lang vóórdat ze belijdenis doen. Zelfs kinderen kunnen het al lastig vinden dat het geloof in hun gezin een belangrijke rol speelt en bij andere kinderen niet. En juist tieners komen voor belangrijke keuzes te staan als het gaat om hun levensstijl. Hoe houd je je staande als iedereen om je heen gaat voor wat goed voelt in plaats van voor wat God van ons vraagt? Mede daarom is er christelijk jeugdwerk. Natuurlijk gaat het daarin ook om andere dingen. We willen kinderen, tieners en jongeren laten ervaren dat ze bij de gemeente van God horen. We willen hen helpen om steeds meer te ontdekken wie God voor hen is. En we willen óók gewoon dat ze een leuke tijd hebben op de club, groep of vereniging. Maar er hoort ook bij dat we hen toerusten voor de strijd van het geloof. Want daar is leiding voor nodig. Daarvoor zijn mensen nodig die hen bemoedigen, die weten waar de fronten liggen en die laten zien hoe zij zélf in het geloof staan. In dit programma willen we bespreken hoe belangrijk het gebed bij dit alles is. Gebed is enerzijds één van de meest vanzelfsprekende dingen die een christen doet, maar anderzijds iets waarin we meer kunnen investeren. Wat zou er in de gemeente gebeuren als er méér voor kinderen, tieners en jongeren gebeden werd? Niet omdat zij een problematische doelgroep vormen, en ook niet omdat ouderen méér 2

3 geloof zouden hebben dan zij. Maar wel omdat jongeren vaak aan de fronten staan waar de geestelijke klappen vallen. Wat zou er gebeuren als de oudere generatie méér ging bidden voor de jongere, zoals Mozes (gesteund door Aäron en Hur) deed in Exodus 17:6-15 i? Het antwoord is natuurlijk aan God alleen. Maar Hij geeft ons in Jakobus 4:2 wel iets mee voor zelfonderzoek: U krijgt niet, omdat u niet bidt. Doelstelling We ontdekken op welke fronten onze kinderen, tieners en jongeren strijd hebben te voeren. Met welke vragen, teleurstellingen, behoeften en verlangens hebben zij te maken? We onderkennen des te meer hoe belangrijk het gebed voor het jeugdwerk (de kinderen, tieners en jongeren) is. We nemen een concrete stap om het gebed voor het jeugdwerk te bevorderen en te stimuleren. LET OP In dit programma worden verschillende manieren aangereikt om het gebed voor het jeugdwerk en de jongeren (kinderen, tieners) te stimuleren en ondersteunen. Eén daarvan is die van WakeUp Deborah, een beweging die als doelstelling heeft: zoveel mogelijk vrouwen en mannen aansporen om te bidden voor kinderen en jongeren. In de handout en in deze handleiding wordt daar meer informatie over gegeven. Op DV donderdag 10 november is hierover een instructie-avond in het HGJB-kantoor in Bilthoven. WakeUp Deborah is niet iets wat (per se) door het jeugdwerk zelf georganiseerd wordt. Als jeugdwerkers kunnen jullie wel een stimulerende rol erin spelen. Belangrijke stap in het hele proces is dat de kerkenraad iemand aanwijst die in jullie gemeente fungeert als gebedscoördinator. Als jullie als jeugdwerkers in jullie gemeente het verlangen en de mogelijkheden zien om zoiets als WakeUp Deborah vorm te geven, is de eerste stap dus dat jullie dit neerleggen bij de kerkenraad. Het moet gedragen worden door de gemeente! Bijbelgedeelte Bijbelgedeelte dat centraal staat, is Richteren 4 en vooral Richteren 5. In deze hoofdstukken lezen we hoe Israël in Kanaän middenin de strijd staat. Probleem daarbij is dat er geen leiders zijn. Of ze zijn er wel, maar ze komen niet in actie. Ze onderkennen de fronten niet en leggen zich neer bij de situatie zoals ze is. Totdat uit onverwachte hoek iemand opstaat die wél in actie komt. Het is Debora, nota bene een vrouw. Ze stuurt een bode naar Barak en zegt tegen hem: Ga! Neem tienduizend man met je mee en val aan! Het is menselijkerwijs gesproken door deze vrouw, een moeder in Israël, dat God de overwinning geeft. Zo zijn er ook in deze tijd moeders en vaders in Israël nodig die de nood van de tijd onderkennen en hun geloofsgenoten aansporen tot de geestelijke strijd een strijd die begint bij het gebed! LET OP Het gebed wordt in het bijbelgedeelte niet expliciet genoemd. De link van het bijbelgedeelte naar het onderwerp gebed ligt in het meestrijden met God (zie 5:23). 3

4 Ons belangrijkste wapen is het gebed! Benoem deze link even duidelijk bij de afronding van de bijbelstudie. Jaarthema en HGJB-beleidsplan Het thema van dit programma is daarom: het strijdende gebed. Dat staat in het kader van het HGJB-jaarthema Samen bij Eén bronmomenten voor de gemeente. Het komende jaar willen we er nadrukkelijk bij stilstaan dat de gemeente bij uitstek de plek is waar jongeren mogen drinken bij de Bron van Leven. Bronmomenten die besproken worden, zijn: samen bijbellezen, gezamenlijke ontmoeting (jong en oud) én samen bidden. Het gebed is nadrukkelijk ook genoemd als één van de doelstellingen in het HGJB-beleidsplan : Bij de bron. De gemeente als een gemeenschap waar ouderen biddend gelovig om jongeren heen staan, om voor hen levende voorbeelden van leven in afhankelijkheid en navolging te zijn. Ten slotte Dit programma sluit direct aan bij het bijbelgedeelte dat centraal stond bij de opening van het winterwerk, namelijk Exodus 17:8-16. Zie de katernen Startweekend en Startzondag (preekschets). Het thema ervan komt ook aan de orde in het nieuwe programma Wil je voor me bidden?, dat gestuurd is naar de abonnees op HGJB-Tienerwerk en Jongerenwerk. Tieners en jongeren wordt daarin de vraag gesteld of ze voor anderen bidden, maar ook of ze voor zich willen láten bidden. Een variatie op bijgaand, rond hetzelfde bijbelgedeelte, komt beschikbaar voor het organiseren van een gemeente-avond met jong en oud. 4

5 1. Welkom Vertel iets over de context waarin het thema van vanavond staat (zie onder 0. Vooraf). Gebed Zingen, bijvoorbeeld o Psalm 68 vers 1, 2 en 17 (OB) o Heer, uw licht en uw liefde schijnen (OTH 379) o Laat uw glorie zien (OTH 384) 2. Opening en verkenning van het thema Doel Naar aanleiding van Richteren 4 denken we na over de situatie waarin onze kinderen, tieners en jongeren de strijd van het geloof hebben te voeren. Extra benodigdheden Het zou mooi zijn als je de koppen zoals die op pag. 4 van de handout staan, in veelvoud beschikbaar had op strookjes papier. Iedereen kan dan twee strookjes pakken en daar zijn/haar eigen tekst op invullen. Aankondiging Vertel dat je ter opening wilt lezen over een bijzondere gebeurtenis in de strijd die Israël moest voeren om zich Gods beloften eigen te maken. Geef als (mee-)leesopdracht mee: Let op de nood van Israël, de oorzaak ervan, en op de personen door wie God verlossing brengt. Werkwijze Lees het bijbelgedeelte voor. Vertel (echt) heel kort iets over wat jouzelf is opgevallen als het gaat om o de noodsituatie van het volk Israël (vers 2 en 3) o de oorzaak ervan (vers 1) o de kracht van de vijand (vers 2 en 3) o Debora en Barak (zonder te vertellen wat straks bij de bijbelstudie aan de orde komt, dus zéér summier) o de Heere God Wijs op de tekst die in de handout staat onder Om over door te praten en op het artikel op pag. 2 van de handout. Laat iedereen twee koppen kiezen en invullen. Let op: Het kan zijn dat men niet gewend is om op deze manier naar onze tijd te kijken: Is onze situatie dan ook zo zorgelijk? Of: Het gaat toch nog best wel goed? Dat mag men natuurlijk vinden, maar probeer dan toch iets te prikkelen, zo van: Als Debora in onze tijd had geleefd, wat zou ze dan gezien hebben? Zouden er dingen zijn waarvan ze zou zeggen: Sta op!? Als de groep niet al te groot is, laat dan iedereen vertellen welke koppen hij/zij gekozen heeft, wat hij ingevuld heeft en waarom. Als de groep te groot is, laat dat dan doen in groepen van 5-7 personen. Vraag in het laatste geval na afloop wel of elk groepje samenvattend iets wil zeggen over wat is bovengekomen. Schrijf dingen die genoemd worden, op een flapover of whiteboard, zodat je er in de loop van het programma nog naar kunt verwijzen. Maak er ook een foto van. Dat geldt ook voor de volgende werkvormen. Misschien kun je de oogst gebruiken voor een artikel in het kerkblad en/of voor een verslag van de avond dat je later naar alle aanwezigen toestuurt. Afronding Als het goed is, is iets duidelijk geworden over de strijd die onze kinderen, tieners en jongeren hebben te voeren. Probeer een paar kernpunten samen te vatten. 3. Bijbelstudie Doel We spiegelen onszelf aan de rol die de hoofdpersonen in de geschiedenis van Richteren 4 speelden. We doen dat aan de hand van Richteren 5, waarin dezelfde 5

6 geschiedenis op een andere manier nóg eens wordt verteld, namelijk in het lied van Debora en Barak. Aankondiging Een belangrijke vraag is hoe wijzelf als jeugdleiders, maar ook als gemeenteleden staan in de strijd die het volk van God te strijden heeft. Wat zien de jongeren dan aan ons? Daar denken we over na door de geschiedenis van Debora nóg een keer te lezen, maar dan zoals Debora en Barak die bezongen hebben in hun lied. Werkwijze Maak groepjes van ca. 5 personen. Lees het bijbelgedeelte. Vraag of iemand iets wil vragen over de tekst zoals we die gelezen hebben: begrijpen we wat er staat? Geef antwoord met behulp van de achtergrondinformatie. Houd in de gaten dat het in dit stadium alleen gaat om begrijpend lezen, dus niet om vragen naar aanleiding van de tekst. Laatstbedoelde vragen kunnen in de groepjes besproken worden. Laat de groepjes dan aan de slag gaan met de vier vragen. Benadruk dat elke vraag eerst door elk groepslid individueel beantwoord moet worden. Daarna wisselen ze uit en bespreken ze de gekozen eigenschappen. Vraag ten slotte of elk groepje een paar hoofdpunten wil delen uit hun bespreking. Afronding Benadruk in ieder geval het volgende: het is de Heere die de overwinning geeft, maar Hij wil dat wij met Hem meestrijden. Zie wat er staat bij de Achtergrondinformatie bij Richteren 5, tot en met vers 2. Daarover praten we verder na de pauze: de belangrijkste manier om met God mee te strijden is het gebed. 4. Over het strijdende gebed Doel We worden door elkaar geprikkeld om méér deel te nemen aan Gods werk in de wereld (en in onze jongeren) door middel van het gebed. Aankondiging Pak even op waar we vóór de pauze gebleven zijn en leg de link naar het strijdende gebed. Vertel vanuit je persoonlijke voorbereiding wat je heeft geraakt en/of is opgevallen als het om dit onderwerp gaat. Verwijs daarbij naar de info in de handout op pagina 7. Werkwijze Werk weer met groepjes van ca. 5 personen. Je kunt onderdeel A óf B, of beide onderdelen laten doen. Benadruk dat ieder groepslid de vraag eerst moet beantwoorden voor zichzelf en dat jullie er daarna pas over met elkaar in gesprek gaan. Bespreek de oogst kort in de plenaire groep. o Bij A: welke stelling sprak in de groepjes het meest aan? o Vestig speciale aandacht op stelling 4. Dat is namelijk een goede brug naar het volgende onderdeel. Als daarvoor in de groepjes níet gekozen is, poneer dan de volgende stelling: Gebed hoeft niet ondersteund en georganiseerd te worden, het gaat vanzelf wel. Achterliggende vraag is dus: zal het gebed van de gemeente werkelijk een nieuwe impuls krijgen als het niet georganiseerd wordt, of: als er geen structuur aan geboden wordt? Die vraag hoeft nu nog niet beantwoord te worden, maar komt wel aan de orde bij het volgende onderdeel. o Bij B: deze opdracht moet natuurlijk met de nodige slag om de arm genomen worden. De test is zó opgesteld dat degene die zogenaamd minder de gave van het bidden heeft, makkelijker aan punten komt dan wie die gave in grotere mate heeft. Er wordt verondersteld dát er zoiets bestaat als de gave van het gebed, net zoals iemand de gave van het geloof of de profetie kan hebben (vgl. 1 Kor. 12). Achterliggende vraag is hier: gegeven de mate waarin jij de gave van het gebed hebt, bid je dan wel genoeg? 6

7 Kun je investeren in a, b of c? Of moet je bijvoorbeeld bidden om de gave van het gebed? Afronding Ieder gaat hierin zijn eigen weg met God. Laten we de boodschap van deze avond in ieder geval voor onszelf serieus nemen. De volgende vraag is wat we hiermee kunnen als totale gemeente? Hoe kunnen we het gebed stimuleren? 5. WakeUp Deborah! Doel We kijken naar verschillende manieren of modellen waarmee we als jeugdwerk of als gemeente kunnen werken om het gebed te ondersteunen en te organiseren. LET OP: In dit programma wordt de meeste aandacht besteed aan het model van WakeUp Deborah. Dat is niet omdat we als HGJB vinden dat iedereen het zo moet doen. Mogelijk zijn andere manieren voor jullie gemeente meer passend. Dat we er toch ruimschoots aandacht voor vragen, is omdat: het een mooie illustratie is van wat er gebeurt in Exodus 17. Zoals Aäron en Hur de armen van Mozes omhoog moesten houden, heeft ons gebed ook ondersteuning nodig. Het gaat niet vanzelf! WakeUp Deborah neemt deze gedachte heel serieus: het wil de Aäron en Hur zijn van het gebed voor jongeren. invoering ervan een zorgvuldig proces vraagt waarin ook de kerkenraad en eventuele al bestaande gebedskringen betrokken worden. Een gemeente die ermee aan de slag gaat, zal bijvoorbeeld ook een gebedscoördinator aan moeten stellen. Daar moet goed over nagedacht worden. Op donderdag 10 november organiseert de HGJB een instructieavond voor (mogelijke) gebedscoördinatoren in het kantoor in Bilthoven. het bepaalde principes laat zien die ook in andere modellen te herkennen zijn: relatie jongere-oudere, het aangaan van een commitment, een meer of mindere mate van organisatie. Werkwijze Werk in groepjes van ca. 5 personen. Laat de deelnemers het artikel op pag van de handout lezen en erover van gedachten wisselen. Onderbreek de bespreking na ca. 7 minuten en vraag dan verder te gaan met vraag 2 op pagina 11 van de handout. Bespreek ten slotte met elkaar (plenair dus) vraag 2b. Vraag bijvoorbeeld eerst wie hier graag wat over wil zeggen (vinger opsteken). Degenen die zich gemeld hebben, krijgen achtereenvolgens de gelegenheid om heel kort hun gedachten te verwoorden. Er mag tussendoor niet op gereageerd worden. Pas nadat de sprekers gesproken hebben, mogen anderen reageren. Mogelijk is hierbij een goede gespreksleiding nodig. Kijk of een bepaalde conclusie voorkeur voor een bepaald model naar boven komt, of de keuze voor een nóg andere manier. Lukt dat nog niet, spreek dan af dat jullie er in de jeugdraad (of kerkenraad) over doorspreken. Wat in ieder geval eigenlijk níet mag gebeuren, is dat de avond eindigt met de conclusie van: Nou, dat was interessant en verder niks. Houd in de gaten welke stappen eventueel voor elk model genomen worden, zie onder. De bal kan dus komen liggen bij: - elke club afzonderlijk - de jeugdraad als geheel - de kerkenraad, na een verzoek of vraag van de jeugdraad 7

8 1. Individueel via adoptiemodel Organisatie en uitvoering: door elke club afzonderlijk. Vraag eventueel advies en/of informatie aan de HGJB. Het adoptiemodel is ook een manier van pastorale zorg verlenen. 2. Samen in teamverband Organisatie en uitvoering: door elke club afzonderlijk. Wijs jongeren regelmatig op de gebedsdoos. 3. Samen in kring of tweetal Organisatie: door jeugdraad of door elke club afzonderlijk Uitvoering: gebedskring en/of tweetallen in de gemeente. 4. Individueel via model WakeUp Deborah Organisatie: gebedscoördinator, aan te wijzen door kerkenraad Uitvoering: individuele gemeenteleden. Voor meer informatie over WakeUp Deborah Bedenk daarbij overigens dat niet alle informatie op deze website maatgevend is voor elke deelnemende gemeente. WakeUp Deborah stimuleert juist dat elke gemeente er op haar eigen manier mee aan de slag gaat. Saskia van Helden, coördinator van WakeUp Deborah (bereikbaar op dinsdag en vrijdag en op de avonden via ). Informatieavond voor eventuele gebedscoördinatoren op 10 november in Bilthoven. Zie 6. Afsluiting gebed Breng het bidden in de praktijk! Zie de handout. ACHTERGRONDINFORMATIE BIJ RICHTEREN 4-5 Vooraf In Richteren 4-5 is gebed niet het hoofdonderwerp. Het wordt alleen genoemd in 4 vers 3: Toen riepen de Israëlieten tot de HEERE. Wel beschrijven deze hoofdstukken een geestelijke context die alles met het strijdende gebed te maken heeft: er is nood, maar ook berusting daarin; uit onverwachte hoek komt er een oproep om de strijd aan te gaan; sommigen geven daaraan gehoor, anderen niet; de strijd wordt gevoerd in afhankelijkheid van de HEERE; en zo wordt de overwinning behaald. Hoofdstuk 4 vers 1 Ehud: Ehud is de richter die de koning van Moab doodde door audiëntie bij hem aan te vragen en hem bij die gelegenheid met een zwaard in de buik te steken. Onder zijn leiding versloeg Israël de Moabieten, waarna het land tachtig jaar rust had (3:30). deden de Israëlieten opnieuw wat slecht was in de ogen van de HEERE: Het opnieuw is veelzeggend. Zo ging het telkens met Israël. Wat dat betreft, zijn de beschrijvingen van Richteren weinig verrassend. Wat wél verrassend is, is hoe de Heere steeds weer ingrijpt en verlossing geeft. 8

9 Vers 2 Jabin, de koning van Kanaän, die te Hazor regeerde: Ook in Jozua 11:1 wordt een Jabin, de koning van Hazor genoemd. Deze werd door Jozua volledig verslagen, zelfs totdat zij geen overlevende onder hen hadden overgelaten (11:8). Volgens sommigen gaat het in Richteren over dezelfde Jabin en wordt de strijd tegen hem hier alleen op een andere manier verteld. Andere uitleggers wijzen erop dat Jabin mogelijk een veel voorkomende koningsnaam was, zoals bij ons Willem, of een veel gebruikte koningstitel, vergelijkbaar met farao. Gezien de verschillen tussen Jozua 11 en Richteren 4 zullen we het in die richting moeten zoeken. Het is dan wel des te opvallender dat een verslagen vijand in staat blijkt te zijn om zich weer op te richten en Israël opnieuw te onderdrukken. Iemand schrijft hierover: Zo lang we in deze tegenwoordige wereld leven, zal geen enkele overwinning over het kwaad ooit definitief zijn, of het nu gaat om onderdrukking door grote rijken of persoonlijke wonden en zonden waartegen we vechten. Dat is wat 4:2 ons laat zien als we het lezen zoals het er staat: hernieuwde agressie door een oude vijand. Er zal altijd een Jabin zijn. Het feit dat het hier om onderdrukking door een Kanaänitische koning gaat, geeft aan de strijd een extra dimensie. Hiervóór heeft Richteren verteld over de strijd van richters tegen Moabieten, Mesopotamiërs en Filistijnen. Maar nu gaat het om Kanaän zelf, het land van de belofte! In 3:1-6 is trouwens verteld dat de HEERE de heidenvolken liet blijven om Israël door hen op de proef te stellen. zijn legerbevelhebber was Sisera: Jabin speelt in het vervolg geen actieve rol, zo lijkt het. De persoon met wie Israël te maken heeft, is Sisera. Vers 3 Toen riepen de Israëlieten tot de HEERE: Het is niet altijd zo dat nood leert bidden, maar in dit geval blijkbaar wel. Het is een gebed dat de HEERE langs een onverwachte weg zal verhoren, namelijk door een vrouw die de nood van de tijd verstaat (zie vers 4). negenhonderd ijzeren strijdwagens: Deze opmerking zegt iets over de tijd waarin de geschiedenis zich afspeelt, namelijk de overgang van het bronzen naar het ijzeren tijdperk. Jabin (Sisera) gebruikt dus de wapens van zijn tijd, zoals onze tegenstander (satan) dat altijd doet. Negenhonderd ijzeren strijdwagens, dat tekent de enorme macht en kracht van Kanaän. Het heeft Israël nota bene twintig jaar lang onderdrukt. Het lijkt erop dat de Israëlieten het maar lieten gebeuren. Vers 4-5 Debora, een vrouw die een profetes was [-] gaf in die tijd als richter leiding aan Israël: Niet voor niets wordt er expliciet bij verteld dat Debora een vrouw is. Het is niet de normale gang van zaken dat God op deze manier vrouwen inschakelt: Debora is dan ook de enige vrouwelijke richter in Israëls geschiedenis. Zoals iemand schrijft: een verwachte vijand en een onverwachte leider. Toch heeft ze blijkbaar veel gezag in Israël: De Israëlieten gingen voor de rechtspraak naar haar toe. Vers 6 Barak: Blijkbaar is Barak de eerst aangewezen persoon om leiding te geven aan een militaire operatie. Heeft de Heere [-] niet geboden?: In de vertaling van de HSV lijkt het alsof Debora Barak wijst op iets wat hij al weet. Het is echter een manier van spreken die de zekerheid ervan uitdrukt: 'De HEER, de God van Israël, gebiedt u (NBV). naar de berg Tabor: Dat is een markant herkenningspunt, waar de grondgebieden van de stammen Issaschar, Zebulon en Naftali elkaar raken. de nakomelingen van Naftali en Zebulon: Alleen deze twee worden hier genoemd. Blijkens 5:13-15 deden ook de stammen van Efraïm, Benjamin, Manasse (Machir) en Issaschar mee. 9

10 Vers 7 Dan zal ik bij de beek Kison Sisera naar u toe trekken: God zelf zal Sisera in de val laten lopen. Het gebied bij de Kison zal ongeschikt blijken te zijn voor de wagens van Sisera (zie bij vers 15). met zijn strijdwagens en zijn troepenmacht: De slagkracht van Jabin wordt nog eens expliciet benoemd. Je moet wel durven om daar tegenin te gaan. Of beter: je moet wel op God vertrouwen om daar tegenin te durven gaan. Vers 8-10 Als u met mij mee zult gaan, dan ga ik: Hoe moeten we de houding van Barak beoordelen? Aan de ene kant komt hij wel erg aarzelend over. Waarom vertrouwt hij niet zonder meer op de belofte die God hem (via Debora) in vers 7 heeft gegeven? Is het vanwege die aarzeling dat Debora hem in vers 14 nog een keer moet aansporen om ten strijde te gaan? Aan de andere kant kun je ook zeggen dat het juist een geloofsuitspraak van Barak is dat hij alleen wil gaan als God (in Zijn woordvoerder ) met hem mee optrekt. Opvallend is dat de schrijver van de Hebreeënbrief in 11:32 juist het geloof van Barak noemt en dat hij Debora níet in zijn opsomming van geloofsgetuigen opneemt. Maar misschien hoeven we niet voor één van beide kanten te kiezen. Het feit dat Barak in zijn aarzeling uiteindelijk tóch gehoor geeft aan de oproep van Debora tekent zijn geloof. er zal voor u geen eer te behalen zijn: Dit zou je weer kunnen lezen als een bestraffing van Baraks aarzeling. overleveren in de hand van een vrouw: Wie het vervolg van de geschiedenis niet kent, denkt hier direct aan Debora zelf. Maar het zal een ándere vrouw zijn, namelijk Jaël (zie 18-22). Dit onderdeel van de geschiedenis laten we hier overigens buiten beschouwing. Vers Door de boodschap dat Barak de berg Tabor opgetrokken is, wordt Sisera gelokt naar de plek waar God hem wil hebben, namelijk bij de beek Kison. Debora zei tegen Barak: Sta op: Zegt Debora dit als extra aansporing, omdat Barak nog steeds aarzelt? Het kan ook zijn dat Barak gewacht heeft op een woord van God, om op het juiste moment ten strijde te gaan. Hoe dan ook, het is opvallend dat Debora op de achtergrond de leiding blijft houden. Is de HEERE niet uitgetrokken voor u uit?: Of: De HEERE is voor u uitgetrokken! Vers De Heere bracht Sisera in verwarring: Uit het lied van Debora in hoofdstuk 5 blijkt dat dit (mede) gebeurt door een hevige regenstorm, waardoor de Kison buiten zijn oevers treedt (5:4-5 en 19-22). Dat blijkt fataal voor de strijdwagens van Sisera: die lopen vast in de modder. Dat verklaart ook waarom Sisera van zijn wagen afklimt en te voet vlucht. Vers Hier wordt de bekende geschiedenis verteld van Jaël, eveneens een vrouw, die Sisera doodt door een tentpin door zijn slaap te slaan. Hoofdstuk 5 Dit hoofdstuk staat bekend als het loflied van Debora, waarin zij bezingt wat in het vorige hoofdstuk is beschreven. Hier en daar vinden we informatie die de beschrijving van het vorige hoofdstuk aanvult. Bijzonder in het lied is echter vooral hoe Debora twee dingen naast elkaar laat staan die op het eerste gezicht met elkaar in tegenspraak zijn: 10

11 Aan de ene kant laat ze duidelijk uitkomen dat het uiteindelijk de HEERE is geweest die de strijd heeft gevoerd (vers 4). Het is een loflied voor de HEERE, niet voor Barak of voor het volk. Tegelijkertijd benadrukt ze dat het volk moest ontwaken en strijden! Ze prijst de stammen die mee hebben gevochten; en ze bestraft de stammen die dat níet hebben gedaan. Want zij zijn de HEERE niet te hulp gekomen. Het zijn twee elementen die ook van toepassing zijn op het strijdende gebed. De HEERE is degene die voor ons strijdt, maar Hij doet dat langs de weg van onze gebeden. Vers 2 In dit vers zijn beide elementen gelijk al aanwezig. Wat nodig was, was dat er mensen kwamen die de leiding namen. Ook moest het volk zich vrijwillig geven voor de strijd. Dat dat gebeurd is, daar looft Debora de HEERE voor. Zo zijn er in deze tijd leiders nodig die als Debora zien waar de fronten van de geestelijke strijd liggen. Maar ook gewone mensen die biddend in deze strijd willen staan. Vers 3 Luister, koningen: Debora richt zich hier als het ware tot de koningen van Kanaän, het land dat Israël in bezit moest nemen. Zo zou je kunnen zeggen dat wij de naam van God moeten uitroepen over wat Hem tegenwerkt. Vers 6-8 In deze verzen tekent Debora de deplorabele situatie in de tijd dat Israël onderworpen was aan de Kanaänieten (zie 4:3). Het verlaten van de HEERE heeft ook gevolgen voor het functioneren van de maatschappij en de economie. de dagen van Samgar: Samgar is de richter die ná Ehud kwam (zie 3:31). de dagen van Jaël: Het is niet helemaal duidelijk waarom zij hier wordt genoemd. Was zij vóór haar heldendaad in 4:17 al actief en had haar optreden toen nog niet het gewenste effect? lagen de wegen verlaten: Hier wordt gedoeld op de handel die noodgedwongen stil was komen te liggen. en zij die de paden bewandelden, gingen kronkelwegen: NBV: Wie toch op reis moest, nam de kronkelpaden. De hoofdwegen waren onveilig, daarom koos men de minder begaanbare binnenwegen. de dorpen lagen verlaten: Andere vertalingen hebben hier: Het ontbrak aan leiding (zie Studiebijbel bij de HSV). een moeder in Israël: Een mooie en warme uitdrukking, waarachter echter ook wel kritiek schuilgaat. Als de mannelijke leiders het laten afweten, moeten de moeders zich laten zien. Dat is tegelijkertijd ook bemoedigend. Uit onverwachte hoek kan God een nieuwe impuls laten komen voor de geestelijke strijd. koos men nieuwe goden: Bizar natuurlijk, maar zo was het gesteld met Israël: ze kozen nieuwe goden. Maar de gevolgen waren ernstig: het leidde alleen maar tot strijd. werd er ook een schild of speer gezien?: Ondertussen liet men het maar begaan. De tegenaanval werd niet ingezet. Vers 9-15a en 18 In deze verzen bezingt Debora de inzet van nieuwe leiders die opstonden en van de stammen die zich inzetten voor de strijd tegen Kanaän. Ontwaak, ontwaak, Debora!: De NBV heeft hier: Ga voorop, Debora, vuur ons aan. Dat past heel goed in de context van het lied (zie ook vers 7). Het volk erkent het gezag van Debora en wil dat ze haar positie als leidsvrouw ( moeder van Israël ) inneemt. Misschien is dat iets wat 11

12 we juist in onze tijd ook nodig hebben: dat we onze (jeugd)leiders in positie brengen om de jongeren aan te vuren. Vers 15b-17 en 23 Deze verzen staan in scherp contrast met de vorige. Terwijl de stammen van Zebulon, Naftali, Efraïm, Manasse, Benjamin en Issaschar bereid waren hun leven te geven voor de strijd tegen Kanaän, hielden de stammen van Ruben, Gilead, Dan en Aser zich afzijdig. Mogelijk was dat doordat ze minder te maken hadden met de onderdrukking van Kanaän. Maar dat was geen geldig excuus: ze hadden hun broeders nog sterker: ze hadden de HEERE te hulp moeten komen. Meroz: Een stad of landstreek, nabij de beek Kison, niet ver van de plaats, waar de slag geschied is (kantt. SV). Daar is verder niets over bekend, maar blijkbaar stond deze stad model voor het niet deelnemen aan de strijd. Vers 31 De logische afsluiting van het lied. Een commentaar zegt hierbij: Het gaat er de schrijver om dat Gods ingrijpen ten behoeve van het volk wordt benadrukt. Het onvermijdelijke gevolg daarvan is dat zij die hem tegenstaan moeten vergaan, maar zij die hem liefhebben en met hem meewerken zullen voorspoedig zijn. onstuitbaar als de opgaande zon: Dat duidt de overwinningskracht van God aan die ervaren wordt door hen die Hem liefhebben. Niet voor niets heeft de gebedsbeweging WakeUp Deborah juist dit vers verbeeld in haar logo. Het gebed geeft overwinning! veertig jaar had het land rust: Een klein, maar veelzeggend zinnetje. Veertig jaar, dat is de tijd van drie generaties. Het opstaan van Debora heeft dus langdurig effect gehad. Zo werkt God door de geschiedenis en door de generaties heen. Uitgave van de HGJB augustus 2016 Landelijk Centrum HGJB Pr. Bernhardlaan AE Bilthoven tel info@hgjb.nl NL 35 RABO