Jaarverslag NN Global Obligatie Fonds

Transcriptie

1 Jaarverslag 2015 NN Global Obligatie Fonds

2 Inhoudsopgave NN Global Obligatie Fonds... 3 Kerncijfers... 4 Kerncijfers Aandelenklasse P... 4 Kerncijfers Aandelenklasse U... 6 Bestuursverslag... 8 Jaarrekening Balans Winst-en-verliesrekening Kasstroomoverzicht Toelichting Toelichting op de balans Toelichting op de winst-en-verliesrekening Overige algemene toelichtingen Toelichting Aandelenklasse P Toelichting Aandelenklasse U Samenstelling van de beleggingen Overige gegevens

3 NN Global Obligatie Fonds (Subfonds van NN Paraplufonds 4 N.V.) Directie en Beheerder NN Investment Partners B.V. Schenkkade AS Den Haag Internet: Directieleden NN Investment Partners B.V. C.E.M. Beckers M.C.W. den Hollander D.G. Keiller M.O. Nijkamp B.G.J. van Overbeek J.W.F. Stoter M.C. Vink J.W. van der Wal Bewaarder The Bank of New York Mellon SA/NV Strawinskylaan XX Amsterdam Accountant Ernst & Young Accountants LLP Antonio Vivaldistraat HP Amsterdam Fund Agent ING Bank N.V. Bijlmerplein MG Amsterdam Bankier The Bank of New York Mellon SA/NV Montoyerstraat Brussel België Transfer Agent The Bank of New York Mellon SA/NV Strawinskylaan XX Amsterdam 3

4 Kerncijfers Kerncijfers Aandelenklasse P ** Eigen vermogen (x 1.000) Aantal geplaatste aandelen (stuks) Intrinsieke waarde per aandeel 15,82 15,10 14,07 15,27 15,38 Transactieprijs 15,81 15,07 14,05 15,25 15,36 Uitgekeerd dividend per aandeel 0,39 0,76 0,32 0,51 0,49 Netto rendement Aandelenklasse % 7,47 15,08-5,84 2,53 7,88 Rendement van de benchmark % 7,88 14,54-5,12 2,72 9,17 Relatief rendement % -0,41 0,54-0,72-0,19-1,29 Meerjarenoverzicht in totalen Bedragen x * 2013** Inkomsten Bedrijfslasten Waardeveranderingen Totaal beleggingsresultaat Meerjarenoverzicht per aandeel Bedragen x * 2013** Inkomsten 0,18 0,10 0,27 0,40 0,55 Bedrijfslasten -0,08-0,05-0,11-0,13-0,11 Waardeveranderingen 1,07 1,50-1,06 0,15 0,59 Totaal beleggingsresultaat 1,17 1,55-0,90 0,42 1,03 * De aandelenklasse is actief vanaf 1 april De onder 2014 vermelde cijfers hebben betrekking op de periode 1 april 2014 tot en met 31 december ** Op moment van bepaling van de laatste intrinsieke waarde van Aandelenklasse P per 30 november Getoonde rendementen over 2013 betreffen de periode van 1 januari 2013 tot en met 30 november

5 Toelichting op de kerncijfers Opgenomen periode en pro forma cijfers De vermelde cijfers hebben betrekking op 31 december respectievelijk op de periode 1 januari tot en met 31 december van het betreffende jaar, tenzij anders vermeld. De vergelijkende cijfers over de jaren 2013 en eerder zijn pro forma en hebben betrekking op de situatie van voor de (juridische) fusie tussen ING Paraplufonds 1 N.V. en de inmiddels opgeheven ING Beleggingsfondsen Paraplu N.V. In verband met de herstructurering in 2014 is de verslagperiode over 2014 en 2013 afwijkend van het kalenderjaar. Transactieprijs De transactieprijs betreft de transactiekoers waartegen op de eerste beursdag van de volgende verslagperiode aanen verkopen in aandelen van Aandelenklasse P van het Subfonds zijn afgewikkeld. Deze transactieprijs is gebaseerd op de intrinsieke waarde van het aandeel met een vaste op- of afslag ter vergoeding van de aan- of verkoopkosten van de onderliggende fysieke beleggingen. Indien geen transactie heeft plaatsgevonden op deze beursdag is de opgenomen transactieprijs gelijk aan de intrinsieke waarde. Netto rendement Het netto rendement van Aandelenklasse P van het Subfonds is gebaseerd op de intrinsieke waarde per aandeel rekening houdend met (eventuele) dividenduitkeringen. Het relatief rendement betreft het verschil tussen het netto rendement van Aandelenklasse P van het Subfonds en het rendement van de benchmark. Gemiddeld aantal aandelen Het gemiddeld aantal aandelen, zoals dat wordt gebruikt in de berekening van het meerjarenoverzicht per aandeel, wordt bepaald als het gewogen gemiddelde van de uitstaande aandelen op dagbasis, gebaseerd op het aantal dagen dat de intrinsieke waardebepaling plaatsvindt gedurende de rapportageperiode. Voor de kerncijfers over 2011 is het gemiddeld aantal aandelen gehanteerd, berekend als het gewogen gemiddelde van de uitstaande aandelen op kwartaalbasis. Kerncijfers per aandeel De berekening van de kerncijfers per aandeel kan door het moment en aantal van toe- en uittredingen in combinatie met volatiliteit in de resultaatsontwikkeling gedurende de verslaggevingsperiode een afwijkend beeld geven wanneer dit wordt vergeleken met de koersontwikkeling per aandeel over het jaar. 5

6 Kerncijfers Aandelenklasse U Eigen vermogen (x 1.000) Aantal geplaatste aandelen (stuks) Intrinsieke waarde per aandeel 19,45 18,07 15,69 16,84 16,36 Transactieprijs 19,43 18, Uitgekeerd dividend per aandeel Netto rendement Aandelenklasse % 7,59 15,20-6,84 2,96 8,33 Rendement van de benchmark % 7,88 14,54-6,81 2,72 9,17 Relatief rendement % -0,29 0,66-0,03 0,24-0,84 Meerjarenoverzicht in totalen Bedragen x * Inkomsten Bedrijfslasten Waardeveranderingen Totaal beleggingsresultaat Meerjarenoverzicht per aandeel Bedragen x * Inkomsten 0,21 0,09 0,39 0,44 0,58 Bedrijfslasten -0,08-0,05-0,07-0,07-0,06 Waardeveranderingen 1,27 1,63-1,52 0,15 0,69 Totaal beleggingsresultaat 1,40 1,67-1,20 0,52 1,21 * De aandelenklasse is actief vanaf 12 mei De onder 2014 vermelde cijfers hebben betrekking op de periode 12 mei 2014 tot en met 31 december

7 Toelichting op de kerncijfers Opgenomen periode en pro forma cijfers De vermelde cijfers hebben betrekking op 31 december respectievelijk op de periode 1 januari tot en met 31 december van het betreffende jaar, tenzij anders vermeld. De vergelijkende cijfers over de jaren 2013 en eerder zijn pro forma en hebben betrekking op het inmiddels opgeheven Nationale-Nederlanden InterRente Fonds. In verband met de herstructurering in 2014 is de verslagperiode over 2014 afwijkend van het kalenderjaar. Transactieprijs De transactieprijs betreft de transactiekoers waartegen op de eerste beursdag van de volgende verslagperiode aanen verkopen in aandelen van Aandelenklasse U van het Subfonds zijn afgewikkeld. Deze transactieprijs is gebaseerd op de intrinsieke waarde van het aandeel met een vaste op- of afslag ter vergoeding van de aan- of verkoopkosten van de onderliggende fysieke beleggingen. Indien geen transactie heeft plaatsgevonden op deze beursdag is de opgenomen transactieprijs gelijk aan de intrinsieke waarde. Het pro forma opgenomen fonds had geen transactieprijs. Netto rendement Het netto rendement van Aandelenklasse U van het Subfonds is gebaseerd op de intrinsieke waarde per aandeel rekening houdend met (eventuele) dividenduitkeringen. Het relatief rendement betreft het verschil tussen het netto rendement van Aandelenklasse U van het Subfonds en het rendement van de benchmark. Gemiddeld aantal aandelen Het gemiddeld aantal aandelen, zoals dat wordt gebruikt in de berekening van het meerjarenoverzicht per aandeel, wordt bepaald als het gewogen gemiddelde van de uitstaande aandelen op dagbasis, gebaseerd op het aantal dagen dat de intrinsieke waardebepaling plaatsvindt gedurende de rapportageperiode. Voor de kerncijfers over 2011 is het gemiddeld aantal aandelen gehanteerd, berekend als het gewogen gemiddelde van de uitstaande aandelen op kwartaalbasis. Kerncijfers per aandeel De berekening van de kerncijfers per aandeel kan door het moment en aantal van toe- en uittredingen in combinatie met volatiliteit in de resultaatsontwikkeling gedurende de verslaggevingsperiode een afwijkend beeld geven wanneer dit wordt vergeleken met de koersontwikkeling per aandeel over het jaar. 7

8 Bestuursverslag Algemeen NN Global Obligatie Fonds (hierna aangegeven als Subfonds ) maakt deel uit van NN Paraplufonds 4 N.V. Het jaarverslag van NN Paraplufonds 4 N.V. is beschikbaar op de website van de beheerder, Het Subfonds participeert voor meer dan 20% in een ander NNIP Fonds. In de toelichting op de balans is nadere toelichting met betrekking tot dit NNIP Fonds opgenomen. Op deze wijze is het mogelijk inzicht te verkrijgen in de feitelijke beleggingen waarin wordt geparticipeerd. Het Subfonds heeft geen medewerkers in dienst. De directie wordt gevoerd door NN Investment Partners B.V., gevestigd te Den Haag. NN Investment Partners B.V. is tevens de beheerder van het Subfonds en beschikt in die hoedanigheid over een vergunning van de Autoriteit Financiële Markten (AFM) uit hoofde van de Wet op het financieel toezicht (Wft). Alle aandelen in NN Investment Partners B.V. worden gehouden door NN Investment Partners International Holdings B.V. en deze beide entiteiten maken deel uit van NN Group N.V. NN Investment Partners B.V. maakt deel uit van NN Investment Partners, een organisatorische eenheid binnen NN Group N.V. NN Investment Partners voert voor de beheerder de beheerhandelingen uit en stelt haar administratieve apparaat ter beschikking aan de Subfondsen. Binnen NN Investment Partners is een groot aantal beleggingsactiviteiten van NN Group N.V. gebundeld. Tot deze activiteiten behoren onder andere het beheer en de belegging van gelden van beleggingsinstellingen waarvan NN Investment Partners B.V. het beheer voert. Tevens voert NN Investment Partners B.V. het beheer en de belegging van gelden van de tot NN Group N.V. behorende verzekeringsmaatschappijen. Voor de beheeractiviteiten wordt een managementvergoeding in rekening gebracht. Doelstelling Het Subfonds stelt zich ten doel om door middel van actief beheer te komen tot een beter totaal rendement op lange termijn dan de benchmark. Beleggingsbeleid Het Subfonds belegt in hoofdzaak in een gespreide portefeuille van vastrentende waarden en fondsen die beleggen in vastrentende waarden luidende in valuta s van ontwikkelde landen. Er wordt direct en indirect (via beleggingsfondsen) belegd in staats- en bedrijfsobligaties van hoge kwaliteit (met een rating van AAA tot en met BBB- of een gelijkwaardige rating). Het Subfonds kan maximaal 20% van zijn vermogen beleggen in schuldtitels zonder officiële rating, mits de Beheerder daaraan een eigen rating heeft toegekend die tenminste gelijkwaardig is aan de laagste rating zoals hierboven vermeld. Indien beleggingen door marktontwikkelingen op enig moment niet meer minimaal voldoen aan bovengenoemde (minimum) creditrating (door een zgn. downgrade), dan zal de Beheerder ernaar streven om dergelijke beleggingen binnen drie maanden te verkopen, tenzij de verkoop van de beleggingen gelet op de marktomstandigheden op dat moment naar inschatting van de Beheerder niet in het belang is van beleggers in het Subfonds. Het Subfonds heeft de mogelijkheid om de beleggingen zowel direct als indirect bijvoorbeeld door het aangaan van exposure op de betreffende financiële instrumenten via derivaten of beleggingen in andere beleggingsfondsen aan te houden. Het Subfonds kan gebruik maken van derivaten zoals opties, futures, warrants, swaps en valutatermijncontracten. Deze kunnen worden toegepast voor het afdekken van risico s en efficiënt portefeuillebeheer. Daarbij kan sprake zijn van hefboomwerking waardoor de gevoeligheid van het Subfonds voor marktbewegingen wordt vergroot. Bij het gebruik van derivaten wordt ervoor zorg gedragen dat de portefeuille als geheel binnen de beleggingsrestricties blijft. 8

9 Het risicoprofiel behorende bij het type belegger waarop het Subfonds zich richt, wijzigt niet als gevolg van het gebruik van deze instrumenten. Naast het bovenstaande geldt ten aanzien van het beleggingsbeleid van het Subfonds het volgende: indien de Beheerder daartoe aanleiding ziet, kunnen risico s, zoals bijvoorbeeld valutarisico s, worden afgedekt ten opzichte van de benchmark; voor zover het vermogen niet is belegd in de hiervoor genoemde financiële instrumenten, bestaat de mogelijkheid om het vermogen te beleggen in bepaalde geldmarktinstrumenten (bijvoorbeeld certificates of deposit en commercial paper), geldmarkt beleggingsfondsen of aan te houden in de vorm van liquide middelen; om een efficiënt beheer van het vermogen te bevorderen, zullen de liquide middelen van NN Paraplufonds 4 N.V. centraal worden beheerd door de Beheerder met als oogmerk het verlagen van het risico door middel van diversificatie waarbij tevens gestreefd zal worden naar het behalen van een zo optimaal mogelijk rendement. Door middel van dit zgn. cash management verwacht de Beheerder een beter resultaat te kunnen behalen dan wanneer gelden op individuele basis zouden worden beheerd. In dit verband zal gekozen worden voor een belegging in geldmarkt beleggingsfondsen en/of het aanhouden van deposito s; extra inkomsten kunnen worden gegenereerd door het aangaan van "lending transacties" (uitlenen van effecten uit de beleggingsportefeuille); het Subfonds kan repurchase agreements aangaan. Het Subfonds kan daarbij optreden als koper (reverse repo) of verkoper (repo); met inachtneming van de bepalingen inzake hefboomfinanciering in het Prospectus, is het verwachte niveau van de brutohefboomwerking (som van de nominale waarden) van het Subfonds 500% en is het verwachte niveau van de nettohefboomwerking ( commitment methode) 400%; de global exposure van dit Subfonds wordt bepaald volgens de absolute Value-at-Risk methode ; de Beheerder van NN Paraplufonds 4 N.V. heeft de bevoegdheid om als debiteur kortlopende leningen aan te gaan ten behoeve van het Subfonds; het Subfonds belegt, in lijn met het beleggingsbeleid, wereldwijd in financiële instrumenten, met door de Beheerder goedgekeurde tegenpartijen. Benchmark Barclays Global Aggregate. 9

10 Structuur Met ingang van 9 juli 2014 is NN Paraplufonds 4 N.V. een instelling voor collectieve belegging in effecten (icbe) in de zin van de Wet op het financieel toezicht (Wft). NN Investment Partners B.V. treedt op als beheerder van een icbe als bedoeld in artikel 1:1 Wft en beschikt in die hoedanigheid over een vergunning als bedoeld in artikel 2:69b lid 1, aanhef en onderdeel a van de Wft van de Stichting Autoriteit Financiële Markten (AFM). NN Paraplufonds 4 N.V. (het Fonds ) is een beleggingsmaatschappij met veranderlijk kapitaal zoals omschreven in artikel 76a van Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek met een open end structuur. Het Fonds zal, bijzondere omstandigheden uitgezonderd, in beginsel elke beursdag aandelen kunnen uitgeven of inkopen. Het Fonds heeft een zogenaamde paraplustructuur, hetgeen betekent dat de gewone aandelen zijn onderverdeeld in verschillende series aandelen, waarbij elke serie aandelen correspondeert met een afzonderlijk Subfonds. NN Paraplufonds 4 N.V. is juridisch eigenaar van het vermogen dat wordt toegerekend aan de afzonderlijke Subfondsen. Een Subfonds is een administratief afgescheiden gedeelte van het vermogen van het Fonds waarvoor een separaat beleggingsbeleid wordt gevoerd. In de Wft is vastgelegd dat alle normen die (mede) zijn gericht tot het Fonds ook van toepassing zijn op de Subfondsen. Het in elk Subfonds te storten of daaraan toe te rekenen gedeelte van het vermogen van het Fonds wordt overeenkomstig een specifiek beleggingsbeleid afzonderlijk belegd. Zowel de positieve als de negatieve waardeveranderingen in de beleggingsportefeuille van een Subfonds komen ten gunste respectievelijk ten laste van het desbetreffende Subfonds. Een Subfonds heeft een afgescheiden vermogen waarvoor een wettelijke rangregeling geldt. Hierdoor dient het vermogen van een Subfonds alleen ter voldoening van vorderingen die voortvloeien uit schulden die verband houden met het beheer en het bewaren van het Subfonds en de aandelen in dat Subfonds. Een Subfonds is onderverdeeld in één of meerdere Aandelenklassen. De Aandelenklassen binnen een Subfonds kunnen onderling verschillen op het vlak van kosten- en vergoedingenstructuur, het minimum bedrag van eerste inleg, eisen aan de hoedanigheid van de beleggers, de valuta waarin de intrinsieke waarde is uitgedrukt, etc. De eisen aan de hoedanigheid van de beleggers per Aandelenklasse zijn als volgt: Aandelenklasse P is een beursgenoteerde aandelenklasse bestemd voor particuliere (niet professionele) beleggers. Aandelenklasse U is een aandelenklasse bestemd voor aan de beheerder gelieerde verzekeraars ten behoeve van vermogensopbouw in het kader van zgn. unit linked beleggingsverzekeringen. 10

11 Het Subfonds kent per jaareinde de volgende Aandelenklasse(n), waarbij tevens de belangrijkste karakteristieken per Aandelenklasse zijn gegeven: Overzicht karakteristieken per Aandelenklasse per Aandelenklasse P Juridische naam NN Global Obligatie Fonds - P Commerciële naam NN Global Obligatie Fonds Handelssymbool NNGLO ISIN code NL Managementvergoeding* 0,40% Vaste Overige Kostenvergoeding** 0,10% Op- en afslagvergoeding*** 0,10% Aandelenklasse U Juridische naam NN Global Obligatie Fonds - U Commerciële naam NN InterRente Fonds ISIN code NL Managementvergoeding* 0,33% Op- en afslagvergoeding*** 0,10% * Managementvergoeding Aan de Aandelenklasse wordt een managementvergoeding in rekening gebracht per jaar, te herleiden naar een percentage op dagbasis dat wordt berekend over het totale vermogen van de Aandelenklasse aan het einde van iedere dag. ** Vaste Overige Kostenvergoeding Naast de managementvergoeding worden overige kosten ten laste van de Aandelenklassen gebracht. Voor Aandelenklasse P worden deze kosten middels een vaste vergoeding, de Vaste Overige Kostenvergoeding ( VOK ) in rekening gebracht, te herleiden naar een percentage op dagbasis dat wordt berekend over het totale vermogen van Aandelenklasse P van het Subfonds aan het einde van iedere dag. *** Op-en afslagvergoeding Betreft aan aandeelhouders in rekening gebrachte vergoeding bij aan- of verkoop van aandelen in het Subfonds. De vergoeding, die wordt berekend door middel van een procentuele op- dan wel afslag op de intrinsieke waarde, dient ter bescherming van de zittende aandeelhouders van het Subfonds en komt ten goede aan het Subfonds. 11

12 Uitgifte en inkoop van aandelen Het Fonds is een open end beleggingsmaatschappij, hetgeen betekent dat de directie van het Fonds, behoudens uitzonderlijke situaties, op verzoek van beleggers (ingekochte) aandelen zal uitgeven en/of vervreemden ("uitgifte") en gehouden is op verzoek van beleggers aandelen te verkrijgen ("inkoop") tegen de transactieprijs van een aandeel zoals die voor een betreffende beursdag is vastgesteld. De transactieprijs van een aandeel in het Subfonds is de intrinsieke waarde vermeerderd of verminderd met een vaste op- of afslag ter dekking van de aan- en verkoopkosten van fysieke beleggingen. Deze vergoeding dient ter bescherming van de zittende aandeelhouders van het betreffende Subfonds en komt ten goede aan het betreffende Subfonds. Uitgifte is op iedere beursdag mogelijk. Het Fonds zal op verzoek aandelen uitgeven. Aandelenklasse P Aandelen van Aandelenklasse P kunnen worden uitgegeven en ingekocht door tussenkomst van een bank of andere financiële onderneming, die intermediair is in de zin van de Wet giraal effectenverkeer. Uitgifte en inkoop van aandelen is op iedere dag waarop de effectenbeurs van Euronext Amsterdam by NYSE Euronext is geopend hierna te noemen: beursdag mogelijk. Uitgifte en inkoop van aandelen van Aandelenklasse P geschiedt onder de afhandelingsvoorwaarden zoals gebruikelijk op de effectenbeurs van Euronext Amsterdam by NYSE Euronext. Het Fonds is met ING Bank overeengekomen dat deze laatste vennootschap als Fund Agent zal fungeren. De Fund Agent is ervoor verantwoordelijk de aan- en verkoopopdrachten zoals die zijn ingelegd in het beursorderboek met betrekking tot Aandelenklasse P van het Subfonds, met inachtneming van de voorwaarden zoals vermeld in het prospectus, te beoordelen en te accepteren. Aandelenklasse U Aandelen van aandelenklasse U kunnen worden uitgegeven en ingekocht door tussenkomst van The Bank of New York Mellon SA/NV te Brussel, België. Uitgifte en inkoop van aandelen van aandelenklasse U geschiedt onder de afhandelingsvoorwaarden zoals bepaald in de tussen NN Paraplufonds 4 N.V. en Euroclear Nederland, gevestigd te Amsterdam, ter zake gesloten overeenkomst. De kosten, die verbonden zijn aan het bewaren van aandelen van beleggers in Aandelenklasse U door The Bank of New York Mellon SA/NV te Brussel, België worden door de Beheerder ten laste van de betreffende Aandelenklassen gebracht. De Transfer Agent, zijnde The Bank of New York Mellon SA/NV, is ervoor verantwoordelijk om de uitgifte- en inkoopopdrachten betreffende aandelen van aandelenklasse U, zoals die bij haar zijn ingelegd in het orderboek, met inachtneming van de voorwaarden zoals vermeld in het Prospectus, te beoordelen en te accepteren. 12

13 Vennootschapsbelasting & dividendbelasting Het Subfonds maakt onderdeel uit van NN Paraplufonds 4 N.V. dat de status heeft van een vrijgestelde beleggingsinstelling (VBI) zoals bedoeld in artikel 6a van de Wet op de vennootschapsbelasting Op grond van de status van vrijgestelde beleggingsinstelling in de zin van artikel 6a van de Wet op de vennootschapsbelasting 1969 zal het Fonds zijn vrijgesteld van de heffing van vennootschapsbelasting over de door haar behaalde resultaten indien aan bepaalde voorwaarden (open end karakter, collectief beleggen, beleggen in financiële instrumenten met toepassing van risicospreiding) wordt voldaan. Dividenden uitgekeerd op buitenlandse beleggingen zullen veelal onderworpen zijn aan een bronbelasting in het betreffende land. Ook rentebetalingen kunnen onderworpen zijn aan een buitenlandse bronbelasting. Buitenlandse en Nederlandse bronbelasting die is ingehouden ten laste van het Fonds kan niet worden teruggevraagd of verrekend. De vrijgestelde beleggingsinstelling kan in beginsel geen gebruik maken van de Nederlandse verdragen ter voorkoming van dubbele belastingheffing. Buitenlandse bronbelasting zal dus in de regel niet kunnen worden verlaagd en/of teruggevraagd. Het Fonds is vrijgesteld voor de inhouding van dividendbelasting op al haar uitkeringen indien en voor zover zij een dividenduitkering doet. NNIP Principles of Fund Governance De Nederlandse wetgever heeft in artikel 17 lid 5 Besluit gedragstoezicht financiële ondernemingen (Bgfo) het voorschrift opgenomen dat de fondsbeheerder, de (zelfstandige) beleggingsinstelling of de bewaarders daarvan moeten zorg dragen voor onafhankelijk toezicht op de uitvoering van het beleid en de procedures en maatregelen van de organisatie van de fondsbeheerder. Binnen de brancheorganisatie Dufas heeft de sector zich ingezet voor zelfregulering op dit gebied wat geresulteerd heeft in de Dufas Principles of Fund Governance. Hiermee wordt gericht invulling gegeven aan de wettelijke bepalingen voor integere bedrijfsvoering als genoemd in de Wet op het financieel toezicht, waarvan artikel 17 lid 5 Bgfo een nadere uitwerking vormt. Middels de NNIP Principles of Fund Governance geeft NN Investment Partners B.V. invulling aan haar governance beleid. Deze Principles hebben wij gepubliceerd op onze website Zoals in de NNIP Principles of Fund Governance beschreven heeft NN Investment Partners B.V. de externe accountant van de fondsen, Ernst & Young Accountants LLP, als toezichthoudende entiteit aangewezen om de naleving van de Principles of Fund Governance te beoordelen. Deze toezichthoudende entiteit heeft in dit kader, middels een beoordeling via deelwaarnemingen op het bestaan en werking van de ingestelde controlemechanismen, vastgesteld of NN Investment Partners B.V. voldoet aan de NNIP Principles of Fund Governance. Er zijn in deze beoordeling geen gebreken geconstateerd. Op basis van de uitgevoerde beoordeling heeft deze toezichthoudende entiteit een verslag over 2014 opgesteld, welke besproken is in de directievergadering van NN Investment Partners B.V. d.d. 9 september

14 Verantwoord beleggen NN Investment Partners International Holdings B.V. hecht veel waarde aan verantwoord beleggen en het bieden van klantgerichte oplossingen. Onze strategie voor Verantwoord Beleggen (VB) is gebaseerd op onze beleggingsrichtlijnen en bestaat uit vier pijlers: we hanteren de principes voor Verantwoord Beleggen van de Verenigde Naties (UN PRI) we beleggen niet in controversiële wapens we oefenen het stemrecht op aandelen actief uit in overeenstemming met het belang van onze klanten we bieden gespecialiseerde duurzame beleggingsfondsen en op maat gemaakte oplossingen voor Verantwoord Beleggen aan NN Investment Partners International Holdings B.V. is actief betrokken bij internationale initiatieven, waarbij het belang van een verantwoorde beleggingsaanpak voorop staat. Gecommitteerd aan UN PRI het integreren van ESG NN Investment Partners (NNIP) onderschrijft de principes voor Verantwoord Beleggen van de Verenigde Naties (UN PRI). Deze verzameling van wereldwijde best practices helpt effectenhouders en vermogensbeheerders bij het integreren van milieu- (Environment), sociale (Social) en goed ondernemingsbestuurlijke (Governance) kwesties in de beleggingspraktijk. We zijn ervan overtuigd dat we door het integreren van ESG-factoren in het beleggingsproces rekening kunnen houden met factoren die vaak buiten de traditionele financiële analyse vallen, maar die van grote invloed kunnen zijn op de prestaties op de lange termijn. Op die manier kunnen onze analisten potentiële waarde ontsluiten door het identificeren van mogelijkheden en/of risico's vanuit een ESG-perspectief. Onze fondsmanagers nemen deze vervolgens mee in hun beleggingsbeslissingen. De voor ons belangrijke ESG-factoren zijn onder meer milieubelasting en klimaatverandering, corruptie, mensenrechten, gezondheid en veiligheid en goed ondernemingsbestuur. Deze factoren zijn geïntegreerd in het beleggingsproces voor zowel eigen activa als vermogen van derden, en ze zijn van toepassing op zowel aandelen als bedrijfsobligaties. Voor staatsobligaties geldt een vergelijkbare procedure. Controversiële wapens en wapenhandel NN Group N.V. neemt positie in tegen controversiële wapenhandel, zoals het beschikbaar stellen van wapens aan VN, EU of VS wapenembargolanden. Daarnaast beschouwt NN Group N.V. anti-persoonslandmijnen, clustermunitie, munitie met verarmd uranium en biologische of chemische wapens als controversiële wapens. NN Group N.V. zal geen beleggingen voor eigen rekening doen in bedrijven die wapens beschikbaar stellen aan VN, EU, of VS wapenembargolanden, of bedrijven die de hiervoor genoemde controversiële wapens produceren, onderhouden of verhandelen. Met uitzondering van index-trackers en expliciete opdrachten van klanten zal NN Group N.V. er, waar juridisch mogelijk en door ons eenzijdig afdwingbaar, voor zorgen dat geld van klanten niet via de door NN Group N.V. beheerde beleggingsfondsen in dergelijke bedrijven wordt geïnvesteerd. NN Group N.V. beschouwt kernwapens ook als controversieel. Kernwapens hebben echter een ander karakter aangezien productie, gebruik en proliferatie sterk is gereguleerd door de internationale gemeenschap. Veel technische bedrijven zijn betrokken bij de kernwapenprogramma's van hun respectievelijke overheden. Om ons standpunt ten aanzien van kernwapens in balans te brengen met de grote betrokkenheid door de private sector, sluit ons beleggingsbeleid investeringen uit in bedrijven die betrokken zijn bij kernwapens en daarbij een duidelijke focus hebben op defensie gerelateerde activiteiten. Ten aanzien van deze bedrijven passen wij dezelfde beperkingen toe als op bedrijven die betrokken zijn bij controversiële wapenhandel en andere controversiële wapens. 14

15 Actief stemmen in het belang van onze klanten De fondsen van NNIP worden beheerd met als doel om een optimaal rendement voor onze klanten te behalen, in overeenstemming met de wet- en regelgeving en het beleggingsbeleid van elk afzonderlijk Subfonds. We zijn ervan overtuigd dat ondernemingen met een deugdelijk bestuur (corporate governance), die transparant zijn voor hun aandeelhouders en belanghebbenden, naar verwachting betere resultaten boeken op lange termijn. We beschouwen het als onze verantwoordelijkheid om deugdelijk bestuur te bevorderen bij de ondernemingen waarin we beleggen. Een van de manieren om dit te bewerkstelligen is actief gebruik te maken van het aan de aandelen verbonden stemrecht. Bij het uitbrengen van onze stem tijdens aandeelhoudersvergaderingen handelen wij in het beste belang van de economische eigenaars van de aandelen. We bieden gespecialiseerde duurzame beleggingsfondsen en oplossingen op maat NNIP streeft ernaar om te voldoen aan de toenemende vraag naar producten die niet alleen goede financiële resultaten genereren, maar ook maatschappelijke en milieudoelstellingen dienen. Dit doen we door nieuwe producten en diensten te blijven ontwikkelen en op de markt te brengen die in deze behoeften voorzien. We steunen internationale initiatieven Door het ondertekenen van internationale initiatieven onderschrijft NNIP haar ambitie en aanpak op het gebied van verantwoord beleggen. Enkele voorbeelden: NNIP is sinds 2008 ondertekenaar van de principes voor Verantwoord Beleggen van de Verenigde Naties (UN PRI). Deze verzameling van wereldwijde best practices helpt effectenhouders en vermogensbeheerders bij het integreren van ESG-kwesties in de beleggingspraktijk. NNIP heeft de European SRI Transparency Code van Eurosif ondertekend. Eurosif (European Sustainable Investment Forum) bevordert de transparantie via het gebruik van kwalitatieve beleggingscriteria. NNIP steunt het Carbon Disclosure Project (CDP), een programma dat bedrijven aanspoort om transparanter te zijn op het gebied van hun uitstoot van broeikasgassen. DUFAS Code Vermogensbeheer NN Investment Partners is lid van de Dutch Fund and Asset Management Association ( DUFAS ), de brancheorganisatie van de vermogensbeheersector in Nederland. DUFAS behartigt de gemeenschappelijke belangen van deze sector, zowel op het gebied van retail (consumenten) als institutioneel (professionele beleggers). Op 1 oktober 2014 heeft een bijzondere ledenvergadering van DUFAS plaatsgevonden. Tijdens deze vergadering is de tekst van de door DUFAS, in samenwerking met haar leden, opgestelde Code Vermogensbeheer (hierna genoemd: de Code ) unaniem goedgekeurd. De Code geeft antwoord op de vraag wat de klanten van hun vermogensbeheerder mogen verwachten. De Code bestaat uit tien algemene principes, waarbij elk principe is voorzien van een nadere toelichting. Op de website van de beheerder, is toegelicht op welke wijze de principes van de code in 2015 zijn toegepast. 15

16 Wijziging structuur en namen NN Group NN Group N.V. is een internationale verzekeraar én vermogensbeheerder, actief in 16 landen. Sinds 2 juli 2014 is NN Group N.V. een beursgenoteerde onderneming, genoteerd aan Euronext Amsterdam. ING Groep N.V. had in 2014 een meerderheidsbelang in NN Group N.V. In de eerste helft van 2015 is dit belang afgebouwd naar een minderheidsbelang. Doelstelling van ING Groep N.V. is om voor 31 december 2016 het belang in NN Group N.V. volledig af te bouwen, in lijn met afspraken die zijn gemaakt met de Europese Commissie. NN Investment Partners NN Investment Partners is de vermogensbeheerder van NN Group N.V. Met de verzelfstandiging van NN Group is NN Investment Partners de nieuwe naam van ING IM International. Namen in het jaarverslag 2015 Als gevolg van de hierboven aangegeven wijzigingen zijn de namen van de juridische entiteiten en fondsnamen per 7 april 2015 gewijzigd. In het jaarverslag 2015 zijn de namen zoals deze met ingang van 7 april 2015 gelden opgenomen. Per 7 april 2015 hebben de volgende naamswijzigingen plaatsgevonden: Naam tot en met 6 april 2015 Naam vanaf 7 april 2015 ING Global Obligatie Fonds ING Paraplufonds 4 N.V. ING Fund Management B.V. ING Investment Management (Europe) B.V. ING Investment Management International NN Global Obligatie Fonds NN Paraplufonds 4 N.V. NN Investment Partners B.V. NN Investment Partners International Holdings B.V. NN Investment Partners Genoemde structuur- en naamswijziging heeft geen invloed op het beleggingsbeleid van het Subfonds. Herstructurering in 2014 In 2014 zijn op Europees niveau nieuwe regels geïntroduceerd voor beleggingsfondsen, waardoor het nationale toezichtregime is verdwenen en is vervangen door één van de twee Europese toezichtregimes, te weten UCITSregime en AIFMD- regime. In Nederland zijn beide toezichtregimes geïmplementeerd in de Wet op het financieel toezicht. Per 1 april 2014 is NN Global Obligatie Fonds overgeheveld van NN Paraplufonds 1 N.V. naar NN Paraplufonds 4 N.V. ING Paraplufonds 4 N.V. is per 9 juli 2014 omgevormd naar een beleggingsfonds waarop het UCITS-regime van toepassing is. UCITS staat voor Undertakings for Collective Investment in Transferable Securities (in het Nederlands: icbe dat staat voor instelling voor collectieve belegging in effecten ). 16

17 Voornaamste risico s en onzekerheden Aan beleggingen in het Subfonds zijn financiële kansen, maar ook financiële risico's verbonden. De waarde van de beleggingen kan zowel stijgen als dalen en aandeelhouders van het Subfonds kunnen mogelijk minder terugkrijgen dan zij hebben ingelegd. Een spreiding van de beleggingen zal naar verwachting een dempend effect op deze risico's kunnen hebben. Hieronder worden de risico s van het Subfonds beschreven waarbij de risico s van het Subfonds zijn geordend naar groot, middelgroot en klein. De rangorde van deze risico s zou, o.a. als gevolg van bijzondere marktomstandigheden, in de loop der tijd kunnen fluctueren. De thans weergegeven volgorde past bij een belegging op langere termijn. Groot: Renterisico Bij een belegging in vastrentende waarden wordt renterisico gelopen. Dit risico doet zich voor wanneer de rentevoeten van de voornaamste valuta's van een effect fluctueren. Wanneer rentes dalen, is de algemene verwachting dat de waarde van vastrentende effecten stijgt. Omgekeerd, wanneer rentes stijgen, is de algemene verwachting dat de waarde van vastrentende effecten daalt. Middelgroot: Marktrisico Het Subfonds is gevoelig voor waardeverandering van de beleggingen als gevolg van fluctuatie van prijzen in financiële markten zoals de aandelen of vastrentende markten (marktrisico). Daarnaast kunnen ook de prijzen van de individuele instrumenten waarin het Subfonds belegt, fluctueren. Indien het Subfonds gebruik maakt van derivaten zoals omschreven onder Beleggingsbeleid, kunnen deze toegepast worden voor zowel het afdekken van risico's als efficiënt portefeuillebeheer. Daarbij kan ook sprake zijn van hefboomwerking, waardoor de gevoeligheid van het Subfonds voor marktbewegingen wordt vergroot. Waarde kan stijgen/dalen De waarde van deelneming in de icbe is afhankelijk van ontwikkelingen op de financiële markten. De mogelijkheid bestaat dat uw belegging in waarde stijgt; het is echter ook mogelijk dat uw belegging weinig tot geen inkomsten zal genereren en dat uw inleg bij een ongunstig koersverloop geheel of ten dele verloren gaat. Krediet- en tegenpartijrisico Beleggers moeten zich ervan bewust zijn dat bij investering in vastrentende waarden kredietrisico wordt genomen. Obligaties en schuldbewijzen uitgegeven door entiteiten met een lage rating hebben over het algemeen meer kredietrisico en kans op wanbetaling dan emittenten met een hogere rating. Als de emittent van obligaties of schuldbewijzen in financiële of economische problemen komt, kan dat de waarde van de obligaties of schuldbewijzen beïnvloeden (uiteindelijk zou de waarde zelfs tot nul gereduceerd kunnen worden). Naast de algemeen heersende trends op de financiële markten, kunnen specifieke ontwikkelingen met betrekking tot een emittent de waarde van een belegging beïnvloeden. Zelfs een zorgvuldige selectie van effecten kan het risico van verliezen niet elimineren als gevolg van een daling van de waarde van de activa van een emittent. Het gebruik van kredietderivaten, indien vermeld in het beleggingsbeleid van het Subfonds, kan een kredietrisico betekenen. Indien over-the-counter-derivaten contracten (OTC-derivaten: bilaterale derivaten contracten zonder tussenkomst van een beurs en in bepaalde gevallen in overeenstemming met de geldende wet ook zonder clearinghouse) worden aangegaan, kan het Subfonds blootgesteld worden aan risico's die voortvloeien uit de solvabiliteit van zijn tegenpartijen en hun vermogen om aan de voorwaarden van deze contracten te voldoen. 17

18 Valutarisico Indien kan worden belegd in (effecten luidende in) andere valuta's dan de euro, kunnen valutaschommelingen zowel een positieve als een negatieve invloed hebben op het beleggingsresultaat. Klein: Concentratie-risico Het beleggen op basis van een bepaald geografisch gebied, specifieke sectoren, thema's of producten kan tot een concentratie van beleggingen in deze bepaalde geografische gebieden, specifieke sectoren, thema's of producten leiden. Het Subfonds zal daardoor met name gevoelig zijn voor ontwikkelingen in deze bepaalde geografische gebieden, specifieke sectoren, thema's of producten. Liquiditeitsrisico Liquiditeitsrisico's kunnen ontstaan wanneer een bepaalde onderliggende belegging moeilijk te verkopen is. Doordat het Subfonds in incourante effecten kan beleggen, bestaat het risico dat het Subfonds niet de mogelijkheid heeft om financiele middelen vrij te krijgen die nodig kunnen zijn om aan bepaalde verplichtingen te voldoen. Rendementsrisico Het risico bestaat dat het door u verwachte rendement op uw belegging zich niet heeft gerealiseerd op het moment dat u uw belegging verkoopt. Daarnaast staat niet vast dat het Subfonds zijn doelstelling zal halen. Het rendement van het Subfonds is afhankelijk van de waardeontwikkeling van de beleggingen en de directe opbrengsten van deze beleggingen (dividend, interest). Inflatierisico Als gevolg van inflatie kan de waarde van de beleggingsopbrengsten worden aangetast. Algemeen risico vermogen Het Subfonds is onderhevig aan risico's van waardeveranderingen van het kapitaal, met inbegrip van het potentiële risico van erosie als gevolg van intrekkingen van rechten van deelneming en winstuitkeringen die hoger zijn dan het beleggingsrendement. Afwikkelingsrisico Het Subfonds is gevoelig voor het risico dat een afwikkeling via een betalingssysteem niet plaatsvindt zoals verwacht, omdat de betaling of levering van de financiële instrumenten door een tegenpartij niet, niet op tijd of niet zoals verwacht plaatsvindt. Bewaarnemingsrisico Het Subfonds loopt het risico van verlies van in bewaring gegeven activa (bewaarnemingsrisico) als gevolg van insolvabiliteit, nalatigheid of frauduleuze handelingen van de (onder)bewaarnemer van die activa. Financiële- en fiscale wetgeving Doordat financiële- en fiscale wetgeving aan verandering onderhevig zijn, kan een omstandigheid die ten tijde van toetreding bestaat daarna ten nadele wijzigen. Schuldpositie Het Subfonds heeft de mogelijkheid om tot een maximum van 10% van het Subfondsvermogen met geleend geld te beleggen of op andere wijze een schuld aan te gaan (bijvoorbeeld in het kader van liquiditeitenbeheer). Risico verhandelbaarheid. In uitzonderlijke situaties kan sprake zijn van verminderde verhandelbaarheid van de rechten van deelneming in het Subfonds. 18

19 Uitlenen van effecten Het Subfonds loopt het risico dat de wederpartij de uitgeleende of verkochte effecten niet terug kan leveren. Het Subfonds probeert dit risico te beheersen door uitsluitend effecten uit te lenen indien de wederpartij in deze transactie een goed aangeschreven financiële instelling betreft. Ook probeert het Subfonds dit risico te beheersen door onderpand te krijgen van de wederpartijen. Het Subfonds loopt verder het risico dat de wederpartij geen aanvullend onderpand kan geven, als dit bijvoorbeeld door marktomstandigheden nodig is. Als het Subfonds onvoldoende onderpand heeft, loopt het Subfonds risico op zijn wederpartij. Het onderpand kan dan minder waard zijn dan de uitgeleende effecten. Als het Subfonds dan het onderpand verkoopt en de wederpartij het verschil tussen de waarde van het onderpand en de uitgeleende effecten niet kan bijbetalen, leidt het Subfonds een verlies. Dit leidt er dan toe dat het Subfonds minder winst of zelfs verlies maakt. 19

20 Inzicht in risico s De bereidheid risico s en zekerheden aan te gaan en al dan niet te verschuiven of af te dekken (risicobereidheid) vormen een integraal onderdeel van het beleggingsbeleid zoals gevoerd over de verslagperiode en zoals opgenomen in de paragraaf Algemeen. Inzicht in relevante risico s gedurende de verslagperiode wordt als volgt verkregen: In de toelichting op het gevoerde beleggingsbeleid gedurende de verslagperiode worden in de paragraaf Risicobereidheid en gevoerd risicobeleid binnen het beleggingsbeleid de belangrijkste ontwikkelingen, afwegingen en beslissingen ten aanzien van het gevoerde risicobeleid toegelicht. In de toelichting op de balans worden de specifieke risico s ten aanzien van het gebruik van financiële instrumenten weergegeven. Het opgenomen overzicht Samenstelling van de beleggingen biedt informatie inzake de mate van spreiding van beleggingen op het gebied van zowel regio en valuta als per individuele naam, alsmede inzake rentepercentage en resterende looptijd per belegging in geval van vastrentende beleggingen en geeft daarmede onder meer een indicatie van prijsrisico s. Terzake van afgeleide financiële instrumenten zijn, voor zover deze instrumenten onderdeel van de portefeuille op verslagmoment uitmaken, overzichten en specificaties opgenomen waarin relevante informatie is weergegeven. In de toelichting op de balans is informatie opgenomen inzake de hefboomfinanciering. Hefboomfinanciering is de methode waarmee de beheerder de positie van het Subfonds met geleend geld of geleende effecten, met een hefboom in de vorm van derivatenposities of anderszins vergroot. In de Toelichting op de Balans is informatie opgenomen met betrekking tot duratie en credit ratings van de portefeuille. De duratie is een maatstaf voor de gevoeligheid van vastrentende portefeuilles voor wijzigingen in de marktrente. Het overzicht Valutapositie dat is opgenomen in de Toelichting op de balans geeft inzicht in de mate waarin de activa en passiva van het Subfonds in euro dan wel in andere valuta luiden, met inbegrip van de afgeleide financiële instrumenten, zoals valutatermijncontracten, die daaraan mede sturing geven. Indien het Subfonds effecten uitleent, wordt in de Toelichting op zowel de Balans als de W&V nadere informatie verstrekt waarmee inzicht wordt verkregen in de specifieke risico s en de beheersing van die risico s. Indien het Subfonds voor meer dan 20% in een ander beleggingsfonds participeert, is tevens informatie opgenomen van dit beleggingsfonds, waaronder de samenstelling van de beleggingen. 20

21 Risicobeheer Ten aanzien van de opzet van de administratieve organisatie en interne controle heeft de beheerder het COSO Integrated Control Framework (ICF) als uitgangspunt gekozen. In de ICF zijn alle kernprocessen opgenomen inclusief de belangrijkste risico s per proces. Voor ieder van deze risico s zijn de belangrijkste controls gedefinieerd welke regelmatig worden gemonitord en getest om zekerheid te verkrijgen dat wordt voldaan aan interne en externe regelgeving. Periodiek worden op systematische wijze de significante risico s bepaald. Het bestaande stelsel van interne beheersingsmaatregelen mitigeert deze risico s. Jaarlijks wordt er ook een ISAE3402 verklaring afgegeven ten behoeve van de institutionele klanten. De bedrijfsvoering van de beheerder, voor zover die van toepassing is op de activiteiten van de beleggingsinstelling, is mede gericht op het beheersen van operationele risico s. In de paragraaf Verklaring omtrent de bedrijfsvoering wordt nader ingegaan op de inrichting van de bedrijfsvoering van de beheerder. NN Investment Partners B.V., de beheerder van het Subfonds, bewaakt met behulp van een systeem van risicobeheersingsmaatregelen dat het Subfonds in het algemeen en de beleggingsportefeuille in het bijzonder voortdurend blijft voldoen aan de randvoorwaarden zoals die in het prospectus zijn vastgelegd, aan de wettelijke kaders en aan de meer fondsspecifieke interne uitvoeringsrichtlijnen. Dergelijke richtlijnen zijn onder meer gesteld ten aanzien van de mate van spreiding van de portefeuille, de kredietwaardigheid van debiteuren, de kwaliteit van marktpartijen waarmede zaken worden gedaan en de liquiditeit van de beleggingen. Zo zal een brede en goede spreiding van de beleggingen naar verwachting een dempend effect hebben op onderkende prijsrisico s, terwijl selectie op kredietwaardigheidsniveau en limietbewaking de mogelijkheid scheppen om kredietrisico s te beheersen. Liquiditeitsrisico s kunnen worden beperkt door hoofdzakelijk in courante, beursgenoteerde effecten te beleggen. Het Subfonds kan door gebruik te maken van afgeleide financiële instrumenten prijsrisico s zoals valuta- en renterisico s afdekken of sturen. Tevens bieden deze instrumenten mogelijkheden tot efficiënt portefeuillebeheer, bijvoorbeeld bij anticipatie op in- en uitstroom. Deze Derivaten kunnen worden toegepast voor zowel het afdekken van risico's, efficiënt portefeuillebeheer als verhoging van het rendement. Hierbij kan ook sprake zijn van hefboomwerking, waardoor de gevoeligheid van het Subfonds voor marktbewegingen wordt vergroot. Daarnaast zullen derivaten zodanig worden gebruikt dat de portefeuille als geheel binnen de beleggingsrestricties blijft. 21

22 Hefboomfinanciering en Value-at-Risk Hefboomfinanciering is de methode waarmee de beheerder de positie van een Subfonds met geleend geld of geleende effecten, met een hefboom in de vorm van derivatenposities of anderszins vergroot. In de toelichting op de balans is vermeld of de commitment, relatieve Value-at-Risk of absolute Value-at-Risk methode gebruikt wordt, dit in overeenstemming met de relevante ESMA Guidelines Voor commitment approach-subfondsen die de Commitment methode gebruiken, mag de totale economische blootstelling niet groter zijn dan 200% van de Net Asset Value van het Subfonds. Als voor het Subfonds de relatieve Value-at-Risk-benadering of de absolute Value-at-Risk-benadering wordt gebruikt, dan is de verwachte maximale hefboomfinanciering vermeld. Daarnaast wordt voor Subfondsen, waar de relatieve Value-at-Risk-benadering wordt gebruikt ook, de betreffende benchmark (referentieportefeuille) vermeld. De verwachte maximale hefboomfinanciering van het Subfonds wordt uitgedrukt als de verhouding tussen de economische positionering van het Subfonds en de totale nettovermogenswaarde. De maximale hefboomfinanciering die het Subfonds mag gebruiken, wordt uitgedrukt als percentage ten opzichte van de totale nettovermogenswaarde van het Subfonds. Dit percentage wordt berekend: i) in overeenstemming met de commitment methode (nettohefboomwerking) en ii) op basis van de som van de nominale waarde van de derivaten (brutohefboomwerking). Voor de nettohefboomwerking worden risico reducerende methodes toegepast zoals saldering of afdekking (in het Engels wordt dit netting en hedging genoemd) overeenkomstig de vereisten onder de relevante richtlijnen. De maximale hefboomfinanciering berekend volgens de netto-methode houdt rekening met netting en/of hedging, terwijl de maximale hefboomfinanciering berekend volgens de bruto-methode geen rekening houdt met eventuele netting en hedging van posities. Ongeacht de gebruikte hefboommethodologie is de berekende hefboomwerking slechts een indicator en geen officiële restrictie. De hefboom in het Subfonds kan hoger zijn dan de hefboom die het prospectus vermeldt, zolang deze in lijn blijft met het risicoprofiel en de Value-at-Risk limiet. Afhankelijk van marktbewegingen kan het verwachte niveau van hefboomwerking variëren in de tijd. In geen geval zal het gebruik van derivaten of andere financiële instrumenten tot gevolg hebben dat de beheerder kan afwijken van het beleggingsbeleid zoals uiteengezet in het prospectus. Zodra de hefboomfinanciering 100% overschrijdt, is er sprake van hefboomwerking voor het Subfonds. Een hefboomfinanciering van 100% impliceert dat er geen sprake is van hefboomwerking en de economische positionering van het Subfonds gelijk is aan de nettovermogenswaarde. De nettohefboom van het Subfonds is een van de risicofactoren en geeft derhalve geen volledig beeld van het risicoprofiel van het Subfonds. Voor een volledig beeld van het risicoprofiel van het Subfonds wordt verwezen naar de beschrijving van het beleggingsbeleid en het risicoprofiel in het prospectus. Het gebruik van derivaten (van onderliggende activa afgeleide financiële instrumenten) veroorzaakt hefboomwerking. Hefboomwerking ontstaat wanneer voor een bescheiden bedrag derivaten worden aangekocht ten opzichte van de kosten van het rechtstreeks verwerven van de onderliggende activa. Hoe groter de hefboom, hoe groter de variatie in de prijs van het derivaat in het geval van een schommeling in de prijs van de onderliggende waarde. De potentie en het risico van een derivaat neemt derhalve dienovereenkomstig toe met een toename van de hefboom. Hierbij moet worden aangemerkt dat derivaten ook voor beter risicobeheer kunnen worden aangewend. Er is geen garantie dat de doelstelling door het gebruik van deze derivaten zal worden gehaald. 22

23 Ontwikkelingen gedurende het verslagjaar In deze paragraaf worden de belangrijkste algemene ontwikkelingen en fondsspecifieke ontwikkelingen opgenomen. Hierbij wordt tevens de impact op het (relatief)rendement van het fonds nader toegelicht. Algemene financieel economische ontwikkelingen in 2015 De wereldeconomie groeide in 2015 naar verwachting met 2,9%, versus 3,1% in De vertraging kwam door verschillende ontwikkelingen in de ontwikkelde en opkomende economieën. In de ontwikkelde economieën trok de bedrijvigheid aan dankzij een veerkrachtige private sector, terwijl de groei in de opkomende markten voor het vijfde jaar op rij afzwakte door een tragere groei in China, dalende grondstoffenprijzen, lage winstmarges, hoge schulden in de private sector, het uitblijven van politieke hervormingen en kapitaaluitstroom. De economische groei in de ontwikkelde markten versnelde in 2015 tot 1,9%, versus 1,5% in In opkomende markten vertraagde het groeitempo in 2015 tot 4,1%, ten opzichte van 5,1% in Vanwege de tragere wereldwijde groei in 2015 lijkt het erop dat de gunstige factoren in de ontwikkelde economieën ruim teniet zijn gedaan door de negatieve krachten in de opkomende markten, die geleidelijk zijn gaan drukken op de ontwikkelde markten. In ontwikkelde markten zijn de export en de industriële productie vertraagd door de zwakkere buitenlandse vraag en sterke wisselkoersen, terwijl de consumptie en de huizenmarkt profiteerden van de aantrekkende arbeidsmarkt, de lage energieprijzen en een accommoderend monetair beleid. In de opkomende markten was de verslechtering vooral zichtbaar in de grondstoffen-producerende landen, zoals Brazilië en Rusland. De vertraging in China zette door. Meer bedrijvigheid in de dienstensector en een sterke consumptie wisten de structurele zwakte in de industriële sector en in de investeringen slechts deels te compenseren. India was een van de weinige opkomende markten met een dynamische groei. De prijs van een vat Brent-olie daalde tot onder USD 40, een daling van 30% versus eind 2014 en -66% versus eind De daling was goed voor de groei in een groot aantal olie-importerende landen, maar nadelig voor de bedrijvigheid in olieproducerende landen. De wereldwijde inflatie stabiliseerde in 2015 op een laag niveau, als gevolg van onbenutte capaciteit en aanzienlijk lagere grondstoffenprijzen. De mondiale inflatie is in 2015 gedaald tot 1,9% versus 2,6% in De lage wereldwijde groei, zwakke inflatie en volatiele financiële markten droegen bij aan een klimaat van laag blijvende rentes, met grote verschillen in het monetaire beleid. De Federal Reserve verhoogde de rente in december voor het eerst in ruim negen jaar, op basis van meer vertrouwen in de groei- en inflatievooruitzichten voor de VS. De ECB kwam in maart met een opkoopprogramma voor vooral staatsobligaties. In december werd het programma verlengd en uitgebreid en zei de ECB actie te blijven ondernemen totdat de inflatie weer ongeveer 2% bedraagt. De Japanse centrale bank kwam ook met een opkoopprogramma om de inflatie structureel te verhogen. De centrale banken van China en India verlaagden de rente in 2015 meerdere keren om de economische vertraging bij een dalende inflatie tegen te gaan. Politiek gezien was 2015 een bewogen jaar. Op 25 januari koos Griekenland Alexis Tsipras van de linkse antibezuinigingspartij Syriza als nieuwe premier. De nieuwe regering probeerde met de schuldeisers opnieuw te onderhandelen over de Griekse schuld en benodigde hervormingen. Dit leidde in juni tot grote spanningen met haar Europese partners. Ook in Italië en Spanje behaalden de oppositiepartijen stevige winsten in de regionale verkiezingen. Bij de Britse Lagerhuisverkiezingen van 7 mei won de Conservatieve Partij van premier David Cameron overtuigend. 23