Instantie. Onderwerp. Datum

Transcriptie

1 Instantie Hof van Cassatie Onderwerp Faillissement, Faillissementsakkoord en gerechtelijk akkoord Bevoorrechte en hypothecaire schuldeisers - Faillietverklaring van de werkgever - Bevoorrechte schuldvordering van de werknemer - Berekening door de curator - Artt. 270, 6 en 272, WIB 1992, gew. wet 22 juli Art. 273, WIB Art. 88 en bijlage III, K.B. Uitvoering WIB 1992 Datum 23 mei 1996 Copyright and disclaimer Gelieve er nota van te nemen dat de inhoud van dit document onderworpen kan zijn aan rechten van intellectuele eigendom, die toebehoren aan bepaalde betrokkenen, en dat er u geen recht wordt verleend op die desbetreffende rechten. M&D Seminars wil u met dit document de nodige informatie verstrekken, zonder dat de in dit document vervatte informatie bedoeld kan worden als een advies. Bijgevolg geeft M & D Seminars geen garanties dat de informatie die dit document bevat, foutloos is, zodat u dit document en de inhoud ervan op eigen risico gebruikt. M&D Seminars, noch enige van haar directieleden, aandeelhouders of bedienden zijn aansprakelijk voor bijzondere, indirecte, bijkomstige, afgeleide of bestraffende schade, noch voor enig ander nadeel van welke aard ook betreffende het gebruik van dit document en van haar inhoud. M&D Seminars - 1 november 2002 M&D CONSULT BVBA HUBERT-FRERE-ORBANLAAN GENT TEL 09/ FAX 09/ info@mdseminars.be

2 Nummer : RC965N1_1 Datum : Juridictie : HOF VAN CASSATIE, NEDERLANDSE AFDELING, 1E KAMER Zetel : BAETE-SWINNEN Verslaggever : VEROUGSTRAETE Openb. Min. : DE SWAEF Rolnummer : C950392N Kop FAILLISSEMENT, FAILLISSEMENTSAKKOORD EN GERECHTELIJK AKKOORD. - BEVOORRECHTE EN HYPOTHECAIRE SCHULDEISERS. - Faillietverklaring van de werkgever. - Bevoorrechte schuldvordering van de werknemer. - Berekening door de curator. - Artt. 270, 6 en 272, WIB 1992, gew. wet 22 juli Art. 273, WIB Art. 88 en bijlage III, K.B. Uitvoering WIB Samenvatting Nu in de regel het bij art. 19, 3 bis, Hypotheekwet gevestigde voorrecht niet van toepassing is op de sociale zekerheidsbijdragen van de werknemer en de bedrijfsvoorheffing die betrekking hebben op het loon waarop de werknemer recht had ingevolge prestaties geleverd vóór het faillissement, volgt hieruit dat de curator de schuldvordering van de werknemer met betrekking tot vóór het faillissement ontstane vorderingen dient te berekenen op grond van het bruto-loon, verminderd met de sociale zekerheidsbijdrage van de werknemer en met de forfaitair berekende bedrijfsvoorheffing, vastgesteld op grondslag van de bruto-inkomsten verminderd met de verplichte sociale inhoudingen. Noot Conclusies van advocaat-generaal DE SWAEF, Cass., 23 mei 1996, AR C N, (A.C., 1996, p.) Wettelijke basis -WETBOEK VAN DE INKOMSTENBELASTINGEN VAN ,ART 270,6 -WETBOEK VAN DE INKOMSTENBELASTINGEN VAN ,ART 272 -WET VAN WETBOEK VAN DE INKOMSTENBELASTINGEN VAN ,ART 273 -KONINKLIJK BESLUIT VAN ,ART 88 -KONINKLIJK BESLUIT VAN ,ART N3 -BURGERLIJK WETBOEK VAN ,ART 19,3 bis

3 Publicatie -ARRESTEN VAN HET HOF VAN CASSATIE VAN 1996(187) -PASICRISIE BELGE VAN 1996(I/187) -PASICRISIE BELGE VAN 1996(I/187) AUTEUR : DE SWAEF,A.G. TITEL : CONCLUSIES O.M Tekst HET HOF, Gelet op het bestreden arrest, op 1 maart 1995 gewezen door het Hof van Beroep te Gent; Over het middel, gesteld als volgt : schending van de artikelen 533 van de wet van 18 april 1851 houdende herziening van de wetgeving op het faillissement, het bankroet en het uitstel van betaling, 23 van de wet van 12 april 1965 betreffende de bescherming van het loon der werknemers, 15 en 19, 3 bis, van de Hypotheekwet van 16 december 1851, 270, 6, 272, 273, 275, 422 en 423 van het Wetboek van de Inkomstenbelastingen 1992 en 88 van het koninklijk besluit van 27 augustus 1993 tot uitvoering van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, en van de bepalingen van hoofdstuk I, afdeling I, 1.A., en B., en hoofdstuk II, afdeling III, 22., van bijlage III bij het koninklijk besluit van 27 augustus 1993 tot uitvoering van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, doordat het hof van beroep verweerders hoger beroep tegen het vonnis van de rechtbank van koophandel te Gent van 27 januari 1994 ontvankelijk verklaart en, alvorens definitief omtrent de gegrondheid ervan te beslissen, eiser verzoekt om de rekening volgens de door het hof van beroep uiteengezette berekeningswijze op te stellen, het hof van beroep aldus beslist op volgende gronden : "(Verweerders) stelling werd door de eerste rechter verworpen op grond van de overweging dat ze "ertoe zou leiden dat het loon van de werknemer tweemaal belast wordt." Die zienswijze kan het Hof niet bijtreden, omdat inmiddels rekening moet gehouden worden met het Koninklijk besluit van 30 juli 1994 (...). Naar sociaal recht (...) omvat het loon niet enkel het loon in geld, maar ook de in geld waardeerbare voordelen waarop de werknemer ingevolge zijn dienstbetrekking recht heeft ten laste van de werkgever. Dit loon moet door de curator in het passief van het faillissement aanvaard worden, doch de rangorde ervan wordt door artikel 19, 3 bis Hyp.W. bepaald. Uit de omstandigheid dat de werknemer geen vorderingsrecht heeft om in eigen handen betaling te verkrijgen van de socialezekerheidsbijdragen en de bedrijfsvoorheffing die op het loon moeten ingehouden en aan het bestuur en de betrokken instellingen gestort moeten worden, volgt inderdaad, zoals door beide partijen benadrukt, dat het bij artikel 19, 3 bis Hyp.W. gevestigd voorrecht niet van toepassing kan zijn op die bedragen, die immers aan het Bestuur der direkte belastingen en aan de instellingen van sociale zekerheid verschuldigd zijn. Daar tegenover staat dat brutoloon, nettoloon en bedrijfsvoorheffing fiskaalrechtelijke begrippen zijn, die vreemd zijn aan de hypotheekwet. Naar fiskaal recht betreft de bedrijfsvoorheffing een vervroegde effektieve heffing van de personenbelasting die, als reeds geïnd voorschot, op die belasting aangerekend zal worden op het ogenblik dat deze ingekohierd wordt. Nu het voorrecht dat aan het loon kleeft niet van toepassing is op de bedrijfsvoorheffing, dient de curator om het bevoorrecht gedeelte van het loon te kunnen bepalen, die voorheffing te berekenen.

4 De aldus gemaakte berekening betreft een fiktieve voorheffing, die immers niet geschiedt ter gelegenheid van een echte betaling van loon en niet gepaard gaat met daadwerkelijke heffing van de belasting door inhouding op loon en doorstorting aan de fiskus. Ze kan niet gelijkgesteld worden met daadwerkelijke bedrijfsvoorheffing in fiskaalrechtelijke zin, maar betreft een loutere berekening van het voorrecht, met het oog op naderhandse begroting van het uit te keren dividend. Het artikel 8 van de Wet van 22 juli 1993 (nieuw artikel 270, sexto WIB) beoogt nu juist de effektieve heffing van de bedrijfsvoorheffing ter gelegenheid van de uitkering van dividenden, die dan ook moeten aangezien worden als fiskale brutobedragen waarop de curator de voorheffing moet inhouden om ze meteen daadwerkelijk aan het Bestuur der direkte belastingen door te storten. De tekst laat er geen de minste twijfel over bestaan : vermits hij schuldvorderingen honoreert die de hoedanigheid bezitten van bezoldigingen is hij de bedrijfsvoorheffing verschuldigd. Bij afrekening zal de curator hoe dan ook het Koninklijk besluit van 30 juli 1994 "tot wijziging, op het stuk van de bedrijfsvoorheffing, van het K.B./WIB 92" in acht moeten nemen, hetgeen partijen blijkbaar ontgaan is. Luidens zijn aanhef stelt dit K.B. de bedrijfsvoorheffing vast op het bedrag van de gehonoreerde schuldvorderingen die vermeld zijn in artikel 270, 6 van het Wetboek van Inkomstenbelastingen 1992 en houdt het vereenvoudiging in van de wijze van berekening van de bedrijfsvoorheffing op voormelde schuldvorderingen. Door dit K.B. wordt voor die schuldvorderingen (onder meer deze met de hoedanigheid van bezoldigingen die gehonoreerd worden door curatoren in faillissementen) "de bedrijfsvoorheffing eenvormig (zonder vermindering) vastgesteld op 27,25%". Uit dit alles volgt dat de curator twee berekeningen moet maken. Vooreerst dient hij het zadel van het voorrecht te berekenen, waarbij hij het brutoloon moet verminderen met de werknemersbijdrage inzake sociale zekerheid en met de bedrijfsvoorheffing, die hij berekent met inachtneming van de gemeenrechtelijke schalen, toepasselijk op "opzeggingsvergoedingen enz. ten gevolge van stopzetting van arbeid of verbreking van de arbeidsovereenkomst." De voorheffing die in die berekening opduikt is fiktief en moet niet aan de fiskus doorgestort worden. Daarnaast dient hij, met inachtneming van de eenvormige schaal van het K.B. van 30 juli 1994, op het bedrag van de schuldvorderingen die hij zal honoreren de bedrijfsvoorheffing van 27,25% te berekenen, die voorheffing in te houden en ze aan de fiskus door te storten. Op die wijze wordt de werknemer geenszins tweemaal belast. Het komt aangewezen voor dat (eiser) q.q. zijn voorstel tot afrekening in die zin wijzigt en overlegt", terwijl, eerste onderdeel, de bedrijfsvoorheffing luidens artikel 275 van het Wetboek van de Inkomstenbelastingen 1992 wordt vastgesteld volgens de aanduidingen van de schalen, opgesteld door de Koning, het bedrag van de aan de bron verschuldigde bedrijfsvoorheffing krachtens artikel 88 van het koninklijk besluit tot uitvoering van het Wetboek van de Inkomstenbelastingen 1992 wordt vastgesteld volgens de schalen en de erbij horende regels vermeld in bijlage III van dat koninklijk besluit, de bedrijfsvoorheffing op beroepsinkomsten wordt vastgesteld op grondslag van de werkelijk betaalde of toegekende brutoinkomsten, verminderd met de verplichte inhoudingen ter uitvoering van de sociale wetgeving en, wat de brutobezoldingen van werknemers betreft, met de buitengewone beroepskosten (hoofdstuk I, afdeling I, 1. A. en B. van bijlage III bij het

5 koninklijk besluit van 27 augustus 1993 tot uitvoering van het Wetboek van de Inkomstenbelastingen 1992), de bedrijfsvoorheffing op de schuldvorderingen met de hoedanigheid van bezoldigingen, gehonoreerd door curatoren in faillissementen, eenvormig (zonder vermindering) wordt vastgesteld op 27, 25 procent van de aldus bepaalde grondslag (hoofdstuk II, afdeling III, 22., van bijlage III bij het koninklijk besluit van 27 augustus 1993 tot uitvoering van het Wetboek van de Inkomstenbelastingen 1992), de vermindering waarvan geen toepassing mag worden gemaakt, geen betrekking heeft op de vermindering van de grondslag op basis waarvan de bedrijfsvoorheffing wordt vastgesteld, maar wel op de vermindering van de tarieven van de bedrijfsvoorheffing, vastgesteld bij Hoofdstuk I, afdeling I en II, van bijlage III, de appelrechters beslissen dat eiser twee berekeningen moet maken en, behoudens de berekening van het zadel van het bij artikel 19, 3 bis van de Hypotheekwet van 16 december 1851 bedoelde voorrecht, de werkelijk in te houden en door te storten bedrijfsvoorheffing van 27,25% moet berekenen op het bedrag van de schuldvorderingen die hij zal honoreren, en zodoende een verkeerde uitlegging geven van de wetsbepalingen die de grondslag en de berekening van de verschuldigde bedrijfsvoorheffing betreffen, het hof van beroep derhalve de artikelen 533 van de wet van 18 april 1851 houdende herziening van de wetgeving op het faillissement, het bankroet en het uitstel van betaling, 23 van de wet van 12 april 1965 betreffende de bescherming van het loon der werknemers, 270, 6, 272, 273 en 275 van het Wetboek van de Inkomstenbelastingen 1992 en 88 van het koninklijk besluit van 27 augustus 1993 tot uitvoering van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, en de bepalingen van hoofdstuk I, afdeling I, 1.A., en B., en hoofdstuk II, afdeling III, 22., van bijlage III bij het koninklijk besluit van 27 augustus 1993 tot uitvoering van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 schendt door eiser te verzoeken de afrekening in het faillissement der NV Impriver-Made volgens de in het arrest uiteengezette berekeningswijze op te stellen, terwijl, tweede onderdeel, de schuldvorderingen der werknemers tot betaling van achterstallige lonen bevoorrecht zijn op alle roerende goederen van de werkgever en worden verhaald in de bij artikel 19, 3 bis, van de Hypotheekwet van 16 december 1851 vastgestelde orde, het voorrecht van de werknemer overeenkomstig artikel 19, 3 bis, van de Hypotheekwet slaat op het aan de werknemer verschuldigde nettoloon dat wordt bekomen door op zijn brutoloon de verschuldigde sociale-zekerheidsbijdragen en bedrijfsvoorheffing in mindering te brengen, de administratie der directe belastingen zich niet op het bij artikel 19, 3 bis, van de Hypotheekwet bedoelde voorrecht kan beroepen, omdat dit voorrecht niet op de in de lonen begrepen bedrijfsvoorheffing slaat en slechts de werknemers ten goede komt, luidens artikel 15 van de Hypotheekwet het voorrecht, verbonden aan de rechten van de Staatskas, en de orde waarin het wordt uitgeoefend, worden geregeld bij afzonderlijke wetten, luidens artikel 422 van het Wetboek van de Inkomstenbelastingen 1992 de Openbare Schatkist voor de invordering van de directe belastingen en van de voorheffingen in hoofdsom en opcentiemen, van de intresten en van de kosten een algemeen voorrecht heeft op de inkomsten en op de roerende goederen van alle aard van de belastingschuldige, met uitzondering van de schepen en vaartuigen, het voorrecht van de Openbare Schatkist inzake bedrijfsvoorheffing, overeenkomstig artikel 423 van het wetboek, dezelfde rang heeft als het voorrecht vermeld in artikel 19, 4 ter, van de Hypotheekwet,

6 het hof van beroep beslist dat eiser eerst met inachtneming van de gebruikelijke schalen een fictieve en niet aan de fiscus door te storten voorheffing dient te berekenen ten einde het bevoorrecht gedeelte van het loon te kunnen bepalen en dat het aldus berekende en aan de werknemers uit te keren dividend moet worden beschouwd als een fiscaal brutobedrag waarop eiser de voorheffing die hij overeenkomstig het koninklijk besluit van 30 juli 1994 moet berekenen en aan de fiscus moet doorstorten, dient in te houden, de door de appelrechters aan eiser opgelegde berekeningswijze erop neerkomt dat de werknemers van de faillietverklaarde vennootschap een kleiner bedrag dan het hun verschuldigde en bevoorrechte nettoloon zullen ontvangen en dat de administratie der directe belastingen een groter dan het verschuldigde bedrag aan bedrijfsvoorheffing zal ontvangen, de appelrechters derhalve daardoor in wezen aan het voorrecht van de fiscus een hogere rang toekennen dan aan het voorrecht van de werknemers en aldus de artikelen 422 en 423 van het Wetboek van de Inkomstenbelastingen 1992 en 15 en 19, 3 bis, van de Hypotheekwet van 16 december 1851 schenden : Wat het eerste onderdeel betreft : Over de door verweerder opgeworpen grond van niet-ontvankelijkheid van het onderdeel : het onderdeel bestrijdt niet de reden dat de door de curator aan de werknemer betaalde bedragen fiscale bruto-bedragen zijn : Overwegende dat die reden geen zelfstandige reden is maar een deel van de redenering gevolgd door de appelrechters en die door het onderdeel wordt bestreden; Dat de grond van niet-ontvankelijkheid moet worden verworpen; Wat het onderdeel zelf betreft : Overwegende dat, krachtens artikel 270, 6, van het Wetboek van de Inkomstenbelastingen 1992, zoals gewijzigd bij wet van 22 juli 1993, de bedrijfsvoorheffing verschuldigd is door diegenen die als curators in faillissementen, schuldvorderingen hebben te honoreren met de hoedanigheid van bezoldigingen als bedoeld in artikel 30 van het Wetboek; Dat, krachtens artikel 272 van hetzelfde Wetboek, de curators het recht hebben op de belastbare inkomsten de desbetreffende voorheffing in te houden; dat, krachtens artikel 273 van dat Wetboek, de bedrijfsvoorheffing verschuldigd is uit hoofde van het betalen of toekennen van belastbare bezoldigingen; Dat, met toepassing van artikel 88 van het koninklijk besluit van 27 augustus 1993 tot uitvoering van het Wetboek van de Inkomstenbelastingen 1992, en van zijn bijlage III, nummers 1 tot 3, de bedrijfsvoorheffing op beroepsinkomsten wordt vastgesteld op grondslag van de werkelijk betaalde of toegekende bruto-inkomsten, verminderd met de verplichte inhoudingen ter uitvoering van de sociale wetgeving; dat, krachtens de te dezen toepasselijke bepalingen van bijlage III, hoofdstuk II, afdeling 3, voor de schuldvorderingen met de hoedanigheid van bezoldigingen die worden gehonoreerd door curators in faillissementen, de bedrijfsvoorheffing eenvormig zonder vermindering wordt vastgesteld op 27,25 percent; Overwegende dat uit de parlementaire voorbereiding van de wet van 22 juli 1993 blijkt dat de wetgever de effectieve inning van de bedrijfsvoorheffing heeft willen bevorderen zowel wat betreft schuldvorderingen van werknemers, ontstaan vóór het faillissement van hun werkgever, als wat betreft loon uitbetaald door een curator na het faillissement; dat het voormeld uitvoeringsbesluit ertoe strekt de taak van de curators te vereenvoudigen door de vaststelling van een eenvormig tarief; Dat uit diezelfde parlementaire voorbereiding blijkt dat de wetgever de rangorde van de bestaande voorrechten en de door de wet opgelegde regels voor de verdeling bij samenloop niet heeft willen wijzigen;

7 Overwegende dat, in de regel, het bij artikel 19, 3 bis, van de Hypotheekwet gevestigde voorrecht niet van toepassing is op de sociale zekerheidsbijdragen van de werknemer en de bedrijfsvoorheffing die betrekking hebben op het loon waarop de werknemer recht had ingevolge prestaties geleverd vó ór het faillissement; dat de werknemer immers geen vorderingsrecht heeft om in eigen handen betaling te verkrijgen van de bedragen die op het loon zijn ingehouden om te worden overgemaakt aan het bestuur en aan de betrokken instellingen; Overwegende dat hieruit volgt dat de curator de schuldvordering van de werknemer voor vorderingen ontstaan vóór het faillissement moet berekenen op grond van het bruto-loon, verminderd met de sociale zekerheidsbijdrage van de werknemer en met de forfaitair berekende bedrijfsvoorheffing; Dat de curator de forfaitaire bedrijfsvoorheffing vaststelt op grondslag van de bruto-inkomsten verminderd met de verplichte sociale inhoudingen; Dat hij de ingehouden bedrijfsvoorheffing doorstort aan het bestuur, als de rang van de respectieve voorrechten dit toestaat; Overwegende dat het arrest beslist dat de curator, voor de bepaling van de omvang van het voorrecht, van het bruto-loon de werknemersbijdrage voor de sociale zekerheid moet aftrekken en ook de bedrijfsvoorheffing, berekend volgens de gemeenrechtelijke schalen, zonder evenwel die bedrijfsvoorheffing aan het bestuur over te maken, en dat hij daarnaast op het aldus berekende netto-bedrag de forfaitair te berekenen bedrijfsvoorheffing van 27,25 percent moet inhouden en doorstorten aan het bestuur; Dat het arrest aldus de in het onderdeel aangewezen wetsbepalingen schendt; Dat het onderdeel gegrond is; Overwegende dat het tweede onderdeel niet tot ruimere cassatie kan leiden; OM DIE REDENEN, Vernietigt het bestreden arrest, behalve in zoverre dit het hoger beroep ontvankelijk verklaart; Beveelt dat van dit arrest melding zal worden gemaakt op de kant van het gedeeltelijk vernietigde arrest; Houdt de kosten aan en laat de beslissing daaromtrent aan de feitenrechter over; Verwijst de aldus beperkte zaak naar het Hof van Beroep te Brussel.