Alcoa s Audit Team Leader Len Bolewitz tijdens de presentatie van het FBP/IT resultaat. Naast hem Suralco s Controller Janice Veira.

Transcriptie

1 27 oktober e jaargang no. 42 Alcoa s Audit Team Leader Len Bolewitz tijdens de presentatie van het FBP/IT resultaat. Naast hem Suralco s Controller Janice Veira. Refinery Manager Peter de Wit (midden), Accounting Superintendent Aditpersad Moensi (rechts) en IT and PCS Superintendent Rudi Azimullah luisterend naar de auditbevindingen. Financial and Business Processes/Information Technology: good. De beoordeling van Len Bolewitz, die leider was van een Alcoa Integrated Audit Team dat van 9 tot 20 oktober j.l. is nagegaan of verscheidene onderdelen in Suralco s bedrijfsgebeuren worden uitgevoerd in overeenstemming met de richtlijnen van Alcoa. De aspecten die aan de orde kwamen, zijn: Revenue, Fixed Capital, Inventory Management, Personnel/Payroll and Benefits, Account Analysis, Procurement, Management Systems. Er zijn recommendations, aanbevelingen gedaan om de processen nog beter uit te voeren. Vóór het eind van deze maand moeten hiervoor actieplannen worden gemaakt en opgestuurd naar de corporate audit group. Nadat ze gereviewd zijn, zullen ze in het finale rapport worden opgenomen. Dan moeten de plannen worden uitgevoerd om de gaps weg te werken. FBP en IT in Paranam Operations hebben level 5 van de self assessment completion levels behaald. Dat houdt in dat ASAT volledig geïncorporeerd is in hun dagelijks werk. In Tembladora, de overslaghaven van Suralco s aluinaarde op Trinidad, is level 3 voor ASAT genoteerd en de inspanningen moeten erop gericht zijn het niveau daar op te trekken. De FBP/IT score, de laatste in een serie van drie bevindingen, is de vorige week vrijdag gepresenteerd. Team Leader Len Bolewitz is tevreden over het resultaat van de FBP/IT audit. Voor Refinery Manager Peter de Wit is de score weer iets om trots op te zijn. Controller Janice Veira stelt de inzet van alle medewerkers om de score te behalen, zeer op prijs. 1

2 1 = seriously deficient 2 = poor 3 = fair 4 = good 5 = excellent De score voor EHS in zijn geheel kwam neer op satisfactory, terwijl de Critical 4 protocollen elk een good gekregen hebben. Dit houdt in dat managementsystemen en administratieve processen wel in place zijn, maar dat er problemen zijn bij de uitvoering van sommige aspecten. Het resultaat en de tekortkomingen zijn op 16 oktober j.l. gepresenteerd door de EHS Team Leader in het corporate team, Clovis Evangelista. De auditors hebben een kijkje genomen in Paranam Operations, Afobaka, Coermotibo (rehabilitatie van uitgemijnde gebieden) en Tembladora. In deze overslaghaven werd een Business Review gehouden, waarin geen score wordt genoteerd op protocollen, maar gekeken wordt naar het systeem als geheel: doorstaat het de toets of niet (pass or fail)? Tembladora moet verbeteringen doorvoeren in een aantal programma s betreffende Critical Four. In de praktijk blijkt dat Tembladora meer resources nodig heeft om de programma s op peil te brengen. In de bedrijfslocaties te Paranam en Afobaka heeft het EHS Team verscheidene positieve zaken aangetroffen, waarvan ze enkele de benaming Best Practices gaven. Daartoe behoren ARGOS, - arbeidersgedragsobservatie en het inspecteren van voertuigen van contractors voordat ze tot de plant worden toegelaten. Het team was verder goed te spreken over onder andere: housekeeping in onze Hydropower Plant, reductie van het gebruik van proceswater, ons uitstekend chemisch laboratorium, goed drinkwater en het gebruik van waterfilters, een goede opslag van kwik, goede scheiding van medisch en ander afval. De areas waar de auditors nog opportunities voor verbetering gezien hebben, zijn housekeeping in gebieden buiten de productie-areas, health protocollen en air emissions. De komende week wordt de geplande periodieke ISO audit gehouden (elk jaar in april en oktober bekijken auditors van DNV onze managementsystemen). Het verband tussen de Alcoa corporate audits en de ISO audits zal zeker onderwerp van bespreking zijn. De Alcoa audits omvatten namelijk een heleboel aspecten van het ISO gebeuren en we moeten voorkomen dat er dubbel werk gedaan wordt (waste). Het DNV audit team wordt geleid door Dietmar Laske en bestaat verder uit Henk de Gooijer en Matthijs Dierick. De findings van april 2006 betreffen 4 open oude bevindingen, 22 nieuwe, 1 categorie 1 bevinding (ernstige tekortkoming het tijdig sluiten van actieplannen), 17 categorie 2 bevindingen (minder ernstige of geïsoleerde tekortkomingen) en 4 observaties bevindingen die niet direct in strijd zijn met de norm, maar wel voor verbetering vatbaar zijn. De ISO audit begint op maandag 30 oktober en duurt tot 3 november a.s. 2

3 De installatie van de A c. T Diff 2 ging gepaard met een training, verzorgd door Roy Verbist, instructeur van Farminpex. De Medical Technicians Levi Iengibe, Marvin Denkers en Jimmy Sokawikrama (niet op de foto) volgden de training. Het is raadzaam laboratoriuminstrumenten voortdurend aan te passen aan de technologische ontwikkeling. Bij sommige instrumenten komt het slechts neer op vernieuwing van de software, bij andere moet het hele apparaat worden vervangen. Hoewel er niets verandert aan het aantal testen dat met zulke apparaten wordt gedaan, wordt het onderhoud (de maintenance) door de voortschrijdende technologie steeds minder omslachtig. Op 16 oktober j.l. is er in het Medical Laboratorium van Paranam Operations een nieuw hematologieapparaat, n.l. A c. T Diff 2, geïnstalleerd ter vervanging van de oude MD II. Hematologie is zeer belangrijk in de medische diagnostiek. Het is duidelijk dat de recente ontwikkelingen van hematologie analyzers geleid hebben tot accurate, betrouwbare en snellere resultaten. Historie van hematologie Eeuwenlang is de mens zich bewust van de belangrijkheid van bloed. Tot de zeventiende eeuw was er weinig bekend over de samenstelling of de biologische functie, hoewel er talrijke theorieën ontwikkeld waren over het bloed. Gedurende de zeventiende eeuw, na de uitvinding van de microscoop door Anthony van Leeuwenhoek, werd bloed bestudeerd met primitieve microscopen. De wetenschap van het bestuderen van bloed was geboren. Het woord hematologie is afgeleid van de Griekse woorden haima, hetgeen bloed betekent, en logos, studie of wetenschap. Hematologie is dus de wetenschap van het bloed. Bloed bestaat uit twee hoofdbestanddelen.: 1. het vloeistofgedeelte 2. vaste elementen zoals leukocyten of witte bloedcellen, erytrocyten of rode bloedcellen en bloedplaatjes. Klinische hematologie heeft een relatief korte geschiedenis. Pas na 1920 relateerde men de studie van ziekten aan het aantal cellen in het bloed. Deze wetenschap werd dan een onderdeel van de geneeskunde (pathologie). In de laatste zeventig jaren heeft de wetenschap op het gebied van klinische hematologie een enorme groei doorgemaakt en houdt zich nu bezig met de studie van normale en abnormale ontwikkeling, fysiologie, functie, dood en vernietiging van de gevormde elementen in het bloed. Vanwege de variëteiten aan factoren gebruiken de moderne hematologielaboratoria moderne wetenschappelijke methoden om testen uit te voeren. Was het zo dat we in de jaren negentig bij Suralco nog cellen moesten tellen onder een microscoop, nu wordt dat gedaan door middel van analyzers. Hierdoor worden alle (systematische en toevallige) menselijke fouten uitgesloten. De hematologie analyzer telt de verschillende cellen en geeft de verhouding aan, bepaalt de hemoglobineconcentratie en berekent het celvolume. Het bloed bestaat uit talrijke bloedcellen waarvan we de onderstaande voorbeelden geven. normale rode bloedcellen Leucocyt (neutrofiel) De COULTER A C. T DIFF 2 Analyzer Normoblast (jonge erytrocyt) Coulter was de eerste die een instrument, COULTER COUN- TER Model S analyzer, ontwikkelde om simultaan automatisch de verschillende parameters te meten in bloed. Deze methode is verder ontwikkeld tot een accurate methode in de hematologie, die onmisbaar is. De COULTER A C. T DIFF 2 Analyzer is een kwantitatieve, automatische hematologie analyzer en leukocytendifferentiatieteller in een klinisch laboratorium. Het apparaat telt de normale menselijke cellen, maar identificeert ook de afwijkende cellen die verder onderzoek nodig hebben. De COULTER A C. T DIFF 2 Analyzer bepaalt achttien parameters die nodig zijn voor een goede diagnostiek. De voordelen van deze analyzer zijn de automatische kalibratie, automatische kwaliteitscontrole, evaluatie en dataverzameling en het opbergen van patiëntendata. Het is een gesloten systeem, waardoor contaminatie van het monster en besmetting van de operator niet mogelijk is. Het apparaat is milieuvriendelijk vanwege zijn close tubes systeem. 3

4 De ertstanker Marlin neemt afscheid van Suriname en verdwijnt uit de vaart. Alcoa Steamship heeft het vaartuig verkocht aan een scrapbedrijf in India, omdat het economisch niet meer rendabel is de onderhoudskosten lopen in de huidige staat te hoog op. Het motorschip Marlin heeft bijna 30 jaar diensten verricht voor Suralco. Nadat het schip op 16 september 1976 door een Japanse reder te water was gelaten, kwam het op 28 februari 1977 voor het eerst in Surinaamse wateren. Op 5 maart dat jaar deed de Marlin voor het eerst Moengo aan om bauxieterts voor de export te laden. Toen in de jaren tachtig de export van bauxiet werd stopgezet, kreeg de Marlin tot taak aluinaarde te transporteren vanuit Paranam naar Tembladora, de overslaghaven op Trinidad, en verdere bestemmingen, voornamelijk in de VSA. Naar Suriname vervoerde ze general cargo in cargo containers en break bulk (losse lading), alsmede caustic soda, hulpstof voor de verwerking van bauxiet tot aluinaarde. De Marlin werd speciaal gebouwd voor de Surinaamse wateren. Volgens een oude editie van Bauxco Nieuws is de inhoud van het schip in de breedte gezocht, waarbij de diepgang (± 6½ meter) in verhouding vrij gering is. Een lengte van 155 meter en een breedte van ruim 21 meter maken vervoer van ton erts mogelijk. Als dit artikel verschijnt, maakt de Marlin haar laatste reis naar India. Nadat ze daar haar lading heeft gelost, is het: einde dienst, op koers naar de schroothoop. Haar zusterschip, de Tarpon, zal ervoor zorgen dat het beeld op de Surinamerivier en in de haven van Paranam nauwelijks verandert. De Tarpon, ongeveer even oud als de Marlin, blijft in de vaart. Samen met de Sentinel zal ze voor Suralco de export van het eindproduct en de import van goederen en hulpstoffen voortzetten. Op vrijdag 20 oktober j.l. heeft Port Operations Superintendent Ronald Rozenblad aan de kapitein van de Marlin, Bjorn Reksten, als aandenken aan de actieve jaren van zijn schip een oorkonde overhandigd, waarop een kaartje van de launching, de eerste keer in Surinaamse wateren en de laatste keer van de Marlin langs de rede van Paranam staan afgebeeld. Tijdens de bijeenkomst, die in PCC werd gehouden, waren onder anderen de voltallige bemanning van de Marlin, medewerkers van Port Operations en Procurement/Traffic en scheepvaartagenten aanwezig. Alumina Production Manager Michel Pengel gaf ook acte de présence. Marcel Renfurm was op 4 oktober j.l. 30 jaar in dienst en zijn jubileum ging niet ongemerkt voorbij. Port Operations Superintendent Ronald Rozenblad overhandigde de jubilaris een aandenken. Marcel is Senior General Mechanic bij Port Operations. Wij feliciteren hem van harte met deze mijlpaal in zijn loopbaan en wensen hem een prettige voortzetting van zijn carrière. 4

5 De opening van het CTSS Plus 2006 toernooi vond op zaterdag 21 oktober j.l. plaats in het zwembad Parima. Na het hijsen van de vlaggen maakte onze zwemploeg zich op om de strijd aan te binden met de collega s van de andere bedrijven. Onder de supporters bevonden zich ook Refinery Manager Peter de Wit en echtgenote. Het merendeel van onze zwemploeg is na de voorrondes beland in de grote finales, hetgeen meer sensatie en spanning met zich meebracht. In één van de finales moest een fotofinish zelfs uitmaken wie de winnaar was, Steve Mannes of Marvin van Lierop van het SZF. De uiteindelijke einduitslag wees uit dat we dit jaar ons hoofd weer moesten buigen voor een andere zwemploeg, n.l. EBS. Suralco werd dus semi-kampioen zwemmen. Het zwemteam bestond uit: Steve Mannes, Michel Pengel, Alvin Venetiaan, Frank Johannes, Oscar Wirokarto, Armand Tjong A Hung, Mariska van den Berg, Sharon Sabiran, Jennifer Kertotiko en Janice Veira. meerdere erkennen in de ploeg van de Brandweer. Evenals vorig jaar werd Suralco semi-kampioen CTSS Match. Het team bestond uit: Ann Soeltaansingh, Mariska van den Berg, Leandra Nobibuks, Carrol Emanuels, Jennifer Kertotiko, Alma Pawirodjojo, Henk Bardan, Cedric Felter, Clifton Groenhart, Lloyd Alberg, Steven van Emden, Roy Kleberg, Milton Steffens, Ulrich Plet en Jacq Belliot. In de middaguren om 16:00 uur was de kantine van Staatsolie Flora, de locatie van de troefcall- en damwedstrijden. Onze troefcallers waren gebrand op revanche voor het verlies van vorig jaar tegen het SZF. In de openingswedstrijd deden ze wat van hun verwacht werd: zeer geconcentreerd en in alle rust werd de ene na de andere partij gewonnen. Het Zondagmorgen om 10 uur was het voetbalveld van het Emile de la Fuente Sportcomplex de arena waar onze CTSS Match - gladiatoren hun kunnen moesten tonen. Er was volop hilariteit en het aanwezige publiek genoot met volle teugen van het gepresteerde. Na deelgenomen te hebben aan de diverse spelen, waaronder latlopen, touwtrekken, bandentrekken, met water gevulde ballonnen verzamelen, truckbandstoten en estafette, moesten wij onze 5

6 koppel Andre Warsosemito en Mohamed Mahomed bezorgde zelfs een baunie aan één van de koppels van het SZF. Het was een bittere pil die ze moesten slikken, ze kwamen van een koude kermis thuis, want wij zegevierden grandioos. In de tweede wedstrijd kon Fernandes Group geen vuist maken tegen ons. Suralco belandde in de finale, die gespeeld zal worden tegen de Brandweer op zaterdag 4 november 2006 om 11:00 uur in de kantine van Staatsolie Flora. Het troefcall team bestaat uit: Andre Warsosemito, Arthur Jones, Imro Nibte, Mohamed Mahomed, Henk Bardan, Dave Parisius, Alinzo Sana, Paul Wildeboer, Leendert Darnoud, Mohamed Fattoe, Iwan Vanejager, Nandkoemar Gajadien, Romeo Groenewoud, John Krekko, Caroline Ramdin-Tjin Tham Sjin en Milton Tjitrodipo. Gelijktijdig met troefcall kwamen onze dammers Rudi Azimullah, Soerdjperkash Jogie en Maikel Posse in hun openingswedstrijd uit tegen Telesur en wonnen met 5-1. In de tweede wedstrijd moesten zij echter het onderspit delven tegen Assuria/ DSB met in hun gelederen de gebroeders Sadiek en Van Dal. Na een gelijke stand van 3-3 moest een barragepartij (sneldammen) gespeeld worden om uit te maken wie de felbegeerde finaleplaats mocht bemachtigen. Helaas werd deze partij verloren, waardoor onze dammers nu om de 3 e plaats zullen strijden tegen de EBS op zaterdag 4 november 2006 in de kantine van Staatsolie Flora. Het damteam bestaat verder uit Mohamed Fattoe, Kenneth Clydesdale, Erwin Simson, Harold Soetodimedjo en Frank Lo Kim Lin. In de komende editie van Bauxco Nieuws brengen we nog meer nieuws over Suralco s deelname aan het CTSS Plus 2006 toernooi. Ondertussen rekenen we op uw support tijdens de verschillende wedstrijden Troefcallers Paul Wildeboer en Arthur Jones dachten dat alleen mannen konden troefcallen. Ze vonden echter vrouwen tegenover zich (foto 1). Andre Warsosemito en Mohamed Mahomed gaven een baunie aan één van de SZF-koppels en haalden de hoogste score van 44 pt. Foto 3: Dammers Soerdjperkash Jogie (rechts achter) en Rudi Azimullah (links voor) geconcentreerd achter hun borden, spelend tegen resp. Van Dal en Sadiek (van Assuria/DSB). Soerdjperkash Jogie probeerde zijn tegenstander op een dwaalspoor te brengen (foto 4). 6 FITNESS WALK In het kader van het 90-jarig bestaan van ons bedrijf wordt op zaterdag 18 november 2006 een wandel- en trimloop georganiseerd, een fitness walk. Suralconiërs, gepensioneerde medewerkers, contractwerkers, hun gezinsleden, vrienden en kennissen, andere sportliefhebbers en belangstellenden, ook scholieren zullen zich op die dag tegen half vier aanmelden op het Onafhankelijkheidsplein om hun beste beentje voor te zetten. Om vijf uur wordt het startsein gegeven. Als u zich nog niet heeft opgegeven voor deelname aan dit grootse evenement, heeft u de gelegenheid dit alsnog te doen. Tot donderdag a.s., 2 november, hebt u hiervoor de tijd. Registratie is mogelijk via de afdelingsklerken en voor degenen die niet in onze bedrijfslocaties werken, via de Paramaribo Guard in de Van t Hogerhuysstraat. De bijdrage is 7.50 SRD per persoon en 3.50 SRD voor scholieren die in schoolverband participeren.

7 Bananenziekte in Oeganda leidt tot roep om biotechnologie Een bacteriële ziekte die bananen (bacoven) aantast, dreigt de economie van de grote producent Oeganda te ontwrichten. Er gaan stemmen op voor genetisch gemodificeerde bananen. De bacterie is zeer destructief. Daar waar ze de kop opsteekt, verwoest ze bijna 90 procent van de teelt. Volgens Opolot Okasai, de Oegandese commissaris voor landbouwproductie en marketing, is de situatie zeer urgent. De bananenplaag kan Oeganda vijf tot zes miljard euro kosten in de volgende vijf tot tien jaar, zo stelt Okasai tegenover het Science and Development Network (Scidev). Volgens Okasai is genetische modificatie de enige manier om dit probleem effectief aan te pakken. Hij is voorstander van de ontwikkeling van transgene bananen, die resistent zijn voor de ziekte die de huidige plaag veroorzaakt. Oegandese onderzoeksinstellingen werken daar al aan. Maar Oeganda moet nog een hindernis nemen, wil het verder met transgene bananen. Het is er momenteel niet wet- oneworldline noorderlicht nieuws telijk toegestaan om genetisch gemodificeerde gewassen te planten of te propageren. De vrees bestaat dat als de wetten aangepast worden voor genetische modificatie van bananen, ook de weg voor genetische manipulatie van andere gewassen, zoals katoen, open is. Dat zou wel eens grote gevolgen kunnen hebben voor de export naar de Europese Unie, waar consumenten niet happig zijn op genetisch gemodificeerde producten. Ook zonder genetische modificatie kan de bacterie bedwongen worden, zo blijkt uit een reeks maatregelen die genomen zijn in één van de tien districten in zuidwest Oeganda. Door het steriliseren van landbouwgereedschap en een verbod op transport van plantmateriaal kon de bananenziekte er teruggedrongen worden. Maansatelliet Clementine leek in 1994 ijs te zien op de maan. Deze ontdekking werd begin 1998 bevestigd door NASA s Lunar Prospector. Toch te vroeg gejuicht, blijkt nu. Maan ontbeert ijs Lang werd vermoed dat er waterijs op de maan te vinden was, maar nieuwe observaties maken dat hoogst onzeker. Kamperen op de maan wordt toch lastiger dan gedacht. De maan werd sinds de kleine stap van Neil Armstrong in 1969 een beetje verwaarloosd, maar was net weer helemaal in beeld als object van ruimtedromen. Een maanbasis moet er komen, zodat de maan als springplank kan dienen voor verdere ruimtereizen, bijvoorbeeld naar Mars. Daarvoor kwam het mooi uit dat er ijs gezien was in kraters op de zuidpool van de maan. Radarbeelden die de ruimtesonde Clementine in 1994 maakte, hadden dat waarschijnlijk aangetoond, kondigde de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA in 1996 aan. In 1998 bevestigde de Lunar Prospector de vondst van ijs met een neutronspectrometer. Nieuwe waarnemingen met radar slaan de hoop op grote ijsbrokken de bodem in. Ze werden recentelijk in het wetenschappelijk tijdschrift Nature gepresenteerd door Donald Campbell van het Smithsonian Institution in Washington. De gedetailleerde radarbeelden laten zien dat de reflectie van de verkeerde plaatsen komt. Niet alleen van de schaduwkanten in de kraters, waar de zon nooit zijn licht op laat vallen, maar ook van de lichte kanten. En daar kunnen geen ijsplakken liggen. Waarschijnlijk is er dus geen sprake van bruikbaar ijs op de maan, stelt Campbell. Dat is een flinke domper voor NASA, want het maakt een maanbasis veel lastiger te realiseren. Water is er overigens wel op de maan, maar dan in de vorm van minieme ijsdeeltjes, die overal tussen het stof verspreid liggen. Stroom voor bewustzijn Een man die al zes jaar in een toestand van minimaal bewustzijn verkeerde, knapte enorm op van twee elektroden in zijn hoofd. Als jonge dertiger was de Amerikaan het slachtoffer geworden van geweld. Dat had zijn hersenen zodanig beschadigd, dat hij maar net overleefde. Sindsdien had hij maar af en toe een beperkt besef van zijn omgeving en was contact met hem nauwelijks mogelijk. Op MRI-scans was te zien dat het rechterdeel van zijn voorste hersenschors flink beschadigd was, en dat is de plaats waar veel van het hogere denkwerk plaatsvindt. Toch reageerde dat gebied nog wel op taal, zagen neurologen op f-mri scans, waarmee de doorbloeding van de hersenen in beeld werd gebracht. In 2004 greep een team neurochirurgen in, onder leiding van Ali Rezai. Ze plaatsten twee elektroden diep in het brein van de man. Die moesten stroomstootjes afgeven aan de thalamus, een hersenonderdeel dat lagere en hogere hersenfuncties met elkaar verbindt. Toen de stroom werd aangeschakeld, werd de patiënt vrijwel onmiddellijk meer alert, zeiden de artsen onlangs op een bijeenkomst van de Society for Neuroscience. Nu, twee jaar later, kan hij de helft van de tijd aangeven wat hij op foto s ziet. Ook als de stroom niet aanstaat, is hij er beter aan toe dan vroeger. Elektroden in de hersenen zullen lang niet alle patiënten met hersenbeschadigingen kunnen helpen, verwachten neurowetenschappers, maar dankzij moderne beeldvormende technieken zijn degenen die er mogelijk baat bij hebben, nu beter te herkennen. 7

8 Een whiplash (letterlijk zweepslag) is een zogeheten versnelling-vertragingstrauma dat optreedt wanneer de nek plots overstrekt wordt naar achteren en vervolgens overdreven naar voren buigt. Whiplashslachtoffers vallen meestal in een wagen die stilstaat of langzaam rijdt en die plotseling van achteren aangereden wordt door een vrij snel rijdend voertuig. Frontale botsingen en aanrijdingen van opzij kunnen sporadisch ook whiplashletsels veroorzaken. Deze slachtoffers zien de wagen meestal aankomen en hebben nog de tijd om zich tegen de slag te verzetten. De aanrijding van achteren veroorzaakt een plotse, krachtige voorwaartse versnelling. De auto schiet naar voren, de autogordel zorgt ervoor dat de rug één blijft met de zetel en meegaat met de voorwaartse beweging van de auto. Het hoofd blijft, als een losse bol op de romp, door de traagheid van beweging heel even achter. Daardoor botst het met kracht tegen de hoofdsteun. Vaak zal het hoofd vervolgens weer naar voren schokken, waardoor er sprake is van een combinatie van overstrekking en overbuiging. Doordat het hoofd trager beweegt, wordt de nek naar achter overstrekt. Deze overstrekking is groter dan de normale bewegingsvrijheid. Bij de onmiddellijk volgende vertraging volgt een overdreven buigbeweging van het hoofd naar voor. Deze beweging stopt wanneer de kin tegen het borstbeen terecht komt. Beide schokken komen zó onverwachts dat het normale verdedigingsmechanisme waarbij de halsspieren zich in een reflex opspannen, geen tijd heeft om in werking te treden. Letsels De ontstane letsels zijn meestal ernstig. In de hals worden de zachte weefsels rondom de wervelzuil ernstig beschadigd, zonder dat er van breuken of ontwrichtingen sprake is. De gewrichtsbanden die de halswervels in de lengterichting aan elkaar houden, zijn geheel of gedeeltelijk gescheurd. Deze gewrichtsbanden worden soms losgerukt van de tussenwervelschijven (kraakbeenplaatjes tussen de wervels) die hierbij ernstig gekwetst worden. De tussenwervelschijven of de wervels kunnen verschuiven en druk uitoefenen op het ruggenmerg. De halsspieren, de zenuwen en de bloedvaatjes worden uitgerekt. Ook de hersenstam en zelfs de hersenschors kunnen beschadigd worden. In de zachte weefsels kunnen later ontstekingsverschijnselen ontstaan. Zoals bij elk gewrichtsbandletsel heeft men vooral hinder van pijn en bewegingsbeperking. Soms wordt onmiddellijk na het ongeval geen of slechts weinig pijn gevoeld en ontstaat deze pas na uren of zelfs na dagen. De pijn begint doorgaans aan de basis van de nek tussen de schouders. Ze kan uitstralen naar het achterhoofd of tussen de schouderbladen. Soms straalt de pijn uit volgens het verloop van de zenuwwortels die in de halsstreek vertrekken tot aan de ellebogen en zelfs tot in de handen. Dit wordt radiculaire pijn genoemd. Ze gaat soms gepaard met een onaangenaam tintelend of brandend gevoel tot in de vingers. De bewegingsvrijheid van de halswervelzuil is meestal niet erg beperkt. Toch klagen heel wat slachtoffers van stramheid. Misselijkheid, duizeligheid, gezichtsstoornissen, oorsuizingen en hevige hoofdpijn zijn het gevolg van letsels aan de hersenstam en de hersenschors. Dit verklaart ook het soms later optreden van geheugenstoornissen, concentratieverlies, angst en depressie. Soms worden ook de keelholte, het strottenhoofd of de slokdarm beschadigd, waardoor slikstoornissen en spraakmoeilijkheden kunnen voorkomen. 8