Directoraat-generaal Penitentiaire Inrichtingen (Dg EPI) Sam FONTEYN Attaché Dienst psychosociale expertise. Studiedag Klasbak - De Strafrechtsketen

Transcriptie

1 Directoraat-generaal Penitentiaire Inrichtingen (Dg EPI) Sam FONTEYN Attaché Dienst psychosociale expertise Studiedag Klasbak - De Strafrechtsketen

2 Centrale Administratie 2

3 3

4 Personeel penitentiaire inrichtingen Lokale directie Attachés P&O, operationele managementondersteuning, financieel beheer Psychosociale dienst Medische dienst Griffie Administratief hart van de gevangenis: dossierbeheer van gedetineerden 4

5 Technische dienst samenwerking met Regie der Gebouwen voor bouw- en renovatieprojecten beheer bepaalde projecten Dienst Begroting, Aankopen en Boekhouding Boekhouding rekeningen gedetineerden, boekhouding gevangenis Aalmoezeniers / moreel consulenten bijstand Bewakingspersoneel bewaking en toezicht 5

6 Gedetineerden Gevangenisbevolking in de inrichtingen van het DG EPI (verlof en gesloten federale centra voor jongeren niet inbegrepen): (05/11/2013) 6

7 Masterplan In het kader van het Masterplan voor gevangenisinfrastructuur in humane omstandigheden renovatie van bestaande infrastructuur bouw van nieuwe gevangenissen Dendermonde, Beveren, Leuze, Achène (Franstalige jongeren), Marche-en-Famenne, Haren Forensisch Psychiatrisch Centrum (FPC) in Gent en Antwerpen 7

8 Samenwerking met externe partners Opleiding en vorming Tewerkstelling in ateliers Sport Culturele activiteiten Studiedag Klasbak - De Strafrechtsketen 14/11/2013 8

9 Psychosociale Dienst (PSD) Studiedag Klasbak - De Strafrechtsketen

10 Regionale Directie Regionaal Directeur Dg EPI Directeur-generaal Directie Kernopdrachten: kennisbeheer & ondersteuning Adviseur-generaal Dienst Regime R&D Dienst coördinatie medische zorg Opleidingscentra Dienst psychosociale expertise Centraal Psychiater coördinator Adviseur-psycholoog Attaché AMO Administratief deskundige Regionaal Adviseur-psycholoog (4) Inspecteur maatschappelijk werk (4) Coördinator extern zorgcircuit geïnterneerden (4) Lokale gevangenisdirectie Inrichtingshoofd Psd-directeur Lokaal Psychiater PSD-coördinator Psycholoog Penitentiair technisch deskundige Administratief deskundige

11 Missie De Psychosociale dienst: Verleent vanuit wetenschappelijke hoek een adviserende medewerking m.b.t. de uitvoering van de verschillende vrijheidsberovende straffen en maatregelen. Omkadert en begeleidt gedetineerden m.o.o. het voorbereiden van hun psychosociale reïntegratie en evalueert hun reclasseringsvoorstellen. Verleent haar medewerking aan een rechtsconforme, veilige en humane uitvoering van de vrijheidsberovende straffen en maatregelen. En dit alles binnen een geest van een herstelgerichte Justitie. 11

12 Opdracht 1. Het psychosociaal onthaal van nieuw binnenkomende personen in de gevangenis. 2. Psychosociale begeleiding tijdens de detentie van gedetineerden. 3. Professionele voorlichting aan de bevoegde overheid in functie van de door deze laatste te nemen beslissingen. Studiedag Klasbak - De Strafrechtsketen 14/11/

13 4. Deelnemen aan de uitwerking van de opleiding van het personeel en samenwerken met en ondersteunen van het personeel m.b.t. het individuele beheer van sommige gedetineerden. 5. Samenwerken met de directie: ten einde het regime en het psychosociaal klimaat te verbeteren; met betrekking tot de aanpak van individuele situaties van bepaalde gedetineerden. 13

14 Psychosociaal onthaal Wie? elke binnenkomende gedetineerde beklaagden, veroordeelden, geïnterneerden uit vrijheid uit transfer 14

15 Inhoud onthaalgesprek Voorstelling en rolverduidelijking Verkenning sociale en sociaal administratieve situatie Crisisinterventie Opvang: luisterend oor Voorstelling andere diensten Wegwijs maken in de gevangenis Doorverwijzen Stand van zaken in strafuitvoering Studiedag Klasbak - De Strafrechtsketen 14/11/

16 Adviesverlening verslaggeving Beslissende instanties DDB Directie Detentiebeheer SURB Strafuitvoeringsrechtbank C.B.M. Commissie ter bescherming van de maatschappij Anderen: Onderzoeksrechter, Dienst genade 16

17 Regimeaspecten affectieve relaties overplaatsingen Strafuitvoeringsmodaliteiten uitgangsvergunning (UV) penitentiair verlof (PV) beperkte detentie (BD) elektronisch toezicht (ET) voorlopige invrijheidstelling (VLV) voorwaardelijke invrijheidstelling (VI) 17

18 Tijdslijn: Strafuitvoeringsmodaliteiten Toelaatbaarheid UV met oog op reïntegratie Toelaatbaarheid PV Toelaatbaarheid BD/ET Toelaatbaarheid VI & VLV Landsverwijdering/Uitlevering Info door directie aan veroordeelde over de mogelijkheid van P.V. Info door directie aan veroordeelde over de mogelijkheid van BD/ET. Ambtshalve opstart VI-VLV procedure door door directie. -2jaar -15m -13m -1jaar -10m -8m -6m -4m -2m 2m 2m 2m Advies van de directie aan de DDB zonder uitstel na aanvraag door gedetineerde Advies van de directie aan de DDB na aanvraag door gedetineerde Advies van de directie aan de SURB na aanvraag door gedetineerde Advies van de directie aan SURB 18

19 Beslissende instanties informeren Rapport bevat een werkelijkheidsgetrouwe weergave zodanig dat de lezer autonoom zich een beeld kan vormen tot een beslissing kan komen Rapport bevat de ervaringen, visie en advies vanuit onze specifieke deskundigheid 19

20 Overleg met de gedetineerde (inzagerecht) Via etappes toewerken naar een doel Werkinstrument voor: gedetineerde, jezelf, hulpverlening, Justitieassistent, beslissende instanties, 20

21 Penitentiaire begeleiding Beluisteren, onderzoeken en beantwoorden van vragen Aandacht voor problemen Verwijzen naar samenwerkende diensten Ondersteunen in het voorbereiden van de re-integratie Inzicht bevorderend en motiverend werken Effecten op Meerwaarde voor de adviesverlening Voorbereiding psychosociale re-integratie Beperken van detentieschade Veiligheid in de instelling Studiedag Klasbak - De Strafrechtsketen 14/11/

22 Methodologische Instructies Geïntegreerde, globale en multidisciplinaire aanpak Referentiepunten bieden Efficiënte informatieoverdracht Zin geven aan het onderzoek Coherente en objectieve basis bieden voor kwalitatief werk Studiedag Klasbak - De Strafrechtsketen 14/11/

23 Basisschema PSD verslaggeving 1. Voorstelling van betrokkene en bronnen 2. Anamnese 3. Feiten zoals weergegeven door het O.M., door betrokkene zelf en houding ten aanzien van de feiten en de slachtoffers 4. Detentieverloop 5. Persoonlijkheidsonderzoek en diagnose Studiedag Klasbak - De Strafrechtsketen 14/11/

24 Basisschema PSD verslaggeving 6. Criminogenese 7. Reclasseringsplan 8. Risicotaxatie of evaluatie van de risico's op recidive en prognose 9. Besluit en advies Studiedag Klasbak - De Strafrechtsketen 14/11/

25 Niveau verslaggeving 1. Het sociaal verslag 2. Beknopt psychosociaal voorlichtingsverslag 3. Globaal psychosociaal voorlichtingsverslag 4. Grondig PSD-verslag 25

26 Directie Detentiebeheer (DDB) Studiedag Klasbak - De Strafrechtsketen

27 Organogram 27

28 Organisatie en structuur Dienst Externe Rechtspositie Neemt beslissingen en verstrekt adviezen over de toekenning van strafuitvoeringsmodaliteiten aan veroordeelden onder de bevoegdheid van de Minister Studiedag Klasbak - De Strafrechtsketen 14/11/

29 Werkwijze De beslissingen en geformuleerde adviezen over de toekenning van strafuitvoeringsmodaliteiten worden genomen op grond van aanvragen en verslagen 29

30 Dienst Interne Rechtspositie Optimaal beheer capaciteit Waken over een optimale toepassing van de classificatievoorschriften. Ondersteunende rol t.o.v. Regionale directie 30

31 Bevoegdheidsdomeinen Plaatsing (classificaties) en overplaatsingen (transfers) van gedetineerden Incidenten tijdens detentie: verwijdering, zelfmoord (ook poging), ontsnapping, klachten, Capaciteitsbeheer (ontvolking, beheer van transferstops, opvulling open inrichtingen / Tilburg) Risicobeheer (risicogedetineerden) Informatiebeheer (overlijden, drugsvondsten, ) 31

32 Werkwijze De dienst Interne Rechtspositie neemt beslissingen op verzoek van gedetineerden, hun familie of hun advocaat, en op advies van de gevangenisdirecteurs. 32

33 Samen met de gevangenissen en de buitendiensten draagt de DDB bij tot de sociale re-integratie van veroordeelden, rekening houdend met: De behoeften van de veroordeelden De belangen van de slachtoffers De bescherming van de maatschappij 33

34 Dienst Gezondheidszorg Gevangenissen Studiedag Klasbak - De Strafrechtsketen

35 Organigram Diensthoofd Comité Gezondheidszorg Directie Zorg en Organisatie Noord + Sint Gillis Directie Zorg en Organisatie Zuid + Vorst Coördinator zorgequipes Apotheker coördinator Lokale Medische Diensten Lokale Medische Diensten Apotheker coördinator Coördinator Verpleging 35

36 Missie Instaan voor gezondheidszorg die als doel heeft: het vaststellen, het herstellen of optimaal behouden van de fysieke en psychische en sociale mogelijkheden van de geïnterneerde mede m.o.o. de overgang naar een volgende behandelfase in het forensisch psychiatrisch zorgcircuit 36

37 Zorgverlening Pluridisciplinair samengestelde equipes in het kader van de uitbouw van een omvattend forensisch zorgnetwerk voor geïnterneerden, opgericht in de psychiatrische afdelingen en in afdelingen van inrichtingen ter bescherming van de maatschappij i.s.m. PBA en directie 37

38 Algemene principes werking Recht op gelijkwaardige gezondheidszorg aangepast aan de specifieke noden Recht op gekwalificeerde zorgverleners De functie van zorgverlener is onverenigbaar met de opdracht als expert Regels van medische ethiek en deontologie zijn van toepassing 38

39 Splitsing zorg / expertise 2 gescheiden multidisciplinaire teams Communicatiekanalen Gemeenschappelijk sociaal dossier Attesten Communicatie tussen psychiaters Communicatie tussen directie, zorgequipe, PSD, CBM/SURB 39

40 Multidisciplinaire equipe Psychiater Psycholoog Maatschappelijk assistent Psychiatrisch verpleegkundige Ergotherapeut Opvoeder Psychomotorisch therapeut 40

41 Basisopdracht Geïnterneerden voorbereiden op deze overgang door hen te motiveren tot doelgerichte activiteit via werk-, spel-, bewegings-, en andere therapeutische programma s door individuele psychologische, psychosociale en psychiatrische begeleiding aan te bieden. de equipe biedt structuur en dagindeling. 41

42 Doelgroep In observatie gestelde beklaagden Al dan niet definitief geïnterneerden Gedetineerden met psychiatrische problematiek na beslissing zorgpsychiater MAAR: vraag groter dan het aanbod! 42

43 Zorgverlening: Cijfergegevens 1125 geïnterneerden in de Belgische gevangenissen *Cijfers 5 november 2013 ~10% van de penitentiaire bevolking 333 in Wallonië (+ 420 EDS Tournai en Mons) 698 in Vlaanderen 94 in Brussel 43

44 Cijfergegevens Penitentiaire bevolking Antwerpen: 72 Brugge: 42 Gent: 101 Leuven Hulp: 49 Merksplas: 317 Turnhout: 111 Vorst: 84 44

45 Cijfergegevens Werkgroep Forensisch Psychiatrisch Zorgcircuit 2005 o.l.v. Prof. Cosyns 30% persoonlijkheidsstoornis 29% psychotische stoornis 17% mentale handicap 13% parafilie 7% middelengebruik en middelenafhankelijkheid 2% impulscontrolestoornis 45

46 Aandachtspunten ziektebeelden Meer problemen in de gevangenis > in gewone populatie: TBC (x16), HIV (x5), Hepatitis C (x7) alcohol en drugproblemen (x7),ervaring met heroïne (x54) veel tandbederf bij druggebruikers psychiatrie in opgang (5 à 10% van de gewone gedetineerden), psychose (x5), zelfmoord (x6) obesitas, diabetes, door voorschrijven van meer medicatie, door vergrijzing en door immobiliteit. 46

47 psychiatrische afdelingen: niet alleen geïnterneerden maar ook veel gedetineerden psychiatrische problemen residentiële ontwenningsafdelingen gespecialiseerde afdeling diabetes en obesitas afdelingen geriatrie 47

48 Bedankt voor uw aandacht! 48