Macht en kracht Zorgrelaties in verandering Internering!?

Transcriptie

1 Familievereniging geestelijke gezondheid Macht en kracht Zorgrelaties in verandering Internering!? Vlaams Geestelijke Gezondheidscongres - Antwerpen Elke De Groote Martine De Moor Similes kantoor Oost- en West- Vlaanderen 18 september

2 Familievereniging geestelijke gezondheid Internering!? Getuigenis van een moeder Voorstelling familiewerking Similes Martine De Moor - Similes Zorgequipes internering Frea Lauwaert Zorgequipe Gent Omdat ieder puzzelstukje belangrijk is Elke Verhaert Sint-Jan Baptist Zelzate Vragen?

3 Familievereniging geestelijke gezondheid Internering!? Getuigenis van een moeder Vlaams Geestelijke Gezondheidscongres - Antwerpen Similes 18 september

4 Familievereniging geestelijke gezondheid Voorstelling Similes Families van geïnterneerden Internering!? Vlaams Geestelijke Gezondheidscongres - Antwerpen Martine De Moor Similes kantoor Oost- en West- Vlaanderen 18 september

5 Familievereniging geestelijke gezondheid Similes familiewerking geestelijke gezondheidszorg Begeleiding en ondersteuning bieden De stem van familieleden hoorbaar maken

6 Familievereniging geestelijke gezondheid Similes (Latijn) = gelijken, gelijkwaardigheid Familieleden zijn gelijken in de zorg voor hun psychisch ziek familielid Familieleden en hulpverleners staan samen (gelijk) in voor de zorg van de zieken

7 Familievereniging geestelijke gezondheid De pijlers van Similes Informatie Lotgenotencontact: gesprek en ontmoeting Vorming Ontspanning Belangenbehartiging

8 Familievereniging geestelijke gezondheid Werking van Similes: kringwerking Regionale kringen Ziekenhuiskringen Themagroepen o.a. Similes Families van geïnterneerden

9 Familievereniging geestelijke gezondheid Similes Families van geïnterneerden Ontstaan

10 Familievereniging geestelijke gezondheid Ontstaan Opstart juni 2010 Uitbouw samenwerkingsverband Justitieel Welzijnswerk Gent Centrum OBRA werking Ontgrendeld Forensisch Zorgcircuit PC Sint-Jan Baptist Zelzate Het Zorgteam gevangenis Gent Similes

11 Familievereniging geestelijke gezondheid Waarom Impact van een psychiatrische ziekte op het gezin De balans draagkracht/draaglast Het dubbel taboe

12 Familievereniging geestelijke gezondheid Belastingsfactoren (1/2) Zorg dragen Tijd nemen voor je zieke gezinslid (luisteren, zorgen, bezoeken, ) Op bezoek gaan Toezicht houden op medicatiegebruik Extra kosten (hulpverlening, medicatie, ) Onvoldoende tijd voor sociale en familiale relaties Familieleden gaan zich isoleren

13 Familievereniging geestelijke gezondheid Belastingsfactoren (2/2) Gevoelens van onmacht en angst Gevoelens van kwaadheid Schaamte Gevoelens van schuld Zorgen om de toekomst Zorgen om de gezondheid van de patiënt Verdriet en verlieservaring

14 Familievereniging geestelijke gezondheid Doelstellingen (1/2) Aandacht en ondersteuning geven Activiteiten organiseren Informatie Ontmoeting

15 Familievereniging geestelijke gezondheid Doelstellingen (2/2) Krachten bundelen Justitieel Welzijnswerk Gent Het Zorgteam gevangenis Gent Centrum OBRA werking Ontgrendeld Forensisch Zorgcircuit PC Sint-Jan Baptist Zelzate Similes en familiebetrokkenen Belangenbehartiging

16 Familievereniging geestelijke gezondheid Werking Organisatie eerste ontmoetingsnamiddag (juni 2010) Organisatie eerste inforeeks (najaar 2011)

17 Familievereniging geestelijke gezondheid Een eerste reflectie Nood aan dergelijk initiatief! Goede opkomst: familieleden en hulpverleners Informeel contact wordt sterk gewaardeerd Samenwerking biedt een grote meerwaarde aan het initiatief Unieke kans voor de familie om hulpverleners te ontmoeten (gevangenis) Laagdrempelig

18 Familievereniging geestelijke gezondheid Toekomst Organisatie tweede inforeeks te Gent: najaar 2012 Organisatie ontmoetingsmoment: voorjaar 2013 Meer info:

19 ZORGEQUIPES Internering GGZ-congres 18 en 19 september 2012 Frea Lauwaert Maatschappelijk Assistente Zorgequipe Gent

20 OVERZICHT Introductie Internering Voorstelling Zorgequipes Praktijkvoorbeeld: Zorgequipe Gevangenis Gent Voorstelling Zorgequipes 20

21 INTERNERING Geen schuld, wel straf? Copyright Lieven Nollet

22 INTERNERING Strafbaar feit + ontoerekeningsvatbaar Geen straf, wel: juridische beveiligingsmaatregel Onbepaalde duur Wet ter bescherming van de maatschappij (1964) CBM (Commissie ter Bescherming van de Maatschappij) Voorstelling Zorgequipes 22

23 Geïnterneerden in Vlaamse Gevangenissen: populatie Cijfers 3 februari geïnterneerden in de Belgische gevangenissen = 10% van de penitentiaire bevolking (11210) Antwerpen: 89 Brugge: 30 Gent: 127 Leuven Hulp: 38 Merksplas: 332 Turnhout: 60 Vorst: Antwerpen Brugge Gent Leuven Hulp Merksplas Turnhout Vorst Voorstelling Zorgequipes 23

24 Geïnterneerden in Vlaamse Gevangenissen: diagnose Werkgroep Forensisch Psychiatrisch Zorgcircuit 2005 o.l.v. Prof. Cosyns 30% persoonlijkheidsstoornis 29% psychotische stoornis 17% mentale beperking 13% parafilie 7% middelengebruik en middelenafhankelijkheid 2% impulscontrolestoornis MAAR: 75% multiple diagnose!!! Voorstelling Zorgequipes 24

25 Voorstelling Zorgequipes

26 SITUERING Federale Overheidsdienst Justitie Directoraat-generaal E P I Dienst Gezondheidszorg gevangenissen (DGZG) Psychomedische zorgequipe Het Zorgteam (2007) Antwerpen Jamioulx Brugge Lantin Gent Mons Leuven Hulp Namur Merksplas Paifve Turnhout Vorst Voorstelling Zorgequipes 26

27 DEFINITIE - DOELSTELLING Basiswet recht op gelijkwaardige zorg Circulaire 1800 van Minister Onkelinx, toenmalig minister van Justitie definiëring van de zorgequipes: Multidisciplinair Netwerk van aangepaste zorg Behoud en bevorderen van fysieke, psychische en sociale mogelijkheden Pretherapeutische motivering met het oog op reclassering (ambulant/residentieel) Voorstelling Zorgequipes 27

28 DOELGROEP (Circulaire 1800) beklaagden die zijn opgenomen ter observatie; geïnterneerden waarvan de situatie al dan niet definitief is; andere gedetineerden op beslissing van de zorgpsychiater. MAAR: vraag > aanbod!!! Voorstelling Zorgequipes 28

29 DOELGROEP Er is een waaier aan problematieken: Agressiehanteringsproblematiek Impulsiviteit Middelgebruik misbruik Persoonlijkheidsstoornissen Depressie Schizofrenie Psychopathie Lage frustratietolerantie Mentale beperking Dubbeldiagnose Specifieke aanpak vereist! Voorstelling Zorgequipes 29

30 ZORG PSD Basiswet splitsing zorg expertise Zorg = zorgteam Expertise = Psychosociale Dienst PSD (reclassering) 2 gescheiden multidisciplinaire teams Zorgteam beroepsgeheim PSD Meldingsplicht (tov directie, CBM, enz) Voorstelling Zorgequipes 30

31 KENMERKEN Elke equipe is verschillend infrastructuur, methodiek/visie personeel, directie, doelgroep (AIBV, DVA Brugge, ) Er is een samenwerking met verschillende diensten: Penitentiair Bewakingsassistenten (PBA s) Medische dienst Directie Vlaamse gemeenschap Psychosociale Dienst (PSD) Voorstelling Zorgequipes 31

32 Voorstelling ZORGEQUIPE Gent

33 Gevangenis Gent Voorstelling Zorgequipes 33

34 SAMENSTELLING: multidisciplinair psychiater psycholoog/coördinator maatschappelijk assistente ergotherapeute opvoedster bewegingstherapeut psychiatrisch verpleegkundigen Voorstelling Zorgequipes 34

35 DOELGROEP Geïnterneerden Beklaagden in observatie gesteld Gedetineerden enkel op beslissing van zorgpsychiater na teamoverleg Voorstelling Zorgequipes 35

36 WERKING Traject bij binnenkomen van doelgroep: Onthaalgesprek Teambespreking Opstellen zorgplan Doelgerichte activiteiten & begeleiding Bijgestaan door PBA s ZORG (Zorgbeambten) Voorstelling Zorgequipes 36

37 WERKING Motiveren tot doelgerichte activiteit via Individueel medicamenteuze ondersteuning crisisopvang begeleiding psychiatrisch psychosociaal psychologisch context begeleiding bij UV, intake, ondersteuning sociaal administratief pedagogisch werk ADL kantine Groepsaanbod zorgwerkhuis zorgwandeling sportactiviteiten fitness loopsessie bewegingsessie relaxatie buikspieroefeningen ergo groepsontbijt kooksessie bibliotheek weekafsluiting projectmatige activiteiten Voorstelling Zorgequipes 37

38 Individuele opvolging: KANTINE Voorstelling Zorgequipes 38

39 Groepsaanbod: ZORGWANDELING Beperkte groep Veilige, beschermende omgeving Onder begeleiding Minimaliseren prikkels Dagelijks Voorstelling Zorgequipes 39

40 Groepsaanbod: ZORGWERKHUIS Aangepast werk Individueel werkschema mogelijk Minimaliseren prikkels Individuele opvolging Lagere werkdruk, meer pauzemomenten, rustig tempo Op vrijdag: ontbijt voor zorgwerkers Voorstelling Zorgequipes 40

41 Groepsaanbod: BEWEGINGSTHERAPIE Fitness Buikspieroefeningen Groepssporten Individuele relaxatie Loopsessie Voorstelling Zorgequipes 41

42 Groepsaanbod: CREA + PROJECTWERKING Voorstelling Zorgequipes 42

43 PARTNERS Diverse samenwerkingsverbanden met interne en externe diensten Centra Geestelijke Gezondheidszorg VDAB Justitieel Welzijnswerk Centrum OBRA Similes enz. Bijvoorbeeld: bijzondere bezoekactiviteit voor geïnterneerden samenwerking zorgteam, OBRA, JWW 3x/jaar op zondagnamiddag: activiteit (gezelschapsspelen, hapjes maken, enz) met bezoek in kleine groep - onder begeleiding doel: minimaliseren prikkels + contact met familie herstellen of optimaal behouden, gelet op de vaak ernstige psychiatrische problematiek/mentale beperking Voorstelling Zorgequipes 43

44 KNELPUNTEN Ontoereikende teamsamenstelling Stijgend aantal geïnterneerden Contextuele factoren Gevangenis aangepaste setting voor doelgroep Ondanks zorgaanbod: geen gepaste behandeling Context van detentie nefast voor doelgroep Spanningsveld veiligheid - zorg Reclassering verloopt traag en moeilijk Voorstelling Zorgequipes 44

45 Bedankt voor de interesse! 45

46 Omdat ieder puzzelstukje belangrijk is! Elke Verhaert Outreachmanager criminologe Forensisch Zorgcircuit Zelzate

47 Onderzoeksproject 2007 Kennis en medewerking van familieleden en kennissen van geïnterneerden opgenomen op een forensisch psychiatrische afdeling (Verhaert E., Van Buggenhout M., Van Dorpe R. en Sels L.) 1. Literatuurstudie 2. Enquête familie 3. Vragenlijst medewerkers 4. Interventies: brochure & informatienamiddag

48 Literatuurstudie Verschillende noden bij familie: Erkenning van de emotionele belasting Communicatie Samenwerking Individuele coaching van gezinnen Taboedoorbrekende maatregelen Meer zorgvormen

49 Besluiten enquête familie & bevraging medewerkers Kennis omtrent internering en de behandeling op de forensische units was niet optimaal bij de familie leden. Op vlak van communicatie tussen medewerkers en familieleden kon het nog beter. De samenwerking tussen medewerkers en familie verliep niet slecht (familieleden kozen slechts in een zeer kleine minderheid voor een item dat door medewerkers als lichte tegenwerking werd gescoord.

50 Interventies Er werd een brochure voor het forensisch zorgcircuit ontwikkeld en verdeeld. Er werd een informatienamiddag georganiseerd voor familieleden en belangrijke derden.

51 De informatienamiddag Vnl. interesse voor: Therapieaanbod Taken van de begeleiding Kennismaking met de medewerkers Casusvoorstelling Herintegratie in de maatschappij

52 Opmerkingen van deelnemers m.b.t. de informatienamiddag: dank voor het warme onthaal, vooral respect voor de patiënt en zijn familie heeft deze fijne namiddag getekend, balsem op een gewonde ziel van familie voor herhaling vatbaar en het is interessant zeer interessante namiddag, zo krijg je eindelijk een nagenoeg volledig beeld van hoe het hier aan toe gaat, wil iedereen uitvoerig bedanken voor de begeleiding van mijn, hij heeft een grote vooruitgang geboekt en dat komt vooral door zichzelf maar ook door de begeleiding, dank u ik zou graag willen weten of mijn hier nog lang zou moeten blijven ik vond iedere spreker op zijn/haar domein zeer interessant en ben vooral getroffen over de respectvolle, menselijke en deskundige omgang met de patiënten, de individuele aanpak, de hele begeleiding en de manier waarop beveiliging en menselijke opvang hand in hand gaan, dat de mens achter de dader gezien wordt, met respect naar slachtoffers en maatschappij toe, als familie doet het deugd dat je zoon of dochter niet langer alleen als dader gezien wordt, maar ook als mens in nood en dat er hulp en begeleiding aangeboden wordt, bedankt het was positief, met veel respect, dank en waardering aan u allen alles was zeer duidelijk weergegeven, hartelijk proficiat en dank voor koffie en taart ik voelde mij al direct op mijn gemak bij het binnenkomen in de zaal toen ik verwelkomd werd door drie charmante begeleiders die mij een drankje aanboden, dank u wel daarvoor naar mijn idee is deze informatie zeer nuttig maar het liefst wordt deze gegeven beter 1 à 2 maand na de opname, vele info heb ik eigenlijk pas vandaag gehad, dus graag deze info sneller verstrekken aan de familie a.u.b. (vooral rond internering blijft men soms in de kou staan) goed voorstel van alle medewerkers voor te stellen

53 En dan ook verder De familiedagen op de forensische longstayafdelingen (1 à 2 maal per jaar) De gezinsbegeleiding (systeemtherapeut FZC)

54 En nog verder Samenwerkingsverband met Similes Werkgroep families van geïnterneerden Familiedagen CAT Nabije toekomst: familiedagen Ligarsa (forensisch dagcentrum Zelzate)

55 En... vaak nog te weinig! Een opdracht voor ieder van ons. Dank voor uw aandacht! Elke Verhaert Outreachmanager Ligarsa Oostkade Zelzate Tel: 09/ of 0474/

56 Familievereniging geestelijke gezondheid Vragen? Vlaams Geestelijke Gezondheidscongres - Antwerpen