Publieke Waarden en Risico s

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Publieke Waarden en Risico s"

Norbert de Croon
7 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 QP u b l i c a u a t e r n a ARTIKEL QUATERNA PUBLICA NEDERLAND 2014 Publieke Waarden en Risico s Definities, Robin Hood en de verwevenheid van schaduw en licht Door Jack P. Kruf januari 2014, Quaterna Publica Nederland 2014

2 QP DEFINITIE Publieke Waarden en Risico s Definities, Robin Hood en de verwevenheid van schaduw en licht Vanuit de vele ontmoetingen met publieke leiders en gemeentesecretarissen in de laatste vijf jaar is er een (groeiende) persoonlijke overtuiging dat de interpretaties en definities van de termen publieke waarde en hieraan gerelateerd publiek risico in hoge mate uiteenlopend zijn geworden, versnipperd, gefragmenteerd. Iedereen lijkt zijn of haar eigen definitie van risico te formuleren. Deze versnippering of diversificatie maakt een scherpe en gerichte dialoog tussen instellingen (zakelijk, media, non-profit, overheid en wetenschap) in het publieke domein de samenleving en de natuurlijke omgeving gezamenlijk meer dan moeilijk en zeer uitdagend. De reden hiervoor is algemeen beschouwd de fragmentatie van de wetenschap, de segmentatie van het vakmanschap en de toenemende macht van de belangen-kolommen. door Jack P. Kruf Januari 2015 Hier mijn pleidooi voor het gebruik van een standaard, gebaseerd op ISO en op het wetenschappelijk werk van Mark Moore (Harvard Kennedy School). Beschouw dit als een bescheiden bijdrage vanuit mijn perspectief aan het terugbrengen van genoemde versnippering en fragmentatie.

3 PUBLIEKE WAARDE Deze term wordt niet zo vaak gebruikt in combinatie met publieke sturing. Toch is de definitie van Moore zo adequaat en precies dat deze het in mijn ogen verdient om hierin een meer centrale plaats in te nemen. Uiteindelijk gaat publieke sturing over de wijze van sturen naar publieke waarden. De richting, waarheen dus te sturen, is immers nogal belangrijk. Een proces zonder doel is als een rivier zonder oevers (lees: een moeras). Publieke doelen en waarden bevinden zich daarmee in het centrum der essentie van publieke sturing. Mark Moore (1995) formuleert: Values are not only arbitrated by individuals within organization, networks or society as a whole itself but also as a collective, acting through the instrumentality of representative government. The collective of society is represented formally by the city council but in broader sense it could be communities or networks who has to be deliberating with one another that decide what the purposes of the public organizations, network or society will be. Vervolgens definiëren Benington en Moore in 2011 publieke waarde als volgt: Public value is the value that government creates through its citizens and which citizens themselves value. It should be understood not simply as what does the public most value but as what adds most value to the public sphere? PUBLIEK RISICO De International Organization for Standardization (ISO) definieert risico als de combinatie van de waarschijnlijkheid van een gebeurtenis en haar consequentie (ISO en IEC 2002). Dit is inclusief de kans op zowel mogelijke positieve als negatieve

4 invloeden van zo n gebeurtenis en de wijze waarop dit ingrijpt op het vermogen van de organisatie om haar doelen te bereiken. In het kort: Risico = het effect van onzekerheid op doelen Knight (2010), voorzitter van de ISO commissie, die heeft gewerkt aan de standaarden en richtlijnen: International Organization for Standardization. Risk is all about uncertainty or, more importantly, the effect of uncertainty on the achievement of objectives. This new definition is clearly different from existing guidelines on the management of risk in that the emphasis is shifted from something happening the event to the effect of uncertainty on objectives. Every organization has objectives strategic, tactical and operational to achieve and, in order to achieve these objectives, it must manage any uncertainty that will have an effect on their achievement. The really successful organization work on understanding the uncertainty involved in achieving their objectives and ensuring they manage their risks so as to ensure a successful outcome. Voordat Knight dit pad koos, legden Lynn Drennan en Allan McConnell (2007) reeds de relatie met publieke waarden - gezien vanuit het rentmeester-perspectief van de overheid: Public Risk is the chance of something happening that will have an impact on Public Values. Bij de start van de discussies tussen gemeentesecretarissen op Europees niveau, de PRIMO Conferentie in Kopenhagen onder het Deens voorzitterschap van Allan Vendelbo,

5 voormalig president van UDITE, werden publieke risico s door Martin Fone en Peter Young (2005) gedefinieerd als: those pertaining to issues or processes that arise from the assertion of matters of public interest those matters relating principally to the protection of rights, the balancing of interests, and the assurance of fairness in the political process. The Economist onderstreepte krachtig en dit komt dichtbij de ISO definitie (in de podcast Special reports, 11 February 2010, Financial Risk) de relatie tussen risico en doel (gekoppeld aan de analyses van de krediet crisis): Risk is a deviation from objective. PUBLIEK RISICO ALS AFWIJKING VAN NAGESTREEFDE PUBLIEKE WAARDE Uitgaande van de definities van Benington & Moore en ISO en de analyses van Fone, Drennan, McConnell, Young and the Economist, kunnen we de volgende vergelijking afleiden: Publiek risico = het effect van onzekerheid op publieke waarde Vanuit dit perspectief kan een publiek risico worden beschouwd als een afwijking van de nagestreefde (lees: in ons democratisch systeem gekozen) publieke waarde, zoals daar zijn veiligheid, sociale samenhang en stabiliteit, een project dat binnen tijd en budget moet worden gemanaged, optimale zorg voor onze jeugd, een goed klimaat voor ondernemers of de natuurlijke omgeving die in balans is (lees: autonoom biodiverse). In feite alle zaken die burgers waarderen of bijdragen aan maatschappelijke balans.

6 Risicomanagement is erop gericht zo dicht mogelijk bij het beoogde doel te komen, in analogie met het boogschuttersvak. Hier Kevin Costner als Robin Hood in Prince of Thieves (1991). Afwijkingen zijn dan een door cyber-aanvallen ontwrichte organisatie, een sociaal nietuitgebalanceerde wijk of buurt, budgetoverschrijdingen c.q. verspilling van belastinggeld door een niet haalbare strategie, de jeugd die onvoldoende zorg ontvangt door een gefragmenteerd zorgsysteem, suboptimale economische ontwikkeling door slechte samenwerking tussen overheid, onderwijsinstellingen en bedrijfsleven binnen regionale ontwikkelingsprogramma s, het structureel verlies van natuurlijke habitats en biodiversiteit, vervuiling, armoede, verval. Publieke waarden zijn in feite die waarden die beschreven zijn in programma s van politieke partijen, waarop mensen in ons democratisch systeem op en voor stemmen, en die in feite zouden ingebed dienen te zijn in de strategische plannen van volksvertegenwoordigingen en besturen en vervolgens verankerd in de organisaties en stakeholders die deze waarden dienen. De kunst is om de onzekerheden zo te managen dat de nagestreefde publieke waarden worden gerealiseerd. Er is de noodzaak dit te doen. In de genoemde internationale conferentie werd geconcludeerd dat slechts 12 % van de beleidsplannen effectief zijn en politieke programma s in het algemeen 92% van de middelen missen om de geformuleerde doelen te realiseren, dat 25 % van projecten ver over budget en tijd heengaan of zelfs nooit hun einddoel bereiken. Dus een meer effectief sturen naar doelen kan ons allen tot voordeel strekken en leidt tot minder snijverlies van belastinggeld. Concluderend is publiek risicomanagement in feite publiek waardemanagement. Zoals boogschutters (zich) richten op hun doel, zo richten publieke leiders en directeuren van publieke organisaties zich op publieke waarden. Daarbij kunnen wij leren - daarvan ben ik zeker - van de expertise van Robin Hood. Van zijn drive, oog voor, vaardigheden, kneepjes en inzichten om vol doel te kunnen en willen treffen.

7 OP ZOEK NAAR ONDERSTEUNING Het is niet zo eenvoudig om bij het doel te komen, zo blijkt. Dit omdat ons sociaal systeem zeer complex is, de deelbelangen vaak groot en de onzekerheden substantieel. Public Risk Management Organisation (PRIMO) en Union des Dirigeants Territoriaux de l Europe (UDITE) - De Europese Vereniging van Gemeentesecretarissen - ontwikkelde zeven jaar geleden een dialoog-georiënteerde benadering voor de publieke sector met als missie We care about good governance. Deze richt zich op het ontwikkelen van processen die veel meer dienend zijn aan het gehele ketenproces van strategie en organisatie, haar beleid en bedrijfsvoering. Dit niet alleen vanuit het perspectief van overheidsorganisaties, maar ook die van de volle breedte van het publieke domein, dat is de samenleving en relevante organisaties en bedrijven die een rol spelen in de totstandkoming of het beheer van publieke waarden. Beide verenigingen zijn gericht op het terugbrengen van onzekerheden door gerichte opsporing, benoeming en management ervan. Met één enkel en gezamenlijk doel, namelijk het minimaliseren van publiek risico, zijnde de afwijking van de politiek nagestreefde en door de burgers (democratisch) gekozen publieke waarden. Bibliografie Benington John & Mark H. Moore, 2011, Public Value: Theory & Practice. Palgrave MacMillan. Drennan, Lynn and Allan McConnell, 2007, Risks and Crisis Management in the Public Sector. Routledge, Oxon, 249 pp. Fone, Martin and Peter C. Young, 2005, Managing Risk in Public Organizations. Perpetuity Press, Leicester, 198 pp. Moore, Mark H, 1995, Creating Public Value: Strategic Management in Government. Harvard University Press, 416 pp.

Vergelijkbare documenten

Welkom. Digitale programma: #cmdag18. Dagvoorzitter Prof. dr. Arjan van Weele NEVI hoogleraar inkoopmanagement.

Welkom. Digitale programma: #cmdag18. Dagvoorzitter Prof. dr. Arjan van Weele NEVI hoogleraar inkoopmanagement. Welkom Dagvoorzitter Prof. dr. Arjan van Weele NEVI hoogleraar inkoopmanagement Digitale programma: www.contractmanagementdag.nl #cmdag18 #cmdag18 Programma 09.45 Welkom door Prof. Dr. Arjan van Weele