Werkingsverslag Winteropvang Roeselare

Transcriptie

1 Werkingsverslag Winteropvang Roeselare 2013 Een samenwerkingsverband tussen: 1

2 Inhoudsopgave 1. Inleiding Aanleiding en situering Werking...5 Opzet en doelstelling...5 Doelgroep...5 Werking van de nachtopvang Organisatie winteropvang...8 Organisatorische structuur...8 Materiële aspecten Samenvatting cijfergegevens Besluit Financieel rapport 15 2

3 1. INLEIDING Op basis van signalen van toenemende dakloosheid besliste het OCMW Roeselare, gesteund met provinciale middelen, om voor de eerste keer een winteropvang te organiseren in de periode december april. Dit verslag is een kwantitatieve en kwalitatieve evaluatie van de werking van de winteropvang De evaluatie gebeurde op basis van een bevraging georganiseerd bij de doorverwijzers, de medewerkers, de gebruikers en de externe diensten. Informatie vanuit de gebruikers, kregen we voornamelijk via input van de straathoekwerker. In eerste instantie was de opzet van de winteropvang enkel het opvangen van de dak-en thuislozen. Echter bleek tijdens de periode van opvang, dat het ook een instrument is om de beperkingen van de hulpverlening in kaart te brengen naar de behoeften van de gebruikers toe. 3

4 2. AANLEIDING EN SITUERING De aanleiding tot het organiseren van een winteropvang, was de vaststelling dat het aanbod van OCMW Roeselare inzake laagdrempelige opvang (bed-badbrood) voor maximaal 2 personen ontoereikend was om de gestegen problematiek van dak-en thuisloosheid in de stad op te vangen. In de maand november waren er een 15-tal daklozen in hulpverlening bij OCMW Roeselare. Er was geen zicht op het aantal daklozen in Roeselare die niet in begeleiding waren bij het OCMW. De winteropvang in Roeselare werd in een hele korte periode uitgewerkt en opgestart. In oktober werden de eerste voorstellen tot het organiseren van een winteropvang geformuleerd, wat uiteindelijke leidde tot een concrete start van de winteropvang op 1 december. Gezien de korte voorbereidingstijd, bleven de voornaamste partners in de winteropvang dit jaar dan ook beperkt tot Stad Roeselare en enkele kleinere initiatieven in Roeselare. (Manna-huis, De Bremstruik) De winteropvang opende zijn deuren van 1 december 2013 tot en met 30 april. Door de warme weersomstandigheden werd de werking op 1 april voor 1 maand opgeschort en was er geen doorverwijzing naar de winteropvang. Dagelijks werd het KMI geraadpleegd om de weersvoorspelling te bekijken. Bij vriestemperaturen zou de winteropvang opnieuw worden opengesteld. Dit bleek echter niet nodig. De winteropvang vond plaats in diverse woningen in Roeselare. Er waren 8 opvangplaatsen geografisch verspreid op diverse locaties in de stad: 2 studio s in de Lindenstraat met elk 1 opvangplaats (enkel in december 2013) 2 studio s in de Meensesteenweg met elk 1 opvangplaats 1 woning in de H. Consciencestraat met 2 opvangplaatsen 1 woning in de Landbouwstraat met 2 opvangplaatsen 1 woning in de Stationsdreef met 2 opvangplaatsen (in gebruik vanaf januari ) De woningen beschikten telkenmale over aparte slaapruimten. De leefruimte, badkamer en keuken waren gemeenschappelijk. 4

5 3. WERKING 3.1 Opzet en doelstelling We wensen een nachtopvang te realiseren van 1 december 2013 tot en met 30 april voor maximaal 3 opeenvolgde nachten. Dit 7 dagen op 7 tussen 17u en 08u30 voor maximaal 8 personen per nacht. Deze personen dienen: Dak- en thuisloos te zijn EN Niet ( meer ) terecht kunnen in het bestaande netwerk van opvanginitiatieven EN Dringend nood hebben aan een veilige, toegankelijke en laagdrempelige slaapplaats EN Een verblijfsrecht in België hebben van minstens 1 jaar De winteropvang wil dak-en thuislozen het recht geven op een proper en veilig bed, een wasgelegenheid en mogelijks voeding. (bed, bad, brood) De winteropvang staat wel los van enige hulpverlening. Er is géén intake gesprek en geen vraag naar motivatie. De winteropvang wil een bijdrage leveren aan het verbeteren van de levensomstandigheden van daklozen door het realiseren van menswaardige overnachtingsmogelijkheden. Het recht op een veilig en proper bed. Respect voor de overlevingsstrategieën van de doelgroep en zo weinig mogelijk financiële, psychologische en culturele drempels zijn de basisprincipes. Het initiatief beoogt niet een parallel hulpverleningscircuit te installeren. Het is bedoeld als aanvulling op de bestaande hulp- en dienstverlening voor bijzondere noodsituaties. De nachtopvang kan voor sommigen een opstap zijn om verdere hulp te zoeken en te aanvaarden. Tot slot wensen we ook te bekijken wat de gebruikers op vandaag missen in de bestaande hulpverlening rond thuis-en dakloosheid. 3.2 Doelgroep 35 personen maakten gebruik van de winteropvang. Leeftijd De grootste groep van de gebruikers van de winteropvang (58%) was tussen de 26 tot 39 jaar. 22% behoorde tot de leeftijdsgroep jaar. 20 % was ouder dan 39 jaar. Geslacht Voornamelijk mannen deden beroep op de winteropvang (73%). Slechts 27% van de gebruikers waren vrouwen. 5

6 Problematiek Meer dan de helft van de gebruikers hadden te kampen met een serieuze verslavingsproblematiek, zowel drugs als alcohol. Naast deze verslavingsproblematiek, was er vaak ook een psychische problematiek aanwezig. Mensen die dakloos zijn, ontwikkelen door gebrek aan structuur eigen overlevingsstrategieën, houden er andere waarden en normen op na. Op de lange duur is het heel moeilijk om zich te handhaven in het dagdagelijks functioneren in de maatschappij. Anderzijds slepen de meeste mensen een verleden met zich mee (bijv. detentieverleden, verslavingsproblematiek, instellingsverleden, enz. ) waardoor het niet hebben van een onderdak de psychische problematiek versterkt. Het niet hebben van een sociaal netwerk, en het niet vinden van een betaalbare woonst, blijven ook frappante vaststellingen. Dit kluwen van problemen leidt er toe dat mensen op straat terecht komen. 3.3 Werking van de nachtopvang Aanmelding en verloop Personen die gebruik wensten te maken van de winteropvang, konden zich tussen 8u30 en 17u aanmelden op de sociale dienst van het OCMW. (Gasthuisstraat 10, Roeselare) Eerst werd nagegeaan of er andere opvangmogelijkheden waren in het reguliere opvangnetwerk. Indien dit niet het geval was, werd de database van de winteropvang geraadpleegd. Via deze database kon de beschikbaarheid van de 8 winteropvangplaatsen worden bijgehouden. Indien een plaats beschikbaar was, werd gevraagd aan de persoon om zich aan te melden bij de coördinatoren van de winteropvang (Brugsesteenweg 134, Roeselare), dit meestal in de namiddag, voor de afhaling van de elektronische sleutel. Vanaf 17u kon de gebruiker van de winteropvang zich op eigen houtje naar de woning begeven. Indien nodig, werd een straatplan meegegeven. De gebruiker had vanaf 17u toegang tot de woning, en kon er vrij in en uit. Er was geen begeleiding voorzien in de woningen. De volgende morgen, vanaf 8u30, werden de elektronische sleutels opgehaald door medewerkers van OCMW Roeselare of de straathoekwerker van Stad Roeselare. Indien gebruikers de woning vòòr 8u30 wilden verlaten, dienden zij de sleutel achter te laten op de keukentafel van de woning. Afhankelijk van het feit hoeveel nachten een gebruiker beroep kon doen op de winteropvang, werd een nieuwe afspraak gemaakt voor de sleutelophaling bij de coördinatoren op bureel. Indien een cliënt aan zijn maximaal 3 opeenvolgende nachten zat, diende hij zich terug aan te melden bij de sociale dienst van het OCMW om een nieuwe aanvraag te richten. Indien er nog plaatsen beschikbaar waren, kon de cliënt opnieuw gebruik maken van de nachtopvang. 6

7 Dit om aan alle hulpbehoevenden de kans te geven gebruik te maken van de mogelijkheid tot winteropvang. Alsook om nestelgedrag te vermijden en de gebruiker verder te blijven activeren op zoek te gaan naar een meer bestendige oplossing voor hun dakloosheid. Eenmaal de bewoners s morgens de woning verlaten hadden, werd een logistieke ploeg naar de woning gestuurd. Dit om de woning te reinigen en het beddengoed te verversen Huishoudelijk reglement Er was geen personeelsomkadering die instond voor de begeleiding in de woningen. Dit zorgde ervoor dat de regels strikt dienden te worden opgevolgd. Volgende regels dienden in acht te worden genomen: Er mag geen onderdak verleend worden aan anderen en er mag ook geen bezoek worden ontvangen in de woning. De toegang tot de woning gebeurt via een elektronische sleutel. Deze sleutel dient goed te worden bewaard. Bij verlies van de sleutel, of het niet teruggeven van de sleutel, wordt er een forfait van 30 rechtstreeks afgehouden worden van het leefloon of de uitkering. De rust in de woning dient te worden bewaard. Er dient rekening te worden gehouden met de buren. De woning dient proper gehouden te worden. Er zijn producten in de woning aanwezig die hiervoor gebruikt kunnen worden. Er dient zorg gedragen te worden voor het aanwezige materiaal in de woning zodat ook andere personen kunnen gebruik maken van het opvangproject. Er mag niet gerookt worden in de slaapruimtes van de woning. Huisdieren zijn NIET toegelaten. Behalve in woongelegenheden waar er maar 1 gebruiker aanwezig is. Druggebruikers dienen gebruik te maken van de spuitcontainers die aanwezig waren in de woningen. Kledij of andere spullen die in de woning blijven staan na het vertrek van de gebruiker, worden verwijderd en kunnen niet meer worden teruggekregen. Bij het overtreden van de huisregels, kon er een sanctie worden opgelegd. Naargelang het soort overtreding, werd een gele of rode kaart uitgedeeld aan de gebruiker. 2 gele kaarten stond gelijk aan een rode kaart. Een gele kaart had een geldigheidsduur van 6 weken. Een rode kaart stond gelijk aan een schorsing van 3 weken van het gebruik van de winteropvang. 7

8 4. ORGANISATIE WINTEROPVANG 4.1 Organisatorische structuur De sturing en opvolging en van het winteropvangproject gebeurde door een aantal medewerkers van de sociale dienst van het OCMW Roeselare. - Coördinatie van de winteropvang: 3 maatschappelijk werkers van het team tijdelijk wonen van OCMW Roeselare - Sleutelophaling: diverse maatschappelijk werkers van het team schuldhulpverlening van OCMW Roeselare - Opkuis woning: logistiek medewerkers van het team tijdelijk wonen, deelnemers van het activeringsproject JUMP 1 - De evaluatie gebeurde door de stuurgroep nachtopvang. stuurgroep zijn: Leden van de - OCMW Roeselare (Voorzitter OCMW, Middenkader Sociale Dienst, coördinatoren, stafmedewerkers, directeur Sociale Dienst, JUMP ), - Stad Roeselare (Straathoekmedewerker, Sociaal Huis) - Armoedeoverleg Roeselare (Mannahuis, de Kerit, vzw de Graancirkel) - Politiezone RIHO De logistiek werd grotendeels opgenomen door de deelnemers van JUMP. Er werd niemand vrijgesteld om zich volledig te focussen op de organisatie van de winteropvang. De sturing, organisatie en logistiek werd volledig gedragen bovenop de reeds bestaande hulpverlening binnen het OCMW Roeselare. Dit zorgde voor een extra werkdruk bij de medewerkers. Wel werd beroep gedaan op de straathoekwerker van Stad Roeselare. De inbreng van deze medewerker betekende een meerwaarde in een gezamenlijke netwerkvorming rond de thematiek. 1 JUMP is een voortraject (trajecten voorafgaand aan arbeidsactivering) van OCMW Roeselare dat leefloners en equivalent leefloners, probeert te activeren richting werk. 8

9 4.2. Materiële aspecten De nachtopvang werd georganiseerd in diverse huizen in Roeselare. Deze woningen zijn allemaal huurwoningen die behoren tot het patrimonium van OCMW Roeselare. De totaalcapaciteit was vastgelegd op 8 bedden. In uitzonderlijke omstandigheden en grote nood, was er een mogelijkheid tot uitbreiding van 4 bedden. De woningen werden nauwgezet onderhouden, zowel wat hygiëne betreft als op technisch vlak. Dit aspect is uitermate belangrijk omdat het de nodige rust meebrengt en respect voor mensen en materiaal oproept. We vermeldden reeds dat de Jump-medewerkers de algemene dagelijkse schoonmaak voor hun rekening namen. Ook voor het verversen en wassen van het was- en bedlinnen werd er beroep gedaan op de Jump-ploeg. De praktische en technische aspecten werden uitgevoerd door de dienst Facility van OCMW Roeselare. Het Rode Kruis bezorgde ons hygiënekits die werden geschonken aan de gebruikers van de winteropvang. Ook een apotheek in Roeselare bezorgde ons hygiënekits. In samenwerking met MSOC, werden spuitcontainers voor intraveneuze druggebruikers ter beschikking gesteld in de woningen. Het bedden- en linnengoed werd ter beschikking gesteld door de werking van het Lokaal Opvanginitiatief voor asielzoekers, een deelwerking van OCMW Roeselare. Warme maaltijden werden aangeboden door het Mannahuis in Roeselare. Daar kon een warme soep of een warme maaltijd bekomen worden voor een bedrag van respectievelijk 0,30 en 1,30. Voor warme maaltijden tijdens de weekends, werd kosteloos een diepvriesmaaltijd ter beschikking gesteld door de Kerit op doorverwijzing. Deze maaltijden werden echter niet automatisch ter beschikking gesteld van de gebruiker van de winteropvang, maar waren vraaggericht. De vraag werd echter niet veel gesteld gezien uit evaluatie blijkt dat dit te hoogdrempelig is. 9

10 5. SAMENVATTING CIJFERGEGEVENS 2 De winteropvang ging van start op 1 december 2013 tot en met 30 april. In april echter werden geen vragen tot winteropvang meer geregistreerd. Dit is te verklaren door de zachte temperaturen tijdens de voorbije winter. We hadden een gemiddelde bezetting van 65%; over de volledige periode van de winteropvang waren er 625 effectiever overnachtingen tov de 960 bedden die maximaal mogelijk waren. De hoogste nachtbezetting bedroeg 8 bedden. (gedurende 9 nachten) De laagste nachtbezetting bedroeg 2 bedden. (gedurende 2 nachten) Deze laagste bezetting vond plaats in december, kort na de start van de winteropvang. Er werden in totaal 33 gele kaarten uitgereikt aan 21 diverse personen. 11 personen ontvingen een rode kaart en werden dus geschorst van het gebruik van de winteropvang voor een periode van 3 weken. In totaal werden er 12 rode kaarten uitgedeeld. De voornaamste reden van schorsing betreft het niet tijdig komen ophalen of afleveren van de elektronische sleutel. Het aantal geslapen nachten per persoon. De meeste gebruikers (39%) maakten voor een langere periode gebruik van de winteropvang (meer dan 10 nachten per maand). 31% verbleef tussen de 5 en 10 nachten per maand in de winteropvang. De meeste personen leerden de nachtopvang kennen via hun maatschappelijk werker bij het OCMW Roeselare. Ook via vrienden en andere gebruikers leerden de gebruikers de winteropvang kennen. De Politie kon ook doorverwijzingen doen naar de winteropvang. Er was echter geen enkele aanmelding via hen. Wanneer we kijken naar de trajecten naar de hulpverlening die de cliënten aflegden na de winteropvang zien we dat de meesten (42%) onder hen stappen ondernamen naar de hulpverlening toe. 42% onder hen werd kort na de winteropvang door het OCMW begeleid. Algemeen De nachtopvang bereikte 35 verschillende personen over een periode van 120 nachten. 2 De maand april wordt niet ingecalculeerd bij de cijfergegevens gezien de winteropvang over deze periode opgeschort was. 10

11 Bezetting December 2013 Januari Februari Maart Gemiddelde bezetting Aantal nachten bezetting Hoogste dagbezetting (8 beschikbare plaatsen) Laagste dagbezetting Niet beschikbare plaatsen - Kapot slot - Kapotte deur - Non-actief einde huur 60 % 69 % 65 % 68 % 148 (max. 248) 171 (max. 248) 144 (max. 224) 162 (max 240) x 3 dagen 1 x 7 dagen 1 x 3 dagen 1 x 14 dagen / / Doelgroep December 2013 Januari Februari Maart Aantal unieke personen Aantal vrouwen Aantal mannen Leeftijdscategorie jaar jaar jaar Aanmelding December 2013 Januari Februari Maart Aantal gekende cliënten (aantal cliënten die in begeleiding waren bij 8 van de 12 66% 13 van de 22 59% 12 van de 16 75% 10 van de % 11

12 het OCMW Roeselare op het moment van doorverwijzing naar de winteropvang) Aantal nieuwe dossiers (aanmelding via intake, geen lopend dossier 3 maand voorafgaandelijk) Aantal dossiers doorgestroomd naar AMW (van het aantal nieuwe dossiers) Aantal geweigerde cliënten - Niet voldoen aan criteria - Volzette opvang 4 34% 9 41% 0 4 van de 9 44% % 2 van de 4 50 % % 1 van de 3 33 % 0 0 Aantal nachten December 2013 Januari Februari Maart Meer dan 10 nachten gebruik 7 op % 7 op % 6 op % 4 op % Tussen 5 en 10 nachten gebruik 4 op % 9 op % 3 op % 3 op % Minder dan 5 nachten gebruik 1 op 12 8 % 6 op % 7 op % 6 op % Sancties December 2013 Januari Februari Maart Aantal gele kaarten (geldig gedurende 6 weken) Aantal rode kaarten (schorsing 3 weken)

13 6. BESLUITEN Volgende sterktes en zwaktes vormen de vertrekbasis voor de organisatie van de winteropvang De bezetting van de winteropvang ligt behoorlijk hoog, zeker als volgende zaken in overweging genomen worden: De voorbije winter vertoonde relatief zachte temperaturen. Daklozen kozen ervoor om hun huidig onderdak (kraakpand, matras bij vrienden of kennissen, ) niet op te geven voor die enkele nachten waarop ze beroep konden doen op de winteropvang De winteropvang werd voor de eerste maal georganiseerd in Roeselare en had nog niet veel bekendheid onder de dakloze populatie De organisatie van de winteropvang was niet laagdrempelig. Personen dienden zich eerst aan te melden aan het onthaal sociale dienst, dienden zich dan op een ander tijdstip aan te melden om de sleutel te komen ophalen en konden zich dan op een ander tijdstip naar de woning begeven. De manier van organisatie zorgde voor het uitreiken van veel sancties waardoor ook hier de laagdrempeligheid verloren gaat. De vraag naar structurele opvang voor dak-en thuislozen in de stad is opnieuw aan de orde. 2. De winteropvang werd in een recordtempo, amper op 1,5 maand tijd, op poten gezet waardoor de werking voornamelijk georganiseerd werd door het personeel van het OCMW Roeselare. De organisatie en werking ervan werd in de reeds bestaande dienstverlening van OCMW Roeselare ingebed. Dit duidt op een dynamische, flexibele en gemotiveerde projectgroep. De overtuiging dat een winteropvang de dak-en thuisloze populatie ten goede kwam, zorgde dat de organisatie een voldoende groot draagvlak had. 3. De inbedding van de winteropvang in de reeds bestaande hulpverlening van OCMW Roeselare, zorgde natuurlijk voor een bijkomende werklast. 4. De diverse locaties van de winteropvang, zorgden er ook voor dat de organisatie logistiek en facilitair moeilijk beheersbaar was. Logistieke hulp inzake de woningen, en het nodige materiaal, blijft verder nodig. 5. Het gebrek aan personeelsomkadering bij de begeleiding in de woningen, zorgde voor overlast en een hoog aantal sancties. De winteropvang werd georganiseerd in diverse woningen verspreid over Roeselare, en er werd geen begeleiding voorzien in de 13

14 woningen. De voornaamste punten van kritiek die er dan ook komen van toeleiders en gebruikers, hebben te maken met deze manier van organiseren. Er zal worden naar gestreefd om de volgende periode van winteropvang te organiseren in 1 woning te Roeselare. Alsook om begeleiding te voorzien bij de overnachtingen. 6. Voldoende geëngageerde beroepskrachten en vrijwilligers vinden wordt een uitdaging voor de komende maanden. 7. Een betere samenwerking en participatie met de volledige welzijnssector in Roeselare is aangewezen. Dit is een belangrijke voorwaarde om het project in de toekomst te kunnen verder zetten. Om het een gedragen project te laten worden door verschillende organisaties in Roeselare, dienen nog extra partners rond de tafel te zitten. Zo hopen we in de toekomst een samenwerking met CAW Midden West-Vlaanderen aan te gaan. 14