I n f o r m a t i e. J e u g d t e n n i s t / m 1 2 j a a r

Transcriptie

1 I n f o r m a t i e J e u g d t e n n i s t / m 1 2 j a a r TENNIS PROMOTOR NAJAARSWEG SK ENSCHEDE info@tennispromotor.nl

2 Inhoud 1. Inleiding 2. Ieder kind zijn eigen kleur 3. Competitie spelen 4. Het nut van aangepaste ballen en speelvelden 5. Rol van de ouders 6. Aspecten die voor kinderen frustrerend kunnen zijn 7. Het 'tennisconcept' door de ogen van een kind 1. Inleiding De afgelopen jaren heeft het TennisKids concept zijn intrede gedaan binnen de tennissport in Nederland. Veel tennisverenigingen en trainers hebben in meer of mindere maten al ingehaakt op dit concept. Er is de laatste tijd ook veel over TennisKids gepubliceerd door de KNLTB en met namen de nieuwe opzet van de jeugdcompetitie t/m 12 jaar. Veelal wordt TennisKids geassocieerd met hele jonge tenniskinderen (6-8 jaar) die kennis maken met tennis. Het TennisKids is echter een trainings- en wedstrijdmethodiek die van toepassing is op kinderen van 6 tot circa 12 jaar. Kort samengevat, de TennisKids methodiek is gebaseerd op het zoveel mogelijk 'onbewust vaardig worden' en het aanpassen van het tennisspel naar de fysieke, mentale en sociale mogelijkheden van een kind. Tijdens trainingen heeft het bewust aanleren van een bepaalde techniek of tactische oplossing d.m.v. herhalingen (trainer met ballenmand die continu ballen aanspeelt) plaatsgemaakt voor veel 'zelf spelen, zelf ervaren en zelf oplossingen bedenken'. Tennisleraren die recentelijk hun opleiding hebben gehad, zijn up-to-date in het gebruik van deze methodiek. Tennisleraren die hun opleiding ca. 5 of meer jaren geleden genoten hebben, zijn wellicht niet up-to-date maar kunnen zich bijscholen via een korte applicatiecursus vanuit de KNLTB. Of TennisKids dé methode is om kinderen op te leiden naar een top tennisniveau is nog de vraag. Maar dat de methodiek op recreatief niveau een positieve uitwerking heeft, is inmiddels wel bewezen. Kinderen beleven sneller meer plezier aan tennis. Simpelweg omdat het eerder lukt! Kinderen kunnen eerder het spel en dus wedstrijdjes spelen. Deze succesbeleving bepaalt in hoge mate of een kind zich langdurig aan de tennissport wil binden. Hoe nu verder? Hoe kan een tennisvereniging het beste meeliften op het TennisKids concept? Hoe integreer je het binnen het jeugdbeleid zodat jeugdleden zich zo lang mogelijk binden aan de vereniging? Wat zijn de organisatorische veranderingen. Hoe verzorg je de communicatie naar kinderen en ouders? Wat is de rol van de trainer? Hoe relateert de methodiek tot prestatief tennis? Kortom, allemaal vragen waar eens goed over nagedacht moet worden. Door de methodiek en de gevolgen voor de jeugdcompetitie samen te vatten in dit document hopen wij u alvast op weg te helpen. 1

3 2. Ieder kind speelt in een eigen kleur Fase / Leeftijd Rood Oranje Groen Geel Alle tenniskinderen in Nederland t/m 12 jaar spelen in een eigen 'kleur'. De kleur waarin een kind speelt, is afhankelijk van leeftijd en vaardigheden. De ballen en het formaat speelveld worden daarop geleidelijk aangepast van "zachtere ballen op een klein speelveld" naar "minder zachte ballen op een groter speelveld", tot het moment dat een kind in staat is met reguliere tennisballen op een volledige tennisbaan te tennissen. Voor alle vormen van competitie en toernooien 'onder auspiciën' van de KNLTB gelden dezelfde regels. Rood Dit zijn kinderen in de le eftijd van ca. 6 t/m 9 jaar. Ze spelen met een rood/gele bal en het speelveld is ter grootte van een service vak inclusief tramrails of kwart veld in de breedte. Zodra kinderen 8 jaar zijn is het mogelijk om over te gaan naar een oranje baan. Dit hoeft echter niet. Als kinderen nog niet toe zijn aan een oranje baan is het mogelijk om op de rode baan te blijven spelen. Oranje Dit zijn kinderen in de leeftijd van 8 t/m 11 jaar. Ze spelen met een oranje/gele bal en het speelveld is ¾ van het reguliere enkelspelveld. Veel kinderen beginnen op een latere leeftijd en dus is het goed dat er de mogelijkheid blijft bestaan dat die kinderen t/m 11 jaar in oranje spelen. In de praktijk kunnen dus oranje kinderen van 8 jaar tegen meer beginnende oranje kinderen van 11 jaar spelen. 2

4 Groen Dit zijn kinderen in de leeftijd van 10 t/m 12 jaar. Ze spelen met een groen/gele bal op de volledige lengte van een reguliere tennisbaan. Het is alleen mogelijk om met een (reguliere) gele bal te spelen als kinderen deelnemen aan de Jeugd Ranglijst Toernooien. 3. Competitie spelen Om het tennisspel goed onder de knie te krijgen is het spelen van wedstrijden een belangrijk element. Wat kinderen leren tijdens de tennisles proberen ze toe te passen in een wedstrijd. Spelenderwijs ontwikkelen ze steeds meer spelinzicht maar vooral ook de nodige mentale en sociale vaardigheden zoals: goed je best doen, goed omgaan met winst en verlies en respect tonen voor je tegenstander(s) en teamgenoten. Op jonge leeftijd is het sociale aspect erg belangrijk. Het hebben van vriendjes en vriendinnetjes bij tennis speelt een belangrijke rol bij het creëren van een optimale sportomgeving. Tijdens de jeugdcompetitie spelen kinderen daarom in teamverband. Samen met hun tennisvriendjes en vriendinnetjes spelen ze voor hun tennisvereniging. Welke competitie kinderen ook spelen, het uitgangspunt van het systeem is dat kinderen zo vroeg mogelijk het complete spel kunnen spelen. Dus met ingrediënten zoals initiatief nemen, verdedigen, zelf een punt maken door bijvoorbeeld naar het net te gaan of een winnende bal vanaf de achterlijn te slaan. Als het spel compleet gespeeld wordt is de beleving van het kind het grootst en ontstaat er de behoefte om tijdens de tennisles bepaalde technieken te leren. Kinderen zien het nut van het aanleren van bepaalde technieken/bewegingen omdat er een verbinding ontstaat met 'hun spel'. Hoe geef ik me op voor competitie Om deel te kunnen nemen aan de jeugdcompetitie moet het kind lid zijn van een tennisvereniging. Neem contact op met de 'Functionaris TennisKids' van jouw tennisvereniging. Alleen deze functionaris kan het kind aanmelden voor de jeugdcompetitie. Meestal neemt de functionaris of tennisleraar van jouw vereniging zelf al contact op met de kinderen of ouders voor deelname aan de jeugdcompetitie. Kortom, voor vragen m.b.t. de jeugdcompetitie kun je altijd ook bij je eigen vereniging of tennisleraar terecht. De Rood competitie (World Tour Rood, zondagochtend) Wanneer en waar De competitie bestaat uit negen speelweken. Er wordt iedere eerste zondag van de maand gespeeld, behalve in de maanden december, januari en februari. De competitie vindt plaats op een vereniging in uw regio. Als uw vereniging "host vereniging" is, speelt uw kind ook een aantal keer op uw eigen vereniging. 3

5 Teams In Rood wordt gespeeld in teamverband en teams bestaan uit 2-12 spelers. Telling Kinderen spelen korte wedstrijden tot de 7 punten. Wie het eerst 7 punten heeft, is de winnaar. Tijdsduur In Rood duurt een competitiewedstrijd maximaal 1,5 uur. Tussendoor is het mogelijk dat een kleine pauze wordt ingelast. Bij een aanvangstijd van 9.00 uur is het dus mogelijk om rond 11 uur met het gezin nog verder te genieten van de vrije zondag. De Oranje competitie (World Tour Oranje, zondagochtend) Wanneer en waar De competitie bestaat uit negen speelweken. Er wordt iedere eerste zondag van de maand gespeeld, behalve in de maanden december, januari en februari. De competitie vindt plaats op een vereniging in uw regio. Als uw vereniging "host vereniging" is, speelt uw kind ook een aantal keer op uw eigen vereniging. Teams In Oranje wordt gespeeld in teamverband en teams bestaan uit 2-8 spelers. Telling Kinderen spelen "best of three" tie-breaks tot de 7 punten. Een tiebreak moet met 2 punten verschil gewonnen worden. Wie het eerst 2 tie-breaks wint heeft gewonnen. Tijdsduur In Oranje duurt de competitiewedstrijd ongeveer 2,5 uur. Dat betekent op zondag dus een kleine zondagochtend. De Groen competitie (woensdagmiddag competitie) Wanneer en waar De competitie bestaat uit een voorjaar en najaar competitie en wordt op woensdagmiddag gespeeld. In het voorjaar vindt de competitie plaats in de maanden april, mei en begin juni. In het najaar in de maanden september, oktober en begin november. Beide competities bestaan uit 7 speelweken. De competitie vindt plaats op een vereniging in uw regio. Er worden uit- en thuiswedstrijden gespeeld zodat een aantal van de wedstrijden op uw vereniging plaatsvinden. Teams In Groen wordt gespeeld in teamverband en teams bestaan uit 4 spelers. Telling Kinderen spelen sets tot 4 games en je moet met 2 games verschil winnen. Bij 4-4 wordt er een tie-break gespeeld tot de 7 punten gespeeld. De tie-break moet je ook met 2 punten verschil winnen. Wie het eerst 2 sets wint heeft gewonnen. Bij 1-1 in sets spelen we een beslissende tiebreak tot de 7 punten, welke opnieuw met 2 punten verschil gewonnen moet worden. Tijdsduur In Groen duurt de competitiewedstrijd ongeveer 3 uur, maar is afhankelijk van de duur van de wedstrijden. De wedstrijden beginnen meestal rond uur. Bij verenigingen waarvan veel kinderen een continu rooster op school hebben, kunnen de wedstrijden wat later op de middag beginnen. 4

6 Als je een competitiedag niet kunt spelen Het competitiesysteem in Rood en Oranje is zeer flexibel opgezet. Natuurlijk hopen we op elke wedstrijddag op zoveel mogelijk deelname. Maar mochten kinderen door bijvoorbeeld vakantie, ziekte of de trouwdag van opa en oma niet mee kunnen doen, dan levert dat geen problemen op voor de competitiewedstrijd. Het is dus mogelijk om de ene maand in een team met 7 spelers te komen en de volgende maand met 5 spelers. De Groen competitie is iets 'minder vrijblijvend'. Elke team moet met minimaal 4 spelers aanwezig zijn, anders kan een onderlinge wedstrijd niet volledig gespeeld worden. Om eventuele verhinderingen van spelers binnen een team op te vangen, is het verstandig om minimaal 5 spelers in een team op te nemen en te rouleren. 4. Het nut van de aangepaste ballen en speelvelden Uitgangspunt is dat de kinderen zo snel mogelijk een vorm van tennis spelen. Vervolgens leert het kind vanuit dit spel beter te tennissen. Dit is totaal anders dan vroeger. Voorheen probeerden we de speler aan het spel aan te passen. Nu is dat omgedraaid: het spel wordt aangepast aan de vaardigheden van het kind. De moderne materialen helpen ons hier enorm bij. Denk aan kleinere rackets, kleinere banen en eenvoudigere spelvormen. Zachter is trager Het is voor jonge kinderen lastig in te schatten waar de bal precies terecht komt en het kind is nog niet zo goed in het verplaatsen van het lichaam naar de juiste positie. Daarom gebruiken we minder snelle of beter gezegd tragere ballen. Het kind krijgt hierdoor meer tijd voor de voorbereidingen om de bal terug te slaan. De bal wordt stapsgewijs steeds sneller passend bij de fase waarin het kind speelt: een rood, oranje of groen gekleurde bal. Zachter is lager Om jonge kinderen te laten tennissen met reguliere harde ballen is niet verstandig. Deze ballen stuiteren te hoog waardoor de raakpunten tijdens de slag ook te hoog komen te liggen. Dit is niet bevorderlijk voor het aanleren van de juiste techniek. Daarnaast zijn reguliere harde ballen ook te zwaar. Met de kleine spieren en dunne armen is het voor kinderen bijna niet te doen zulke ballen terug te slaan. Zachtere ballen stuiten lager en zorgen ervoor dat kinderen ballen kunnen slaan op een hoogte die ze wel beheersen. Zachter is korter Hoe zachter de bal, hoe lastiger het is om de bal ver weg te slaan. Als kinderen op een rode baan spelen (speelveld ter grootte van een servicevak met tramrails), is het belangrijk dat ze een volledige beweging maken als ze de bal diep in het veld willen spelen. Eigenlijk precies als bij volwassenen wanneer zij de bal achter in het reguliere speelveld slaan. Een harde bal vliegt geheid over de rode baan als een kind de volledige beweging maakt. Het kind wil dit niet (want het slaat uit) en gaat zijn beweging 'inhouden', wat beperkend werkt op de ontwikkeling van de juiste techniek. Naarmate een kind groter, krachtiger en vaardiger wordt, zullen we steeds minder zachte ballen gebruiken tot het moment dat een kind in staat is de reguliere harde bal te controleren. De race naar de baseline 'Het gaat goed met Emma want zij is acht en speelt al vanaf de baseline' en 'Mijn Thomas speelt al met een groot racket'. Dit zijn opmerkingen die we regelmatig langs de banen horen. Toch is het niet goed om jonge kinderen zo snel mogelijk vanaf de baseline, of op een hele tennisbaan te laten spelen. Hieronder een aantal belangrijke redenen. 5

7 Waar komt de bal? In de jongste fase (Rood) is het voor kinderen heel lastig in te schatten waar de bal precies terecht komt. De belangrijkste reden waarom kinderen (nog) niet goed heen en weer kunnen spelen, is dat ze niet goed zijn in het ontvangen van de bal. Het slaan van de bal gaat ze beter af. Met de jaren neemt de visuele ontwikkeling van een kind toe en daarmee ook het inschattingsvermogen. Tot die tijd is het belangrijk dat ze een kleinere afstand moeten overbruggen. Kleine benen, grote afstand Met kleine benen is het echt moeilijk de hele baan te belopen. Topspelers nemen gemiddeld 3,4 stappen om een bal te slaan. Kinderen in de Rode en Oranje kleur nemen gemiddeld als 3,7 stappen voordat ze de bal raken. Met andere woorden: jongen kinderen moeten op de juiste baan staan. Aanleren van de complete vorm van het tennisspel Veel kinderen kunnen vanaf de baseline misschien best een rally spelen. De vraag is welk type spel ze spelen? Stel je eens voor dat jij, als volwassene op een baan staat die net zoveel groter is voor jou als een hele baan voor een kind in Rood. Jouw speelveld heeft dan de breedte van een volledig veld en de lengte is wel drie tennisbanen! Gevolg is dat je alleen hoge en verre ballen kunt slaan om überhaupt over het net te slaan. Dit zie je ook terug bij kinderen die te vroeg op een hele baan spelen. Ze leren de complete vorm van het tennisspel niet goed. Bijvoorbeeld het slaan van winners, oplopen naar het net, of het volleren is op een te grote baan bijna onmogelijk. Juiste baan daagt uit De juiste baan zorgt ervoor dat kinderen de complete vorm van het tennisspel spelen. Ze slaan niet alleen vanaf de baseline, maar versnellen, vertragen, vallen aan en verdedigen. Ze laten de tegenstander lopen en gaan naar het net om punten te winnen. Winners slaan en volleren vinden kinderen wel leuk om te doen en te leren. Met andere woorden: Door te vroeg op een te grote baan te spelen ontneem je een kind ook veel plezier in het spel. Tennis is gaaf... op de juiste baan Tennis is gaaf mits je het compleet kunt spelen. Dit kan alleen op de juiste baan. De vraag is dan ook: 'wat kun je op een grote baan NIET' in plaats van 'wat kun je op een grote baan WEL'. 5. Rol van de ouders Het is als ouder soms niet makkelijk om je eigen kind goed te begeleiden en ondersteunen tijdens een sportwedstrijd. De rol die je hierbij als ouder speelt, heeft grote invloed op de beleving van het kind. Hieronder geven wij nuttige informatie om de tennisontwikkeling van uw kind te begrijpen en een aantal tips om uw kind zo goed mogelijk te ondersteunen. Zorg dat je kind de belangrijkste is Ga in eerste instantie uit van je eigen kind. Is het kind niet erg prestatief ingesteld dan is dat zo. Is het kind nog een beetje snel afgeleid, dan is dat ook niet erg. Word je kind nog geen kampioen van de club? Ook dan kan het uiteindelijk nog steeds Roland Garros winnen. Er zijn ouders die hun eigen sportmotivatie spiegelen aan het kind. Of datgene wat ze zelf niet zijn geworden verwachten van hun kind. De algemene consensus onder tennisleraren en scouts in Nederland en buitenland is dat bij een kind jonger dan 10 jaar niet te voorspellen is hoe ver het kind in tennis zal komen. Er is wel iets te zeggen over de potentie maar niets over het eindniveau. Creëer de juiste omgeving Kinderen worden enorm beïnvloed door hun omgeving. De juiste omgeving is dus bijzonder belangrijk. Twee dingen worden daarbij vaak genoemd. Er moet in een jeugdsportomgeving geen 6

8 sprake zijn van FEAR. Hiermee bedoelen we dat een sportomgeving een veilige omgeving moet zijn waarbij je kind niet bang is om te 'falen' en waarbij mislukken meer een mogelijkheid is om iets te leren. Het tweede belangrijke element is dat een sportomgeving FAIR moet zijn. Dus een eerlijke omgeving met eerlijke kansen. Zorg er dus voor dat je kind in een dergelijke sportomgeving kan sporten en zich optimaal kan ontwikkelen als sporter. Begrijp het leerproces Het leerproces kan heel frustrerend zijn. Vaak worstelen kinderen een paar weken met een bepaalde vaardigheid en dan hebben ze die plotseling onder de knie. Het tegenovergestelde gebeurt ook: soms hebben ze een vaardigheid meteen door en gaan ze snel verder met een veel moeilijkere vaardigheid. Er zijn vele factoren die van invloed zijn op het leertempo en sommige daarvan kun je niet goed controleren of beïnvloeden. Als volwassenen vergeten we wel eens hoe moeilijk het is om iets nieuws te leren; in ons dagelijks leven houden we ons immers meestal bezig met ons werk, waar we dingen doen waar we doorgaans al goed in zijn. Wees geduldig. Zolang je kind vooruitgaat en plezier beleeft, is het beste wat je kunt doen je positief opstellen en je kind aanmoedigen. Laat je kind spelen Kinderen leren enorm veel van spelen. Door het tennisspel vaak te spelen, krijgen kinderen door waar het bij tennis eigenlijk om gaat. Vanuit het spel ontstaat weer een behoefte om het spel beter of slimmer te spelen. Dit kun je leren in de tennistraining. Een goede jeugdtrainer maakt ook altijd de verbinding met de wedstrijdjes van de kinderen. 6. Aspecten die voor kinderen frustrerend kunnen zijn Voor jonge kinderen is het nog lastiger om de essentie van het spel te snappen en op een goede manier om te gaan met de verschillende kenmerken van onze sport. Hieronder volgen vijf dingen die tennis voor kinderen frustrerend kunnen maken: Het is nooit voorbij voordat het voorbij is Sta je 4-0 voor bij voetbal dan geeft dat een gevoel van rust en duidelijkheid. In tennis zegt de stand niet altijd alles en geeft dus een vorm van onrust. De wedstrijd is pas voorbij als de laatste bal geslagen is. Bij voetbal is de wedstrijd vaak al eerder 'gespeeld'. Wedstrijden hebben geen tijdslimiet Tenniswedstrijden kennen een open einde. Dit betekent dat je je de ene keer moet instellen op een wedstrijd van 45 minuten maar dat een wedstrijd net zo makkelijk twee uur kan duren. Hoe goed was de prestatie eigenlijk? Hoe goed was je nu precies als je hebt gewonnen? Bij zwemmen zwem je een bepaalde tijd, bij hoogspringen spring je een bepaalde hoogte. Bij tennis is dat niet zo en dus krijgt het kind geen direct beeld of het beter is geworden. We kennen allemaal de beelden van de finish van een marathon winnaars bij de finish. Wat een geweldig positieve sport is dat toch. Als een kind nog niet veel begrijpt van aspecten als 'inzet', 'mogelijkheden' of 'optimaal resultaat' wordt verlies best hard. Een kind kan dit nog slecht nuanceren. Je kan meer punten winnen en toch verliezen Dit is voor volwassenen een mooi fenomeen in tennis maar voor kinderen bijzonder lastig. Ook kun je veel punten achter elkaar winnen en vervolgens weer een tijd veel punten verliezen. Hier moet je maar tegen kunnen. 7

9 7. Het 'tennisconcept' door de ogen van een kind Wedstrijdresultaat vs. de eigen prestatie Als je je eigen 'volwassen' tennisprestatie eens analyseert dan zal je tot de ontdekking komen dat deze analyse niet alleen het wedstrijdresultaat bevat. 'Ik kon het opbrengen om tijdens de wedstrijd van strategie te veranderen', 'de kans dat ik deze wedstrijd zou winnen was klein maar ik heb er het optimale uitgehaald' of 'ik heb echt de hele wedstrijd alles gegeven' zijn typisch volwassenen dingen. Het kinderbrein kan dit soort ingewikkelde concepten nog niet aan. Dus pakt het kind datgene wat het wel kan begrijpen... het eindresultaat. Ik heb gewonnen met..., of ik heb verloren met... Uitkomst is volledig afhankelijk van de eigen prestatie Kinderen hebben de neiging te denken dat de uitkomst volledig van hunzelf afhankelijk is. Het is dus hun schuld als ze verliezen. Dus als ik verlies, is dat mijn eigen schuld. De wereld is nog niet dusdanig geopend dat de tegenstander voor hun idee hier een rol in speelt. Dit maakt het ook begrijpelijk waarom kinderen soms zo emotioneel reageren bij verlies en zo extreem blij zijn bij winst. Hoe frustreer je een kind het meest? De grootste kans om kinderen met tennis te frustreren door ze zo snel mogelijk de eind vorm te laten spelen. Een volledige wedstrijd vanaf de achterlijn op een hele tennisbaan en bij voorkeur om een mooie grote prijs in het verschiet. Maak het tennis zo belangrijk mogelijk met alle toeters en bellen die we maar kennen. Zet opa's en oma's, ooms en tantes in om kinderen het idee te geven dat het super belangrijk is wat ze doen. Laten we meteen de vinger op zere plek leggen. Kinderen zij geen mini volwassenen en moeten de hierboven beschreven zaken stapsgewijs leren. Het winst/verlies concept wordt niet in een keer aangebracht. Dit moet met kleine stappen worden geïntroduceerd en passen bij de ontwikkelingsfase waar het kind zich op dat moment in begeeft. Hierbij verschilt de ontwikkeling van dit element van tennis niet van de ontwikkeling van een forehand of van een backhand. Ook die zal een kind stapsgewijs aanleren, passend bij het fysieke en verstandelijke vermogen van het kind op dat moment. Bron: Tennis Promotor, KNLTB 8