Over duiven kraaien en meeuwen Verkondiging in de Emmaüskerk op 2 februari 2014.

Transcriptie

1 Over duiven kraaien en meeuwen Verkondiging in de Emmaüskerk op 2 februari Lezing: Matteüs 5: 1-12 Maar als hij die scharen ziet klimt hij het bergland in; als hij gaat zitten komen zijn leerlingen tot hem. 2 Toen heeft hij zijn mond geopend en hen onderricht; hij heeft gezegd: 3 zalig de armen van geest (Ps. 34,19), want van hen is het koninkrijk der hemelen; 4 zalig wie treuren, want zij zullen worden getroost (Jes. 61,2-3); 5 zalig de zachtmoedigen, want zij zullen de aarde beërven (Ps. 37,11); 6 zalig wie hongeren en dorsten naar de gerechtigheid, want zij zullen worden verzadigd; 7 zalig de barmhartigen, want zij zullen erbarming ondervinden, 8 zalig de reinen van hart (Ps. 24,4; 51,12), want zij zullen God zien; 9 zalig wie vrede sluiten, want zij zullen zonen van God genoemd worden; 10 zalig wie worden vervolgd vanwege een rechtvaardige zaak, want van hen is het koninkrijk der hemelen; 11 zalig zijt ge wanneer ze u zullen beschimpen en vervolgen en al wat boos is zullen zeggen, tegen u vals getuigend vanwege mij; 12 verheugt u en jubelt, want in de hemelen is uw loon groot; zó immers hebben ze de profeten vóór u vervolgd! tweede lezing: de zaligsprekingen naar "Het verhaal gaat" (blz. 200) van Nico ter Linden O, het geluk van de armen van geest. (..) Zij verwachten alles alleen van God. Innerlijk vrij zijn zij en daardoor open en ontvankelijk voor Zijn Koninkrijk (..) Gezegend zij die niet krampachtig hun droefenis ontvluchten. Zalig zij die aanvaarden dat wij in een onvolmaakte wereld wonen en dat neerslachtigheid en leed bij het leven horen. Zalig zij die zich voor hun verdriet niet schamen en zich voor het verdriet van een ander niet afsluiten. Gezegend en geliefd zij die een dunne huid hebben. Zalig zij die lijden aan het onrecht in de wereld en die toch doen wat de hand vindt om te doen. Zalig de treurenden, want alleen zij kunnen vertroost worden. God zelf zal hun de tranen van de ogen wissen. Zo kunnen zij nu al getroost leven. En anderen troosten. Zalig zij die door hun innerlijke kracht zo krachtig zijn, dat zij ervan afzien geweld met geweld te beantwoorden. Zij zullen de aarde be-erven. Verleden week zondag liet Paus Franciscus bij het Angelus, - het middaggebed twee vredesduiven los, samen met twee kinderen uit Oekraïne,

2 dat reusachtige land waar een groot deel van de bevolking in opstand is gekomen tegen de regering Yanukovich. Twee vredesduiven boven het plein van de Sint Pieter als teken van de hoop dat het geweld niet de overhand zal krijgen in dit slepende conflict over de koers van het land. Maar de duiven vliegen nog nauwelijks of een zwarte kraai probeert er één te grazen te nemen. En het tweede exemplaar gaat het direct al een stuk slechter af, een meeuw krijgt hem te pakken en brengt het schade toe aan zijn mooie witte verendek. Hoe het verder met de vredesduiven is afgelopen weten we niet. Hoe het met het vinden van een vreedzame oplossing in Oekraïne zal gaan weten we ook niet. Maar één ding is zeker we hoeven ons geen illusies te maken. Als er grote belangen op het spel staan dan gaat het er in deze wereld maar al te vaak keihard aan toe. En in het echte spel van geld en macht worden de vredesduiven maar al te vaak aangevallen door boosaardige snavels, die krijsen en pikken en die het gebed om vrede en recht overstemmen en smoren. In christelijke gemeente zijn wij gewoon telkens weer, ondanks alle kraaien en meeuwen, ondanks alle gekrijs en de scherpe snavels om ons heen, als het ware vredesduiven op te laten. Vanmorgen ook weer. Met de kinderen zongen we over de droom van God. Die droom van God die lijkt een beetje raar. Een wolf ligt bij de schapen en ze spelen met elkaar. En ook de lezing van vanmorgen - waar de liederen ook een bewerking van zijn geven dat beeld van de treurenden, de zuiveren van hart, de zachtmoedigen en vredestichters, de vervolgden dat zij vanuit de hemel worden gezien en dat er voor hen een groot loon klaar ligt. Tegen alle kraaien en meeuwen in, blijft die christelijke gemeente dat maar bidden, belijden, zingen. Tegen alle wereldmachten en krachten in. Tegen beter weten in. Tegen onze eigen wanhoop in. Want wie hoopt er nu eigenlijk nog op begrip, recht, samenwerking, vrede in Syrië, Thailand, Nigeria? Tegen onze eigen vermoeidheid en moedeloosheid in blijven we die kleine vlam van hoop koesteren hoe hard de tegenwind ook is. Misschien kunnen de woorden van Jezus, op de berg gesproken, ons helpen die hoop te koesteren, te bewaren. Want ondanks hun haast wereldvreemde toon - die zo kwetsbaar lijkt als de vredesduifjes van Franciscus zit er toch ook een grote dosis realisme in die woorden van Jezus. Immers in deze zaligsprekingen wordt niet gezegd dat de problemen van de treurenden, de zachtmoedigen en de vredestichters nu al opgelost zijn.

3 Zij zúllen getroost worden, zij zullen het land bezitten, zij zullen verzadigd worden, en zij zullen barmhartigheid ondervinden, zij zullen God zien en zij zullen kinderen van God genoemd worden. Het zal zo zijn, ooit, het staat nog uit, het is een belofte. Maar hun verdriet blijft nu knagen, hun zachtmoedigheid blijft kwetsbaar, hun dorst naar gerechtigheid zal niet direct gelest worden. Ik moet denken aan een gesprek deze week met iemand met depressieve klachten. In een depressie ben je helemaal alleen. Je hebt het gevoel dat niemand je kan bereiken, dat niemand je kan helpen. Het is het zwartste zwart dat je omgeeft, geen sprankje hoop. Maar in déze depressie, zo kwam in dat gesprek ter sprake, was er nog wel één ding dat houvast gaf, namelijk de wetenschap: het gaat ooit over. De depressie, de wanhoop zal ooit weer wijken. Het licht zal ooit weer binnenkomen. Daarmee was de depressiviteit, die ellendige eenzaamheid niet over. Niet weg. Maar die hoop, die zekerheid van het verwachte ooit zal het over zijn, het verwachte licht, gaf mijn gesprekspartner wel een bepaalde zekerheid om verder te kunnen. Zo gaat het bij depressieve klachten natuurlijk lang niet altijd. Het gaat me ook alleen maar om het beeld: in het diepste verdriet zalig de treurenden, onder het juk van de hardheid van de macht zalig de zachtmoedigen, in het schrijnende onrecht zalig die hongeren en dorsten naar gerechtigheid Juist daar mag je, kan je de hoop koesteren - zegt Jezus dat het ooit helemaal anders zal zijn. Dat het over gaat. Dat er een eind komt aan het zwartste zwart. De grootste eenzaamheid. Dat het ooit zal zijn dat jij getroost wordt, dat jij het land zal bezitten. Er komt een eind aan: ooit, houd goede moed. Zo kunnen die woorden van Jezus moed geven om vol te houden ook al staat er een harde tegenwind in je leven, ook al is er veel onzekerheid en kilte in de maatschappij. Maar daarnaast is er nog iets opvallends aan de woorden van Jezus: zowel de eerste als de laatste zaligspreking staat juist niet in de toekomende tijd. Gelukkig wie nederig van hart zijn, want voor hen ís het koninkrijk der hemelen en de laatste: Gelukkig wie vanwege de gerechtigheid vervolgd worden, want voor hen ís het koninkrijk der hemelen. Al die beloften, al dat ooit zal het zijn, van de andere zaligsprekingen staat tussen de haken, de boeksteunen van het koninkrijk van God, het Koninkrijk der hemelen dat is hetzelfde dat er nu al voor de nederigen van hart ís, dat er nu al voor de vervolgden is. Zoals dat ook heel vast en zeker staat bezongen in Psalm 10 bijvoorbeeld. Daar lezen we: U Heer, verhoort de wens van de nederigen, U bemoedigt hen en luistert met aandacht,

4 u doet recht aan wezen en verdrukten. Geen mens kan hen nog uit het land verjagen. (psalm 10: 17 18). Hier wordt een werkelijke situatie bezongen: zo is het. God, de hemel, is hier en nu bij de nederigen, de wezen en verdrukten. Zijn bemoediging en aandacht zijn een feit, zijn recht en bescherming zijn er daadwerkelijk. De hemel komt de aarde tegemoet, in het hier en nu. Dit koninkrijk der hemelen, die goddelijke werkelijkheid is er bij, staat garant, is met volle inzet present. Die twee boeksteunen van het er is staan om de beloften van ooit zal het zijn heen. Er is naast wat nog komt ook al een hier en nu. Jezus zegt daarom ook in evangelie naar Matteüs: (..) wanneer ik door de geest demonen uitdrijf, dan heeft dus het koninkrijk van God jullie bereikt (Mt 12:28). Het Koninkrijk van God is onder jullie zegt vooral het evangelie naar Lucas (17:21) Neen, niet altijd. Neen, niet volledig. Maar wel bij die nederigen van hart, wel bij die vervolgden. Zij hebben blijkbaar de juiste bril op om het te zien en wij mogen door het evangelie - met hen meekijken. O, het geluk van de armen van geest. (..) Zij verwachten alles alleen van God. Innerlijk vrij zijn zij en daardoor open en ontvankelijk voor Zijn Koninkrijk (..) omschrijft ds. Nico ter Linden dat wonder van het open staan voor de tekenen die er zijn. En voor de tekenen die we dan ook nu al mogen doen. Want als het Koninkrijk al zó dichtbij is, dan kunnen wij ook het komen van dat Rijk al voorproeven, voorspelen, voordoen. De zekerheid van Gods nabijheid, van de nabijheid van de hemel op aarde maakt dat we al in de beweging van Gods aandacht kunnen gaan meedoen. Zalig zij die lijden aan het onrecht in de wereld en die toch doen wat de hand vindt om te doen. Zalig de treurenden, want alleen zij kunnen vertroost worden. God zelf zal hun de tranen van de ogen wissen. Zo kunnen zij nu al getroost leven. En anderen troosten. Door de nabijheid van God, komt er iets op gang. In dat vertrouwen durven mensen steeds weer - samen met Franciscus en al die andere mensen van goede wil vredesduiven op te laten ondanks alle risico s, ondanks alle tegenslagen. En elke zondag vragen we daar ook in onze diensten aandacht voor. Vanmorgen door te wijzen op een klein project van Kerk in Actie in Noord-India. Daar zal Henry de Gooijer straks heel kort iets over vertellen. Nee, ook dat project, ook dat teken zal niet alle moeite van het leven in armoede daar in Noord-India wegnemen. Daar is het misschien ook allemaal te zwak voor. Net zo zwak als die treurenden, die zachtmoedigen uit de zaligsprekingen. Maar juist in zwakte, juist in de gesteldheid van de nederigen van hart, van de vervolgden, valt Gods nabijheid te lezen. Tegen alle kraaien en meeuwen van deze wereld in. Voortgaan. Want - zegt de apostel Paulus:

5 de dwaasheid van God is wijzer dan de mensen, en de zwakheid van God is sterker dan de mensen (I Kor 1:25). Amen.