Windenergie in het algemeen Samenvattende vraag Antwoord

Transcriptie

1 Op 27 en 29 maart hebben twee informatiebijeenkomsten plaatsgevonden voor de inwoners van de gemeente Aa en Hunze en Borger-Odoorn over de windmolenopstellingen in het Noordelijk deel van de Veenkoloniën. Tijdens deze avonden en via de website konden mensen hun vraag, opmerkingen en suggesties aan de stuurgroep Windenergie kenbaar maken. Hiervan hebben 125 mensen gebruik gemaakt. De vragen zijn in onderliggend document zoveel mogelijk gerubriceerd Het document wordt na vaststelling door de stuurgroep Windenergie gepubliceerd op de website. Tevens wordt dit document gestuurd aan de mensen die een antwoordkaart hebben ingevuld. Windenergie in het algemeen Samenvattende vraag Antwoord Geen windmolens. Nul-optie. Zet ze niet. Geen windmolens in Tweede Exloërmond. Geen windmolens in Drenthe. Zie van het windmolenplan af. Windturbines elders plaatsen. Drenthe is groter dan de achtertuin bij Stadskanaal. Hier is geen plaats voor het grootste windpark van Nederland Waarom moeten vier Drentse gemeenten de lasten dragen? Waarom moeten de Drentse Veenkoloniën zoveel veel bijdragen? Nu duidelijk hoe stom het is geweest dat Is Drenthe wel geschikt voor windenergie? En waarom moeten deze windmolens juist in de Veenkoloniën komen? Het Rijk wil dat in 2020 veertien procent van alle opgewekte energie afkomstig is van duurzame bronnen. Een van die bronnen is windenergie op land. Met de twaalf provincies is afgesproken dat zij gezamenlijk 6000 MW windenergie mogelijk gaan maken in Windenergie is op bijna alle plekken in Nederland mogelijk. Nederlanders maken al eeuwenlang gebruik deze vorm van energie. Gedeputeerde Staten vinden dat windenergie beperkt mogelijk is in de provincie. Voor Drenthe betekent dat in 2020: MW gerealiseerd moet zijn. De Drentse staten hebben met het vaststellen van de Omgevingsvisie (2010) ingestemd met het opwekken van windenergie en daarbij Zuidoost-Drenthe en de Veenkoloniën

2 2 een zoekgebied voor grootschalige windenergie aan de provinciale omgevingsvisie is toegevoegd Onderzoek de argumenten tegen windenergie. Waarom niet aan de grens met Duitsland? Zo nodig windpark Delfzijl uitbreiden. Windmolens kunnen beter in de Randstad worden geplaatst. Geen windmolens in de Veenkoloniën maar aan de kust. Zet windmolens maar op zee. Waarom geen windmolens in de Noordzee? Onderzoek naar windenergie op zee afwachten. Andere vormen van duurzame energie Samenvattende vraag aangewezen als zoekgebied. Vanuit Drents perspectief bezien is het zoekgebied, vanwege het open en robuuste karakter en de verbinding met grootschalige landbouw, het meest geschikte gebied voor windenergie. Daarmee is de keuze voor windenergie in Drenthe vastgelegd. In het kader van de Gebiedsvisie windenergie Drenthe wordt deze keuze uitgewerkt. De provincie Drenthe en de gemeenten Aa en Hunze en Borger-Odoorn zijn van mening dat de twee RCR- (Rijkscoördinatie- regeling) aanvragen te grootschalig zijn voor het betreffende gebied. Antwoord Het moet een zuivere discussie over duurzame energie in zijn geheel zijn/worden. Zonne-energie en bioraffinage bij de bron zijn betere alternatieven dan windenergie. Zonne-energie en biovergisting. Zonne-energie en biomassa maken een enorme ontwikkeling door. Zonne-energie zal windenergie snel inhalen. Waarom niet meer gericht op zonnecellen? De beste optie: geen windenergie maar zonnepanelen. Welke andere vormen van duurzame energie zijn mogelijk in Drenthe en waarom kiest Drenthe nu voor windenergie? De doelstelling is om in 2020 veertien procent van de energie duurzaam op te wekken. Dat kan met behulp van de zon, biomassa, bioraffinage, aardwarmte, warmtekoudeopslag én wind. Om het gestelde doel te halen moeten overheden alle zeilen bijzetten. Zonder windenergie kan de doelstelling van veertien procent duurzame energie in 2020 niet gehaald worden. Voor heel Nederland gaat het om MW aan windenergie op het land, in De provincie gaat maximaal 280 MW mogelijk maken in Drenthe. Het is geen kwestie van windenergie of andere vormen van duurzame energie. De Drentse politiek steunt ook andere vormen van duurzame energie. Zo stimuleren provincie en Drentse gemeenten al langer

3 3 Windenergie = gewin voor enkeling. Zonne-energie = gewin voor iedereen. Nieuw plan maken voor combinatie van wind- en zonne-energie. Zonne-energie uit de Sahara. Wacht op een betere vorm van energieopwekking (zonne-energie). Andere vormen van duurzameenergieopwekking eerst maximaal benutten voordat windmolens worden geplaatst. Begin met zonnepanelen. Windenergie is als technologie nu al achterhaald. Geen windmolens maar zonne-energie en biomassa. Maximale zonne-energie. Subsidie voor zonne-energie weer invoeren. Verplicht alle huiseigenaren tot zonneenergie voor eigen gebruik. Ontwikkel andere energiebronnen. Landschap Samenvattende vraag Antwoord de inzet van duurzame energie met het provinciale programma Klimaat en Energie en klimaatcontracten met de gemeenten. Drenthe streeft naar een mix van duurzame energie. De Drentse overheden werken niet alleen aan duurzame opwekking, maar ook aan energiebesparing en bewust energiegebruik. Subsidie op zonne-energie was onderdeel van een landelijke subsidieregeling. De rijksoverheid heeft besloten de specifieke subsidie op zonne-energie op te heffen. Per 2 juli 2012 wordt overigens opnieuw subsidie beschikbaar gesteld voor zonnepanelen van particulieren. Het verplichten van het installeren van zonne-energie voor eigen gebruik vereist landelijke wetgeving en staat op gespannen voet met de huidige keuzevrijheid. Het leveren van goedkope energie aan getroffenen is inderdaad één van de mogelijkheden om de omgeving te laten meedelen in de financiële opbrengsten van een windpark. Schande dat agrarisch landschap verandert in een industrieel leefgebied. Windturbines overstijgen de maat van het landschap. Ze tasten het open landschap aan. Wat is de invloed van windmolens op het landschap? Met de komst van windturbines verandert het landschap onmiskenbaar. Zowel van dichtbij als van veraf bepalen de molens het landschap mee. Om de mogelijke gevolgen van de verschillende windmolenopstellingen in het provinciale zoekgebied in kaart te brengen hebben de gemeenten Aa en Hunze, Borger- Odoorn, Emmen en Coevorden samen met de provincie in de Veenkoloniën een onderzoek laten

4 4 uitvoeren. Onderzocht is welke windmolenopstellingen het meest geschikt zijn voor het gebied. Varianten zijn bijvoorbeeld een lint- of clusteropstelling. Deze en andere varianten zijn in 3D-beelden te zien op Provincie en gemeenten richten zich op kleinschalige windparken. De huidige initiatieven voor windturbines in het gebied die zijn ingediend bij het Rijk passen hier in de huidige vorm niet in, zo oordelen provincie en gemeenten. Met kleinschalige parken blijft het agrarische landschap grotendeels behouden, ontstaat geen industrieel leefgebied, maar een landschap met wind in plaats van een windlandschap. Gezondheid Samenvattende vraag Antwoord Gevarenzone gezondheid. Meer aandacht voor de effecten van windturbines op de gezondheid. Gezondheid vóór alles! Gezondheidsrisico s vanwege enorme windturbines. Moet de geluidsnormering opgerekt worden? Als er windmolens komen wil ik verhuizen i.v.m. mijn gezondheid. Iets doen met informatie van ervaringsdeskundigen. Gedegen onderzoek, met name naar laagfrequent geluid. Wat gaan windmolens psychisch met de Welke gezondheidsrisico s zijn verbonden aan windenergie? Voor een veilige en gezonde leefomgeving zijn in Nederland wettelijke normen en regels opgesteld. Dit om risico s voor (volks-)gezondheid te voorkomen. Ook voor het geluid en slagschaduw zijn wettelijke normen vastgesteld. De provincie gaat uit van deze nationale normen. De gezamenlijke Drentse overheden nemen de leefkwaliteit als uitgangspunt. Uit ervaringen met windmolens en wetenschappelijk onderzoek door de Rijksuniversiteit Groningen (2006) is niet gebleken dat sprake is van directe nadelige effecten voor de gezondheid van omwonenden. Er kan wel sprake zijn van hinder- en stressgerelateerde gezondheidsklachten. Beelden in andere Europese landen, zoals

5 5 mens doen? Europees onderzoek naar de negatieve effecten van windmolens. Binnen het UMCG is een Europees onderzoek afgerond naar windturbines. Bereid hierover informatie te verstrekken. Denemarken en Duitsland, bevestigen dit beeld. Dat geldt voor zowel de lichamelijke als psychische gezondheid. Desondanks hebben de Drentse gemeenten en de provincie gepleit voor nader onderzoek door GGD en RIVM. Dit onderzoek zou zich met name moeten richten op geluidsaspecten, waarvan laagfrequent geluid een onderdeel is. Ook onderhoudt de provincie hierover contact met het Universitair Medisch Centrum Groningen dat hier in Europees verband onderzoek naar heeft verricht. WOZ Samenvattende vraag Antwoord Terugloop woongenot. Hoe zit het met de waarde van mijn huis? Taxatie van mijn woning vóór en na windmolens. Toets het effect van de windparken op de huizenmarkt in de hele regio. Wie betaalt de waardevermindering van mijn woning? Ernstige waardevermindering van onze huizen (onverkoopbaarheid). Worden proceskosten vergoed? Compensatiefonds bij eventuele WOZdaling van de aangelegen woningen. Schadevergoeding voor bezitters onroerend goed. Zorg voor een goede uit/afkoopregeling voor huizen die te koop staan. Wat is de invloed van windmolens op de waarde van de woning? Er is niets bekend over waardedaling van woningen. In relatie tot de actuele plannen om windturbines te realiseren. Als er sprake is waardedaling als gevolg van de opstelling van windturbines, is schadevergoeding mogelijk nadat een bestemmingsplan is gewijzigd (planschade). Hiervoor gelden wettelijke regels. De schade moet worden vergoed door de initiatiefnemer of eigenaar van het windpark. Wel wordt dit punt door de gemeenten onderzocht in het kader van hun belastingheffing (WOZ-waarde). De gemeenten Aa en Hunze en Borger-Odoorn onderzoeken samen wat de invloed is geweest van de bekendmaking van windmolenzoekgebieden op de prijzen van woningen in en rond de zoekgebieden. Daarbij worden de woningmarktcijfers binnen het

6 6 windmolenzoekgebied over de periode juli 2010 tot en met december 2011 beoordeeld. De gemeenten kijken naar de oorspronkelijke vraagprijs, de bijgestelde vraagprijs en de verkoopprijs. Een waardedaling is op dit moment nog niet hard te maken; de gemeenten blijven zo de gevolgen voor de woningmarkt volgen. De gemeenten constateren dat er in de onderzochte periode geen waardedaling heeft plaatsgevonden die in verband kan worden gebracht met de aanwijzing van windmolenzoekgebieden. Wel heeft in die periode waardedaling plaatsgevonden, maar die is in zijn geheel toe te schrijven aan de economische situatie. Financiën Samenvattende vraag Antwoord Waarom investeren de provincie en gemeenten niet zelf in windmolens? Op website exact verdiensten, subsidies, alternatieven en vervuilende kosten aangeven. Uitgebreide kosten-batenspecificatie, incl. kosten opruimen van windturbines Blijft er genoeg subsidie over om windmolens te onderhouden en af te breken? Windmolens zijn zwaar gesubsidieerde milieuverpesters. Wie draait op voor de kosten van exploitatie van de windmolens? Waarom doet de overheid niet zelf mee? De overheid bepaalt de condities voor de bouw van windparken in het bestemmings- of inpassingsplan en in de omgevingsvergunning. De bouw en exploitatie zijn taken van de private sector. Dat geldt ook voor de sloop van de installaties. Daarmee wordt een vermenging van belangen voorkomen. De verdiensten en eventuele subsidies zijn onderdeel van het businessplan van de initiatiefnemers. Daarin heeft ook de restwaarde een plaats. Voor subsidies gelden duidelijke voorwaarden. In het plan van de ondernemers is ook het onderhoud opgenomen. Zonder goed onderhoudsplan is financiering niet mogelijk. De landelijke veiligheidsnormen zijn hierop

7 7 van toepassing. De overheden zien toe op de veiligheid. In de vergunning zijn hierover eventueel aanvullende afspraken vastgelegd. RCR Samenvattende vraag Antwoord Waar kan ik de ingediende plannen inzien? Laat het rijk stoppen met dit luchtkasteel. Volgt er afstemming tussen ondernemers en provincie/gemeente? Het is niet één windpark, maar vijf of zes afzonderlijke windparken. Onvoorstelbaar dat het de initiatiefnemers is gelukt alle initiatieven als één project te presenteren. Hoe gaat het Rijk om met aanvragen van meer dan 100 MW? Het Rijk geeft initiatiefnemers de mogelijkheid om aanvragen boven de 100 MW via de Rijkscoördinatieregeling (RCR) in te dienen. Aanvragen lager dan 100 MW worden beoordeeld door gemeenten en provincie. In de gemeenten Borger-Odoorn en Aa en Hunze zijn twee RCRaanvragen bij het Rijk ingediend, namelijk: De Drentse Monden en Oostermoer. Informatie hierover kunt u lezen op de site: en De provincie en de gemeenten Aa en Hunze, Borger- Odoorn, Coevorden en Emmen stellen een gebiedsvisie op die najaar 2012 gereed is. Provincie en de vier gemeenten proberen het rijk en de initiatiefnemers ertoe te bewegen de twee RCRinitiatieven in overeenstemming te brengen met de Drentse visie. Of er sprake is van één initiatief, hangt af van de aanvraag. Daarin moet duidelijk zijn dat er een technische, organisatorische en functionele eenheid is. Dat zijn eisen die het Rijk stelt. Uitgangspunt voor de gebiedsvisie is dat een windpark in het gebied moet passen. Inmiddels is onderzocht welke windmolenopstellingen het meest geschikt zijn voor het gebied. Varianten zijn

8 8 bijvoorbeeld een lint- of clusteropstelling. Deze en andere varianten zijn in 3D-beelden te zien op Participatie Samenvattende vraag Antwoord Alleen de boeren zijn de lachende derden. Graag meer burgerparticipatie. Duurzaamheid vanuit de dorpen invullen. Inwoners moeten het recht krijgen op een simpele manier te investeren in windenergie om zo echt voordeel te krijgen. De lokale bevolking moet kunnen anticiperen en invulling geven aan een op te zetten voorkeursmodel. Is er ook naar gekeken hoe lokale gemeenschappen in Duitsland dit organiseren? Levering van goedkope energie aan getroffenen. Geef geld aan bewoners voor zonnepanelen op hun dak. Geef zonnepanelen aan bewoners. Wat leveren windturbines de lokale bevolking op? De provincie en de vier gemeenten vinden dat niet alleen de lasten, maar ook de lusten van windparken moeten worden gedeeld met de bevolking. Partijen hebben dit laten onderzoeken, maar kunnen dit niet afdwingen. Uitgangspunt is hierbij niet een tegemoetkoming maar betrokkenheid van de omgeving. In het rapport Naar een verdienmodel voor windenergie in Drenthe zijn participatiemogelijkheden op een rij gezet. Het rapport is in te zien via Voorbeelden uit Duitsland en Denemarken zijn daarbij betrokken. Bij de opstelling van het rapport zijn alle belanghebbende partijen, waaronder Tegenwind Veenkoloniën en initiatiefnemers, betrokken. Proces Samenvattende vraag Antwoord Tegen windturbines is het moeilijk vechten. Waarom wordt de stem van veel mensen aan de kant geschoven? Ik eis een referendum. Hoezo democratie? Hoe ziet het proces eruit en wie bepaalt? Wat is er tot nu toe gebeurd en wat gaat er verder gebeuren? De Drentse staten hebben zich uitgesproken voor de komst van windmolens en daarbij de Zuidoosthoek en de oostelijke Veenkoloniën aangewezen als gebied waar deze geplaatst kunnen worden. Een onafhankelijk adviesbureau heeft in 2011 in het

9 9 Er is geen sprake van enig democratisch besluit. Bestuurders overrulen de bevolking. Bewerking van alle Tweede Kamerleden. Ga eens met minister Verhagen praten. De provincie mag zich dit aanrekenen. Provinciebestuurders moeten achter de bewoners gaan staan. Onwil van de provincie Drenthe om aan de handrem te trekken voor wat betreft windenergie. De trein moet stoppen. Zorg voor een time out in het proces. Er had eerst een gebiedsvisie moeten worden gemaakt. Stel het plan uit.bekijk met de bewoners een nieuw proces op basis van 280 MW aan windenergie met een impuls voor de Veenkoloniën. Als de samenleving hier vroeger bij was betrokken, zou er meer draagvlak zijn geweest Waarom nu zo snel als doelstelling pas in 2020 gehaald moet worden? noordelijk deel van het zoekgebied voor windenergie in Drenthe 19 vertegenwoordigers van instanties en personen geïnterviewd. Onder hen waren actiegroepen, initiatiefnemers, woningcorporaties en organisaties als GGD, Natuur- en Milieufederatie Drenthe en de Brede Overleggroep Kleine Dorpen. Daarnaast werden gesprekken gevoerd met vertegenwoordigers van dorpsbelangenorganisaties en jongeren. Uit deze gesprekken bleek dat er verschillend tegen de komst van windmolens wordt aangekeken. Mensen krijgen de mogelijkheid om te reageren op de gebiedsvisie. Provincie en gemeenten vinden het belangrijk om daarin ook ideeën van mensen in het gebied op te nemen. De provincie en de vier gemeenten vinden dat de RCR verstorend werkt op hun aanpak om windenergie een plek in hun gebied te geven. De provincie is van mening dat een goed proces in het gebied kan leiden tot meer acceptatie en bovendien een betere ruimtelijke kwaliteit oplevert. Ook de belangen van inwoners worden op die wijze meegenomen. Hierover is contact met de ministeries en kamerleden. Welke acties onderneemt de gemeente? Wenst de stuurgroep Gebiedsvisie veel succes. Presentatie Samenvattende vraag Antwoord

10 10 Door presentatie nog meer tegen windenergie. Mensen snappen de doelstellingen van de bijeenkomsten niet. Zet er een goede communicatie-adviseur op. Geef de presentaties in begrijpelijke taal. Gedeputeerde Munniksma probeert ons een schuldgevoel aan te praten. Geen informatie over slagschaduw van grote windturbines. Ook nachtelijk beeld van een windpark weergeven. Storende rode knipperlichten. Ook vanaf de hoger gelegen Hondsrug kijken. Maximum aantal MW s aangeven. In 3D-presentatie ook infrastructuur opnemen m.b.t. bouw- en stroomafvoer. Wat hebben provincie en gemeenten gepresenteerd en waarom? De presentatie van het onderzoek naar de verschillende varianten voor windmolenopstellingen, dat de provincie en gemeenten hebben laten uitvoeren, is bedoeld om te laten zien hoe dat er in de praktijk kan uitzien en wat de effecten van verschillende alternatieven zijn. Het ging dus alleen om de ruimtelijke inpassing. In het onderzoek is alleen globale informatie verwerkt over slagschaduw. Het is momenteel immers nog niet mogelijk naar de slagschaduw van specifieke windturbines te kijken. Er is nog geen toestemming verleend voor de plaatsing van een windturbine. Als de plannen concreet worden, is gedetailleerd onderzoek verplicht, waaronder een m.e.r. In hoeverre rode lampen op windturbines geplaatst moeten worden wordt duidelijk bij het detailleren van een windpark. De provincie hanteert voor het gehele Drentse zoekgebied een doelstelling van maximaal 280 MW. De bouwperiode van de windturbines is een tijdelijke zaak en is daarom niet meegenomen. Andere (bouw)werken als wegen, hekwerken en trafostations zijn niet meegenomen vanwege het relatief geringe ruimtelijk effect en de schematisering van de bestaande bebouwing in het 3D model. Zet windmolens van 7 MW in de presentatie.

11 11 Impact van model Semslinie op beschermd dorpsgezicht Annerveensche- en Eexterveenschekanaal ontbreekt in presentatie. Modellen Samenvattende vraag Antwoord De huidige driedimensionale beelden tonen windmolens met een vermogen van 3 MW. Initiatiefnemers bepalen het type windturbines binnen de voorwaarden die de verantwoordelijke overheid hieraan stelt Zorg als overheid zelf voor mooie windparkontwerpen. Clusters om zo weinig mogelijk leed te veroorzaken. Clustering is het minst erge model. De clustervariant lijkt het beste model. Windmolens waar deze de minste overlast bezorgen. Deelnemende boer dient op maximaal 500 m van de windmolen te wonen. Windmolens zo ver mogelijk van bebouwing. Minimaal 1500 m afstand tot bebouwing. Windmolens op minimaal 2000 m afstand van bewoners. Zorg dat in een straal van 4 km geen mensen wonen. Waarom afstand tot bewoning in Nederland kleiner dan in buitenland? Het LOFAR-model is gebaseerd op een denkbeeldige grens in het landschap. LOFAR-plan uitwerken. Voorkeur voor LOFAR-model met windmolens van 7,5 MW. Welke opstellingsvarianten zijn mogelijk? Wat is wel of niet een goede plek voor windmolens? De minimale afstand tussen woonbebouwing en windturbines wordt in eerste instantie bepaald door de geldende milieunormen. Deze normen zijn landelijk, maar kunnen soms afwijken van die in andere Europese landen. Voor (mede)eigenaren van windturbines gelden minder zware normen dan voor derden. De normen voor omwonenden zien er in hoofdlijnen als volgt uit: Globaal kunnen de windmolens worden geclusterd (bij elkaar) of in een lijn worden geplaatst. Beide varianten zijn onderzocht, evenals een opstelling in een curve en dubbele rijen windturbines. Uit de onderzoeken naar de mogelijke windmolenopstellingen blijkt dat de een enkele lijn met curve rondom het Lofargebied en clustervormen de meest optimale varianten zijn, die het minst ingrijpen in het landschap. De opstellingsvarianten zijn te zien op De huidige driedimensionale beelden tonen

12 12 Alleen de LOFAR-opstelling of drie clusters, elk met windmolens van 7,5 MW. De modellen Clusters en LOFAR roepen ook nog een chaotisch beeld op door de bochten in de opstelling. Geen combinatie van beide modellen. Waarom bij het LOFAR-model toch nog een cluster? windmolens met een vermogen van 3 MW. Initiatiefnemers bepalen het type windturbines binnen de voorwaarden die de verantwoordelijke overheid hieraan stelt. Eén optie: een lange lijn ver genoeg van de Mondenweg, zodat LOFAR wordt ontzien. Lange lijnen, bijvoorbeeld van Emmen tot Groningen en eventueel 10 km verderop een andere lijn. De oost-westlijnen aanhouden tussen Valthermond en Nieuw-Buinen op ten minste 500 m afstand van de lintbebouwing. Het LOFAR-model is kletskoek vanwege de aanwezige bebouwing. Diversen Restvragen Antwoord Waarom mogen windturbines van 200 m hoog worden gebouwd? Kleine windmolens op hoogbouw in steden. Onderzoek alternatieve windturbines in koepels op industrieterreinen. Is er rekening gehouden met de aanwezige gasleiding? Over de maximale hoogte van windturbines hebben provincie en gemeenten nog geen uitspraak gedaan. Er is immers ook nog geen visie windenergie. Feit is dat op grotere hoogte de windsnelheid hoger is en het aanbod van wind stabieler. Kleine windmolens, die qua hoogte aansluiten op aanwezige bouwwerken, zijn in principe binnen de bebouwde kommen in de gehele provincie mogelijk. Langs gasleidingen hanteert de provincie Drenthe de wettelijk voorgeschreven minimum afstanden.

13 13 Plaats horizontale generatoren. Differentieer stroomtarieven per periode. Gaan windmolens werkgelegenheid voor onze bevolking opleveren? T.a.v. de laagvliegroute en de LOFAR-cirkel dienen verruimende afspraken te worden gemaakt met de betreffende organisaties. Wat is cultureel erfgoed nog waard? De menselijke schaal ontbreekt. Ernstige zorgen over ons sociaal leven. Tweespalt in de samenleving. Het weinige begrip voor de boeren is door hun opstelling verdwenen. Regio wordt bedreigd door krimp. Het treffen van maatregelen om het invoeren van de geproduceerde elektriciteit op het elektriciteitsnet mogelijk te maken, is onderdeel van de aanvragen. De regulering van de elektriciteitstarieven is een bevoegdheid van de rijksoverheid. De aanleg en het onderhoud van windparken levert werkgelegenheid op. Dit past in de plannen voor de Veenkoloniën en past in de gewenste ontwikkelingen in het gebied. Het aandachtsgebied LOFAR en de zone van de militaire laagvliegroute staan straks in de gebiedsvisie beschreven. De gezamenlijke overheden betreuren het, indien de ontwikkelingen bijdragen aan tweespalt tussen mensen of groepen van mensen. Er moet ruimte zijn voor vernieuwing en ontwikkeling. Ontwikkelingen kennen in de meeste gevallen voor- en tegenstanders. De provincie en de gemeenten willen mensen bij elkaar brengen en ontwikkelingen mogelijk maken. Inbreng van belanghebbenden en omwonenden zijn een vanzelfsprekend onderdeel van de planvorming. Zo ontstaan de meest optimale plannen. Overigens leidt de plaatsing van windmolens niet per definitie tot tweespalt in de gemeenschap. In Flevoland, Wieringermeer en andere plaatsen in Nederland waar windturbines zijn geplaatst, is het proces in goed overleg verlopen.

14 14 In het zoekgebied (en elders) is al langer sprake van een stagnerende bevolkingsontwikkeling dan wel krimp. Of de plannen voor plaatsing van windturbines van invloed zijn op de krimp en deze versterken is op dit moment nog niet bekend