wo-master Criminal Law and Criminology Rijksuniversiteit Groningen 28 oktober 2008 NVAO Toets Nieuwe Opleiding

Transcriptie

1 wo-master Criminal Law and Criminology Rijksuniversiteit Groningen 28 oktober 2008 NVAO Toets Nieuwe Opleiding Paneladvies

2 Inhoud 1 Samenvattend advies 3 2 Inleiding en verantwoording Werkwijze panel Opbouw paneladvies 5 3 Beschrijving van de opleiding Algemeen Profiel instelling Profiel opleiding 8 4 Beoordeling per onderwerp Doelstellingen opleiding Programma Inzet personeel Voorzieningen Interne kwaliteitszorg Continuiteit 30 5 Overzicht advies 32 Bijlage 1: Samenstelling panel 33 Bijlage 2: Programma site visit 35 Bijlage 3: Overzicht van bestudeerde documenten 37 Bijlage 4: Lijst met afkortingen 38 pagina 2

3 1 Samenvattend advies Het is de bedoeling dat de nieuwe eenjarige (60 ECTS) Engelstalige wo-masteropleiding Criminal Law and Criminology (CLC) van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG), waarvoor het panel een advies Toets Nieuwe Opleiding uitbrengt, na accreditatie in september 2009 van start gaat. Binnen de RUG valt deze voltijdse opleiding, die zich in het bijzonder lijkt te richten op buitenlandse studenten, onder verantwoordelijkheid van de Faculteit Rechtsgeleerdheid. Afgestudeerden zullen de graad Meester in de Rechten / Master of Laws (LL.M.) mogen voeren. De opleiding richt zich specifiek op de vergelijkende en grensoverschrijdende aspecten van materieel en procedureel strafrecht en op integratie daarvan met actuele criminologische inzichten. Benadrukt wordt dat het vooral en in de eerste plaats een brede strafrechtopleiding betreft voor juristen, waarbinnen een aantal belangrijke criminologische basisaspecten en onderdelen aan de orde komt. Volgens het management geeft juist deze criminologische inbreng de opleiding haar meerwaarde. Het panel heeft waardering voor het overzichtelijke en mooie plan van deze nieuwe womaster CLC en is ervan overtuigd dat de Faculteit Rechtsgeleerdheid een gedegen opleiding zal kunnen neerzetten. Toch moeten er ook enige kanttekeningen/opmerkingen gemaakt worden. Zo is het panel van mening dat de naamgeving van de opleiding, Criminal Law and Criminology, teveel een evenwichtige invulling van beide vakgebieden suggereert. De faculteit zou er daarom goed aan doen, ter voorkoming van misverstanden en teleurstelling, het aanzienlijk zwaardere accent op het strafrecht in voorlichting en publiciteit sterker te benadrukken. De criminologische aspecten (de multidisciplinariteit) van verschillende grote en overstijgende thema s zouden eveneens beter aan bod en concreter tot uitdrukking mogen komen (bijvoorbeeld t.a.v. drugs, milieu, georganiseerde misdaad, punishment, sancties, mass claims, tribunalen). Er zou tevens overwogen kunnen worden om een gecombineerd strafrechtelijk-criminologisch kernvak te geven. Op die manier kunnen verschillende strafrechtelijke en criminologische aspecten met elkaar in verband worden gebracht. De kruisbestuiving/wisselwerking/relativering die zo ontstaat, zou een waardevolle extra dimensie aan het programma kunnen geven. Het management en de docenten merkten hierover tijdens de site visit op dat de opleiding nog in ontwikkeling verkeert en gaf aan de opmerkingen en suggesties van het panel te zullen meenemen in de nadere vormgeving van het programma. Het panel heeft wat deze toezeggingen betreft voldoende vertrouwen dat de opleiding ook daadwerkelijk woord zal houden en dat het programma langs de uitgezette lijnen verder ontwikkeld zal worden. Het didactische concept van het studentgerichte interactieve onderwijs en de verschillende gehanteerde werkvormen weerspiegelen volgens het panel voldoende de te bereiken eindkwalificaties/leerdoelen. De training van praktische vaardigheden en in het verlengde daarvan de objectieve toetsing komen echter niet helder uit de beschrijving van het programma naar voren. Zo wordt er voornamelijk via papers, essayvragen en de masterproef op theoretische kennis en inzicht getoetst. Het panel zou graag zien dat ook de aanwezigheid en de actieve participatie tijdens discussies, reflecties, presentaties, vaardigheidstrainingen enz. meegenomen worden in het eindoordeel van een module. Het management gaf ook hiervan aan dat er vanwege voortschrijdende inzichten actief aan deze aspecten gewerkt wordt. Praktische vaardigheden zoals het meedoen aan een moot court en het verrichten van een case study worden reeds geoefend tijdens het seminar en de module Proof, Evidence and Law. Met betrekking tot de vraag hoe de opleiding in haar totaliteit ten opzichte van het beroepsprofiel op orde gehouden kan worden moet geconcludeerd worden dat het pagina 3

4 werkveld daarin slechts een beperkte rol kan vervullen aangezien de scope van de opleiding te breed en te veelomvattend is. De opleiding zal wat dat aspect betreft eerst en vooral zelf een zorgvuldige vinger aan de pols moeten houden. Het panel is van mening dat de door de universiteit geboden kwaliteit van begeleiding, opvang en huisvesting, contacturen tijdens de modules, masterproefklas, evaluatiegesprekken, en internetfaciliteiten enz. zonder meer voldoende genoemd kan worden. Dit zal zeker bijdragen tot een goede studievoortgang en beheersing van de studielast, waardoor uitval en vertraging zoveel mogelijk voorkomen kunnen worden. Het panel heeft eveneens waardering voor de zorgvuldige instroomprocedure en de goede opvang en begeleiding van de buitenlandse studenten. Het panel heeft tijdens de site visit een zeer positieve indruk gekregen van de deskundigheid, ervaring en inzet van het management en de docenten/ontwikkelaars. Ze zijn enthousiast en duidelijk betrokken bij deze wo-master CLC. De kwaliteitszorg van de wo-master CLC valt onder het integrale kwaliteitszorgsysteem van de Faculteit Rechtsgeleerdheid en de RUG. Het panel is van mening dat hiermee een adequaat systeem aanwezig is, waarbij mede aan de hand van toetsbare streefdoelen en periodieke evaluaties verbetermaatregelen kunnen worden getroffen. Samenvattend kan gesteld worden dat de RUG en de Faculteit Rechtsgeleerdheid de womasteropleiding CLL reeds goed hebben doordacht, maar dat die tevens langs de hierboven geschetste lijnen nog verder doorontwikkeld moet worden. Het panel heeft voldoende vertrouwen in de opleiding dat deze aanpassingen nog voor de start in september 2009 grotendeels kunnen worden uitgevoerd. Mede op grond daarvan adviseert het panel de NVAO om positief te besluiten ten aanzien van de kwaliteit van de nieuwe woopleiding Master in Criminal Law and Criminology van de RUG (Faculteit Rechtsgeleerdheid). Den Haag, 28 oktober 2008 Namens het panel ter beoordeling van de toets nieuwe opleiding wo-master Criminal Law and Criminology van de Rijksuniversiteit Groningen, prof. dr. W. van Genugten (voorzitter) drs. H.J.M.M. Tubbing (secretaris) pagina 4

5 2 Inleiding en verantwoording 2.1 Werkwijze panel De Rijksuniversiteit Groningen (RUG) heeft op 29 april 2008 bij de NVAO een aanvraag toets nieuwe opleiding ingediend voor de wo-masteropleiding (voltijd) Criminal Law and Criminology (CLC). De NVAO heeft naar aanleiding van het verzoek een panel van deskundigen samengesteld bestaande uit prof. dr. W. van Genugten (voorzitter), prof. dr. K. Beyens en prof. dr. GJ Knoops. mr. M.P. in t Veld van de NVAO fungeerde als procescoördinator en drs. H.J.M.M. Tubbing als secretaris (zie bijlage 1). Dit beoordelingspanel heeft als taak advies uit te brengen over de kwaliteit en het niveau van de beoogde nieuwe opleiding en weerspiegelt volgens de NVAO de vereiste deskundigheid in het vakgebied, het werkveld, onderwijskunde/didactiek en de praktijk en uitvoering van audits. Het panel volgt hierbij de criteria van het Toetsingskader nieuwe opleidingen hoger onderwijs van de NVAO van 14 februari 2003 (hierna toetsingskader genoemd). Alle leden van het panel hebben het aanvraagdossier dat de RUG bij de aanvraag heeft opgesteld, bestudeerd. Op 16 september 2008 vond een voorbereidende bijeenkomst van het panel plaats in Den Haag, waarbij de eerste bevindingen en ervaringen van dit dossier werden besproken en aan elkaar werden getoetst. Naar aanleiding van deze voorbereidende vergadering werd een aantal vragen geformuleerd. Tevens is een eerste inventarisatie gemaakt van gesprekspunten met vertegenwoordigers van de instelling en is het gewenste programma voor de site visit besproken. Op verzoek van het panel heeft de opleiding voor de site visit nog aanvullende documentatie opgestuurd (zie bijlage 3). Op 24 september 2008 vond de site visit plaats. Gedurende dit bezoek sprak het panel met het bestuur, management en ontwikkelaars, docenten en vertegenwoordigers van het werkveld. Na afloop van deze gesprekken heeft het panel voorlopige conclusies geformuleerd aan de hand van het toetsingskader. Per facet is een positief (voldoende) of negatief (onvoldoende) oordeel gegeven. Het oordeel per onderwerp kan eveneens voldoende of onvoldoende zijn en komt tot stand op basis van de oordelen per facet. Het panel heeft deze conclusies in volledige onafhankelijkheid kunnen vormen waarna de secretaris een conceptrapport heeft opgesteld. De panelleden hebben dit conceptrapport beoordeeld en van commentaar voorzien, waarna een definitieve versie van het rapport is opgesteld. Dit is ter verdere besluitvorming ter beschikking gesteld aan het bestuur van de NVAO. 2.2 Opbouw paneladvies Het eerste hoofdstuk van dit advies bevat een samenvatting. Hoofdstuk 2 vormt de inleiding tot en de verantwoording van dit advies. Het derde hoofdstuk beschrijft in hoofdlijnen de womasteropleiding CLC, de positie van de opleiding binnen de instelling en binnen het Nederlandse hoger onderwijsbestel. In het vierde hoofdstuk presenteert het panel zijn bevindingen en overwegingen. Bij elk van de zes onderwerpen worden de in het toetsingskader voorgeschreven facetten besproken en geeft het panel zijn bevindingen, zijn overwegingen en zijn oordeel. De bevindingen geven de feiten weer zoals het panel die pagina 5

6 heeft kunnen vaststellen op basis van het aanvraagdossier, de gegeven toelichtingen en de aanvullende informatie, alsmede de indrukken die zijn opgedaan tijdens het locatiebezoek. De overwegingen geven de evaluatie van de bevindingen weer en het gewicht dat het panel daaraan toekent. Het zijn deze overwegingen waarop het oordeel van het panel is gegrond. Het panel besluit zijn advies in hoofdstuk 5 met een overzicht van de oordelen bij elk facet en elk onderwerp, bijeengebracht in tabelvorm. Aan het advies is een aantal bijlagen toegevoegd. pagina 6

7 3 Beschrijving van de opleiding 3.1 Algemeen Land Instelling Opleiding Niveau Oriëntatie Graad Locatie Variant Sector Nederland Rijksuniversiteit Groningen Criminal Law and Criminology master WO Meester in de Rechten/Master of Laws (LL.M.) Groningen, Faculteit Rechtsgeleerdheid Voltijd Rechten 3.2 Profiel instelling De masteropleiding Criminal Law and Criminology (CLC) valt bestuurlijk onder de Faculteit Rechtsgeleerdheid van de Rijksuniversiteit Groningen (aanvraagdossier pag. 5). In overeenstemming met het strategische onderwijsbeleid van de universiteit richt de faculteit zich op: het profileren van bachelor-, master en topmasterprogramma s; internationalisering van het onderwijs; strategische allianties met andere rechtenfaculteiten. Binnen de faculteit studeren zo n 3500 studenten (ongeveer 150 buitenlandse) onder supervisie van 35 professoren en 150 stafleden. In totaal worden er meer dan 40 modules gegeven en geëxamineerd in het Engels. De Groningse rechtenfaculteit heeft een volledige accreditatie gekregen voor al haar bachelor- en masterprogramma s met inbegrip van vier masters die in het Engels worden gegeven: European Law, International Law and the Law of International Organizations, International Economic and Business Law en International and Comparative Private Law. Onderzoek binnen de Faculteit Rechtsgeleerdheid wordt verricht op tal van rechtsgebieden en verschillende interdisciplinaire en metajuridische gebieden zoals recht en economie, rechtsfilosofie, rechtssociologie, geschiedenis van het recht. Het onderzoek vindt plaats binnen de onderzoeksschool van de faculteit: het Centrum voor Recht, Bestuur en Samenleving. De drie belangrijkste interdisciplinaire en internationaal georiënteerde onderzoekslijnen zijn: het zoeken en vinden van recht, het proces van het toepassen van het recht; het veiligstellen van publiek belang in private overeenkomsten; gedeelde juridische systemen Binnen de Groningen Graduate School of Law (GGSL), die deel uitmaakt van de rechtenfaculteit, worden jonge onderzoekers getraind om research te doen van hoog niveau en hierover een dissertatie te schrijven. De GGSL heeft een trainingsprogramma Doctor in de Rechten en een tweejarig masterprogramma Functionaliteit van het recht, dat in 2004 werd geaccrediteerd. De faculteit heeft strategische relaties en samenwerkingsverbanden met internationaal vooraanstaande universiteiten in Zweden, België, Duitsland, Indonesië en Finland. Van de pagina 7

8 netwerken worden genoemd: de Coimbra Group, het ELPIS Network, Asea Uninet, APAIE en ELFA (aanvraagdossier pag. 6) 3.3 Profiel opleiding Internationalisering/Europeanisering van het recht met inbegrip van het strafrecht is één van de onderwijs- en onderzoeksprioriteiten van de rechtenfaculteit. De eenjarige voltijdse CLCopleiding sluit hierop aan en is ontwikkeld vanwege een dringende behoefte aan een internationaal en multidisciplinair georiënteerd masterprogramma op het gebied van vergelijkend strafrecht in Nederland (aanvraagdossier pag. 6-10). Het programma kan studenten van binnen en buiten Europa aantrekken en de positie van de universiteit van Groningen en Nederland op dit gebied versterken. Het is de enige masteropleiding in Nederland die zich specifiek richt op de vergelijkende en grensoverschrijdende aspecten van materieel en procedureel strafrecht en dit tevens integreert met criminologie. De faculteit heeft contacten met de rechtenfaculteit van de Universiteit Gent met als doel een samenwerkingsverband te creëren op het gebied van strafrecht en criminologie. Verwacht wordt dat afgestudeerden van deze opleiding functies kunnen gaan vervullen bij organisaties zoals internationale tribunalen, het Europese Hof voor de Rechten van de Mens, de Europese Unie, Eurojust, Europol, het Internationale Rode Kruis en overheidsinstellingen. De masteropleiding is tevens een goede voorbereiding voor een PhDprogramma en een academische carrière. De multidisciplinariteit van het programma komt vooral tot uitdrukking in de (beoogde) integratie van strafrecht en criminologie. Het voltijdse eenjarige programma (60 ECTS) wordt volledig in de Engelse taal gegeven en geëxamineerd. De focus ligt op strafrecht en geassocieerde empirische disciplines en thema s zoals criminologie en het beoordelen van forensisch bewijs. Doel van het programma is het verhogen van de academische vaardigheden en basiskennis die in het bachelorprogramma zijn opgedaan. Studenten zullen tevens leren hoe ze een onderzoek moeten opzetten en uitvoeren (aanvraagdossier pag. 14). Het programma bestaat uit vier verplichte kernmodules (elk 6 ECTS, aanvraagdossier pag.14-17): Comparative Criminal Law; Proof, Evidence and Law; International and Comparative Criminology; International Criminal Tribunals; twee keuzemodules (elk 6 ECTS, aanvraagdossier pag ), een seminar (Seminar on International Cooperation in Criminal Matters (6 ECTS) en het schrijven van een masterproef (18 ECTS, aanvraagdossier pag. 12 en 14). De onderwijskundige benadering is gericht op de student die een actieve bijdrage moet leveren en onafhankelijk moet leren werken. Belangrijkste rol van de staf is het verzamelen en structureren van de waarheden en feiten van de body of knowledge. Studenten moeten deze kennis absorberen en filteren, eigen meningen vormen en hun creativiteit ontwikkelen. Daarnaast moeten ze zelfstandig papers schrijven en in groepen problemen analyseren en oplossen. Als onderwijsmethoden worden gebruikt interactieve hoorcolleges, seminar (training vaardigheden), het schrijven van een masterproef, excursies en zelfstudie. Elke module, behalve het seminar, wordt afgesloten met een tentamen (essay). Het seminar wordt beoordeeld aan de hand van opdrachten, paper, presentatie en de kwaliteit van deelname aan de groepsdiscussies (aanvraagdossier pag. 15 en appendix 1 van dat dossier). pagina 8

9 Nieuwe opleiding voor Nederland Op dit moment is er geen andere wo-masteropleiding in Nederland die specifiek focust op de vergelijkende en grensoverschrijdende aspecten van materieel en procedureel strafrecht en deze integreert met criminologie. Nieuwe opleiding voor de instelling De wo-masteropleiding CLC is nieuw voor de instelling. Studieomvang De wo-masteropleiding CLC heeft een omvang van 60 ECTS (1680 studiebelastingsuren). Het is een voltijdse studie van een jaar. pagina 9

10 4 Beoordeling per onderwerp In dit hoofdstuk toetst het panel de aanvraag aan de hand van de zes onderwerpen en negentien facetten uit het toetsingskader. Per facet is telkens de letterlijke omschrijving ervan uit het toetsingskader overgenomen. Daarna volgen eveneens per facet een summiere samenvatting van de informatie verstrekt door de instelling, en de overwegingen en het oordeel van het panel. Tot slot geeft het panel per onderwerp een samenvattend oordeel. 4.1 Doelstellingen opleiding Voor de beschrijving van de algemene doelstellingen, profiel van de instelling en opleiding wordt verwezen naar hoofdstuk Domeinspecifieke eisen (facet 1.1) De beoogde eindkwalificaties/leerdoelen van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). Bevindingen De doelstellingen van het Engelstalige wo-masterprogramma CLC zijn (aanvraagdossier pag ): het opleiden van academisch getrainde advocaten met een grondige kennis van het materiële, procedurele en vergelijkende strafrecht en criminologie in een internationale context; verdiepende en verbredende kennis, vaardigheden en inzicht bieden op het gebied van recht en strafrecht ten opzichte van het bachelorprogramma; studenten leren hoe ze deze kennis en inzicht op een zodanige manier kunnen toepassen dat ze zelfstandig juridische problemen kunnen oplossen en bij kunnen dragen aan de ontwikkeling van het recht; studenten leren om zelfstandig juridisch onderzoek te verrichten en deel te nemen aan het juridische debat. Een afgestudeerde master van het CLC-programma moet de volgende eindkwalificaties/leerdoelen beheersen (aanvraagdossier pag.12-13): kennis en inzicht hebben op het gebied van het materiële, procedurele en internationale strafrecht en criminologie; in staat zijn dit toe te passen teneinde problemen te kunnen oplossen in een nieuwe of onbekende omgeving binnen een bredere of multidisciplinaire context; zelfstandig kunnen werken, zowel individueel als binnen een team: onder andere ten aanzien van focus en structuur, combineren van verschillende juridische disciplines, systematiek, planning, kennis via een vreemde taal vergaren; juridische methoden op specialistisch niveau kunnen toepassen op het gebied van het strafrecht en de criminologie: identificeren, analyseren en begrijpen van complexe juridische zaken en verbanden, internationale perspectieven incorporeren, rekening houden met sociale en maatschappelijke aspecten; specifieke juridische kwesties schriftelijk en mondeling kunnen formuleren; een goede argumentatie kunnen opbouwen om een aantal (nieuwe) juridische oplossingen te kunnen ondersteunen en daaruit een keuze te kunnen maken. pagina 10

11 Overwegingen Het panel vroeg zich voorafgaand aan de site visit af hoe de wo-master CLC precies in het bestaande aanbod van opleidingen past (bijvoorbeeld ten opzichte van de master Strafrecht). Wat is de meerwaarde en de onderscheidende betekenis? Waarom zouden studenten juist voor deze opleiding kiezen en niet voor de andere masters in dit domein? Het panel kreeg ook de indruk dat de opleiding meer aanbod- dan vraaggestuurd is ontstaan. Het management gaf hierop tijdens de site visit aan dat het doel van de opleiding is om juist een breed programma op het gebied van strafrecht en criminologie neer te zetten. Andere masteropleidingen zijn specialistischer. De UVA richt zich bijvoorbeeld vooral op internationale aspecten. De opleiding is ook vanuit bestuurlijk oogpunt aantrekkelijk, omdat zij past in het streven van de universiteit om alle kerngebieden van het juridisch masteronderwijs Engelstalig aan te kunnen bieden. Een intensievere samenwerking en kruisbestuiving tussen de secties strafrecht en criminologie wordt hierdoor eveneens bevorderd. Benadrukt werd dat de opleiding niet aanbodgestuurd is ontstaan, maar dat juist is onderzocht welke invulling er nodig was om een breed palet op het gebied van strafrecht en criminologie aan te kunnen bieden. Twee van de vijf modules, Comparative Criminal Law en International Criminal Tribunals, waren al aanwezig, de andere werden speciaal voor deze master ontwikkeld. Eveneens werd benadrukt dat het toch vooral en in de eerste plaats een strafrechtopleiding betreft. Het is een brede opleiding voor juristen en dus een juridische master waarbinnen een aantal belangrijke criminologische basisaspecten en onderdelen aan de orde komen. Het blijkt dat er een toenemende behoefte is aan een dergelijke opleiding, bijvoorbeeld voor het vervullen van functies bij de overheid. De criminologische inbreng geeft volgens het management de opleiding een meerwaarde. Het panel kon deze uitleg accepteren, maar vroeg zich wel af of een doelstelling zoals have knowledge of the history of Dutch prisons (course excursion) bij de module Comparative Criminal Law dan veel toegevoegde waarde zou hebben voor een student uit China of Singapore. Docenten verklaarden hierop dat het bezoek aan het Gevangenismuseum Veenhuizen vooral gezien moet worden in het licht van rechtsvergelijking. Het panel is tevens van mening dat de naamgeving van de opleiding, Criminal Law and Criminology, teveel een evenwichtige invulling van beide vakgebieden suggereert. De faculteit zou er daarom goed aan doen, ter voorkoming van misverstanden en teleurstelling, in voorlichting en publiciteit sterker te benadrukken dat het gaat om een primair strafrechtelijk programma met criminologische accenten. Op grond van het aanvraagdossier en de gesprekken tijdens de site visit is het panel van mening dat de aanvrager zich (voor zover mogelijk) voldoende heeft georiënteerd op het beroepsdomein, de arbeidsmarkt en het werkveld. De geformuleerde beoogde eindkwalificaties/leerdoelen en doelstellingen sluiten volgens het panel dan ook voldoende aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan deze wo-masteropleiding Criminal Law and Criminology. Conclusie Het panel beoordeelt het facet 1.1 Domeinspecifieke eisen als voldoende. pagina 11

12 4.1.2 Master (facet 1.2) De beoogde eindkwalificaties/leerdoelen van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een master. Bevindingen Vanuit de doelstellingen zijn eindkwalificaties/leerdoelen afgeleid die een beschrijving vormen van de competenties die een student moet verwerven in de masteropleiding CLC (aanvraagdossier pag en facet 1.1). Deze eindkwalificaties/leerdoelen worden in een tabel gerelateerd aan Dublin-descriptoren (aanvraagdossier pag. 13). Kennis en inzicht: Kennis en inzicht hebben op het gebied van het materiële, procedurele en internationale strafrecht en criminologie, welke voortbouwen op en een uitbreiding zijn van het LL.B. programma. Toepassen kennis en inzicht: Kennis en inzicht kunnen toepassen om problemen op te kunnen lossen in nieuwe of complexe omgevingen binnen een bredere of multidisciplinaire context gerelateerd aan het strafrecht. Oordeelvorming: Zelfstandig kunnen oordelen met behulp van onvolledige of beperkte informatie en daarbij tevens rekening houdend met de sociale en ethische verantwoordelijkheden die verband houden met de toepassing van kennis en oordelen. Communicatie: In staat zijn om academische resultaten te presenteren aan zowel een specialistisch als een niet-specialistisch publiek en daarbij de conclusies te kunnen ondersteunen met begrip van hedendaagse kwesties en recente ontwikkelingen in het strafrecht en de criminologie. Leervaardigheden: Afgestudeerden hebben de noodzakelijke vaardigheden om zelfstandig en autonoom fundamenteel en toegepast wetenschappelijk onderzoek uit te voeren. Ze zijn tevens goed toegerust voor verder studie en een PhD thesis. Overwegingen Het panel constateert na bestudering van het aanvraagdossier en op grond van de gesprekken tijdens de site visit dat de opleiding er voldoende in slaagt de geformuleerde beoogde eindkwalificaties/leerdoelen aan te laten sluiten bij de algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een wo-master (de Dublindescriptoren). (Gast)docenten en leden van het werkveld kunnen door terugkoppelingen vanuit hun professie bijtijds trends en ontwikkelingen signaleren en zorgen voor voldoende borging van kwaliteit en actualiteit. Het gegeven dat het studieprogramma volledig in de Engelse taal zal worden verzorgd en de verwachting dat vooral buitenlandse studenten eraan deel zullen nemen zullen zeker bijdragen tot een goede internationale oriëntatie en invulling. Binnen de verschillende onderwijsmethoden (interactieve colleges, seminar, excursies) en opdrachten (papers, essays, beantwoorden van vragen) is voldoende ruimte voor discussie, presentatie en verantwoording. Hierdoor kan volgens het panel een vruchtbare en actuele uitwisseling plaatsvinden tussen studenten, (gast)docenten en het werkveld. De opleiding zal mede daardoor eveneens een bijdrage kunnen leveren aan nieuwe ontwikkelingen in het beroepsveld en het wetenschappelijk onderzoek. Met betrekking tot een goede dekking van de Dublin-descriptoren had het panel aanvankelijk enige twijfel bij de invulling van met name descriptors 2 & 3: Toepassen van pagina 12

13 kennis en inzicht en Oordeelsvorming. Vooral de training van praktische vaardigheden en in het verlengde daarvan de objectieve toetsing van diezelfde praktische vaardigheden, kwamen niet helder uit de beschrijving van het programma naar voren (zie ook facet 2.2). De mondelinge toelichting tijdens de site visit bracht hierin echter de nodige verduidelijking. Het management gaf tevens aan dat er vanwege voortschrijdende inzichten nog actief aan deze aspecten gewerkt wordt. Praktische vaardigheden zoals een moot court en een case study worden onder andere geoefend tijdens het seminar en de module Proof, Evidence and Law. Tevens werd aangegeven dat de ervaring leert dat het veelal om kleine en zeer gemotiveerde groepen (buitenlandse) studenten gaat. Er is voortdurend interactie tijdens colleges en discussies, en opdrachten worden doorgaans zorgvuldig voorbereid en uitgevoerd. De docenten merkten eveneens op dat juist door de voortdurende inbreng vanuit verschillende culturele en maatschappelijke achtergronden belangrijke en sterk vormende interactieve discussies en ontwikkelingen plaats kunnen vinden. Het leerproces, bijvoorbeeld ten aanzien van de criminologische aspecten van straffen, start vaak met en wordt gestuurd door verwondering. Dit wordt gevolgd door de vraag wat het verschil is ten opzichte van de eigen cultuur en hoe dat ontstaan is, om ten slotte te leiden tot de vorming van een betere jurist in de eigen rechtscultuur. Conclusie Het panel beoordeelt het facet 1.2 Master als voldoende Oriëntatie wo (facet 1.3) De beoogde eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de volgende beschrijvingen van een master in wo: De beoogde eindkwalificaties zijn mede ontleend aan eisen vanuit de wetenschappelijke discipline, de internationale wetenschapsbeoefening en voor daarvoor in aanmerking komende opleidingen de relevante praktijk in het toekomstige beroepenveld Een wo-master heeft de kwalificaties om zelfstandig wetenschappelijk onderzoek te verrichten of Multi- en interdisciplinaire vraagstukken op te lossen in een beroepspraktijk waarvoor een wo-opleiding vereist is of dienstig is. Bevindingen Het doel van het wo-masterprogramma Criminal Law and Criminology is (aanvraagdossier pag. 12, in Engels, zie ook facet 1.1): to produce academically trained lawyers with a thorough understanding of substantive criminal law, procedural criminal law, comparative criminal law and criminology in an international context. By means of a specialist programma in English students are: given the training required to exercise the profession of lawyer in the field of the international aspects of criminal law and criminology, including thorough knowledge of comparative criminal law, substantive criminal law, criminal procedural law and criminology; taught specialized knowledge, skills and insight with a view to deepening and expanding the knowledge and insights into law, specifically criminal law, they gained during their Bachelor s degree program; taught how to apply knowledge and insight in such a way that they can independently solve legal problems and contribute towards the development of law; trained to conduct independent legal research and participate in the legal debate. pagina 13

14 De algemene oriëntatie van het programma bevindt zich op academisch masterniveau en wordt verduidelijkt door de relatie tussen de beoogde eindkwalificaties/leerdoelen en de Dublin-descriptoren (aanvraagdossier pag. 13). Overwegingen Het panel is op grond van het aanvraagdossier, de opgestuurde aanvullende documentatie en de gesprekken tijdens de site visit in principe overtuigd van de meerwaarde van deze nieuwe wo-master. De opleiding maakt voldoende duidelijk dat er een groeiende behoefte is aan deze breed opgeleide masters op het gebied van het strafrecht en de criminologie. Het panel is echter van mening dat, afgaande op de beoogde eindkwalificaties/leerdoelen en doelstellingen, toch beter gekeken zou moeten worden naar het aspect criminologie (multidiciplinariteit) binnen de opleiding. Dit vakgebied krijgt in het programma op het eerste gezicht en verhoudingsgewijs slechts geringe aandacht, terwijl het juist volgens de opleiding en het panel een belangrijke meerwaarde vertegenwoordigt (zie ook facet 1.1 Domeinspecifieke eisen). Binnen de keuzemodules worden volgens het aanvraagdossier ook geen criminologische onderwerpen of opleidingsonderdelen aangeboden. De criminologische aspecten van verschillende grote en overstijgende thema s zouden beter aan bod en concreter tot uitdrukking mogen komen (bijvoorbeeld t.a.v. drugs, milieu, georganiseerde misdaad, punishment, sancties, mass claims, tribunalen). Er zou tevens overwogen kunnen worden om een gecombineerd strafrechtelijkcriminologisch kernvak te geven. Op die manier kunnen verschillende strafrechtelijke en criminologische aspecten met elkaar in verband worden gebracht. De kruisbestuiving/ wisselwerking/relativering die zo ontstaat, zou een waardevolle extra dimensie aan het programma kunnen geven. Het management en de docenten gaven met betrekking tot deze kanttekening tijdens de site visit en via een extra aan (bijlage 3), dat de opleiding nog in ontwikkeling verkeert. Aanpassingen en veranderingen zullen nog diverse malen aangebracht gaan worden om het curriculum verder te optimaliseren. Het onderdeel Sanctions werd reeds toegevoegd aan het vak Comparative Criminal Law en het onderwerp straffen en bestraffen komt op vier plaatsen in het programma terug. De lijst met keuzemodules is volgens het management niet volledig en criminologische onderwerpen (bijvoorbeeld op het gebied van het gevangeniswezen) behoren eveneens tot de mogelijkheden. De opmerkingen en suggesties van het panel zullen zeker worden meegenomen in de nadere vormgeving van het programma. Het panel heeft wat deze toezeggingen betreft voldoende vertrouwen dat de opleiding ook daadwerkelijk woord zal houden en dat het programma langs de uitgezette lijnen verder ontwikkeld zal worden. Met betrekking tot het verrichten van zelfstandig wetenschappelijk onderzoek op een womasterniveau door middel van de opdrachten en de masterproef vindt het panel dat de rechtenfaculteit van de RUG haar studenten voldoende mogelijkheden en begeleiding biedt om multi- en interdisciplinaire vraagstukken te formuleren en zelfstandig te analyseren (zie echter ook de opmerkingen bij facet 2.3 Samenhang). Samenvattend is het panel van mening dat de doelstellingen en beoogde eindkwalificaties/leerdoelen van de opleiding Criminal Law and Criminology in voldoende mate aansluiten bij een wo-master. Conclusie Het panel beoordeelt het facet 1.3 Oriëntatie wo als voldoende. pagina 14

15 4.1.4 Samenvattend oordeel onderwerp 1 Doelstellingen opleiding Het panel beoordeelt de facetten Domeinspecifieke eisen, Master en Oriëntatie WO van het onderwerp Doelstellingen Opleiding als voldoende. Daarmee is het samenvattend oordeel met betrekking tot het onderwerp positief. 4.2 Programma Voor de beschrijving van het programma wordt verwezen naar het voorgaande hoofdstuk Eisen wo (facet 2.1) Het beoogde programma sluit aan bij de volgende criteria voor het programma van een woopleiding Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats in interactie tussen het onderwijs en het wetenschappelijk onderzoek binnen relevante disciplines. Het programma sluit aan bij ontwikkelingen in de relevante wetenschappelijke discipline(s) door aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen wetenschappelijke theorieën. Het programma waarborgt de ontwikkeling van vaardigheden op het gebied van wetenschappelijk onderzoek. Bij daarvoor in aanmerking komende opleidingen heeft het programma aantoonbare verbanden met de actuele praktijk van de relevante beroepen. Bevindingen Uitgangspunt van de faculteit is de verwevenheid van het onderwijs en het wetenschappelijke onderzoek. Elke docent van een masterprogramma heeft zowel onderwijs- als onderzoekstaken en is gepromoveerd dan wel bijna gepromoveerd. De vier kernmodules worden alle verzorgd door docenten die ook op die gebieden onderzoek verrichten, zodat actuele ontwikkelingen in het onderwijs gebracht kunnen worden (aanvraagdossier pag. 20). De sectie Strafrecht heeft als belangrijkste onderzoeksprogramma s: internationalisatie, Nederlands strafrecht vanuit een Europees perspectief, vergelijkend strafrecht en de invloed van maatschappelijke ontwikkelingen op het strafrecht. De sectie Criminologie richt zich op het ontwikkelen van betrouwbare en bruikbare kennis ten aanzien van de verschillende aspecten van misdaad en straf met als belangrijkste vraag: welke factoren zijn van invloed op (gewelds-)criminaliteit, leefbaarheid en kwaliteit van veiligheidszorg? Studenten kunnen hun onderzoeksvaardigheden oefenen en verbeteren tijdens het seminar en het schrijven van de masterproef. Thema s en masterproefonderwerpen zullen worden afgestemd op actuele onderwerpen en het onderzoek van docenten. Studenten zullen hierdoor gestimuleerd worden om deze onderwerpen te bediscussiëren met de onderzoekers en zodoende te leren communiceren op een academisch niveau. Een andere belangrijke aspect betreft de relatie tussen het onderwijs en de beroepspraktijk van het strafrecht. De excursies zullen studenten in contact brengen met de hedendaagse internationale strafrechtpraktijk. Dit zal gebeuren onder supervisie van een docent/onderzoeker en zal studenten tevens de mogelijkheid bieden om meningen uit te wisselen met advocaten die in het veld werkzaam zijn. Sommige onderdelen zullen door gastdocenten worden verzorgd, gerekruteerd uit de juridische praktijk. pagina 15

16 Overwegingen Het panel is van mening dat de opleiding er voldoende in slaagt om kennisontwikkeling door middel van interactie tussen wetenschappelijk onderzoek en onderwijs bij studenten te laten plaatsvinden. Dit wordt onder andere bereikt door de goede combinatie van onderwijs- en onderzoekstaken van docenten, en de onderzoeksprogramma s van de secties Strafrecht en Criminologie. Actuele wetenschappelijke ontwikkelingen en de relatie met de beroepspraktijk zullen eveneens door middel van het onderzoek van docenten, de excursies en de contacten met het werkveld voldoende gewaarborgd kunnen worden. Het panel vond het aanvraagdossier ten aanzien van bovenstaande aspecten helder, overzichtelijk en qua algemene informatie voldoende. Op die basis moet de rechtenfaculteit in staat zijn om een stevige opleiding neer te zetten. Gemist werd echter een concrete uitwerking en invulling van de verschillende programmaonderdelen (wat gaan we doen en hoe): wie geeft welke uren en waarin, verplicht en aanbevolen studiemateriaal, didactische aspecten, de te behalen competenties, vaardigheden en attitudes, de werkvormen, evaluaties, toetsen enz. Gemist werd eveneens een overzicht van de lesuren, contacttijd, voorbereiding, nazorg en begeleiding van studenten. Voorafgaand aan de site visit werd daarom nog een verzoek om aanvullende informatie ingediend. De aanvrager heeft hierop adequaat gereageerd door van alle verplichte modules en het seminar alsnog een uitgebreide en gedetailleerde beschrijving van inhoud en opzet aan te leveren die het panel nog voor de site visit kon bestuderen. Het panel kon zich door deze extra documentatie een beter beeld vormen van de concrete invulling van de opleiding, met uitzondering van het aspect praktische vaardigheden. De docenten gaven tijdens de site visit aan dat studenten zich door middel van zelfstudie en het schriftelijk beantwoorden van vragen op de colleges en werkgroepen moeten voorbereiden. Door concrete leeropdrachten, interactieve analyses, discussies, vragen (aan de buitenlanders: hoe zit dit in jouw land?) en reflecties worden het denken en de praktische vaardigheden voortdurend getraind. Een moot court en een case study worden onder andere geoefend tijdens het seminar en de module Proof, Evidence and Law (zie ook facet 1.2). Het werkveld merkte tijdens de site visit op dat vaardigheden zoals onderhandelen niet tijdens een universitaire opleiding aangeleerd kunnen worden, maar alleen gaandeweg in de beroepspraktijk kunnen worden eigengemaakt. Het panel heeft tijdens de site visit het werkveld eveneens de vraag gesteld of er nog iets gemist werd in het programma. Als antwoord werd gegeven dat in het seminar International Cooperation in Criminal Matters instrumenten op het gebied van wederzijdse erkenning, arrestatiebevelen en sancties prominenter aanwezig zouden mogen zijn. Tevens werden kaderbesluiten van de Europese Unie gemist en is bij het onderwerp tribunalen meer aandacht voor de interactie met de nationale praktijk wenselijk. Ook hier geldt weer dat verdere besprekingen over precieze inhoud en vorm van de modules nog moeten plaatsvinden en dat het programma nog in ontwikkeling is. Met betrekking tot de ongelijke invulling van de twee vakgebieden Strafrecht en Criminologie wordt verwezen naar hetgeen hierover reeds bij facet 1.1 en 1.3 is verwoord. Het panel is op grond van het aanvraagdossier, de gesprekken tijdens de site visit en de extra informatie van mening dat het beoogde programma, ondanks de hier vermelde kanttekeningen, in principe in voldoende mate voldoet aan de wetenschappelijke criteria van een wo-masteropleiding. Conclusie Het panel beoordeelt het facet 2.1 Eisen wo als voldoende. pagina 16

17 4.2.2 Relatie tussen doelstelling en programma (facet 2.2) Het beoogde programma, het didactisch concept, de werkvormen en de wijze van toetsing weerspiegelen de te bereiken eindkwalificaties van de opleiding. De te bereiken eindkwalificaties zijn aantoonbaar vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het beoogde programma. Bevindingen Het aanvraagdossier geeft op pagina 21 een overzicht van de relatie tussen de eindkwalificaties/leerdoelen en de verplichte modules, het seminar, de keuzemodules en de masterproef. De inhoud van de modules is voor een significant deel bepaald door de eindkwalificaties/leerdoelen. Het programma eindigt met een masterproef waarin studenten laten zien in staat te zijn een zelfstandig onderzoeksproject van een bepaalde grootte uit te voeren en daar een adequaat rapport over te schrijven. Het programma is zodanig opgezet dat studenten ruimschoots de gelegenheid hebben om hun algemene academische vaardigheden te verbeteren en toe te passen. In de vier verplichte kernmodules worden studenten getraind om kritisch de literatuur te lezen, daarop te reflecteren en opgedane kennis en begrip toe te passen op actuele casus. In het seminar (en sommige optionele modules) leren studenten om een onderzoeksvraag (probleem) te formuleren op een bepaald gebied, zelfstandig een onderzoeksproject van beperkte omvang uit te voeren en de resultaten te presenteren. Overwegingen Het panel heeft voorafgaand aan de site visit van de opleiding het verzoek gedaan aanvullende informatie aangaande de concrete uitwerking en beschrijving van het programma aan te leveren, zodat een weloverwogen oordeel met betrekking tot de relatie tussen doelstelling en programma gegeven kon worden (zie facet 2.1). Op grond van deze extra informatie en de gesprekken tijdens de site visit is het panel van mening dat het didactische concept van het studentgerichte interactieve onderwijs en de verschillende gehanteerde werkvormen (zelfstudie, cases, opdrachten, vragen, discussies, reflectie, presentaties en vaardigheidstrainingen) voldoende de te bereiken eindkwalificaties/leerdoelen weerspiegelen (zie ook facet 1.2). Binnen de verschillende modules van het programma zijn de zes beoogde eindkwalificaties/leerdoelen voldoende aantoonbaar vertaald. Docenten gaven tijdens de site visit aan dat met betrekking tot bepaalde vaardigheden studenten op weg worden geholpen om relevante informatie te vinden, bijvoorbeeld via Nestor. Gereedschap en tools worden aangereikt om systemen met elkaar te kunnen vergelijken. De eerste fase van verwondering moet eveneens in goede banen geleid worden. Het werkveld benadrukte dat in de bachelorfase een solide basis wordt gelegd op het gebied van het strafrecht. Deze wo-master CLC borduurt daarop voort maar legt het accent vooral op het denken, analyseren en zoeken. Het zijn juist die vaardigheden die men nodig heeft om later, bijvoorbeeld bij tribunalen, tot goede oplossingen te kunnen komen. Het werkveld: En daar gaat het om. Met betrekking tot de toetsing is het panel van mening dat een meer specifieke en nauwkeuriger aanpak wenselijk is, nu er op het eerste oog een discrepantie bestaat tussen de opgegeven wijze van toetsing en de te bereiken eindkwalificaties. Nu wordt er voornamelijk via papers, essayvragen en de masterproef op theoretische kennis en inzicht getoetst. Het panel zou echter graag zien dat ook de aanwezigheid en de actieve participatie tijdens discussies, reflecties, presentaties, vaardigheidstrainingen enz. aantoonbaar meegenomen worden in het eindoordeel van een module. Tijdens de site visit wezen de docenten aanvankelijk op de nogal strikte regels die faculteitbreed ten aanzien van toetsing worden gehanteerd en die zouden uitsluiten dat een dergelijke vorm van pagina 17

18 toetsing wordt gehanteerd. In tweede instantie bleek er echter toch ruimte voor te zijn. Het management gaf in de nabespreking te kennen dat er binnen bepaalde randvoorwaarden, onder meer rekening houdend met de studeerbaarheid, toch veel mogelijk is. Het moet alleen van tevoren aangekondigd worden bij de examencommissie. Blijft de vraag hoe de opleiding in haar totaliteit op orde gehouden kan worden ten opzichte van het beroepsprofiel. Het werkveld kan daarin slechts een beperkte rol vervullen aangezien de scope van de opleiding te breed en te veelomvattend is. De opleiding zal derhalve zelf eveneens een zorgvuldige vinger aan de pols -methode moeten hanteren. Samenvattend kan gesteld worden dat, met inachtneming van enkele aandachtspunten, het beoogde programma, het didactisch concept, de werkvormen en de wijze van toetsing de eindkwalificaties/leerdoelen van de wo-master CLC voldoende weerspiegelen. De te bereiken eindkwalificaties/leerdoelen worden in voldoende mate aantoonbaar vertaald in leerdoelen van het programma. Conclusie Het panel beoordeelt het facet 2.2 Relatie tussen doelstelling en programma als voldoende Samenhang programma (facet 2.3) Het beoogde programma is inhoudelijk samenhangend. Bevindingen Het curriculum is zodanig opgezet dat in het eerste semester vier verplichte kernmodules gevolgd moeten worden (aanvraagdossier pag. 22). Begonnen wordt met een verplichte, verdiepende masterproefklas om studenten te helpen bij het schrijven van de masterproef. Hierin vindt onder meer een bibliotheektraining plaats, wordt informatie verschaft over de eisen die aan een masterproef worden gesteld en worden praktische tips gegeven met betrekking tot het onderzoek en het schrijfproces. In het eerste semester zit ook het seminar waarin studenten hun academische vaardigheden kunnen bijslijpen door zelfstandig te werken aan papers en presentaties en zich kunnen voorbereiden op het onderzoek voor de masterproef. In het eerste en tweede semester moeten tevens de twee keuzemodules gevolgd worden gebaseerd op interesse, onderwerp van de masterproef of een internationaal/europees profiel. De academic director (wetenschappelijk directeur / programmacoördinator) heeft hierbij een belangrijke adviserende rol. De Examencommissie moet uiteindelijk de keuze goedkeuren. Overwegingen In eerste instantie moest het panel ook bij dit facet constateren dat het niet goed mogelijk was tot een zorgvuldig oordeel te komen, aangezien een gedetailleerde beschrijving en uitwerking van het programma ontbrak (zie de opmerkingen hierover bij facet 2.1). Door de extra documentatie en de uitleg tijdens de site visit kon hierin echter toch in voldoende mate worden voorzien. Op grond van deze informatie en indrukken is het panel van mening dat het programma op een aantal punten nog verder moet worden ontwikkeld (zie facet 1.3 en 2.1). De onderlinge verhouding tussen de vakgebieden strafrecht en criminologie moet ook duidelijker en scherper worden geformuleerd. Hierbij zouden in het programma vooral de criminologische aspecten en overlappende thema s (zoals diverse vormen van criminaliteit en afhandeling van criminaliteit, en omgang met verschillende soorten van slachtofferschap) zwaarder pagina 18

19 ingevuld kunnen worden, zodat een vruchtbaardere kruisbestuiving en wisselwerking tussen de twee vakgebieden kan ontstaan (zie facet 1.3). In het licht van de constatering dat de criminologie niet het zwaartepunt van de opleiding is, is het bijvoorbeeld ook denkbaar dat de masterproef een rechtsvergelijkend onderwerp als thema heeft. Zo gaf het werkveld tijdens de site visit eveneens aan een voorstander te zijn van een verplichte component criminologie in de masterproef: De criminologische benadering is een enorme verrijking. Meer conceptueel. Boven de stof staan. De context van de wetgeving. Het programma biedt volgens het werkveld genoeg ruimte om cultuuroverstijgende aspecten, bijvoorbeeld die van eerwraak, etnische conflicten, tribunalen en waarheidscommissies, aan bod te laten komen. Het model van het Cambodja-tribunaal is ook toepasbaar in andere delen van de wereld. Tevens kan gedacht worden aan een nieuw gemeenschappelijk keuzevak (bijvoorbeeld Criminal Law and the Multicultural Society), waarin belangrijke vraagstukken/thema s van deze tijd worden behandeld: asielzoekers/vluchtelingen, buitenlandse werknemers, drugs, milieu, terrorisme, gedoogbeleid enz. Het panel waardeert de toezegging van de opleiding dat aan deze aspecten gewerkt zal worden. Het management benadrukte tijdens de site visit dat met name in de module Proof, Evidence and Law de integratie en samenhang met de andere vakken tot uitdrukking komt. Tijdens de site visit heeft het panel aan docenten gevraagd hoe het onderlinge overleg was geregeld met betrekking tot de samenhang en invulling van het programma. Als antwoord werd aangegeven dat het onderlinge overleg goed loopt. Er heerst een echte aanwezigheidscultuur binnen en tussen de vakgroepen/secties. Men komt elkaar dan ook dagelijks in de gang tegen en loopt makkelijk bij elkaar binnen. Daarnaast zijn er nog formele beoordelingsmomenten na 1-2 jaar om het programma als geheel door te lichten. Het kwaliteitszorgplan van de RUG (bijlage 6b van het aanvraagdossier) geeft hierover verder aan dat minimaal elke drie jaar de doelstellingen, leerdoelen, internationale oriëntatie en het lesmateriaal geëvalueerd moeten worden. Door de mondelinge toelichting tijdens de site visit kwam de samenhang van het programma beter uit de verf, waardoor een deel van de zorg van het panel met betrekking tot dit onderwerp kon worden weggenomen. Theoretische aspecten en praktische vaardigheden zullen beide aan bod komen door middel van hoor- en werkcolleges, de verdiepende masterproefklas, zelfstudie, excursies, discussies, papers en presentaties, opdrachten en trainingen. Hierdoor krijgt de samenhang van het programma extra vorm en inhoud. Samenvattend kan gezegd worden dat het programma ten aanzien van het aspect samenhang ondanks de genoemde kanttekeningen het voordeel van de twijfel krijgt. De opleiding kan volgens het panel op dit punt de toets der kritiek doorstaan, mede vanwege de toezeggingen die tijdens de site visit door de aanvrager zijn gedaan en het vertrouwen dat het panel heeft in de rechtenfaculteit van de RUG als opleidingsinstituut. Conclusie Het panel beoordeelt het facet 2.3 Samenhang programma als voldoende. pagina 19

20 4.2.4 Studielast (facet 2.4) Het beoogde programma is studeerbaar doordat factoren die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. Bevindingen Het masterprogramma heeft een studielast van 60 ECTS (1680 studie-uren). De faculteit heeft richtlijnen opgesteld voor docenten waarin de hoeveelheid te bestuderen literatuur wordt aangegeven in relatie tot het aantal contacturen (aanvraagdossier pag. 22 en bijlage 5 van dat dossier). Aangenomen wordt dat in een masterprogramma zeven pagina s literatuur met een gemiddelde moeilijkheidsgraad of vier pagina s case law gelezen kunnen worden in één uur. Het bijwonen van een college van een uur inclusief voorbereiding en/of het maken van aantekeningen vereist anderhalf uur. Hierbij dient te worden opgemerkt dat het slechts om richtlijnen gaat. De cruciale vraag is hoeveel tijd een gemiddelde student aan de module moet besteden. Indien de richtlijn duidelijk wordt overschreden kan de Curriculum Commissie hiervan op de hoogte worden gebracht. Bestaande en vergelijkbare programma s laten zien dat dit format studeerbaar is. Overwegingen Op grond van de informatie van het aanvraagdossier en de aanvullende gesprekken tijdens de site visit is het panel van mening dat door de didactische opzet van het studentgerichte, interactieve onderwijs, de goede begeleiding door docenten, de regelmatige indeling van de modules, opdrachten, tentamens en masterproef over de twee semesters een voldoende studeerbaar programma met een overzichtelijke structuur is gerealiseerd. Door de extra aangeleverde documentatie kon het panel eveneens een beter beeld krijgen van de concrete inhoud en uitwerking van de verschillende modules. Het programma is qua studielast en structuur goed vergelijkbaar met de vier andere Engelstalige masteropleidingen waarmee de rechtenfaculteit een jarenlange goede ervaring heeft opgebouwd. Tijdens de site visit werd benadrukt dat de groep voornamelijk buitenlandse studenten zorgvuldig zal worden begeleid en opgevangen. Deze begeleiding is intensief te noemen en vindt gedurende de gehele studie plaats en niet alleen aan het eind. De 25 uur per student die voor begeleiding van de masterproef is gereserveerd wordt volgens de docenten daadwerkelijk waargemaakt. Uitval komt mede door de sterke motivatie niet veel voor en het succespercentage van de Engelstalige masteropleidingen ligt boven de 90% (aanvraagdossier pag. 29 en bijlage 4 van dat dossier). Docenten gaven tijdens de site visit aan dat ze door middel van een gestructureerd overleg met studenten per vak evalueren en de vinger goed aan de pols houden. Het panel waardeert het dat met elke student een exitgesprek van een uur gehouden wordt waarin het programma als geheel wordt geëvalueerd. Het panel is van mening dat de kwaliteit van begeleiding, opvang en huisvesting, contacturen tijdens de modules, masterproefklas, evaluatiegesprekken, en internetfaciliteiten enz. die door de opleiding geboden wordt zonder meer goed genoemd kan worden. Al deze elementen zullen zeker bijdragen tot beheersing van de studielast waardoor factoren die betrekking hebben op het programma en de studievoortgang kunnen belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. Conclusie Het panel beoordeelt het facet 2.4 Studielast als voldoende. pagina 20