Je vindt het beoordelingskader voor inspectie op de website van het Vlaams Ministerie van Onderwijs.

Transcriptie

1 Inspectie De onderwijsinspecteurs die de Vlaamse scholen controleren, staan ook in voor het toezicht op huisonderwijs. Door het verschil in interpretatie van het onderwijsdecreet lopen sommige controles uit in een negatief rapport. Na zo'n rapport krijgt de huisonderwijzer de kans bij te sturen, maar als na een tweede bezoek de evaluatie opnieuw negatief is, moet een kind in een erkende school ingeschreven worden. Einde van het huisonderwijs dus. Wie goed wil scoren, heeft er dus alle belang bij te weten wat er precies van hem verwacht wordt. Sinds het begin van schooljaar bestaat er een 'beoordelingskader' voor inspectie. Dat kader houdt richtlijnen voor het verloop van de controle zelf in, maar ook voor de uiteindelijke beoordeling van het gegeven huisonderwijs.. Je vindt het beoordelingskader voor inspectie op de website van het Vlaams Ministerie van Onderwijs. Uit dit document haal je wat de onderwijsinspectie verstaat onder 'kwaliteitsvol onderwijs'. Het vertrekpunt vindt zij bij de Vlaamse eindtermen en ontwikkelingsdoelen. Daaraan wordt je hele huisonderwijs afgetoetst. Hoe verloopt een inspectie? Je krijgt twee inspecteurs over de vloer. Eén van hen heeft je meestal eerder telefonisch gevraagd of de voorziene datum past. Een brief met de aankondiging van datum en uur krijg je sowieso. Uiteraard kan het zijn dat die datum voor jou niet past. Hoewel een zekere regelmaat en structuur verwacht wordt, zijn huisonderwijzers niet gebonden aan hun adres of schoolse lesuren. In voorkomend geval meld je hen dat het niet past en vraag je een andere datum. Vroeger was het gebruikelijk dat een kind tot 12 jaar inspecteurs voor het basisonderwijs ontving, voor een kind ouder dan 12 waren dat inspecteurs voor het secundair. Dat is niet langer zo. De teams zijn tegenwoordig zoveel mogelijk gemengd. Alle combinaties zijn dus mogelijk. Het lijkt tegenwoordig ook gebruikelijk om dan meteen een controle door te voeren voor alle kinderen van het gezin. We raden je aan om, zeker bij grotere gezinnen, de inspecteurs niet in je eentje te ontvangen. Huisonderwijzers mogen dan wel vaak duizendpoten zijn, het overzicht, je materiaal én je kinderen bij zo'n controle bewaken terwijl je ook nog twee inspecteurs te woord moet staan, zou wel eens wat veel kunnen worden. De inspecteurs krijgen verslagen van vorige controles ter beschikking. Het gaat hier wel maar over verslagen van de laatste 3 jaren. Is het dus langer geleden dat je nog controle kreeg, dan kennen de inspecteurs geen voorgeschiedenis. We leggen dadelijk nog uit hoe je hier best mee omgaat. Overhoren? Wablief?! De inspecteurs willen, behalve al je leermateriaal, ook de leerling zien. Ze mogen je kind niet ondervragen op kennis, maar proberen te evalueren of je kind niets tekort komt. Strikt genomen is ons gezegd dat ze het kind moeten 'gezien hebben'. Dit is een zeer delicaat onderdeel van de controle. Sommige inspecteurs voelen zich hier kennelijk

2 ook wat onwennig bij en weten niet altijd goed wat ze moeten of mogen vragen. De meeste huisonderwijzers staan hier zeer wantrouwig tegenover. Maak bij aanvang duidelijke afspraken, dat kan onenigheid voorkomen. Zijn er specifieke onderwerpen die je liever bespreekt zonder de aanwezigheid van je kind, maak dat dan kenbaar. Vertel je kind op voorhand wat zo'n controle inhoudt. Ook kinderen weten graag wat hen te wachten staat. Als je je daarbij gemakkelijker voelt, kan je eventueel iemand vragen om je bij te staan. Zo kan er zich ook iemand ontfermen over de kinderen terwijl jij met de inspecteurs praat. Tip: Als je kind voldoende zelfvertrouwen heeft, kan je het zelf de controle laten inleiden met een presentatie of toelichting (over de leerstof in het algemeen, de portfolio muzische vorming,...). Dat kan je samen met je kind inoefenen, misschien zelfs eens 'testen' op de buurvrouw. De inspecteurs hebben dan je kind in actie gezien en je kind weet op voorhand wat van hem verwacht wordt. Hoe wordt bepaald wie geïnspecteerd wordt? Er wordt geprobeerd ongeveer 30% van de kinderen in basisonderwijs ( 12) en 7% van de jongeren in middelbaar onderwijs (+12) per jaar te controleren. Idealiter krijgt een huisonderwijzer iedere 3 jaar bezoek. Soms kan het echter ook langer duren. Dat is dan eerder gevolg van hun overvolle agenda en betekent eigenlijk dat jouw onderwijs op het eerste zicht 'weinig risico' inhoudt. De inspecteurs gaan namelijk eerst en vooral langs bij gezinnen waar het risico op problemen groter is. Eerst in rij staan de leerlingen voor wie een CLB, een school, de politie of de jeugdrechtbank een melding maakt. Vervolgens de leerlingen voor wie geen ingevulde vragenlijst werd ingestuurd en tenslotte nog de leerlingen bij wie het het laatste bezoek al lang geleden is, vooral ook in functie van een 'risicoleeftijd' (bv 16 en pas overgeschakeld op huisonderwijs). Leerlingen die deelnemen aan examens bij de Vlaamse examencommissie worden nogal gemakkelijk ongemoeid gelaten. Die tonen immers zelf aan dat ze goed bezig zijn. Wat wil een inspecteur kunnen vaststellen? Hij wil zien dat je kind kennis en vaardigheden bijgebracht worden. Daarvoor wil hij je leermiddelen en materialen zien, eventueel aangevuld met foto's e.d. Bij de inspectie leeft ook het idee dat je kind op tijd en uur moet leren, dus verwachten ze dat je op 'geregelde en systematische wijze les geeft'. In het beoordelingskader wordt dat als volgt gedefinieerd: iemand die het onderwijs verstrekt, het gebruik van geschikte leermiddelen, het voorzien van voldoende onderwijstijd, geregelde evaluatie van de leervorderingen. Wie iedere morgen zijn 'klasje' binnenstapt en er op vastgelegde tijdstippen met het lesrooster in de hand aan de slag gaat, heeft hiermee alvast geen probleem. Hoe pak je dat echter aan als je eerder 'losjes' omgaat met leren? Analyseer even je dag, je hebt allicht een zekere routine, al was het maar dat je iedere morgen opstaat, iedere middag eet en 's avonds weer gaat slapen. De inspecteurs verwachten niet dat je weet waarmee je volgende week op dinsdag om 10u00 precies zal bezig zijn, ze willen wel horen dat je normaal gezien op dat moment bezig bent met je kinderen. Hoeveel tijd is voorbehouden voor je kinderen en hun onderwijs? Uiteraard is ieder van ons eigenlijk

3 volcontinu bezig met zijn huisonderwijs, daar gaat het net om, het hele leven is een leerschool en iedere gelegenheid wordt aangegrepen om je kind iets bij te brengen. Toch zijn er allicht uren die uitsluitend dienen om met je kinderen bezig te zijn, waarschijnlijk tussen 9.00 en Daarna spelen je kinderen immers met de kinderen van de buren, zijn ze naar de muziek of dansles, tekenschool,... Wat heb je klaar liggen? We lezen in het beoordelingskader dat 'de controle op het huisonderwijs via het controlebezoek in de eerste plaats een documentenonderzoek is'. Je legt dus alles klaar dat enigszins kan aantonen dat jullie met onderwijs bezig zijn. Dat kunnen boeken zijn, maar ook getuigschriften, een zwembrevet, als je een agenda of een lesrooster gebruikt, kan je ook dat tonen. Leg eventueel een boekenlijst met ontleende materialen van de bibliotheek voor, toegangskaartjes voor musea, een musical of toneelvoorstelling, foto's van uitstappen,... Kortom, alle mogelijke, 'tastbare' bewijzen. Uit een gesprek met de ouders (of lesgever) en het kind moet blijken waarmee je bezig bent en of je onderwijs voldoet. Jij en je kind krijgen hier dus de mogelijkheid het verstrekte onderwijs toe te lichten. Je kind wordt niet overhoord op kennis of vaardigheden! De inspecteurs beschikken enkel over voorgaande verslagen die maximum 3 jaar oud zijn. Dat betekent dat ze eigenlijk weinig, en vaak dus geen, voorgeschiedenis kennen. Om dat op te vangen, kan je zelf je kopie van voorgaande verslagen bij de hand houden, maar beter lijkt ons toch dat je het gesprek start met een korte toelichting. Hoe lang zijn jullie al bezig met huisonderwijs? Hoe zit jullie gezin in elkaar? Stel iedereen even voor. Waarom heb je gekozen voor huisonderwijs? Wat is, over het algemeen, jullie aanpak? Sommige inspecteurs hebben nog nooit een huisonderwijsgezin bezocht. Het is voor hen allicht ook eenvoudiger als je hen helpt het beoordelingskader toe te passen. Beschouw zo'n inspecteur ook niet als de grote vijand, maar wees open en eerlijk. Als je onderwijsaanbod correct en evenwichtig is, heb je immers niets te vrezen. Sommige inspecteurs hebben wel al wat ervaring met huisonderwijs. Hen kan je wel eens iets vragen, maar het is niet hun taak of verantwoordelijkheid om je hierbij te helpen. Het is evenmin hun taak om je in geval van tekortkomingen te adviseren hoe je dat moet corrigeren. Hoe komt de beoordeling tot stand? 1. Te vertrekken van de Vlaamse eindtermen en ontwikkelingsdoelen wordt bekeken of jouw onderwijsdoelen gelijk of gelijkwaardig zijn. (Bereik je ongeveer dezelfde eindtermen en ontwikkelingsdoelen? Komen dezelfde leergebieden/vakken aan bod?) 2. Kan aangetoond worden dat je kind geleerd heeft, dat het stelselmatig meer kan en kent? Zit er een duidelijke lijn in je aanbod? (Structuur, planning? Heb je een duidelijk doel voor ogen? Weet je waar je naartoe wil?) Is het aanbod afgestemd op de leerbehoefte van je leerling? (Niet onder en niet boven zijn capaciteiten? Is er ruimte voor specifieke interesses van je kind?) Zijn de leermiddelen geschikt voor om je doel te bereiken? Werd er voldoende tijd besteed aan het onderwijs (minimum 14 uren per week, gedurende 26 weken)? Werd het bereiken van de leerdoelen geregeld geëvalueerd? (Voor alle duidelijkheid: dat hoeft niet met

4 geschreven toetsen en een puntenlijst.) Tijdens het controlebezoek proberen de inspecteurs voldoende elementen te verzamelen om op de bovenstaande vragen te kunnen antwoorden. De uiteindelijke beoordeling wordt opgesteld in teamverband. Dat gaat als volgt: A. Het antwoord op de vragen 1 en 2 is positief => HO voldoet B. Antwoord op vraag 1 negatief: In welke mate heeft de ongelijkwaardigheid een negatieve invloed op de 'basisregels'? sterk negatieve invloed => HO voldoet NIET geen (sterk) negatieve invloed: evaluatie in combinatie met de andere antwoorden op vraag 2 C. Antwoord op vraag 1 positief of negatief, op vraag 2 negatief: afweging van alle elementen uit de deelvragen Het recht op onderwijs van het kind primeert altijd! Huisonderwijs dat deze rechten hypothekeert, wordt steeds als onvoldoende beschouwd! M.a.w. als je onderwijs niet gelijkwaardig bevonden wordt, moet aangetoond kunnen worden dat dit in het belang van het kind is. Wat als... Wat als er volgens jou wel één en ander mis ging tijdens een controlebezoek? Ongeacht of de beoordeling positief of negatief is, je kan bij de inspectiedienst een klacht indienen als je denkt dat er niet correct werd gehandeld. Meestal zijn huisonderwijzers geneigd dat niet te doen als ze tegen hun verwachting in toch een positieve beoordeling krijgen. De coördinerende inspecteurs krijgen daardoor enkel verslag van hun inspecteurs en weten niet dat er in hun communicatie misschien iets bijgestuurd of verduidelijkt moet worden. Dus: niet tevreden, melden! Dat kan per e mail: meldpunt.onderwijsinspectie[at]vlaanderen.be (meer info op hun website). Wat als je een negatieve beoordeling hebt gekregen? Met een negatieve beoordeling vergaat de wereld nog niet. Het betekent dat er wat tekortkomingen in je onderwijs vastgesteld zijn. Misschien wist je helemaal niets af van dat beoordelingskader en die gelijkwaardigheid. Of misschien heb je je onvoldoende voorbereid op het controlebezoek en had je niet alles klaar liggen. Het zou ook kunnen dat je niet assertief genoeg was tijdens het gesprek en je daardoor niet echt goed hebt kunnen uitleggen hoe jullie onderwijs precies in elkaar zit of waarom je de dingen doet zoals je ze doet. In het verslag staat wat er volgens de inspecteurs niet in orde is. Je krijgt nu minstens 2 maanden de tijd om dat recht te zetten. Weet je zelf niet goed hoe, ga dan op zoek naar wat hulp. Er zijn heel wat huisonderwijzers te vinden op het internet. Velen zijn virtueel aanwezig op diverse fora. Je kan hen, eventueel via privéberichten, vragen naar tips. (Een lijstje volgt nog.) De tweede controle wordt uitgevoerd door twee andere inspecteurs. Zo wordt je dossier uiteindelijk door vier verschillende paar ogen bekeken en komen er in het teamgesprek vier verschillende visies en meningen aan bod.

5 Hervatten Om het huisonderwijs te kunnen hervatten na twee negatieve beoordelingen (en dus ook na inschrijving in een school) moet je kunnen aantonen dat de problemen of tekortkomingen die aan de basis van de negatieve beoordelingen lagen, weggewerkt zijn of worden. Het is de onderwijsinspectie die hierover oordeelt en desgevallend toestemming tot hervatten verleent.