Multi Systeem Therapie (MST) Mechelen Jeugdzorg Emmaus Mechelen

Transcriptie

1 Multi Systeem Therapie (MST) Mechelen Jeugdzorg Emmaus Mechelen Sinds: 01/04/11 Katja Verschooten 015/ Jeugdzorg Emmaus Mechelen E. Tinellaan 1A 2800 Mechelen 1.1 De werking en algemene beschrijving van het project Multi Systeem Therapie (MST) is een intensieve, ambulante behandelingsmethode voor antisociaal en delinquent gedrag bij jongeren, waarbij de MST-begeleider het gezin meerdere malen per week in de thuissituatie bezoekt. Daarnaast zijn er contacten met de bredere context zoals familieleden, buren, leerkracht, consulent De behandeling is integraal en richt zich op alle risicofactoren in de diverse systemen waarvan de jongere deel uit maakt: gezin, familie, buurt, school, vrienden. De focus ligt op de inzet van het gezin en de steunfiguren en richt zich op empowerment om huidige en toekomstige problemen op te lossen. MST wil het netwerk rond de jongere doen sluiten opdat er gedragsverandering zou optreden. De MST-methodiek is een evidence-based methodiek gebaseerd op de 9 MST-principes, do-loop en Whatever it takes -houding. Dit wil zeggen dat elke interventie mogelijk is, zolang ze voortkomt uit een goede analyse en rekening houdt met de 9 MST-principes. De technieken vinden hun oorsprong in de systeem- en (cognitieve) gedragstherapie. De 9 MST-principes zijn: 1. Inzicht krijgen in de samenhang (fit) tussen problemen en hun systemische context 2. Nadruk leggen op het positieve en gebruik maken van krachten in de verschillende systemen als hefboom voor verandering 3. Verantwoordelijk gedrag van gezinsleden bevorderen en onverantwoordelijk gedrag verminderen 4. Interventies richten op het hier en nu en op actie en aanpakken van specifieke en goedgedefinieerde problemen 5. Interventies richten op gedragsreeksen binnen of tussen de verschillende systemen die het probleemgedrag in stand houden 6. Interventies laten aansluiten bij het ontwikkelingsniveau en de ontwikkelingsbehoeften van de jongere 7. Interventies vereisen dagelijkse of wekelijkse inspanningen van gezinsleden

2 8. Voortdurend beoordelen van de effectiviteit vanuit verschillende perspectieven en verantwoordelijkheid nemen om belemmeringen voor succes weg te nemen 9. Interventies bevorderen generalisatie en leiden tot lange termijn effecten De do-loop is een methodiek om interventies te ontwikkelen vanuit een goede analyse (fit) (i.p.v. zomaar iets doen, at random te werk gaan). Belangrijk hierbij is om ouders en steunfiguren voortdurend te engageren (motiveren en betrekken) tijdens dit hele analytische proces. Bedoeling is om de do-loop te blijven volgen tot er een positieve fit staat i.p.v. de aanvankelijke fit van elk verwijsgedrag. Een MST-begeleider heeft een caseload van 4 gezinnen en de kortdurende MST-behandeling duurt 3 tot 5 maanden. Naast de face to face contacten zijn er ook heel wat telefonische contacten om de gezinnen te coachen en op te volgen. Zeker in de afrondingsfase wordt er meer gebeld dan langsgegaan om de ouders het zelf te laten doen. Het MST-team is 24u/24 en 7d/7 bereikbaar voor de gezinnen via een permanentiesysteem. MST is ontwikkeld in de Verenigde Staten en ondertussen ook in tal van West-Europese landen geïmplementeerd zoals in Nederland. Het programma werd voor het eerst geïmplementeerd in Vlaanderen, meer bepaald in de Mechelse agglomeratie. Onder begeleiding en supervisie van MST-Nederland werd het MST-team opgeleid en verder opgestart. Een expert van MST-Nederland volgt nog steeds hun werkzaamheden nauwgezet op. MST kent, naast belangrijke Amerikaanse erkenningen, ook enkele Nederlandse erkenningen. De Erkenningscommissie Gedragsinterventies van het Ministerie van Veiligheid en Justitie toetst de kwaliteit van gedragsinterventies voor jeugdigen en volwassenen. Van goedgekeurde interventies mag worden verwacht dat zij recidive verminderen of voorkomen. MST heeft in juni 2010 de volledige erkenning verkregen. De databank Effectieve Jeugdinterventies van het Nederlands Jeugdinstituut bevat beschrijvingen van ondersteunings-, preventie-, behandel- en sanctieprogramma's, bedoeld om problemen bij het opgroeien en opvoeden van jeugdigen te voorkomen, te verzachten, te compenseren of te verhelpen. MST is hierin opgenomen, op basis van de bovengenoemde erkenning van het Ministerie van Veiligheid en Justitie. 1.2 De partners en hun rol Stad Mechelen en Vlaamse Gemeenschap: Subsidiërende instanties Sociale Dienst Jeugdrechtbank (SDJ), Ondersteuningscentrum Jeugdzorg (OCJ): Verwijzers

3 Scholen/werkplaatsen, CLB, Politie: Samenwerking ifv MSTbegeleiding Psychologen/psychiaters/therapeuten: Samenwerking ifv MSTbegeleiding CLB, CAW, CGG, Problemen op School (schooltime-out project): Verwijzers Emmaüs vzw (Jeugdzorg Emmaüs Mechelen): Uitvoerder en coördinator van het MST-project 1.3 De doelstellingen Multi Systeem Therapie (MST) wil een uithuisplaatsing van jongeren (12 tot 18 jaar) met ernstige gedragsproblemen voorkomen en de opvoedingscompetenties én het functioneren van gezinnen vergroten. Zo helpt MST ouders, omringd door steunfiguren, om hun zoon of dochter te begeleiden in het omgaan met huidige en toekomstige problemen in de verschillende systemen. Dit vermindert het probleemgedrag van jongeren en tracht recidive van delictgedrag te voorkomen. 1.4 De oorsprong van de middelen Vlaamse Gemeenschap (departement welzijn, volksgezondheid en gezin) en de stad Mechelen 1.5 De doelgroep Jongeren van 12 tot 17,5 jaar met ernstig antisociaal en/of delinquent gedrag. Er is sprake van een dreigende uithuisplaatsing. Multi Systeem Therapie (MST) werkt met jongeren uit het arrondissement Mechelen. MST maakt deel uit van de Integrale Jeugdzorg en jongeren kunnen enkel naar MST verwezen worden via de Intersectorale Toegangspoort (ITP). Een aanvraag bij ITP gebeurt via de Jeugdrechtbank, OCJ, VK of een andere hulpverlener bv. van CLB, CGGZ,... Indicaties voor verwijzing naar MST: gedragsproblemen op school en spijbelproblematiek wegloopgedrag inadequate vrijetijdsbesteding en omgang met antisociale vrienden delicten plegen en risico op recidive regelmatige politiecontacten gebruik van alcohol en/of drugs

4 weinig probleembesef emotionele moeilijkheden ernstige opvoedingsonmacht bij de ouders/opvoeders ouders zijn het zicht kwijt op wat de jongere buitenshuis doet problemen buiten de gezinscontext, die voortdurende negatieve invloed hebben op het gezinsfunctioneren Uitsluitingscriteria: -IQ lager dan 70 zedendelicten zonder enige andere vorm van antisociaal gedrag (hebben andere, specifieke begeleiding nodig) suïcidaal of psychotisch gedrag waarvoor crisisinterventie in de vorm van een opname nodig is autismespectrumstoornis als enige of voornaamste oorzaak van delict- en/of antisociaal gedrag ernstige verslavingsproblemen die gespecialiseerde hulp vereisen 1.6 De bekendmaking van het project bij het grote publiek en het doelpubliek Er werd heel wat aandacht besteed aan bekendmaking en overleg met andere diensten in de regio. Zo werd Multi Systeem Therapie (MST) voorgesteld bij/op: Seminarielunch voor Mechelse diensten Overlegplatform Probleemgedrag op School Mechelen en team Pros Ondersteuningsteam Allochtonen Regioverantwoordelijke, consulenten SDJ en CBJ/OCJ Parket en Jeugdrechters Mechelse jeugdadvocaten Politie Mechelen CLB s

5 Debatlunches Antwerpen en Brussel Workshop MST op het 9e Vlaams Congres Kinder- en Jeugdpsychiatrie en Psychotherapie Op 19/06/2014 organiseerden we een infomoment MST 3 jaar in woord en beeld voor geïnteresseerden in Vlaanderen. Er werden eigen filmfragmenten getoond van hoe de wekelijkse supervisie en consultatie er uitziet, hoe we een fit opmaken in het gezin (hét werkinstrument van MST) en hoe een dag van een MSTbegeleider er kan uitzien in Mechelen. 1.7 De evaluatie Evaluatie: hoe en door wie Het kwaliteitssysteem van Multi Systeem Therapie (MST) bewaakt dat iedereen zich aan de 9 principes en de do-loop houdt en aan de vereisten die bij ieders jobinhoud horen. Het hoofddoel van dit kwaliteitssysteem is het optimaliseren van de resultaten voor jongeren. De kwaliteitsvolle omkadering, intern door een eigen supervisor en programmaverantwoordelijke en extern door een expert van MST-Nederland, is echt noodzakelijk, ook na 4 jaar. Het kwaliteitssysteem bestaat uit verschillende aspecten op vlak van training, ondersteuning en metingen, zowel kwantitatief als kwalitatief: Het MST-team bespreekt de weekverslagen (opgemaakt per jongere door begeleiders) in de wekelijkse supervisie. Doel is om begeleiders te helpen met het zich eigen maken en gebruiken van klinische vaardigheden die nodig zijn om MST effectief te kunnen toepassen bij alle jongeren en hun gezin. Verder volgt de expert het MST-team op via wekelijkse consulting en tweewekelijks telefonisch contact met de supervisor. De expert leert begeleiders en supervisor hoe MST effectief kan worden geïmplementeerd en hoe ze barrières kunnen identificeren en aanpakken om te komen tot positieve resultaten voor jongeren en gezinnen. Bij de opstart van MST volgen alle teamleden de 5-daagse oriëntatietraining en neemt de supervisor daarnaast deel aan een 2-daagse supervisortraining, die jaarlijks een vervolg kent. Bij MST volgen we per kwartaal boosterdagen: 1 met het hele team en 1 specifiek voor supervisoren. De expert begeleidt deze trainingsdag, waarbij MST-thema s op maat van de deelnemende MST-teams aan bod komen. Aan de hand van casussen en audiotapes ontwikkelen we onze kennis en specifieke vaardigheden verder via rollenspelen.

6 Kwaliteitsbewaking in het kader van MST gebeurt in de eerste plaats door de behandelintegriteit (adherence) van elke medewerker op te volgen en te garanderen via TAM-R, SAM en CAMvragenlijsten1. Hoe hoger de behandelintegriteit van expert en supervisor, hoe hoger die van begeleiders en zo hoe beter de resultaten voor jongeren en hun gezin. Maandelijks worden de TAM-vragenlijsten afgenomen bij elk gezin in begeleiding door een vaste beller (geen MST-medewerker). De TAM-R meet de mate waarin de begeleider die MST uitvoert, zich houdt aan het programma. Regelmatig bekijkt de supervisor de TAM-scores van elke begeleider. De kwaliteiten en werkpunten die voortvloeien uit de TAM-scores, worden verder opgevolgd door de supervisor, besproken met de betrokken begeleider en mee opgenomen in het persoonlijk ontwikkelingsplan (CDP = Clinical Development Plan). Enerzijds wordt de begeleider ondersteund en opgevolgd via het CDP, in intervisie, boosters en wekelijkse supervisie/consulting, anderzijds ook via observaties in gezin, weekverslagen, via audiotapes, Elke 2 maanden vullen de begeleiders de SAM-vragenlijst in. De SAM meet dat de supervisor trouw is aan de structuur en het proces van de supervisie en dat de supervisor de MST-behandelprincipes en het gebruik van het analytisch proces van MST stimuleert. Regelmatig bekijkt de expert de SAM-scores van de betrokken supervisor. De kwaliteiten en de werkpunten die voortvloeien uit de SAM-scores, worden verder opgevolgd door de expert in 2-wekelijks telefonisch overleg, opgenomen in het persoonlijk ontwikkelingsplan van de betrokken supervisor (SDP = Supervisor Development Plan) en verder ondersteund door de programmaverantwoordelijke en in de boosters. Het team deelt werkpunten uit CDP/SDP met elkaar (steun van elkaar om te leren). Eveneens om de 2 maanden vullen de begeleiders en de supervisor de CAM-vragenlijst in. De CAM meet de mate waarin de expert kennis en vaardigheden in MST en als opleider van MST heeft, dat de expert de focus op MST-analyse en interventieprocedures legt, dat de expert voldoende aandacht voor het MST-team heeft en hen voldoende ondersteuning biedt. Regelmatig bekijkt de MST-coach in de VS de CAM-scores van de betrokken expert. Items uit de vragenlijst waarop de expert heel hoog en heel laag scoort, volgt de coach verder op in het persoonlijk ontwikkelingsplan van de betrokken expert. De ontwikkelingsplannen volgen ook het analytisch proces van MST of do-loop, m.a.w. we werken ook met fits voor onszelf. Elke 3 maanden evalueren we ons ontwikkelingsplan en maken we een nieuw plan op voor de komende 3 maanden: waar ben ik goed in en kan ik mijn team mee in ondersteunen, wat zijn mijn werkpunten en hoe ga ik deze aanpakken? 1TAM-R (Therapist Adherence Measure- Revised: meetinstrument voor de behandelintegriteit van begeleiders), SAM Supervisor Adherence Measure: meetinstrument voor de behandelintegriteit van de supervisor) en CAM (Consultant Adherence Measure: meetinstrument voor de programma-integriteit van de expert)

7 Halfjaarlijks wordt de verantwoordelijke door de expert en de supervisor op de hoogte gehouden van de werkzaamheden van MST via een PIR-rapport (Program Implementation Form). Hierin gaan we na of het MST-team zowel organisatorisch, als inhoudelijk voldoet aan de MST-normen (programmadoelen werden behaald m.b.t. doelgroep, verwijsproces, integriteit van implementatie en resultaten voor jongeren). Daarnaast is er een overzicht van de gemiddelde cijfers van de Nederlandse MST-teams en van het eigen team. Tot slot worden sterktes, verbeterpunten t.o.v. het vorige rapport en huidige werkpunten in kaart gebracht en wordt beschreven welke interventiestrategieën hiervoor zullen worden ingezet de komende 6 maanden. Dit rapport bespreken we tijdens de halfjaarlijkse bijeenkomst van de adviesgroep zorgtrajecten. Naast het algemeen handboek van MST zijn er voor elke functie handleidingen voorzien: handleiding voor begeleider, supervisor, expert en programmanager (hoe MST opstarten, hoe MST-medewerkers aanwerven, ) Op de website van MSTi kunnen we allerlei informatie vinden die helpend kan zijn voor onze werking (~schatkamer) op elk niveau. Bij de start en op het einde van elke begeleiding registreren we hier ook specifieke informatie over elk van onze gezinnen om resultaten over onze werking te kunnen opvolgen en bewaken. Ook de vragenlijsten vullen we hier in De concrete resultaten Na 4 jaar Multi Systeem Therapie (MST) zijn dit onze sterktes: MST Mechelen voldoet volgens onze expert uitstekend aan alle programma-eisen van MST: Het team heeft inmiddels een zeer degelijke MST cultuur ontwikkeld. Wekelijks wordt zorgvuldig en duidelijk paperwork gemaakt, supervisie en consultatie worden zeer goed benut, men werkt zeer gericht met individuele ontwikkelingsplannen en kent ook een vaste gewoonte om als team gezamenlijk aan bepaalde verbeterpunten te werken en deze weer te koppelen aan de individuele ontwikkelingsplannen. In boosters is het team altijd een zeer welkome en gemotiveerde gast, zowel voor de expert als voor de collega MST-begeleiders van andere teams. Er is voldoende instroom van dossiers: - Het is een gemixte doelgroep (zowel SDJ als CBJ/OCJ) wat tegemoet komt aan de beoogde doelgroep voor MST, m.a.w. de juiste jongeren worden doorverwezen.

8 - Elke begeleider heeft minimum 4 gezinnen tegelijk in begeleiding. Deze caseload moet er zijn om op een optimale manier de MST-methodiek onder de knie te krijgen en om de focus op MST te bewaren. We hebben positieve ervaringen met het werken met de evidence based methodiek: het is getimed, gefocust, duidelijk en helpend. Wat MST doet bij gezinnen, zo gaan we ook om met de ondersteuning van de MST-teamleden en het werkt! De eerste resultaten van follow-ups na 6, 12 en 18 maanden zijn positief. Opvolging via het kwaliteitssysteem en expert blijven een meerwaarde: dit blijft nodig, ook na 4 jaar, want de focus wordt bewaakt en het geeft resultaat! Vanuit ouders, verwijzers en externen krijgen we positieve feedback op MST: het is concreet, actiegericht, op maat van de gezinnen, het is helpend, De samenwerking met verwijzers en externen verloopt zeer vlot, maar het blijft aangewezen om te blijven investeren in samenwerking met stakeholders en verwijzers. We worden regionaal omkaderd en opgevolgd door de adviesgroep zorgtrajecten. Eveneens staan we voor verdere uitdagingen voor de toekomst: MST verder inbedden en uitbreiden in Vlaanderen, want nu zijn we het enige MST-team en dus ook kwetsbaar. Blijvend voldoende financiële middelen vanuit Jongerenwelzijn en stad Mechelen zijn nodig om de MST werking verder te zetten De direct zichtbare resultaten Resultaten na het volledig doorlopen van Multi Systeem Therapie (MST)- begeleiding van afgeronde begeleidingen ( ) 85,9% van de jongeren woont in gezin of context 82,5% gaat naar school/werk en spijbelt niet 84,2% pleegt geen strafbare feiten meer 80,7% van de ouders beschikt over voldoende pedagogische vaardigheden bij 82,5% zijn er verbeterde gezinsrelaties

9 bij 80,7% van de gezinnen is er een verbeterd gebruik van (in)formeel netwerk 71,9% van de jongeren heeft prosociale vrienden en activiteiten De meeste jongeren en gezinnen sluiten af zonder vervolghulp. De lagere score voor opvoedingsvaardigheden ouders heeft misschien te maken met het feit dat MST Mechelen dit zeer streng scoort, m.n. gaan de ouders het alleen redden zonder verdere hulpverlening. Indien we het interpreteren als vaardigheden zijn verbeterd, dan zouden we bijna 90% scoren. Verbeterde gezinsrelaties: bv: terug constructief spreken met elkaar, positieve feedback, meer activiteiten samen met het gezin doen, Naast het formele netwerk: samenwerking met school, politie, huisarts is het informele netwerk nog meer van belang voor de generalisatie na MST. Hoe spreken we het informele netwerk aan? We maken er een evidentie van: je hebt steunfiguren nodig, na MST moet je het ook redden. We gebruiken hiervoor bijvoorbeeld een sociogram: Met wie regel je de praktische zaken? Met wie ga je al eens babbelen? Volwassen kinderen kunnen misschien ook wat helpen? Hulp van de buren? Pas in het afgelopen jaar legden we meer nadruk op prosociale peers en activiteiten voor de jongere, voordien was de focus vooral op het gezin. Follow up resultaten na doorlopen MST-begeleidingen na 6 maanden ( ) 77,8% van de jongeren woont in gezin of context 72,2% gaat naar school/werk en spijbelt niet 80,6% pleegt geen strafbare feiten meer Follow up resultaten na doorlopen MST-begeleidingen na 12 maanden ( ) 83,3% van de jongeren woont in gezin of context 75% gaat naar school/werk en spijbelt niet 70,8% pleegt geen strafbare feiten meer Follow up resultaten na doorlopen MST-begeleidingen na 18 maanden ( ) 85,7% van de jongeren woont in gezin of context 78,6% gaat naar school/werk en spijbelt niet

10 85,7% pleegt geen strafbare feiten meer Deze resultaten worden bekomen via de SDI-vragenlijsten afgenomen door een beller (medewerker van Jeugdzorg Emmaüs Mechelen die geen deel uitmaakt van het MST-team). Hierin peilen we naar sociaal demografische gegevens van het aangemelde gezin en het delictgedrag/politiecontacten van de jongere. De vragenlijst nemen we af bij aanvang van de begeleiding (SDI Start), bij afronding (SDI Einde) en 6, 12 en 18 maanden na afronding van de begeleiding (SDI Follow Up). 1.8 De originaliteit Het vernieuwende is dat Multi Systeem Therapie (MST) het mogelijk maakt om delinquente jongeren op een ambulante manier (in de thuissituatie) te begeleiden ipv ze residentieel te plaatsen en dit met (zelfs meer) succes (zie verder). Het kwaliteitssysteem is zeer uitgebreid en bestaat uit verschillende aspecten op vlak van training, ondersteuning/supervisie en metingen, zowel kwantitatief als kwalitatief. MST heeft niet alleen positieve resultaten bij het einde van een MST-begeleiding, maar heeft ook succesvolle resultaten van 6m, 12m en 18m na de MST-begeleiding. MST is nieuw in Vlaanderen, nl. het enige MST-team in België De MST-methodiek is een evidence-based methodiek Specifieke doelgroep: jongere met antisociaal en/of delinquent gedrag Werken met en in de verschillende systemen waarin de jongere zich begeeft: gezin, peers, buurt, school MST vormt één van de zorgtrajecten voor de begeleiding van minderjarige delictplegers en hun omgeving i.s.m. stad Mechelen en de Vlaamse Overheid. MST is kostenbesparend, want is goedkoper dan een plaatsing, terwijl deze doelgroep vaak geplaatst wordt 1.9 De verplaatsbaarheid Multi Systeem Therapie (MST) is een vaststaande methodiek die ook in andere regio's kan geïmplementeerd worden. MST is reeds toegepast in een 10-tal landen in Europa o.a. in Nederland (25 MST-teams) Onderzoek MST heeft uitgewezen dat MST werkt voor alle culturen.

11 1.10 Communicatie Belgische Prijs De quote van het project Whatever it takes! Online informatie over het project De samenvatting van het project Multi Systeem Therapie (MST) is een intensieve, ambulante behandelingsmethode voor antisociaal en delinquent gedrag bij jongeren, waarbij de MST-begeleider het gezin meerdere malen per week in de thuissituatie bezoekt. Daarnaast zijn er contacten met de bredere context zoals familieleden, buren, leerkracht, consulent De behandeling is integraal en richt zich op alle risicofactoren in de diverse systemen waarvan de jongere deel uit maakt: gezin, familie, buurt, school, vrienden. De focus ligt op de inzet van het gezin en de steunfiguren en richt zich op empowerment om huidige en toekomstige problemen op te lossen. MST wil het netwerk rond de jongere doen sluiten opdat er gedragsverandering zou optreden. De MST-methodiek is een evidence-based methodiek gebaseerd op de 9 MST-principes, do-loop en Whatever it takes -houding. Een MSTbegeleider heeft een caseload van 4 gezinnen en de kortdurende MSTbehandeling duurt 3 tot 5 maanden. Het MST-team is 24u/24 en 7d/7 bereikbaar voor de gezinnen via een permanentiesysteem. MST is ontwikkeld in de Verenigde Staten en ondertussen ook in tal van West-Europese landen geïmplementeerd zoals in Nederland. Het programma werd voor het eerst geïmplementeerd in Vlaanderen, meer bepaald in de Mechelse regio Het vernieuwende is dat Multi Systeem Therapie (MST) het mogelijk maakt om delinquente jongeren op een ambulante manier (in de thuissituatie) te begeleiden ipv ze residentieel te plaatsen en dit met (zelfs meer) succes. MST heeft niet alleen positieve resultaten bij het einde van een MST-begeleiding, maar heeft ook succesvolle resultaten van 6m, 12m en 18m na de MST-begeleiding.