kun je documenten efficiënt structureren en opmaken?

Transcriptie

1 FOCUS 1 Hoe kun je documenten efficiënt structureren en opmaken? Een tekstverwerker is een computerprogramma voor het schrijven, bewerken en opmaken van teksten. ICT TEKSTVERWERKING Je kunt MS Word openen door te klikken op: de snelkoppeling op het bureaublad; de Startknop - Alle programma s en in de map Microsoft Office op Microsoft Word Als je MS Word opent, krijg je de volgende gebruikersinterface of werkomgeving te zien. Lint Werkbalk Snelle toegang Titelbalk Leeg document Statusbalk Linialen Zoomschuifregelaar Weergaveknoppen Scrollbalken 1 Welke basismogelijkheden biedt MS Word om een tekst snel en correct in te voeren? Met een tekstverwerker maak je een eenvoudige tekst zo op dat hij er heel professioneel uitziet. Zo kun je: - koppen een lettertype geven dat contrasteert met de rest van de tekst; - alinea s van elkaar scheiden met precies genoeg witruimte; - opsommingtekens gebruiken om zaken op te lijsten; - belangrijke stukken tekst in een contrasterende kleur of in een kader zetten; -. ICT-vademecum Tekstverwerking 1

2 ICT TEKSTVERWERKING 1.1 Hoe gebruik je de spellingcontrole tijdens het typen? Alle Microsoft Office 2010-programma s hebben een functie waarmee je de spelling van een bestand kunt controleren. Die functie is niet automatisch ingesteld; je zult haar eerst moeten activeren. Hoe activeer je de spellingcontrole? Stap 1: Klik in het lint op het tabblad Bestand. Stap 2: Klik op Opties. Stap 3: Kies in het menu voor Controle. Stap 4: Vink de instelling Spelling controleren tijdens het typen aan. Het is wel belangrijk dat je de juiste taal instelt. Dat kun je controleren in de statusbalk. Is niet de juiste taal ingesteld of wil je de spellingcontrole gebruiken voor een Engelstalige of Franstalige tekst, dan moet je de taalinstelling aanpassen. Dat doe je als volgt. Hoe pas je de taalinstelling van de spellingcontrole aan? Stap 1: Klik in de statusbalk op de ingestelde taal of Klik in het lint, op het tabblad Controleren, op de vervolgkeuzelijst bij de knop Taal en vervolgens op Controletaal instellen. 2 ME & Company

3 Stap 2: Je krijgt het onderstaande scherm, waar je een andere taal kunt instellen. Enkel voor de talen waar een vinkje voor staat, is een spellingcontrole beschikbaar. ICT TEKSTVERWERKING Is een woord volgens MS Word niet juist gespeld, dan verschijnt er een golflijntje in het rood onder dat woord. Klik hier met je rechtermuis op en er zal een venster verschijnen. Je aanvaardt een van de suggesties door erop te klikken. Je kunt de melding ook Negeren. Staat de juiste spelling er niet bij, maar wil je het woord wel verbeteren? Klik dan op het woord in de tekst en corrigeer zelf de spelling. MS Word zal aan de hand van een woordenlijst alle woorden rood onderstrepen die het programma niet kent. In die woordenlijst staan echter niet álle woorden van de Nederlandse taal, en ook geen eigennamen of bedrijfsnamen. Die woorden kun je zelf aan de woordenlijst van MS Word toevoegen, zodat ze voortaan niet meer gemarkeerd worden. Stel dat je de bedrijfsnaam Decathlon.edu wilt opnemen in de woordenlijst. Typ de naam in MS Word en klik daarna met de rechtermuisknop op de naam. Selecteer uit het menu de optie Toevoegen aan woordenlijst.! Vertrouw de spellingcontrole nooit voor de volle honderd procent. Ten eerste is de woordenlijst in MS Word niet compleet. Ten tweede doet MS Word niets anders dan jouw getypte woorden vergelijken met zijn woordenlijst. Schrijf je bv. Ik heb moeite met spelen in plaats van spellen, dan maak je geen spelfout die MS Word zal herkennen, want spelen is een gangbaar woord dat voorkomt in de woordenlijst. ICT-vademecum Tekstverwerking 3

4 ICT TEKSTVERWERKING 1.2 Hoe voer je manueel een spellingcontrole uit? Als MS Word nog spelfouten in het document terugvindt, zal er naast de taal in de statusbalk een boekje met een rood kruis verschijnen. Je kunt die fouten controleren en verbeteren door manueel de spellingcontrole uit te voeren. Dat doe je als volgt. Stap 1: Klik in het lint op het tabblad Controleren. Stap 2: Klik in de rubriek Controle op de knop Spelling- en grammaticacontrole. Stap 3: Nu verschijnt het onderstaande scherm. Je hebt hier verschillende mogelijkheden: Eenmaal negeren : het woord wordt niet verbeterd maar je negeert de opmerking alleen op deze plaats. Alles negeren : het woord wordt niet verbeterd en je negeert de opmerking overal. Toevoegen aan de woordenlijst : het woord wordt nu aan de woordenlijst toegevoegd en niet langer als fout beschouwd. Wijzigen : je wijzigt het woord één keer door de juiste suggestie aan te duiden, in dit geval het woord manueel. Alles wijzigen : je wijzigt het woord overal in de tekst door ook hier de juiste suggestie aan te duiden. 1.3 Wat houdt de functie AutoCorrectie in? Sommige woorden worden door veel mensen verkeerd getypt. MS Word verandert die automatisch in het bedoelde woord. Wanneer je bijvoorbeeld hte typt gevolgd door een spatie, dan is de kans groot dat Word hte heeft veranderd in het. Die functie heet AutoCorrectie. Enkele veelvoorkomende typefouten zijn al in MS Word opgenomen, maar je kunt woorden die je vaak verkeerd typt, invoeren zodat ze in het vervolg automatisch worden gecorrigeerd. Typ je bijvoorbeeld vaak geod in plaats van goed, dan wordt dat in het vervolg automatisch door MS Word hersteld. 4 ME & Company

5 Hoe voeg je een woord toe aan AutoCorrectie? Stap 1: Klik op het tabblad Bestand in het lint. Stap 2: Klik op Opties Controle AutoCorrectie-opties Stap 3: Typ in het tabblad onder Vervang: de fout geschreven tekst, bijvoorbeeld geod. Typ ernaast, onder Door: de correctie, in dit geval goed. ICT TEKSTVERWERKING Stap 4: Klik tweemaal op OK. 1.4 Hoe gebruik je de grammaticacontrole? Net als de spellingcontrole is ook deze functie niet automatisch ingesteld. Je zult haar eerst moeten activeren. De werkwijze is hetzelfde als bij de spellingcontrole. Hoe activeer je de grammaticacontrole? Stap 1: Klik in het lint op het tabblad Bestand. Stap 2: Klik op Opties. Stap 3: Kies in het menu voor Controle Stap 4: Vink de instelling Spelling controleren tijdens het typen aan. Schakel het selectievakje Grammatica tegelijk met spelling controleren in als je tijdens het controleren van de spelling ook in een keer de grammatica wilt controleren. ICT-vademecum Tekstverwerking 5

6 ICT TEKSTVERWERKING 1.5 Hoe werkt de synoniemenlijst? Met de synoniemenlijst zoek je synoniemen (verschillende woorden met dezelfde betekenis) en antoniemen (woorden met een tegengestelde betekenis) op. Ga als volgt te werk om deze optie te gebruiken. Stap 1: Klik in het tabblad Controleren op Synoniemenlijst. Stap 2: Druk op Alt en klik op het woord waarvan je een synoniem wilt opzoeken. De resultaten verschijnen in het taakvenster Onderzoeken. Stap 3: Wil je een van de woorden in de resultatenlijst gebruiken, wijs dan het desbetreffende woord aan, klik op de pijl omlaag en vervolgens op Invoegen of Kopiëren. TIP Je kunt ook woorden voor een andere taal opzoeken in de synoniemenlijst. Heb je bijvoorbeeld een Franstalig document en ben je op zoek naar synoniemen, klik dan op Onderzoeksopties in het taak - venster Onderzoeken en selecteer onder Naslagwerken de gewenste opties voor de synoniemenlijst. Bij het onlinelesmateriaal kun je het bovenstaande inoefenen. 6 ME & Company

7 2 Hoe geef je een pagina de juiste opmaak? 2.1 Hoe stel je de marges van een pagina in? Een marge is het gebied, links, rechts, boven en onder de pagina waar je geen tekst in invoert en dat dus wit blijft. De grootte van de marge kun je aflezen op het liniaal. Je verandert die grootte door de scheidingslijn van de marge in het liniaal te verslepen. ICT TEKSTVERWERKING Je kunt de marges ook heel precies instellen. Ga daarvoor naar de rubriek Pagina-instelling in het tabblad Pagina-indeling. Je hebt hier de keuze uit een van de voorgedefinieerde versies of je gebruikt Aangepaste marges In het bovenste deel van het venster geef je de marges in. Ook de rugmarge kun je hier ingeven. Dat is de extra lege ruimte die er gelaten wordt om bij inbinden geen last te hebben. Je kunt de rugmarge links of boven positioneren. 2.2 Hoe bepaal je de afdrukstand van een pagina? Je hebt de keuze uit de afdrukstand staand (verticaal) of liggend (horizontaal). Kies in het tabblad Pagina-indeling voor Liggend of Staand. ICT-vademecum Tekstverwerking 7

8 ICT TEKSTVERWERKING 2.3 Hoe voeg je een sectie-einde in? Sectie-eindes gebruik je om de indeling van een document te variëren op een pagina of om een aantal pagina s een andere indeling te geven. Zo kun je bv. de ene sectie de pagina-indeling Liggend geven en de andere sectie de pagina-indeling Staand. Om een sectie-einde in te voegen, ga je als volgt te werk. Stap 1: Plaats eerst je cursor op de plaats in het document waar je het sectie-einde wilt invoegen. Stap 2: Klik op de knop Eindemarkeringen in de rubriek Pagina-instelling van het tabblad Pagina-indeling. Nu opent zich het menu met bovenaan de pagina-einden en onderaan de sectie-einden. Er zijn vier opties voor sectie-einden: Volgende pagina: daarmee voeg je een sectie-einde in en wordt een nieuwe sectie op de volgende pagina gestart. Handig wanneer je nieuwe hoofdstukken in een document wilt beginnen. Doorlopend: daarmee voeg je een sectie-einde in, en start je een nieuwe sectie op dezelfde pagina. Dat is nuttig als je een opmaakwijziging op een pagina wilt aanbrengen, bijvoorbeeld een ander aantal kolommen. Even pagina: daarmee voeg je een sectie-einde in, en start je een nieuwe sectie op de volgende pagina met een even paginanummer. Oneven pagina: daarmee voeg je een sectie-einde in, en start je een nieuwe sectie op de volgende pagina met een oneven paginanummer. De meest gebruikte sectie-einden zijn de eerste twee. 8 ME & Company

9 2.4 Hoe stel je het papierformaat in? Een van je eerste taken bij het starten van een nieuw document is het instellen van het gepaste papierformaat. Meestal zal de standaardinstelling van MS Word (A4-formaat) gepast zijn. Om een ander papierformaat in te stellen, volg je het stappenplan. Stap 1: Klik op het tabblad Pagina-indeling. Stap 2: Klik op de knop Formaat. Daardoor wordt een menu geopend waarin je het gewenste papierformaat kunt selecteren. Bij de knop Meer papierformaten... onderaan in het menu kun je het papierformaat nog nauwkeuriger opgeven. ICT TEKSTVERWERKING 2.5 Hoe voeg je een paginanummer toe? Met MS Word kun je eenvoudig paginanummers toevoegen aan je document. Dat is handig wanneer je het bestand achteraf wilt gebruiken in bv. een bespreking. Zo kun je makkelijk naar bepaalde passages verwijzen. Om paginanummers toe te voegen, volg je het onderstaande stappenplan. Stap 1: Klik op het tabblad Invoegen. Stap 2: Klik in de groep Koptekst en voettekst op de opdrachtknop Paginanummers. Stap 3: In het menu kun je de plaats bepalen waar de nummering moet verschijnen: onder- of boven aan de pagina, in de paginamarges of op de huidige positie. ICT-vademecum Tekstverwerking 9

10 ICT TEKSTVERWERKING Stap 4: Door een van deze opties aan te wijzen, verschijnt een vervolgmenu waarin je de positie en het uiterlijk van de paginanummers kunt kiezen: links rechts gecentreerd cursief gevolgd door een dubbele punt tussen haakjes met onderlijning met figuur... Door te klikken op je keuze wordt de paginanummer ingevoegd. 2.6 Hoe voeg je een kop- en voettekst toe? Wil je boven- of onderaan in het document een afbeelding of tekst weergeven, dan moet je een kopof voettekst toevoegen. Stap 1: Klik op de knop Koptekst of Voettekst in de rubriek Koptekst en voettekst in het tabblad Invoegen. Stap 2: Bepaal de plaats en de verdere lay-out van de kop- of voettekst. Stap 3: Typ de kop- en/of voettekst in. Stap 4: Om terug te keren, klik je op Kop- en voettekst sluiten. 10 ME & Company

11 Bevat het document meerdere secties, bijvoorbeeld meerdere delen of hoofdstukken? Je kunt dan voor elk deel of hoofdstuk een eigen kop- of voettekst instellen. Ga daarbij als volgt te werk. Hoe voeg je een kop- of voettekst toe voor meerdere secties? Stap 1: Typ de koptekst in op de laatste pagina van sectie 1. Stap 2: In het lint vind je hulpmiddelen voor kop- en voettekst. ICT TEKSTVERWERKING Stap 3: Klik op de knop Volgende van de rubriek Navigatie. Zo spring je naar de koptekst van de volgende sectie. Op dat moment wordt de knop Aan vorige koppelen actief. Stap 4: Klik op de knop Aan vorige koppelen. Nu is de optie uitgeschakeld en kun je de tweede sectie een andere koptekst geven. Met de opties Eerste pagina afwijkend zorg je ervoor dat bijvoorbeeld op de voorpagina van een rapport geen paginanummer of kop-/voettekst komt. Je kunt de even en de oneven pagina s ook een verschillende opmaak geven. In handboeken zie je vaak dat het paginanummer bij de oneven pagina s aan de linkerkant staat en op de even pagina s aan de rechterkant. Bij het onlinelesmateriaal kun je het bovenstaande inoefenen. ICT-vademecum Tekstverwerking 11

12 ICT TEKSTVERWERKING 3 Hoe kun je alinea s functioneel samenhouden of splitsen? Als je tekst invoert zal je tekstverwerker jouw tekst automatisch in regels en pagina s indelen. Die automatische functies hebben alvast het voordeel dat je je kunt concentreren op andere aspecten van de tekst. Soms is die automatische indeling echter niet gewenst, en wil je tekst net samenhouden. 3.1 Hoe voorkom je zwevende regels? In een professioneel uitziend document eindigt een pagina nooit met één regel van een nieuwe alinea. Ook begint een pagina nooit met de laatste regel van een alinea van de vorige pagina. De laatste regel van een alinea die boven aan een pagina staat, maar ook de eerste regel van een alinea die onder aan een pagina staat, wordt een zwevende regel genoemd. Met de optie zwevende regel voorkomen zorg je ervoor dat de laatste regel van een alinea niet op een nieuwe pagina wordt afgedrukt en de eerste regel van een alinea niet onder aan de vorige pagina. Die optie is standaard ingeschakeld. Wil je dat toch handmatig instellen, dan moet je het volgende stappenplan doorlopen. Hoe stel je zwevende regel voorkomen handmatig in? Stap 1: Selecteer de alinea s waarin je zwevende regels wilt voorkomen. Stap 2: Open in het tabblad Pagina-indeling in de rubriek Alinea het dialoogvenster door in de rechterbenedenhoek op het pijltje dat naar beneden wijst te klikken. Stap 3: Schakel het selectievakje Zwevende regels voorkomen in. Klik op OK. 3.2 Hoe houd je regels bijeen? Met deze optie zorg je ervoor dat de volledige alinea verspringt als een of meerdere regels niet meer op de pagina passen. Stap 1: Selecteer de alinea( s) die je wilt bijeenhouden. Stap 2: Open het dialoogvenster van de rubriek Alinea van het tabblad Start door in de rechterbenedenhoek op het pijltje dat naar beneden wijst te klikken. 12 ME & Company

13 Stap 3: Klik de optie Regels bijeenhouden aan. ICT TEKSTVERWERKING 3.3 Hoe houd je alinea s bijeen? Met deze optie zorg je ervoor dat twee of meer alinea s altijd samen op een pagina staan. Stap 1: Selecteer de alinea( s) die je wilt bijeenhouden. Stap 2: Open het dialoogvenster van de rubriek Alinea van het tabblad Start door in de rechterbenedenhoek op het pijltje dat naar beneden wijst te klikken. Stap 3: Klik de optie Regels bijeenhouden aan. Klik ten slotte op OK. 3.4 Hoe voorkom je alleenstaande kopjes onder aan het blad? Soms staat een titel die is opgemaakt met kop-opmaakstijlen onder aan het blad en de tekst die daarop volgt op de volgende pagina. Wil je dat vermijden, volg dan het volgende stappenplan voor alle kop-opmaakstijlen die in de tekst voorkomen. ICT-vademecum Tekstverwerking 13

14 ICT TEKSTVERWERKING Stap 1: Ga naar de rubriek Stijlen op het tabblad Start en klik op het naar beneden wijzend pijltje om het dialoogvenster Stijlen te openen. Stap 2: Klik op een gebruikte kop-opmaakstijl in de lijst van het dialoogvenster. Stap 3: Klik op Wijzigen Opmaak Alinea. Je krijgt dan het volgende scherm. Stap 4: Schakel het selectievakje bij volgende alinea houden in en klik op OK. Stap 5: Klik nogmaals op OK en vervolgens op Sluiten. Bij het onlinelesmateriaal kun je het bovenstaande inoefenen. 14 ME & Company

15 4 Wat is het verschil tussen alinea- en regelafstand? Met de regelafstand bepaal je de verticale ruimte tussen de tekstregels in een alinea. De alineaafstand bepaalt de ruimte boven en onder een alinea. Standaard geldt voor de regels in een alinea de enkele regelafstand, met iets meer ruimte na elke alinea. ICT TEKSTVERWERKING Hoe wijzig je de regelafstand? Stap 1: Selecteer de alinea waarvoor je de regelafstand wilt wijzigen. Stap 2: Klik in de rubriek Alinea van het tabblad Start op de knop Regel- en alinea-afstand. Stap 3: Klik op het cijfer van de gewenste regelafstand. Wil je een exacte afstand opgeven, klik dan op Opties voor regelafstand en selecteer daar de gewenste opties onder Afstand. Je hebt de volgende opties voor regelafstand: Enkel: deze optie biedt voldoende ruimte voor het grootste lettertype op die regel, plus een kleine hoeveelheid extra ruimte. De hoeveelheid extra ruimte hangt af van het gebruikte lettertype. Anderhalf: deze optie biedt anderhalf keer zo veel ruimte als de enkele regelafstand. Dubbel: deze optie biedt twee keer zo veel ruimte als de enkele regelafstand. Ten minste: met deze optie stel je de minimale regelafstand in die nodig is voor het grootste lettertype of de grootste afbeelding op de regel. Exact: met deze optie stel je een vaste regelafstand in. Meerdere: met deze optie stel je een regelafstand in die vanaf de enkele regelafstand wordt vergroot of verkleind met het percentage dat je opgeeft. Als je de regelafstand bijvoorbeeld op 1,3 instelt, wordt de afstand met 30 procent vergroot. ICT-vademecum Tekstverwerking 15

16 ICT TEKSTVERWERKING Hoe wijzig je de alinea-afstand? Stap 1: Selecteer de alinea s waarvoor en waarna je de afstand wilt wijzigen. Stap 2: Klik op het tabblad Pagina-indeling. In de rubriek Alinea vergroot of verklein je de afstand voor en de afstand na door op de pijltjes naar omhoog of naar beneden te klikken. Je kunt ook het dialoogvenster Alinea gebruiken. Je opent het venster door op het naar beneden wijzend pijltje in de rechterbenedenhoek van de rubriek Alinea te klikken. Bij het onlinelesmateriaal kun je het bovenstaande inoefenen. 16 ME & Company

17 5 Hoe laat je een alinea inspringen? In MS Word heb je een aantal manieren om tekst te laten inspringen. Methode 1: Stap 1: Plaats de cursor in de alinea die je wilt laten inspringen. Stap 2: Gebruik de knop Inspringing verkleinen of Inspringing vergroten van de rubriek Alinea in het tabblad Start. ICT TEKSTVERWERKING Met iedere klik op de knop Inspringing vergroten vergroot je de inspringing van de alinea met 1,25 cm. Hetzelfde geldt voor de knop Inspringing verkleinen. Met elke klik verklein je de inspringing met 1,25 cm. Methode 2: Stap 1: Plaats de cursor in de alinea die je wilt laten inspringen. Stap 2: Maak gebruik van de knoppen die je terugvindt rechts boven aan de horizontale liniaal. Klik en sleep de knoppen naar de gewenste positie. Met de bovenste knop laat je enkel de eerste regel van de alinea inspringen. Met de middelste knop, Verkeerd-om inspringen laat je alle regels behalve de eerste regel van de alinea inspringen. ICT-vademecum Tekstverwerking 17

18 ICT TEKSTVERWERKING Met de onderste knop laat je de hele alinea inspringen. Aan de rechterzijde van het liniaal zie je de knop Rechts inspringen. Daarmee laat je een alinea rechts inspringen. Methode 3: Ten slotte heb je nog het dialoogvenster Alinea tot je beschikking. Je opent het venster door op het naar beneden wijzend pijltje in de rechterbenedenhoek van de rubriek Alinea te klikken. Bij het onlinelesmateriaal kun je het bovenstaande inoefenen. 18 ME & Company

19 6 Hoe pas je opsommingen en nummeringen op meerdere niveaus toe? Opsommingstekens en nummering zijn een handig hulpmiddel voor het groeperen van bij elkaar horende zaken, waardoor een overzichtelijk geheel ontstaat. Je hebt in MS Word verschillende mogelijkheden om lijsten met opsommingstekens en genummerde lijsten te maken. ICT TEKSTVERWERKING Hoe voorzie je bestaande tekst van opsommingstekens? Stap 1: Selecteer de alinea s. Stap 2: Klik in het tabblad op de vervolgkeuzelijst bij de knoppen Opsommingstekens of Nummering. Maak een keuze en druk op OK. Wil je een persoonlijke afbeelding gebruiken als opsommingsteken? Dan kan dat ook. Hoe gebruik je persoonlijke afbeeldingen als opsommingstekens? Stap 1: Klik op het pijltje naast het opsommingsteken-icoontje. Stap 2: Kies voor: Nieuw opsommingsteken definiëren. ICT-vademecum Tekstverwerking 19

20 ICT TEKSTVERWERKING Stap 3: Klik op Afbeelding. Je kunt nu een zoekterm invullen, bijvoorbeeld brief. Stap 4: Heb je een geschikte afbeelding gevonden, klik dan op de afbeelding en nadien op OK. Nu wordt de afbeelding toegevoegd aan de lijst van opsommingstekens en kun je haar gebruiken. Standaard voldoet de nummering niet aan de NBN-normen, want er staat een puntje of een haakje achter het cijfer. Dat haakje of puntje verwijder je op de volgende manier. Hoe verwijder je puntjes en haakjes uit een genummerde opsomming? Stap 1: Selecteer de tekst waarvan de opsomming moet worden aangepast. Klik op de vervolgkeuzelijst bij de knop Nummering op Nieuwe nummeropmaak definiëren. Stap 2: Verwijder het puntje achter het cijfer 1. Klik op OK. 20 ME & Company

21 Je kunt in opsommingen en nummeringen ook meerdere niveaus voorzien. Daarvoor ga je als volgt te werk. Hoe voorzie je meerdere niveaus in opsommingen en nummeringen? Stap 1: Selecteer de tekst waarop je de verschillende niveaus wilt toepassen. Stap 2: Klik op de knop Meerdere niveaus van de rubriek Alinea ICT TEKSTVERWERKING Stap 3: Maak je keuze uit de voorgestelde nummeringen, opsommingen en genummerde lijsten. Stap 4: Selecteer de alinea s waarvan je het niveau wilt wijzigen. Druk op de tabtoets of de shifttabtoets om een niveau verder of een niveau terug te gaan. Bieden de aanwezige lijststijlen met meerdere niveaus niet de oplossing die je zoekt? Maak dan zelf een nieuwe lijststijl met meerdere niveaus aan. Wil je bijvoorbeeld het bovenstaande resultaat, dan ga je als volgt te werk. Hoe maak je een nieuwe lijststijl met meerdere niveaus aan? Stap 1: Klik op het tabblad Start, in de groep Alinea, op de vervolgkeuzelijst naast de lijst met meerdere niveaus. Stap 2: De selectie van bestaande opsommingen met meerdere niveaus voldoet standaard ook niet aan de NBN-normen. Je maakt een nieuwe lijst op door op Nieuwe lijst met meerdere niveaus definiëren te klikken. Stap 3: Om de opsomming aan de NBN-normen te laten voldoen, moet je het haakje achter het cijfer 1 verwijderen. Pas eventueel ook de inspringing aan door de tekst op bv. 1,5 cm te laten inspringen. ICT-vademecum Tekstverwerking 21

22 ICT TEKSTVERWERKING Stap 4: Klik op het cijfer 2 in de linker kolom om het tweede niveau aan te passen. Verwijder in het vak Voer opmaak in voor het nummer alles. Geef nu eerst aan dat ook het niveau 1 moet weergegeven worden. Klik in het vak Niveaunummer weergeven vanaf: op niveau 1. In het vak Voer opmaak in voor het nummer: zal een grijze 1 verschijnen. Typ na de grijze 1 een punt. Kies dan de stijl voor het tweede niveau. In ons geval is dat 1,2,3. Je moet nu nog de uitlijning aanpassen. De nummering moet uitgelijnd worden op 0 cm en de tekst moet inspringen op 1,5 cm. Dit herhaal je voor alle niveaus. Je krijgt dan het volgende resultaat door de nummering met meerdere niveaus toe te passen op de tekst. Je gaat een niveau verder door op de tabtoets te klikken of door op de knop Inspringen naar rechts te klikken. Je gaat een niveau terug door tegelijkertijd op de shifttoets en de tabtoets te klikken of door op de knop Inspringen naar links te klikken. Bij het onlinelesmateriaal kun je het bovenstaande inoefenen. 22 ME & Company

23 7 Hoe stel je verschillende soorten tabs in? Tabs gebruik je om gegevens uit te lijnen in een document. 7.1 Hoe stel je tabs in via het liniaal? Eén manier om tabs in te stellen is door je liniaal te gebruiken. Mocht je het liniaal niet zien, vink dan in het tabblad Beeld de optie Liniaal aan. ICT TEKSTVERWERKING In de linkerhoek boven het verticaal liniaal vind je de tabkiezer. De tabkiezer bevat de verschillende soorten tabs: Links uitlijnende tabstop: daarmee stel je de beginpositie van tekst in; die wordt van links naar rechts weergegeven terwijl je typt. Tabstop voor centreren: daarmee stel je de positie van het midden van de tekst in. Terwijl je typt, wordt de tekst op die positie gecentreerd. Decimale tabstop: daarmee lijn je getallen uit rond een komma. De komma blijft op dezelfde positie staan, ongeacht het aantal cijfers. Lijntabstop: daarmee voeg je een verticale balk op de tabpositie in. Rechts uitlijnende tabstop: daarmee stel je het rechtereinde van de tekst in. Terwijl je typt, wordt de tekst naar links verplaatst. Standaard is de links uitlijnende tabstop ingesteld. Door te klikken op de tabkiezer, wijzig je makkelijk het type tab. Wil je een tab instellen in het liniaal, kies dan eerst het type met de tabkiezer. Daarna klik je op de positie waar je de tab wenst in het liniaal. Klik op de tabtoets op je toetsenbord en de cursor zal automatisch naar de volgende tab verplaatsen. 7.2 Hoe stel je tabs in via het dialoogvenster? Een tweede manier om tabstops in te stellen is door middel van het tabstopdialoogvenster. Stap 1: Klik op het naar beneden wijzend pijltje, naast de rubriek Alinea van het tabblad Start. ICT-vademecum Tekstverwerking 23

24 ICT TEKSTVERWERKING Stap 2: Klik onderaan links op de knop Tabs. Stap 3: Stel dat je een rechtse tab wilt instellen. Geef eerst de positie in het vak Tabpositie, bv. 10 cm. Kies daarna voor Rechts, en klik ten slotte op Instellen. Je kunt ook voor een opvulteken kiezen. Opvultekens tussen de verschillende tabs maken de gegevens uit je document makkelijker leesbaar. Stap 4: Klik de knop OK wanneer je klaar bent met het instellen van al je tabs. Bij het onlinelesmateriaal kun je het bovenstaande inoefenen. 24 ME & Company

25 8 Hoe gebruik je stijlen om een consistente opmaak te realiseren? 8.1 Hoe maak je gebruik van bestaande stijlen? Je wilt een bepaalde stijl toepassen. Selecteer eerst de tekst waarop je de stijl wilt toepassen. Daarna klik je in de rubriek Stijlen van het tabblad Start op de stijl die je wilt gebruiken. ICT TEKSTVERWERKING 8.2 Hoe pas je bestaande stijlen aan? Een bestaande stijl aanpassen doe je als volgt. Stap 1: Klik op het naar beneden wijzend pijltje, naast de rubriek Stijlen van het tabblad Start. Klik met de rechtermuisknop op de stijl die je wilt wijzigen. Je krijgt dan het onderstaande beeld te zien. Stap 2: Er verschijnt een scherm waarin je onderaan links op de knop Opmaak klikt. Daar kun je het lettertype, de alinea-afstand, de regelafstand wijzigen. Je bepaalt er ook of je de aanpassing van de stijl alleen in het actieve document wilt doorvoeren of op alle nieuwe documenten op basis van dit sjabloon. Eens je alle aanpassingen hebt doorgevoerd, klik je op OK. ICT-vademecum Tekstverwerking 25

26 ICT TEKSTVERWERKING 8.3 Hoe maak je zelf een stijl aan? Volg onderstaand stappenplan om een nieuwe stijl aan te maken. Stap 1: Klik op het naar beneden wijzend pijltje, naast de rubriek Stijlen van het tabblad Start. Stap 2: Klik in het venster dat verschijnt onderaan op de knop Nieuwe stijl. Stap 3: Bovenaan in het venster stel je zaken in zoals de naam van de stijl en welke stijl er gebruikt moet worden voor de volgende alinea. Zo wil je bv. na een kop doorgaans een standaardstijl. Op die manier hoef je de stijlen niet voortdurend in te stellen. Je kunt de nieuwe stijl ook baseren op een bestaande stijl, zodat je niet vanaf nul moet starten. Met de knop Opmaak kun je het lettertype nog wat verfijnen, de alineaopmaak en de tabulaties instellen enz. Klik je op een van de opties, dan krijg je de vensters te zien die behoren bij de bovenstaande opmaaktypes. Je hebt opnieuw de keuze om de nieuwe stijl alleen toe te passen in het actieve document of in alle nieuwe documenten op basis van dit sjabloon. Eens je alles hebt ingesteld, klik je op OK. Bij het onlinelesmateriaal kun je het bovenstaande inoefenen. 26 ME & Company

27 9 Hoe gebruik je kolommen in een tekst? MS Word bied je de mogelijkheid om (delen van) een tekst in kolommen te plaatsen. De knop Kolommen vind je in het tabblad Pagina-indeling in het lint. ICT TEKSTVERWERKING Je hebt nu de keuze uit Een, Twee of Drie, Links, Rechts of Meer kolommen. Links en Rechts verdeelt de tekst in twee kolommen, een smalle en een brede. Kies je Meer kolommen, dan krijg je het volgende scherm Hierin kun je: - het aantal kolommen kiezen; - aangeven of je een lijn tussen de kolommen wenst; - de breedte van elke kolom bepalen; - de afstand tussen de kolommen ingeven. Je kunt er ook bepalen wat je in kolommen wilt weergeven: alleen de geselecteerde tekst of het hele document. Tekst indelen in kolommen gebeurt vaak bij artikels in tijdschriften, kranten, nieuwsbrieven Bij het onlinelesmateriaal kun je het bovenstaande inoefenen. ICT-vademecum Tekstverwerking 27

28 ICT TEKSTVERWERKING 28 ME & Company

29 FOCUS 2 Hoe verzorg je de lay-out van een niet of slecht opgemaakte tekst? 1 Hoe verwijder je direct toegepaste opmaak uit een document? ICT TEKSTVERWERKING De opmaak van teksten die je kopieert (bv. van internet) en plakt in een document, kan soms storend zijn: het lettertype is heel druk, de tekst bevat allerlei vreemde inspringingen enz. Een document komt enkel professioneel over als het een consistente opmaak heeft, aangepast aan de huisstijl en de NBN-normen Wil je snel weten welke opmaak van toepassing is op een bepaald stuk tekst? Selecteer dan de tekst en druk op Shift + F1. Om alle direct toegepaste opmaak (de opmaak die je rechtstreeks instelt via menukeuzes, knoppen en/of sneltoetsen) snel te verwijderen, selecteer je de tekst en druk je op Ctrl + spatie. De opmaak via stijlen blijft dan wel behouden. 2 Wat houdt de functie Plakken speciaal in? Telkens als je tekst uit een document of van een website kopieert en in MS Word plakt, worden ook het lettertype en andere opmaakgegevens overgenomen. Je gebruikt daarom in plaats van de Plakken beter de functie Plakken speciaal. Zo houd je de opmaak van je document consistent en hoef je later niet alles met de hand aan te passen. Als je op Plakken speciaal kiest, krijg je afhankelijk van wat je kopieert het onderstaande scherm. Kies je voor HTML-indeling, dan neem je de opmaak van de gekopieerde tekst over. Kies je voor Niet-opgemaakte tekst, dan krijgt de gekopieerde tekst de opmaak van de plaats waar je de tekst plakt. ICT-vademecum Tekstverwerking 29

30 ICT TEKSTVERWERKING 3 Hoe kun je tekstfragmenten zoeken en vervangen? 3.1 Hoe zoek je een tekstfragment? Met de knop Zoeken van het tabblad Start zoek je in een document naar een woord of zin. Stap 1: Klik in de rubriek Bewerken van het tabblad Start op de knop Zoeken. Je krijgt dan links van het scherm het onderstaande venster. Stap 2: Geef in het vak document doorzoeken het woord of stuk tekst in dat je wilt terugvinden in de tekst. Je krijgt onmiddellijk het resultaat te zien. Stap 3: Je gaat naar de betrokken tekst door in het navigatievenster op die tekst te klikken. 3.2 Hoe vervang je een tekstfragment? Je kunt tekstfragmenten vervangen door in de rubriek Bewerken van het tabblad Start op de knop Vervangen te klikken. Als je op die knop klikt, verschijnt het volgende venster: In het bovenste tekstvak geef je in welke woorden of tekstfragmenten je wilt vervangen. In het tweede tekstvak geef je in waardoor je dat tekstfragment wilt vervangen. Je kunt dat fragment per fragment doen of in een keer via Alles vervangen. Bij het onlinelesmateriaal kun je het bovenstaande inoefenen. 30 ME & Company

31 FOCUS 3 Hoe kun je objecten invoegen en doeltreffend aanpassen? 1 Hoe voeg je een tabel in een document in? ICT TEKSTVERWERKING Soms worden bepaalde gegevens veel overzichtelijker als je ze in een tabel weergeeft. Een tabel bestaat uit rijen en kolommen die zelf weer zijn samengesteld uit cellen. Kolom Cel Rij Om een tabel in te voegen, ga je als volgt te werk. Stap 1: Selecteer het tabblad Invoegen en klik op de knop Tabel. Hier kun je het aantal kolommen en rijen bepalen, maximum 10 kolommen en maximum 8 rijen. Beweeg je erover met de muisaanwijzer, dan wordt er een Live voorbeeld getoond in jouw document. Stap 2: Heb je het juiste aantal rijen en kolommen bereikt, klik dan met je linkermuis. Bij het onlinelesmateriaal kun je het bovenstaande inoefenen. ICT-vademecum Tekstverwerking 31

32 ICT TEKSTVERWERKING 2 Hoe wijzig je de indeling van een tabel? 2.1 Hoe voeg je een kolom of een rij toe? Om een rij toe te voegen, volg je het onderstaande stappenplan. Hoe voeg je een rij toe? Stap 1: Plaats de cursor in de rij waar je een rij (boven- of onderaan) wilt invoegen. Stap 2: Klik op de knop Rij boven invoegen. Stap 3: Er is een rij bovenaan toegevoegd waarin de gegevens kunnen worden ingegeven. Hoe voeg je een kolom toe? Stap 1: Plaats de cursor in de kolom waar je een kolom (rechts of links) wilt invoegen. Stap 2: Klik op de knop Kolommen rechts invoegen. Stap 3: Er is een kolom rechts toegevoegd waarin je de gegevens kunt ingeven. 2.2 Hoe verwijder je een kolom of een rij? Gebruik een van de onderstaande stappenplannen als je een kolom of rij wilt verwijderen. Methode 1: Stap 1: Selecteer de kolom of de rij die je wilt verwijderen. Een kolom selecteer je door boven de kolomkop te klikken. Een rij selecteer je door links van de rij te klikken. De kolom of de rij die je hebt geselecteerd is blauw gekleurd. 32 ME & Company

33 Stap 2: Klik op de rechtermuisknop. ICT TEKSTVERWERKING Stap 3: Klik op de keuze Kolommen verwijderen of Rijen verwijderen. Methode 2: Stap 1: Selecteer de kolom of de rij die je wilt verwijderen door op een cel in de betrokken rij of kolom te klikken. Stap 2: Klik op de rechtermuisknop. Stap 3: Klik op Cellen verwijderen. Je krijgt dan het onderstaande venster. Kies of je een hele rij of een hele kolom wilt verwijderen. Klik ten slotte op OK. ICT-vademecum Tekstverwerking 33

34 ICT TEKSTVERWERKING 2.3 Hoe pas je de kolombreedte of de rijhoogte aan? De kolombreedte en rijhoogte kun je op verschillende manieren aanpassen Hoe pas je de kolombreedte of de rijhoogte aan met de muisaanwijzer? Stap 1: Plaats de muisaanwijzer op de rand tussen twee kolommen of rijen. De muisaanwijzer verandert in een tweekoppig pijltje. Stap 2: Houd de linkermuisknop ingedrukt en sleep tot je de gewenste breedte of hoogte hebt bereikt Hoe pas je de kolombreedte of de rijhoogte aan met de knoppen Tabelrijhoogte en Tabelkolombreedte? Stap 1: Plaats de muisaanwijzer in de cel waarvan je de rijhoogte of de kolombreedte wilt aanpassen. Stap 2: Klik op het tabblad Indeling. Stap 3: Je kunt handmatig een cijferbreedte/kolomhoogte invoeren in het bijbehorende vak. Je kunt ook gebruikmaken van de naar boven of onder wijzende pijltjes Hoe pas je de kolombreedte of de rijhoogte aan met AutoAanpassen? Een laatste methode om de kolombreedte of de rijhoogte aan te passen, is de functie AutoAanpassen. Klik op de knop AutoAanpassen in de rubriek Celformaat van het tabblad Indeling. Je krijgt nu drie mogelijkheden: 1 Inhoud van AutoAanpassen: je past de breedte of de hoogte aan de inhoud van de cellen aan. 2 Venster AutoAanpassen: je past de breedte aan de breedte van het venster aan. 3 Vaste kolombreedte: je geeft de kolommen een vaste vooropgestelde kolombreedte Hoe verdeel je de kolommen of rijen gelijkmatig? Om de kolommen of rijen gelijkmatig te verdelen, gebruik je het volgende stappenplan. Stap 1: Selecteer de rijen en/of de kolommen die je gelijkmatig wilt verdelen. Stap 2: Klik op de knoppen Rijen verdelen en/of Kolommen verdelen in de rubriek Celformaat van het tabblad Indeling. 34 ME & Company

35 2.4 Hoe geef je een tabel de juiste opmaak? Hoe voeg je cellen samen? Om cellen samen te voegen, volg je dit stappenplan: Stap 1: Selecteer de cellen die je wilt samenvoegen. Stap 2: Klik in de rubriek Samenvoegen van het tabblad Indeling op de knop Cellen samenvoegen. ICT TEKSTVERWERKING Je kunt alle cellen samenvoegen, zolang ze maar naast elkaar liggen Hoe splits je een cel? Om een cel te splitsen, volg je dit stappenplan: Stap 1: Selecteer de cel die je wilt splitsen. Stap 2: Klik in de rubriek Samenvoegen van het tabblad Indeling op de knop Cellen splitsen. Stap 3: Het aantal kolommen en rijen waarin je de cel wilt splitsen kun je handmatig ingeven, of je gebruikt de naar boven of naar onder wijzende pijltjes. Om een samengevoegde cel terug te splitsen, selecteer je eerst de samengevoegde cel. Vervolgens klik je op de knop Cellen splitsen van de rubriek Samenvoegen in het tabblad Indeling. In het dialoogvenstertje dat verschijnt, geef je dan het aantal cellen en/of kolommen in Hoe lijn je de inhoud van een cel uit? Standaard wordt de inhoud van een cel horizontaal links en verticaal bovenaan uitgelijnd. Afhankelijk van de breedte en de hoogte van de cel, pas je dat aan door te klikken op de knoppen voor de uitlijning. Volg het onderstaande stappenplan. Stap 1: Klik op de cel(len) die je wilt uitlijnen. Stap 2: Klik op de uitlijning die je wenst. ICT-vademecum Tekstverwerking 35

36 ICT TEKSTVERWERKING Hoe pas je de richting van de tekst in een cel aan? Je kunt de tekstrichting wijzigen in cellen in een tabel, zodat de tekst verticaal of horizontaal wordt weergegeven. Tekstrichting Tekstrichting Tekstrichting Stap 1: Om de richting van de tekst te wijzigen, selecteer je eerst de tekst. Stap 2: Klik op de knop Tekstrichting. Je vindt die in de rubriek Uitlijning van het tabblad Indeling. Telkens wanneer je op de knop klikt, zal de richting van de tekst wijzigen. Je kunt nadien nog de uitlijning aanpassen Hoe gebruik je stijlen om een tabel op te maken? Met vooraf ingestelde stijlen kun je een tabel opmaken, bv. een opvulkleur geven. Volg daarvoor het onderstaande stappenplan. Stap 1: Klik op de tabel die je wilt opmaken. Stap 2: Klik op het tabblad Ontwerpen. Door in de rubriek Ontwerpen op de knop Meer te klikken, krijg je een uitgebreide keuze van stijlen. Beweeg je met de muisaanwijzer over de stijlen, dan wordt er een Live voorbeeld getoond in jouw document. Stap 3: Klik met de muis de stijl van jouw keuze aan. 36 ME & Company

37 Je kunt ook handmatig een arcering aanbrengen. Hoe breng je handmatig een arcering aan? Stap 1: Selecteer de cel(len) waar je een arcering wilt aanbrengen. Stap 2: Klik in het tabblad Ontwerpen op het driehoekje naast de knop Arcering. ICT TEKSTVERWERKING Stap 3: Kies een kleur voor de arcering door erop te klikken. Als je niet de juiste kleur vindt, klik je op Meer kleuren Hoe geef je cellen een bepaalde rand? Met de vooraf gedefinieerde randstijlen voeg je snel een rand toe rond een cel of een cellenbereik. Stap 1: Selecteer de cel of de cellen waar je een rand aan wilt toevoegen. Stap 2: Klik in het tabblad Ontwerpen op het driehoekje naast de knop Randen. Je krijgt het onderstaande scherm. Stap 3: Klik op de gewenste randstijl. Voldoen de vooraf gedefinieerde randstijlen niet aan je wensen, dan kun je zelf een aangepaste rand maken. Klik daarvoor op Randen en arceringen. In het dialoogvenster bepaal je de stijl, de kleur en de plaatsing van de rand. Wanneer je alles hebt ingesteld, klik je op OK. Bij het onlinelesmateriaal kun je het bovenstaande inoefenen. ICT-vademecum Tekstverwerking 37

38 ICT TEKSTVERWERKING 3 Hoe voeg je afbeeldingen toe aan een document? Een afbeelding aan een document toevoegen biedt een serieuze meerwaarde. Dat kan een eigen afbeelding zijn of een illustratie die de software voorziet. Om een afbeelding of illustratie in te voegen in een document, klik je in de rubriek Illustraties van het tabblad Invoegen op de knop Afbeelding of Illustratie. Klik op de knop Afbeelding om naar de locatie te bladeren waar je de afbeelding bewaard hebt. Klik je op de knop Illustratie, dan krijg je rechts van je scherm de mogelijkheid om te zoeken naar een bepaald thema. Je kunt ook aangeven welk bestandstype het moet zijn. 4 Hoe maak je afbeeldingen gericht op? 4.1 Hoe wijzig je het formaat van een afbeelding? Stel dat je het logo van Decathlon.edu wilt gebruiken in het visitekaartje. Je zult dan eerst de afbeelding moeten verkleinen. Klik met de rechtermuisknop op de afbeelding. Je krijgt nu het onderstaande contextmenu. De afbeelding is nu 1,48 cm hoog en 7,14 cm breed. Er zijn verschillende manieren om het formaat aan te passen. Kies een van de twee methodes in onderstaand stappenplan. Hoe pas je het formaat van een afbeelding aan? Methode 1: De eenvoudigste manier: op de pijltjes naar omhoog of omlaag klikken. De afbeelding behoudt in dat geval de oorspronkelijke verhoudingen en raakt niet vervormd. 38 ME & Company

39 Methode 2: Stap 1: Klik in het contextmenu op Grootte en positie. Je krijgt dan onderstaand scherm. ICT TEKSTVERWERKING Stap 2: Klik ook hier op de pijltjes omhoog of omlaag om het formaat te wijzigen. Heb je het gewenste formaat bereikt, dan klik je op OK. 4.2 Hoe snijd je een afbeelding bij? Soms wil je maar een beperkt gedeelte van een afbeelding overhouden om te gebruiken. In onderstaande afbeelding wil je bv. enkel de middelste afbeelding gebruiken. Je zult de afbeelding moeten bijsnijden. Ga daarbij als volgt te werk: Stap 1: Klik met de rechtermuis op de afbeelding. Stap 2: Klik op de knop bijsnijden. Stap 3: Je krijgt het onderstaande scherm. ICT-vademecum Tekstverwerking 39

40 ICT TEKSTVERWERKING Voer een van de volgende handelingen uit: Wil je één zijde bijsnijden? Sleep dan de middengreep voor bijsnijden aan die zijde naar binnen. Wil je twee zijden tegelijk in dezelfde mate bijsnijden? Houd Ctrl ingedrukt terwijl je de middengreep voor bijsnijden aan een van beide zijden naar binnen sleept. Wil je alle vier de zijden tegelijk in dezelfde mate bijsnijden? Houd Ctrl ingedrukt terwijl je een hoekgreep voor bijsnijden naar binnen sleept. 4.3 Hoe draai je een afbeelding? Een afbeelding die je hebt ingevoegd in je document, kun je laten draaien om zijn middelpunt. Ga als volgt te werk. Stap 1: Selecteer de afbeelding die je wilt laten draaien. Stap 2: Houd de linkermuisknop ingedrukt op de draaigreep (groene bolletje) en sleep hem in de gewenste richting. 4.4 Hoe pas je de kleuren van een afbeelding aan? Pas de kleuren van de afbeelding aan met behulp van het onderstaande stappenplan. Stap 1: Selecteer de afbeelding waarvan je de kleur wilt aanpassen. 40 ME & Company

41 Stap 2: Klik in de rubriek Aanpassen van het tabblad Opmaak op de knop Kleuren. ICT TEKSTVERWERKING Hier pas je de kleurverzadiging en de kleurtoon aan. Je kunt ook een volledig andere kleur kiezen. 4.5 Hoe kun je een afbeelding deskundig positioneren? Om de afbeelding deskundig te positioneren in je document ga je als volgt te werk. Stap 1: Selecteer de afbeelding die je wilt positioneren. Stap 2: Klik met de rechtermuisknop op de afbeelding. Stap 3: Klik op Tekstterugloop. Je krijgt dan de volgende mogelijkheden: ICT-vademecum Tekstverwerking 41

42 ICT TEKSTVERWERKING Door met je muis over de verschillende mogelijkheden te gaan, krijg je via Live voorbeeld een idee van het resultaat. Klik op het gewenste resultaat. In stap 3 kun je ook kiezen voor Grootte en positie. Je krijgt dan het onderstaande dialoogvenster. Door te klikken op het tabblad Tekstterugloop krijg je dezelfde mogelijkheden. Bij het onlinelesmateriaal kun je het bovenstaande inoefenen. 42 ME & Company

43 FOCUS 4 Hoe werk je online samen aan bestanden? 1 Hoe kun je via Opmerkingen samenwerken aan bestanden? ICT TEKSTVERWERKING Opmerkingen invoegen in een document kan nuttig zijn om jouw ideeën, notities bekend te maken, zonder dat je daarvoor wijzigingen in een document moet aanbrengen. Plaats eerst de cursor in het document op de plaats waar je de opmerking wilt invoegen. Volg verder het stappenplan om een opmerking in te voegen. Hoe voeg je een opmerkingen aan een document toe? Stap 1: Klik in het tabblad Controleren van het lint op de knop Nieuwe opmerking. Stap 2: Dit opent een opmerkinggebied aan de rechterzijde van het document. In het tekstballonnetje kun je je opmerking typen. Wil je de opmerkingen weergeven in de tekst en niet in het opmerkinggebied, dan klik je op de knop Markeringen weergeven in het lint. Kies vervolgens Ballonnen in het dropdownmenu en klik op de optie Alle revisies in de tekst weergeven. Beweeg je daarna de muisaanwijzer over de opmerking, dan verschijnt een kadertje met daarin je opmerking. Gebruik de knoppen Volgende opmerking en Vorige opmerking om tussen verschillende opmerkingen te navigeren. ICT-vademecum Tekstverwerking 43

44 ICT TEKSTVERWERKING 2 Hoe kun je via Wijzigingen bijhouden samenwerken aan bestanden? Om wijzigingen bij te houden in je eigen document of in dat van iemand anders, schakel je de optie Wijzigingen bijhouden in. Je vindt die optie onder het tabblad Controleren. De knop Wijzigingen bijhouden bestaat uit twee delen. Het bovenste deel is een Wisselknop ; klik je hierop, dan schakel je de optie Wijzigingen bijhouden in of uit. Als je de optie Wijzigingen bijhouden hebt ingeschakeld, zal MS Word alle wijzigingen die je maakt in je document markeren. Elke markering heeft altijd een verticale lijn aan de linkerkant van het document. Wijzig je bijvoorbeeld de opmaak van de tekst, dan verschijnt een enkele verticale lijn aan de linkerkant van je document. Wijzig je de tekst in het document, dan wordt je oude tekst doorstreept, de nieuwe tekst wordt toegevoegd en een verticale lijn verschijnt aan de linkerkant van het document. Als je wijzigingen bijhoudt, heeft alle nieuwe tekst die je toevoegt een andere kleur dan de bestaande tekst. Tekst die je verplaatst, krijgt weer een andere kleur; hij wordt doorstreept op de plaats waar je hem hebt verwijderd, en krijgt een andere kleur op de plaats waar je hem naartoe verplaatst. Zo heeft elke wijziging zijn eigen markering. Bij het onlinelesmateriaal kun je het bovenstaande inoefenen. 44 ME & Company

45 FOCUS 5 Hoe werk je met sjablonen? Door sjablonen te gebruiken kun je tijd besparen en zorg je voor een consistente opmaak. ICT TEKSTVERWERKING Er kunnen al veel sjablonen worden gedownload op Office.com. Met het juiste sjabloon maak je veel sneller en eenvoudiger aantrekkelijke documenten. Bovendien worden sjablonen zo gemaakt dat ze optimaal profiteren van de diverse functies van het programma. Voor documenttypes die je vaak gebruikt, neem je best een bestand dat al het gewenste uiterlijk heeft, met tijdelijke aanduidingen die je kunt aanpassen aan de huidige behoeften. 1 Hoe open je sjablonen via het tabblad Bestand? Via het tabblad Bestand en Nieuw kun je naar sjablonen zoeken. Je krijgt een lijst te zien met bestaande sjablonen op de lokale vaste schijf en beschikbare sjablonen op Office.com, ingedeeld per categorie. Klik op een categorie als je bepaalde sjablonen wilt weergeven. Selecteer daarna het gewenste sjabloon om het te openen en te gebruiken. Een contract is een voorbeeld van een documenttype dat vaak in MS Word wordt aangemaakt. In plaats van een heel nieuwe structuur voor het contract te maken, gebruik je een sjabloon met vooraf gedefinieerde pagina-indeling, lettertypen, marges en stijlen. Je hoeft alleen het sjabloon te openen en de tekst en gegevens in te vullen die specifiek zijn voor jouw document. Wanneer je het document opslaat als docx- of docm-bestand, wordt het gescheiden opgeslagen van het sjabloon waarop het is gebaseerd. 2 Hoe maak je een sjabloon? Je kunt beginnen met een leeg document en dat als sjabloon opslaan, of je kunt een sjabloon maken gebaseerd op een bestaand document of een bestaande sjabloon. Methode 1 - Beginnen met een lege sjabloon: Stap 1: Klik op het tabblad Bestand en daarna op Nieuw. Stap 2: Klik op Leeg document en vervolgens op Maken. Stap 3: Wijzig zo nodig de instellingen voor marges, paginaformaat en afdrukstand, stijlen en andere opmaakkenmerken. Voeg eventueel afbeeldingen toe die je wilt laten weergegeven in alle nieuwe documenten die je baseert op de sjabloon. Stap 4: Klik op het tabblad Bestand en klik vervolgens op Opslaan als. Stap 5: Geef een bestandsnaam op voor de nieuwe sjabloon, selecteer Word-sjabloon in de lijst Opslaan als en klik vervolgens op Opslaan. ICT-vademecum Tekstverwerking 45

46 ICT TEKSTVERWERKING Methode 2 - Een sjabloon maken gebaseerd op een bestaand document: Stap 1: Open het bestaand document waarop je je sjabloon wilt baseren. Stap 2: Wijzig zo nodig de instellingen voor marges, paginaformaat en afdrukstand, stijlen en andere opmaakkenmerken. Je kunt ook hier afbeeldingen toevoegen die moeten worden weergegeven in alle nieuwe documenten die je wilt baseren op het sjabloon. Stap 3: Klik op het tabblad Bestand en klik vervolgens op Opslaan als. Stap 4: Geef een bestandsnaam op voor de nieuwe sjabloon, selecteer Word-sjabloon in de lijst Opslaan als en klik vervolgens op Opslaan. Methode 3 - Een nieuwe sjabloon maken gebaseerd op een bestaand sjabloon: Stap 1: Klik op het tabblad Bestand en klik vervolgens op Nieuw. Stap 2: Je krijgt dan het onderstaande scherm met de beschikbare bestaande sjablonen. Maak hier een keuze. Stap 3: Wijzig zo nodig de instellingen voor marges, paginaformaat en afdrukstand, stijlen en andere opmaakkenmerken. Je kunt ook afbeeldingen toevoegen die je wilt weergegeven in alle nieuwe documenten die zijn gebaseerd op het sjabloon. Stap 4: Klik op het tabblad Bestand en klik vervolgens op Opslaan als. Stap 5: Geef een bestandsnaam op voor de nieuwe sjabloon, selecteer Word-sjabloon in de lijst Opslaan als en klik vervolgens op Opslaan. Bij het onlinelesmateriaal kun je het bovenstaande inoefenen. 46 ME & Company