HET VERZAMELEN VAN ARABIË Christiaan Snouck Hurgronje en Mekka

Transcriptie

1 HET VERZAMELEN VAN ARABIË Christiaan Snouck Hurgronje en Mekka Prof. dr. Jan Just Witkam Museum voor Volkenkunde, Leiden, 2 december 2007

2 De eerste afbeelding van Mekka in Europa, detail. Bron: H. Reland, De religione muhammedica Utrecht 1717.

3 De grote moskee van Mekka. Iznik tegeltableau, 16e eeuw. Bron: Benaki Museum, Athene. Museum of Islamic Art.

4 Mekka in 1889, overzicht van de grote moskee en de stad. Bron: Foto uit 1888 door de arts Abdul Ghaffar in Bilder aus Mekka (1889), nr. 3.

5 Mekka in Het plein van de grote moskee en de nieuwbouw van de stad. Bron: Foto door Sami Angawi, Jeddah

6 Christiaan Snouck Hurgronje, ca Bron: Th.W. Juynboll, Dr. C. Snouck Hurgronje, in: Mannen en vrouwen van beteekenis in onze dagen dl. 32, afl. 2. Haarlem 1901.

7 Christiaan Snouck Hurgronje, in Mekka, 1885, of Jeddah Bron: Snouck Hurgronje archief. UB Leiden, Or. 8952, foto A-2.

8 Christiaan Snouck Hurgronje, ca Bron: Frontispice bij deel 1 van de Verspreide geschriften. Bonn 1923.

9 Beknopte chronologie van Christiaan Snouck Hurgronje 1857 geboren te Oosterhout 1880 proefschrift Leiden: Het Mekkaansche feest verblijf in Djeddah en Mekka publicatie Mekka I en II adviseursfuncties in Batavia publicatie De Atjèhers I en II 1903 publicatie Het Gajo-land en zijn bewoners hoogleraar Leiden geluidsopnamen Mekka (niet zelf) publicatie Verspreide geschriften 1931 publicatie Engelse vertaling Mekka II 1936 overleden te Leiden publicatie Ambtelijke adviezen controverses in de pers over Snouck Hurgronje 1997 openstelling archief Snouck Hurgronje 2007 publicatie Nederlandse vertaling Mekka II

10 Donkere kamer in het veld, 1877 Bron: S.Th. Stein, Das Licht im Dienste wissenschaftlicher Forschung. 2. Band (Halle ), fig. 118.

11 Ontwerpen voor een apparaat voor de distillatie van water, ten behoeve van de fotografie. Bron: Brief van Piet van Romburgh aan C. Snouck Hurgronje, 27 juli Snouck Hurgronje Archief, UB Leiden, Or

12 De Nederlandse kolonie in Jeddah, najaar Bron: Snouck Hurgronje Archief

13 Raden Aboe Bakar uit Banten, West Java. Hij vergezelde Snouck Hurgronje op zijn reis van Djeddah naar Mekka. Foto uit Mekka Bron: Snouck Hurgronje archief, Universiteit Leiden. Or (Nino 1.66).

14 Al-Sayyid Abd al-ghaffar ibn Abd al-rahman al- Baghdadi, de eerste Mekkaanse fotograaf, Bron: Snouck Hurgronje archief, Universiteit Leiden. Or (Nino 1.26).

15 Abdallah al-zawawi, Mekkaanse geleerde en levenslange vriend van Snouck Hurgronje. Foto genomen in Mekka Bron: Snouck Hurgronje archief, Universiteit Leiden. Or (Nino 1.43).

16 Straatscène in Mekka, Lithografie naar een foto door al- Sayyid Abd al-ghaffar, de Mekkaanse arts. Bron: Bilder-Atlas, No. 6

17 Mekkaanse portretten. Een Atjèher in Mekka, Bron: Snouck Hurgronje archief, Universiteit Leiden, Or , S 67 (A 1).

18 Mekkaanse portretten Bron: Snouck Hurgronje archief, Universiteit Leiden. Or (Nino 1.75).

19 Mekkaanse portretten Bron: Snouck Hurgronje archief, Universiteit Leiden

20 Mekkaanse portretten Bron: Snouck Hurgronje archief, Universiteit Leiden

21 Mekkaanse portretten Bron: Snouck Hurgronje archief, Universiteit Leiden

22 Mekkaanse portretten Bron: Snouck Hurgronje archief, Universiteit Leiden

23 Mekkaanse portretten Bron: Snouck Hurgronje archief, Universiteit Leiden

24 Mekkaanse portretten Bron: Snouck Hurgronje archief, Universiteit Leiden

25 Mekkaanse portretten. Zwarte slavin, Bron: Snouck Hurgronje Archief, UB Leiden, Or (Nino 1.8)

26 Mekkaanse portretten Bron: Snouck Hurgronje Archief, UB Leiden, Or (Nino 1.79)

27 Mekkaanse portretten Bron: Snouck Hurgronje Archief, UB Leiden, Or (Nino 1.80)

28 Mekkaanse portretten Bron: Snouck Hurgronje Archief, UB Leiden, Or S 67 (A 4).

29 Mekkaanse portretten Bron: Snouck Hurgronje Archief, UB Leiden, Or S 67 (A 24).

30 Mekkaanse portretten Mekkaanse vrouw poserend als bruid. Bron: Snouck Hurgronje Archief, UB Leiden, Or S 66 (A 2).

31 Mekkaanse etnografica Bron: Bilder-Atlas 1889, nr. 37.

32 Mekkaanse etnografica Bron: Bilder-Atlas 1889, nr. 38.

33 Mekkaanse etnografica Bron: Bilder-Atlas 1889, nr. 39.

34 Mekkaanse etnografica Bron: Bilder-Atlas 1889, nr. 40.

35 Geluidsopnamen in Mekka Aan het einde van de jaren 1890 begon Snouck Hurgronje te experimenteren met de fonograaf. Het opnemen en weer afspelen van geluid (muziek, zang, gebed, Koran) was een tijdverdrijf geworden voor de gegoede burgerij. Hij realiseerde zich hoe nuttig deze nieuwe techniek kon zijn voor linguïsten en etno-musicologen. Na zijn terugkeer naar Nederland in 1906 stuurde hij zijn fonograaf van Batavia naar de Hidjaz en liet daar door zijn Arabische vrienden vele opnamen maken.

36 De meest elementaire wijze van het zichtbaar maken van geluid, dus een transpositie van de ene sensorische wereld naar de andere. Hier worden trillingen geschreven op een cylinder met roet (ca. 1870?). Bron: S.Th. Stein, Das Licht im Dienste wissenschaftlicher Forschung. 2. Band (Halle ), fig. 116.

37 Muziek opnamen in het Nederlandse consulaat in Djedda, februari Van links naar rechts: Tadjoedin, Sayyid Muhammad, Mas Muhammad Hasim, Haji Agus Salim. Foto door consul N. Scheltema. Bron: Leiden Leiden Universiteitsbibliotheek Or : OI D.47. Geluid: CD 2a, track 11 (C 16).

38 Affiche (in het Soendanees) voor 1339/1921 van de firma Tadjoedin in Batavia, die actief is in het transport van pelgrims naar Mekka. Muhammad Sa id werkt vanuit Batavia. Zijn brier Gamal vanuit Djedda en Mekka. Bron: Leiden Universiteitsbibliotheek, Or. 8952, s.v. Tag al-din.

39 Instructies van Muhammad Sa id Tadjoedin in Batavia aan zijn broer Gamal in Mekka, voor het opnemen van geluid met Snouck Hurgronjes fonograaf, 7 september Bron: Leiden Universiteitsbibliotheek Or. 8952, s.v. Tag al-din.

40 Instructies van Muhammad Sa id Tadjoedin in Batavia aan zijn broer Gamal in Mekka, voor het opnemen van geluid met Snouck Hurgronjes fonograaf, 7 september Houd het apparaat schoon en behandel het met zorg. Houd het in zijn kist. Houd de cylinders in hun doosjes, ook ná de opnamen. Noem de naam van de uitvoerende kunstenaar, of naam van het stuk dat ten gehore wordt gebracht. Maak 20 cylinders (qawalib) with Jemenitische liedjes Maak 20 cylinders met stukken van lokale kunstenaars (volgt opsomming van plaatsen tussen Mekka en Medina. Maak 14 cylinders met Koran-reciet. Bron: Leiden Universiteitsbibliotheek Or. 8952, s.v. Tag al-din.

41 Cylinders met geluid uit de Hidjaz en Jemen die door Tadjoedin tussen van Mekka naar Nederland zijn gestuurd. Bron: Leiden Universiteitsbibliotheek, foto J.J. Witkam, 2005

42 Snouck Hurgronjes transcripten en notities over de geluidsopnamen uit de Hidjaz. Bron: Leiden Universiteitsbibliotheek Or , S 65. Zie Arnoud Vrolijk & Hans van de Velde, Christiaan Snouck Hurgronje ( ), Oriëntalist. Leiden 2006, pp