DE WERELD VAN ERASMUS

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "DE WERELD VAN ERASMUS"

Michiel de Haan
6 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 DE WERELD VAN ERASMUS

2 Erasmus & Thomas More Een intellectuele vriendschap

3 Thomas More ( ) Desiderius Erasmus ( )

6 Leuven vier maanden lang hoofdstad van Utopia: 78 projecten, 55 organisaties, 39 locaties

dingen op zijn kop zetten en openstaan voor vernieuwing zorgt voor de ommekeer van

8 De prinses houdt het wetenschappelijke instrument opzettelijk ondersteboven! Hiermee vertaalt Jan Gossaert de boodschap van Utopia op een schitterende manier: de dingen op zijn kop zetten en openstaan voor vernieuwing zorgt voor de ommekeer van ideeën Jan Gossaert, Portret van een meisje met een armillarium (prinses Dorothea van Denemarken), ca. 1530

11 Deel 1: Utopia van Thomas More Een 'gouden boekje' uit Leuven verovert de wereld 'Een gouden boekje, niet minder heilzaam dan grappig, over de ideale republiek en over het nieuwe eiland Utopia' Deel 2: Voorbij Utopia Beelden van Paradijs en Hel Utopia vs. dystopia Deel 3: Achter de horizon Verbeelding van het Onbekende Deel 4: Universum in de hand Dromen van Tijd en Ruimte

15 armillarium

17 Utopia & More, Universiteitsbibliotheek Leuven

20 Hans Achterhuis over Koning van Utopia (Thomas More) in VPRO s Boeken:

21 Het ontstaan van het boek In september 1515 verblijft More bij Pieter Gillis ( ) in Antwerpen en ontmoet hij Hythlodaeus, die hem vertelt over het onbekende eiland met zijn merkwaardige bewoners Eind maart 1516 is Boek II klaar, evenals de inleiding van Boek I Zomer 1516 schrijft hij de rest van Boek I en het besluit van Boek II Op 3 september stuurt More het manuscript van wat hij nog Nusquama ( Nergensland ) noemt naar Erasmus en vertrouwt hem de opvolging van het drukproces toe Utopia wordt gedrukt door Dirk Martens (1446/ ) die blij was met de drukopdracht en al illustraties liet ontwerpen. Tussen 15 en 31 december komt Utopia van de pers. Begin januari 1517 arriveren de eerste exemplaren in Engeland Utopia was mogelijk bedoeld als strena (nieuwjaarsgeschenk) en kende waarschijnlijk een lage oplage (300 exemplaren?)

22 Hythlodaeus Thomas More Pieter Gillis september 1515 Op zekere dag voortgezet (22-24)

23 Utopia is een soort raamvertelling: 1. Ingeleid met een open brief aan Pieter Gillis, refererend aan de ontmoeting met Raphaël Hythlodaeus 2. Twee boeken: het eerste deel met een kritiek op Engeland, het tweede deel over het verblijf van Hythlodaeus op Utopia Dubbelzinnigheid: 1. Het woord Utopia is een neologisme dat speelt met het Griekse eutopos ( goede plaats ) en tegelijk ook met ou-topos ( geen-plaats ) 2. Raphaël Hythlodaeus Raphaël (boodschapper); Hythlodaeus (babbelaar, verhalenverteller) zwetsende boodschapper?

24 Het eiland Utopia herbergt een onmogelijk gemenebest van onderling tegenstrijdige elementen: platoonse ascese & epicureïsche ethiek; communisme & plezier; gemeenschapszin & hedonisme Is het satire, is het ernst, is het ernstige satire of satirische ernst? Peter Ackroyd noemt Utopia in zijn biografie van More (1998) een subtiel retorisch en dramatisch betoog John Ruskin ( ), Utopia is misschien wel het ondeugendste boek dat ooit is geschreven In het handschrift van Pieter Gillis of van Erasmus is in More s manuscript van Utopia in de marge geschreven: O artificem (jij geslepen man)

25 Prof. dr. Giulia Sissa: Achter Raphael Hythlodaeus schuilt de schaduw van Erasmus Jan Van der Stock: Thomas More was zeer goed bevriend met de in Leuven verblijvende humanist Erasmus en met Pieter Gillis, de Antwerpse stadssecretaris bij wiens thuis het verhaal van Utopia verteld wordt. Erasmus had enkele jaren voordien Lof der zotheid opgedragen aan Thomas More en zorgde er ook voor dat Utopia in Leuven gedrukt werd. Utopia bevat bovendien heel veel Erasmusiaanse gedachten zodat het plausibel is om te stellen dat de beuzelaar Raphael Hytholodaeus in feite een literaire vermomming is van Erasmus Emmanouil Aretoulakis: It is highly likely that Hythlodaeus is Erasmus, after all

27 Erasmus en Thomas More zomer 1499 januari voorjaar 1506 zomer 1509 april : Cambridge zomer : Erasmus en Pieter Gillis poseren voor een tweeluik voor Thomas More april 1517? 1521: laatste ontmoeting tussen Erasmus en More 1534: More wordt gevangen gezet in de Tower 6 juli 1535: More wordt onthoofd Erasmus: Ik voel me alsof ik ook gestorven ben

30 Leren leven met de onvolkomenheden van de ander Onmatigheid

31 Wil je mijn argumenten zorgvuldig en scherp weerleggen, en mij aan mezelf tonen Ik heb liever de wonden van een vriend, dan een vijand die me probeert te vleien tegen de vleierij

32 Plutarchus: Hoe een vleier te onderscheiden van een vriend

33 Thomas More ( ) Desiderius Erasmus ( )

Vergelijkbare documenten

Thomas More en zijn Utopia: de Leuvense connectie

6 Thomas More en zijn Utopia: de Leuvense connectie Tom Vanderstappen Een klein boekje... In 2016 zal de Utopia in Leuven en ver daarbuiten onder vernieuwde aandacht staan. Het werk heeft een aantal niet