Slechthorendheid is een verminderde waarneming van geluid en verminderd verstaan van spraak (3;4).
|
|
- David Samuël Martens
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Toolkit Slechthorendheid Doel: - Het vaststellen van slechthorendheid - Het aanbieden van de juiste therapieën en/of hoorhulpmiddelen - Het voorkomen van communicatiestoornissen en sociaal isolement Achtergrond: Definitie Slechthorendheid is een van de meest voorkomende chronische aandoeningen bij ouderen en gezien de vergrijzende Nederlandse bevolking zal deze aandoening steeds vaker voorkomen (1). In de literatuur worden verschillende definities van slechthorendheid gebruikt (2). In Nederland wordt voornamelijk de onderstaande definitie aangehouden zoals weergegeven in de NHG-Standaard voor slechthorendheid: Slechthorendheid is een verminderde waarneming van geluid en verminderd verstaan van spraak (3;4). Prevalentie Wegens een hoeveelheid aan verschillende definities van slechthorendheid zijn er een variatie aan schattingen te vinden over de prevalentie van slechthorendheid bij ouderen in Nederland. Volgens Duijvestijn (2) liggen de schattingen van slechthorendheid bij ouderen tussen de 8% en 38%. In een onderzoek (5) naar het spraakverstaan in achtergrondruis bij volwassenen boven de 60 jaar wordt het aantal slechthorenden in Nederland geschat op personen. En zo geeft Eekhof (4) aan dat bij één op de vier mensen van 75 jaar en ouder is vastgesteld dat zij last hebben van slechthorendheid. Ondanks dat slechthorendheid een veelvoorkomende aandoening is bij ouderen meldt ongeveer de helft van de ouderen met een gehoorprobleem dit niet bij zijn huisarts (4). Enerzijds zien ouderen slechthorendheid voornamelijk als een natuurlijk proces van achteruitgang en hebben zij een negatief beeld van het gebruik van hoorhulpmiddelen. Anderzijds zijn het vaak naasten die zich het eerste bewust zijn van het gehoorprobleem (6). Het gevolg hiervan is dat er geen diagnose van presbyacusis wordt vastgesteld en deze chronische aandoening onbehandeld blijft. Hierdoor kan de kwaliteit van leven van ouderen verslechteren en is er een verhoogd risico op depressie, verlies van zelfvertrouwen en cognitief functioneren en kunnen ouderen terechtkomen in een sociaal isolement (1;4;7). 1
2 Oorzaken Slechthorendheid is het gevolg van geleidingsverlies en/of perceptief verlies en kan dubbelzijdig of eenzijdig optreden (4). Geleidingsverlies wordt veroorzaakt door afwijkingen aan de gehoorgang, het trommelvlies of het middenoor, waaronder de gehoorbeenketen. De aanwezigheid van cerumenproppen is een van de meest voorkomende oorzaken van geleidingsverlies waarmee ouderen te maken kunnen krijgen. Overproductie van cerumen en/of cerumenretentie kunnen zorgen voor afsluiting van de uitwendige gehoorgang en geven klachten als gehoorverlies, oorpijn, koorts, duizeligheid en faciale parese (3;8). Perceptief verlies wordt veroorzaakt door aandoeningen van het slakkenhuis, de gehoorzenuw of het centrale auditieve zenuwstelsel en is meestal irreversibel, waardoor de patiënt is aangewezen op hulpmiddelen. Perceptief verlies gaat vaak gepaard met recruitment. Daaronder verstaat men een abnormale versterking van het geluid dat de patiënt wel hoort, terwijl hij zwakke geluiden nauwelijks waarneemt (4). Een van de meest voorkomende oorzaken van perceptief gehoorverlies bij ouderen is presbyacusis, wat letterlijk ouderdomshardhorendheid betekent (9). Met het stijgen van de leeftijd vermindert de functie van het gehoor en verliezen mensen hun gevoeligheid voor geluidsprikkels aan beide oren tegelijk. Zo neemt het gehoor vanaf het dertigste levensjaar per decennium af met ongeveer 7 decibel in de lage frequenties en met ongeveer 18 db in de hoge frequenties (3;4). Presbyacusis is voornamelijk te wijten aan het verlies van haarcellen en degenereren van zenuwcellen en -banen in het orgaan van Corti. Deze beschadiging is meestal irreversibel waardoor de mensen zijn aangewezen op hoorhulpmiddelen (6;10;11). Symptomen In eerste instantie geven mensen met presbyacusis aan dat zij moeite hebben anderen te verstaan. Zij ondervinden deze klacht vooral wanneer het gesprek in een groep en/of met veel achtergrondruis plaatsvindt. Maar het is niet alleen het minder horen waar mensen last van hebben. De belangrijkste klachten die ouderen aangeven zijn (6;11): - minder goed horen; - auditieve pijn (verhoogde gevoeligheid voor harde geluiden); - verslechtering van de signaal-ruisverhouding; - verminderd discriminatievermogen; - verminderd en vertraagd spraakverstaan; - duizeligheid en tinnitus (oorsuizen). 2
3 Specifieke symptomen van geleidingsverlies voor ouderen zijn (3;12): - gehoorverlies; - duizeligheid/evenwichtsproblemen; - oorsuizen; Risicofactoren Ondanks dat presbyacusis sterk gerelateerd is aan het toenemen van leeftijd, zijn er verschillende risicofactoren die kunnen leiden tot presbyacusis. Gates (11) beschrijft de volgende risicofactoren: - roken; - medicatie (aminoglycoside antibiotica, cisplatina, sommige diuretica, ontstekingsremmers); - hypertensie (13); - diabetes mellitus; - arteriosclerose; - familiegeschiedenis (14); - lawaaidoofheid; - ziekte van Ménière (15). Risicofactoren die kunnen leiden tot geleidingsverlies zijn (3;4): - langdurige blootstelling aan lawaai (door werk of hobby); - traumata (manipulatie in de gehoorgang, klap op het oor); - vroegere ooroperaties of trommelperforatie in de voorgeschiedenis; - vroeger doorgemaakte meningitis; - patiënten met het een verstandelijke handicap; - bacteriële infecties van de gehoorgang en het trommelvlies; - otosclerose. Screening in de 1 e en 2 e lijn Het is van belang dat ouderen met gehoorproblemen tijdig worden herkend. De huisarts is de eerst aangewezen persoon die ouderen kan selecteren op de aanwezigheid van presbyacusis. Deze kan afgaan op de subjectieve waarneming van de patiënt of een audiometrisch onderzoek verrichten (16). Een systematische screening door huisartsen wordt echter niet zinvol geacht. De kosten wegen simpelweg niet op tegen de baten (17). Er zijn verschillende screeningsmethoden om slechthorendheid bij ouderen te kunnen vaststellen. Ten eerste, werkt de eenvoudige vraag Heeft u momenteel gehoorproblemen? doeltreffend om een belangrijk deel van de mensen met gehoorproblemen te identificeren 3
4 (4;7). Ten tweede, is de Hearing Handicap Inventory for the Elderly (HHIE) van Ventry en Weinstein zodanig ontworpen dat de psychosociale problemen worden weergegeven die ouderen ervaren met betrekking tot slechthorendheid (7;18). Ten derde, kunnen ouderen via internet of per telefoon gebruik maken van de Nationale Hoortest, ontwikkeld door Plomp en Mimpen, die de SRT (Speech-Reception-Threshold) in lawaai meet. De aanwezigheid van deze test kan ouderen bewust maken van hun gehoorprobleem en hen stimuleren in het zoeken van hulp (5;19). [ Diagnostiek Bij verdenkingen van gehoorproblemen zal de huisarts nagaan welke risicofactoren aanwezig kunnen zijn. Wanneer er geen duidelijke aanwijzingen zijn voor aandoeningen die slechthorendheid kunnen verklaren verricht de huisarts een of meerdere van onderstaande onderzoeken (4). - Een standaard handeling die door huisartsen wordt uitgevoerd bij ouderen met klachten van slechthorendheid is de inspectie van beide oren met een otoscoop. - De screeningsaudiometrie geeft de ernst van de gehoorstoornis aan en kan eventueel worden vervolgd in de toekomst. Het is een kleine audiometer die tonen van bepaalde frequenties op verschillende geluidssterkten aanbiedt. Met deze test kan worden nagegaan wat de geringste geluidssterkte is die iemand nog kan horen (3). Het nadeel van deze test is dat er geen onderscheidt kan worden gemaakt tussen geleidings- of perceptief verlies (4;20). - Wanneer huisartsen niet over een screeningsaudiometrie beschikken kunnen zij gebruik maken van de fluisterspraaktest. Deze test wordt veelvuldig gebruikt wegens een hoge betrouwbaarheid (21). Indien de test niet in een geluidsarme omgeving plaatsvindt en er geen sprake is van uniforme uitvoering moeten huisartsen bedachtzaam zijn voor fenomenen als overhoren en het gebrek aan maskering. De fluisterspraaktest geeft hierdoor slechts een grove indicatie voor de mate van slechthorendheid (4;20). - Stemvorkproeven kunnen in een vroeg stadium stemvorkproeven behulpzaam zijn bij het onderscheidt maken tussen geleidings- of perceptief verlies (4;20). Regelmatig brengen ouderen met gehoorklachten eerst een bezoek aan de audicien. Hier kunnen zij gratis een hoortest ondergaan zonder enige verplichtingen. Tevens mogen 4
5 audiciens hoortoestellen leveren zonder dat gebruikers ervan zijn gezien door een huisarts, KNO-arts of audioloog. De audicien neemt hiermee een gedeelte van de poortwachterfunctie van de huisarts over en ontlast zodoende de huisarts van moeilijke en tijdrovende taken (10). Wanneer de audicien een complex gehoorprobleem constateert zal hij meestal verwijzen naar een audiologisch centrum of de KNO-arts. De verwijsbrief voor de specialist dienen ouderen zelf via hun huisarts te regelen. Voor ouderen zijn vooral de ernst van de klachten en de ervaren beperkingen bepalend voor het verwijzen naar een KNO-arts voor nadere diagnostiek en hoorrevalidatie (22). De KNO-arts kan adviseren om de leefstijl aan te passen. Bijvoorbeeld door een lawaaierige omgeving te vermijden en te stoppen met of verminderen van bepaalde medicatie. Een vroege diagnose kan bijdragen aan het vertragen van gehoorproblemen bij ouderen (14). Bij ouderen bij wie het auditieve systeem zich wat meer afwijkend gedraagt of bij wie psychosociale factoren een rol spelen dienen doorverwezen te worden naar een audiologisch centrum (10). Hier wordt gehooronderzoek verricht, worden hoortoestellen aangepast en verdere begeleiding gegeven (3). Interventie Afhankelijk van de uitslag van bovenstaande onderzoeken zal een behandeling worden gestart. Wanneer er een gemiddeld gehoorverlies van 30 db wordt vastgesteld zal er drie maanden worden afgewacht. Ouderen bij wie de klachten na drie maanden aanhouden wordt er opnieuw een audiometrie en fluisterspraaktest aangeboden en/of worden doorverwezen naar een KNO-arts (3;4;22). - Overproductie cerumen en/of cerumenproppen Wanneer na inspectie van het trommelvlies blijkt dat sprake is van een cerumenprop zal getracht worden deze te verwijderen met een cerumenhaakje of door middel van uitspuiten van het oor (3;8). - Infectie Bij verdenking op otitis externa of otitis media behandelt de huisarts overeenkomstig de richtlijnen in de NHG-Standaarden Otitis externa en Otitis media acuta. - Hoorrevalidatie Bij ouderen met presbyacusis is hoorrevalidatie met behulp van een hoortoestel een van de meest effectieve interventies. Een hoortoestel is geïndiceerd bij een gehoorverlies aan beide oren van 35 db bij 1000, 2000 en 4000 Hz vastgesteld met een klinische audiometrie. Een hoortoestel kan worden aangemeten door een audicien. Veel audiciens bieden klanten de 5
6 mogelijkheid om hoortoestellen de eerste twee maanden gratis uit te proberen. Ouderen dienen te worden doorverwezen naar een audiologisch centrum wanneer er sprake is van een complexe gehoorproblematiek en/of psychosociale factoren (zoals verlies van zelfvertrouwen, eenzaamheidsgevoelens, of stemmingsverandering) een rol spelen. Hier kan er een betere afstemming van het hoortoestel op de verminderde werking van het auditieve systeem en verdere begeleiding worden gerealiseerd (10). Voordat een hoortoestel wordt aangemeten is het van groot belang om na te gaan in hoeverre mensen bereid zijn om een gehoortoestel te gebruiken. - Andere hulpmiddelen Naast hoorrevalidatie met behulp van een hoortoestel zijn er nog andere hulpmiddelen die ouderen kunnen helpen in hun dagelijkse leven, namelijk (23): - telefoons voor slechthorenden; - versterkte deurbel; - visuele signalen (flitslicht) of trillingen; - akoestiek kamer verbeteren door het aanbrengen van absorberend materiaal; - hulphond; - fietsplaatje en andere symbolen om slechthorendheid aan te geven (te bestellen bij de webwinkel van NVVS) - cursus assertiviteit (GGMD voor Doven en Slechthorenden); - cursus zelfverdediging (Trainingsbureau VeerKracht). - Leefstijl adviezen Ouderen kunnen zelf nog een aantal aanpassingen verrichten met betrekking tot hun leefstijl, namelijk: - naasten adviseren goed te articuleren, in een rustig tempo te spreken en oogcontact te houden; - vermijden van een lawaaierige omgeving; - Innovatieprogramma welzijn ouderen In meerdere audiologische centra in Nederland is een thuiscursus als revalidatieonderdeel opgenomen in het zorgaanbod. Met behulp van een individueel lespakket krijgen 55- plussers, die een hoortoestel aangepast hebben gekregen, de mogelijkheid om hun dagelijkse communicatie met een goedhorende naaste te verbeteren. Het doel van de thuiscursus is vereenzaming bij slechthorende ouderen te voorkomen (24;25). 6
7 Financiering van zorg De zorgverzekering voorziet in een vergoeding wanneer is aangetoond dat het beste oor minimaal 35 decibel gehoorschade heeft. Hoortoestellen zijn opgenomen in het basispakket en vergoeding kan worden geregeld met een medisch voorschrift, geschreven door de KNOarts. Voor de eerste aanschaf krijgen mensen een vergoeding van 496,50 euro per hoortoestel. Na vijf jaar is het opnieuw mogelijk om een vergoeding te krijgen van 496,50 euro per hoortoestel. Bij vervanging na zes of zeven jaar wordt de vergoeding hoger. De vergoeding is exclusief het verplichte eigen risico van 165 euro. Als de hoortoestellen die de gebruiker heeft uitgezocht duurder zijn dan de verzekering vergoed dan dient het verschil bijbetaald te worden door de gebruiker zelf. Het kan zijn dat mensen beschikken over een aanvullende verzekering (26;27). Heeft iemand een hoortoestel nodig voor maatschappelijke participatie (bijvoorbeeld vrijwilligerswerk), dan kan er een beroep worden gedaan op de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO). De gemeente is hierbij het aanspreekpunt. Tevens zijn er bepaalde omstandigheden waarbij ouderen een geavanceerder toestel nodig hebben om hun werk te kunnen uitvoeren. Het UWV kan worden geraadpleegd of iemand in aanmerking komt voor een vergoeding. Als laatste is het mogelijk om gebruik te maken van fiscale voordelen. Hoortoestellen zijn namelijk onder bepaalde voorwaarden aftrekbaar van de belasting (23;27). Handige links
8 Reference List (1) Kramer SE, Kapteyn TS, Kuik DJ, Deeg DJ. The association of hearing impairment and chronic diseases with psychosocial health status in older age. J Aging Health 2002; 14(1): (2) Duijvestijn JA, Anteunis LJ, Hendriks JJ, Manni JJ. Definition of hearing impairment and its effect on prevalence figures. A survey among senior citizens. Acta Otolaryngol 1999; 119(4): (3) Gunst SGv, Pigmans VG, Veld CJi'. NHG-Standaarden voor praktijkassistenten en - ondersteuner ed. Houten: Bohn Stafleu van Loghum; (4) Eekhof JAH, Balen FAMv, Fokke HE, Mul M, Ek JW, Boomsma L. M61 NHG- Standaard Slechthorendheid. NHG-Standaarden voor de huisarts (5) Smits C, Kramer SE, Houtgast T. Speech reception thresholds in noise and selfreported hearing disability in a general adult population. Ear Hear 2006; 27(5): (6) Leeuwen YDv, Anteunis L. Presbyacusis. Bijblijven 2004; 20: (7) Gates GA, Murphy M, Rees TS, Fraher A. Screening for handicapping hearing loss in the elderly. J Fam Pract 2003; 52(1): (8) Kruk Tvd, Salentijn C, Schuurmans M. Verpleegkundige zorgverlening aan ouderen. Utrecht: Lemma B.V.; (9) Jochems AAF, Joosten FWMG. Zakwoordenboek der Geneeskunde. 24 ed. Arnhem: Elsevier/Koninklijke PBNA; (10) Verschuure J. Hoortoestellen. Bijblijven 2004; 20(7): (11) Gates GA, Mills JH. Presbycusis. Lancet 2005; 366(9491): (12) Huizing EH, Snow GB, Vries de N, Graamans K, Heyning van de P. Keel-Neus- Oorheelkunde en hoofd-halschirurgie. Houten: Bohn Stafleu van Loghum; (13) Gates GA, Cobb JL, D'Agostino RB, Wolf PA. The relation of hearing in the elderly to the presence of cardiovascular disease and cardiovascular risk factors. Arch Otolaryngol Head Neck Surg 1993; 119(2): (14) Steel KP. Science, medicine, and the future: New interventions in hearing impairment. BMJ 2000; 320(7235): (15) Kortschot W. De ziekte van Meniere. Neuropraxis 1999; 3: (16) Swart Sd, Lagro-Janssen T. Visus- en gehoorstoornissen bij ouderen. 38[9], Huisarts & Wetenschap. 8
9 (17) Eekhof JAH. Is systematische screening van ouderen door de huisarts zinvol? 44[9], Huisarts & Wetenschap. (18) Ventry IM, Weinstein BE. The hearing handicap inventory for the elderly: a new tool. Ear Hear 1982; 3(3): (19) Smits C. Hearing screening by telephone [Amsterdam: VU University Medical Centre; (20) Hulst RJAMvd. De standaard 'Selchthorendheid' van het Nederlands Huisartsen Genootschap; reactie vanuit KNO-heelkunde. Ned Tijdschr Geneeskd 1998; 142(32): (21) Eekhof JAH, Bock GHd, Laat JAPMd, Dap R, Schaapveld K, Springer MP. The whispered voice: the best test for screening for hearing impairment in general practice? Br J Gen Practice 1996; 46: (22) Eekhof JAH, Laat JAPMd. Slechter horen. Huisarts & Wetenschap 2002; 45[12], (23) (24) (25) Kramer SE, Allessie GH, Dondorp AW, Zekveld AA, Kapteyn TS. A home education program for older adults with hearing impairment and their significant others: a randomized trial evaluating short- and long-term effects. Int J Audiol 2005; 44(5): (26) (27) 9
Stappenplan slechthorendheid
Stappenplan slechthorendheid Opsporing en behandeling van gehoorproblemen bij zelfstandig wonende ouderen. Stap 1: Screenen op gehoorproblemen in de eerste lijn Kunt u, al dan niet met een gehoorapparaat,
Nadere informatieToolkit Slechthorendheid
Doel Het vaststellen van slechthorendheid; Het aanbieden van de juiste therapieën en/of hoorhulpmiddelen; Het voorkomen van communicatiestoornissen en sociaal isolement. Achtergrond Definitie In Nederland
Nadere informatieHandreiking. Verminderd gehoor
Handreiking Verminderd gehoor Handreiking Verminderd gehoor Doelgroep Ouderen: - Met klachten van gehoorverlies. ¹ ² ³ - Met door omgeving of uzelf (geuite) vermoedens van slechthorendheid. ¹ ⁴ - Met klachten
Nadere informatieSlechthorendheid bij ouderen
Slechthorendheid bij ouderen Ir. T.T. Prinzen Klinisch fysicus-audioloog Pento Audiologisch Centrum Amersfoort Inhoud inleiding (anatomie en pathologie) soorten gehoorverlies hoe hoort een slechthorende?
Nadere informatieRevalidatie van het gehoor bij volwassenen
Revalidatie van het gehoor bij volwassenen Gehoor en communicatie zijn van groot belang voor de mens. Wanneer er een beperking van gehoor, spraak of taal optreedt, heeft dat vaak grote gevolgen voor het
Nadere informatieOORSUIZEN (TINNITUS) 875
OORSUIZEN (TINNITUS) 875 Inleiding U heeft last van oorsuizen, ook wel tinnitus genoemd. Dit uit zich in het waarnemen van geluiden die niet van buiten komen en voor anderen niet waarneembaar zijn. Zo
Nadere informatieoorsuizen tinnitus patiënteninformatie
patiënteninformatie oorsuizen tinnitus U bent bij de KNO-arts geweest omdat u last heeft van oorsuizen. Dit wordt ook wel tinnitus genoemd. Wat is tinnitus? Welke behandelingen zijn mogelijk? Dat en meer
Nadere informatieInformatie over oorsuizen (tinnitus)
Informatie over oorsuizen (tinnitus) Polikliniek keel-, neus- en oorheelkunde (KNO) Over Alrijne Zorggroep Het Diaconessenhuis Leiden en Rijnland Zorggroep (Rijnland Ziekenhuis en de verpleeghuizen Leythenrode
Nadere informatieWAT GEHOORVERLIES EIGENLIJK BETEKENT
WAT GEHOORVERLIES EIGENLIJK BETEKENT Hoe weet u of u gehoorverlies heeft? De kans is groot dat u de laatste bent die dat weet. De meeste gehoorverliezen ontwikkelen zich namelijk zo geleidelijk dat u het
Nadere informatieKeel-, neus en oorheelkunde. Slechthorendheid en Hoortoestellen
Keel-, neus en oorheelkunde Slechthorendheid en Hoortoestellen 1 Deze folder geeft u informatie over slechthorendheid en de mogelijkheden om daar iets aan te doen. Hoe werkt een oor? Het oor is nodig voor
Nadere informatieWat is er dan wel mogelijk?
Tinnitus oorsuizen 2 U heeft een KNO-arts geconsulteerd in verband met tinnitusklachten. Mogelijk heeft u na dit consult nog vragen. Deze brochure is bedoeld om u iets meer te vertellen over tinnitus en
Nadere informatieslechthorendheid en hoortoestellen
patiënteninformatie slechthorendheid en hoortoestellen U bent bij de KNO-arts geweest omdat u niet goed hoort. Mogelijk kunt u door een hoortoestel beter gaan horen. Wat kunnen de klachten zijn? Welke
Nadere informatieGehooronderzoek. Audiologisch Centrum. Afdeling KNO
Gehooronderzoek Audiologisch Centrum Afdeling KNO Een Audiologisch Centrum is gespecialiseerd in onderzoek en advies voor mensen met gehoorproblemen. U komt bij het Audiologisch Centrum omdat een huisarts
Nadere informatiekno specialisten in keel-, neus- & oorheelkunde Tinnitus
kno haarlemmermeer specialisten in keel-, neus- & oorheelkunde Tinnitus Wat is tinnitus? Veel mensen hebben last van oorsuizen of tinnitus. Zij horen geluiden zoals ruisen, piepen of fluiten, hoog of laag,
Nadere informatieOorsuizen - Tinnitus
Oorsuizen - Tinnitus U wilt meer weten over tinnitusklachten of u heeft uw KNO-arts met deze klachten bezocht. Mogelijk heeft u na dit consult nog vragen. Deze folder is bedoeld om u iets meer te vertellen
Nadere informatieAudiologische diagnostiek en revalidatie. Cas Smits, klinisch fysicus-audioloog
Audiologische diagnostiek en revalidatie Cas Smits, klinisch fysicus-audioloog Inhoud Werking van het gehoor Traject in het eerste jaar Aanmeldingen Diagnostiek Revalidatie Na het eerste jaar gehoorbeenketen
Nadere informatieHoorzorg binnen een instelling
Hoorzorg binnen een instelling Ingrid Hertgers, logopedist/ M SEN logopedist s Heeren Loo Advisium Ermelo Marrianne van de Glind-Zwart, Logopedist/teamleider Pento AC Amersfoort s Heeren Loo Ermelo wonen
Nadere informatiemagazines Deloitte Carros The Optimist
get noticed! magazines AmsterdamXXXL Porsche Deloitte Carros The Optimist brochures Gemeente Rotterdam Gemeente Rotterdam KPMG 3B Wonen VanDyck beddengoed Audi Notenboom Business School Pastoe webdesign
Nadere informatieSlechthorendheid en hoortoestellen
Slechthorendheid en hoortoestellen Deze folder heeft tot doel u informatie te geven over slechthorendheid en de mogelijkheden om daar wat aan te doen. Hoe werkt een oor? Het oor is nodig voor het horen
Nadere informatieDefinitie Onder polyfarmacie wordt in dit document verstaan: het gelijktijdig gebruik van 5 of meer verschillende geneesmiddelen.
Toolkit polyfarmacie en medicatieveiligheid Doel 1. De medicamenteuze behandeling van de patiënt optimaliseren 2. Zoveel mogelijk voorkomen van (vermijdbare) bijwerkingen van medicatie 3. De continuïteit
Nadere informatie"Een goede oude dag, zo doen wij dat..."
Slechter zien en slechter horen; kijk en luister naar de cliënt een goede oude dag, zo doen wij dat Conny van den Brand, logopediste Sara Clappers, gedragsdeskundige Inhoud Voorstellen Visus: - Visuele
Nadere informatieVoor wie? Luchtgeleiding en botgeleiding
4 In deze folder vindt u informatie over het bot verankerd hoortoestel. U leest hierin bij welke gehoorproblemen dit toestel gebruikt wordt en hoe het werkt. Voor wie? Een bot verankerd hoortoestel, Bone
Nadere informatieOORSUIZEN Tinnitus FRANCISCUS VLIETLAND
OORSUIZEN Tinnitus FRANCISCUS VLIETLAND In deze folder kunt u meer lezen over tinnitus en wat de mogelijkheden zijn voor behandeling. Wat is tinnitus? Tinnitus is als iemand geluiden hoort die niet van
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting 200 NEDERLANDSE SAMENVATTING Duizeligheid is een veel voorkomend probleem bij ouderen. Tot 30% van de thuiswonende ouderen van 65 jaar en ouder ervaart enige vorm van duizeligheid.
Nadere informatieCochleaire implantatie bij volwassenen
Cochleaire implantatie bij volwassenen Sommige zeer ernstig slechthorende of dove mensen kunnen zelfs met krachtige hoortoestellen niet of nauwelijks spraakverstaan. Een cochleair implantaat (CI) kan ervoor
Nadere informatieSlechthorendheid en hoortoestellen
Slechthorendheid en hoortoestellen Deze folder heeft tot doel u informatie te geven over slechthorendheid en de mogelijkheden om daar wat aan te doen. Hoe werkt een oor? Het oor is nodig voor het horen
Nadere informatieHoren en ouder worden
Horen en ouder worden dr.ir. N.J. Versfeld klinisch fysicus audioloog Universitair Audiologisch Centrum VUmc Amsterdam Ouderdomsslechthorendheid Ook wel presbyacusis genoemd Presbys : oud Akouein : horen
Nadere informatieSLECHTHORENDHEID EN HOORTOESTELLEN
SLECHTHORENDHEID EN HOORTOESTELLEN 359 Inleiding Het verschijnsel slechthorendheid is bij u vastgesteld. In deze folder leest u meer over dit verschijnsel en de behandelmogelijkheden. Werking van het oor
Nadere informatieHoe werkt het oor? Het oor is onder te verdelen in: 1. Uitwendige gehoorgang;
Plotsdoofheid Hoe werkt het oor? Het oor is onder te verdelen in: 1. Uitwendige gehoorgang; 2. Trommelvlies waarachter zich het middenoor bevindt. Hierin bevinden zich de drie gehoorbeentjes en via de
Nadere informatieSlechthorendheid en hoortoestellen. Afdeling KNO
Slechthorendheid en hoortoestellen Afdeling KNO Dit boekje heeft tot doel u informatie te geven over slechthorendheid en de mogelijkheden om daar wat aan te doen. Als u recent bij een keel-, neus- en oorarts
Nadere informatieToetsstation. Fluisterspraak
Toetsstation Fluisterspraak Alg lgeme mene gegevens Classificatiecode(s) ICPC H Doelstelling Toetsen of de kandidaat in staat is de fluisterspraaktest op correcte wijze uit te voeren en te interpreteren.
Nadere informatieTinnitus / oorsuizen. KNO-heelkunde. Beter voor elkaar
Tinnitus / oorsuizen KNO-heelkunde Beter voor elkaar 2 TINNITUS / OORSUIZEN (Deze brochure is een gezamenlijk initiatief van NVVS en KNO vereniging) Inleiding U wilt meer weten over tinnitus klachten of
Nadere informatieaudiometrie voor de basisarts-deel II-v deel II
-v.030515 deel II afwijkende audiometrie Coproductie: afd.kno LUMC afd.kno UMCU 1 Het is de gebruiker van dit programma niet toegestaan de inhoud van het programma te wijzigen, vermenigvuldigen, door te
Nadere informatieHoofdstuk 2 GEHOORSTOORNISSEN. Inleiding. Gehoorstoornissen. Soorten gehoorverlies
Hoofdstuk 2 GEHOORSTOORNISSEN Inleiding Een kan verschillende oorzaken hebben. De gevolgen en de behandeling van de stoornis hangen af van de oorzaak. Dit hoofdstuk beschrijft kort de soorten, de graden
Nadere informatieInformatieavond leerkrachten en pedagogisch medewerkers van slechthorende kinderen. Yvonne Simis, klinisch fysicus-audioloog 4 oktober 2012
Informatieavond leerkrachten en pedagogisch medewerkers van slechthorende kinderen Yvonne Simis, klinisch fysicus-audioloog 4 oktober 2012 Programma 19.30 Opening en inleiding audiologie door: Yvonne Simis,
Nadere informatieInhoud. Slechthorendheid, hoe zat het ook alweer?
Inhoud Slechthorendheid, hoe zat het ook alweer? Wat hoor je te weten in cluster 2? Gehoor Gehoorverlies Onderzoek: wat betekent een audiogram? Hoe klinkt een gehoorverlies Wat mag je verwachten van hulpmiddelen?
Nadere informatieOorsuizen (Tinnitus)
Oorsuizen (Tinnitus) Inleiding U wilt meer weten over oorsuizen, ook wel tinnitus genoemd, of u heeft uw KNO-arts met deze klachten bezocht. Mogelijk heeft u na dit consult nog vragen. Deze folder is bedoeld
Nadere informatieHoe verhoudt de psychosociale gezondheid van volwassenen met een CI zich tot die van volwassenen met en zonder gehoorverlies? Resultaten van de NL-SH
Hoe verhoudt de psychosociale gezondheid van volwassenen met een CI zich tot die van volwassenen met en zonder gehoorverlies? Resultaten van de NL-SH Jizzo Bosdriesz Mariska Stam Cas Smits Sophia Kramer
Nadere informatieOorsuizen: tinnitus. Informatie voor patiënten over oorsuizen
Oorsuizen: tinnitus Informatie voor patiënten over oorsuizen Uw behandelend arts heeft voorgesteld om vanwege oorsuizen een onderzoek door de kno-arts te laten verrichten. Deze folder geeft u informatie
Nadere informatiekno specialisten in keel-, neus- & oorheelkunde Slechthorendheid en hoorapparaten
kno haarlemmermeer specialisten in keel-, neus- & oorheelkunde Slechthorendheid en hoorapparaten Inleiding Het oor is nodig voor het horen van geluid. Geluid is een luchttrilling. Deze trilling komt via
Nadere informatieKNO. Oorsuizen - Tinnitus. Het Antonius Ziekenhuis vormt samen met Thuiszorg Zuidwest Friesland de Antonius Zorggroep
KNO Oorsuizen - Tinnitus Het Antonius Ziekenhuis vormt samen met Thuiszorg Zuidwest Friesland de Antonius Zorggroep U wilt meer weten over tinnitusklachten of u hebt uw KNO-arts met deze klachten bezocht.
Nadere informatieNOAH-3 PROTOCOL HOORTOESTELAANPASSING
NOAH-3 PROTOCOL HOORTOESTELAANPASSING 2009 Taken en verantwoordelijkheden Federatie van Nederlandse Audiologische Centra (FEN) Federatie van Ouders van Slechthorende kinderen en van kinderen met Spraak-taalmoeilijkheden
Nadere informatieKeel-, Neus- en Oorheelkunde. Ziekte van Ménière.
Keel-, Neus- en Oorheelkunde Ziekte van Ménière www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl KNO039 / Ziekte van Ménière / 03-01-2016 2 Ziekte van Ménière
Nadere informatieHet effect van het perifeer gehoorverlies op spraakverstaan: éénzijdig slechthorenden
Het effect van het perifeer gehoorverlies op spraakverstaan: éénzijdig slechthorenden T.J.M. Bost, N.J. Versfeld, S.T. Goverts NVA 25 september 2015 1 Inleiding Slechthorendheid heeft invloed op: Kwaliteit
Nadere informatieRode Kruis ziekenhuis. Patiënteninformatie. Tinnitus. rkz.nl
Patiënteninformatie Tinnitus rkz.nl Inleiding U heeft een kno-arts geconsulteerd in verband met tinnitusklachten. Mogelijk heeft u na dit consult nog vragen. Deze brochure is bedoeld om u iets meer te
Nadere informatiePlotsdoofheid. Informatie voor patiënten die plotseling geheel doof worden. Informatie voor patiënten. Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis
Informatie voor patiënten Plotsdoofheid Informatie voor patiënten die plotseling geheel doof worden G456-Q CWZ / 09-04 Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis Uw behandelend arts heeft voorgesteld om vanwege uw
Nadere informatieCholesteatoom: een wolf in schaapskleren
Postprint Version 1.0 Journal website http://vb23.bsl.nl/frontend/redir.asp?page=0018-7070/09014f3c802d1a24.html Pubmed link DOI Cholesteatoom: een wolf in schaapskleren LIANE SANTING, REINOUT VAN DER
Nadere informatieOtosclerose. Informatie voor patiënten over gehoorverlies door botvorming op de grens tussen middenoor en binnenoor. Informatie voor patiënten
Informatie voor patiënten Otosclerose Informatie voor patiënten over gehoorverlies door botvorming op de grens tussen middenoor en binnenoor G437-S CWZ / 09-04 Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis Uw behandelend
Nadere informatieKNO achtergronden casusschetsen voor: begeleider/presentator
KNO achtergronden casusschetsen voor: begeleider/presentator Hoogeveen mei 2011 1 Casus 1 Loopoor Op uw telefonisch spreekuur belt de moeder van zoontje Gijs. Gijs is 3 jaar oud. Hij heeft sinds 2 dgn
Nadere informatieLibra R&A locatie Leijpark. Gehoor en gehooronderzoek bij VIN-revalidanten. Informatie voor familie en naasten
Libra R&A locatie Leijpark Gehoor en gehooronderzoek bij VIN-revalidanten Informatie voor familie en naasten Uw kind/partner/naaste volgt het programma Vroege Intensieve Neurorevalidatie (VIN) van Libra
Nadere informatieOordruppels. Wanneer oordruppels?
K.N.O. Oordruppels Oordruppels Deze folder heeft tot doel u informatie te geven over oordruppels en het juiste gebruik hiervan. Het betreft de oordruppels die door de kno-arts op recept zijn voorgeschreven.
Nadere informatieSlechthorendheid en hoortoestellen
Slechthorendheid en hoortoestellen 2 Uw behandelend arts heeft voorgesteld om vanwege uw gehoor- en / of oorklachten een onderzoek door de kno-arts te laten verrichten. Deze folder geeft u informatie over
Nadere informatieONVZ helpt u op weg. ONVZ Zorgverzekeraar. Verzekerd van vrije keuze. Brochure Hoortoestellen
ONVZ helpt u op weg. ONVZ Zorgverzekeraar. Verzekerd van vrije keuze. Brochure Hoortoestellen ONVZ Zorgverzekeraar. Verzekerd van vrije keuze. Het aanvragen van hoortoestellen kan soms ingewikkeld zijn.
Nadere informatieVervangen van de stijgbeugel bij otosclerose
Vervangen van de stijgbeugel bij otosclerose In overleg met uw behandelend arts heeft u besloten tot een ooroperatie op de afdeling Keel-, Neus- en Oorheel-kunde (KNO) van het Radboudumc. Deze folder
Nadere informatieSlechthorendheid en hoortoestellen
Slechthorendheid en hoortoestellen Inleiding Uw behandelend arts heeft voorgesteld om in verband met uw gehoor- en / of oorklachten een onderzoek door de knoarts te laten verrichten. Deze folder geeft
Nadere informatiePREVALENTIE EN DIAGNOSTIEK VAN SLECHTHORENDHEID BIJ PERSONEN MET EEN VERSTANDELIJKE BEPERKING EN AUTISMESPECTRUMSTOORNIS
Utrecht 2 november 2007 PREVALENTIE EN DIAGNOSTIEK VAN SLECHTHORENDHEID BIJ PERSONEN MET EEN VERSTANDELIJKE BEPERKING EN AUTISMESPECTRUMSTOORNIS CHRIS DE BAL DEP. LOGOPEDIE EN AUDIOLOGIE LESSIUS HOGESCHOOL
Nadere informatieVeldnorm. hoortoestelverstrekking
Veldnorm hoortoestelverstrekking 2009 Voorwaarden voor kwaliteit Federatie van Nederlandse Audiologische Centra Federatie van Ouders van Slechthorende kinderen en van kinderen met Spraak-taalmoeilijkheden
Nadere informatieSamenvatting van de standaard Slechthorendheid (eerste herziening) van het Nederlands Huisartsen Genootschap
voor de praktijk Samenvatting van de standaard Slechthorendheid (eerste herziening) van het Nederlands Huisartsen Genootschap L.J.Boomsma, J.A.H.Eekhof, Tj.Wiersma en A.N.Goudswaard Zie ook de artikelen
Nadere informatieZorgtraject na de neonatale gehoorscreening
Zorgtraject na de neonatale gehoorscreening Dr.L.Ruytjens klinisch fysicus-audioloog Sophia Kinderziekenhuis Rotterdam mede namens L.Heijkoop en A.Verbaan logopedisten Inhoud Neonatale gehoorscreening
Nadere informatiekno specialisten in keel-, neus- & oorheelkunde Oordruppels
kno haarlemmermeer specialisten in keel-, neus- & oorheelkunde Oordruppels Deze folder heeft tot doel u informatie te geven over oordruppels en het juiste gebruik hiervan. Het betreft de oordruppels die
Nadere informatieNVA najaarsvergadering De bijdrage van tekst uit een automatische spraakherkenner aan het verstaan van spraak in ruis
NVA najaarsvergadering 2006 De bijdrage van tekst uit een automatische spraakherkenner aan het verstaan van spraak in ruis Adriana Zekveld, Sophia Kramer, Judith Kessens (TNO), Marcel Vlaming, Joost Festen,
Nadere informatieSamenvatting HOE GEHOORPROBLEMEN IMPACT KUNNEN HEBBEN OP HET LEVEN VAN VOLWASSENEN. Baseline en 5-jaar follow-up resultaten van de NL-SH studie
HOE GEHOORPROBLEMEN IMPACT KUNNEN HEBBEN OP HET LEVEN VAN VOLWASSENEN Baseline en 5-jaar follow-up resultaten van de NL-SH studie Ik ben slechthorend Nee, niet doof Ik ben slechthorend Nee, niet dom Hoor
Nadere informatieNVAB-Richtlijn Slechthorendheid en Tinnitus
NVAB-Richtlijn Slechthorendheid en Tinnitus Bas Sorgdrager Arnold Schriemer BG-dagen 2019 Inhoud workshop Inventarisatie onderwerpen Enkele punten uit de richtlijn Stellingen Casuïstiek NVAB-richtlijn
Nadere informatieKNO. Ziekte van Ménière
KNO Ziekte van Ménière Ziekte van Ménière Uw keel-, neus- en oorarts (KNO-arts) heeft u verteld dat u de ziekte van Ménière hebt. In deze folder vindt u onder andere informatie over de ziekte, de oorzaak,
Nadere informatieInformatie bij operaties aan het oor
Informatie bij operaties aan het oor Dr. G. Claes Prof. Dr. J. Claes Dr. M. De Cock Dr. J. Van Haesendonck Inleiding Deze informatie heeft tot doel U in te lichten over het verloop van deze ingreep, wij
Nadere informatieIndicatie cluster 2 bij kinderen met een CI. Rens Leeuw CI-team Nijmegen Sint-Michielsgestel Viataal
Indicatie cluster 2 bij kinderen met een CI Rens Leeuw CI-team Nijmegen Sint-Michielsgestel Viataal Inhoud - Historie van regelgeving en huidige regelgeving - Enige resultaten van kinderen met CI - Overeenkomsten
Nadere informatieTelegraaf-project. Het OAE-gram, een gevoeliger test voor gehoorscreening?
Telegraaf-project Het OAE-gram, een gevoeliger test voor gehoorscreening? Beschrijving van aan lawaai blootgestelde populatie middels diverse (screenings)methoden De Telegraaf, ArboNed, Hearing Coach,
Nadere informatieOordruppels. Afdeling KNO
Oordruppels Afdeling KNO Deze pagina heeft tot doel u informatie te geven over oordruppels en het juiste gebruik hiervan. Het betreft de oordruppels die door de kno-arts op recept zijn voorgeschreven.
Nadere informatieSanering van het oor. Afdeling KNO
Sanering van het oor Afdeling KNO Sanering van het oor Inleiding Binnenkort ondergaat u een operatie aan uw oor in het Diaconessenhuis in Meppel, onderdeel van Zorgcombinatie Noorderboog. In deze folder
Nadere informatieDisclosure belangen. Ir. Dyon J.W.M. Scheijen klinisch fysicus - audioloog
Disclosure belangen Ir. Dyon J.W.M. Scheijen klinisch fysicus - audioloog Geen (potentiële) belangenverstrengeling Geen voor deze bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Alleen financiering
Nadere informatieNHG-Standaard Slechthorendheid (tweede herziening)
Slechthorendheid (tweede herziening) NHG-Standaard Deze standaard moet worden geciteerd als: NHG-werkgroep Slechthorendheid. NHG-Standaard Slechthorendheid (tweede herziening). Huisarts Wet 2014;57(6):302-12.
Nadere informatiePresbyacusis, of ouderdomsslechthorendheid, is de
Stand van zaken Behandeling van ouderdomsslechthorendheid Hoortoestellen niet erg geliefd Ad F.M. Snik, Joop M. Leijendeckers en Henri A.M. Marres Presbyacusis, of ouderdomsslechthorendheid, is de achteruitgang
Nadere informatieDe Fluisterkaart voor verstandelijk gehandicapten
Onderzoek De Fluisterkaart voor verstandelijk gehandicapten Evaluatie van een aangepaste fluisterspraaktest HM Evenhuis, IS Hilgeman, AJ Bosman, JAPM de Laat Samenvatting Evenhuis HM, Hilgeman IS, Bosman
Nadere informatieFacts & Figures Dementie
Facts & Figures Dementie Inleiding Door de demografische ontwikkelingen neemt het aantal mensen met dementie de komende decennia sterk toe. Mensen worden steeds ouder en er komen meer ouderen. Omdat dementie
Nadere informatieBELEIDSPLAN Adres: Bosscheweg KB Berkel-Enschot tel:
BELEIDSPLAN 2017 2022 Adres: Bosscheweg 71 5056KB Berkel-Enschot www.kindenoor.nl contact@kindenoor.nl tel: 06-41553642 Inhoud Inleiding... 3 1. Missie/visie... 4 1.2 Doelstelling... 4 1.3 Strategie...
Nadere informatieOORZAKEN SLECHTHORENDHEID
Diagnostiek Slechter horen JAH Eekhof, JAPM de Laat Samenvatting Eekhof JAH, De Laat JAPM. Slechter horen. Huisarts Wet 2002;45(12):689-93. Slechter horen is een zeer veelvoorkomende klacht, die voor alle
Nadere informatie(H)OORZAKEN OUDERDOMS- SLECHTHORENDHEID
(H)OORZAKEN OUDERDOMS- SLECHTHORENDHEID Lieve De Bruyne Arteveldehogeschool, Gent Inleiding 10 % Belgische bevolking heeft gehoorprobleem > 50 % ouder dan 60 jaar heeft gehoorproblemen, > 80 % van de 70-plussers
Nadere informatieGevolgen van slechthorendheid voor de ontwikkeling, gezinsbegeleiding en samenwerking met het CB
Gevolgen van slechthorendheid voor de ontwikkeling, gezinsbegeleiding en samenwerking met het CB Bettie Carmiggelt Arts M&G - Adviseur NCJ Noëlle Uilenburg Manager Onderzoek en Ontwikkeling & Vroegtijdige
Nadere informatieHoren met één oor. Informatie voor ouders, leerkrachten en volwassenen. Afdeling KNO
Horen met één oor Informatie voor ouders, leerkrachten en volwassenen Afdeling KNO Horen met één oor Informatie voor ouders, leerkrachten en volwassenen Als iemand met één oor slecht of helemaal niet hoort
Nadere informatieGehoorscreening via telefoon en internet: ervaringen met de Nationale Hoortest. Cas Smits, Joost Festen VU medisch centrum
Gehoorscreening via telefoon en internet: ervaringen met de Nationale Hoortest Cas Smits, Joost Festen VU medisch centrum Screening Screening (of bevolkingsonderzoek) is medisch onderzoek bij mensen die
Nadere informatieEvaluatie van de hoortoestelaanpassing
Evaluatie van de hoortoestelaanpassing Niek Versfeld klinisch fysicus audioloog Universitair Audiologisch Centrum VUmc Amsterdam Casus: korte anamnese Vrouw 68 jaar, reuma Rechts matig hoge-tonenverlies
Nadere informatieSamenvatting. J. Nachtegaal, S.E. Kramer, J.M. Festen (Amsterdam)
Samenvatting Associatie tussen gehoorverlies en psychosociale gezondheid bij 18 tot 70 jarigen: eerste resultaten van de Nationale Longitudinale Studie naar Horen (NL-SH). J. Nachtegaal, S.E. Kramer, J.M.
Nadere informatieAudiogrammen. Een gezond gehoor. Geleidingsverlies. Ed de Geus februari Luchtgeleiding: Beengeleiding: UCL: MCL: Spraakaudiogram:
Audiogrammen Ed de Geus februari 2010 1 2 Een gezond gehoor 0 db drempelverlies 0 db drempelverlies ± 100 tot 110 db vlak tussen drempel en UCL Normale ideale curve Oplopend tot 100% en blijvend 100% 3
Nadere informatiehoofd, hals en zenuwstelsel info voor de patiënt Vervangen van de stijgbeugel bij otosclerose UZ Gent, Dienst Neus-, Keel- en Oorheelkunde
hoofd, hals en zenuwstelsel info voor de patiënt Vervangen van de stijgbeugel bij otosclerose UZ Gent, Dienst Neus-, Keel- en Oorheelkunde Vervangen van de stijgbeugel bij otosclerose Inleiding In overleg
Nadere informatieHet NOAH-protocol en Het AZOS-PROJECT
Het NOAH-protocol en Het AZOS-PROJECT Geschreven door Ed de Geus, april 2008. Bronnen: Azos rapport, StAr, Inleiding Door de toename van het aantal inwoners in Nederland en het feit dat die inwoners ook
Nadere informatieInleiding. Wanneer oordruppels
Oordruppels Inleiding Deze brochure heeft tot doel u informatie te geven over oordruppels en het juiste gebruik hiervan. Het betreft de oordruppels die door de kno-arts op recept zijn voorgeschreven. U
Nadere informatieDr. M. Rodenburg (coördinator) Geen goed gehoor; wat nu?
Dr. M. Rodenburg (coördinator) Geen goed gehoor; wat nu? Dr. M. Rodenburg (coördinator) Geen goed gehoor; wat nu? Houten, 2017 Eerste druk, Uitgeverij De Tijdstroom BV, Utrecht 1984 Tweede druk, Uitgeverij
Nadere informatieInleiding. Hoe werkt het oor?
Otosclerose Inleiding Samen met uw KNO- arts heeft u besloten om vanwege uw gehoor en/of oorklachten een onderzoek te laten verrichten naar eventuele otosclerose. Deze folder geeft u informatie over wat
Nadere informatiekno specialisten in keel-, neus- & oorheelkunde Plotselinge doofheid
kno haarlemmermeer specialisten in keel-, neus- & oorheelkunde Plotselinge doofheid Eigenlijk is het beter te spreken van plotseling gehoorsverlies, omdat met doofheid strikt genomen volledig verlies van
Nadere informatieCijfers over dementie
Cijfers over dementie Inleiding Door de demografische ontwikkelingen neemt het aantal mensen met dementie de komende decennia sterk toe. Mensen worden steeds ouder en er komen meer ouderen. Omdat dementie
Nadere informatieOperaties aan het oor
Operaties aan het oor In overleg met uw KNO-arts heeft u besloten tot een ooroperatie. Door u goed voor te bereiden op de ingreep kunt u bijdragen aan een vlot herstel. Het lezen van deze folder kan u
Nadere informatieprofessionele hoorzorg
professionele hoorzorg www.specsavers.nl gediplomeerde audiciens Uw gehoor is belangrijk. Daarom is het zaak de zorg ervoor toe te vertrouwen aan iemand met kennis van zaken. Alle audiciens bij Specsavers
Nadere informatieLawaai & occasionele blootstelling
Lawaai & occasionele blootstelling Lawaai & occasionele blootstelling - Versie: 01/08/2012 Pagina 1 / 8 LAWAAI & OCCASIONELE BLOOTSTELLING Inleiding : In de wereld van de luchtvaart worden heel wat werknemers
Nadere informatiekno specialisten in keel-, neus- & oorheelkunde De ziekte van Ménière
kno haarlemmermeer specialisten in keel-, neus- & oorheelkunde De ziekte van Ménière Wat is de ziekte van Ménière? De ziekte van Ménière wordt gekenmerkt door een combinatie van drie klachten: aanvallen
Nadere informatieGehoorbeschadiging door lawaai. Dr. Litiere Luc KNO-arts Tienen
Gehoorbeschadiging door lawaai Dr. Litiere Luc KNO-arts Tienen Anatomie binnenoor Spiraal ligament modiolus 4000 12000 Tonotopie van de haarcellen basale membraan.mp4 Electro-mechanische transductie lat.
Nadere informatieOren om te horen. 1. Leesopdracht
1. Leesopdracht Lees de onderstaande tekst goed door. De tekst gaat over de werking van het gehoor en is erg handig voor maken van de overige opdrachten in dit boekje. Oren om te horen Je oren zijn er
Nadere informatieExamenmatrijs opleiding audicien, behorend bij kerntaak 1 Linker kolom: Onderscheid kennis en gedrag (uit KD en Body of Knowledge)
Examenmatrijs opleiding audicien, behorend bij kerntaak 1 Geldende protocollen in de branche. B1-K1-W1 Hygiëne voorschriften B1-K1-W2 Het oor B1-K1-W3 Psychologie van de slechthorende B1-K1-W4 Procedures
Nadere informatieTrommelvliesbuisjes. Informatiebrochure
Trommelvliesbuisjes Informatiebrochure Inhoud 1 Wanneer wordt een trommelvliesbuisje geplaatst? 5 2 Wat is een trommelvliesbuisje? 6 3 Hoe wordt een trommelvliesbuisje geplaatst? 7 4 Hoe lang moet een
Nadere informatieOnderzoek Communicatie: Assessment en interventie van perceptieve en productieve functiestoornissen bij volwassenen met een verstandelijke beperking
Onderzoek Communicatie: Assessment en interventie van perceptieve en productieve functiestoornissen bij volwassenen met een verstandelijke beperking Prof. Dr. Ir. Ad Snik, Klinisch Fysicus en Audioloog,
Nadere informatie