Informele visuele netwerken

Transcriptie

1 Informele visuele netwerken Emiel Heijnen Amsterdamse Hogeschool vd Kunsten Radboud Universiteit Nijmegen Als mijn leerling zich bezighoudt met zombies moet ik dat. 1

2 Informele visuele netwerken = groepen die spontaan ontstaan en waar leren niet het uitgangspunt is, maar een bijproduct van collectieve visuele productie rond een gedeeld interessegebied. Begripsverheldering: Formeel leren Nonformeel leren Informeel leren Informele visuele netwerken Doel van deze studie: wat zijn kenmerken van informele visuele netwerken en waarin onderscheiden ze zich van formele kunsteducatie. Communities of Practice (Lave & Wenger) Participatieculturen (Jenkins) Empirisch onderzoek van media- en kunsteducatoren Informele Visuele Netwerken Traditionele Beeldende Lessen 2

3 Communities of Practice Veranderingen in het perspectief op leren in de laatste eeuw: Docentgericht > leerlinggericht Leren als individueel proces > leren als sociaal proces Contextarm > levensechte contextrijke leersituaties Communities of Practice Jean Lave & Etienne Wenger - Situated Learning (1991) Bestuderen het leren dat plaatsvindt in communities of practice buiten school. Leven buiten school Hobby Werk school Vereniging Vrienden/ netwerken LEREN 3

4 Communities of Practice Definitie: commuity of practice een groep die gevormd is op basis van gedeelde belangen, interesses en competenties, waarin deelnemers door praktijkervaring een collectief repertoire ontwikkelen door gemeenschappelijke activiteiten, het delen van informatie en leren van elkaar. - Het domein: Een CoP is gebaseerd op een gedeeld interessedomein. - De community: Groepsleden leren van elkaar - De praktijk: Leden van een CoP zijn praktijkbeoefenaars. (Wenger, 2006) Participatieculturen (Jenkins, 2007) Baseert zich o.a. op onderzoek in fan communities en ziet de activiteiten van fancommunities als exemplarisch voor een nieuwe participatiecultuur: 4

5 Terug naar de zombie- fancultuur... Zoekterm zombie geeft meer dan hits op de DeviantArt fanart site. 5

6 6

7 7

8 Participatieculturen (Jenkins, 2007) Definitie: a culture with relatively low barriers to artistic expression and civic engagement, strong support for creating and sharing one s creations, and some type of informal mentorship [ ] (Jenkins 2007:3). 8

9 Participatieculturen Komen voort uit drie trends Nieuwe technologie (bewaren, bewerken en verspreiden) Do-It-Yourself productie Convergence (multimediale platforms) CoP & Participatieculturen Domein: gedeelde interesses en competenties: Affinity spaces binnen de populaire cultuur Leden zijn experts Community: gemeenschappelijk activiteiten, delen van informatie, leren van elkaar: Groepen worden bottom-up en ad hoc gevormd Gevarieerde populatie Creëren en delen zijn belangrijk Informeel feedback geven en ontvangen Praktijk: productie van een gedeeld repertoire: Experimentele productie door: spel, simulatie, performance, sampling en remixing 9

10 CoP & Participatieculturen Domein: gedeelde interesses en competenties: Affinity spaces binnen de populaire cultuur Leden zijn experts Community: gemeenschappelijk activiteiten, delen van informatie, leren van elkaar: Groepen worden bottom-up en ad hoc gevormd Gevarieerde populatie Creëren en delen zijn belangrijk Informeel feedback geven en ontvangen Praktijk: productie van een gedeeld repertoire: Experimentele productie door: spel, simulatie, performance, sampling en remixing CoP & Participatieculturen Domein: gedeelde interesses en competenties: Affinity spaces binnen de populaire cultuur Leden zijn experts Community: gemeenschappelijk activiteiten, delen van informatie, leren van elkaar: Groepen worden bottom-up en ad hoc gevormd Gevarieerde populatie Creëren en delen zijn belangrijk Informeel feedback geven en ontvangen Praktijk: productie van een gedeeld repertoire: Experimentele productie door: spel, simulatie, performance, sampling en remixing 10

11 Onderzoek door kunst & media educatoren Onderzoek door kunst & media educatoren Aanvullend kenmerk 1: Informele visuele netwerken hebben specifieke regels, (beeld) taal en waarden die het niet-leden moeilijk maken om de creatieve of educatieve waarde van activiteiten in het netwerk te herkennen. 11

12 Evan Roth - Graffiti Taxonomy: Paris (2009) Onderzoek door kunst & media educatoren Aanvullend kenmerk 2: Er is geen vanzelfsprekende correlatie tussen iemands betrokkenheid bij de community en zijn professionele ambitie. 12

13 Onderzoek door kunst & media educatoren Aanvullend kenmerk 3: Leden laten zich inspireren door verschillende soorten media (film, strips, animaties, muziek, games) en nieuwe technologie stelt hen in staat om deze in samenhang te bewerken, te remixen en te verspreiden. Kernwoorden zijn: interdisciplinariteit, kopiëren, sampling en remixing. Demo Scene netwerk Trilobit - Helsinki 13

14 Definitie Informele visuele netwerken Domein: gedeelde interesses en competenties: Affinity spaces binnen de populaire cultuur Complexe regels, (beeld)taal en waardes Leden zijn experts Community: gemeenschappelijk activiteiten, delen van informatie, leren van elkaar: Groepen worden bottom-up en ad hoc gevormd Gevarieerde populatie, motivatie, ambities en artistieke niveaus Creëren en delen zijn belangrijk Informeel feedback geven en ontvangen Praktijk: productie van een gedeeld repertoire: Experimentele, holistische, interdisciplinaire productie door: kopieëren, spel, simulatie, performance, sampling en remixing informele visuele netwerken Domein: gedeelde interesses en competenties: Affinity spaces binnen de populaire cultuur Complexe regels, (beeld)taal en waardes Leden zijn experts Community: gemeenschappelijk activiteiten, delen van informatie, leren van elkaar: Groepen worden bottom-up en ad hoc gevormd Gevarieerde populatie, motivatie, ambities en artistieke niveaus Creëren en delen zijn belangrijk Informeel feedback geven en ontvangen Praktijk: productie van een gedeeld repertoire: Experimentele, holistische, interdisciplinaire productie door: kopieëren, spel, simulatie, performance, sampling en remixing Traditionele beeldende lessen op school Domein Voorgeschreven curriculum met voorbeelden en opdrachten die afgeleid zijn van de kunstgeschiedenis en de schoolpraktijk Docent is de expert Leerling heeft weinig ruimte voor het volgen van persoonlijke beeldende fascinaties en identiteitsvorming Community: Relatief homogene klassen die moeten voldoen aan uniforme eisen en artistieke criteria Visuele productie wordt gezien als een individueel en autonoom proces Leren is docentgestuurd Praktijk: Productie staat ten dienste van leren, visuele productie is geen doel op zich en heeft weinig betekenis buiten de school Productie vindt plaats in monodisciplinaire beeldende deelvakken Traditionele materialen en technieken Kopiëren en remixen worden ontmoedigd 14

15 Opdracht: Bedenk drie ingrepen in je lespraktijk waarmee je meer ruimte biedt aan de informele (audio) visuele praktijken van leerlingen. Domein: gedeelde interesses en competenties: Affinity spaces binnen de populaire cultuur Complexe regels, (beeld)taal en waardes Leden zijn experts Community: gemeenschappelijk activiteiten, delen van informatie, leren van elkaar: Groepen worden bottom-up en ad hoc gevormd Gevarieerde populatie, motivatie, ambities en artistieke niveaus Creëren en delen zijn belangrijk Informeel feedback geven en ontvangen Praktijk: productie van een gedeeld repertoire: Experimentele, holistische, interdisciplinaire productie door: kopieëren, spel, simulatie, performance, sampling en remixing Aanbeveling voor docenten in formele en nonformele leersituaties: Erken jongeren als experts in hun affinity spaces (Fungeer niet alleen als leermeester, maar soms ook als coach en zelfs als leerling) Geef ruimte voor gezamenlijke producties, kennisdeling & uitwisseling Biedt ruimte voor vakoverstijgend, interdisciplinair werken Erken kopiëren, samplen en remixen als creatieve processen Negeer informele netwerken niet, maar cultiveer ze ook niet 15

16 Verder lezen & contact Media-educatie als verrijking van beeldend onderwijs E. Heijnen (2009). In Cultuur + Educatie nr. 26 (gratis via Informele Visuele Netwerken E. Heijnen (2011). In Cultuur + Educatie nr 30 (te bestellen via Contact: Emiel.heijnen@ahk.nl Six day summer course 2-7 July