SUSTAINABLE FAST FASHION MATERIALEN

Transcriptie

1 SUSTAINABLE FAST FASHION MATERIALEN Een zoektocht naar duurzaamheid Het grijze gebied in de mode industrie Tamar Bunge Studentennummer: Afstudeerrichting: Fashion & Management Begeleiders: Ligia Hera & Sander Schellens Datum:

2 Verklaring van eigen werk Hierbij verklaar ik, Tamar Bunge, dat ik deze scriptie zelf geschreven heb en dat ik de volledige verantwoordelijkheid op me neem voor de inhoud ervan. Ik bevestig dat de tekst en het werk dat in deze scriptie gepresenteerd wordt origineel is en dat ik geen gebruik heb gemaakt van andere bronnen dan die welke in de tekst en in de referenties worden genoemd. Het Amsterdam Fashion Institute is alleen verantwoordelijk voor de begeleiding tot het inleveren van de scriptie, niet voor de inhoud. Voorwoord Het research report is ontstaan uit mijn passie voor duurzaamheid in de mode industrie gecombineerd met mijn voorliefde voor stoffen. Dat deze geliefde stoffen zo vervuilend zijn, leidde tot mijn keuze van dit onderwerp. Tijdens mijn Amsterdam Fashion Institute (AMFI) carrière heb ik mij altijd doelbewust ontwikkeld. Tijdens de minor Ondernemerschap heb ik mijn eigen bedrijf mogen opzetten wat mij een de realiteit van de industrie heeft laten zien. De minor Editorial Branding leerde mij het belang van het gezicht en de stem van een merk. Tenslotte heeft mijn stage mij uitgedaagd op gebied van design en mij veel kansen gegeven om nieuwe ervaringen op te doen. Uiteindelijk ben ik me bewust geworden van mijn grootste interesse; milieuvriendelijke mode, met een voorliefde voor textiel en productie. Ik hoop dat ik in de toekomst mijzelf verder kan ontwikkelen op dit gebied. De duurzame tak van de mode industrie is niet alleen de schoonste maar ook de mooiste. Kleding met een waarde en een eigen verhaal. Tijdens mijn onderzoek heb ik de meest inspirerende mensen mogen ontmoeten, die mij veel hebben verteld over de ontwikkelingen in de fast fashion wereld op het gebied van textiel. Door deze contacten, heb ik me gerealiseerd dat de weg naar duurzaamheid een avontuur is en dat samenwerking essentieel is. Als eerste wil ik graag mijn begeleiders Ligia Hera en Sander Schellens bedanken voor hun snelle en gerichte feedback. Daarnaast, Andrew Morgan (producent True Cost documentaire) voor al je tijd, je openheid en grote hoeveelheid kennis die je met me wilde delen. Dankzij Remco Kouwenhoven s open- en directheid is mijn onderzoek realistisch en betrouwbaar geworden. Ook bedank ik graag Andrea Post (trendwatcher DirecTEX), Chris Koeleman (textiel deskundige en textiel docent op AMFI), Monique Voorneman (hoofd van communicatie Kuyichi) en Marita Bartelet (Directeur Ecological Textiles). Natuurlijk bedank ik ook mijn vrienden en familie voor hun interesse en eigen insteek in het onderwerp. Tamar Bunge Amsterdam, Januari

3 Inhoudsopgave Voorwoord..2 Samenvatting.4 Begrippenlijst.5 Hoofdstuk 1 Inleiding 1.1 Aanleiding De doelstelling Het product Hoofdvraag en deelvragen Methodologie Afbakeningen en Beperkingen Opzet/Structuur..9 Hoofdstuk 2 Waarom zijn fast fashion bedrijven (nog) niet volledig duurzaam op het gebied van textiel? 2.1 Sustainability heeft een prijskaartje Wat doen fast fashion bedrijven op dit moment aan duurzaamheid? Wat is het probleem? Wat moet er veranderen? Conclusie Hoofdstuk 3 Wat voor materialen worden er nu gebruikt door de fast fashion bedrijven? 3.1 Hoe ziet de vezel productie er nu uit? Fast fashion vezels van nu Gemengde vezels Conclusie Hoofdstuk 4 Wat zijn de alternatieve milieuvriendelijke materialen die gebruikt kunnen worden door fast fashion bedrijven? 4.1 Vezels van de toekomst Ecologisch VS Organisch (Lyocell VS organisch katoen) Close the loop Recyclet PET (ook wel rpet genoemd) Certificaten en kwaliteitslabels Conclusie..22 Hoofdstuk 5 Wat is de haalbaarheid voor fast fashion bedrijven om over te gaan op milieuvriendelijke materialen? 5.1 Sociaal Maatschappelijk Financieel Milieutechnisch De toekomst Conclusie..26 Hoofdstuk 6 Conclusie..27 Bijlage Research report

4 4

5 Samenvatting Fast fashion bedrijven hadden in de jaren 90 een economische uplift. Ze stimuleerden de economie en boden mode aan die bijna iedereen kon betalen. Dit heeft geresulteerd in een van de meest vervuilende industrieën ter wereld, met een totale productie van textielvezels in 2014 van miljoen ton, waarvan miljoen ton chemicaliën waren (Statista, 2014). Met een wereldbevolking die maar blijft groeien, lijken we onszelf voorbij te hollen op het gebied van consumeren. Volgens cijfers van de Verenigde Naties zal de wereldbevolking in 2015 op acht miljard zitten en in 2050 waarschijnlijk op 9 miljard (NCDO, 2011). Veel fast fashion bedrijven hebben in deze tijd inmiddels sustainability-teams en staan ook open voor milieuvriendelijke ideeën. Wel zijn de kosten en investeringen nog steeds een grootte dwarsligger. Er is nog te weinig ervaring en kennis van zowel de fast fashion bedrijven als de fabrieken en producenten op het gebied van duurzame mode. Hiernaast is het vrijwel onmogelijk voor de bedrijven om zijn grondstoffen te achterhalen. Ook zijn veel fast fashion bedrijven afhankelijk van aandeelhouders waardoor ze zich financieel moeten verantwoorden en zijn grote investeringen niet makkelijk te maken. Het exceptionele koopgedrag wordt niet ontmoedigd door fast fashion bedrijven. Met hun oneindige aanbod en lage prijzen is het moeilijk voor de consument het aanbod te weerstaan. Overcapaciteit betekent een groot verlies voor het milieu. De natuurlijke bronnen worden aangetast en niet opnieuw opgebouwd. De vezelsoorten die nu gebruikt worden zijn in onze huidige fast fashion industrie geworteld. Er zit jaren van technisch en financieel onderzoek in en er wordt weinig aan het onverwachte overgelaten, het zijn vastgeroeste principes en non-principes. Sustainable fashion zit in een niche, deze niche moet opengebroken worden en gemeengoed worden. De natuurlijke vezels zijn overgenomen door een productie van man-made vezels, omdat het goedkoper is. Katoen en Polyester zijn samen goed voor 75% van de vezelproductie in de wereld (Turley, D. B et al., 2010). De productie van synthetische vezels heeft verreweg het grootste aandeel in de totale vezelproductie. Hiernaast gebeurd het mengen van synthetische en natuurlijke vezelsoorten bij bijna elk kleding stuk, wat niet recyclebaar is en slecht afbreekbaar. Een nieuwe stroom van milieu vriendelijke vezels is opgestaan. De natuurlijke organische vezels en de gegenereerde vezelgroep worden opgebouwd van natuurlijk milieuvriendelijk, semi-synthetische cellulose, waarna ze worden omgezet tot textielvezel. De synthetische vezels bestaan uit innovatieve, nieuwe vezelproducties. Voor de semi-synthetische rayon vezel heeft het bedrijf Lenzing een close-the-loop productiesysteem ontwikkeld waardoor de chemische hulpbronnen worden teruggehaald, bruikbaar voor een volgende productie. Een andere productiesysteem, wat nu nog enkele barrière met zich mee brengt maar in de toekomst tot veel milieu besparing zal resulteren, is het recyclen van vezels. Voornamelijk het recyclen van Polyester zal veel vervuiling besparen. Lyocell en organisch katoen hebben op dit moment de meeste potentie op het gebied van milieu vriendelijke vezels. Deze worden ook al opgenomen door fast fashion bedrijven als H&M omdat ze op redelijk grote schaal geproduceerd kunnen worden. Om volledige duurzaamheid te generen zullen er standaarden moeten worden vastgesteld. Standaarden en certificaten die milieu vriendelijkheid de norm maken voor fast fashion bedrijven, nog zijn veel certificaten niet verplicht en standaarden te vaag. Voor de consument ontstaat er een misverstand dat duurzame kleding duurder is. Er moet bewustzijn komen dat de prijs niet door 1 factor bepaald wordt. Vaak is een groot deel van de prijs afhankelijk van marketing. Duurzaamheid is dus niet automatisch de kostenleider van een kleding stuk hoewel het vaak nog wel duurder is dan conventionele stoffen. 5

6 Begrippenlijst Biologische (landbouw): Strikte regels omtrent milieueffecten en dierenwelzijn. Met bijvoorbeeld pesticides en bestrijdingsmiddelen. Conventionele vezels: De gebruikelijke vezels, de vezels die al jaren worden geproduceerd voor de huidige fast fashion industrie. Convenant: Is een bepaald soort overeenkomt tussen de overheid en een andere overheid, een natuurlijk persoon of rechtspersonen. CO2: Afkorting voor koolstofdioxide, wat in zuivere toestand een kleurloos en reukloos gas hoort te zijn, wat van nature in de atmosfeer voorkomt. Conventionele consument: Koopt veel zonder er echt waarde aan te hechten, en laat zich beïnvloeden door de huidige markt en het grote aanbod. Champions: De gedurfde en ondernemende voorhoede. Pakken snel nieuwe en innovatieve dingen op, en zijn vaak de eerste. Duurzaam: Betreft de extra aandacht die wordt besteed aan de gevolgen van een textielproductie, van grondstof tot product, voor mens en milieu. Ook de waarde en de levensduur horen bij duurzaamheid van een kledingstuk. Ecologisch: In evenwicht en in overeenstemming omgaan met de natuur en de organismen die erin leven. Ethisch: Handelingen en keuzes die worden gemaakt waar niets of niemand onterecht minder van wordt. In de textielindustrie gaat dit voornamelijk over de boeren en textiel arbeiders, die in de fabrieken werken. Fast fashion bedrijven: Een snelle mode industrie die designs binnen enkele weken in de winkels verkoopt met een doorloop van wat kan oplopen tot 52 collecties verschillende collecties per jaar, voor een in verhouding goedkope prijs. Snel en goedkoop. Fashion sustainability : Mode die ontworpen is om milieu vriendelijk te zijn, omdat gekozen wordt voor milieuvriendelijke materialen- en productiemethoden. First Movers: Dat zijn de opinieleiders. Ze besteden aandacht aan wat de Champions hebben ontdekt en vinden vaak praktische toepassingen voor de innovaties. Fast Followers: Wachten af tot ze zeker zijn wat de waarde van de innovaties zijn. Ze observeren. Greenwashing : Als bedrijven zich duurzamer en groener voordoen dan ze daadwerkelijk zijn. Als fast fashion bedrijven beweren duurzaam te produceren, maar dit over enkele percentages van de totale productie gaat. Incidentele consument: Iemand die niet vaak consumeert en meestal heel bewust koopt. Middle Majority: Een groep die zijn mening niet publiekelijk uit. Ze zijn vaak nog sceptisch en volgen pas als de meerderheid meedoet. Naysayers: Mensen die neigen naar een pessimistisch houding omtrent verandering. Organisch: Vezels die enkel door planten of dieren samen zijn gesteld of voort worden gebracht. Polymeer: Is een grote molecuul die bestaat uit een lange keten van gelijke delen (monomeren). De basis van synthetische vezels. Pre-consumer textielafval: Textiel welke nooit gebruikt word door de consument, afgesneden stof van het productieproces. Post-consumer textielafval: Het meest gebruikelijke afval, textiel wat al gedragen is door de consument. PET: Thermoplastische polyester, dat gebruikt wordt voor de productie van plastic flesjes en dat recyclebaar is. Rayon: Een kunstmatig geproduceerde vezel, met een basis van de natuurlijke grondstof cellulose. Wordt nu viscose genoemd; stond vroeger bekend onder de naam kunstzijde. Recyclebaar: Er is een verschil tussen de dingen die recyclebaar zijn en daadwerkelijk gerecycled worden. (Fishbeck, 2012) Recyclebaar betekent dat het geproduceerd is op een manier dat de vezels gescheiden kunnen worden, en sterk genoeg blijven om gebruikt te worden voor een volgende productie. 6

7 Sustainable: Iets is milieu vriendelijk als de negatieve restwaarde zo laag mogelijk is, wat weer zorgt voor een duurzame reactie. Waarbij de middelen zo veel mogelijk beschikbaar blijven voor toekomstige (her)gebruik. Supply chain: Benaming voor het proces van natuurlijke grondstof tot eindproduct 7

8 Hoofdstuk 1: Inleiding 1.1 Aanleiding De mode-industrie heeft zich de afgelopen jaren ontwikkeld tot een van de meest vervuilende alleen de olie-industrie is erger en mensonvriendelijke bedrijfstak (Rossum, 2012). Fast fashion bedrijven lopen hierin voorop, met als voorbeeld H&M dat minstens 600 miljoen items per jaar produceert, een aantal dat maar blijft stijgen (Persson, 2014). Onze natuurlijke bronnen verdwijnen snel. In 2030 is er een tweede planeet nodig om te voldoen aan deze groeiende behoeftes (NCDO, 2011). Het verdwijnen van natuurlijke bronnen heeft niet alleen schadelijke gevolgen voor de natuur, maar zal ook resulteren in enorme kosten. Een nieuw business plan zou de enige oplossing zijn om het welzijn van de natuur en de mens te behouden, volgens Livia Firth. Livia Firth van Eco Age (2014) is een van de velen die stellen dat fashion bedrijven hun business model moeten veranderen. Volgens haar is het grootste probleem de manier waarop fast fashion bedrijven produceren in enorme volumes in combinatie met extreem lage prijzen. De inspanning van fast fashion bedrijven om duurzaam te worden - maakt niet uit hoe oprecht zijn in haar optiek een vorm van greenwashing. Consumenten zijn zich bewust van het belang van duurzaamheid, maar hebben een blinde vlek als het om mode gaat (Annamma, 2015). Karl- Johan Persson, CEO van H&M (2014) zegt: De meeste consumenten zijn niet bereid om meer te betalen voor de toegevoegde waarde van duurzaamheid'. Fast fashion bedrijven blijven de vraag van de consument beantwoorden en voeden. Hun focus ligt op het laten zien van hun duurzaamheid in bijzondere collecties en andere actieplannen, in plaats van het mee te nemen in de kern van het merk. 1.2 De doelstelling Een constante stroom van hippe kleding, tegen zeer lage prijzen, voedt de verlangens van consumenten, die opgewonden raken van het idee van nieuwe aanwinsten. De keerzijde is dat deze kleding van lage kwalitatief is. Dit schept een probleem; wat moet er mee gedaan worden na gebruik? Het terugdringen van de supply chain', de productiesnelheid vertragen en de koopkracht laten dalen, resulteert in minder productie en dus minder vervuiling. Als we echt wat willen veranderen in de wereld, zou deze vertragende werking enorm moeten zijn. Daarnaast gaat dit tegen de wensen van de fast fashion bedrijven in, dus medewerking van hun kant zal hier niet vanzelf gaan (Martinko, 2014). Gezien het feit dat de koopkracht blijft stijgen (Annamma, 2015) en daarmee de vraag toeneemt, reageren de producenten hierop met een nog groter aanbod. Waarom wordt er niet gekeken naar een manier om aan de behoeftes te beantwoorden op een duurzame manier? Duurzaamheid is geen extra waarde, het moet opgenomen worden in het DNA van het merk. Verandering moet bij het begin gebeuren. De start van het productie proces; het design van een kledingstuk (Moulds, 2015). Hier moeten de keuzes gemaakt worden om de stoffen, die fast fashion bedrijven nu gebruiken te vervangen door duurzame materialen. Met het oog op een betere resultaat voor het milieu, betere kwaliteit, mogelijkheden tot recyclen en hergebruik. Op die manier zouden fast fashion bedrijven van een lineair productieproces kunnen verschuiven naar een circulair productie proces (Mckinsey & Company, 2014). Een circulair productie proces moet ervoor zorgen dat we niet alleen produceren en weggooien. Deze twee moeten weer bij elkaar terug komen om de cirkel rond te krijgen. 8

9 1.2.1 Het doel? Wat is het probleem intern en extern bij fast fashion bedrijven dat hun bedrijfsvoering heeft geleid tot een textielindustrie die inmiddels een van de meest vervuilendste industrieën op de wereld is geworden? Het streven naar een duurzame fast fashion industrie gaat om haalbaarheid. Waarom is het nog zo vervuilend en wat is er nodig om duurzaam te worden? Met het doel om een volledig duurzame industrie te vormen, is dit onderzoek voornamelijk gericht op de materialen en de hulpmiddelen die gebruikt worden tijdens textiel productie. Het rapport moet aantonen waar de grootste problemen liggen binnen deze industrie en hoe deze zich voortdoen. 1.3 Het product Mijn product is een Textielvezelboek. Het moet een reeks van vezelsoorten aanbieden, die kwalitatief gelijkwaardig of beter zijn dan de stoffen die nu gebruikt worden. Het bevat vezelsoorten van nu en vezels voor de toekomst. Bij zowel de vezels van nu als de vezels voor de toekomst worden hun vezelproductie laten zien met focus op de milieuvriendelijke en onvriendelijke kant. Het boek moet antwoord geven op de volgende vraag: Waar mist informatie om de milieuvriendelijkheid van een vezelproductie te meten? 1.4 Hoofdvraag en deelvragen Hoofdvraag Om tot het product te komen zal de volgende hoofdvraag gesteld moeten worden voor mijn onderzoek: In hoeverre is het mogelijk voor fast fashion bedrijven om duurzaam te worden op het gebied van textiel? Deelvragen 1. Waarom zijn fast fashion bedrijven (nog) niet volledig duurzaam op het gebied van textiel? 2. Wat voor materialen worden er nu gebruikt door de fast fashion bedrijven? 3. Wat zijn de alternatieve milieuvriendelijke materialen die gebruikt kunnen worden door fast fashion bedrijven? 4. Wat is de haalbaarheid voor fast fashion bedrijven om over te gaan op duurzame materialen? Op sociaal, maatschappelijk, financieel, milieu technisch gebied en voor de toekomst? 1.5 Methodologie Voor mijn report het ik zowel primaire- als veel secundaire date toegepast: zowel kwalitatief en kwantitatief onderzoek gedaan. Ik ben mijn onderzoek begonnen door primaire data te verzamelen over de fast fashion industrie en zijn vorderingen op het gebied van milieuvriendelijkheid, en het textiel verbruik. Om mijn werk actueel te maken heb ik met verschillende deskundige gesproken. Ik heb interviews afgelegd met Andrew Morgan (Producent True Cost Documentaire). Morgan kijkt objectief naar de fashion industrie, en heeft met buitengewoon veel mensen gesproken over de huidige situatie van fast fashion bedrijven omtrent duurzaamheid om zijn documentaire te realiseren. Remco Kouwenhoven (Sustainable officer bij Coolinvestments; Coolcat, America Today, M&S) die aan het hoofd staat van een nieuwe manier van bedrijfsvoering. Kouwenhoven werkt aan het veranderen van de vervuiling die deze fast fashion bedrijven creëren. Hij kon mij een beeld geven van de realistische situatie bij een groot fast fashion bedrijf in Nederland. Andrea Post (Trendwatcher bij DirecTEX) kaart de relevantie van samenwerking en het bespreekbaar maken van milieuvriendelijkheid aan. Duurzaamheid hoeft niet uit één hoek te komen. Marita Bartalet (Textiel deskundige en eigenaar Ecological Textiles) heeft mij haar mening en kennis verleend over haar kijk op de duurzame textielindustrie. 9

10 Monique Voorneman (Hoofd communicatie Kuyichi) vertelde over het belang van duurzaamheid voor een merk en hoe dit financieel wordt opgepakt. Chris Koeleman (Textiel deskundige aan de AMFI) heeft mij veel kennis gegeven over de trends op het gebied van milieu vriendelijke materialen. Hiernaast ben ik naar de Future Fabrics Exposition geweest op 29 September (2015) in London waar ik heb gesproken met Charlotte Turner (Project manager) en Nina Marenzi (Eigenaar en oprichter) die mij introduceerde met The Higg Index en een enorme variatie van producenten van duurzame materialen. Naast deze interviews heb ik voornamelijk veel gebruik gemaakt van onderzoek rapporten en artikelen. 1.6 Afbakeningen en beperkingen Afbakeningen De focus ligt op de vezelproductie. Die zijn de afgelopen jaren bijna niet veranderd, waardoor er een solide basis van informatie is over de huidige vezelindustrie. De duurzame sector van de huidige mode industrie gaat voor samen verbeteren, staat open voor gesprekken en delen graag hun visie over de huidige situatie in de fast fashion industrie Beperkingen Mogelijk zijn er vezelsoorten die niet in dit report staan en die ook als mogelijke fast fashion vezel zouden kunnen dienen. Dus, de uitkomst kan anders zijn, als iemand dit onderzoek nogmaals zou doet. Ook de beperkte informatie van die toekomstige vezelproducties en het onderzoek naar het recyclen van textiel is beperkt. 1.7 Opzet/structuur Met een realistische kijk op de groei van de mode- en textielindustrie en het gedrag van de consument, wil ik gaan onderzoeken wat de mogelijkheden zijn voor verbetering in de vezelproducties. In hoofdstuk 2 wordt de situatie van fast fashion industrie op gebied van duurzaamheid onderzocht. In hoofdstuk 3 ga ik dieper in op de vezelproductie van nu en de vele valkuilen. Hoofdstuk 4 staat in teken van toekomstige duurzame vezelproducties en de valkuilen, mogelijkheden en regels die hier aan verbonden zijn. In hoofdstuk 5 onderzoek ik de haalbaarheid van fast fashion bedrijven om de vezelproductie milieuvriendelijk te maken. Mijn laatste hoofdstuk zal voornamelijk concluderend zijn door kritisch naar de uitkomsten van mijn eerste deelvragen te kijken. 10

11 Hoofdstuk 2: Waarom zijn fast fashion bedrijven (nog) niet duurzaam op het gebied van textiel? Als je fast fashion en sustainability googled, stuit je op de meest uitgesproken artikelen waaronder: Fast fashion will never be sustainable, no matter what companies say door Katherine Martinko (2014), H&M s sustainability report hides the unsustainable reality of fast fashion door Marc Bain (2015). En de grootste vraag van allemaal Can Fast Fashion Be Sustainable? door Trewin Restorick (2015). Er is maar één antwoord en dat is: Ja, het moet gebeuren, maar hoe? 2.1 Sustainability heeft een prijs kaartje Andrew Morgan, maker van de documentaire True Cost, laat zien wat er achter de mooie glamoureuze wereld van mode zit. Hij maakt inzichtelijk wat de werkelijke kosten zijn die worden betaald als er een T-shirt van 9 euro word gekocht bij de H&M. Over het financiële probleem zegt hij: Aandeelhouders van de fast fashion bedrijven willen elk kwartaal winst zien. Als fast fashion bedrijven duurzaam willen produceren moeten ze op zijn minst drie kwartalen nettowinst opgeven voor deze investering. Bij familie of privé bedrijven kan dit meer in eigen hand gehouden worden, omdat men niet op de huid wordt gezeten door aandeelhouders (2015). Remco Kouwenhoven is sustainability officier bij een van Nederlands grootste fast fashion bedrijf: Coolinvestments waaronder Coolcat, America Today en M&S vallen. Kouwenhoven, voorheen werkzaam bij Made-By, vertelt over zijn ervaring met duurzaamheid binnen het bedrijf. Volgens hem is het bijna niet mogelijk om in een korte tijd over te stappen op milieuvriendelijke productie op het gebied van textiel. Niemand heeft er wat aan als wij drie keer over de kop gaan om 100% sustainable te worden, aldus Remco (2015). Daarnaast zijn de producenten, waar Coolinvestments mee samenwerkt, nog niet zo ver, hoewel zij wel zoekende zijn. Coolinvestments is niet afhankelijk van aandeelhouders en kan op zekere hoogte progressie boeken met focus op milieuvriendelijk materialen (2015). Dat veel fast fashion bedrijven niet de mogelijkheid hebben om sneller over te stappen is spijtig, want de stappen die nu gemaakt worden op het gebied van duurzaamheid, moeten groter zijn en sneller worden doorgevoerd aldus Kouwenhoven. 2.2 Wat doen fast fashion op dit moment aan duurzaamheid? H&M, als een van de grootste fast fashion bedrijven, is voorloper op het gebied van het duurzaam produceren van kleding. Fast fashion bedrijven, zoals H&M, zitten vast aan strikte wetten, ook wel compliance' regels genoemd. Fast fashion bedrijven zijn wel compliance', maar niet sustainable (Post, 2015). Deze twee begrippen zouden gecombineerd moeten worden, volgens Andrea Post van DirecTEX (2015). In 2013 werd 11% van alle kleding geproduceerd bij H&M, van duurzame materialen gemaakt. In 2014 was dit gestegen naar 14%. Met 52 collecties en meer dan 600 miljoen items per jaar betekent dat het gaat het om 84 miljoen items die van duurzame materialen gemaakt zijn door H&M (H&M sustainability report, 2014). Ook is H&M met een recycling programma begonnen, het zogenaamde Garment Collecting program. H&M bied in 3300 winkels wereldwijd de mogelijkheid om gedragen kleding in te leveren. De ingebrachte kleding gaat naar een recycle fabriek in Zwitserland waar het verder word behandeld (Miller, 2013). Met de technische kennis beschikbaar op dit moment is recyclen nog niet makkelijk genoeg voor H&M. Het idee is goed, maar het geeft ook aan dat H&M tegelijkertijd het tegenovergestelde aan het doen is 11

12 door te blijven produceren op enorm aantallen en zich niet volledig richt op het probleem (Miller, 2013). H&M is onlangs ook een Close-The-Loop project begonnen waar ze streven naar 100% hergebruik, zonder afvalproductie, waarvoor echter nog geen target gesteld is (H&M, 2015). C&A is ook het milieuvriendelijke pad gaan bewandelen, als we hun Corporate Responsibility Report uit 2014 moeten geloven. In werd 20% van het katoen in hun collecties van organisch katoen gemaakt, wat resulteerde in 85 miljoen stuks in 2012 en 110 miljoen stuks in 2013 (C&A report, 2014). Philip Chamberlain, hoofd van sustainable business development bij C&A, kaartte in 2014 aan dat ze problemen zagen in een tekort aan organisch katoen. C&A is al langer gebruiker van organisch katoen en volgens het Organic Cotton report van Textile Exhange (2014) zelfs de grootste afnemer, met H&M op de tweede plaats. Het C&A rapport bevat daarnaast weinig strategische plannen voor snellere groei voor algemene duurzaamheid (C&A report, 2014). Inditex, het moeder bedrijf van o.a. Zara en Bershka, heeft een productie van 10 miljoen stuks organisch geproduceerde katoen. Dit wel op een aantal van 928 miljoen katoen geproduceerde kleding stukken, wat dus een klein percentage aanneemt. Het doel van Inditext is om alle chemische giftige stoffen te elimineren, wat een ambitieus doel is want veel van deze uitstoot komt van fabrieken waar Inditext geen eigenaar van is (Amed & Abnett, 2015). Hoe realistisch is het dan eigenlijk voor de fast fashion bedrijven om deze doelen te stellen? 2.3 Wat is het probleem? Dat duurzame mode meer kost dan de conventionele productie is voor nu nog een feit. Als we kijken naar de jaaropgaves van al deze fast fashion bedrijven is er voldoende omzet gedraaid om grotere stappen te maken op het gebied van duurzaamheid. Wat is de reden dat dit niet gebeurt? Vier fashion deskundigen, werkzaam in dezelfde industrie, met de zelfde doelen, maar vanuit een ander perspectief, vertellen hun kant van het verhaal: Het lijkt erop dat hoe dichter we bij het einde van onze natuurlijke middelen komen, hoe sneller we gaan, hoe meer we consumeren stelt Andrew Morgan (2015). Dit gedrag wordt niet ontmoedigd door fast fashion bedrijven. Met hun oneindige aanbod en lage prijzen is het moeilijk voor de consument het aanbod te weerstaan. De geschiedenis van kleding wordt kort en moet weer langer worden. We moeten kleding weer gaan waarderen, meer waarde hechten aan wat we consumeren. Het verhaal zit in onze kleding, maar we gaan steeds verder weg van het maakproces staan. Het gat wordt steeds groter, waardoor we onze emotionele waarde verliezen. Er zijn veel fast fashion bedrijven die werknemers intern op dit onderwerp zetten. Toch zitten ze niet aan de big table als de grote beslissingen worden gemaakt (2015). Sustainability in fast fashion voelt als de doos van Pandora; als je het openmaakt komen er enge dingen uit. Een mythe gecreëerd om iets wat lang niet zo eng is als wat we nu aan het doen zijn in de fast fashion industrie. (Morgan, 2015). Andrea Post van DirecTEX, een trend, design en productie bedrijf op het gebied van breisels. Andrea: Bij DirecTEX zijn we afhankelijk van de keuzes van de fast fashion bedrijven. Is er een trend met de mooie, glanzende glitter coating die erg goed verkoopt, maar wel vervuilend is, dan zal die gemaakt worden (2015). Wel trekt DirecTEX zelf hier zijn grens en is gestopt met het produceren van deze extreem vervuilende coatings. Andrea stipt bij elke meeting de duurzaamheid aan: Ik zie het als inzet en overtuiging van onze kant om de klant het andere deel van het verhaal te laten zien. Ze geven jou een idee, jij geeft ze een andere idee, een duurzamer idee. Een bedrijf als H&M 12

13 heeft een enorm sustainability-team en staat ook open voor milieuvriendelijke ideeën. Wel zijn de kosten en investeringen nog steeds de grootste dwarsligger, waardoor ze duurzaamheid vaak niet kunnen meenemen in hun ontwerpen (2015). Remco Kouwenhoven van Coolinvestments zegt over hun duurzaamheid situatie dat er een verwachtingspatroon is ontstaan. Kouwenhoven (2015): Consumenten verwachten transparantie en milieuvriendelijke producten. Fast fashion bedrijven kunnen niet achterblijven en moeten toegeven aan de situatie anders zullen ze op den duur hun klanten verliezen. Je valt buiten de boot als je niet meegaat en het zal lastiger en kostbaarder worden om een nog grotere inhaalslag te maken. Concurrentie en klantverlies speelt hier ook op, wat heel belangrijk is voor fast fashion bedrijven. Het begint bij het ontwerp, als we een grote stap zouden willen maken moeten we alles van recyclebaar materiaal laten produceren. De kleding die we nu produceren kan lastig gerecycled worden. Duurzaam produceren wordt dagelijks meegenomen in de bedrijfsvoering van Coolinvestments, maar volgens Kouwenhoven zijn de kosten en ervaring de reden dat ook zij nog niet ver zijn in het proces. Indalecio Pérez, al 12 jaar werkzaam bij Inditext op de CSR afdeling, zegt dat Inditex vaak macht kan uitoefenen op het gebied van duurzaamheid, omdat ze de grootste klant zijn bij veel fabrieken. Door de afhankelijkheid van de fabrieken zijn ze sneller bereid om te veranderen, maar het is moeilijk om ervoor te zorgen dat ze hun afspraken ook naleven. Het grootste probleem voor Inditext is nog steeds het traceren van hun grondstoffen. Ze kunnen bijna nooit terug naar de bron van de stof, waardoor het onmogelijk is de duurzaamheid te achterhalen (Amed & Abnett, 2015). 2.4 Wat moet er veranderen? Waarom kunnen fast fashion bedrijven niet volledig overstappen naar duurzame productie? Charlotte Turner (2015) van The Sustainable Angle, zegt dat er niet genoeg grondstoffen zijn, nog niet. Zowel de natuurlijke grondstoffen als ook mechanisch geproduceerde duurzame materialen hebben nog niet de mogelijkheid om op enorme schaal geproduceerd te worden. Hier sluit haar opmerking aan op wat Remco Kouwenhoven ook al benoemde: producenten en leveranciers kunnen niet in een keer volledig overstappen. Dit kost tijd en geld. Op de Future Textiles Exposition (2015) vertelde Rob Morris eigenaar van private label bedrijf voor been mode Pamela Mann : Coolcat koopt regelmatig been mode bij ons bedrijf, wat allemaal ethisch geproduceerd is. Is Coolcat zich hiervan bewust? Nee, het is een commerciële overeenkomst. Er wordt niet naar gevraagd en over gepraat. Morris: Ze leken er niet bewust van, of geïnteresseerd in. Fast Fashion bedrijven lijken niet te weten van de mogelijkheden die in kort bereik liggen. De mentaliteit moet worden toegepast bij elke beslissing. Coolcat verkoopt ethisch geproduceerde been mode, zonder er zelf bewust van te zijn. Het terugdringen van de supply chain zou een ideale oplossing kunnen zijn volgens bovengenoemde deskundigen. Helaas lijkt deze minder realistisch en minder haalbaar dan gedacht. Mits men drastisch minder gaat consumeren, kan het gunstig uitpakken voor het milieu. Met een wereldbevolking die maar blijft groeien, lijken we onszelf voorbij te hollen op het gebied van consumeren. Volgens cijfers van de Verenigde Naties zal de wereldbevolking in 2015 op acht miljard zitten en in 2050 waarschijnlijk op 9 miljard (NCDO, 2011). Ook al gaan we minder kopen, we groeien als bevolking steeds door en dat betekend steeds meer behoeftes om te vullen. De consument is leidend op dit gebied, en het is moeilijk voor fast fashion bedrijven deze leidende rol te sturen of over te nemen. Ook hier spreek Livia 13

14 Firth (2014) zich uit over de kromme benadering van fast fashion bedrijven die duurzame materialen toe voegen in hun ontwerpen maar tegelijkertijd meer en meer aan het produceren zijn. Sustainable fashion zit in een niche, deze niche moet opengebroken worden en gemeengoed worden. Als er meer materialen beschikbaar komen; als er meer bedrijven zijn die duurzame standaarden hebben en als fast fashion bedrijven de mogelijkheid creëren samen te werken, zal deze niche groter worden en langzaam de standaard worden (Kent, 2008). In de afgelopen jaren zijn er twee soorten consumenten opgestaan. De incidentele en de conventionele consument. De ecologische textielsector heeft in de afgelopen jaren meer aandacht gekregen van beide groepen. Dit ook omdat merken zoals H&M en Nike de niche rondom ecologische textiel probeerden te doorbreken. Er werd meer aandacht besteed tijdens het begin van een productieproces: tijdens het ontwerpen. Hierdoor gaan de ecologische textielproducten meer op conventionele producten lijken en wordt het toegankelijker voor de consument (Moulds, 2015). Ook Lizzy Harrison van de SustainRCA (2015) zegt hierover dat tot nu toe sustainable fashion altijd meer is neergezet als een verplichting dan als innovatief project. In plaats van dat ze duurzaamheid gebruiken als iets wat moet, zou het gezien moeten worden als een nieuwe uitdaging en niet als een maatschappelijke verantwoording. Remco Kouwenhoven (2015) hierover: We moeten kleding ontwerpen, zodat het op een milieuvriendelijk manier geproduceerd en gerecycled kan worden. 2.5 Conclusie Waarom zijn fast fashion bedrijven (nog) niet duurzaam op het gebied van textiel? Sustainable fashion zit vast in een niche. Financiële barrières zijn onterecht neergezet door de fast fashion bedrijven. Kennis en ervaring creëert nog steeds een hoge muur tussen milieu en mode. Dus; waarom zijn fast fashion bedrijven nog niet zo ver op het gebied van duurzaamheid? 1. Duurzaamheid kost geld omdat het een investering is in kennis en herinrichting van de textielproductie. 2. Te weinig verantwoordelijkheid voor elke stap in het productieproces. 3. Fast fashion bedrijven zijn nog niet (genoeg) bewust van de macht die ze hebben. Wat als er gebruik wordt gemaakt van gezamenlijke macht om de regels te veranderen. 4. Er moet gebruik gemaakt worden van designs en vernieuwende materialen. Het hoeft niet alleen de stofvervanger te zijn met een duur prijskaartje. Duurzaamheid kan tot nieuwe innovatieve ontwerpen en ideeën leiden. 5. De consument heeft een groot aandeel. De consument heeft onbewust veel macht maar oefent deze niet op een milieu vriendelijke manier uit. Ze betalen niet graag meer voor duurzaamheid. 14

15 Hoofdstuk 3: Wat voor materialen worden er nu gebruikt door de fast fashion bedrijven? Textiel vezel productie is sinds de afgelopen 30 jaar verdubbeld. Van 31 miljoen ton in 1977 naar 79 miljoen ton in 2007 (Dr. Voigtländer, 2008). Dit gaat zowel om het gebruik van natuurlijke grondstoffen als fossiele brandstoffen. Dit zou sterk moeten dalen om niet alleen de gevolgen voor milieu te overzien, maar ook die voor de volksgezondheid. In de fast fashion industrie wordt al jaren trouw gebruik gemaakt van deze conventionele textielsoorten: 1. Natuurlijke vezels Plantaardig Natuurlijk Dierlijk Katoen Linnen Wol (Alpaca, Angora, Kasjmier, mohair) - Zijde Viscose (Rayon) Acetaat 3. Synthetische vezels 2. Man-made vezels Manmade Semisynthetisch Manmade Synthetisch Polymeer Polyester Acryl Polyamide (Nylon) Elastan PVC Figuur 1a. Overzicht van vezelsoorten die nu gebruikt worden door fast fashion bedrijven. 3.1 Hoe ziet de vezel productie er nu uit? Vezelsoorten kunnen verdeeld worden in drie categorieën; natuurlijke, semi-synthetisch en synthetische vezels. Synthetische en semi-synthetisch vezels vallen onder de zogenaamde man made groep. Het heeft de naam synthetisch omdat er geen cellulose als grondstof word gebruikt, maar volledig mechanisch wordt ontwikkeld. Bij de semi-synthetisch vezels wordt wel cellulose gebruikt. In figuur 1 (zie bijlage) is een volledig overzicht te zien van de vezels relevant voor fast fashion bedrijven en de vezelgroepen waar ze onder vallen. 1. Natuurlijke vezels Plantaardige vezels en dierlijke vezels worden gebruikt voor het produceren van natuurlijke vezels. Hierboven weergegeven de natuurlijke vezels, die relevant zijn voor de fast fashion industrie. 2. Semi-synthetisch vezels Man-made vezels bestaan uit natuurlijke grondstoffen maar worden bewerkt op een kunstmatige manier tijdens het vezel-productieproces. De grondstoffen, ook wel cellulose genoemd, ondergaan dusdanig verandering in het proces, zodat ze gegenereerd worden tot een bruikbare textielvezel. 3. Synthetische vezels Polymeren zijn een subgroep van de man-made vezels en zijn gemaakt op basis van synthetische chemicaliën. De balans tussen de vezelsoorten is in de afgelopen jaren uiteengelopen, de verdeling van man-made vezels is 65% tegen natuurlijke vezels 35%. De meest gebruikte en geproduceerde vezel is polyester, wat gemeten wordt op 70% van alle synthetische vezels. Hierna is katoen de meest gebruikte vezel in de textielindustrie (Anne, 2009). 15

16 Het marktaandeel van de man-made vezel is in 1977 van 40% naar 56% gestegen (Dr. Voigtländer, 2008). De productie hiervan staat al jaren boven de productie van de natuurlijke vezel. 3.2 Fast fashion vezels van nu Langzaam zijn we van de natuurlijke vezels naar een overproductie van man-made vezels gegaan omdat het goedkoper is. Katoen en Polyester zijn samen goed voor 75% van de vezelproductie in de wereld (Turley, D. B et al., 2010). De productie van synthetische vezels heeft verreweg het grootste aandeel in de totale vezelproductie. De grootste vervuiler van de vezels die nu geproduceerd worden, is polyester. Vanwege de enorme productie en het overmatige gebruik van energie, olie, vervuilende gassen en chemische uitstoot tijdens de productie. De rede van deze groei is het gevolg van dalende productiekosten en technische verbeteringen (Turley, D. B et al., 2010). Naast overmatige productie hebben alle boven genoemde vezels een zwarte vlek in hun levenscyclus. De natuurlijke en de semisynthetische vezels beginnen hun vezelproductie met een cellulose. Hierna lopen de vezel producties uiteen, waarna ze verder in de cyclus weer hetzelfde proces ondergaan (zie figuur 2 in de bijlage). Het verschil zit in het ontstaan van de vezel; de productie van de grondstoffen en de vezel-voorbereiding. De vezelgroepen hebben elk een eigen karakter wat de mate van vervuiling bepaalt. Natuurlijke vezels hebben veel kunstmest nodig, agrochemische stof en veel, heel veel water. Het gevaar is dat dit in de natuur terechtkomt, stiekem of per ongelijk. Gegenereerde cellulose vezelproductie vereist veel energie, chemische stoffen en water gebruik om het pulp te produceren. Synthetische productie is afhankelijk van fossiele oliën, veel energie en chemicaliën om de juiste polymeer te produceren (Turley, D. B et al., 2010). 3.3 Gemengde vezels Door de grote kennis van de eigenschappen en kwaliteiten van de vezels worden al jaren grote hoeveelheden vezelsoorten gemengd. Het combineren van vezels heeft als doel ze technisch te verbeteren, zoals het verlagen van krimping en het verbeteren van waseigenschappen. Daarnaast gebeurt het om de kosten te verlagen. Ongeveer 50% van de acrylvezels wordt gecombineerd met wol, waarbij de meest gecombineerde vezels katoen en polyester zijn. De katoen-polyester mix wordt gebruikt voor 55-60% van alle polyester vezels (Turley, D. B et al., 2010). Het mengen van vezels heeft invloed op het milieu. Als verschillende vezels gemengd worden moeten ze soms eerst een eigen verfproces ondergaan, waarna ze vervolgens samen nog een keer worden geverfd. Wat resulteert op een dubbel milieuonvriendelijk proces. Ook is het lastig de stof hierna nog te recyclen. Recyclen heeft meerdere drempels, zoals het identificeren van de compositie van de stof, vervolgens de identificatie van de vezels en hierna het scheiden ervan (Anne, 2009). De studie Kalliala en Nousianen s (1999) laat zien dat het verloop van de productie en het gebruik van de stof wel beter is voor het milieu (figuur 3 zie bijlage). Ook resulteert het mengen van verschillende vezels in een betere kwaliteit en langere levensduur van de stof. Dit maakt het leven van een stof langer en duurzamer. Vezels worden door middel van twee productieprocessen gemengd; bij gerecyclede textielproductie of bij conventionele textiel- productie. Conventioneel: Bij conventionele mengprocessen is het doel voornamelijk het toevoegen van kwaliteit door de eigenschappen van vezels te combineren. Zoals bijvoorbeeld het hierboven genoemde verlagen van de krimpgehalte van een stof. Het combineren van vezels op deze manier heeft voornamelijk te maken met technische kwaliteiten en kosten (Turley, D. B et al., 2010). 16

17 Recyclet: Na het mechanisch recyclen van vezels zijn deze vaak te kort om tot een stof geweven te worden. De kwaliteit is vaak te laag en daarom worden er conventionele vezels van dezelfde grondstof toegevoegd. De combinatie maakt de stof weer bruikbaar (Anne, 2009). 3.4 Conclusie Wat voor materialen worden er nu gebruikt door de fast fashion bedrijven? De vezelsoorten die nu gebruikt worden zijn in onze huidige fast fashion industrie geworteld. Er zit jaren van technisch en financieel onderzoek in. Er wordt weinig aan het onverwachte overgelaten, het zijn vastgeroeste principes en non-principes. De synthetische vezels komen als grootste vervuiler uit de stof. Dit vanwege de overmatige productie. Ook laat het enorme water en pesticide gebruik geen schone kant van de natuurlijke materialen zien. Als er groen, of sustainable op staat, betekent dat niet, dat het automatisch beter geregeld is in de hele levenscyclus van grondstof tot textielsoort. De milieuonvriendelijke valkuilen zorgen voor een domino effect, dat al bij het begin van een vezel levenscyclus ingezet wordt. Een goed voorbeeld is het combineren van onmogelijk en kostbaar te scheiden vezels. Dat maakt het verder in de levenscyclus van een stof nog vervuilender dan de productie al was. 17

18 Hoofdstuk 4: Wat zijn de alternatieve milieuvriendelijke materialen die gebruikt kunnen worden door fast fashion bedrijven? De toekomstige vezel industrie die zich aankondigt, lijkt bij alle vezelgroepen nieuwe vezels voor te stellen. De natuurlijke organische vezels en de gegenereerde vezelgroep worden opgebouwd van natuurlijk milieuvriendelijk, semi-synthetische cellulose, waarna ze worden omgezet tot textielvezel. De synthetische vezels bestaan uit innovatieve, nieuwe vezelproducties en door het recyclen van de nummer één in de textiel industrie: polyester (Shui & Plastina, 2013). In figuur 1b een overzicht van opkomende en mogelijk bruikbare materialen voor de fast fashion industrie: 3. Synthetische vezels 1. Natuurlijke vezels Plantaardig Organisch katoen recycled katoen Hennep Jute Natuurlijk Dierlijk Organisch wol Recycled wol organisch Zijde Recycled zijde Spin zijde 2. Man-made vezels Man-made Semisynthetisch Lyocell Modal Polyactide (PLA) Melk vezel Bamboe Soja Manmade Synthetisch Polymeer Recycled polyester Recycled Polyamide (Nylon) Tyvek Sorona Figuur 1b. Overzicht van vezelsoorten die nu gebruikt worden door fast fashion bedrijven. 4.1 Vezels van de toekomst Bestaande vezels zijn onderzocht op hun energie, productie, waterverbruik en andere schadelijke onderdelen van het productieproces. Maar bij opkomende vezels is er ook nog een tekort aan informatie om de milieuvriendelijkheid te meten (Turley, D. B et al., 2010). Organisch katoen wordt sinds een paar jaar goed in de gaten gehouden en is een van de eerste natuurlijke materialen, die als milieuvriendelijk geprezen kan worden. (Truscott, 2014) Naast de groei van organisch katoen, wordt Lyocell genoemd als een vezel met grote potentie om op grote schaal conventionele vezels over te nemen, volgens Marita Bartelet (2015). Volgens een studie van Shen en Patel (2010) resulteren semi-synthetische cellulosevezels als lyocell en Modal in de laagste uitstoot van broeikasgassen (BKG), polyester het hoogst en conventionele katoen vezels en PLA zitten hier tussenin. Top van de waterverbruikers zijn natuurlijke wol en katoen. Figuur 4 (zie bijlage) geeft een overzicht van de milieu-impact per vezel Vezel potentie Er zijn veel nieuwe namen de textielindustrie binnen gekomen. Wat de reden is dat verschillende materialen niet uitgroeien tot toonaangevend in de textielindustrie heeft voornamelijk te maken met kosten en dure investeringen. Maar zijn deze vezels wel geschikt voor textiel en mogelijk voor fast fashion bedrijven om er op grote schaal mee te gaan ontwerpen? 18

19 Milieuvriendelijke vezels bruikbaar voor fast fashion bedrijven* Organisch katoen: De belangrijkste stap voor organisch katoen is een blijvende groei van landbouwproductie. De vraag naar katoen door fast fashion bedrijven, kan nog niet worden beantwoord, maar de organische katoenindustrie blijft groeien (Textile Exhange, 2014). Lyocell: Valt onder de merknaam Tencel, heeft veel potentie en mogelijkheden om door te groeien tot een vezel die gebruikt kan worden door fast fashion bedrijven. Het heeft milieuen financieel gezien veel voordelen ten opzichte van conventionele vezels (Lenzing, 2013). Modal : Nummer 2 bij het bedrijf Lenzing, is nog lang niet waar het moet zijn, maar laat al veel milieuvriendelijke kanten zien in het proces. Het vervuilendste deel doet zich voor bij het proces waar de cellulose omgezet wordt door middel van een chemisch proces (Lenzing, 2013). Recycled polyester: Er is innovatief veel gaande, maar er is twijfel over de milieuvriendelijkheid van het proces dat nu wordt toegepast (Bartelet, 2015). *al de bovengenoemde vezelsoorten dragen meer kosten met zich mee dan conventionele vezels Milieuvriendelijke vezels met technische tekortkomingen Recycled Polyamide (Nylon): De opvolger van polyester, maar heeft een recycle proces dat ingewikkelder is dan die van polyester. Het recycle proces is nog niet sterk genoeg om als vezel tot vezel gerecycled te worden en komt nu nog voornamelijk van plastic flesjes (Pantagonia, 2012). Recycled katoen: De vezels komen niet sterk genoeg uit het recycle proces. Ze breken af en worden te kort om een volledig gerecycled kledingstuk van te maken en moeten gecombineerd worden met andere niet gerecyclede vezels. Bamboe: Levert een natuurlijke cellulose, maar moet een erg vervuilend chemisch proces ondergaan tot het een textielvezel word. Het is een soort gelijk aan viscose. Jute: Jute heeft een nog te lage productiecapaciteit, naast de hoge vezelkosten. Ook is het kwalitatief nog niet bruikbaar genoeg, jute is een stijve vezel die alleen, in combinatie met andere vezels draagbaar kan worden Vezels nog niet bruikbaar voor bulk productie Hennep: Hennep heeft technische beperkingen voor de kledingindustrie. Ook is het nog niet legaal in veel landen, waardoor de groei niet kan doorzetten. Waar het wel legaal is, groeit de vezelproductie met 20%. Linnen: Bulkproductie gaat moeizaam, omdat de plant seizoengebonden is. Ook kan alleen de fijnste linnenvezel gebruikt worden voor kledingproductie, andere vezels zijn te ruw, waardoor het te duur wordt. Soja: Soja vezels zijn duur om te produceren en halen meer winst uit de voedselmarkt dan de textielbranche. Het is nog niet rendabel voor de fast fashion en de soja industrie. Organisch wol: De organische manier van het houden van de schapen en het reinigen van de vezels is duur en nog niet op grote schaal mogelijk. Omdat het welzijn van dieren belangrijk is bij dit proces kan het nooit op extreem grote schaal ontwikkelen. Recycled wol: Te kostbaar voor recycling, in verhouding van conventionele wol. Er is nog te weinig onderzoek gedaan naar snelle goedkope wol recycling. Spin zijde: Recent is er door Kraig Biocraft Laboratories (2015) uitgebracht dat het onderzoek grote stappen heeft gemaakt om het op grotere schaal te kunnen produceren. Dit was eerst niet mogelijk omdat spinnen kannibalen zijn, en ze apart te kweken te kostbaar is. Melkvezels: Ook hier is het een kwestie van productiecapaciteit in combinatie met rentabiliteit. Het gebruik van melk is niet rendabel genoeg om te gebruiken voor textiel in plaats van de voedselindustrie. 19

20 Sorona: De vezel bestaat uit de suikers van mais er is nog geen oplossing voor de afval die de rest van de mais veroorzaakt. Het is nog erg onontwikkeld, het recycle proces word nog onderzocht en het is nog niet te composteren. Het produceren is wel veel milieuvriendelijker dan de broervezel Polyester. Polyactide (PLA): Ook PLA geeft een kritische noot, sinds het van mais gemaakt is. In een wereld, waar mensen uithongeren wordt het zelfs crimineel genoemd. Ook worden er nog veel chemicaliën gebruikt bij de landbouw, zowel als bij het composteren (Pantagonia, 2012). Tyvek: Is een sterke vezel, die 100% recyclebaar is op elke mogelijke manier. Innovatief nog niet ver genoeg om het draagbaar te maken, de vezel heeft nog een sterk plastic gevoel. Organisch zijde: Het is erg kostbaar en wordt weinig geproduceerd. Er is (nog) geen vast certificaat voor organisch zijde. Deze manier van duurzame productie zal geen grote invloed hebben op de fast fashion industrie. (Michael, 2007) Recycled zijde: Wordt alleen van zijderesten (pre-consumer zijde afval) geproduceerd en bestaat altijd uit verschillende soorten zijde kleuren die gemixt worden. Wordt op kleine schaal geproduceerd en is kostbaar Valkuilen Bij veel vezels ontstaat het probleem van beschikbaarheid van de grondstoffen en de hoge kosten die erbij komen kijken. De voedselindustrie is een grote concurrent en vaak gaan de voedselgrondstoffen, vanwege voedseltekort en omdat het veel winstgevender is, naar de voedselindustrie. Het moet rendabel blijven en er moeten genoeg mogelijkheden zijn om de vezelproductie op grote schaal te produceren om het aantrekkelijk te maken voor fast fashion bedrijven. Een valkuil, volgens Marita Bartelet (2015), zijn de gerecyclede materialen die als milieuvriendelijke worden bestempeld, waar zij haar twijfels over heeft. Ook gaat men er vaak vanuit dat natuurlijke vezels hergebruikt kunnen worden, maar natuurlijke vezels kunnen net zo vervuilend zijn als synthetische. Er moet gekeken worden naar de vervuilende kanten van een vezelproductie en deze vervangen, bij katoen is organische katoen hier een oplossing voor. 4.2 Ecologisch VS Organisch (Lyocell VS organisch katoen) Organisch katoen is voorloper op het gebied van milieuvriendelijke textiel. Lyocell wat onder de merknaam Tencel valt, heeft grote potentie om een van de grootste ecologische manmade materialen te worden. Deze twee vezels zijn leidend op het gebied van milieuvriendelijke materialen onder de namen organisch en ecologische vezels Organisch De top 5 van producerende landen voor organisch katoen zijn India, China, Turkije, Tanzania en Amerika (Statista 2014/2015). De organisch producerende landen kunnen niet afhankelijk zijn van regenval en hebben daarom een redelijk grote afname van water. Dit is de nummer één vervuilende factor van katoen en ook de grootste vezelgebruiker van water (NRDC, 2012). In Californië is er ongeveer 780 liter water nodig per pond vezels wat niet tot nauwelijks wordt gevoed door regenwater wat nodig is voor een T-shirt. In India is dit 528,3 liter, wat in verhouding is met de eerste drie productielanden (NRDC, 2012). Om aan dezelfde hoeveelheid katoen te komen moet er 20 tot 50 % meer land gebruikt worden bij organische katoen dan bij conventionele katoen productie (NRDC, 2012). Pesticides en chemicaliën mogen niet gebruikt worden onder de naam organisch en zijn dus verboden Ecologisch Lyocell komt uit de rayon familie van man-made vezels en word gemaakt van eucalyptus planten. Lyocell wordt geproduceerd door het Oostenrijkse bedrijf Lenzing. Voor het produceren van een pond wordt er gemiddeld 154,7 liter water gebruikt (Lenzing, 2013). Aanzienlijk minder dan katoen. De meeste vervuiling begint bij man-made vezels, meestal bij 20