AVI-bodemas - een duurzame oplossing?? Ervaringen bij RWS vanaf 2000 tot heden

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "AVI-bodemas - een duurzame oplossing?? Ervaringen bij RWS vanaf 2000 tot heden"

Transcriptie

1 AVI-bodemas - een duurzame oplossing?? Ervaringen bij RWS vanaf 2000 tot heden 16 november 2010

2 Overzicht regelgeving Medio jaren 80 is initiatief genomen om AVI-bodemas af te zetten in werken Vanaf 1989: start pilot-projecten (totaal 10x) Vanaf 1999: Bouwstoffenbesluit (bijzondere categorie-ibc) Vanaf 2008: Besluit Bodemkwaliteit (IBC-bouwstof) TOT 2005 V&W VERANTWOORDELIJK VOOR BOUWSTOFFENBELEID (SOD), DAARNA VROM (NOTA RUIMTE, LAP) 2 AVI-bodemas - een duurzame oplossing?? 16 november 2010

3 AVI-bodemas 3 AVI-bodemas - een duurzame oplossing?? 16 november 2010

4 Aspecten IBC-voorzieningen Drooglegging (inclusief berekeningsystematiek restzetting) Beschermende maatregel tegen invloed zouten op minerale afdichtingslagen conform NTA8888 (NEN) Isolatievoorziening (enkelvoudige afdichting) Drainagevoorziening (inclusief drainerende ondergrond) Monitoring Kwaliteitsborging (ontwerp, ontwerpniveau grondwater, aanbrengen isolatie en monitoring) Bevoegd gezag is onze Minister (= Bodem+) Gelijkwaardigheid via onze Minister (= Bodem+) 4 AVI-bodemas - een duurzame oplossing?? 16 november 2010

5 En dan nu de praktijk Ontwerpfase kritiek (ontwerp-ghg, restzetting, locatiekeuze e.d.) Ieder project HET WIEL OPNIEUW UITVINDEN Slechte waterhuishouding (impact op waterbergend vermogen, afvoer drainagemat) Te weinig gronddekking (wegmeubilair, beplanting) Aanvoer en verwerking bij regenachtig weer (waterverzadiging) Morsen en verwaaiing (tijdelijke isolatie) Afwijken van de gemelde isolatie ( foliegate ) Opslag folie (beschadigingen) HDPE-folie niet aanbrengen via BRL (plooien, vouwen) Afpersen kanaallassen niet volgens BRL Instabiele taluds Slechte afdekgrond gebruiken (badkuip, vochtproblemen) 5 AVI-bodemas - een duurzame oplossing?? 16 november 2010

6 Voorbeeld bepaling ontwerp-ghg Ontwerp-GHG obv 1996 t/m AVI-bodemas - een duurzame oplossing?? 16 november 2010

7 7 AVI-bodemas - een duurzame oplossing?? 16 november 2010

8 8 AVI-bodemas - een duurzame oplossing?? 16 november 2010

9 AVI-ophoging 4,07 m V1 = 3.85 m Capillaire werking (rest) zetting 0,2 m Veiligheidsmarge 0,15 m 3.87 m 3.72 m V2 = 3.45 m Capillaire werking Capillaire werking GHG = 3.17 m 9 AVI-bodemas - een duurzame oplossing?? 16 november 2010

10 Te hoog vochtgehalte en verpapping 10 AVI-bodemas - een duurzame oplossing?? 16 november 2010

11 Morsen 11 AVI-bodemas - een duurzame oplossing?? 16 november 2010

12 12 AVI-bodemas - een duurzame oplossing?? 16 november 2010

13 Tijdelijke isolatie 13 AVI-bodemas - een duurzame oplossing?? 16 november 2010

14 Trisoplast 14 AVI-bodemas - een duurzame oplossing?? 16 november 2010

15 Trisoplast 15 AVI-bodemas - een duurzame oplossing?? 16 november 2010

16 Bentoniet mat 16 AVI-bodemas - een duurzame oplossing?? 16 november 2010

17 (te) dunne folie 17 AVI-bodemas - een duurzame oplossing?? 16 november 2010

18 (te) dunne folie 18 AVI-bodemas - een duurzame oplossing?? 16 november 2010

19 Folie 19 AVI-bodemas - een duurzame oplossing?? 16 november 2010

20 Folie 20 AVI-bodemas - een duurzame oplossing?? 16 november 2010

21 Folie 21 AVI-bodemas - een duurzame oplossing?? 16 november 2010

22 Folie 22 AVI-bodemas - een duurzame oplossing?? 16 november 2010

23 Afdek grond 23 AVI-bodemas - een duurzame oplossing?? 16 november 2010

24 Afschuiven grond vanwege ophoping vocht 24 AVI-bodemas - een duurzame oplossing?? 16 november 2010

25 25 AVI-bodemas - een duurzame oplossing?? 16 november 2010

26 Meer vochtproblemen 26 AVI-bodemas - een duurzame oplossing?? 16 november 2010

27 Aanvullende contracteisen RWS Eindzetting maximaal 0,25 meter over 50 jaar Minimaal m3 per deellocatie Verbod om IBC als funderingslaag toe te passen Ten minste 1,5 meter gronddekking op kruin en taluds Stabiliteitsberekeningen ipv aan te brengen gronddekking Hemelwaterafvoer (= rijbaangoten) aanbrengen Tijdelijke afdichting bij werkonderbrekingen > 24 uur 27 AVI-bodemas - een duurzame oplossing?? 16 november 2010

28 Kwaliteitsborging IBC, vervolg Termijn overgangsregeling is verlengd tot Kwaliteitscertificering zoals oorspronkelijk voorzien gaat NIET door!!! Te beperkte marktomvang voor certificering (beperkt aantal certificaathouders). In plaats hiervan meerdere inspectierichtlijnen op basis waarvan een onafhankelijke inspectiedienst het ontwerp, de uitvoering en de monitoring gaat controleren. 28 AVI-bodemas - een duurzame oplossing?? 16 november 2010

29 Dank u voor uw aandacht! 29 AVI-bodemas - een duurzame oplossing?? 16 november 2010

ECB Platform 18 november 2010

ECB Platform 18 november 2010 ECB Platform 18 november 2010 Op 18 november 2010 vond de vijfde ECB bijeenkomst van 2010 plaats, met als thema Bodem en ondergrond bij planvorming en realisatie, kansen en risico s. Tijdens deze bijeenkomst,

Nadere informatie

Nieuwe wegen voor IBCbouwstof

Nieuwe wegen voor IBCbouwstof Nieuwe wegen voor IBCbouwstof Kwaliteitsborging en ontwerp IBC-werken 25 september 2013 Imagine the result Inhoud IBC-werk Achtergronden kwaliteitsborging Regelgeving Kwaliteitsborging en ontwerp Ontwerp

Nadere informatie

Jaarplan activiteiten in 2011

Jaarplan activiteiten in 2011 Bodembescherming Jaarplan activiteiten in 2011 Dit jaarplan is vastgesteld in de Programmaraad Bodembescherming op 23 maart 2011 Jaarprogramma 2011 Pagina 1 van 6 Inhoudsopgave 1 Introductie... 3 2 Activiteiten

Nadere informatie

Geotechnics. Folies en geotextielen. Building worldwide on our products

Geotechnics. Folies en geotextielen. Building worldwide on our products Geotechnics Folies en geotextielen Building worldwide on our products Folies en geotextielen De jarenlange ervaring met de toepassing van kunststoffen in de civiele techniek heeft Geotechnics veel expertise

Nadere informatie

DUURZAAMHEID door KWALITEIT

DUURZAAMHEID door KWALITEIT NVOE themabijeenkomst VBWW Houten 23 april 2009 Ton Timmermans GEEN DUURZAME ENERGIE ZONDER DUURZAME SYSTEMEN! Systemen die binnen de geplande levensduur stoppen met functioneren zijn niet duurzaam. Met

Nadere informatie

Overzicht wijzigingen certificatieschema onder AS SIKB 6900 AS SIKB 6900 van versie 1.0 naar versie 2.0

Overzicht wijzigingen certificatieschema onder AS SIKB 6900 AS SIKB 6900 van versie 1.0 naar versie 2.0 Overzicht wijzigingen certificatieschema onder AS SIKB 6900 AS SIKB 6900 van versie 1.0 naar versie 2.0 Algemeen Algemeen Toevoeging: Foto op voorzijde. Engelse titel en korte introductie. Vervangen: AC

Nadere informatie

WERKVOORSCHRIFT BEOORDELEN ONTWERP IBC-WERK

WERKVOORSCHRIFT BEOORDELEN ONTWERP IBC-WERK WERKVOORSCHRIFT BEOORDELEN ONTWERP IBC-WERK Dit Werkvoorschrift, versie 1.0 is op 30 mei 2013 vastgesteld door het Centraal College van Deskundigen Bodembescherming, ondergebracht bij SIKB Werkvoorschrift

Nadere informatie

Richtlijn: "Toepassing van categorie 2 bouwstoffen en de bijzondere categorieën bouwstoffen in werken volgens het Bouwstoffenbesluit"

Richtlijn: Toepassing van categorie 2 bouwstoffen en de bijzondere categorieën bouwstoffen in werken volgens het Bouwstoffenbesluit Opdrachtgever : Ministerie van VROM/DGM Directie Bodem Richtlijn: "Toepassing van categorie 2 bouwstoffen en de bijzondere categorieën bouwstoffen in werken volgens het Bouwstoffenbesluit" juli 1995 673/BA94/B416/07738S

Nadere informatie

Maintenance for Energy. Erkenningsregeling Bodemenergie. RWS Leefomgeving / Bodem+ Jan Frank Mars

Maintenance for Energy. Erkenningsregeling Bodemenergie. RWS Leefomgeving / Bodem+ Jan Frank Mars Maintenance for Energy Erkenningsregeling Bodemenergie RWS Leefomgeving / Bodem+ Jan Frank Mars Inhoud 1. Wet- en regelgeving 2. Kwaliteitsborging en erkenningsregeling 3. Toezicht & Handhaving 4. Melding

Nadere informatie

INSPECTIE BIJZONDERE CATEGORIEEN IBC-WERKEN

INSPECTIE BIJZONDERE CATEGORIEEN IBC-WERKEN INSPECTIE BIJZONDERE CATEGORIEEN IBC-WERKEN - SIKB project 283 - Frank van Berkum, SIKB Platform Toezicht Bodem, 9 maart 2017 (IBC-)WERKEN Werken: Grondwerk, wegenbouwkundig werk, waterbouwkundig werk

Nadere informatie

BRL 7700 regelgeving nu en in de toekomst. 15 mei 2017

BRL 7700 regelgeving nu en in de toekomst. 15 mei 2017 BRL 7700 regelgeving nu en in de toekomst 15 mei 2017 Wat komt aan de orde Structuur van regelgeving BRL 7700-aannemers Straks: Wijziging BRL 7700 de Omgevingswet de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen

Nadere informatie

Boren zonder Zorgen Erkenningsregeling. RWS Leefomgeving / Bodem+ Jan Frank Mars

Boren zonder Zorgen Erkenningsregeling. RWS Leefomgeving / Bodem+ Jan Frank Mars Boren zonder Zorgen Erkenningsregeling RWS Leefomgeving / Bodem+ Jan Frank Mars Inhoud 1. Wet- en regelgeving 2. Erkenningsregeling 3. Rol Inspectie Leefomgeving & Transport 4. Rol toezicht & Handhaving

Nadere informatie

Belangrijkste wijzigingen BRL 9335 (versie 2.1 naar versie 3.2)

Belangrijkste wijzigingen BRL 9335 (versie 2.1 naar versie 3.2) Belangrijkste wijzigingen BRL 9335 (versie 2.1 naar versie 3.2) Versie 3.2 van BRL 9335 en de bijbehorende protocollen bevat een aantal belangrijke wijzigingen ten opzichte van versie 2.1. - Versie 2.1

Nadere informatie

CCvD Bodembeheer 29 maart 2018 Richtlijn geotechnisch onderzoek en meer

CCvD Bodembeheer 29 maart 2018 Richtlijn geotechnisch onderzoek en meer CCvD Bodembeheer 29 maart 2018 Richtlijn geotechnisch onderzoek en meer Arthur de Groof, SIKB Deze presentatie initiatief tot samenwerking NSTT-SIKB het lopende project: 3 producten Harm Snoeren Ontwerp-protocol

Nadere informatie

De (komende) verplichting tot erkenning

De (komende) verplichting tot erkenning De (komende) verplichting tot erkenning Bodem+ Manfred Beckman Lapré Inhoud 1. De waarde van bodemenergie 2. Waarom de verplichting tot erkenning? 3. Wat is en wordt verplicht? 4. Wat is een erkenning?

Nadere informatie

Ter plaatse van de instabiliteiten treedt op sommige plaatsen water uit het talud

Ter plaatse van de instabiliteiten treedt op sommige plaatsen water uit het talud ., Project Havens Terneuzen Overleg stabiliteitsprobleem Datum:. Tijd: Deelnemers: Archiefnummer: Opsteller verslag 22-03-2006 10.00 Ruud Bosters (DWW), Wilbur van Beijnen (PBZ), Harrie van Gils (PBZ),

Nadere informatie

Wijzigingsbesluit Bodemenergiesystemen. RWS Leefomgeving / Bodem+ Manfred Beckman Lapré

Wijzigingsbesluit Bodemenergiesystemen. RWS Leefomgeving / Bodem+ Manfred Beckman Lapré Wijzigingsbesluit Bodemenergiesystemen RWS Leefomgeving / Bodem+ Manfred Beckman Lapré Wat zijn bodemenergiesystemen? open systemen, ofwel WKO systemen gesloten systemen, ofwel bodemwarmtewisselaars 3

Nadere informatie

Fotoreportage aanleg van de stortplaats.

Fotoreportage aanleg van de stortplaats. Fotoreportage aanleg van de stortplaats. Hierna wordt stap per stap een overzicht gegeven van de aanleg van de stortplaats en wordt van deze aanleg een beeld geschetst door middel van fotomateriaal, waarbij

Nadere informatie

Anne Mollema IGWR. Grondwater in de Stadhouderslaan en omgeving

Anne Mollema IGWR. Grondwater in de Stadhouderslaan en omgeving Anne Mollema IGWR Grondwater in de Stadhouderslaan en omgeving Inhoud Water in de stad, hoe zit dat in elkaar Wie is waarvoor verantwoordelijk Wanneer is er een probleem Grondwaterstanden gemeten Wat kunt

Nadere informatie

Meldingsformulier afronding bodemsanering

Meldingsformulier afronding bodemsanering Meldingsformulier afronding bodemsanering Van dit formulier maakt u gebruik als u een sanering wilt afronden. U vult dit formulier in en stuurt het samen met het evaluatieverslag van de sanering op aan

Nadere informatie

Discussies over het Besluit bodemkwaliteit in de dagelijkse praktijk

Discussies over het Besluit bodemkwaliteit in de dagelijkse praktijk Discussies over het Besluit bodemkwaliteit in de dagelijkse praktijk Platform Toezicht Bodembeheer Marcel Cassee RWS Leefomgeving Bodem+ 12 september 2013 Opzet workshop Voorstelronde: Wie bent u? Waarover

Nadere informatie

Watervergunning Keur waterschap Hunze en Aa s

Watervergunning Keur waterschap Hunze en Aa s Watervergunning Keur waterschap Hunze en Aa s 1. Aanhef Het dagelijks bestuur van het waterschap Hunze en Aa s heeft op 16 december 2015 een aanvraag ontvangen van Gemeente Assen, Postbus 30018 te ASSEN,

Nadere informatie

Herinrichten diepe plassen

Herinrichten diepe plassen Herinrichten diepe plassen Verantwoord hergebruik is mogelijk 13 april 2011 Tommy Bolleboom, Bodem+ Inhoud Handreiking in notendop Focus op RWS Implementatie tot nu toe 2 Kader handreiking Wat is een diepe

Nadere informatie

Bijlage 1: certificatie/accreditatie regelingen

Bijlage 1: certificatie/accreditatie regelingen Bijlage 1: certificatie/accreditatie regelingen Het Ministerie van VROM heeft een eerste inventarisatie uitgevoerd van de regelgeving die op basis van het kabinetsstandpunt over het gebruik van certificatie

Nadere informatie

Rommelen in de bodem. Aanleg bodemenergiesystemen. Maarten Busstra Inspecteur & projectleider bodemenergie

Rommelen in de bodem. Aanleg bodemenergiesystemen. Maarten Busstra Inspecteur & projectleider bodemenergie Rommelen in de bodem Aanleg bodemenergiesystemen Maarten Busstra Inspecteur & projectleider bodemenergie Noordelijke Netwerkdag bodem Assen, 4 oktober 2018 Inhoud workshop Kort voorstelrondje Terugblik,

Nadere informatie

Verklarende woordenlijst

Verklarende woordenlijst Verklarende woordenlijst Locatienaam: Onder dit nummer zijn de onderzoeksrapporten opgeslagen bij de gemeente Eindhoven. Indien aanvullende informatie wordt opgevraagd bij de gemeente, dat dient dit nummer

Nadere informatie

regelgeving bodembescherming 7 februari 2017

regelgeving bodembescherming 7 februari 2017 regelgeving bodembescherming 7 februari 2017 Wat komt aan de orde Structuur van regelgeving Verplichtingen van bedrijven Verplichtingen van inspectie-instellingen Straks: de Omgevingswet regelgeving bodembescherming

Nadere informatie

1. Algemene gegevens van de toepasser (eigenaar of opdrachtgever) Naam Straat Nummer Toevoeging

1. Algemene gegevens van de toepasser (eigenaar of opdrachtgever) Naam Straat Nummer Toevoeging Monitoringsgegevens IBC-Bouwstoffen Meldingsformulier Besluit Bodemkwaliteit Meldingsnummer: Hier hoeft u niets in te vullen, dit nummer wordt gegenereerd door het meldsysteem. 1. Algemene gegevens van

Nadere informatie

De Erfgoedwet en certificering

De Erfgoedwet en certificering De Erfgoedwet en certificering Archeologie in de Erfgoedwet Iepie Roorda Informatiemiddag Erfgoedwet 11 mei 2016 Inhoud presentatie Wat staat er in de Erfgoedwet over archeologie en wat is er anders? Inhoud

Nadere informatie

Kwaliteitsborging in RWS projecten

Kwaliteitsborging in RWS projecten Kwaliteitsborging in RWS projecten door opdrachtgever Elmert de Boer & Wim van Grinsven 22 september 2011 Elke dag anders (publiekrechtelijk) Interimwet Bodemsanering (1983) Wet Bodembescherming (1987-1995)

Nadere informatie

Grondwater onder de Oude en de Nieuwe Delf. Jelle Buma

Grondwater onder de Oude en de Nieuwe Delf. Jelle Buma Grondwater onder de Oude en de Nieuwe Delf Jelle Buma Inhoud - Voorstellen - Grondwatersysteem - Wetgeving - Maatregelen Waterschade Binnenhof (1998) Oorzaak: te diep gebaggerd Inhoud - Voorstellen - Grondwatersysteem

Nadere informatie

Inhoudsopgave. 4.1 Niet samenvoegen Samenwerken met certificaathouder, onder de vlag van erkend intermediair 3

Inhoudsopgave. 4.1 Niet samenvoegen Samenwerken met certificaathouder, onder de vlag van erkend intermediair 3 Informatiebrochure Opslag, bewerking en levering grond op eigen terrein Een handreiking die toelicht hoe te voldoen aan de eisen zoals opgenomen in het Besluit bodemkwaliteit Aanleiding Reeds op 1 januari

Nadere informatie

IBC bouwstoffen en Immobilisaten. Inhoud van de presentatie. Chris Schuurbiers (ILT) Beverwijk, 27 juni 2013

IBC bouwstoffen en Immobilisaten. Inhoud van de presentatie. Chris Schuurbiers (ILT) Beverwijk, 27 juni 2013 IBC bouwstoffen en Immobilisaten Chris Schuurbiers (ILT) Beverwijk, 27 juni 2013 Inhoud van de presentatie Taken Bevoegde gezagen Bbk IBC bouwstoffen eisen voor toepassing Meldingsplicht AEC bodemassen,

Nadere informatie

Welkom bij De Voorbereidingsfase

Welkom bij De Voorbereidingsfase Welkom bij De Voorbereidingsfase Roeland de Weerd acta Safety Professionals Voorbereidingsfase Een kabel en leidingtracé door een ernstig geval van bodemverontreiniging, wat is hiervoor nodig? Ontwerp

Nadere informatie

fermacell Technische tip

fermacell Technische tip Technische tip Versie september 2013 Powerpanel Douchegoot element 2.0 De eis Architecten en ontwerpers zoeken naar moderne en economische oplossingen voor natte ruimtes, als trendy en eigentijdse variant

Nadere informatie

Ontginningen: inleiding tot de stabiliteitsrisico s

Ontginningen: inleiding tot de stabiliteitsrisico s Studienamiddag OVO ZULTE 12/06/2014 ing. Ward Bresseleers raadgevend ingenieur studiebureau Declerck & partners Ontginningen: inleiding tot de stabiliteitsrisico s 2 INLEIDING VLAREM II Concept veilig

Nadere informatie

Kwaliteit en naleven loont

Kwaliteit en naleven loont Kwaliteit en naleven loont Naar een optimale mix tussen private borging en publiek toezicht Essentiële eisen en het Bbk Michiel Gadella Bodem+ 14-11-2014 Jullie hebben een mooie dag uitgekozen om naar

Nadere informatie

Nota bodembeheer provinciebrede samenwerking bodembeleid Flevoland

Nota bodembeheer provinciebrede samenwerking bodembeleid Flevoland Bijlage 5: Bewijsmiddelen 1.1 Bodemkwaliteitskaart 1.1.1 Algemeen Bij het opstellen van de Nota bodembeheer worden de op dat moment geldende (water)bodemkwaliteitskaarten en de in concept beschikbare nieuwe

Nadere informatie

Inspectie dakbedekking en beplanting Markenhoven.

Inspectie dakbedekking en beplanting Markenhoven. Inspectie dakbedekking en beplanting Markenhoven. Copijn tuin- en landschapsarchitecten b.v. Datum: 13 juni 2014 V.3 Projectnummer: 14.T0344 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 2. Wijze van onderzoek 3 3. Uitgangssituatie

Nadere informatie

Kwaliteit van monitoring BRL 5023 METEN VAN TRILLINGEN

Kwaliteit van monitoring BRL 5023 METEN VAN TRILLINGEN Kwaliteit van monitoring BRL 5023 METEN VAN TRILLINGEN Introductie Belang van monitoring Kwaliteit van monitoring Certificering volgens BRL 5023 Vervolg Belang van monitoring Bouwbesluit 2012 Artikel 8.2.

Nadere informatie

Vloer- en bodemisolatie

Vloer- en bodemisolatie Vloer- en bodemisolatie Wij bieden meerdere producten aan voor het isoleren van uw kruipruimte zodat u de best passende oplossing voor uw woning kunt kiezen. De aangeboden producten onderscheiden zich

Nadere informatie

Welkom bij het Platform Bronbemalen Themabijeenkomst Een leven lang leren

Welkom bij het Platform Bronbemalen Themabijeenkomst Een leven lang leren Welkom bij het Platform Bronbemalen Themabijeenkomst Een leven lang leren Sonja Kooiman (SIKB) Een leven lang leren Wat betekent het thema voor mij? Blijven leren en ontwikkelen Kunnen mee bewegen in een

Nadere informatie

Bodem+, Kennis van bodemzaken

Bodem+, Kennis van bodemzaken Bodem+, Kennis van bodemzaken Bodem+, Kennis van bodemzaken Handhaving Activiteitenbesluit Fred Mudde Robert Luinge Inhoud presentatie - Beleidsachtergronden Activiteitenbesluit - Uitvoeren toezicht op:

Nadere informatie

Programma uur: Ontvangst

Programma uur: Ontvangst Informatie-uitwisseling Besluit bodemkwaliteit December 2009 Hardenberg/Zwolle Programma 19.00 uur: Ontvangst 19.30 uur: Opening door de voorzitter 19.40 uur: Wat is het Besluit bodemkwaliteit? 20.00 uur:

Nadere informatie

Onderwerp: Eind- en toetstermen bij BRL 9161: 2017 ex bijlage 5 Kenmerk: (2) Datum: 20 juni 2017

Onderwerp: Eind- en toetstermen bij BRL 9161: 2017 ex bijlage 5 Kenmerk: (2) Datum: 20 juni 2017 Postbus 154, 3990 DD HOUTEN Tel: 030-290 1625 Email: info@infrakwaliteit.nl www.infrakwaliteit.nl MEMO Onderwerp: Eind- en toetstermen bij BRL 9161: 2017 ex bijlage 5 Kenmerk: 17-034(2) Datum: 20 juni

Nadere informatie

Bodemgeschiktheidseisen stedelijk gebied

Bodemgeschiktheidseisen stedelijk gebied Bodemgeschiktheidseisen stedelijk gebied uit: Riet Moens / Bouwrijp maken http://team.bk.tudelft.nl/publications/2003/earth.htm Uit: Standaardgidsen (1999) 1.7.3 Uitwerking voor stedelijke functies De

Nadere informatie

Warmte Koude Opslag. Stappenplan WKO. Diep onder Drenthe

Warmte Koude Opslag. Stappenplan WKO. Diep onder Drenthe Warmte Koude Opslag Stappenplan WKO Diep onder Drenthe Klimaatbestendig Drenthe Klimaatveranderingen van vele eeuwen zijn nog steeds zichtbaar in het Drentse landschap. Voorbeelden hiervan zijn de Hondsrug

Nadere informatie

DIGITAAL, DAT WORDT NORMAAL

DIGITAAL, DAT WORDT NORMAAL DIGITAAL, DAT WORDT NORMAAL Walter de Koning / SIKB 25 september 2008 SIKB-Congres 2008_P_08_31725 Inhoud Meer vraag naar geo-informatie Informatiemodel bij bodem (SIKB 0101) Project digitaal normaal Archeologie

Nadere informatie

Nummer K55380/05 Vervangt K55380/04. Uitgegeven d.d Geldig tot Pagina 1 van 13

Nummer K55380/05 Vervangt K55380/04. Uitgegeven d.d Geldig tot Pagina 1 van 13 KOMO attest Nummer K55380/05 Vervangt K55380/04 Uitgegeven 2014-06-03 d.d. 2013-10-15 Geldig tot 2017-06-03 Pagina 1 van 13 Mestbassins Type: SFS FOLIEBASSIN MET AFDEKKING VERKLARING VAN KIWA Dit attest

Nadere informatie

Wonen met water in Nobelhorst Kruipruimteloos bouwen en ontwatering

Wonen met water in Nobelhorst Kruipruimteloos bouwen en ontwatering Wonen met water in Nobelhorst Kruipruimteloos bouwen en ontwatering NOBEL HOR S T 1. INLEIDING Nobelhorst is een waterrijke en duurzaam ingerichte wijk. Het waterpeil in de sloten is hoog. De wegen, de

Nadere informatie

12-10-2011. Kwaliteitsborging Duurzame Energie installateurs. Inleiding. Richtlijn hernieuwbare energie. Opbouw presentatie

12-10-2011. Kwaliteitsborging Duurzame Energie installateurs. Inleiding. Richtlijn hernieuwbare energie. Opbouw presentatie Kwaliteitsborging Duurzame Energie installateurs Richtlijn hernieuwbare energie 11 oktober 2011 Karin Keijzer Opbouw presentatie Inleiding 1) Waar hebben we het over? Ontwerpen en installeren van duurzame

Nadere informatie

Certificering: Waar komen we vandaan, waar staan we nu?

Certificering: Waar komen we vandaan, waar staan we nu? Certificering: Waar komen we vandaan, waar staan we nu? Joost Kuggeleijn (OCW, E&K) Marjolein Verschuur (OCW, RCE) SIKB velddag, 14 juni 2016 Inhoud presentatie Certificering in de Erfgoedwet Overgangsrecht

Nadere informatie

Certificering: Workshop hoe werkt dat? Regionale Bodemdagen Ketenhandhaving 2010 door SIKB en CI (Kiwa-Intron-Eerland)

Certificering: Workshop hoe werkt dat? Regionale Bodemdagen Ketenhandhaving 2010 door SIKB en CI (Kiwa-Intron-Eerland) Certificering: Workshop hoe werkt dat? Regionale Bodemdagen Ketenhandhaving 2010 door SIKB en CI (Kiwa-Intron-Eerland) Inleiding Beleid overheid Wet: Bodemkwaliteit Toezicht CI's en bevoegd gezag Normen

Nadere informatie

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG. Datum 20 november 2018 Betreft AEC-bodemas. Geachte voorzitter,

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG. Datum 20 november 2018 Betreft AEC-bodemas. Geachte voorzitter, > Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Rijnstraat 8 2515 XP Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070-456 0000

Nadere informatie

Lozingen. Dag 2 9.00-10.00 uur. 60 min

Lozingen. Dag 2 9.00-10.00 uur. 60 min Lozingen Dag 2 9.00-10.00 uur 1 60 min Leerdoelen lozingen Nieuwe structuur lozingsregels Lozingen wel en niet in besluit Diverse soorten lozingen verspreid over hele besluit Relatie zorgplicht en lozingen

Nadere informatie

Vochtproblemen in zwembaden

Vochtproblemen in zwembaden Technische Kennis Dag 2014 Vochtproblemen in zwembaden Bart Folkerts Vochtproblemen in zwembaden Wat gaan we behandelen? Vocht in constructies Optrekkend & doorslaand vocht Dampdifussie & damptransport

Nadere informatie

Wijzigingsbesluit bodemenergiesystemen. presentatie Peter Kouwenhoven

Wijzigingsbesluit bodemenergiesystemen. presentatie Peter Kouwenhoven Wijzigingsbesluit bodemenergiesystemen presentatie Peter Kouwenhoven Aanpassing 6 (7) bestaande AMvB s Water besluit Abm Waterbesluit Activiteitenbesluit milieubeheer Blbi Bbk Besluit lozen buiten inrichtingen

Nadere informatie

Tussenkomst van de Geotechnisch Ingenieur bij milieuproblemen. Door Prof.ir. Jan Maertens, Jan Maertens BVBA en KU Leuven.

Tussenkomst van de Geotechnisch Ingenieur bij milieuproblemen. Door Prof.ir. Jan Maertens, Jan Maertens BVBA en KU Leuven. Tussenkomst van de Geotechnisch Ingenieur bij milieuproblemen. Door Prof.ir. Jan Maertens, Jan Maertens BVBA en KU Leuven. Mogelijke tussenkomst bij: - het afgraven van verontreinigde gronden: = grondwaterverlaging;

Nadere informatie

Kwaliteit: zorg of zegen?

Kwaliteit: zorg of zegen? Kwaliteit: zorg of zegen? Toezicht en kwaliteitsborging bij het beheer van de waterbodem Themadag Baggernet op 30 januari 2008 In samenwerking met SIKB (Stichting Infrastructuur Kwaliteitsborging Bodembeheer),

Nadere informatie

Zand uit dynamische wingebieden. Spaansen Grondstoffen en Logistiek B.V. Niveau I: zout zand uit maritieme wingebieden Niveau III: ontzilt zand

Zand uit dynamische wingebieden. Spaansen Grondstoffen en Logistiek B.V. Niveau I: zout zand uit maritieme wingebieden Niveau III: ontzilt zand kiwa NL BSB productcertificaat Partner for progress Nummer K50326/03 Vervangt K50326/02 Uitgegeven 2014-07-01 D.d. 2009-09-01 Geldig tot Onbepaald Pagina 1 van 3 VERKLARING VAN KIWA Dit productcertificaat

Nadere informatie

Cursus BKK Milieuadviesdienst 1

Cursus BKK Milieuadviesdienst 1 Cursus BKK Milieuadviesdienst 1 2 2 Wat gaan we doen? Introductie De theorie in het kort(st) Aan de slag met projecten Bespreken Doorkijk naar de volgende bijeenkomst Afsluiting (12.30 u) 3 Introductie

Nadere informatie

Introductie. Rik de Visser Manager Infrastructuur

Introductie. Rik de Visser Manager Infrastructuur Introductie Rik de Visser Manager Infrastructuur Stantec in Nederland 180 medewerkers 34 jaar milieu, veiligheid, infra Delft Arnhem Bodem: Sanering, monitoring, (voor)onderzoek VTH taken overheid Ca.

Nadere informatie

Kwaliteit bij sleufloze technieken

Kwaliteit bij sleufloze technieken Kwaliteit bij sleufloze technieken Mooie start met drie te ontwikkelen producten Arthur de Groof No-dig Award Nijkerk, 3 oktober 2016 Waarover ik u wil vertellen wie ik ben wat SIKB doet initiatief tot

Nadere informatie

Overzicht wijzigingen certificatieschema BRL SIKB 6000 versie 5.0

Overzicht wijzigingen certificatieschema BRL SIKB 6000 versie 5.0 Overzicht wijzigingen certificatieschema BRL SIKB 6000 versie 5.0 Inhoud BRL SIKB 6000, van versie 4.2 (met wijzigingsblad) naar versie 5.0... 2 Protocol 6001 van versie 4.0 (met wijzigingsblad) naar versie

Nadere informatie

L3G Bodembescherming, Bijlage Bodemrisico inventarisatie (checklist)

L3G Bodembescherming, Bijlage Bodemrisico inventarisatie (checklist) Deze bodemrisicoanalyse is opgesteld aan de hand van de Bodemrisicochecklist uit de Nederlandse Richtlijn Bodembescherming (NRB) 2012. Alle genoemde combinaties van voorzieningen en maatregelen (CVM) voldoen

Nadere informatie

BRL 9500 Deel 02 2006-12-06

BRL 9500 Deel 02 2006-12-06 BRL 9500 Deel 02 2006-12-06 NATIONALE BEOORDELINGSRICHTLIJN voor het KOMO -, respectievelijk het NL-EPBD -procescertificaat voor ENERGIEPRESTATIEADVISERING voor het KOMO -procescertificaat voor het afgeven

Nadere informatie

Programma. Schakeldag Aanvullingsbesluit bodem en de decentrale invullingsruimte. - Tips & trucs

Programma. Schakeldag Aanvullingsbesluit bodem en de decentrale invullingsruimte. - Tips & trucs Schakeldag 2019 Aanvullingsbesluit bodem en de decentrale invullingsruimte Marcel Casse Nicole Hardon Programma Korte introductie: - Instrumenten en typen regels - Aanvullingsbesluit bodem Behandelen casuïstiek

Nadere informatie

BRL 9500 Deel 03 2006-12-06

BRL 9500 Deel 03 2006-12-06 BRL 9500 Deel 03 2006-12-06 NATIONALE BEOORDELINGSRICHTLIJN voor het KOMO -, respectievelijk het NL-EPBD -procescertificaat voor ENERGIEPRESTATIEADVISERING voor het NL-EPBD -procescertificaat voor het

Nadere informatie

Nummer K88951/01 Vervangt -- Uitgegeven d.d. -- Geldig tot Pagina 1 van 14

Nummer K88951/01 Vervangt -- Uitgegeven d.d. -- Geldig tot Pagina 1 van 14 KOMO attest Nummer K88951/01 Vervangt -- Uitgegeven 2016-09-22 d.d. -- Geldig tot 2019-09-22 Pagina 1 van 14 Mestbassins Type: PAS Netsilo PAS Mestopslagsystemen B.V. VERKLARING VAN KIWA Dit attest is

Nadere informatie

PRODUCTINFORMATIEBLAD POEDERKOOLVLIEGAS. voor aanvullingen en ophogingen

PRODUCTINFORMATIEBLAD POEDERKOOLVLIEGAS. voor aanvullingen en ophogingen PRODUCTINFORMATIEBLAD POEDERKOOLVLIEGAS voor aanvullingen en ophogingen 1 Inleiding Poederkoolvliegas is een grondstof die vrijkomt bij de elektriciteitsproductie in kolengestookte centrales in Nederland.

Nadere informatie

Aanvullingsbesluit Bodem

Aanvullingsbesluit Bodem Aanvullingsbesluit Bodem Milieubelastende activiteiten Michiel Gadella RWS/Bodem+ Programma Bodem inbouwen in stelsel Nieuwe beleidsfase bodem Rijksregels voor milieubelastende activiteiten Stelselherziening

Nadere informatie

Historisch onderzoek Hoofddorp Noord. Bodemkwaliteit in relatie tot bestemmingsplan

Historisch onderzoek Hoofddorp Noord. Bodemkwaliteit in relatie tot bestemmingsplan Historisch onderzoek Hoofddorp Noord Bodemkwaliteit in relatie tot bestemmingsplan Cluster Beheer en Onderhoud Team Bodemkwaliteit en Gegevensbeheer Oktober 2012 Inhoudsopgave HOOFDSTUK 1: Inleiding...

Nadere informatie

Goed bezig blijven met bodemenergie

Goed bezig blijven met bodemenergie Goed bezig blijven met bodemenergie Verantwoord mechanisch boren Arthur de Groof Informatiemiddag Mechanisch boren Gouda, 18 juni 2010 Mechanisch boren onderdeel van groter werk, bijvoorbeeld: installatie

Nadere informatie

KOMO Attest. Bouwbesluit. Mestbassins Type: SFS-SILO-SYSTEEM SteFos B.V. VERKLARING VAN KIWA

KOMO Attest. Bouwbesluit. Mestbassins Type: SFS-SILO-SYSTEEM SteFos B.V. VERKLARING VAN KIWA KOMO Attest Nummer K55381/07 Vervangt K55381/06 Uitgegeven 2016-01-05 d.d. 2015-06-03 Geldig tot 2017-06-03 Pagina 1 van 16 Type: SFS-SILO-SYSTEEM SteFos B.V. VERKLARING VAN KIWA Dit attest is op basis

Nadere informatie

advies- en ingenieursbureau RPS 11 april 2013, Den Bosch Peter Moerman Peter Broers rps.nl

advies- en ingenieursbureau RPS 11 april 2013, Den Bosch Peter Moerman Peter Broers rps.nl advies- en ingenieursbureau RPS Peter Moerman Peter Broers 11 april 2013, Den Bosch Kabels, Leidingen en Bodem Introductie Peter Moerman, Peter Broers en RPS Doel van de presentatie Globaal inzicht geven

Nadere informatie

MELDINGENFORMULIER NADER ONDERZOEK EN/OF SANERINGSPLAN

MELDINGENFORMULIER NADER ONDERZOEK EN/OF SANERINGSPLAN MELDINGENFORMULIER NADER ONDERZOEK EN/OF SANERINGSPLAN Algemeen 1. Gegevens locatie Locatienaam 2. Melding betreft Nader onderzoek (art. 29 in samenhang met art. 37) Saneringsplan (art. 28/39) Deelsaneringsplan

Nadere informatie

Dag van de Praktijk. Meten aan een duurzaam gebruik van de ondergrond met DPL. Laura van der Noort, IVAM Jasper Lackin, W+B

Dag van de Praktijk. Meten aan een duurzaam gebruik van de ondergrond met DPL. Laura van der Noort, IVAM Jasper Lackin, W+B Dag van de Praktijk Meten aan een duurzaam gebruik van de ondergrond met DPL Laura van der Noort, IVAM Jasper Lackin, W+B Programma Presentatie Wat is DPL Ondergrond? Wat is het gewone DPL? Doel, toepassingen

Nadere informatie

KOMO attest K46446/05

KOMO attest K46446/05 475/170301 KOMO attest K46446/05 Uitgegeven 2017-06-20 Vervangt K46446/04 Geldig tot 2020-06-20 D.d. 2015-08-19 Pagina 1 van 14 Type: PAS Foliebassin met afdekking PAS Mestopslagsystemen B.V. VERKLARING

Nadere informatie

Bodembeheer: duurzaam in de breedte

Bodembeheer: duurzaam in de breedte Bodembeheer: duurzaam in de breedte Lokale / Regionale BodemAmbities Bodembeheer: moet je doen! Rob Lamers Uitvoeringsprogramma Bodembeleidsbrief Inhoud presentatie: Wat is de Routeplanner BodemAmbities?

Nadere informatie

Overzicht presentatie

Overzicht presentatie Bodem+, Kennis van bodemzaken Bodem+, Kennis van bodemzaken Implementatie Bbk Michiel Gadella POKB 18 juni 2009 Overzicht presentatie Besluit bodemkwaliteit waar gaat het over? Implementatie Bbk Doel en

Nadere informatie

22-11-2013. Perspectief. Antoon Minten Specialist Milieutechniek Ingenieursbureau Utrecht (IBU)

22-11-2013. Perspectief. Antoon Minten Specialist Milieutechniek Ingenieursbureau Utrecht (IBU) Perspectief Antoon Minten Specialist Milieutechniek Ingenieursbureau Utrecht (IBU) 1 Bronbemaling is een ingreep in het Utrechts watersysteem waardoor de initiatiefnemer met andere belangen te maken krijgt.

Nadere informatie

Op de voordracht van de Minister van Infrastructuur en Milieu van, nr., Directie Bestuurlijke en Juridische Zaken;

Op de voordracht van de Minister van Infrastructuur en Milieu van, nr., Directie Bestuurlijke en Juridische Zaken; Besluit van tot wijziging van het Besluit algemene regels voor inrichtingen milieubeheer, het Besluit bodemkwaliteit, het Besluit lozen buiten inrichtingen, het Besluit omgevingsrecht en het Waterbesluit

Nadere informatie

Evaluatie Wijzigingsbesluit bodemenergiesystemen

Evaluatie Wijzigingsbesluit bodemenergiesystemen Verkenning Bodemenergie / Evaluatie Wijzigingsbesluit bodemenergiesystemen presentatie Peter Kouwenhoven Stakeholdersbijeenkomst UP Bodem en Ondergrond Inhoud presentatie Aanleiding evaluatie Conclusies

Nadere informatie

bodemenergie erkennen en uitbesteden

bodemenergie erkennen en uitbesteden bodemenergie erkennen en uitbesteden Manfred Beckman Lapre Bodem+ SIKB jaarcongres 2015 21-9-2015 Wat is een erkenning? Toestemming van de minister om werkzaamheden te mogen uitvoeren. De minister toets

Nadere informatie

Nummer K89416/01 Vervangt -- Uitgegeven d.d. -- Geldig tot Pagina 1 van 19. Mestbassins Type: Beutech-Agro-Gaasmatsilo

Nummer K89416/01 Vervangt -- Uitgegeven d.d. -- Geldig tot Pagina 1 van 19. Mestbassins Type: Beutech-Agro-Gaasmatsilo KOMO attest Nummer K89416/01 Vervangt -- Uitgegeven 2016-07-22 d.d. -- Geldig tot 2019-07-22 Pagina 1 van 19 Mestbassins Type: Beutech-Agro-Gaasmatsilo Beutech Agro B.V. VERKLARING VAN KIWA Dit attest

Nadere informatie

Bijlage A. Begrippenlijst

Bijlage A. Begrippenlijst Bijlage A. Begrippenlijst Begrippenlijst dijkverbeteringsplan Aanleghoogte Kruinhoogte van de dijk onmiddellijk na het gereedkomen ervan. Beheer Berm Beroep Beschoeiing Binnendijks Binnentalud Boezem Boezempeil

Nadere informatie

Toezicht ILT Bodemenergie. Maarten Busstra (ILT)

Toezicht ILT Bodemenergie. Maarten Busstra (ILT) Toezicht ILT Bodemenergie Maarten Busstra (ILT) Programma 1. Rol, positie en werkwijze ILT 2. Inspecties in 2015 & 2016 bij bedrijven die zonder erkenning werken 3. Inspecties vanaf 2016 bij bedrijven

Nadere informatie

1 Algemene gegevens bouwkundig keuringsrapport

1 Algemene gegevens bouwkundig keuringsrapport 1 Algemene gegevens bouwkundig keuringsrapport Opdrachtgever: V. Oorbeeld Adres: Keuringslaan 8 3366 BK Gorinchem Bouwjaar: 1932 Datum keuring: 5 februari 2011 Uitgevoerd door: Vincent Jans Berkelselaan

Nadere informatie

Kwaliteitsborging: Op weg naar een verantwoord gebruik van de ondergrond

Kwaliteitsborging: Op weg naar een verantwoord gebruik van de ondergrond Kwaliteitsborging: Op weg naar een verantwoord gebruik van de ondergrond Zwolle, 1 april 2019 Ton Timmermans s Hertogenbosch, 8 april 2019 Hein van der Linden Inhoud van de presentatie Aanleiding voor

Nadere informatie

Inhoud van de presentatie

Inhoud van de presentatie Kwaliteitsborging: Op weg naar een verantwoord gebruik van de ondergrond Zwolle, 1 april 2019 Ton Timmermans s Hertogenbosch, 8 april 2019 Hein van der Linden Inhoud van de presentatie Aanleiding voor

Nadere informatie

Handreiking voor het herinrichten van diepe plassen

Handreiking voor het herinrichten van diepe plassen Handreiking voor het herinrichten van diepe plassen Werknaam Puttenwijzer Tommy Bolleboom Bodem+ Inhoud presentatie Gebruikssfeer Inhoud handreiking Effect tot nu toe en een leermoment Uitreiken handreiking

Nadere informatie

Overzicht wijzigingen certificatieschema BRL SIKB 7000 versie 6.0

Overzicht wijzigingen certificatieschema BRL SIKB 7000 versie 6.0 Overzicht wijzigingen certificatieschema BRL SIKB 7000 versie 6.0 Inhoud BRL SIKB 7000, van versie 5 (met wijzigingsblad) naar versie 5.0... 2 Protocol 7001 van versie 4.2 naar versie 6.0... 4 Protocol

Nadere informatie

Richtlijn voor de toepassing van onderdakfolies in Nederland.

Richtlijn voor de toepassing van onderdakfolies in Nederland. Richtlijn voor de toepassing van onderdakfolies in Nederland. Aan deze richtlijn moet worden voldaan om in aanmerking te komen voor de 15 jarig MONIER Daksysteem garantie. Pannendak als Daksysteem: Een

Nadere informatie

Task Safety Requirements Working at Height Scaffolding NL. Approved by: HSSE Manager

Task Safety Requirements Working at Height Scaffolding NL. Approved by: HSSE Manager Page 1 of 5 A. INLEIDING STEIGERS Voor werken op hoogte wordt vaak beroep gedaan op steigers (ook nog stellingen) omdat deze een hogere graad van veiligheid bieden dan sommige andere arbeidsmiddelen en

Nadere informatie

5.18b Bouwwerken in en op een regionale waterkering en bijbehorende beschermingszone

5.18b Bouwwerken in en op een regionale waterkering en bijbehorende beschermingszone 5.18b Bouwwerken in en op een regionale waterkering en bijbehorende beschermingszone Kader Keur Deze beleidsregel gaat over keurartikel 3.2, leden 1 en 6: 1. Het is verboden zonder watervergunning van

Nadere informatie

3 Veiligheids- en risico-inventarisatie (ontwerpfase)

3 Veiligheids- en risico-inventarisatie (ontwerpfase) 3 Veiligheids- en risico-inventarisatie (ontwerpfase) 3.1 UITVOERINGSRISICO S DOOR OMGEVINGSFACTOREN 1.01 1.02 1.03 Werken in / nabij verkeer en / of looproutes Op- / afrijden werkterrein Beperking doorgang

Nadere informatie

2. BESCHRIJVING 2.1 ALGEMENE GEGEVENS CONCEPT

2. BESCHRIJVING 2.1 ALGEMENE GEGEVENS CONCEPT Bladnr. 1 van 6 2. BESCHRIJVING 2.1 ALGEMENE GEGEVENS Bladnr. 2 van 6 PAR 01 TEKENINGEN... 02 PEILEN EN HOOFDAFMETINGEN... 03 KWALITEITSBORGING Bij het opstellen van een kwaliteitsplan, zoals bedoeld in

Nadere informatie

Welkom bij de bijeenkomst: Wet- en regelgeving Bronneringen

Welkom bij de bijeenkomst: Wet- en regelgeving Bronneringen Welkom bij de bijeenkomst: Wet- en regelgeving Bronneringen Doel van deze bijeenkomst: Voorlichten over wet- en regelgeving grondwateronttrekkingen. Het creëren van een eenduidig beeld V&H op de grote

Nadere informatie

Plaatsingsvoorschriften DELTA -TERRAXX: horizontale toepassingen. Schafft Komfort.

Plaatsingsvoorschriften DELTA -TERRAXX: horizontale toepassingen. Schafft Komfort. Plaatsingsvoorschriften DELTA -TERRAXX: horizontale toepassingen. Schafft Komfort. Beschermings- en drainagesysteem met hoge prestaties voor groendaken, terrassen en parkingdaken. Algemene aanwijzingen

Nadere informatie

Paalrot door lekke drainerende riolen

Paalrot door lekke drainerende riolen Stichting Platform Fundering Nederland (SPFN) Postbus 192 3300 AD Dordrecht e-mail: fundering@cs.com. internet: www.platformfundering.nl bankrek 10.22.67.847 KvK: 24370117 Paalrot door lekke drainerende

Nadere informatie