Verkenning mogelijkheden invoeding groengas. Johan Jonkman

Transcriptie

1 Verkenning mogelijkheden invoeding groengas Johan Jonkman

2 Verkenning mogelijkheden invoedinggroengas op het aardgasnetwerk van NV RENDO In opdracht van: Agentschap NL Ministerie van EL&I Contactpersoon: M.H.M. Dumont Auteur: Johan Jonkman Assetmanager gas, NV RENDO Meppel, februari 2011

3 Vragen? graag stellen aan het eind van de presentatie

4 Koken op aardgas!! Wie van u kookt (of laat dit doen) thuis op aardgas?

5 Bel direct uw netbeheerder!!

6 Wat is groengas?? Aardgas: Aardgas is gas dat als fossiele bron altijd al in de grond zat. (Slochteren, Rusland) Biogas: Gas dat geproduceerd wordt door vergisting, zoals uit dierlijke mest, afval, mais etc. De samenstelling kan sterk variëren. Zonder ingrijpen dus ongeschikt voor invoeding in het reguliere gasnet. Groengas: Groengas is geen biogas!! Groengas is tot aardgaskwaliteit opgewaardeerd biogas. Het kan aardgas volledig vervangen. Dezelfde eigenschappen als aardgas. Apparaten hoeven dus niet aangepast te worden. De vlam blijft dus prachtig blauw!

7 Visiedocument Vol Gas Vooruit van de landelijke Werkgroep Groen Gas Ambities als uitgangspunten genomen voor het rapport RENDO: In 2020 invoeding groengas:12%van het totale jaarverbruik In 2030: 20%van het totale jaarverbruik In 2050: 50%van het totale jaarverbruik

8 Invoedergroengas Is eigenlijk een sub-gasontvangstation(gos) Verschil: GOS van GTS (Gas Transport Services); levert alleengas indien er afname van gas is. Sub-GOS van invoeder: wil continudezelfde hoeveelheid gas leveren. Momentane gasverbruik: heel belangrijk voor de invoedmogelijkheden

9 Gasontvangstations in voorzieninggebied RENDO

10 Jaarverbruik(m3/h) totale RENDO gebied

11 Jaarduurkrommetotaal (m3/h)

12 Benodigde invoedcapaciteiten september 2009 september 2010; gasafname in net van RENDO: 327 miljoen m3 12% = 40 miljoen kuub groengas in Per uur is daarvoor benodigd een continu invoeding van: 4500 m3/h (bij 8760 uur)

13 Daluurverbruik Van 18 Gasontvangstations in RENDO-gebied: 14 stuks een daluurverbruik van 0 m3/h 1e verkenning: daluurverbruik in heel voorzieninggebied: 900 m3/h Na verdere studie: 3650 m3/h. (in dat jaar slechts enkele uren onder de benodigde afname van 4500 m3/h)

14 Conclusie Bepalen van daluurverbruiken niet alleen op basis van jaarduurkrommen onderlinge samenhang GOS sen belangrijk rekening houden met slipgas GOS verbruiksgegevens grootverbruikers Varianten invoeduren beschouwen

15 Capaciteiten gasnetten Gasnetberekeningen: Huidig: piekuurverbruiken in winter Invoeding groengas = daluurverbruik Dynamisch netbeheer Aangepast gasnetberekeningsprogramma noodzakelijk Invoeding voornamelijk op 8 bar gasnetten

16 Gasnetten bar RENDO

17 12% invoeding groengas mogelijk

18 Vergroten mogelijkheden voor invoeding groengas Hiervoor diverse opties;

19 Dynamisch netbeheer Belangrijkste; standby zetten GOS. (lagere uitlaatdruk) Hierdoor groengas voorrang Goede afspraken maken met GTS welk GOS(-sen) met een lagere druk wordt ingesteld en over welke periode. In toekomst onderzoek doen naar op afstand bedienbare regelaars?

20 Koppelen 8 bar gasnetten

21 Overstortenvan gas in daluren naar hogere deelnetten Compressie van 4 of 8 bar naar 40 bar van GTS Compressie van 4 bar naar 8 bar gasnetten Compressie ten behoeve van buffering (opslag) Opmerking: investerings- en exploitatiekosten van compressie zijn hoog! (zie rapport van Endinet/KEMA)

22 Berekening buffering (opslag)

23 Koppelleidingenmet andere netbeheerders

24 Externe opslag Opslag in lege gasvelden of tubes? Vloeibaar aardgas (LNG vulinstallaties of fabriek) Opslag bij invoeder

25 Conclusie Voor juiste keuzes, zaken in breed perspectief zien. (wellicht op Provinciaal of Regionaal niveau) Centrale rol voor Gasontvangstations; overleg met GTS van cruciaal belang Overleg met naastliggende netbeheerders noodzakelijk

26 Centrale rol Agentschap NL Toekenning Subsidie Duurzame Energie (SDE+ ) Aanbevelingen: 1. Verplicht in subsidieaanvraag opnemen van GOS nummer of stromingsgebied waarop wordt ingevoed 2. Centraal logboek per GOS bijhouden 3. Toewijzing subsidie voor de meest energetische en doelmatige projecten 4. Bij biogasprojecten ook GOS nummer meenemen

27 Concreet project invoeding Attero Wijster Bijzonder: ligt enkele km buiten het voorzieninggebied van RENDO 1e fase: 780 m3/h 2e fase: uitbreiding tot in totaal 1700 m3/h Aansluitleiding 1e fase gereed:

28 Aansluitleiding 1e fase

29 Invoeding-stroomgebied(1+2e fase)

30 Verdere initiatieven

31 Potentieel groengas-productie uit mest Gegevens van Provincie Drenthe en Overijssel Dunne (overgrote deel) en vaste mest per gemeente Bij volledige vergisting van alle mest; Groengasproductie 55 miljoen m3 per jaar Bij co-vergisting: 220 miljoen m3 per jaar

32 Overproductie groengas uit mest

33 Slotconclusies (1) 12% invoeding in RENDO gebied lijkt goed haalbaar

34 Slotconclusies (2) 20% invoeding: lijkt tot mogelijkheden te behoren. (Wel maatregelen nodig zoals overstort en buffering) 50% invoeding: heel zware opgave. (Grootschalige wijziging in afnamepatronen en grootschalige opslag en/of overstort noodzakelijk. Bovendien lijkt meer flexibiliteit in invoedpatronen een must)

35 Belangrijk! Elke beschouwing over biogasproductie en afzet van groengas zijn momentopnames! Daarom altijd contact noodzakelijk tussen potentiele invoeders en de netbeheerder!

36 Groengas: de sleutel naar Duurzaamheid Kook Verwarm Droog Rijdt Produceer elektriciteit zoveel mogelijk op groengas

37 restpunten Biogas projecten (dus geen groengas) Vrije domein Advies; (uit veiligheidsoverwegingen) aanleg en beheer bij netbeheerders Aanvullende maatregelen voor: samenstelling / condities biogas aanleg en beheer transportleidingen

38 Meer lezen/weten?? Rapport te downloaden:

39 Dank u voor uw aandacht Johan Jonkman Assetmanager gas