Cursus Enterprise-architectuur Inzichten uit theorie en empirie

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Cursus Enterprise-architectuur Inzichten uit theorie en empirie"

Transcriptie

1 Cursus Enterprise-architectuur Inzichten uit theorie en empirie TouW dag november 2014 dr. ir. Frans Mofers

2 onderwerpen wat is enterprise-architectuur cursus Enterprise architecture uitwerking in het onderwijsmodel van de masters werkstuk analyse werkstukken modelleren en toetsen van een architectuur Pagina 2

3 enterprise-architectuur bedrijven en overheidsorganisaties worstelen met de informatievoorziening Parlementair onderzoek ICT-projecten bij de overheid enterprise-architectuur (ontwerp meteen goed) gecontroleerd veranderen informatievoorziening afstemmen op strategische doelstellingen organisatie holistische kijk op informatievoorziening Pagina 3

4 proces en inhoud strategie transformatiemanagement processen enterprisearchitectuur domeinarchitecturen opstellen/onderhouden (it-)projecten deployment en beheer samenhang bedrijfsprocessen informatie & toepassingen consolidatie in principes en modellen Pagina 4 (it-)infrastructuur

5 what s in a name Ict-architectuur Informatie en procesarchitectuur Enterprise architecture Pagina 5

6 afstudeeronderwerpen rond enterprise-architectuur enterprise-architectuur en innovatie Marcel Dijkman: De aansluiting van enterprise-architectuur op productinnovatie binnen organisaties als organisatie starten met enterprise-architectuur Remco Kamphuis : Embarking On Enterprise Architecture standaard-raamwerken voor enterprise-architectuur in MKB Ronald Honhoff: Informatiearchitectuur bij middelgrote organisaties een generieke referentiearchitectuur voor enterprise-architectuur Roel Kersten : Beoordeling van context aware business architecturen: ondersteuning efficiënte communicatie rond enterprise-architectuur Kurt van der Veken: Enterprise Architecture modelling to support collaboration rol van principes binnen Enterprise Architectuur Gerrie Speek: Enterprise Architectuur: een principekwestie) Arnout van Loon: De waarden van architectuur Pagina 6

7 definitie enterprise-architectuur Enterprise-architectuur is een coherente, consistente verzameling principes, verbijzonderd naar uitgangspunten, regels, richtlijnen en standaarden soms vastgelegd in patterns die beschrijft hoe een onderneming, de informatievoorziening, een informatiesysteem of een infrastructuur is vormgegeven en zich voordoet in het gebruik. Architectuur gaat over fundamentele (niet altijd even goed zichtbare) beslissingen. Design is veelal (of zou toch moeten) gebaseerd op Architectuur. Een architectuur / ontwerpprincipe is een vooraf opgesteld kader waarbinnen geopereerd dient te worden. Pagina 7 (Eef van Es)

8 opbouw cursus Enterprise architecture theorie werkboek tekstboek DYA: Stap voor stap naar professionele enterprise-architectuur teksten over ArchiMate-motivatie en toetsing standaarden TOGAF en ArchiMate werkstuk Pagina 8

9 cursus in het nieuwe onderwijsmodel begeleide zelfstudie gedurende een kwartiel studie van theorie maken theorieopgaven (2 fasen) individueel uit te voeren taken met uitzondering van groepsbijeenkomsten in week 7 en 11 maken werkstuk (2 fasen) kiezen organisatie, kiezen casus binnen de organisatie verzamelen informatie binnen en buiten de organisatie (documenten, praten met relevante personen) presenteren en verdedigen werkstuk tijdens twee life-bijeenkomsten in groep van max 5 personen plus begeleider actieve participatie in de bijeenkomsten Pagina 9

10 activerend onderwijs binnen een kwartiel periode studieonderdeel uren week 1 oriëntatie startbijeenkomst Studienet wb: introductie week 1-6 wb: leh 1 t/m 8 documenten Connecticut tekstboek: DYA werkstuk fase 1 theorieopdrachten week 7 maken presentatie volledig werkstuk presenteren en verdedigen week 7-11 wb: leh 9 t/m 12 leertext modelleren en toetsen modelleren in modelleertool (Archi) volledig werkstuk theorieopdrachten week 11 inh feb maken presentatie volledig werkstuk presenteren en verdedigen volledig werkstuk presenteren en verdedigen inh aug volledig werkstuk presenteren en verdedigen Pagina 10

11 aspecten werkstuk de analyse van de stand van zaken en mogelijke ontwikkelingen binnen de door u gekozen organisatie op het gebied van enterprise-architectuur de analyse van een bedrijfscasus bv. een project of programma, dat impact heeft op de enterprisearchitectuur en u kunt gebruiken om de toepassing van enterprise-architectuur te illustreren The meaning of a statement lies hidden in its use Pagina 11

12 opbouw werkstuk info student en organisatie organisatie in relatie met DYA-concepten architectuurrollen in de organisatie bedrijfscasus specificatie en toetsing van de bedrijfscasus Pagina 12

13 geschikte organisatie geschikte bedrijfscasus organisaties kunnen al heel ver zijn met enterprisearchitectuur maar kunnen ook niet of nauwelijks ervaring met enterprise-architectuur hebben minimumeisen organisatie: onderscheid in processen onderscheid in rollen verschil tussen strategische, tactische en operationele processen ict-gerelateerde activiteiten Pagina 13

14 analyse werkstukken 45 werkstukken geanalyseerd periode gemeenschappelijke elementen uit cursussen Ictarchitectuur, Informatie- en procesarchitectuur (27 werkstukken) en Enterprise architecture (18 werkstukken) disclaimer gegevens vergaard in een educatieve context info over studenten en hun bedrijven geen wetenschappelijke pretentie Pagina 14

15 segment organisatie (semi-)overheid bedrijfsleven IT-dienstverlening Pagina 15

16 taakvelden studenten advies architectuur beheer consultant functioneel beheer gebr. organisatie informatie IT-management management ontwikkelen Pagina 16

17 kerndomeinen casus samenhang bedrijfsprocessen informatie & toepassingen (it-)infrastructuur informatie/toepassing infrastructuur processen processen - informatie/toepassing processen - informatie/toepassing - infrastructuur Pagina 17

18 ontwikkelscenario s voor de casus anticiperend defensief offensief Pagina 18

19 rol van enterprise-architect ingevuld in uw organisatie? Ja Nee Pagina 19

20 DYA raamwerk - wat is vastgelegd in je organisatie Pagina 20

21 DYA procesmodel Pagina 21

22 DYA volwassenheidsmatrix isolement slagkracht verliezen slagboom laag hoog organisatorische inbedding architectuur Pagina 22

23 scores organisaties in werkstukken 14 9 isolement slagkracht verliezen slagboom 19 laag hoog 3 organisatorische inbedding architectuur Pagina 23

24 DYA Project StartArchitectuur reflecteert 3 architecturaspecten Pagina 24

25 raamwerken TOGAF ArchiMate Pagina 25

26 ArchiMate core Pagina 26

27 ArchiMate motivation extension Pagina 27

28 motivation extensie van ArchiMate Motivational concepts are used to model the motivations, or reasons, that underlie the design or change of some enterprise architecture. These motivations influence, guide, and constrain the design. stakeholder: the role of an individual, team, or organization driver: something that creates, motivates, and fuels the change in an organization assessment: the outcome of some analysis of some driver principle: a normative property of all systems in a given context, or the way in which they are realized. goal: an end state a stakeholder intends to achieve requirement: a statement of need that must be realized by a system constraint: a restriction on the way in which a system is realized Pagina 28

29 stakeholders viewpoint stakeholders, hun drivers, assessmentresultaten voor de drivers en goals die gerealiseerd worden Pagina 29

30 principles viewpoint principles in relatie met goals Pagina 30

31 toetsingskader van principles naar toetsbare uitspraken principe HP04 Gebruikers hebben toegang tot de informatievoorziening op elk moment, op elke plaats en vanaf elk apparaat OP06 De interactie met de student wordt geregistreerd beleidslijnen Gebruikerstoegang voldoet m.b.t. toegankelijkheid aan de norm: via het openbare Internet kan de gebruiker overal toetsen maken. Gebruikerstoegang voldoet m.b.t. ondersteuning apparatuur aan de norm: vanaf desktops, laptops, mobiele telefoons en tablets kan de gebruiker toetsten maken. Registratie van gebruiksgegevens voldoet m.b.t. registratie van toetsen aan de norm: alle handelingen in het toetsservicesysteem worden opgeslagen Registratie van gebruiksgegevens voldoet m.b.t. vertrouwelijkheid gegevensverzameling aan de norm: gebruiksgegevens worden zodanig opgeslagen zodat deze alleen toegankelijk zijn voor de student zelf en voor groepen van medewerkers die rollen vervullen die vastgelegd zijn in het reglement ToetsServiceSysteem. Pagina 31

32 conclusies theorie en empirie studenten enthousiast over toetsen theorie in de praktijk aangepaste cursus in nieuw onderwijsmodel hoge kwaliteit opgeleverde producten in 11 weken voldoende informatie verzamelen is een uitdaging Pagina 32

ArchiMate voor kennismodellen van NORA en haar dochters. Marc Lankhorst 16 oktober 2013

ArchiMate voor kennismodellen van NORA en haar dochters. Marc Lankhorst 16 oktober 2013 ArchiMate voor kennismodellen van NORA en haar dochters Marc Lankhorst 16 oktober 2013 Agenda 13:00 introductie ArchiMate-status en -ontwikkelingen en NORA-kennismodel 14:00 parallelle workshops rond de

Nadere informatie

Enterprisearchitectuur

Enterprisearchitectuur Les 2 Enterprisearchitectuur Enterprisearchitectuur ITarchitectuur Servicegeoriënteerde architectuur Conceptuele basis Organisatiebrede scope Gericht op strategie en communicatie Individuele systeemscope

Nadere informatie

NAF Insight: ArchiMate en domeintalen 1 November 2012

NAF Insight: ArchiMate en domeintalen 1 November 2012 NAF Insight: ArchiMate en domeintalen 1 November 2012 Harmen van den Berg, NAF-werkgroep ArchiMate-gebruik Een paar sfeerbeelden... Werkgroep ArchiMate-gebruik Kennis delen rond gebruik ArchiMate taal

Nadere informatie

Inhoud. Introductie tot de cursus

Inhoud. Introductie tot de cursus Inhoud Introductie tot de cursus 1 Inleiding 7 2 Leerdoelen 9 3 Plaats van de cursus in de opleiding 9 4 Voorkennis 9 5 Opbouw van de cursus 10 6 Begeleiding 11 7 Tentaminering 12 8 Studeeraanwijzingen

Nadere informatie

Ervaringen met begeleiding FTA cursus Deployment of Free Software Systems

Ervaringen met begeleiding FTA cursus Deployment of Free Software Systems Ervaringen met begeleiding FTA cursus Deployment of Free Software Systems Frans Mofers Nederland cursusmateriaal & CAA's alle cursusmateriaal vrij downloadbaar als PDF betalen voor volgen cursus cursussite

Nadere informatie

Inhoud. Introductie tot de cursus

Inhoud. Introductie tot de cursus Inhoud Introductie tot de cursus 1 Inleiding 7 2 Leerdoelen 8 3 Plaats van de cursus in de opleiding 9 4 Voorkennis 9 5 Opbouw van de cursus 9 6 Begeleiding 11 7 Tentaminering 11 8 Studeeraanwijzingen

Nadere informatie

BABOK en BiSL. Marcel Schaar Machteld Meijer. Valori Maise

BABOK en BiSL. Marcel Schaar Machteld Meijer. Valori Maise BABOK en BiSL Marcel Schaar Machteld Meijer Valori Maise Wat is BABOK BABOK. Ondersteuning voor het werk van de business analist Beschrijving van kennisgebieden (knowledge areas) en bijbehorende taken

Nadere informatie

ICT-architecturen samen aan de slag. Jan Hellings Hogeschool van Amsterdam Instituut voor informatica NIOC 2004

ICT-architecturen samen aan de slag. Jan Hellings Hogeschool van Amsterdam Instituut voor informatica NIOC 2004 ICT-architecturen samen aan de slag Jan Hellings (j.f.hellings@hva.nl) Hogeschool van Amsterdam Instituut voor informatica NIOC 2004 1 Onderwerpen Ontstaan Wat is ICT-architectuur? Welke methode? Vak ICT-architecturen

Nadere informatie

6-4-2015. Je kunt de presentaties downloaden op: www.gelsing.info. Docent: Marcel Gelsing. Les 1

6-4-2015. Je kunt de presentaties downloaden op: www.gelsing.info. Docent: Marcel Gelsing. Les 1 Les 1 Docent: Marcel Gelsing Je kunt de presentaties downloaden op: www.gelsing.info 1 Maak een (verbeter)voorstel voor Enterprise Architectuur, waarbij u zowel de mogelijkheden als de beperkingen van

Nadere informatie

Het disciplinaire future self als bron van motivatie en activatie

Het disciplinaire future self als bron van motivatie en activatie Het disciplinaire future self als bron van motivatie en activatie Onderwijsproject Faculteit Wetenschappen 2014-2015 promotor: Prof. Dr. Philippe Muchez Het disciplinaire future self Possible selves represent

Nadere informatie

DATAMODELLERING DATA FLOW DIAGRAM

DATAMODELLERING DATA FLOW DIAGRAM DATAMODELLERING DATA FLOW DIAGRAM Inleiding In dit whitepaper wordt de datamodelleervorm data flow diagram beschreven. Deze modelleervorm staat in verhouding tot een aantal andere modelleervormen. Wil

Nadere informatie

DATAMODELLERING ARCHIMATE DATA- & APPLICATIEMODELLERING

DATAMODELLERING ARCHIMATE DATA- & APPLICATIEMODELLERING DATAMODELLERING ARCHIMATE DATA- & APPLICATIEMODELLERING Inleiding In dit whitepaper wordt de datamodelleervorm ArchiMate data- & applicatiemodellering beschreven. Deze modelleervorm staat in verhouding

Nadere informatie

Hieronder staat een voorstel voor het kennismodel voor de vernieuwde EAR wiki.

Hieronder staat een voorstel voor het kennismodel voor de vernieuwde EAR wiki. Kennismodel EAR wiki Het doel is een rijksbrede informatie-infrastructuur: De kaders en de generieke diensten en producten op het terrein van informatievoorziening en ICT die worden aangeboden aan organisaties

Nadere informatie

Business Scenario. Voorbeeld Archimate Risico Extensie. versie 0.1. Bert Dingemans

Business Scenario. Voorbeeld Archimate Risico Extensie. versie 0.1. Bert Dingemans Business Scenario Voorbeeld Archimate Risico Extensie versie 0.1 Bert Dingemans Administratieve pagina Wijzigingshistorie Versie Datum Auteur Reden wijziging Review historie Naam Afdeling Functie Datum

Nadere informatie

Project Start Architectuur (PSA)

Project Start Architectuur (PSA) Project Start Architectuur (PSA) InterActory Architectuur Service Orientatie versie 0.2 Bert Dingemans Administratieve pagina Wijzigingshistorie Versie Datum Auteur Reden wijziging 0.1 Maart 2012 Bert

Nadere informatie

1 Organisatorische gegevens

1 Organisatorische gegevens Titel Opleidingsvariant Afstudeeropdracht Voltijd Collegejaar 2015-2016 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode TICT-AFSTUD-12 1.2 Cursusnaam Afstudeeropdracht 1.3 Cursusnaam in Engels Afstudeeropdracht

Nadere informatie

Bachelor of Business Administration (MER opleiding)

Bachelor of Business Administration (MER opleiding) Bachelor of Business Administration (MER opleiding) voor decentrale overheden Het Onderwijs De Bachelor of Business Administration voor decentrale overheden (Management, Economie & Recht, MER) wordt aangeboden

Nadere informatie

Grip op Enterprise Architectuur met TOGAF, ArchiMate en Architect

Grip op Enterprise Architectuur met TOGAF, ArchiMate en Architect Grip op Enterprise Architectuur met TOGAF, ArchiMate en Architect Harmen van den Berg BiZZdesign BiZZdesign Designing your business is our business! Business model innovatie Enterprise architecture management

Nadere informatie

Basis Conventie Motivatie Extensie Migratie & Implementatie Extensie

Basis Conventie Motivatie Extensie Migratie & Implementatie Extensie Conventiemodellen in BlueDolphin Basis Conventie Motivatie Extensie Migratie & Implementatie Extensie Basis Conventie BlueDolphin (Best-Practice ValueBlue) Basis conventiemodel BlueDolphin Bedrijfs laag

Nadere informatie

NAF Insight. Pieter Buitenhuis Danny Greefhorst Erik Proper

NAF Insight. Pieter Buitenhuis Danny Greefhorst Erik Proper NAF Insight Architectuurprincipes Pieter Buitenhuis Danny Greefhorst Erik Proper 1 Agenda 09.00-09.15 Welkomstwoord door Erik Proper 09.15-09.45 Introductie principes en boek door Danny Greefhorst 09.45-10.15

Nadere informatie

Introductie ArchiMate

Introductie ArchiMate Introductie ArchiMate NAF Insight De Meern, 8 maart 2012 Egon Willemsz, enterprise architect UWV Programma Waarom ArchiMate? Praktijkvoorbeelden Samenvatting concepten Van start met ArchiMate Tot besluit

Nadere informatie

Security (in) architectuur

Security (in) architectuur Security (in) architectuur ISC2 chapter Netherlands Donderdag 21 november 2013 Ing Renato Kuiper, CISSP, CISA, TOGAF, CSF Logo Klant Focus op: Security, risicomanagement, IAM, Cloud en architectuur Vanuit

Nadere informatie

NAF Opzet Werkgroepen

NAF Opzet Werkgroepen NAF Opzet Werkgroepen Youetta de Jager Frank Luyckx Roland Drijver Denis Hageman Raymond Slot Juni 2016 1 Achtergrond Om een nieuwe start te maken met de werkgroepen, is er vanuit de PC een opzet gemaakt

Nadere informatie

DATAMODELLERING ARCHIMATE DATAMODELLERING

DATAMODELLERING ARCHIMATE DATAMODELLERING DATAMODELLERING ARCHIMATE DATAMODELLERING Inleiding In dit whitepaper wordt de datamodelleervorm ArchiMate datamodellering beschreven. Deze modelleervorm staat in verhouding tot een aantal andere modelleervormen.

Nadere informatie

Grip op Enterprise Architectuur met TOGAF TM, ArchiMate en Architect

Grip op Enterprise Architectuur met TOGAF TM, ArchiMate en Architect Grip op Enterprise Architectuur met TOGAF TM, ArchiMate en Architect Harmen van den Berg LAC 2011 November 2011 Aandachtsgebieden BiZZdesign Implementatie EA Richten Governance Implementatie BPE Inrichten

Nadere informatie

DATAMODELLERING SIPOC

DATAMODELLERING SIPOC DATAMODELLERING SIPOC Inleiding In dit whitepaper wordt de datamodelleervorm Sipoc beschreven. Deze modelleervorm staat in verhouding tot een aantal andere modelleervormen. Wil je een beeld krijgen van

Nadere informatie

Conclusie: voor elke organisatie die dit nastreeft is het goed besturen en beheersen van de bedrijfsprocessen

Conclusie: voor elke organisatie die dit nastreeft is het goed besturen en beheersen van de bedrijfsprocessen 1 Waarom? : Succesvol zijn is een keuze! Organisaties worden door haar omgeving meer en meer gedwongen om beter te presteren. Voornamelijk wordt dit ingegeven door de klant die haar eisen en wensen m.b.t.

Nadere informatie

Competenties van de Informatievoorzieningsarchitect. Roel Wieringa Universiteit Twente. 12 September 2007 NGI Werkgroep Architectuur 1

Competenties van de Informatievoorzieningsarchitect. Roel Wieringa Universiteit Twente. 12 September 2007 NGI Werkgroep Architectuur 1 Competenties van de Informatievoorzieningsarchitect Roel Wieringa Universiteit Twente 12 September 2007 NGI Werkgroep Architectuur 1 Twee onderwerpen 1. Informatievoorziening Informatievoorzieningsarchitectuur

Nadere informatie

Architecten-debat 21 juni 2006 PI GvIB Themamiddag. Renato Kuiper. Principal Consultant Information Security

Architecten-debat 21 juni 2006 PI GvIB Themamiddag. Renato Kuiper. Principal Consultant Information Security Architecten-debat 21 juni 2006 PI GvIB Themamiddag Renato Kuiper Principal Consultant Information Security 1 De spreker Principal Consultant Information Security Hoofdredacteur Informatiebeveiliging 15

Nadere informatie

CORA 1.0 Bedrijfs- en ICT-referentiearchitectuur voor woningcorporaties

CORA 1.0 Bedrijfs- en ICT-referentiearchitectuur voor woningcorporaties CORA 1.0 Bedrijfs- en ICT-referentiearchitectuur voor woningcorporaties Hoe zorgen we ervoor dat we nieuwe diensten en producten soepel in onze bedrijfsvoering op kunnen nemen? Hoe geven we betere invulling

Nadere informatie

DATAMODELLERING SCORE MATRIX

DATAMODELLERING SCORE MATRIX DATAMODELLERING SCORE MATRIX Inleiding In dit whitepaper wordt de datamodelleervorm Score Matrix beschreven. Deze modelleervorm staat in verhouding tot een aantal andere modelleervormen. Wil je een beeld

Nadere informatie

Regie uit een andere Branche. Hoe om te gaan met de vraag en de levering. Facto Magazine Congres 12 mei 2009. www.quintgroup.com

Regie uit een andere Branche. Hoe om te gaan met de vraag en de levering. Facto Magazine Congres 12 mei 2009. www.quintgroup.com Regie uit een andere Branche Facto Magazine Congres 12 mei 2009 Hoe om te gaan met de vraag en de levering THIS DOCUMENT CONTAINS PROPRIETARY INFORMATION, WHICH IS PROTECTED BY COPYRIGHT. ALL RIGHTS RESERVED.

Nadere informatie

Materialiteit en waardecreatie. Jos Reinhoudt 21 mei 2015

Materialiteit en waardecreatie. Jos Reinhoudt 21 mei 2015 Materialiteit en waardecreatie Jos Reinhoudt 21 mei 2015 JOS REINHOUDT MVO Nederland Speerpuntonderwerpen: Transparantie Stakeholderdialoog Impact MVO Trendrapport 2015 j.reinhoudt@mvonederland.nl @JosReinhoudt

Nadere informatie

To e-cf or not to e-cf? Jose de Leeuwe-Wisniewski 6 maart 2014

To e-cf or not to e-cf? Jose de Leeuwe-Wisniewski 6 maart 2014 To e-cf or not to e-cf? Jose de Leeuwe-Wisniewski 6 maart 2014 Programma e-cf Korte introductie e-cf Nut en noodzaak Stand van zaken in Europa In Nederland e-cf in de praktijk Ronde tafel discussie Het

Nadere informatie

Laat Beveiliging niet over aan Beveiligers! Presentatie voor EAM 2014

Laat Beveiliging niet over aan Beveiligers! Presentatie voor EAM 2014 Laat Beveiliging niet over aan Beveiligers! Presentatie voor EAM 2014 22 mei 2014 Raymond Slot raymond.slot@hu.nl nl.linkedin.com/in/raymondslot VRAAG: Top bedreigingen Continuïteit? Continuïteitsbedreiging

Nadere informatie

ISO 9001: Business in Control 2.0

ISO 9001: Business in Control 2.0 ISO 9001: 2015 Business in Control 2.0 Waarom Geintegreerd toepassen verschillende management normen Betere aansluiting normen op de strategie; zorgen voor een goede inbedding in de bedrijfsvoering WAAROM

Nadere informatie

Enterprise Architectuur. een duur begrip, maar wat kan het betekenen voor mijn gemeente?

Enterprise Architectuur. een duur begrip, maar wat kan het betekenen voor mijn gemeente? Enterprise Architectuur een duur begrip, maar wat kan het betekenen voor mijn gemeente? Wie zijn we? > Frederik Baert Director Professional Services ICT @frederikbaert feb@ferranti.be Werkt aan een Master

Nadere informatie

Architectuur principes binnen CP. Walter Huberts NAF Insight, 6 juli 2009 www.ing.com

Architectuur principes binnen CP. Walter Huberts NAF Insight, 6 juli 2009 www.ing.com Architectuur principes binnen CP Walter Huberts NAF Insight, 6 juli 2009 www.ing.com Agenda Context Organisatie Architectuur Architectuurproduct Het ontwikkelen van principes Principes in relatie tot architectuurproducten

Nadere informatie

ISO/IEC Governance of InformationTechnology. Yvette Backer ASL BiSL Foundation. 16 juni ISO Governance of Information Technoloy 1

ISO/IEC Governance of InformationTechnology. Yvette Backer ASL BiSL Foundation. 16 juni ISO Governance of Information Technoloy 1 ISO/IEC 38500 Governance of InformationTechnology Yvette Backer ASL BiSL Foundation 16 juni 2016 ISO 38500 Governance of Information Technoloy 1 Achtergrond Yvette Backer Zelfstandig consultant en trainer,

Nadere informatie

Van Beheer naar Regie: Ontwerp Aeres. Sir Bakx, [SB.it] / SURFmarket Steven Verstraten, hoofd ICT Aeres groep

Van Beheer naar Regie: Ontwerp Aeres. Sir Bakx, [SB.it] / SURFmarket Steven Verstraten, hoofd ICT Aeres groep Van Beheer naar Regie: Ontwerp Aeres Sir Bakx, [SB.it] / SURFmarket Steven Verstraten, hoofd ICT Aeres groep Aeres Groep Groene sector in midden Nederland 20 locaties: Utrecht, Flevoland en Gelderland

Nadere informatie

De Omslag in het ICT Onderwijs: Duurzaamheid voor Systeembeheerders. Ervaringen met een Pilot

De Omslag in het ICT Onderwijs: Duurzaamheid voor Systeembeheerders. Ervaringen met een Pilot De Omslag in het ICT Onderwijs: Duurzaamheid voor Systeembeheerders Ervaringen met een Pilot 1 Even voorstellen Henk Plessius Hogeschool Utrecht o Onderzoeker o Docent o Projectleider Aandachtsgebieden:

Nadere informatie

Voorbeeldvraag 1. Welke uitspraak is JUIST:

Voorbeeldvraag 1. Welke uitspraak is JUIST: Voorbeeldvraag 1 Welke uitspraak is JUIST: 1. De basisstelling van Nicolas Carr (auteur van "IT doesn't matter") is dat de investeringen die in IT gedaan worden niet opwegen tegen de voordelen ervan. Het

Nadere informatie

Een introductie (0) Een introductie (0)

Een introductie (0) Een introductie (0) www.valueblue.nl +31 (0) 30 75 08 954 info@valueblue.nl Een introductie info@valueblue.nl Een introductie www.valueblue.nl +31 (0) 30 75 08 954 Waar is winst te behalen? Elk bedrijfsproces maakt gebruik

Nadere informatie

Kwaliteit van IT-Architectuur

Kwaliteit van IT-Architectuur Kwaliteit van IT-Architectuur Leo Pruijt Lectoraat ADIS Hogeschool Utrecht HU Ngi 29-09-2011 1 Architectuur en Kwaliteit Promotieonderzoek (vanaf 01-09-2011) Onderwerp: Architectuur en Kwaliteit Promotor:

Nadere informatie

Business Rules: het scheiden van kennis en processen 17 september 2014

Business Rules: het scheiden van kennis en processen 17 september 2014 Business Rules: het scheiden van kennis en processen 17 september 2014 Business rules scheiden kennis van processen 1 Agenda 18:30-18:40 Opening 18:40-19:15 Het scheiden van kennis en processen Peter Nobels,

Nadere informatie

Blockchain en Assurance

Blockchain en Assurance Kennisgroep Keteninformatiemanagement en Control Blockchain en Assurance Algemene Ledenvergadering 6 juni 2019 Dr. René Matthijsse RE 1 Bron: Cognizant, 2018 2 Agenda Inleiding Risicogebieden Effecten

Nadere informatie

BiZZdesign. Bouwen van sterke en wendbare organisaties met behulp van standaarden, methode, technieken en tools. Research & Development

BiZZdesign. Bouwen van sterke en wendbare organisaties met behulp van standaarden, methode, technieken en tools. Research & Development BiZZdesign Bouwen van sterke en wendbare organisaties met behulp van standaarden, methode, technieken en tools Research & Development 1 Profile CV Joost Niehof Name Grade Nationality Residence Role Joost

Nadere informatie

Digitale Duurzaamheid & Enterprise Architectuur

Digitale Duurzaamheid & Enterprise Architectuur Digitale Duurzaamheid & Enterprise Architectuur Dr. Raymond Slot Lector Enterprise Architectuur Hogeschool Utrecht 9 November 2015 Lectoraat Architectuur voor Digitale Informatie Systemen Opleidingen Master

Nadere informatie

Wij testen..maar....wat test jij?

Wij testen..maar....wat test jij? Wij testen..maar....wat test jij? Wij testen maar wat test jij? Harm Pul, Busineslinemanager Functioneel Beheer TMAP dag 2015, 29 september 2015 Bussum 2 Herkent u dit? De gebruikers testen dit straks

Nadere informatie

Stakeholder behoeften beschrijven binnen Togaf 9

Stakeholder behoeften beschrijven binnen Togaf 9 Stakeholder behoeften beschrijven binnen Togaf 9 Inventarisatie van concerns, requirements, principes en patronen Bert Dingemans Togaf 9 kent verschillende entiteiten om de behoeften van stakeholders te

Nadere informatie

Masteropleidingen aan de Faculteit Economie en Bedrijfswetenschappen na een economische professionele bachelor

Masteropleidingen aan de Faculteit Economie en Bedrijfswetenschappen na een economische professionele bachelor Masteropleidingen aan de na een economische professionele bachelor Prof. dr. Katrien Antonio Programmadirecteur Masters FEB Leuven Prof. dr. Tom Verbeke Docent Handelswetenschappen / Business Administration

Nadere informatie

Requirements Traceability. Marcel de Baas, Jan Bank, Edwin Buisman, Frits Jacobs, Kitty Spaas, Erik Venema, Arno Zandman

Requirements Traceability. Marcel de Baas, Jan Bank, Edwin Buisman, Frits Jacobs, Kitty Spaas, Erik Venema, Arno Zandman Requirements Traceability Marcel de Baas, Jan Bank, Edwin Buisman, Frits Jacobs, Kitty Spaas, Erik Venema, Arno Zandman 22 Mei 2008 Werkgroep Traceability Doel van de werkgroep: Aanbieden van hulpmiddelen

Nadere informatie

Curriculum HBO ICT Systems Networks & Cloud Engineering duaal

Curriculum HBO ICT Systems Networks & Cloud Engineering duaal Curriculum HBO ICT Systems Networks & Cloud Engineering duaal In dit document geven we meer details over het curriculum (opleidingsaanbod) van System Networks & Cloud Engineering (SNCE) Leerdoelen Uitgangspunt

Nadere informatie

General info on using shopping carts with Ingenico epayments

General info on using shopping carts with Ingenico epayments Inhoudsopgave 1. Disclaimer 2. What is a PSPID? 3. What is an API user? How is it different from other users? 4. What is an operation code? And should I choose "Authorisation" or "Sale"? 5. What is an

Nadere informatie

Het ITIL Servicewaardesysteem (50) 35 Samenvatting en vragen (60) 40

Het ITIL Servicewaardesysteem (50) 35 Samenvatting en vragen (60) 40 Inhoudsopgave Reflection 7 Agenda 9 Introductie (1) 11 Key Concepts van Service Management (9) 15 Producten en services (12) 16 Waardecreatie (14) 17 Belangrijke stakeholders (15) 18 Servicerelaties (18)

Nadere informatie

Functiebeschrijving Enterprise Architect

Functiebeschrijving Enterprise Architect Functiebeschrijving 1. Algemene Gegevens Organisatie Functienaam Versie Auteur : [naam organisatie] : : 1.0 concept : Ad Paauwe a. Plaats in de organisatie De rapporteert aan de CIO of aan de manager van

Nadere informatie

Algemene gegevens. Mijn naam Adres, Postcode Woonplaats Studentnummer E-mailadres

Algemene gegevens. Mijn naam Adres, Postcode Woonplaats Studentnummer E-mailadres Algemene gegevens Mijn naam Adres, Postcode Woonplaats Studentnummer E-mailadres Organisatie waarin ik werkzaam ben Mijn positie binnen deze organisatie Het volgende invullen wanneer u werkzaam bent in

Nadere informatie

VAARWEL ARCHITECTUUR DOCUMENT WELKOM ARCHITECTUUR REPOSITORY INZETTEN VAN ENTERPRISE ARCHITECT ALS ALTERNATIEF VOOR ARCHITECTUURDOCUMENTEN

VAARWEL ARCHITECTUUR DOCUMENT WELKOM ARCHITECTUUR REPOSITORY INZETTEN VAN ENTERPRISE ARCHITECT ALS ALTERNATIEF VOOR ARCHITECTUURDOCUMENTEN VAARWEL ARCHITECTUUR DOCUMENT WELKOM ARCHITECTUUR REPOSITORY INZETTEN VAN ENTERPRISE ARCHITECT ALS ALTERNATIEF VOOR ARCHITECTUURDOCUMENTEN AGENDA Architectuurdocumenten waarom wel of niet? Alternatieven

Nadere informatie

Software Processen. Ian Sommerville 2004 Software Engineering, 7th edition. Chapter 4 Slide 1. Het software proces

Software Processen. Ian Sommerville 2004 Software Engineering, 7th edition. Chapter 4 Slide 1. Het software proces Software Processen Ian Sommerville 2004 Software Engineering, 7th edition. Chapter 4 Slide 1 Het software proces Een gestructureerd set van activiteiten nodig om een software systeem te ontwikkelen Specificatie;

Nadere informatie

Serious gaming = Serious recruitment = serious assessments

Serious gaming = Serious recruitment = serious assessments Serious gaming = Serious recruitment = serious assessments Max Boodie, Jaap Schoeman, 5 april 2018 AGenda 1. Welkom en introductie Max Boodie 2. Uitdagingen voor de triple helix. 3. Ontwikkeling van de

Nadere informatie

PProject Start Architectuur (PSA)

PProject Start Architectuur (PSA) PProject Start Architectuur (PSA) Archimate Risico Extensie (Are) versie 0.2 Bert Dingemans Administratieve pagina Wijzigingshistorie Versie Datum Auteur Reden wijziging 0.1 Juni 2011 Bert Dingemans Geen

Nadere informatie

B l u e D o l p h i n

B l u e D o l p h i n B l u e D o l p h i n H e t s a m e n w e r k i n g s p l a t f o r m d a t s l i m g e b r u i k m a a k t v a n d e i n f o r m a t i e e n k e n n i s o p h e t g e b i e d v a n g e m e e n t e l i

Nadere informatie

Incore Solutions Learning By Doing

Incore Solutions Learning By Doing Incore Solutions Learning By Doing Incore Solutions Gestart in November 2007 Consultants zijn ervaren met bedrijfsprocessen en met Business Intelligence Alle expertise onder 1 dak voor een succesvolle

Nadere informatie

Denken in processen. Peter Matthijssen. Business Model Innovation. Business Process Management. Lean Management. Enterprise Architecture

Denken in processen. Peter Matthijssen. Business Model Innovation. Business Process Management. Lean Management. Enterprise Architecture Denken in processen Peter Matthijssen Introductie BiZZdesign Consultancy Training Tools Best practices Business Model Innovation Business Process Management Lean Management Enterprise Architecture Wereldwijd

Nadere informatie

BELEID, COMMUNICATIE EN ORGANISATIE PROF. DR. BIANCA BEERSMA DRS. THERESE ONDERDENWIJNGAARD

BELEID, COMMUNICATIE EN ORGANISATIE PROF. DR. BIANCA BEERSMA DRS. THERESE ONDERDENWIJNGAARD BELEID, COMMUNICATIE EN ORGANISATIE PROF. DR. BIANCA BEERSMA DRS. THERESE ONDERDENWIJNGAARD DEZE PRESENTATIE Een sociaal-wetenschappelijke benadering van organisaties Inhoud van de studie Opbouw van de

Nadere informatie

Opleiding MARIJ Module 2

Opleiding MARIJ Module 2 1. Sturen op samenhang 2. Overview MARIJ 3. MARIJ voor architecten 4. MARIJ implementatie 5. Architectuur processen en producten 6. Architectuur bemensing en competenties Opleiding MARIJ Module 2 Overview

Nadere informatie

Verslag praktijkwerkstuk

Verslag praktijkwerkstuk Verslag praktijkwerkstuk Informatie- en procesarchitectuur T48221 Verslag praktijkwerkstuk Mijn naam Adres, Postcode Woonplaats Algemene gegevens Studentnummer E-mailadres Organisatie waarin ik werkzaam

Nadere informatie

Meten is weten? Performance benchmark bij een geo-ict migratietraject

Meten is weten? Performance benchmark bij een geo-ict migratietraject Meten is weten? Performance benchmark bij een geo-ict migratietraject Student: Begeleiders: Professor: Sandra Desabandu (s.desabandu@zoetermeer.nl Edward Verbree (GIMA/TU Delft) en Pieter Bresters (CBS)

Nadere informatie

Risico s van Technologisch Succes in digitale transformatie S T R A T E G I C A D V I S O R

Risico s van Technologisch Succes in digitale transformatie S T R A T E G I C A D V I S O R Risico s van Technologisch Succes in digitale transformatie 2e Risk Event 2019 11 april 2019 The S T R A T E G I C A D V I S O R Ymanagement school of the autonomous University of Antwerp 2 Prof. dr. Hans

Nadere informatie

College 1 inleiding ondernemerschap

College 1 inleiding ondernemerschap College 1 inleiding ondernemerschap Ondernemen is het uitvoeren van innovaties waarbij discontinuïteit wordt veroorzaakt - discontinuïteit is het creëren van waarde die voorheen nog niet beschikbaar was

Nadere informatie

Functiebeschrijving Business Architect

Functiebeschrijving Business Architect Functiebeschrijving 1. Algemene Gegevens Organisatie Functienaam Versie Auteur : [naam organisatie] : : 1.0 concept : Ad Paauwe a. Plaats in de organisatie De rapporteert aan de manager architectuur van

Nadere informatie

Business Process Management

Business Process Management Business Process Management Prof. dr. Manu De Backer Universiteit Antwerpen Katholieke Universiteit Leuven Hogeschool Gent Wat is een bedrijfsproces? Een verzameling van (logisch) gerelateerde taken die

Nadere informatie

Opleiding PECB IT Governance.

Opleiding PECB IT Governance. Opleiding PECB IT Governance www.bpmo-academy.nl Wat is IT Governance? Information Technology (IT) governance, ook wel ICT-besturing genoemd, is een onderdeel van het integrale Corporate governance (ondernemingsbestuur)

Nadere informatie

Open Data en Enterprise Data: vervagende grenzen in de extended enterprise

Open Data en Enterprise Data: vervagende grenzen in de extended enterprise Open Data en Enterprise Data: vervagende grenzen in de extended enterprise + Waarom is het in de extended enterprise van toenemend belang om een synthese tot stand te brengen van Enterprise Data en Open

Nadere informatie

Security en Risico's in de Ontwerpketen: Designing Secure Organizations

Security en Risico's in de Ontwerpketen: Designing Secure Organizations Security en Risico's in de Ontwerpketen: Designing Secure Organizations Henk Jonkers Landelijk Architectuur Congres 28 november 2012 That s our CIO. He s encrypted for security purposes. Positionering

Nadere informatie

Onderzoek naar de invulling van de IV- en ICT- vlakken van het negenvlak.

Onderzoek naar de invulling van de IV- en ICT- vlakken van het negenvlak. Onderzoek naar de invulling van de IV- en ICT- vlakken van het negenvlak. Programma: 1. Fontys, hogeschool ICT, en zijn lectoraten. 1.1. Focus punt voor onderzoek. 1.2. Hoe maakt het lectoraat IT governance

Nadere informatie

Ronde-Tafel overleg Sportfederaties 3december

Ronde-Tafel overleg Sportfederaties 3december Ronde-Tafel overleg Sportfederaties 3december 2013 www.oksigen.eu Agenda 1. Jan van den Nieuwenhuijzen 2. Visie Oksigen 3. Innovatie en sport A. Missie B. Visie ontwikkeling C. Strategie: a. SWOT b. Focus

Nadere informatie

Enterprise Portfolio Management

Enterprise Portfolio Management Enterprise Portfolio Management Strategische besluitvorming vanuit integraal overzicht op alle portfolio s 22 Mei 2014 Jan-Willem Boere Vind goud in uw organisatie met Enterprise Portfolio Management 2

Nadere informatie

Baseline Informatiehuishouding Gemeenten

Baseline Informatiehuishouding Gemeenten Baseline Informatiehuishouding Gemeenten Themasessie SOD Dagvoorzitter Marjan Dik Presentatie: Margriet van Gorsel 26 April 2012 Programma 13.30 13.45 Introductie met stellingen () 13.45 14.00 Pas op de

Nadere informatie

De beheerrisico s van architectuur

De beheerrisico s van architectuur De beheerrisico s van architectuur Een overzicht van de ArChimate Risico Extensie versie 0.2 Bert Dingemans Inleiding Het implementeren van een (enterprise) architectuur brengt altijd risico s met zich

Nadere informatie

BENELUX RESEARCH PROJECT.

BENELUX RESEARCH PROJECT. BENELUX RESEARCH PROJECT INTRODUCTIE Ben jij een enthousiaste en ambitieuze student aan de RSM, ESE of een andere faculteit *? Ben jij op zoek naar een elective of extracurriculaire activiteit, en wil

Nadere informatie

Masters Software Engineering en Computer Science Programma, toelating en wijze van studeren

Masters Software Engineering en Computer Science Programma, toelating en wijze van studeren Masters Software Engineering en Computer Science Programma, toelating en wijze van studeren Bastiaan Heeren Master Software Engineering (60 ec) Thema Vakken EC Software architecture - Design patterns -

Nadere informatie

NAF Insight ArchiMate. 8 maart 2012

NAF Insight ArchiMate. 8 maart 2012 NAF Insight ArchiMate 8 maart 2012 Programma 14:00 14:30 Opening en introductie Marc Lankhorst, Novay en NAF-bestuur 14:30 16:45 Parallelsessies 1 & 2 16:45 18:00 Netwerken en eten 18:00 19:10 Open Space

Nadere informatie

Outline. Beleidsevaluatie: een inleiding

Outline. Beleidsevaluatie: een inleiding Beleidsevaluatie: een inleiding CPS-studiedag: "Evaluatie van veiligheidsbeleid en -plannen: integraal en geïntegreerd?" 22 februari 2011 - Antwerpen Bart De Peuter Instituut voor de Overheid, K.U.Leuven

Nadere informatie

DEEL I DE OPKOMST VAN E-HRM

DEEL I DE OPKOMST VAN E-HRM DEEL I DE OPKOMST VAN E-HRM Business sounds different these days...3 1. Introductie...4 2. De veranderende omgeving van organisaties...7 3. Toenemende complexiteit van organisaties en HRM...10 3.1 Inleiding...10

Nadere informatie

Continuous Delivery. Sander Aernouts

Continuous Delivery. Sander Aernouts Continuous Delivery Sander Aernouts Info Support in een notendop Maatwerk softwareontwikkeling van bedrijfskritische kantoorapplicaties Business Intelligence oplossingen Managed IT Services Eigen Kenniscentrum

Nadere informatie

Procesmodel in de High Level Structure

Procesmodel in de High Level Structure Procesmodel in de High Level Structure Geert-Jan Rens Principal Consultant Assurance Services dinsdag november 06 DNV GL 06 maandag 7 november 06 SAFER, SMARTER, GREENER High Level Structure een fundamentele

Nadere informatie

Lifecycle Management: opereren onder architectuur. Jan Willem van Veen jwvveen@archixl.nl

Lifecycle Management: opereren onder architectuur. Jan Willem van Veen jwvveen@archixl.nl Lifecycle Management: opereren onder architectuur Jan Willem van Veen jwvveen@archixl.nl Agenda Introductie mijzelf en ArchiXL Korte inleiding Lifecycle Management methodiek Inzicht in status Inzicht in

Nadere informatie

Product Quality Management, onze toekomst René Tuinhout

Product Quality Management, onze toekomst René Tuinhout Product Quality Management, onze toekomst René Tuinhout Agenda No. 2 1 Tijdsindeling Binnen TestNet is gesproken over Product Kwaliteit (in 2011 en tijdens de Summerschool 2012). Een TestNet-werkgroep

Nadere informatie

NORA werkdocument. In stappen naar een BBO. Baseline Beveiliging Overheid. Sessie 4. Bijgewerkte versie 10 april. 2013

NORA werkdocument. In stappen naar een BBO. Baseline Beveiliging Overheid. Sessie 4. Bijgewerkte versie 10 april. 2013 NORA werkdocument Sessie 4 In stappen naar een BBO Baseline Beveiliging Overheid Bijgewerkte versie 10 april. 2013 katern Beveiliging Jaap van der Veen Agenda Sessie 4 1. Terugkoppeling afstemming met

Nadere informatie

ARE methodiek Het ontwikkelen van Informatie Elementen

ARE methodiek Het ontwikkelen van Informatie Elementen ARE methodiek Het ontwikkelen van Informatie Elementen WI1: Het opstarten van het project Milestone 1 WI2: Ontwikkel een Vison WI3: Modelleer het Business Domain WI4: Creëer een Glossary WI7: Beheer wijzigingen

Nadere informatie

Inrichten Architecture Governance Equens

Inrichten Architecture Governance Equens Inrichten Architecture Governance Equens Peter Droppert Equens SE Enterprise Architect 2011 Equens SE Peter.Droppert@nl.equens.com +31625199782 V4 20111110 Governance @ Equens 2 Agenda Architecture Governance

Nadere informatie

Ketensamenwerking in de infra? Ton Huijzer

Ketensamenwerking in de infra? Ton Huijzer Ketensamenwerking in de infra? Ton Huijzer 9 oktober 2015 DAF Eindhoven Wat is ketensamenwerking in de infra? 9 oktober 2015 DAF Eindhoven 9 oktober 2015 DAF Eindhoven KETENSAMENWERKING INFRA Dit is ketensamenwerking

Nadere informatie

Agile buiten de IT. Bent u al onbewust bekwaam met agile? Bert Leibbrand bert.leibbrand@itri.nl +31 6 27 74 60 88

Agile buiten de IT. Bent u al onbewust bekwaam met agile? Bert Leibbrand bert.leibbrand@itri.nl +31 6 27 74 60 88 Agile buiten de IT Bent u al onbewust bekwaam met agile? Bert Leibbrand bert.leibbrand@itri.nl +31 6 27 74 60 88 Agenda Overzicht Agile: een hype? Agile termen Planningpoker: zelf ervaren Samenvatten Volgende

Nadere informatie

Wat is Interaction Design?

Wat is Interaction Design? Wat is Interaction Design? Wat is interaction design? Designing interactive products to support the way people communicate and interact in their everyday and working lives. Preece, Sharp and Rogers (2015)

Nadere informatie

Taakcluster Strategisch support

Taakcluster Strategisch support 'Would you tell me, please, which way I ought to go from here?' 'That depends a good deal on where you want to get to,' said the Cat. 'I don't much care where ' said Alice. 'Then it doesn't matter which

Nadere informatie

Risk & Requirements Based Testing

Risk & Requirements Based Testing Risk & Requirements Based Testing Tycho Schmidt PreSales Consultant, HP 2006 Hewlett-Packard Development Company, L.P. The information contained herein is subject to change without notice Agenda Introductie

Nadere informatie

WERKKOSTENREGELING. Exact Online Salaris ICT Accountancy praktijkdag: Salaris en HR innovaties

WERKKOSTENREGELING. Exact Online Salaris ICT Accountancy praktijkdag: Salaris en HR innovaties WERKKOSTENREGELING Exact Online Salaris ICT Accountancy praktijkdag: Salaris en HR innovaties 2 2014 EXACT - WERKKOSTENREGELING Agenda Exact Online Exact Online Salaris De huidige Werkkostenregeling Demo

Nadere informatie

Sneeuwwitje, de zeven dwergen en de boze heks?

Sneeuwwitje, de zeven dwergen en de boze heks? Sneeuwwitje, de zeven dwergen en de boze heks? Over de rol van de Operational Auditor in sturen op kernwaarden, cultuur en gedrag Olof Bik Behavioral & Cultural Governance Trophy Games, 28 nov 2013, Hilversum

Nadere informatie

Het Nieuwe Leren in IT projecten

Het Nieuwe Leren in IT projecten Het Nieuwe Leren in IT projecten Verandermanagement Projectmanagement Het Nieuwe Leren Training Strategie Documentatie & elearning In context, op de werkplek De uitdaging Organisaties worden uitgedaagd

Nadere informatie