Digitale Duurzaamheid & Enterprise Architectuur

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Digitale Duurzaamheid & Enterprise Architectuur"

Maarten de Groot
7 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Digitale Duurzaamheid & Enterprise Architectuur Dr. Raymond Slot Lector Enterprise Architectuur Hogeschool Utrecht 9 November 2015

Externe Deelnemers Lectoraat Student Stages en Opdrachten Bedrijven

2 Lectoraat Architectuur voor Digitale Informatie Systemen Opleidingen Master Bachelor HU Onderzoekers Praktijkgericht Onderzoek Promovendi Externe Deelnemers Lectoraat Student Stages en Opdrachten Bedrijven en Instellingen Architectuur Interest Group Verspreiding van kennis 2

3 Erkende Master en Bachelor Opleiding Master of Informatics Alignment and Architecture of Business and IT Parttime opleiding; één dag per week Specializations Business Information Management Business & IT Architecture HBO-ICT Bachelor Basisopleiding voor ICT ers Fulltime opleiding Business IT & Management Software & Information Engineering System and Network Engineering Technische Informatica Specialisaties Architectuur Security Big Data Devices 3

4 DIGITALE DUURZAAMHEID

5 Digitale Duurzaamheid Definitie: Digitale duurzaamheid is het aandachtsgebied dat zich richt op het in de tijd gezien toegankelijk en bruikbaar houden van digitale informatie. 5

6 Digitale duurzaamheid versus klassieke wijze van archivering Hoofdkenmerken Klassieke archivering 1. Archivering betreft vrijwel uitsluitend documenten 2. Informatiedrager is (ingescand) papier 3. Aantal vastleggingsformaten is beperkt 4. Informatiedrager is relatief eenvoudig uit te lezen 5. Veel kennis van en ervaring met vastleggingsprocessen 6. Informatie-uitwisseling is tussen personen Hoofdkenmerken Digitale duurzaamheid 1. Informatie kan in de vorm van documenten zijn, maar ook in de vorm van video, geluidsopnames of andere elektronische vastlegging 2. Informatiedragers zijn zeer divers 3. Vastleggingsformaten zijn zeer divers en kunnen combinaties van verschillende soorten elektronische vastlegging omvatten 4. Uitlezing is complex 5. Beperkte kennis van en ervaring met vastleggingsprocessen 6. Informatie-uitwisseling is tussen personen of tussen systemen 6

7 Aanpak digitale duurzaamheid Integrale aanpak tussen leverende partijen en archiveren de partijen is nodig Kadaster, Gemeentes, Waterschappen, Provincies, Rijksoverheid, Nationaal archief, andere archiefinstanties Vastlegging, toepassing en uitlezing van Digitale informatie heeft veel meer een globaal karakter en dienen aan te sluiten bij internationale standaards Voorkomen van fragmentatie op het gebied van digitale duurzaamheid Aansluiten bij internationale standaarden Binnen Nederland kunnen we komen tot een stelsel van afspraken ten aanzien van Processen ICT ondersteuning Infrastructuur Enterprise Architectuur is een aanpak/methode om tot dit stelsel van afspraken te komen 7

8 Enterprise architectuur voorbeelden Nora Nederlandse Overheid Referentie Architecture Petra -- Provinciale EnTerprise Referentie Architectuur Wilma Waterschaps Informatie & Logisch Model Architectuur Gemma -- GEMeentelijke Model Architectuur Er wordt gewerkt om in al deze architecturen een digitale duurzaamheidsparagraaf toe te voegen. In een aantal architecturen is deze al aanwezig. De digitale duurzaamheidsparagraaf binnen de architectuurarchitectuur zelf is een gebied in ontwikkeling en dat geldt nog in hogere mate voor de implementatie ervan 8

9 ENTERPRISE ARCHITECTUUR

Hoofdonderdelen Enterprise Architectuur Architectuurcontext Doelen Uitgangspunten en Kaders Betrokkenen en Gebruikerscontext Modellen Bestaande situatie Toekomstige situatie Procesmodellen

10 Hoofdonderdelen Enterprise Architectuur Architectuurcontext Doelen Uitgangspunten en Kaders Betrokkenen en Gebruikerscontext Modellen Bestaande situatie Toekomstige situatie Procesmodellen Applicatiesystemen Infrastructuur Stappenplannen Van bestaand na toekomstig Tussenstappen Relatie met implementatieprojecten Welke projecten pakken welk onderdeel van de architectuur op 10

11 ARCHITECTUURCONTEXT

12 Architectuurcontext Doelen (voorbeeld) Doel Digitale overheidsinformatie zo kunnen bewaren en beheren dat deze in de tijd gezien beschikbaar, toegankelijk, leesbaar en bruikbaar blijft. Doorbreken van informatiezuilen Subdoelen.. 12

13 Architectuurcontext Uitgangspunten (voorbeelden) 1. Overheidsinformatie is geïdentificeerd. Uitgangspunt Naam Beschrijving Reden Consequenties 2. Overheidsinformatie is voorzien van contextinformatie. 3. Overheidsinformatie is geordend. 4. Overheidsinformatie is vindbaar. 5. Overheidsinformatie is beschikbaar. 6. Overheidsinformatie is leesbaar. 7. Overheidsinformatie is authentiek 8. Overheidsinformatie is openbaar, tenzij. 9. Overheidsinformatie heeft een bewaartermijn. 10. Overheidsinformatie heeft een eigenaar. 13

14 Architectuurcontext Kaders Wettelijke kaders Archiefwetgeving Selectiedocumenten Richtinggevende documenten Beleid Baselines Architecturen Toetsingskaders Normen en standaarden Metagegevens Software voor archiefvorming en -beheer Preservering Interoperabiliteit 14

15 Architectuurcontext -- Betrokkenen en gebruikerscontext Betrokkenen Leveranciers van informatie Afnemers van informatie Archiveren de partijen. Belang Belang van de diverse partijen in het kader van digitale duurzaamheid Toegevoegde waarde Rol en toegevoegde waarde van de diverse partijen 15

16 MODELLEN

17 Businessmodellen 17

18 Architectuurtaal voor het beschrijven van modellen ArchiMate 18

19 ArchiMate Businesslaag ArchiMate beschrijft op bedrijfsniveau: Afdelingen en functionarissen (actors) Rollen en verantwoordelijkheden Business services (diensten) Processen Bedrijfsfuncties Bedrijfsinformatie Bedrijfsgegevens Op te leveren producten Eisen aan de producten 19

20 ArchiMate applicatieniveau ArchiMate beschrijft op Applicatienivea: Applicatie services (op te leveren resultaten) Applicaties Interfaces Applicatiefunctionaliteit Gegevens 20

21 ArchiMate -- infrastructuur architectuur ArchiMate beschrijft op infrastructuurniveau: Systemen Netwerken Verbindingen en koppelingen tussen systemen Infrastructuurdiensten Opslagstructuur Systeemsoftware 21

22 STAPPENPLANNEN

beschrijven de migratie van de huidige situatie naar de gewenste

23 Plateauplanning Architecturen beschrijvingen De bestaande situatie (IST) De gewenste, toekomstige situatie (SOLL) Plateauplanningen beschrijven de migratie van de huidige situatie naar de gewenste situatie In termen van Toegevoegde waarde Tijdsverloop Projectenportfolio 23

24 Referentiearchitectuur Een referentiearchitectuur vormt een Blauwdruk voor de realisatie Het doel van een referentiearchitectuur is om de verschillende implementaties consistent te houden Referentie-architecturen worden momenteel zeer veel gebruikt om consistentie te bereiken tussen verschillende implementaties Voorbeeld: zaakgericht werken voor gemeenten, de Gemma architectuur In een aantal overheidsreferentie architecturen zijn paragrafen opgenomen (of worden opgenomen) rondom digitale duurzaamheid 24

25 ONTWIKKELING VAN ARCHITECTUUR - TOGAF 25

26 The Open Group Architecture Framework TOGAF The Open Group Architecture Framework (TOGAF) Een aanpak voor het ontwikkelen van architectuur Hoofdonderdelen van TOGAF De inhoud van de architectuur Het proces om te komen tot de ontwikkeling van een architectuur 26

27 Togaf Overzicht Architectuurbeschrijving Inhoud van de beschrijving: Oranje Architectuurcontext Blauw bedrijfsarchitectuur Groen informatiesysteem (applicatie) architectuur Grijs Technologie architectuur Rood Relatie tussen architectuur en realisatieprojecten 27

Information Systems (applicatie) Architecture D. Technology Architecture E.

28 Togaf Proces voor de ontwikkeling van architectuur Architecture Design Method (ADM) P. Preliminary A. Architecture Vision B. Business Architecture C. Information Systems (applicatie) Architecture D. Technology Architecture E. Opportunities and Solutions F. Migration Planning G. Implementation Governance H. Architecture Change Management Requirements Management 28

29 AFSLUITING

Afspraken zijn hard nodig Digitale Dementie Het bijzondere is dat meneer Elias in zijn rapport over ICT bij de overheid opmerkt dat het ontzettend moeilijk bleek om alle documenten te vinden die

30 Afspraken zijn hard nodig Digitale Dementie Het bijzondere is dat meneer Elias in zijn rapport over ICT bij de overheid opmerkt dat het ontzettend moeilijk bleek om alle documenten te vinden die nodig waren om onderzoek te kunnen doen, maar dat er blijkbaar dan niet ook de conclusie wordt getrokken dat er iets aan de informatiehuishouding moet worden gedaan. Ik zie dat gemeenten en anderen zijn begonnen met digitaal werken, maar dat er nog onvoldoende is nagedacht over hoe bergen we dat op voor de langere termijn, hoe zorgen we voor de toegankelijkheid, wat bewaren we wel en wat niet. Maria Wiebosch Ambassadeur voor het project Archiefinnovatie Decentrale Overheden (AIDO) 30

31 Samenvatting Digitale duurzaamheid vereist een nieuwe manier van werken Samenwerking en afstemming is uitermate belangrijk Gezamenlijk neerzetten van nieuwe aanpakken, processen, systemen en standaarden, om te komen tot een stelsel van afspraken Voor de betrokken instanties (zowel levende als afnemende instanties) zijn of dienen referentiearchitecturen ontwikkeld te worden, waarin de afspraken rondom digitale duurzaamheid zijn opgenomen Enterprise architectuur biedt een aanpak, kaders en richtlijnen voor de ontwikkeling van gezamenlijke afspraken op het gebied van digitale duurzaamheid. Enterprise architectuur is een middel om holistisch, overkoepelend te kijken naar de problematiek rondom digitale duurzaamheid en om fragmentatie en deeloplossingen te voorkomen Kijk binnen uw eigen organisatie of instituut hoe Enterprise Architectuur kan helpen om te komen tot afstemming en verbetering voor digitale duurzaamheid 31

32 32

Vergelijkbare documenten

Laat Beveiliging niet over aan Beveiligers! Presentatie voor EAM 2014

Laat Beveiliging niet over aan Beveiligers! Presentatie voor EAM 2014 22 mei 2014 Raymond Slot raymond.slot@hu.nl nl.linkedin.com/in/raymondslot VRAAG: Top bedreigingen Continuïteit? Continuïteitsbedreiging