BELEGGEN. Stemming geopend. Symbool voor stijgende beurs. Begin op tijd. Kunstmatig lage huurprijzen. Groei verwacht voor retailbranche

Transcriptie

1 Deze bijlage valt niet onder de verantwoordelijkheid van de hoofdredactie van De Telegraaf SPECIAL IN DIT NUMMER: 05 SPREID HET 07 RISICO BELEGGEN PENSIOENLESSEN NA DE CRISIS 08 TRENDS IN VASTGOED NR SEPTEMBER 2015 Begin op tijd De enige manier om zelf serieus kapitaal te laten groeien, is door vroeg te beginnen, stelt stelt de Vereniging van Effectenbezitters (VEB). Zeker nu we zelf steeds meer moeten betalen aan pensioen, woning, studie en een mogelijke inkomensval. Veel mensen onderschatten dat na dertig jaar een procentje meer aan jaarlijkse kosten iemand al snel een kwart van het opgebouwde vermogen scheelt. Lees verder op pagina 3 Stemming geopend Dit jaar worden ze voor de negende keer uitgereikt: de bliek. Sinds vrijdag kunt u stemmen en kiezen uit zo n Gouden Stieren, oftewel de Oscars van de financiële 50 experts, waarvan de vijf met de meeste stemmen wereld. De organisatie is voor het eerst in handen van meedingen naar de prijs die op 12 november wordt Belegger.nl en IEX.nl samen. Voor zeven prijzen bepaalt de vakjury de winnaar, maar naar wie de stier 28 september geopend. bekend gemaakt. De eerste stemronde is tot en met voor Beleggingsexpert van 2015 gaat, bepaalt het pu- Zie Kunstmatig lage huurprijzen De Nederlandse woningmarkt heeft al zeventig jaar te lijden onder overheidsbemoeienis, stelt Co Koning van Vastgoed Belang, de branchevereniging voor particuliere verhuurders van vastgoed. De bottom line is dat de huurwoningmarkt verziekt is door gesubsidieerde concurrentie van corporaties. Lees verder op pagina 10 Groei verwacht voor retailbranche Goed nieuws voor retailers: consumenten geven na jaren de hand op de knip eindelijk weer meer uit. Kredietbeoordeler Moody s voorziet een omzetgroei van minstens twee procent op jaarbasis. Het kabinet start een experiment met twaalf gemeenten om de regelgeving rond winkels te verminderen. Zo moet het voor ondernemers makkelijker worden om bijvoorbeeld horeca en dienstverlening in één winkel te combineren. Lees verder op pagina 11 Symbool voor stijgende beurs Hij vertegenwoordigt de bull market, deze beroemde Charging bull op Wall Street. Op 15 december 1989 plaatste beeldhouwer Arturo di Modica zijn creatie onaangekondigd voor de stock exchange, bedoeld als kerstcadeau voor de inwoners van New York als symbool van optimisme. De politie nam het kunstwerk in beslag, maar dankzij de vele commotie kreeg het 3200 kilo wegende beeld een plekje vlakbij, in Bowling Green Park. Dagelijks betasten toeristen neus, horens en testikels wat geluk zou brengen.

2 02 Beleggen Beleggen? U moet wel! Jim Tehupuring Of u het nou leuk vindt of niet, eigenlijk ontkomt u er niet meer aan: beleggen. Pensioengerechtigde leeftijden gaan omhoog, de maximale hypotheek op woningen wordt steeds verder teruggeschroefd en de studiebeurs van weleer is niet meer. U moet dus vermogen opbouwen. Zodat uw kinderen straks kunnen studeren, u eerder kunt stoppen met werken of een bedrag voor de aankoop van een woning bijeen spaart. Bij de uitzonderlijk lage rente van nu is vermogensgroei op een spaarrekening vrijwel uitgesloten. Daardoor komt u dus automatisch uit bij alternatieve investeringen. De beurs is dan een van de meest voor de hand liggende keuzes en een uitermate interessante plek om uw vermogen te laten groeien. Historisch gezien renderen aandelen zo n 8 procent per jaar. Maar dit gaat niet zonder slag of stoot. Hoe mooi het gemiddeld langjarig resultaat ook is, het venijn zit hem juist in dat woordje gemiddeld. Wie al langer meedraait, herinnert zich vast de internetbubble van Beurzen verloren tussen 2001 en 2003 maar liefst 70 procent aan waarde. En recent daalde de belangrijkste Nederlandse graadmeter de AEX-index na zorgen over de Chinese economie in twee weken tijd zo n 20 procent. Behalve kennis over de werking van beleggingsinstrumenten, analysemethoden en portefeuillesamenstelling is het dan ook minstens zo belangrijk om over stalen zenuwen te beschikken. Houd uw hoofd koel. Ik kom maar al te vaak mensen tegen die na een daling in paniek al hun aandelen verkochten. Terwijl het simpele beleggingscredo luidt: laag kopen, hoog verkopen. Hebt u de tijd om stijgingen en dalingen te doorstaan en kunt u dit ook mentaal bolwerken? Dan is de beurs de ideale plek om uw vermogen te laten groeien. Nu we het toch hebben over tijd. Met beleggen kun je niet jong genoeg beginnen. De scholier die nu besluit om iedere maand 50 euro te beleggen heeft op het Financiële zelfredzaamheid wordt steeds belangrijker moment dat hij met pensioen gaat alleen al daarmee euro aan vermogen opgebouwd. Toch aardig. Helaas denken de meeste mensen pas na over vermogensgroei als ze vermogend zijn. Jong beginnen dus. Een ander punt waar veel mensen aan voorbijgaan zijn de kosten. Wanneer u 15 jaar lang euro bij een vermogensbeheerder onderbrengt die één procent hogere kosten in rekening brengt, scheelt u dat uiteindelijk euro! Beleggen is niet iets dat u er even bij doet. Net als in het normale leven, gaat geld verdienen op de beurs niet vanzelf. De eerste stap is vaststellen hoeveel rendement u nodig heeft, in welke mate u risico kunt lopen en de wijze waarop u wilt beleggen. Zelf beleggen is het meest kostenefficient, maar vereist ook toewijding. Een vorm die ik in dat geval aanraad, is periodieke inleg in beleggingsfondsen of zogenoemde ETF s, exchange traded funds. U hoeft zelf geen ingewikkelde analyses te doen. Beleggingsadvies kan een hoop tijd besparen en geeft u steun. Niet alle adviseurs zijn echter even bekwaam. Los van het feit dat u kritisch mag en moet zijn op de kwaliteit en het rendement, druk ik u op het hart scherp te zijn op de kosten. Dit brengt mij onderaan de streep: financiële zelfredzaamheid wordt steeds belangrijker. Wanneer u uw zaken goed voor elkaar wilt hebben ontkomt u niet aan beleggen. Denk goed na over de vorm die u prefereert. Pakt u dit serieus aan en houdt u zich aan uw keuzes, dan is een substantieel hoger rendement over een langere periode realistisch. Deze bijlage is het ideale moment om uzelf eens te verdiepen in de mogelijkheden. Indien u vermogen hebt en dit wilt laten groeien, maar vooral ook wanneer u jong bent en wel een paar tientjes in de maand opzij kunt zetten. Ik wens u veel succes op de beurs! Jim Tehupuring, ProBeleggen.nl Inhoudsopgave Beleggen in klassieke auto s Wie louter voor het geld gaat, rijdt zichzelf in de wielen. Een kwestie van gezond verstand Beleggen is langetermijndenken. Met spreiding van de risico s. Het werknemerspensioen wordt individueler Een goed pensioen is niet zo vanzelfsprekend meer. Trends in vastgoed De vastgoedmarkt lijkt te herstellen. Drie experts belichten hun niche. Co Koning, directeur Vastgoed Belang: De woningmarkt is imperfect vanwege 70 jaar overheidsbemoeienis De nieuwe box 3- tarieven PAGINA Colofon Dit is een commerciële bijlage van: CUSTOM PUBLISHING Project Manager: Erik Spruijt Coördinatie: Loft 238 Tekst & Media Redactie: Hans Pieters, Jacques Koch, Paul Claasen Eindredactie: Isabel Michelotti Vormgeving: Theo Hagtingius Mental Grafische Vormgeving Voor meer informatie over de themakranten van Custom Publishing of als u zelf een idee heeft voor een uitgave, kunt u contact opnemen met Sales Manager Dennis Lanson,

3 Beleggen 03 Slim beleggen begint met weten wat het kost Gaan beleggen? Liever eerder dan later, stelt de Vereniging van Effectenbezitters (VEB). Het is de enige manier om zelf serieus kapitaal te laten groeien. Dat is nodig nu we zelf steeds meer moeten betalen aan pensioen, woning, studie en een mogelijke inkomensval. Welke beleggingskeuze u ook maakt, kostenbewustzijn staat op nummer één. Errol Keyner: Zet nooit alles op één paard! Belangrijk uitgangspunt voor iedere belegger is dat je altijd verantwoord belegt. Stel dus altijd eerst de vraag Wat kost het mij?, zegt adjunctdirecteur Errol Keyner. Directeur Public Affairs Niels Lemmers vult aan: Veel mensen onderschatten dat na dertig jaar een procentje meer jaarlijkse kosten iemand al snel een kwart van het opgebouwde vermogen scheelt. Beginnende beleggers vallen grofweg in twee categorieën te verdelen: mensen met of zonder kennis van zaken. Maar iedereen die de tijd neemt kan veel zelf uitzoeken zegt Lemmers. Houdt u de aandelenmarkten niet dagelijks bij? Doe dan niet aan stock picking. Kies voor beleggingsfondsen die verschillende aandelen beheren of voor een tracker die een beursindex of categorie volgt. Voor wie snel nerveus raakt of een klankbord zoekt kan eventueel de hulp van een adviseur of Je moet het bedrag wel kunnen missen vermogensbeheerder inroepen. Bedenk wel dat die geld kosten en net zo min de toekomst kunnen voorspellen als een ander. Keyner vult aan: De kosten voor fondsbeheer en advies zijn vaak ondoorzichtig. Vraag dus altijd een vergelijkende kostenmaatstaf op waar alles in staat. Hoe kiezen? Een zelfbewuste belegger kiest voor een product met een risicoprofiel dat bij hem past. Instellingen als Morningstar of de VEB zelf bieden onafhankelijke ondersteuning met online tools waarmee u fondsen kunt selecteren met de beste ratings qua rendement, risico en kosten. Kiezen voor meer spreiding en lage kosten is raadzaam voor wie beleggen op de lange termijn een noodzaak is, stelt Keyner. Dat geldt voor steeds meer mensen, met onze terugtredende overheid en de groeiende noodzaak zelf meer kapitaal op te bouwen. Een ander hulpmiddel om de juiste beslissing te maken is de nieuwe website veb.startpuntgeldzaken.nl van de VEB, het NIBUD, Vereniging Eigen Huis en FPSB. Vanaf deze maand kunnen mensen hier uitrekenen wat het verstandigste is met hun geld te doen: sparen, aflossen of beleggen? Voor iedereen? Is beleggen dan toch niet voor iedereen geschikt? Lemmers: Je kunt al vanaf zo n vijftig euro per maand zinvol beleggen, maar je moet het bedrag wel kunnen missen. Verder valt beleggen af te raden als je geen lange adem hebt en niet slaapt na een koersval van 10 procent. Keyner waarschuwt tot slot voor het beleggingsvirus. Dat leidt tot onverantwoorde Niels Lemmers: Al vanaf 50 euro per maand kun je zinvol beleggen. beslissingen. Houd je hoofd erbij en doe geen rare dingen zoals alles op één paard zetten of allerlei exotische derivaten aankopen. En last, but not least: blijf ver weg van mensen die je hoge rendementen garanderen. De Beleggingsassistent: Een vermogensbeheerder selecteren is maatwerk D e Beleggingsassistent helpt beleggers bij de keuze van de beste vermogensbeheerder. Aan de hand van specifieke wensen en eisen en een streng selectieproces selecteren we goede vermogensbeheerders, vertelt oprichter Ralf op de Weegh. Op de vraag of je moet gaan beleggen antwoordt Op de Weegh dat het bij je moet passen. Je moet tegen de volatiliteit van de markt kunnen. Dat kun je natuurlijk door middel van je risicoprofiel al beperken door te kiezen voor bijvoorbeeld een defensieve beleggingsportefeuille met minder grote schommelingen. Dat beleggen op lange termijn meer rendement oplevert behoeft geen uitleg. Bijvoorbeeld aandelen: gerekend over een periode van circa 30 jaar is het rendement gemiddeld acht procent per jaar, aldus Op de Weegh. Vermogensbeheer Wie wil gaan beleggen kan dit zelf doen, maar wanneer het u als belegger aan tijd en kennis ontbreekt, is vermogensbeheer een optie. Op de Weegh: Hierbij is het wel verstandig goed te letten op de voorwaarden en kenmerken van een vermogensbeheerder, want er zit kaf tussen het koren. Nederland telt ruim 150 vermogensbeheerders en bij iedere partij zul je als belegger te horen krijgen dat je aan het juiste adres bent, maar is dat wel zo? Wij helpen beleggers bij het selecteren van de beste partij. Objectief en onafhankelijk. Kosten Een belangrijk criterium waar De Beleggingsassistent op let zijn de totale kosten die een vermogensbeheerder in rekening brengt. Deze zijn sinds de invoering van het provisieverbod nog steeds niet altijd duidelijk en inzichtelijk. Wordt er bijvoorbeeld in beleggingsfondsen belegd dan moeten kosten binnen deze fondsen nog worden opgeteld bij de beheerfee. Hierdoor zien beleggers vaak niet dat ze in werkelijkheid nog steeds 2 à 3 procent aan kosten betalen. Deze jaarlijkse kosten zijn op lange termijn nauwelijks terug te verdienen. Vergelijken vermogensbeheerders loont Het draait niet alleen om rendement, antwoordt Op de Weegh op de vraag of vergelijken op basis van rendement niet voldoende is. Mensen laten zich vaak leiden door mooie reclames met hoge rendementen maar vergeten te kijken naar risico s en beleggingsbeleid. Wij geven beleggers, door middel van onze quickscan, een vrijblijvende analyse en beoordelen daarbij zaken als het rendement, kosten en risico s. Door het beantwoorden van zes vragen op onze website kunnen wij beleggers inhoudelijk adviseren wat het beste is voor hun vermogen, want de verschillen tussen vermogensbeheerders zijn groot, maar vaak komen mensen daar helaas pas achter wanneer er al enige onvrede is. Ralf op de Weegh

4 04 Beleggen Beleggen in een brullende V8-motor Autoliefhebber Paul Koopal: Ik kocht m kort voor de eeuwwisseling, in een opwelling. Beleggen in klassieke auto s? Het rendement kan hoog zijn. Maar wie louter gaat voor het geld, rijdt zichzelf in de wielen. N iemand meer dan zes miljoen dollar? Eenmaal, andermaal... Verkocht! Voor dat astronomische bedrag werd vorige maand een Ferrari Enzo geveild - niet gek voor een auto waarvoor in 2002 nog 600 duizend dollar werd neergeteld. Dat is uiteindelijk een rendement van een ongelooflijke duizend procent. Topprijzen? Investeren in een klassieke auto lijkt uiterst lucratief. Tenminste, voor wie niet verder kijkt dan de periodieke nieuwsberichten over wéér een gesneuveld record op een autoveiling. Maar er zijn ook grote risico s aan verbonden. Dat voor het ene automodel een topprijs wordt neergelegd, wil niet zeggen dat ook een ander, identiek model evenveel opbrengt. Veel hangt af van bijvoorbeeld de conditie en de originaliteit. Bovendien vloeien de rendementen vaak voort uit een eerste investeringskapitaal dat in de tonnen - en soms in de miljoenen - loopt. Dat is niet voor iedereen weggelegd. Autoliefde Toch kun je ook met een veel lagere investering een klapper maken. Autoliefhebber Paul Koopal is eigenaar van twee klassieke, weinig gekende sportauto s: een Jensen-Healey en een Jensen Interceptor, bouwjaar Koopal: Van die Interceptor, een convertible, zijn er in totaal 267 gemaakt. Ik heb m kort voor de eeuwwisseling gekocht, in een opwelling, voor gulden. Koopal viel voor het Italiaanse design, de prachtige Engelse afwerking met het wortelnoten dashboard én het gebrul van de Amerikaanse V8-motor. De Interceptor, maar zeker ook de Healey, zijn echt goedgebouwde auto s. Degelijker, kan ik uit ervaring zeggen, dan bijvoorbeeld een Aston Martin. In eerste instantie zag hij de auto s niet als een beleggingsobject. Maar inmiddels is hij niet blind voor de waardestijging: Voor deze Interceptor worden momenteel bedragen van tussen de en euro neergeteld. Lucratief, inderdaad, maar het balletje had ook anders kunnen rollen, zegt Koopal stellig. Het blijft een wereld van hypes en bubbels. Wat mij betreft: veel liever dan met een winstgedachte investeer ik in een oldtimer vanuit pure autoliefde. DeGiro maakt einde aan hoge transactiekosten DeGiro maakt beleggen mogelijk tegen vlijmscherpe tarieven. De nieuwkomer heeft de markt in twee jaar tijd op z n kop gezet. D e ambitie stopt niet bij de landsgrenzen: de online broker is inmiddels in achttien Europese landen actief. Directeur Gijs Nagel: De vraag hoe kunnen wij zo goedkoop zijn? moet je eigenlijk omdraaien: Hoe kan het dat die andere online brokers zo duur zijn? Nagel typeert zijn online beleggingsplatform als een soort supermarkt. Je moet ons zien als een Albert Heijn. Zodra een klant naar de kassa gaat met een product van een ander, bijvoorbeeld een tracker, een aandeel, een optie of beleggingsfonds, betaalt hij daar een fee voor. Ons assortiment is uitermate breed. Ik denk dat wij meer producten aanbieden dan welke broker dan ook, verklaart Gijs Nagel het businessmodel. We hebben geen enkel belang bij welk product iemand koopt. Wij verdienen aan de transactiekosten. Waarin wij uniek zijn ten opzichte van andere partijen is dat we een veel lagere fee hanteren dan onze concurrenten. Onzichtbare kosten In de financiële wereld wordt, als je goedkoper bent, al snel gedacht dat er op andere plek wel onzichtbare kosten zullen zijn, is de ervaring van Nagel. Dit is niet het geval. De reden dat wij zoveel goedkoper zijn, is dat wij van origine onze diensten verrichten voor professionele klanten zoals beleggingsfondsen en vermogensbeheerders. Dat zijn partijen die gemiddeld een half Ons model is gebaseerd op een fair price miljard euro in beheer hebben. Dat soort partijen zijn gewend aan de tarieven die wij op dit moment aan onze particuliere klanten aanbieden. Die laatste groep heeft altijd veel meer betaald dan professionele partijen. Twintig jaar geleden, toen de eerste partijen supermarkten als DeGiro gingen neerzetten, zag de wereld er qua techniek aanzienlijk anders uit. Het verklaart de oude tarieven, maar niet dat de tarieven nog steeds zo hoog zijn, meent Nagel. Anderhalf basispunt De tarieven die brokers aan beurzen betalen zijn sterk gedaald. De kosten die DeGiro als professionele partij momenteel aan beurzen betaalt voor een transactie, is ongeveer één basispunt, vertelt Nagel. Dat is een honderdste procent, oftewel één euro per euro. Vanuit deze gedachte kwam een aantal jaren geleden de vraag op of DeGiro niet ook de retailmarkt kon bedienen. We kwamen tot de conclusie dat we met twee basispunten marge genoeg inkomsten genereren. Dat verraste ons, onze concurrenten rekenen namelijk meer dan tien keer zoveel. Een van de conclusies die hij trekt, is dat de wereld in twintig jaar tijd radicaal is veranderd, maar dat de brokers hun organisatie niet hebben aangepast. Het verklaart het stormachtige succes. De grootste bedreiging is zelfgenoegzaamheid, realiseert Nagel zich. Je moet je voortdurend afvragen wat is het unieke waarvoor klanten bij jou komen? Negentig procent komt bij ons om vanwege het lage tarief. Directeur Gijs Nagel: Zie ons als een soort supermarkt.

5 Beleggen 05 Een kwestie van gezond verstand Nu de spaarrente historisch laag is, lokt beleggen als alternatief. Verstandig beleggen betekent dat u uw risico spreidt en uw geld inlegt bij meerdere fondsen of bedrijven. 123RF D e eerste zin van de praktische checklist bij beleggen van de Autoriteit Financiële Markten (AFM) raakt de kern: beleggen is langetermijndenken. Het levert rust op als u niet direct aan uw geld hoeft te komen als het beursklimaat guur is. Waarmee les 2 in zicht komt: als je geschoren wordt, moet je stilzitten. Dat geldt voor kritiek, maar ook voor een negatief beurssentiment. Als de beurzen dalen, is het vaak verstandiger om te wachten tot de koersen zich herstellen. Geld waarvan u weet dat u dit binnenkort nodig heeft, bijvoorbeeld voor de aankoop van een nieuwe auto, kunt u dan ook maar beter wat minder risicovol opzijzetten. Beleggen vanaf Een ander advies van AFM waarvan je zou denken dat het een waarheid als een koe is, luidt: Voordat je besluit om je geld te beleggen is het noodzakelijk dat je begrijpt wáár je in belegt. Dat de praktijk weerbarstiger is dan de theorie bewijzen de woekerpolissen, de val van Icesave en andere affaires waarbij consumenten zich lieten verleiden door de voorgespiegelde rendementen of hoge spaarrente, zoals in het geval van Icesave. Houd uw hoofd koel. Neem de tijd en rust om u te verdiepen in het beleggingsproduct, de dienstverlener en de voorwaarden. Laat u niet gek maken door slogans als afgelopen jaar 15% rendement. Waar het écht om draait, zijn de resultaten over de laatste drie tot vijf jaar. En controleer op de site van AFM of de instelling een vergunning of goedgekeurde prospectus heeft. Beleggen vanaf Aanbieders die als minimuminleg een bedrag van euro hanteren, hoeven geen vergunning te hebben en/of goedgekeurde prospectus te publiceren. Dit leidt in de praktijk nogal eens tot ongelukken waarbij de belegger naar z n inleg kan fluiten. Spaarrente Het langetermijneffect van de lage spaarrente wordt met de rekenexercitie hieronder ook met een inzichtelijk. Bij de huidige rentestand van rond de 1 procent moet u om euro bijeen te sparen elke maand 188,28 euro opzij leggen. De vermogensgroei in 20 jaar tijd is een schamele 4.812,80 euro. Vermogensrendementsheffing op de schop Vanaf 2017 gaan kleine spaarders en beleggers minder belasting betalen over hun vermogwen. U gaat erop vooruit als uw vermogen hoger is dan de huidige vrijstelling ( ) en minder dan Met een vermogen boven de drie ton gaat u vanaf 2017 meer betalen. Miljonairs worden het zwaarst belast. VERMOGEn rendement belastingtarief 6% % 0% 108, ,9% 0,87% , ,7% 1,41% ,00 VanaF ,5% 1,65% ,27 Beleggen vanaf 50 euro per maand De oud-hollandse zegswijze Wie het kleine niet eert, is het grote niet weerd gaat absoluut op als je weinig geld hebt, maar toch droomt van een klein fortuin. Ook met een smalle beurs kunt u, met een relatief kleine maandelijkse inleg, een leuk kapitaal opbouwen. Doordat u rendement op rendement stapelt, toont de waardeontwikkeling geen rechte lijn, maar een curve die langzaam steiler wordt. Het helpt als u voor uzelf een specifiek doel stelt, bijvoorbeeld een beginkapitaal voor de aankoop van de eerste woning of een extra geldpotje voor uw pensioen of voor de studie van de kinderen. U behaalt rendement op rendement: in eerste instantie alleen op uw inleg, maar algauw ook rendement op de vermogensaangroei. Op de lange termijn spint u daar garen mee, zoals onderstaand overzicht laat zien. Daarom geldt: hoe eerdter u begint met maandelijks een bedrag opzij te leggen, hoe hoger de eindopbrengst na verloop van tijd. Omdat het rendement deels wordt bepaald door de kosten, is het zaak vooraf goed te kijken naar de kosten. in 20 jaar naar JaaRliJKS REndEMEnT MaandEliJKSE inleg inleg OVER 20 JaaR 4% 5% 6% 136,32 121,64 108, , , ,73 na 20 JaaR , , ,00 VERMOGEnSGROEi , , ,27 Detail van Sørfjord. Hardanger Gemanipuleerd. Geschilderd Holger Drachmann, een van de Skagen-schilders. De afbeelding is eigendom van het Skagens Museum. Wij hebben onze eigen ideeën over waarde. Dat maakt ons anders. Ver weg van de financiële centra van de wereld, in een rustig stadje in Noorwegen, beheren wij beleggingsfondsen. We doen dat onafhankelijk, met een wereldwijde blik en met die typische Scandinavische eigenzinnigheid. SKAGEN staat voor betrouwbaar, helder en eerlijk. Voor gezond verstand. Wij zijn een uitdagende sparringpartner: welke beleggingsoplossing past bij jou? Dat doen wij nuchter en inspirerend. De beleggingsfilosofie van SKAGEN kenmerkt zich door het vinden van onjuist gewaardeerde beleggingen die op termijn een aantrekkelijk naar risico gewogen rendement bieden. Wij betalen graag 60 eurocent voor een aandeel terwijl dat in onze ogen 1 euro waard is. De filosofie is gebaseerd op de drie U s: Undervalued, Under-researched en/ of Unpopular. Onze fondsbeheerders beleggen wereldwijd in bedrijven op basis van hun eigen onderzoek en niet omdat het bedrijf deel uitmaakt van een bepaalde index. Zeepbellen die ontstaan als te populaire bedrijven overgewaardeerd worden vermijden wij. Wij zijn actieve beleggers die door de jaren heen uitstekende resultaten hebben behaald. Dat is het resultaat van onze filosofie gecombineerd met gezond verstand, langdurige ervaring en ontwikkelde intuïtie. Het belangrijkste principe van onze beleggingsfilosofie, onze focusop de waardevan bedrijven, issindsonze oprichting in 1993 onveranderd gebleven. The art of common sense DISCLAIMER: In het verleden behaalde resultaten zijn geen garantie voor toekomstige resultaten. Toekomstige resultaten zullen, onder andere, afhangen van marktontwikkelingen, de competenties van de fondsbeheerder, het risicoprofiel van het fonds, aankoopkosten en beheervergoeding. Het resultaat kan negatief worden als gevolg van negatieve prijsontwikkelingen. U kunt meer informatie, waaronder het volledige prospectus, de essentiële beleggersinformatie, algemene voorwaarden, jaarverslagen en marktrapporten downloaden op Geprinte versieszijn eveneens kosteloos beschikbaar. Maak kennis met onze fondsbeheerders Op woensdag 14 oktober zijn twee van onze Scandinavische fondsmanagers in Nederland. Søren Milo Christensen, beheerder van het wereldwijde aandelenfonds SKAGEN Global, en Knut Harald Nilsson, beheerder van het opkomende markten aandelenfonds SKAGEN Kon-Tiki, geven tijdens een bijeenkomst in Amsterdam een presentatie over hun fonds en lichten enkele beleggingen in hun portefeuilles toe. U krijgt hierdoor een goede indruk hoe de fondsen van SKAGEN kunnen bijdragen aan uw verschillende beleggingsdoelen. Tevens bent u dan in de gelegenheid om in een informele sfeer kennis te maken met de onze fondsmanagers. De bijeenkomst vindt plaats vanaf tot uur. Voor meer informatie en registratie gaat u naar Het aantal plaatsen is beperkt, meld u vandaag nog kosteloos aan. Søren Milo Christensen werkt sinds 2010 als fondsmanager bij SKAGEN Global, ons wereldwijde aandelenfonds. Knut Harald Nilsson werkt sinds 2006 als fondsmanager bij SKAGEN Kon-Tiki, ons opkomende markten aandelenfonds.

6 06 Beleggen SAMENVATTING Vastgoed hoort thuis in een gespreide portefeuille Volgens fondsbeheerder Erik Slettenhaar van Van Boom & Slettenhaar Fondsmanagement BV hoort vastgoed thuis in elke particuliere beleggingsportefeuille. Dat hoeft niet per se een van zijn eigen fondsen te zijn. Net zoals je bij aandelen niet in één fonds belegt, moet je je vastgoedbeleggingen in vier à vijf fondsen spreiden. Z es jaar zijn voorbijgegaan voordat Van Boom & Slettenhaar Fondsmanagement BV een nieuw vastgoedfonds in de markt zet. Het nieuwe fonds, B&S Vastgoed XVIII CV, beheert een achttal kleinschalige kantoor- en winkelunits op de begane grond en Prospectus vastgoedfonds entresol van pakhuis Argentinië. Minimale leverage Van Boom & Slettenhaar Fondsmanagement BV heeft rustig gewacht op het juiste moment. De tussentijd is gebruikt voor een strategische analyse. Het heeft tot duidelijke keuzes geleidt, vertelt Slettenhaar. Voor de financiering van het fonds maken we geen gebruik van vreemd vermogen of een hypotheek. Wij hebben gekozen voor een laag risicoprofiel zonder leverage (aandeel vreemd vermogen, red.). Niet alleen vanwege de kosten van rente en aflossing. Financier je zoals wij met 100 procent eigen vermogen, dan ben je baas in eigen pand. Alleen de huurstroom is van belang voor het uitkeerbaar rendement. Dynamiek Het overaanbod van kantoorruimte op de Nederlandse markt heeft tot een strategische keuze voor kwalitatief hoog vastgoed binnen de ring van Amsterdam geleid. Op de Amsterdamse markt is sprake van veel dynamiek. Het draait om locatie en uitstraling. Je wilt meer dan een weinig aansprekend kantoor in een winderige uithoek. Het vastgoed in pakhuis Argentinië, gelegen aan de Oostelijke Handelskade aan het IJ, is gekocht van woningbouwcorporatie Stadgenoot. Het was oorspronkelijk gebouwd voor eigen gebruik. De kwaliteit van de nieuwbouw is daardoor hoogwaardig. Op de Amsterdamse markt is sprake van veel dynamiek Het is niet de enige reden dat de fondsmanager zijn oog op het pand heeft laten vallen. De acht kantoren bedienen een gewild segment van de vastgoedmarkt. Het zijn acht units die tussen de 315 en 450 m 2 zijn. Kantoren van die grootte met een eigen voordeur zijn bijna niet beschikbaar. Die aantrekkingskracht blijkt ook uit de huurders, zoals snelgroeiende bedrijven als WeTransfer en Chunk ID. Slettenhaar: Wij denken dat een vastgoedbelegging in een gespreide beleggingsportefeuille hoort. De aandelenbeurs is volatiel en onvoorspelbaar en de rente die je op een spaarrekening krijgt is enorm laag. Wij keren 6,5% uit op jaarbasis over de inleg van de huur wat betaald wordt uit de ontvangen huur van de units. Investeringen in het nieuwe fonds, B&S Vastgoed XVIII CV, zijn mogelijk vanaf een bedrag van euro. Het prospectus is te downloaden op: Onzekerheid markten vraagt om een defensieve strategie De belegger die rust en zekerheid zoekt, kan maar beter kiezen voor een defensieve strategie. Met het Ethna-DEFENSIV fonds mikt beleggingsmaatschappij Ethenea op beleggers die kiezen voor stabiliteit en vermogensbehoud. Portfoliomanager Daniel Stefanetti ziet vooral kansen op de Amerikaanse obligatiemarkt. D e onzekerheid over de economische groei in China en zich voortslepende Griekse crisis zorgen voor volatiele beurskoersen. De wereldwijde vooruitzichten worden gekenmerkt door drie grote uitdagingen, vertelt Stefanetti van beleggingsmaatschappij Ethenea. De problemen in Griekenland hebben veel langer geduurd dan verwacht. Dat heeft de markten duidelijk beïnvloedt in het tweede kwartaal van Een tweede onzekerheid die in de afgelopen maanden boven de markt heeft gehangen, is de verhoging van het rentetarief door de FED. Recent is daar Chinese economie aan toegevoegd. Game changer De devaluatie van de Renminbi was een game changer, die vooral zijn weerslag zal hebben op de opkomende economieën. Deze groep landen drijft op export. Hun infrastructuur moet nog worden opgebouwd, waardoor ze kapitaalinvoer nodig hebben. Buitenlandse investeerders trekken zich nu weer terug, waardoor ze in een negatieve spiraal belanden waarbij de munt devalueert, waardoor ze gedwongen zijn om hun rentetarieven te verhogen en de economie tot stilstand komt. De hectische marktomstandigheden vormen een uitdaging voor de fondsbeheerders van Ethna-DEFENSIV. Tot tien procent van het fondsvermogen kan worden belegd in aandelen. De resterende 90 procent wordt geïnvesteerd in obligaties en cash, verklaart Stefanetti. De strategie heeft de afgelopen drie jaren gezorgd voor een gemiddeld rendement van rond 3,3 procent. Stefanetti: We hebben een aanzienlijk defensievere positie ingenomen op dit moment, onder meer omdat we het gevoel hebben dat de fundamentele problemen op de Chinese markt nog niet zijn verdwenen, met een nauwelijks gereguleerd bankensysteem en niet-haalbare groeiscenario s. Bedrijfsobligaties De Europese Centrale Bank zal de geldkraan voorlopig openhouden, benadrukt hij. De problemen voor Europa zijn evenmin verdwenen. Sinds de val van Lehman Brothers is de staatsschuld van bijna alle landen aanzienlijk gestegen. De Italiaanse staatsschuld bijvoorbeeld met 40 procent. Daarmee zijn we nog ver verwijderd van een werkelijke oplossing. We vragen ons onvoldoende af hoe we het systeem kunnen normaliseren. Met normale rentetarieven, tussen 2 en 4 procent en minder bank- en overheidsingrijpen, is de analyse van Stefanetti. Het gevolg van de zware schuldenlasten is dat de wereldeconomie minder hard Daniel Stefanetti: De obligatiemarkt biedt nog steeds kansen. Voor investeerders die kiezen voor een defensieve strategie, biedt de obligatiemarkt nog steeds kansen groeit dan mogelijk is. Helaas zijn er geen alternatieven op korte termijn voorhanden. Een lichtpunt in dit alles is de Amerikaanse economie. Het grote voordeel voor de VS is dat 70 à 75 procent van de GDP home made is en wordt aangejaagd door de eigen consumptie. Voor investeerders die kiezen voor een defensieve strategie, biedt de obligatiemarkt nog steeds kansen, met name op de Amerikaanse markt, oordeelt Stefanetti. Bij de bedrijfsobligaties liggen kansen bij alle waardepapieren met een single A-rating of hoger.

7 Beleggen 07 Pensioenlessen na de perfect storm van 2008 Martijn Kuipers: Spaar niet alleen, maar kijk hoe je je uitgaven kunt reduceren. De kredietcrisis van 2008 was in de beeldspraak van algemeen directeur Martijn Kuipers van Russell Investments een perfect storm, waarbij het Nederlandse pensioenstelsel een driemaster is die er gehavend uit tevoorschijn kwam. H et gevaar is dat we het schip nu met zoveel ankers en touwen gaan vastslaan, waardoor het elke storm kan doorstaan, maar ook niet meer kan uitzeilen. Het pensioen is een belangrijke pijler in onze samenleving. Werkenden willen graag zekerheid, stelt Kuipers. Dit komt ook naar voren uit het recente onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau naar de solidariteit en keuzevrijheid rond de pensioenen. Regie in eigen hand Nog steeds is de het algemene gevoel dat je als werkende na je pensioen 70 procent van het gemiddelde loon krijgt. Maar heel langzaam beginnen mensen zich te realiseren dat die zekerheid helemaal niet zo vanzelfsprekend meer is, aldus Kuipers. Pensioenfondsen staan onder druk qua vermogensdekking. Onder dwang van de toezichthouder zijn pensioenfondsen met allerlei wettelijke ankers vastgeslagen. Ze worden gedwongen om op korte termijn te reageren in verband met de dekkingsgraad, terwijl ze juist nu met de huidige lage rente en de volatiele markten meer risico s zouden kunnen nemen om op de langere termijn hogere rendementen te behalen. Het is belangrijk dat je als persoon de regie in eigen hand neemt. De AOW zal blijven, maar de kans is groot dat het minder wordt. De tweede pijler van het pensioen, het werknemerspensioen, wordt minder en individueler. Daarom is het belangrijk dat mensen zelf nadenken over het pensioen. Niet alleen door te sparen, maar ook door te bedenken hoe zij hun uitgavenpatroon kunnen reduceren, stelt hij. Bijvoorbeeld door te kijken naar de eigen hypotheekschuld. Individueler Het werknemerspensioen zal individueler worden, is de trend. Toch is een vorm van collectiviteit pure noodzaak, verklaart Kuipers. De wens van meer keuzevrijheid bijt met de behoefte aan zekerheid, waarschuwt hij. We moeten uitkijken dat we het huidige, op solidariteit gebaseerde pensioenstelsel niet te gemakkelijk overboord gooien. Van voorbeelden uit het buitenland weten we dat het vergaande consequenties kan hebben voor het uiteindelijke pensioen als je verkeerde keuzes maakt. Als schrikbeeld wijst hij naar de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk, waar de stap van collectief naar individueel pensioen het verst is gezet. Als je zelfstandig je pensioen belegt, kun je ervoor kiezen om substantiële risico s te lopen, bijvoorbeeld door al je geld te beleggen in emerging markets. Dat kan fantastische rendementen opleveren, maar je kunt het pensioen ook zien verdampen. Collectieve regelingen Kuipers verwacht dat pensioenen in de toekomst steeds vaker vormgegeven zullen worden als CDC-regelingen, collectieve beschikbare premieregelingen. Het voordeel voor bedrijven is dat het risico van de pensioenvoorziening buiten de deur blijft. Het is een vorm van collectiviteit, maar Het pensioen is een belangrijke pijler in onze samenleving wel op eigen naam. De werkgever betaalt een vaste premie, maar loopt niet het risico van tegenvallende beleggingsresultaten. De pensioenuitkering is afhankelijk van het pensioenvermogen. Precies op dat vlak komt de rol van Russell Investments om de hoek kijken. Wij helpen institutionele partijen met de strategie, het invullen van het vermogensbeheer en het monitoren van de beleggingsportefeuille. Hoe belangrijk dat laatste is, hebben we de afgelopen periode kunnen zien. UW AMBITIE. ONSDOEL. Sinds 1936 ondersteunen wij beleggers bij het zeker stellen van hun financiële toekomst

8 08 Beleggen Trends in vastgoed Chadli hachani Het rendement is vrijgesteld van inkomstenbelasting De vastgoedmarkt lijkt te herstellen, al zijn er regionaal duidelijke verschillen. Het topsegment profiteert van de interesse van buitenlandse kopers. Zelfbouw, individueel én collectief, geniet een groeiende belangstelling. Investeren in vakantiewoningen voor de huuropbrengsten is een andere trend. Drie experts belichten hun eigen niche. T opparken heeft ruim 25 jaar ervaring in het selecteren van de beste vakantielocaties in Nederland. Momenteel zijn dit 16 vakantieparken, verspreid door Nederland. Sinds enige jaren heeft TopParken ook een eigen verhuurorganisatie opgericht, die gebruikmaakt van het bestaande, uitgebreide netwerk en samenwerkt met bekende touroperators. Deze werkwijze garandeert een hoge bezettingsgraad en rendement voor de eigenaren van de vakantiehuisjes. Bij de aankoop van een vakantiehuis biedt TopParken een netto rendementsgarantie tot acht procent op de aankoopprijs. Kiest de nieuwe eigenaar niet voor een rendementsgarantie dan kan het rendement op basis van prognose hoger uitkomen. Het rendement uit de huurinkomsten wordt ieder kwartaal uitgekeerd. Kwaliteit en service zijn onze belangrijkste kernwaarden. De vakantieparken zien er fantastisch uit, met goede groenvoorzieningen en hoogwaardige faciliteiten. Met speciale arrangementen stimuleren we de verhuur, bijvoorbeeld in samenwerking met verwenpakketten van Rituals en exclusieve deals met ondernemers in de omgeving. Netto-rendement Marketingmanager Chadli Hachani legt het model uit aan de hand van Recreatiepark het Esmeer: We zijn transparant over de verhuuropbrengst. Een investeerder die een woning inclusief grond koopt voor euro kan rekenen op een netto rendement van euro per jaar. Een snelle rekensom wijst uit dat dit een rendement is van 8% netto en is gebaseerd op de minimale bezetting van de afgelopen jaren De constructie is ook interessant voor particulieren vanwege de voordelen in box 3. Het rendement van het vakantiehuis is vrijgesteld van inkomstenbelasting, netto is dus ook echt netto. Terwijl sparen steeds minder oplevert, maar wel is belast in box 3. Op Recreatiepark het Esmeer in Aalst wordt 26 t/m 28 september een open huis weekend georganiseerd. Tijdens dit weekend kunnen geïnteresseerden vrijblijvend kennismaken met TopParken, het vakantiepark, de omgeving en de mogelijkheden voor een aankoop van een vakantiehuis. Meer weten? Kijk op TopParken.nl Beleggen in recreatie geeft rust en rendement Een buitenkans in Friesland of op de Veluwe, met 6,5% rendement! Op het nieuwe Waterpark Terkaple, nabij het Friese Sneekermeer, zijn recreatiewoningen met privé aanlegplaats te koop op een toplocatie. Investeert u liever in een Veluwse boerderij op Bospark De Heivlinder, of een authentieke rietgedekte boerderij op Vlindervallei? Deze beide parken liggen op het mooiste plekje van de Veluwe. Verhuur van de woningen wordt perfect geregeld via Vrijrijck - Luxury Rentals. Het rendement is 6,5% netto over het geïnvesteerde bedrag en de looptijd is 10 jaar bij volledig verhuur. Ga voor meer informatie naar of bel VRIJRIJCK VAKANTIEPARKEN HEBBEN EEN UITZONDELIJK GOEDE BEOORDELING OP

9 Beleggen 09 H Internationale koper ontdekt nederlandse topsegment et aantal transacties op de top van de woningmarkt stijgt. Wel is sprake van regionale verschillen. In Amsterdam, Rotterdam, Wassenaar en t Gooi is veel meer interesse, zowel van Nederlandse kopers als internationaal vertelt Hans Veenhuijsen van R365 Christie s International Real Estate. Onze organisatie richt zich op de markt van exclusieve woningen vanaf 1 miljoen euro. Dit is een mooi moment om in te stappen, meent hij. Er is nog veel aanbod van mooi onroerend goed dat wordt aangeboden voor goede prijzen. Een gevolg van de crisisperiode, waarin de markt een aantal jaren op slot heeft gezeten. Het beeld dat vermogende Chinezen, Russen en andere buitenlanders massaal panden in de historische binnenstad opkopen, waarover burgemeester Eberhard van der Laan van Amsterdam de noodklok luidde, herkent Veenhuijsen niet. Ze kopen het zeker niet voor leegstand. De panden worden gekocht om zelf in te wonen of om het te ontwikkelen voor andere doelen, zoals het oude Paleis van Justitie aan de Prinsengracht, dat door de nieuwe Chinese eigenaar wordt verbouwd tot vijfsterrenhotel. Hij verwacht wel dat de komst van vermogende buitenlanders een prijsopdrijvend effect zal hebben. Nederlandse huizen hebben een zeer attractief prijsniveau ten opzichte van bijvoorbeeld Londen of Parijs. Daardoor is er steeds meer internationale interesse in Nederlands onroerend goed. Bovendien zijn ze veel meer gewend aan grote afstanden; daardoor zien we dat langzaam maar zeker ook de bezichtigingen buiten de randstad met buitenlandse kopers snel toenemen. hans VEEnhUiJSEn MaRCEl KaSTEin Risico zelfbouw zit in aanloopfase Z elfbouw onderscheidt zich met name in de fase voorafgaand aan het groene licht van normale nieuwbouwprojecten. De fase tussen het idee en het definitief goedgekeurde ontwerp moet uit eigen zak worden voorgefinancierd, vertelt Marcel Kastein van bouwadviesbureau De Regie. Een steeds groter gedeelte van de nieuwe woningen wordt gebouwd in opdracht van de toekomstige bewoners zelf. In 2013 werd al ruim 20 procent van de bouwvergunningen voor koopwoningen in de nieuwbouw aan particuliere opdrachtgevers verleend. Een zelfbouwer investeert risicodragend in een project en kan voor de aanloopkosten niet terecht bij een bank. Deze beschouwt een project traditioneel pas financierbaar als er een koopovereenkomst tot stand is gekomen voor de kavel en er sprake is van een getekende aannemingsovereenkomst. De kosten om het plan van de grond te krijgen, zoals het inhuren van een architect en/of constructeur en de leges, lopen in de praktijk op tot 5 à 10 procent van de uiteindelijke kostprijs van de woning (inclusief kavel), stelt Kastein. Bouwaanvragen Er zijn twee vormen van zelfbouw: particulier opdrachtgeverschap en collectief particulier opdrachtgeverschap. Bij collectieve projecten ontwikkelen particulieren gezamenlijk meerdere woningen en wordt meestal een vereniging opgericht, die van de leden betalingen incasseert waarmee de architect en andere specialisten kunnen worden betaald. Op het moment dat het project is uitontwikkeld, stapt de vereniging er tussenuit en worden individuele koop- en aannemingscontracten afgesloten. Een nieuwe trend zijn zogenoemde collectieve seniorenprojecten, waarbij 55-plussers met eigen middelen een gezamenlijke woonomgeving ontwikkelen, met extra voorzieningen zoals logeerfaciliteiten, vertelt Kastein. In dit soort projecten zie je vaak een mix van koop en huur, waarbij je als belegger kunt nadenken of je niet wilt investeren in het project. Duitse vastgoedmarkt profiteert van stabiel economisch klimaat B eleggen is spreiden. Dat geldt ook voor vastgoed, stelt SynVest-directeur Martin van Gooswilligen. Via het SynVest German RealEstate Fund N.V. belegt SynVest in woningen, wijkwinkelcentra en binnenstedelijke winkellocaties in Duitsland. Het fonds heeft inmiddels voor 92 miljoen euro aan Duits vastgoed in beheer. Het antwoord op de vraag waarom er geen kantoorpanden in het fonds zitten, verheldert in één keer de defensieve strategie van SynVest. Duitse kantoorpanden zijn een andere tak van sport. Het vereist echt specifieke kennis van de lokale marktomstandigheden en dus investeren we daar niet in, vertelt Van Gooswilligen. Daarmee is echter niet 100 procent uitgesloten dat het fonds in de toekomst niet ook kleinschalige kantoren of bedrijfsruimten zal aankopen. Het komt wel voor dat ze onderdeel zijn van een groter complex met daarin ook winkels en/of woningen. Spreiding moet zorgen voor een solide fonds met goede rendementen en overzichtelijk risico: We spreiden middels het soort vastgoed, geografisch binnen Duitsland, qua looptijden van de huurcontracten en ten aanzien van de financiers. Waardegroei Voor beleggers is de Duitse vastgoedmarkt door de sterke economie en de waardegroei van vastgoed op de lange termijn stabiel en daarmee zeer interessant, meent Van Gooswilligen. Woningen zijn in Duitsland nog betaalbaar. Wij financieren bij Duitse banken. Tegen een rente, die onder de Nederlandse lage tarieven ligt. We krijgen wel eens de vraag of er ook een zeepbel kan ontstaan zoals in Nederland het geval is geweest. De kans erop is gering, maar correcties in waardes zijn altijd mogelijk, geeft hij aan. Het is in Duitsland gebruikelijk om maximaal 70 procent van de waarde te lenen, maar je bent verplicht om flink af te lossen. Dat dempt mogelijke bubbelvorming. Huurinkomsten Een belangrijke bodem voor het rendement van het SynVest German RealEstate Fund N.V. wordt gevormd door de huurinkomsten. De Duitse woningmarkt is meer dan die in Nederland een huurdersmarkt. Dat komt door de grote afstanden, waardoor mensen vaker moeten verhuizen als ze een nieuwe baan hebben, verklaart Van Gooswilligen. Maar ook het feit dat kopers van een woning relatief veel eigen geld moeten meenemen, zorgt ervoor dat starters langer moeten huren. Woningen zorgen zodoende voor stabiele huurinkomsten. De strategie bij de aankoop van winkelvastgoed focust op de aankoop van winkellocaties in een stadskern, gericht op de eerste levensbehoeften. Zoals supermarkten, drogisterijen en bakkers. Geen kleding- of schoenenwinkels in verband met de conjunctuurgevoeligheid Martin van Gooswilligen en concurrentie van webwinkels. Ook geen weidewinkels buiten een stad gelegen. Voor deze locaties richt SynVest zich niet direct op de grote, bekende steden Daar geldt in sommige gevallen een overspannen situatie maar op de voor Nederlanders misschien minder grote namen. Daar wonen echter ook mensen die boodschappen moeten doen. De brochure Beleggen in Duits vastgoed is aan te vragen via: of bel ons op T

10 10 Beleggen Vastgoedbelegger gaat gebukt onder marktverstoringen D Directeur van Vastgoed Belang Co Koning: De huurwoningmarkt is verziekt door gesubsidieerde concurrentie van corporaties. e dominantie van de zwaar gesubsidieerde woningcorporaties is Koning een doorn in de oog. Voor de leegstand in de retail en kantoren zijn drastische ingrepen in het (winkel) huurrecht en het gronduitgiftebeleid onontkoombaar, is zijn visie. De timing had niet beter kunnen zijn. Juist op de dag van het interview meldt huurdersvereniging Woonbond dat commerciële verhuurders hogere huren vragen voor sociale huurwoningen dan woningcorporaties, terwijl de kwaliteit van de woningen lager is. Directeur Co Koning van Vastgoed Belang reageert als door een wesp gestoken en wil de berichtgeving graag rechtzetten. Tendentieus, zo kwalificeert Koning het bericht van de Woonbond. Particuliere verhuurders hebben om te beginnen géén sociale huurwoningen. Dat is volledig het domein van de corporaties. Het is bovendien de wereld op z n kop zetten. De bottom line is dat de huurwoningmarkt verziekt is door gesubsidieerde concurrentie van corporaties. Onder andere in de vorm van het kunstmatig laag houden van huurprijzen met geld van de belastingbetaler. Corporaties verhuren woningen tegen huurprijzen waarvoor een commerciële exploitatie niet mogelijk is. Zo n huishoudens die niet op een sociale huurwoning zijn aangewezen houden op die manier, gesubsidieerd met belastinggeld, wel een sociale huurwoning bezet. Ongeveer een zelfde aantal huurders dat wel op een sociale huurwoning is aangewezen komt daardoor in te dure huurwoningen terecht. Dat drijft het huurtoeslagbudget enorm op. Het dwingt particuliere verhuurders bovendien tot verhuur van woningen ver onder de markthuurprijs. Terwijl particuliere verhuurders aan de andere kant allerlei belastingen betalen die woningcorporaties niet hoeven of tot voor kort nooit hoefden te betalen. Waarom zo n groot deel van de huishoudens met de laagste inkomens kennelijk geen andere keus heeft dan te huren van een particuliere verhuurder kun je je afvragen. De voorraad corporatiewoningen overtreft de omvang van het aantal huishoudens die op een corporatiewoning aangewezen is met ruim 30%. Hij heeft nog een argument om zijn stelling kracht bij te zetten: Gemiddeld hebben particuliere verhuurders de huurprijzen over de afgelopen drie jaar aanzienlijk minder verhoogd dan de corporaties. Stapeling van belastingen Particuliere woningeigenaren zien meer dan de helft van de huurinkomsten, niet zelden zelfs de volledige jaarhuur, verdwijnen in de vorm van de vermogensrendementsheffing in box 3, OZB en andere belastingen, zoals de verhuurderheffing. De gemiddelde onderhoudskosten zijn rond de 1700 à 1900 euro per jaar, maar de btw is niet aftrekbaar. Koning wijst graag op de belangrijke maatschappelijke rol die de particuliere verhuursector speelt. We zijn een soort van smeerolie tussen de sociale sector en de koopsector. Bij corporaties moet je wel tien jaar staan ingeschreven. Starters op de woningmarkt kunnen bij onze leden direct terecht. Voor een redelijke prijs. Maar liefst 80 procent van de woningen die in bezit is van particuliere verhuurders valt in het segment van de geregu- Landal De Reeuwijkse Plassen TE KOOP 270 luxe waterwoningen Investeer in deze duurzame belegging met een gegarandeerd rendementtot 6% - Gegarandeerde huuropbrengst tot 10 jaar mogelijk. - Verhuur door Landal GreenParks, Groene Hart TOP locatie! - Op korte reisafstand van Amsterdam, Den Haag, Rotterdam en Utrecht. - Alle waterwoningen zijn gelegen aan het water met eigen aanlegplaats. - Luxe voorzieningengebouw met receptie, zwembad, gemakswinkel en horeca voor de parkgasten. - Gelegen aan de Reeuwijkse Plassen met directe vaarverbinding. - Prijzen 2-pers. t/m 12-pers. comfort: ,- tot ,- excl. BTWen inrichtingspakket. - Groener, eerlijker, luxer, waardevol en toekomstvast. BEZOEK DE ZEVEN MODELWONINGEN, OUDEWEG 9 REEUWIJK PARQGREEN.NL bel Wekelijks OPEN PARQ Woensdag uur Zaterdag uur Meer informatie? Bezoek voor meer informatie de website parqgreen.nl

11 Beleggen 11 De Nederlandse woningmarkt is imperfect vanwege 70 jaar overheidsbemoeienis, stelt Co Koning van Vastgoed Belang, de branchevereniging voor particuliere verhuurders van vastgoed. leerde huurwoningen, met een huur tot 711 euro per maand. Retail- en kantoren Het overaanbod aan winkelen kantoorruimte vraagt om een regierol van de provincies, betoogt Koning. Gemeentes dragen een dubbele pet. Een als dienaar van het De bottom line is dat de huurwoningmarkt verziekt is publiek belang en een als commercieel grondhandelaar. Het gevolg is dat buurgemeentes met ambities elkaar de tent uit concurreren met grondverkopen. Dat levert maatschappelijk alleen verliezers op. Vastgoed Belang is als partij aangeschoven bij de Retailagenda. Het probleem kan alleen regionaal worden opgelost. Bijvoorbeeld door soepelere regelgeving, zoals vermenging met horeca, waarmee een winkelgebied aantrekkelijker kan worden gemaakt. Een kiezel in de schoen van de beleggersclub is het stokoude huurrecht, met allerhande vormen van huurbescherming voor winkeliers, die bijvoorbeeld onderhandelingen over een markthuurprijs in de weg zit. Een lagere huur heeft direct een domino-effect op andere huurprijsherzieningen aan het eind van de vijfjaartermijn en werkt dus niet. Koning vertelt dat Vastgoed Belang bezig is met een convenant met de retailsector. Voor de kantorenmarkt wordt gewerkt aan verwijderingcertificaten, waarbij nieuwbouw gepaard gaat met het wegnemen van oude meters en transformatie van kantoorgebouwen tot bijvoorbeeld starterswoningen. Het is niet dé oplossing, maar één van de oplossingen. Retailagenda 2015: meer vrijheid winkelier Na jaren met de knip op de beurs te hebben gewinkeld, geven consumenten eindelijk weer meer uit. Dit is goed nieuws voor de retailbranche: kredietbeoordelaar Moody s voorziet voor de komende twaalf tot achttien maanden een omzetgroei van minstens 2 procent op jaarbasis. De branche heeft het goede nieuws nodig. Momenteel kampt de detailhandel nog met een gemiddelde leegstand van 9,2 procent en 30 procent van het winkeloppervlakte bestaat uit overcapaciteit. Kansarme winkelgebieden vragen om sanering, terwijl kansrijke gebieden juist verder ontwikkeld dienen te worden, constateert ING Economisch Bureau in haar brancherapport. De onlangs gepresenteerde Retailagenda moet het tij keren. Regelgeving Het kabinet start een experiment met twaalf gemeenten om de regelgeving rond winkels te verminderen. Op deze manier moet het voor ondernemers bijvoorbeeld makkelijker worden om bijvoorbeeld Kansarme winkelgebieden vragen om sanering horecafaciliteiten en dienstverlening in hun winkel te combineren. Nu botsen ondernemers die nieuwe concepten bedenken vaak op onwillige ambtenaren die de regels handhaven. Een voorbeeld hiervan is de Amsterdamse boekwinkel Books & Bubbles, die de boekhandel combineerde met een koffie- en feestlocatie. De laatste activiteit moest op last van de gemeente gestaakt worden, waarna de deuren noodgedwongen dichtgingen. In de twaalf pilotgemeenten zijn deze drempels verlaagd. Leegstand Om de leegstand tegen te gaan, maken vijftig gemeenten afspraken met vastgoedeigenaren om marktconforme huren toe te passen in plaats van de winkelhuren te baseren op historische prijzen. De partijen hopen dat de maatregelen startende ondernemers over de streep trekt. Het Pensioenfonds Detailhandel investeert 40 miljoen in het MKB Impulsfonds. Uit dit fonds kunnen vernieuwende plannen van winkeliers gefinancierd worden. Dit weekend & maandag open huis in Aalst Uw eigen waardevaste vakantiehuis aan de Maas Op een unieke locatie, tussen het Esmeer en de Maas, vindt u Recreatiepark het Esmeer. Een vakantiepark met faciliteiten voor jong en oud en diverse nieuwe vakantiehuizen. Vakantiehuizen direct aan het water gelegen Jachthaven met beschikbare ligplaatsen Gezellig grand café / restaurant Populair strandbad met outdoor speelparadijs Gegarandeerd meerjarig netto rendement van 7,8% per jaar Wegens het verkrijgen van een vaste verhuurdeal ontvangt u nu een extra hoog rendement op ons type vakantiehuis de Casa di Rialto, beschikbaar voor ,- excl. btw en incl. eigen kavel v.o.n. tuinaanleg en complete inventaris. Open huis dagen in Aalst Maak dit weekend en maandag kennis met het uniek gelegen vakantiepark, onze nieuwe vakantiehuizen en profiteer alleen dit weekend van onze exclusieve aanbieding. Recreatiepark het Esmeer Zaaiwaard 3 te Aalst (Bommelerwaard) Tel of

12 SIGNIFICANT HOMES Aerdenhout, Zandvoorterweg ,- k.k. Gouda, Bodegraafsestraatweg ,- k.k. Wassenaar, van Bergenlaan ,- k.k. Bosch En Duin, Biltseweg ,- k.k. Noordwijk, Boerhaaveweg ,- k.k. Rosmalen, Churchilllaan ,- k.k. Cuijk, Waterkering k.k. Amsterdam, Haringvlietstraat ,- k.k. Nijmegen, Estel Residence ,- v.o.n. Aerdenhout, Boekenroodeweg ,- k.k. Rotterdam, De Rotterdam Prijs op aanvraag Amsterdam, Apollolaan 11A ,- k.k. Uw huis regionaal, landelijk en internationaal onder de aandacht van potentiële kopers! Met 950 kantoren wereldwijd waarvan 8 in Nederland zijn wij marktleider in het topsegment. Wij verkopen gemiddeld meer dan 1 woning per week van boven de Graag lichten wij onze unieke dienstverlening geheel vrijblijvend aan u toe. Aerdenhout Mr. H. Enschedeweg ,- k.k. Heveadorp, Rijnlaan ,- k.k. Eerbeek, Brummenseweg ,- v.o.n. Spanje, Barcelona PGA Catalunya Prijs op aanvraag Amsterdam, Gustav Mahlerlaan ,- k.k. Amsterdam, Dam 3 Prijs op aanvraag Ossenwaard, Ossenwaard 1 Prijs op aanvraag Wilp, Rijksstraatweg ,- v.o.n. Wassenaar, Groot Haesebroekseweg ,- k.k. Lunteren, Lunterse Bosweg 4A ,- v.o.n. Rhenen, Cuneralaan ,- k.k. Megchelen, Landfortseweg ,- k.k. Zeist, Woudenbergseweg ,- k.k. Schin op Geul, Oud-Valkenburg ,- k.k. Domburg Nehalenniaweg ,- k.k. Monaco, Avenue Princesse Grace ,- k.k. Hoofdkantoor Christie s International Real Estate R info@r365.nl Amsterdam Makelaarskantoor Carla van den Brink amsterdam@r365.nl Rotterdam Christie s International Real Estate R rotterdam@r365.nl Utrecht Heiko Gorter Makelaardij utrecht@r365.nl Aerdenhout Makelaarskantoor Aerdenhout & Omstreken aerdenhout@r365.nl Gorssel Christie s International Real Estate R gorssel@r365.nl