TIJDSCHRIFT. XXXIe Jaargang, Deel I, Nr 5 Mei 1956

Transcriptie

1 NATIONALE BANK VAN BELGIE Departement Studiën en Documentatie TIJDSCHRIFT voor Documentatie en Voorlichting VERSCHIJNT MAANDELUKS XXXIe Jaargang, Deel I, Nr 5 Mei 1956 Dit tijdschrift wordt als objectieve documentatie uitgegeven. De artikels geven de opvatting van de schrijvers weer, onafhankelijk van de mening der Bank. INHOUD : De balansen en weekstaten van de Nationale Bank van België, De jongste ontwikkeling van de economische toestand in België Literatuur betreffende de monetaire en financiële toestand van België Economische wetgeving Grafieken van de economische toestand van België Statistieken. DE BALANSEN EN WEEKSTATEN VAN DE NATIONALE BANK VAN BELGIE, In onderhavig artikel worden de belangrijkste posten der balansen en weekstaten van de Nationale Bank van België sedert de bevrijding in het kort toegelicht (1) ; tevens wordt aangetoond hoe bepaalde posten verdwenen of door andere vervangen werden en hoe nieuwe posten aan de oude werden toegevoegd. Gemakshalve werden de posten der balansen en staten op de volgende wijze hergroepeerd : A. Activa : 1. Goudvoorraad 2. Tegoed op het buitenland 3. Te ontvangen deviezen en goud 4. Debiteuren wegens termijnverkopen van deviezen en goud 5. Handelspapier op België, voorschotten op overheidsfondsen en mobilisering van speciale rekeningen E.B.U. 6. Vorderingen op de Staat 7. Deel- en pasmunt 8. Tegoed bij de Dienst der Postchecks 9. Gebouwen, materieel en meubelen 10. Waarden van de Pensioenkas van het Personeel. (1) De eerste balans van de Bank na de bevrijding dagtekende van 25 december 1944 en de eerste in het Belgisch Staatsblad gepubliceerde weekstaat van 11 januari B. Passiva : 1. Direct opeisbare verplichtingen 2. Bankbiljetten in omloop 3. Rekeningen-courant en diversen 4. Verbintenissen tegenover het buitenland in het kader van betalingsakkoorden 5. Speciale provisies 6. Te leveren deviezen en goud 7. Crediteuren wegens termijnaankopen van deviezen en goud 8. Speciale rekeningen van de Schatkist 9. Rekeningen betreffende de geldher vorming van oktober Pensioenkas van het Personeel 11. Uitgestelde inventarisoperaties 12. Kapitaal en reserves. 1. Goudvoorraad. A. ACTIVA Tot 31 augustus 1944 werd de Goudvoorraad geraamd op basis van het goudgehalte van de belga dat bij koninklijk besluit van 31 maart 1936 op een goudgewicht van 0, gr fijn was bepaald. Daar de besluitwet nr 5 van 1 mei 1944, die van 5 september 1944 af van kracht werd, dit koninklijk besluit had ingetrokken, werd de «Goudvoorraad» van 325

2 25 december 1944 af geraamd op basis van een gewicht fijn goud per frank, vastgesteld op grond van de wisselkoersen die de Bank krachtens het besluit nr 6 van 1 mei 1944 had bepaald. Die berekening, steunend op de verhouding tussen de Belgische frank, het pond sterling en de dollar, stelde de Belgische frank (1) gelijk aan 0 ; gr fijn goud. De opbrengst van de herwaardering, d.i. fr miljoen, werd geboekt op een rekening Onbeschikbaar goudsaldo na herwaardering van de goudvoorraad (besluitwet nr 5 van 1 mei 1944), waarvan de tegenwaarde op het passief voorkwam onder de post «Schatkist : Onbeschikbare rekening wegens herwaardering (besluitwet nr 5 van 1 mei 1944)». Die rekening werd op 13 september 1948 opgenomen onder de «Goudvoorraad» ten gevolge van de aanwending van haar tegenwaarde voor de gedeeltelijke aflossing van de schuld van de Staat tegenover de Bank (2). De devaluatie van 22 september 1949 bracht het gewicht fijn goud van de Belgische frank op 0, gr (3). Al de nadien uitgevoerde verrichtingen werden tegen de nieuwe goudprijs geboekt, doch de in september 1949 bestaande goudvoorraad werd slechts op 12 augustus 1950 herwaardeerd (4). De nettotoeneming van het actief voortvloeiend uit die herwaardering werd aan de Staat toegekend. Krachtens artikel 7 van haar organieke wet «is de Bank gehouden een kasvoorraad te hebben in goud of in buitenlandse deviezen die in goud omzetbaar zijn, ten minste gelijk aan veertig ten honderd van het bedrag harer verbintenissen op zicht, waarvan ten minste dertig ten honderd goud», doch de bepalingen van dit artikel werden geschorst door artikel 4 van de besluitwet nr 5 van 1 mei In feite echter overtrof de «Goudvoorraad» gedurende de beschouwde periode voortdurend 30 pct. van de direct opeisbare verplichtingen en op einde december 1955 bereikte hij 41,5 pct. van die verplichtingen. 2. Tegoed op het buitenland. Van 25 december 1944 tot 9 september 1948 kwamen die tegoeden onder verschillende posten voor naar gelang ze uitgedrukt waren in deviezen of in Belgische franken. a) Tegoeden in buitenlandse deviezen. Die post was onderverdeeld in tegoeden op zicht, die overeenstemden met de tegenwaarde van de buitenlandse deviezen op zicht aangehouden bij cor- (1) De belga werd ingetrokken bij besluitwet van 8,januari 1946 die van kracht werd met ingang van februari (2) Cf. infra, blz (3) Die pariteit volgt nog steeds uit een eenvoudige berekening en niet uit een wettelijke bepaling. (4) Wet van 10 augustus 1950, verschenen in het Belgisch Staatsblad van 12 augustus respondenten van de Bank in het buitenland en met de buitenlandse biljetten die zich in de kassen der Bank bevonden, en in tegoeden op termijn, die naargelang van de periode een of meerdere der volgende activa omvatten : de tegenwaarde van cheques op het buitenland waarvan de inning wegens de omstandigheden was uitgesteld, een vordering op de Nederlandsche Bank uit hoofde van een voorlopige monetaire schikking tussen de regering van het Koninkrijk België en de regering van het Koninkrijk der Nederlanden, buitenlandse schatkistbons, handelswissels in dollars en deviezen geblokkeerd ingevolge de buitenlandse wetgeving inzake deviezenverkeer. Het is onder die post dat de tegoeden in buitenlandse geldsoorten verworven in het kader der betalingsakkoorden geboekt werden. b) Vorderingen in Belgische franken op het buitenland (1). Zij omvatten : 1) niet vervallen, in Belgische franken luidende wissels, betaalbaar in het buitenland en gedisconteerd door de Bank, die zich op de datum van de balans of van de staat in portefeuille bevonden; in de eerste periode na de bevrijding waren dit uitsluitend voor de vijandelijkheden gedisconteerde wissels over de regeling waarvan de Bank ingevolge de omstandigheden nog geen zekerheid had; 2) van 4 juli 1946, vorderingen in Belgische franken op buitenlandse centrale banken voortvloeiend uit monetaire akkoorden met die landen; 3) gedurende een korte periode en inzonderheid op de balans van 25 december 1947, een provisie in Belgische franken bij een Zwitsers correspondent voor betaling van coupons van de Nationale Maatschappij van Belgische Spoorwegen. Op 16 september 1948 werd de voorstelling van de vorderingen op het buitenland gewijzigd en werden de vorderingen van de Bank in het kader der betalingsakkoorden afzonderlijk vernield. Uit tabel I blijkt de indeling van de op dat ogenblik bestaande vorderingen, evenals van de nieuwe voorstelling. De Tegoeden op het buitenland in buitenlandse deviezen stemden overeen met de tegenwaarde van de buitenlandse inwisselbare deviezen op zicht of op termijn, buiten betalingsakkoorden, aangehouden bij correspondenten van de Bank in het buitenland, en met de buitenlandse biljetten in de kassen van de Bank. De Tegoeden op het buitenland in Belgische franken vertegenwoordigden vorderingen of wissels in Belgische franken op het buitenland. Sedert 3 december 1953 omvat de rubriek «Tegoeden op het buitenland» geen onderverdeling meer. (1) Tot 27 juni 1946 droeg die post de benaming : «Papier in Belgische franken op het buitenland». 326

3 Tabel I. Vorderingen op het buitenland op 16 september 1948 (In miljoenen franken) Vroegere voorstelling Nieuwe voorstelling Tegoeden in buitenlandse deviezen : Tegoed op het buitenland : op zicht op termijn a) in buitenlandse deviezen b) in Belgische franken Vorderingen op het buitenland in Bel- Vorderingen op het buitenland in het kagische franken.666 der van,betalingsakkoorden : a) in buitenlandse deviezen b) in Belgische franken Onder 'de rubriek Vorderingen op het buitenland in het kader van betalingsakkoorden : a) in buitenlandse deviezen en b) in Belgische franken kwam het saldo voor voortvloeiend uit de uitvoering, voor rekening van de Staat (1), van de betalingsakkoorden met het buitenland wanneer dit saldo ten gunste van de Belgische monetaire zone was. Een groot gedeelte van de buitenlandse deviezen was, overeenkomstig de bepalingen van bepaalde betalingsakkoorden, belegd in buitenlandse schatkistbons. Op 29 september 1949 werd er rekening gehouden met de aanpassingen voortvloeiend uit de pariteitswijzigingen van de 22e dier zelfde maand; die aanpassingen gebeurden overeenkomstig de bepalingen der vigerende betalingsakkoorden, met uitzondering van enkele landen waarvoor de oepassingsmodaliteiten een aanpassing der rekeningen vereisten. Op 15 februari 1951 werd een subrubriek c) Europese Betalingsunie ingeschakeld, waaronder het bedrag werd geboekt van de voorschotten door de Bank voor rekening van de Staat aan de Europese Betalingsunie toegestaan overeenkomstig de verplichting opgelegd aan België door het internationaal akkoord van Parijs van 19 september 1950 houdende oprichting van een Europese Betalingsunie. Tot 8 februari 1951 had de rekening van de Europese Betalingsunie een debetsaldo vertoond : ze kwam ' sedert 16 november 1950 voor op de passiefzijde onder de rubriek «Verbintenissen tegenover het buitenland in het kader van betalingsakkoorden». Op 23 augustus 1951 werd de vroegere splitsing van de «Vorderingen op het buitenland in het kader van betalingsakkoorden» in «Buitenlandse deviezen» en «Belgische franken» vervangen door een onderverdeling in «Landen, leden van de E.B.U.» en «Andere landen». In tabel II wordt het bedrag van die vorderingen op 16 augustus 1951, d.i. fr miljoen tegelijkertijd gesplitst volgens de oude en de nieuwe methode. (1) Krachtens de besluitwet nr 5 van 1 mei 1944 en de wet van 28 juli 1948 houdende wijziging van dit besluit, geschiedt de uitvoering van de betalingsakkoorden voor rekening van de Staat, die om het even welke risico' s, kosten, commissielonen, interesten en lasten ervan op zich neemt en er de voordelen en winsten van incasseert. Bovendien waarborgt de Staat de Bank tegen elk disagio of ander verschil dat deze laatste zou kunnen ondergaan bij de uitvoering van de met het buitenland gesloten of nog te sluiten internationale betalings-, wissel- en compensatieakkoorden, evenals van de akkoorden gehuldigd door de eindakte der financiële en monetaire Conferentie van Bretton Woods, goedgekeurd bij de wet van 26 december In het bijzonder waarborgt de Staat de terugbetaling van elk open krediet of voorschot in Belgische franken waartoe de Bank ten voordele van een buitenlandse instelling, centrale bank of ander organisme zou moeten overgaan met het oog op de uit- voering van een internationaal betalingsakkoord en binnen de perken van dit akkoord. De waarborg voortvloeiend uit de hierboven aangehaalde bepalingen dekt bijgevolg de verrichtingen uitgevoerd in het kader van de Europese Betalingsunie, waarover verder zal worden gehandeld. Elk jaar wordt de rekening van de Schatkist gecrediteerd voor het overschot der interesten door de vreemde landen betaald boven die welke hun verschuldigd zijn krachtens de met deze landen gesloten akkoorden. Zij wordt daarentegen gedebiteerd voor de interesten die de Staat aan de Bank verschuldigd is krachtens de vigerende overeenkomsten op de voorschotten door deze laatste toegestaan voor de uitvoering van die akkoorden; de desbetreffende overeenkomsten gedurende de beschouwde periode zijn die van 25 februari 1947, 7 maart 1951, 28 november 1952, 7 oktober 1953, 1 juli 1954 en 14 september Tabel II. Vorderingen op het buitenland in het kader van betalingsakkoorden op 16 augustus 1951 (In miljoenen franken) Vroegere voorstelling Nieuwe voorstelling a) in buitenlandse deviezen a) Europese Betalingsunie h) in Belgische franken b) landen, leden van de E.B.U c) Europese Betalingsunie c) 'andere landen

4 De subrubriek b) Landen, leden van de E.B.U. omvat de courante voorschotten aan de lidstaten van de Europese Betalingsunie, bestemd om op het einde van iedere maand in de schoot van de Europese Betalingsunie verrekend te worden met de verbintenissen tegenover diezelfde landen welke voorkomen op de passiefzijde; de saldi die op 30 juni 1950 overeenkomstig het Internationaal akkoord van Parijs van 19 september 1950 geconsolideerd werden, kwamen tot bij hun volledige aanzuivering in juni 1954 eveneens onder die rubriek voor. De subrubriek c) Andere landen vertegenwoordigt de vorderingen van de Bank in buitenlandse geldsoorten en in Belgische franken op landen die geen deel uitmaken van de E.B.U. en waarmee bilaterale betalingsakkoorden werden gesloten. De tussenkomst van de Bank in de uitvoering van die akkoorden is geregeld door de overeenkomst van 25 februari 1947 tussen de Belgische Staat en de Bank. Een bijkomende overeenkomst werd op 14 september 1954 tussen de Staat, de Bank en de Nationale Maatschappij voor Krediet aan de Nijverheid gesloten, luidens dewelke de Bank zich tegenover de Staat verbindt met eigen middelen de uitvoering te financieren van de bilaterale akkoorden gesloten of te sluiten met landen die geen lid zijn van de Europese Betalingsunie, ten belope van het verschil tussen de creditsaldi en de debetsaldi in haar boeken van de rekeningen die uit hoofde van die akkoorden aan de buitenlandse circulatiebanken geopend werden. Boven deze marge en ten belope van fr. 2 miljard zal de Nationale Maatschappij voor Krediet aan de Nijverheid de nodige provisie aanleggen. In sommige gevallen zal de Nationale Maatschappij kunnen optreden alvorens de globale grens vastgesteld voor de tussenkomsten van de Bank bereikt wordt, en dit in toepassing van de bepaling luidens dewelke de respectieve bedragen der tussenkomsten van de Bank en van de Nationale Maatschappij voor elk betalingsakkoord in gemeen overleg met de Staat zullen worden vastgesteld. Wanneer overeenkomstig die bepaling door de Nationale Maatschappij voor Krediet aan de Nijverheid provisies worden aangelegd, worden deze gestort op het credit van een speciale passivarekening : «Speciale provisie (Overeenkomst van ) : N.M.K.N.». Van 4 oktober 1951 tot 8 april 1954 werd de subrubriek «Europese Betalingsunie» volgens de modaliteiten van haar financiering onderverdeeld; de onderverdelingen waren : met speciale provisie, zonder speciale provisie en, van 4 december 1952 tot 29 oktober 1953, Overeenkomst van Krachtens de overeenkomst van 7 maart 1951 tussen de Staat en de Bank had deze laatste aanvaard zonder speciale provisie voorschotten te verlenen aan de Europese Betalingsunie ten belope van fr miljoen (201 miljoen E.B.U.-rekeneen- heden), d.i. het totaal der door België te verlenen kredieten binnen het quotum van 360 miljoen rekeneenheden, vastgesteld in het Internationaal akkoord van Parijs van 19 september 1950 houdende oprichting van een Europese Betalingsunie. Daar de voorschotten aan de Europese Betalingsunie van 13 september 1951 dit bedrag hadden overtroffen, werd een speciale provisie aangelegd door middel van stortingen van de Schatkist, waarbij zich een weinig nadien de speciale rekeningen kwamen voegen welke de tijdelijke inhoudingen vertegenwoordigden op de tegenwaarde van de cessie van buitenlandse geldsoorten of op de betalingen in Belgische of Luxemburgse franken ter vereffening van uitvoer naar de lidstaten van de Europese Betalingsunie. Op 30 juni 1952, datum waarop de overeenkomst van 7 maart 1951 ten einde liep, bereikte de post «Vorderingen op het buitenland in het kader van betalingsakkoorden : a) E.B.U., met speciale provisie» fr miljoen. In uitvoering van de beslissingen die op dezelfde datum getroffen werden door de Raad van de Europese Organisatie voor Economische Samenwerking, werden de voorschotten boven het quotum van de Belgisch-Luxemburgse Economische Unie als volgt gedekt : (In miljoenen franken) a) de Europese Betalingsunie stortte de tegenwaarde van 80 miljoen rekeneenheden : in dollars ten belope van 709 in goud ten belope van b) de Belgisch-Luxemburgse Economische Unie stond aan de Europese Betalingsunie een speciale lening toe van 50 miljoen rekeneenheden, d.i terugbetaalbaar vanaf 30 juni 1953 t/m 30 juni 1957 in vijf annuïteiten c) de Belgisch-Luxemburgse Economische Unie aanvaardde anderzijds in meerdering van haar quotum een schijf van 85,2 miljoen rekeneenheden ter beschikking te laten van de Europese Betalingsunie, aangewend voor de helft in goud en voor de helft in kredieten. Deze kredieten, zegge 42,6 miljoen rekeneenheden beliepen d) de Belgische Staat stemde er bovendien in toe aan Frankrijk en aan het Verenigd-Koninkrijk leningen toe te staan, aflosbaar door middel van leveringen van militaire uitrusting verdeeld over twee jaar, voor een globaal bedrag van waarvan de overdracht gedaan werd via de Europese Betalingsunie in mindering van de voorschotten door de Bank aan deze laatste verleend. Totaal De toepassing van de hierboven sub a) en d) aangeduide bepalingen had als gevolg de vordering buiten quotum van de Bank op de Europese Betalingsunie ten belope van fr miljoen te verminderen en ze terug te brengen tot fr miljoen. Deze vermindering werd op 15 juli 1952 in de boeken van de Bank opgenomen en kwam tot uiting op de weekstaat afgesloten op 17 juli Tabel III duidt de ontwikkeling aan van de posten van de staat die betrekking hebben op de vordering op de Europese Betalingsunie tussen 30 juni en 17 juli

5 De overeenkomst van 7 maart 1951 werd op 30 juni en 29 oktober 1952 resp. verlengd tot 31 oktober 1952 (eerste bijkomende overeenkomst) en tot 30 november 1952 (tweede bijkomende overeenkomst). Tabel III. Vorderingen op het buitenland in het kader van betalingsakkoorden : a) E.B.U. en Speciale provisie wegens voorschotten E.B.U. (In miljoenen franken) Vorderingen op het buitenland in het kader van betalingsakkoorden : a) E.B.U. met speciale provisie zonder speciale provisie Speciale provisie wegens voorschotten E.B.U. : 80 juni juli a) Speciale rekeningen (besluiten van ) b) Schatkist Een derde bijkomende overeenkomst op 28 november 1952 tussen de Staat en de Bank gesloten regelde de financiering door deze laatste, tot 30 juni 1953, van de kredieten door de Belgisch-Luxemburgse Economische Unie in het kader van de Europese Betalingsunie toe te staan. Hierin werd bepaald dat de Bank, buiten de verbintenissen door haar in de overeenkomst van 7 maart 1951 aangegaan, aanvaardde ingeval de speciale rekeningen ontoereikend zouden zijn, aan de Unie een bijkomende schijf kredieten toe te staan ten belope van fr miljoen, op voorwaarde dat de delgingen die door Frankrijk en het Verenigd- Koninkrijk tot 30 juni 1954 in de vorm van leveringen van oorlogsmaterieel of anders waren uit te voeren, bij voorrang zouden aangewend worden tot het aanleggen van een provisie met het oog op de terugbetaling, van 1 juli 1953 af, van de sommen door de Bank op deze nieuwe schijf voorgeschoten. Uit tabel 1V blijkt op welke wijze de nieuwe bepalingen van de derde bijkomende overeenkomst in de staten van de Bank tot uiting kwamen. De overeenkomst van 28 november 1952 werd tijdelijk verlengd op 1 november 1953; zij werd op 7 oktober 1953 vervangen door een nieuwe overeenkomst die tot 30 juni 1954 liep. De overeenkomst van 7 oktober 1953 voorzag, ten laste van de Bank, een veiligheidsmarge van fr. 1 miljard ter dekking der seizoenschommelingen van de leningen aan de Unie en der schommelingen van de speciale rekeningen. Rekening gehouden met deze veiligheidsmarge konden de voorschotten door de Bank zonder speciale provisie toe te staan, maximum fr miljoen bereiken. Tabel IV. Vorderingen op het buitenland in het kader van betalingsakkoorden : a) E.B.U. en Speciale provisie wegens voorschotten E.B.U. (In miljoenen franken) Vorderingen op het buitenland in het kader van betalingsakkoorden : a) E.B.U. 27 november december 1952 zonder speciale provisie met speciale provisie overeenkomst van Speciale provisie wegens voorschotten E.B.U. : a) Speciale rekeningen (besluiten van en ) b) Schatkist De overeenkomst van 7 oktober 1953 werd in januari 1954 aangevuld door een voorlopige overeenkomst krachtens dewelke de veiligheidsmarge van fr. 1 miljard ten belope van fr. 500 miljoen mocht overschreden worden, terwijl de Staat als tegenprestatie aanvaardde een vroegere afwikkeling te doen, a rato van fr. 25 miljoen per week, van de mobiliseringsverrichtingen betreffende het trekkingsrecht op het Internationaal Muntfonds (1) met vervaldag op 30 juni 1954, t.w. eveneens fr. 500 miljoen. Van 14 april 1954 af werd de post «Vorderingen op het buitenland in het kader van betalingsakkoorden : a) E.B.U.» niet verder meer onderverdeeld in «zonder speciale provisie» en a met speciale provisie». Op 30 juni 1954, datum waarop de overeenkomst van 7 oktober 1953 verviel, bedroeg hij fr miljoen. Ingevolge de beslissing die dezelfde dag door de Raad van de Europese Organisatie voor Economische Samenwerking werd getroffen en de bilaterale akkoorden door de Belgisch- Luxemburgse Economische Unie afgesloten met diverse debiteurlanden van de Europese Betalingsunie, werd hij op 13 juli 1954 met fr miljoen verminderd. De terugbetalingen gebeurden in dollars op de wijze zoals in tabel V aangeduid. Rekening houdend met die aflossingen en met het resultaat van de verrekening betreffende de maand juni werd de post «Vorderingen op het buitenland in het kader van betalingsakkoorden : a) E.B.U.» op 13 juli 1954 tot fr miljoen teruggebracht. (1) Cf. infra, blz

6 Een nieuwe overeenkomst in verband met de uitvoering van het. Internationaal akkoord van Parijs dd. 19 september 1950 werd op 1 juli 1954 tussen de Staat en de Bank aangegaan. Tabel V. Terugbetalingen in' dollars, verricht door de Europese B etalingsunie en sommige debiteurlanden op 13 juli 1954 Stenende partijen Bedrogen Bedragen 'in miljoenen in miljoenen Belgische U.S.-dollars franken, Denemarken Frankrijk 12, Italië 10,0 500 Noorwegen. 5,0 250 Verenigd-Koninkrijk, 21, , Europese Betalingsunie 16,0 800 Totaal, 68,, De verbintenis door de Bank op zich genomen om uit eigen middelen de voorschotten of de kredieten te dekken die aan de Europese Betalingsunie te verlenen waren, werd opnieuw beperkt tot fr miljoen. Een bijkomende overeenkomst werd op 11 mei 1955 getekend tussen de Staat, de Bank en de Nationale Maatschappij voor Krediet aan de Nijverheid, luidens dewelke de Bank erin toestemde de voorschotten te verlenen die boven de hoogtegrens van fr miljoen moesten toegestaan worden, op voorwaarde dat de Staat of voor rekening van deze laatste, de Nationale Maatschappij voor Krediet aan de Nijverheid, aan de Bank een bedrag in Belgische franken stort gelijk aan het gebeurlijk overschot. De tussenkomst van de Nationale Maatschappij voor Krediet aan de Nijverheid werd nochtans beperkt tot een bedrag van maximum fr. 1 miljard. Deze bijkomende overeenkomst alsmede, de, overeenkomst van 1 juli liepen op 30 juni 1955 ten einde. Beide werden verlengd. eerst. tot 31 juli 1955 en daarna tot 30 juni Op 17 mei 1956 overtrof de post «Vorderingen op het buitenland in het kader van betalingsakkoorden : a) E.B.U.» fr miljoen en moest de Nationale Maatschappij' voor Krediet aan de Nijverheid in het kader van de bijkomende overeenkomst van 11 mei 1955 voor de eerste maal aan de Bank Belgische franken storten.. Onder de posten welke de vorderingen op het buitenland vertegenwoordigen dienen, naaste de reeds vermelde, diegene aangestipt die gedurende enige tijd op de balansen en staten van de Bank voorkwamen onder de benamingen : Akkoord voor multi- laterale compensatie : Belgische franken en Akkoord «Europese Betalingsunie» : Belgische franken. Een Eerste betalings- en compensatieakkoord tussen de Europese landen werd op 16 oktober 1948 te Parijs ondertekend. Het voorzag niet alleen een multilaterale compensatie onder de deelnemende landen, doch stelde bovendien een mechanisme in voor de dekking van de tekorten onder de Europese landen. De bilaterale overschotten en tekorten werden geraamd en voor ieder voorziene bilateraal overschot verbonden de crediteurlanden zich ertoe ten gunste van hun debiteuren «trekkingsrechten» gelijk aan dat overschot toe te staan. Als tegenwaarde ontvingen ze een Amerikaanse hulp in dollars, de zogenaamde voorwaardelijke hulp. Om de uitvoering der aanvankelijke compensaties mogelijk te maken, aanvaardde de Bank de trekkingsrechten vervroegd te mobiliseren ten belope van een maximumbedrag van fr. 2 miljard. Dit bedrag,. dat geleidelijk werd aangewend, moest afgelost worden door middel van de' ontvangsten in Belgische franken welke voortvloeiden uit de aanwending van de door België als voorwaardelijke hulp ontvangen dollars, ten belope van ten minste 50 pct. van die ontvangsten en uiterlijk binnen een termijn van zes maanden. Op het debet van de rekening «Akkoord voor multilaterale compensatie : Belgische franken» werd het bedrag der trekkingsrechten geboekt waarover het buitenland beschikt had in afrekening op de mobilisatie van fr. 2 miljard ', en op het credit, naast het bedrag der door België aangewende trekkingsrechten, de, hierboven voorziene aflossingen. Op. 31 december 1948 zag de rekening er in miljoenen franken. als volgt uit : Totaal der vervroegde gemobiliseerde trekkingsrechten Aflossingen, ten. belope van 50 pct. der ontvangsten. in Belgische franken voortvloeiend uit de aanwending der door België als voorwaardelijke hulp ontvangen dollars 842 Nog af te lossen bedrag De rekening betreffende het eerste akkoord werd tussen 4 en I1 augustus 1949 gesaldeerd. Een Tweede betalings- en compensatieakkoord voor het dienstjaar werd op 7 september te Parijs ondertekend. `Van 22. september 1949, tot, 8 november 1950 werd op de rekening «Akkoord voor multilaterale compensatie : Belgische franken» het voorschot geboekt dat door de Bank werd toegestaan om de trekkingsrechten te betalen die door België in het kader van dat Tweede akkoord werden toegestaan. Krachtens' de bijlage nr 1 van het Internationaal akkoord' van Parijs van 19' september 1950 houdende oprichting van een Europese Betalingsunie, was België, ertoe gehouden de helft van de hulp die hem in, het kader van het «European Recovery Program» zou, toegestaan, worden, ter beschikking van de Unie te, stellen, Het voorschot, van fr., 2,203 miljoen uit dien hoofde door de Bank toegestaan, werd op - 330

7 16 november 1950 geboekt onder de rubriek «Akkoord Europese Betalingsunie : Belgische franken» en moest terugbetaald worden door middel van de tegenwaarde, in Belgische franken, van de door België ontvangen dollars. Het stemde overeen met de overwogen toewijzing van $ 44,05 miljoen, nadien verlaagd tot $ 29,375 miljoen. Het verdween op 18 juli 1951 ingevolge de hierboven vermelde terugbetalingen en de vermindering van de aan 'België toegestane hulp. 3. Te ontvangen buitenlandse deviezen en goud (1). Deze rubriek vormt de tegenwaarde van verplichtingen die op het passief voorkomen hetzij, zoals dit het geval was van 30 januari 1947 tot 18 januari 1951, onder de benaming «Crediteuren wegens termijnaankopen van deviezen en goud» (2), hetzij, zoals dit zich op verschillende tijdstippen sedert 15 mei 1952 heeft voorgedaan, onder de benaming «Te leveren deviezen en goud». Tussen 2 oktober 1952 en- 8 juli 1954 omvatte zij bovendien de aankoop op termijn van de Staat van $ 50 miljoen, waarvoor, bij beslissing van het Internationaal Muntfonds, dd. 19 juli 1952, aan België een onherroepelijk trekkingsrecht was toegestaan. Dit trekkingsrecht moest aan de Belgisch- Luxemburgse Economische Unie de mogelijkheid verzekeren de speciale lening van 50 miljoen rekeneenheden die zij aan de Europese Betalingsunie ging toestaan, te mobiliseren. De verrichtingen betreffende de aankoop ervan door de Bank, werden gedaan op 120 dagen tegen contante betaling van de tegenwaarde in Belgische franken aan de Schatkist. Zij waren voor gelijke termijnen hernieuwbaar, behoudens in de. veronderstelling dat de. uitoefening van het trekkingsrecht op het Fonds aan de Staat zou toelaten zijn verplichting inzake levering vóór de vervaldag te voldoen. De Staat waarborgde de Bank tegen ieder wisselverlies dat deze laatste eventueel kon ondergaan uit hoofde van die verrichtingen. Op 30 juni 1953' deed de Staat een gedeeltelijke terugkoop van $ 10 miljoen. Van 1 januari tot 20 mei 1954 kocht hij, a rato van fr. 25. miljoen per week, een bedrag van fr miljoen in en het saldo op 13 juli Debiteuren wegens termijnverkopen van deviezen en goud. Deze rubriek waarvan de tegenpost op het passief voorkomt onder de benaming «Te leveren deviezen en goud» vertegenwoordigt de verbintenissen van diverse debiteuren die met de Bank verrichtingen op (1) Tot 2 december 1948 heette die rubriek : a Te ontvangen buitenlandse deviezen». (2) Tot 3 februari 1949 heette die rubriek : «Crediteuren wegens termijnaankopen van deviezen». termijn in buitenlandse geldsoorten en in goud hebben afgesloten. 5. Papier op België, voorschotten op overheidsfondsen en mobilisering van speciale rekeningen Die rubrieken omvatten inzonderheid de kredieten door de Bank aan bedrijven en particulieren toegestaan. Tussen 25 december 1944 en 9 september 1948 omvatte het Papier op België twee en vervolgens drie subrubrieken : a) het handelspapier, d.i. de portefeuille door de Bank gedisconteerde en in België betaalbare handelswissels ; b) het papier uitgegeven door instellingen waarvan de verbintenissen door de Staat gewaarborgd zijn, d.i. wissels, kasbons of promessen, gedisconteerd door semi-publieke instellingen waarvan de verbintenissen door de Staat gewaarborgd zijn; c) van 7 maart 1946 af, de overheidseffecten, d.i. de kortlopende of halflange effecten uitgegeven door de Belgische Staat en gedisconteerd overeenkomstig artikel 17, 3 der statuten, voor zover zij niet rechtstreeks door de Staat doch door de markt ter disconto werden aangeboden. Van 16 september 1948 af, werden de subrubrieken b) en c) opgenomen in de rubriek «Overheidseffecten (artikel 20 der statuten. Overeenkomst van 14 september 1948)» (1) en de rubriek «Papier op België» werd «Handelspapier op. België». Sedert het koninklijk besluit van 24 augustus 1939 gebeuren de Voorschotten op overheidsfondsen op basis van de nieuwe paragraaf 8 van het artikel 17 der statuten : «. De verrichtingen van de Bank bestaan in : ««8 Voorschotten in rekening-courant te doen en kortlopende belenigen op onderpand van overheidsfondsen op korte, halflange of lange termijn, uitgegeven of gewaarborgd door de Belgische. Staat, de Kolonie of het Groothertogdom Luxemburg, en op preferente aandelen van de Nationale Maatschappij van Belgische Spoorwegen die in het publiek werden uitgegeven, en zulks binnen de perken en onder de voorwaarden door de Regentenraad vastgesteld.» De rubriek Mobilisering van speciale voorschotten E.B.U. (besluiten en ) kwam van 11 september 1952 op de staten en balansen voor. Onder die rubriek werden de verrichtingen geboekt in verband met de rnobilisering der speciale rekeningen welke op het Passief voorkwamen en de tijdelijke inhoudingen vertegenwoordigden op de opbrengst van de uitvoer naar de lidstaten van de Europese Betalingsunie. Die mobilisering kon gedaan worden onder de vorm van voorschotten in rekening-courant of van discontering van promessen, (1) Cf. infra, blz

8 gestaafd door certificaten van storting in speciale rekeningen, waarvan de uitgifte was voorzien in het koninklijk besluit van 26 juli 1952 houdende wijziging van dit van 22 maart De afschaffing bij de Belgische en Luxemburgse besluiten van 8 april 1954 van de inhoudingen en de liquidatie der speciale rekeningen naarmate het verstrijken van de termijn van onbeschikbaarheid, stelden ipso facto een einde aan de mobiliseringsverrichtingen. De rekening waarop die verrichtingen werden geboekt, werd derhalve tussen de 23e en de 30 september 1954 gesaldeerd. 6. Vorderingen op de Staat. Op de balans van 25 december 1954 omvatte de rubriek Vorderingen op de Staat de volgende onderverdelingen : Schatkistcertificaten verworven in uitvoering van overeenkomsten gesloten krachtens de besluitwet van. 10 mei 1940 : Voorschotten aan de Schatkist. Bijzonder voorschot voor de toepassing van de overeenkomst van 25 januari Andere vorderingen : Schatkistbon : Overeenkomst van 17 oktober 1930 bekrachtigd door de wet van 27 december van Overheidsfondsen Overeenkomst 27 juli 1932 Schuldbrief gesloten krachtens de wet van 19 juli De Voorschotten aan de Schatkist (1) omvatten de schatkistcertificaten, zonder interest, verworven in toepassing van de overeenkomst afgesloten krachtens de besluitwet van 10 mei 1940 voor een totaal bedrag van fr ,5 miljoen op 25 december De besluitwet van 10 mei 1940 machtigde de Regering alle overeenkomsten met de Bank te sluiten ten einde de uitoefening van haar bevoegdheid om leningen aan te gaan, mogelijk te maken. De afgesloten overeenkomsten waren : (In miljoenen franken) Overeenkomst van 12 mei 1940, krachtens dewelke de Bank een voorschot zonder interest, in achtereenvolgende schijven, ter beschikking van de Staat heeft gesteld voor een totaal bedrag van b) Overeenkomst van 4 september 1941, krachtens dewelke ten belope van fr miljoen voorschotten werden toegestaan om de bezettingskosten te betalen en ten belope van fr miljoen voor de financiering van de behoeften der geallieerde legers na de bevrijding, zegge een totaal van Over te dragen (1) In de weekstaten, werd die post van 18 januari tot 15 maart 1945 a Voorschotten aan de Schatkist voor haar rekening en voor de geallieerde legers» genaamd; van 11 januari tot 15 maart 1945, omvatte hij de a Schatkistbon : Overeenkomst van 17 oktober 1930 bekrachtigd door de wet van 27 december 1930». (In miljoenen franken) Overgebracht c) Te Londen gesloten overeenkomsten : 1) op 15 mei 1942, om de Schatkist toe te laten haar eerste buitenlandse uitgaven te dekken 100 2) op 31 juli ,5 en op 4 januari om de Staat toe te laten gelijkwaardige bedragen in Belgische franken aan de geallieerde expeditielegers af te staan. 3) op 20 mei 1944, voor de betaling van ton graan in Canada aangekocht 176 4) op 13 juli 1944, voor de opening van een krediet ten behoeve van de geallieerde expeditielegers ) op 28 augustus 1944, om de Belgische Missie a Civil Affaire» in het bevrijde grondgebied toe te laten de kassen van de rekenplichtigen van de Schatkist te spijzen Totaal ,5 Volgens hun bestemming gegroepeerd, konden deze voorschotten op 25 december 1944 als volgt onderverdeeld worden : (In miljoenen franken) a) Voor eigen rekening van de Schatkist ,5 b) Voor het Fonds der Bevrijding (later door de Dienst voor Onderlinge Hulpverlening overgenomen) c) Voor rekening der geallieerde legers Totaal ,5 Op 22 maart 1945 werden de «Voorschotten aan de Schatkist» in drie onderverdelingen ingedeeld : Certificaten A, Eigen rekening van de Schatkist : schatkistcertificaten door de Staat aan de Bank overgemaakt als tegenwaarde van de voorschotten die haar voor haar eigen behoeften werden verleend. Certificaten B, Dienst voor Onderlinge Hulpverlening : certificaten overgedragen als tegenwaarde der voorschotten van de Staat aan de Dienst voor Onderlinge Hulpverlening; het doel van deze Dienst was de uitvoering der Mutuel Aid- en der Reverse Lend Lease-akkoorden die de Belgische regering met de regeringen van Groot-Brittannië en van de Verenigde Staten had afgesloten; de Bank verleende de voorschotten vereist voor de betaling der leveringen en prestaties voortvloeiend uit die akkoorden en ontving als tegenwaarde van de Schatkist schatkistcertificaten (1). De certificaten A en B werden op 27 december 1945 in een enkele rubriek Certificaten A (eigen rekening en Dienst voor Onderlinge Hulpverlening) samengebracht. Certificaten C, Geallieerde strijdkrachten : certificaten overgedragen als tegenwaarde van de voorschotten van de Staat aan de geallieerde legers voor (1) Voor nadere gegevens, zie Verslag over 1945, blz. 8 tot

9 de betaling der soldij aan hun troepen; deze voorschotten werden geleidelijk door de geallieerde regeringen in hun munt terugbetaald. Het Bijzonder voorschot voor de toepassing van de overeenkomst van 25 januari 1943, gesloten te Londen krachtens de besluitwet van 10 mei 1940, moest de Schatkist toelaten de voorschotten terug te betalen die haar te Londen door de Bank van Belgisch-Kongo waren verstrekt. Als tegenwaarde van dit voorschot stond op het Passief de rubriek «Schatkist - speciale rekening voor de toepassing der overeenkomst van 25 januari 1943». Dit voorschot werd niet gebruikt en vermits de Bank geen partij meer was in de overeenkomst van 16 april 1945 tussen de Staat en de Bank van Belgisch- Kongo, kwamen de rubrieken betreffende dit voor schot van 24 mei 1945 af niet verder meer op de staten voor. De Schatkistbon : Overeenkomst van 17 oktober 1930 bekrachtigd bij de wet van 27 december 1930 vertegenwoordigde het saldo van de schuld van de Staat wegens het intrekken van het Duitse geld in Bij de overeenkomst van 17 oktober 1930 tussen de Staat en de Bank was dit saldo op fr miljoen vastgesteld. Dit bedrag moest in achttien annuïteiten over een tijdperk lopende van 1931 tot 1948 worden aangezuiverd:krachtens de met de Staat gesloten overeenkomst van 4 april 1935, bekrachtigd bij koninklijk besluit van 16 april 1935, werden de middelen die door de herwaardering van de goudvoorraad van de Bank op 31 maart 1935 en door de overname voor rekening van de Staat der in omloop gebrachte biljetten van fr. 50 ter beschikking van de Staat werden gesteld, aangewend om de schuld van de Staat uit hoofde van het intrekken van het Duitse geld terug te betalen. Het saldo van die schuld, aldus teruggebracht tot fr. 500 miljoen, was vóór 31 december 1952 niet voor delging vatbaar. Het dubbele hoofd Overheidsfondsen en Schuldbrief : Overeenkomst dd. 27 juli 1932 gesloten in uitvoering der wet van 19 juli 1932 groepeerde : a) het 3 X, pct. schatkistcertificaat op vijf jaar van fr. 550 miljoen, verworven in 1943 en waarvan de interesten dienden tot delging van de schuldbrief; b) het niet gedelgde saldo van de schuldbrief door de Schatkist overhandigd als tegenwaarde van het verlies op de ponden sterling die de Bank op 21 september 1931 bezat; die schuldbrief werd in juni 1947 volledig gedelgd. Twee andere rubrieken van de balans van 25 december 1944 kunnen onder de vorderingen op de Staat gerangschikt worden : a) de Overheidsfondsen en andere krachtens de statuten. verworven effecten (artikelen 17, 9, 18 en 21), met inbegrip van fr. 55 miljoen kortlopende in de markt aangekochte schatkistcertificaten. Deze verdwenen van 18 januari 1945 af uit de staat. In het begin van de maand juni 1945 werden de krach. tens artikel 17, 9 verworven overheidsfondsen tegen hun boekwaarde overgedragen aan het Rentenfonds, dat bij besluitmiet van 18 mei 1945 werd opgericht om de markt der overheidsfondsen te regulariseren. b) de Emissiebank te Brussel, d.i. de vordering van de Bank op de Emissiebank, die hoofdzakelijk voortvloeide uit de voorschotten van de Bank voor de werking van de clearing, daar de bezetter de Emissiebank ertoe gedwongen had de clearingbedragen te vereffenen zonder tegenwaarde en onder de waarborg van het Departement van Financiën. Op 28 juni 1945 werd die vordering verhoogd met een bedrag van fr. 7,6 miljoen, dat voordien in de overgangsrekeningen der actief- en passiefzijde voorkwam en dat het bedrag vertegenwoordigde welk de Emissiebank op het ogenblik van de bevrijding nog aan de Bank verschuldigd was, wegens de voor haar werking gedane onkosten. Deze rubriek wordt hier gelijkgesteld aan een vordering op de Staat, omdat deze laatste, krachtens artikel 1 van de wet van 28 juli 1948 betreffende de sanering van de balans van de Bank, in de plaats trad van de Bank wat de vordering van deze laatste op de Emissiebank betrof. Tussen 25 december 1944, datum van de eerste door de Bank na de bevrijding gepubliceerde staat, en 13 september 1948, datum waarop een zeker aantal schulden en vorderingen van de Schatkist in uitvoering van de bepalingen van de voornoemde wet van 28 juli 1948 gecompenseerd werden, kwamen verschillende rubrieken, die vorderingen op de Belgische of Luxemburgse Staat vertegenwoordigden, op de balansen en staten van *de Bank voor. a) Voorschot aan de Schatkist met het oog op de uitvoering van de akkoorden van Bretton Woods : inschrijving en storting in goud op de Internationale Bank voor Herstel en Ontwikkeling. Die rubriek kwam tussen 29 augustus en 21 november 1946 voor een bedrag van fr. 196 miljoen op de staat voor. Zij vertegenwoordigde de storting in goud van 2 pct. van het bedrag van $ 225 miljoen, waarvoor België in de Internationale Bank voor Herstel en Ontwikkeling had deelgenomen, t.w. $ 4,5 miljoen. b) Deelneming aan het Internationaal Monetair Fonds. In uitvoering van de verbintenissen voortspruitend uit de bekrachtiging van de akkoorden van Bretton Woods moest de Regering, einde februari 1947, aan het Internationaal Muntfonds het bedrag storten van de Belgische deelneming aan dit organisme, bedrag welk $ 225 miljoen beliep, d.i. fr miljoen. Na aftrek van een eerste storting in december 1954, die het aandeel van België in de aanvankelijke beheerskosten van het Fonds vertegenwoordigde, bedroeg het nog te betalen saldo fr miljoen, waarvan fr miljoen in goud werden geleverd, 333

10 fr. 986 miljoen in nationale munt en fr miljoen in schatkistcertificaten. De Bank verleende haar bemiddeling om aan de Staat het goud en de geldmiddelen vereist voor de uitvoering van zijn verbintenissen tegenover het Fonds beschikbaar te stellen. Zij deed dit eveneens voor het Groothertogdom Luxemburg, wat het in nationale munt te storten bedrag betreft. Die verschillende voorschotten werden onder afzonderlijke rubrieken geboekt, nl. : Voorschotten aan de Staat : Voor cessie van goud In Belgische franken Voorschotten aan het Groothertogdom Luxemburg : In Luxemburgse franken. Op de passiefzijde waren twee rekeningen-courant op naam van het Internationaal Muntfonds geopend, waarop respectievelijk de tegoeden van het Fonds in Belgische franken en in Luxemburgse franken werden gecrediteerd. Het voorschot van de Bank voor de' goudoverdracht bracht 0,75 pct. rente per jaar op. Van begin april 1947 werd het door de Staat ten belope van fr. 50 miljoen per week afgelost. Op 23 oktober 1947 was het op één miljard teruggebracht. In het begin van december 1947 werd het tot fr. 550 miljoen verminderd ten gevolge van een nieuwe terugbetaling die ditmaal gedaan werd met behulp van de opbrengst van een eerste aankoop van deviezen vanwege de Schatkist in het kader van het organiek statuut van het Fonds. e) Speciaal voorschot aan de Schatkist : certificaten in dollars. Die rubriek kwam op de staten van 4 en 11 maart 1948 voor ten belope van respectievelijk fr en miljoen. Zij vertegenwoordigde een voorschot in Belgische franken op certificaten in dollars, die terugbetaalbaar waren door middel van de opbrengst van de lening van $ 50 miljoen, die de Schatkist krachtens het besluit van de Regent van 24 februari 1948 gemachtigd was in de Verenigde Staten aan te gaan. De Bank rugtekende die certificaten aan toonder en stond ze af aan Amerikaanse banken tegen betaling in dollars. In uitvoering van de bepalingen van de wet van 28 juli 1948 betreffende de sanering van de balans der Nationale Bank van België, gepubliceerd in het Staatsblad van 29 juli 1948, werden een zeker aantal vorderingen op de Staat en verbintenissen tegenover hem op 13 september 1948 's avonds gecompenseerd, d.i. onmiddellijk nadat de algemene vergadering der aandeelhouders van 13 september 1948 de nodige beslissingen had getroffen aangaande de sanering van de balans en de wijzigingen aan de statuten en na goedkeuring van die wijzigingen door besluit van de Regent van dezelfde datum. De volgende vorderingen op de Staat waren bij die compensatie betrokken : (in miljoenen franken) a) Certificaten A (eigen rekening en Dienst voor Onderlinge Hulpverlening) b) Certificaten C (soldijen der geallieerde legers) c) Andere vorderingen op de Staat : Schatkistbon (overeenkomst van , bekrachtigd door de wet van ) 500 Overheidsfondsen (overeenkomst van , gesloten in uitvoering van de wet van ) d) Deelneming aan het Internationaal Muntfonds (voorschot aan de Staat wegens goudoverdracht) 550 e) Emissiebank te Brussel Die vorderingen werden gecompenseerd met de volgende verplichtingen : ( In ni il ferm en franken ) ' Herwaardering a) van de goudvoorraad (besluitwet nr 5 van ) b) Besluitwet van : 1) Biljetten over te boeken op tijdelijk onbesch ikb are of geblokkeerde rekeningen en niet uitgegeven oude biljetten 469 2) Voorlopig fonds in afrekening op het bedrag der door de Staat verworven biljetten (artikel 1, 2, van de besluitwet van ) ) Speciale rekening geopend krachtens artikel 9 van de wet van De compensatie liet dus, per saldo, een vordering van fr miljoen op de Staat. In uitvoering van de beslissingen genomen door de algemene vergadering der aandeelhouders op 13 september 1948 werden de gedurende de oorlog verwezenlijkte winsten, zegge fr. 264 miljoen, afgestaan aan de Staat. Hiermede en tot beloop van fr. 200 miljoen, schreef de Schatkist in op de verhoging van het kapitaal van de Bank, dat van fr. 200 op fr. 400 miljoen werd gebracht. Het overschot van fr. 64 miljoen werd afgetrokken van het saldo van de vordering op de Staat, die aldus op fr miljoen werd teruggebracht. Overeenkomstig de bepalingen van artikel 3, b en c, van de wet van 28 juli 1948, werd dit overschot als volgt onderverdeeld : (/n miljoenen franken) Geconsolideerde vordering op de Staat Overheidseffecten (artikel 20 der statuten - Overeenkomst van 14 september 1948) : Schatkistcertificaten Op de staten die onmiddellijk na de verrekening van 13 september 1948 gepubliceerd werden, vertegenwoordigden volgende rubrieken geheel of gedeeltelijk vorderingen op de Staat : 334

11 a) Overheidsfondsen (artikel 20 der statuten. Overeenkomst van 14 september 1948). Deze rubriek, die thans nog op de staten voorkomt, is als volgt onderverdeeld : 1) Schatkistcertificaten. Het betreft hier kortlopend krediet door de Bank aan de Staat verleend. De certificaten die deze voorschotten vertegenwoordigen, brengen tot beloop van fr miljoen geen interest op; dit bedrag vertegenwoordigde op 13 september 1948 het overschot van de vordering der Bank tegenover de Staat op de geconsolideerde vordering van fr. 35 miljard. Boven die grens brengen de «Schatkistcertificaten» rente op tegen de discontovoet der geaccepteerde bij een bank gedomicilieerde wissels (1). 2) Papier uitgegeven door instellingen waarvan de verbintenissen door de Staat gewaarborgd zijn. 3) Andere overheidsfondsen. Die twee subrubrieken werden hierboven (2) beschreven in het kader van de rubriek «Papier op België», waaronder zij vóór 13 september 1948 (3) ingedeeld werden. Krachtens artikel 4 van de wet van 28 juli 1948 werd de besluitwet van 10 mei 1940 betreffende de voorschotten van de Bank aan de Staat ingetrokken; krachtens het artikel 20 der statuten en de overeenkomst van 14 september 1948 mocht anderzijds het bedrag van de portefeuille «Overheidseffecten» door de Bank ingevolge de verrichtingen overeenkomstig artikel 17, 3 en 9 der statuten aangehouden, geen fr. 10 miljard overtreffen. Bij de overeenkomst van 15 april 1952 tussen de Staat en de Bank gesloten en goedgekeurd door de Ministerraad, werd die grens op fr miljoen gebracht; deze overeenkomst werd in overeenstemming met de bepalingen van artikel 13 der organieke wet van de Bank, in het Staatsblad van 20 april 1952 gepubliceerd. De vermeerdering met fr. 333 miljoen had betrekking op de kredietmarge door de Bank aan de Luxemburgse staat geopend bij overeenkomst van 15 april 1952 in het kader van het artikel 17, 3 en 9 van haar statuten. Van 17 april 1952 af, maakte ze het voorwerp uit van een vierde subrubriek, onder de benaming Luxemburgse schatkistcertificaten. Deze beliepen fr. 300 miljoen tot 23 juli 1952; zij werden op deze laatste datum teruggebracht op fr. 115 miljoen en op 11 december 1952 terugbetaald. b) Geconsolideerde vordering op de Staat (artikel 3, paragraaf b van de wet van 28 juli 1948). (1) Herinneren wij eraan dat volgens artikel 37 der statuten, de winst, die voor de Bank voortkomt van het verschil tussen 3 4 pct. en de rentevoet van haar verrichtingen van disconto, voorschot en belening, aan de Staat toekomt. (2) Cf. blz (3) In het kader van de rubriek «Papier op België» werden de «Andere overheidsfondsen» aangeduid met de benaming «Overheidseffecten». Zoals hierboven vermeld, beliep die vordering ten gevolge van de sanering van de balans in september 1948 fr. 35 miljard. Volgens artikel 3, paragraaf b, 2 van de wet van 28 juli 1948, moeten fr. 5 miljard terugbetaald worden door middel van het jaarlijkse aandeel van de Staat in de winsten van de Bank. Krachtens een akkoord van 2 december 1953 tussen de Schatkist en de Bank heeft deze laatste echter, gelet op de zeer zware lasten die wegens het ten uitvoer brengen van het verdedigingsprogramma op de Schatkist drukken, erin toegestemd dat het aandeel van de Staat in de winsten over de boekjaren 1953 en 1954 effectief op het credit van de rekening van de Schatkist geboekt werd in plaats van het aan te wenden voor de delging voorzien bij de wet van 28 juli Op 15 december 1954 stemde de Bank er op verzoek van de Staat mede in, dat deze delging voor het boekjaar 1955 zou geschorst worden, zoals dit voor de boekjaren 1953 en 1954 gebeurd was, op voorwaarde dat de Staat ze zou hernemen van het boekjaar 1956 af en ze derwijze zou aanvullen dat het totaal bedrag der aflossingen die voor het boekjaar 1953 tot 1955 moesten verricht worden, in zes jaar aangezuiverd worde ten belope van minstens één zesde per jaar, betaalbaar op 1 maart van de jaren 1957 tot c) Overheidsfondsen (artikelen 18 en 21 der statuten). Deze rubriek, die thans nog op de staten voorkomt, heeft dezelfde inhoud als de rubriek «Overheidsfondsen en andere krachtens de statuten verworven effecten», welke op de staten en balansen vóór 13 september 1948 voorkwam. d) Bijzondere voorschotten voor deelneming in het Internationaal Muntfonds : 1) aan de Belgische regering, in Belgische franken; 2) aan de Luxemburgse regering, in Luxemburgse franken. Die rubriek stemde overeen met de rubriek «Deelneming in het Internationaal Muntfonds», welke vóór 13 september 1948 op de staten en balansen was voorgekomen, doch omvatte niet langer meer het voorschot voor cessie van goud, daar dit laatste bij de verrekening van 13 september betrokken was. Daar de tegoeden in Belgische franken en in Luxemburgse franken door het Fonds aangehouden op hun goudwaarde moesten gehandhaafd blijven, werden de voorschotten aan de Belgische en Luxemburgse regeringen in 1949 aangepast, ten einde de aanpassing toe te laten van de rekeningen-courant van het Fonds op basis van de nieuwe pariteit van de frank tegenover het goud, voortvloeiend uit de devaluatie van september Bij beslissing dd. 20 februari 1950 van de Raad der Uitvoerende Directeurs van het Fonds, werd het minimumtegoed, dat moet behouden blijven op 335