Beleidsnota Maatschappelijke Ondersteuning & Zorg t/m Best voor elkaar. Concept, juli 2016 Gemeente Best

Transcriptie

1 Beleidsnota Maatschappelijke Ondersteuning & Zorg 2017 t/m 2020 Best voor elkaar Concept, juli 2016 Gemeente Best

2 INHOUD Voorwoord 3 Leeswijzer 4 Deel 1. Inleiding 5 1. Inleiding 5 2. Kaders Wettelijk kader Landelijk beleid Gerelateerd lokaal beleid Trends en ontwikkelingen 9 3. Participatie 12 Deel 2. Beleid 2017 t/m Uitgangspunten en doelen Uitgangspunten voor beleid Doelen Langer thuis in de wijk Een toegankelijke en dementievriendelijke gemeenschap Prettig ouder worden Gezond bezig Een gezonde basis voor de jeugd Kwetsbare inwoners Samen zorgen voor Best Mantelzorg Vrijwilligers 27 Deel 3. Uitvoering 30 Pagina 1 van 38

3 8. Uitvoering acties Financieel kader Monitoren en evalueren 34 Bijlagen 38 Pagina 2 van 38

4 Voorwoord De beleidsnota Maatschappelijke ondersteuning en zorg heeft de titel meegekregen Best voor elkaar. Daarmee willen we niet alleen aangeven dat we in Best de zaken best voor elkaar hebben, maar beoogd deze nota ook dat we er in Best voor elkaar willen zijn. De brede enthousiaste deelname van velen aan de totstandkoming van deze nota heeft laten zien dat we er voor elkaar willen zijn. Onze gemeente kan reeds vele jaren bogen op een sterke sociale basis. Met deze nota willen we op die sterke sociale basis verder bouwen aan een samenleving waarin niet de individualiteit hoogtij viert, maar waarin we weer wat meer oog voor elkaar hebben. Ik wens u veel leesplezier, Bert van Drunen (wethouder) Pagina 3 van 38

5 Leeswijzer Voor u ligt de beleidsnota Maatschappelijke Ondersteuning & Zorg 2017 t/m Deze nota bestaat uit 3 delen, namelijk: Deel 1: Inleiding Deel 2: Beleid 2017 t/m 2020 Deel 3: Uitvoering In deel 1 wordt de aanleiding en de afbakening van het beleid Maatschappelijke Ondersteuning & Zorg beschreven. De door de raad vastgestelde bestuursopdracht vormt hiervoor de basis. Bij vaststelling van de bestuursopdracht heeft de raad nadrukkelijk verzocht om uitgebreide participatie van inwoners en organisaties. Er wordt daarom ook stil gestaan bij het participatietraject. Deel 2 bevat het daadwerkelijke beleid op het gebied van Maatschappelijke Ondersteuning & Zorg voor de jaren 2017 t/m Eerst staan we stil bij de algemene uitgangspunten en doelen van het beleid. Vervolgens beschrijven we waar we op inzetten de komende jaren, wat we willen bereiken en wat we hiervoor gaan doen. Dit doen we aan de hand van de thema s Langer thuis in de wijk, Gezond bezig en Samen zorgen voor Best. In deel 3 wordt beschreven hoe we uitvoering gaan geven aan het beleid, hoe we het gaan financieren en hoe het beleid wordt geëvalueerd. Pagina 4 van 38

6 Deel 1. Inleiding 1. Inleiding Zowel in de Wet maatschappelijke ondersteuning 2015 (Wmo 2015) als in de Wet publieke gezondheid (Wpg) is de verplichting opgenomen dat de gemeenteraad periodiek beleid vaststelt. De huidige beleidsnota s Wet maatschappelijke ondersteuning en Best gezond lopen af. De gemeenteraad heeft bij vaststelling van de huidige beleidsnota s Wet maatschappelijke ondersteuning en de gezondheidsnota Best gezond, besloten om in de volgende beleidsperiode het lokale gezondheids- en Wmo-beleid te integreren in één beleidsnota. De gemeenteraad heeft aangegeven het beleid dusdanig belangrijk te vinden, dat ze het willen behandelen als een 2-sterrendossier. Op 29 juni 2015 heeft de raad zodoende een bestuursopdracht voor het opstellen van dit beleid vastgesteld. Daarmee heeft de raad de kaders gesteld voor het proces, de inhoud en de reikwijdte van het beleid. In de bestuursopdracht is vastgelegd, dat er eerst een uitgangspuntennotitie wordt voorgelegd als voorloper op deze beleidsnota. Op basis van deze uitgangspuntennotitie heeft de raad op 30 mei 2016 bepaald, wat de voorlopige speerpunten zijn van het beleid Maatschappelijke Ondersteuning & Zorg. Deze voorlopige speerpunten vormen de basis voor de inhoud van deze nota en zijn hierin uitgewerkt in actiepunten voor de komende jaren. In de uitgangspuntennotitie is een uitgebreid beeld geschetst van de stand van zaken in Best op het gebied van Maatschappelijke Ondersteuning & Zorg. De uitgangspuntennotitie biedt dus belangrijke achtergrondinformatie bij de onderwerpen in deze beleidsnota. De notitie is daarom toegevoegd in bijlage 1. De afgelopen jaren is er veel inzet geweest op zowel de Wmo als op het lokale gezondheidsbeleid. Er is veel bereikt, waar we de komende beleidsperiode op voort kunnen bouwen. Over wat we hebben gedaan en wat we hebben bereikt, is gerapporteerd via de reguliere P&C-cyclus. Een terugkoppeling op de voorgenomen acties van het beleid Wet maatschappelijke ondersteuning en het lokale gezondheidsbeleid Best Gezond, is als bijlagen 2 en 3 bij deze beleidsnota gevoegd. Pagina 5 van 38

7 2. Kaders 2.1. Wettelijk kader Het wettelijk kader voor deze nota is de Wet Publieke Gezondheid en de Wet maatschappelijke ondersteuning Wet publieke gezondheid De publieke gezondheid is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van het rijk en de gemeenten. De wederzijdse verantwoordelijkheden op het gebied van publieke gezondheid zijn vastgelegd in de Wet publieke gezondheid (Wpg). Op grond van deze wet zijn gemeenten bestuurlijk verantwoordelijk voor de volgende taken: de bevordering van de totstandkoming en continuïteit van en de samenhang binnen de publieke gezondheidszorg en de afstemming ervan met de curatieve gezondheidszorg en de geneeskundige hulpverlening bij ongevallen en rampen (art. 2 Wpg); uitvoering van de jeugdgezondheidszorg en ouderengezondheidszorg (art. 4 en 5 Wpg); uitvoering van de algemene infectieziektebestrijding (art. 6 Wpg). De beleidsvrijheid die gemeenten hierbij hebben, verschilt per taak. Op het gebied van medisch georiënteerde (uitvoerings)taken, zoals jeugdgezondheidszorg, medische milieukunde, technische hygiënezorg en infectieziektebestrijding zijn de taken van gemeenten duidelijk omschreven en laat de Wpg weinig ruimte over voor eigen beleid. Op het gebied van de meer maatschappelijk georiënteerde algemene bevorderingstaken, zoals de gezondheidsbevordering, is daarentegen sprake van een aanzienlijke beleidsvrijheid. Op deze wijze kan optimaal worden aangesloten bij de lokale situatie. In artikel 14 van de Wpg is vastgelegd dat het college van burgemeester en wethouders, ter uitvoering de wettelijke taken, zorg draagt voor de instelling en instandhouding van een gemeentelijke gezondheidsdienst. De gemeente voldoet hieraan door met 20 regiogemeenten deel te nemen aan de Gemeenschappelijke Regeling GGD Brabant-Zuidoost. De portefeuillehouder volksgezondheid maakt deel uit van het Algemeen Bestuur en de Financiële Commissie van de GGD. In bijlage 4 is een overzicht opgenomen van de invulling van de Wpg-taken van de gemeente Best Wmo 2015 De Wmo 2015 geeft de gemeente de opdracht om er voor te zorgen dat mensen zo lang mogelijk thuis kunnen blijven wonen. De gemeente is verantwoordelijk voor mensen die niet op eigen kracht zelfredzaam zijn. Ook staat in de Wmo 2015 dat de gemeente periodiek beleid moet vaststellen, waarin voornemens staan die er op gericht zijn om: 1. De sociale samenhang, de toegankelijkheid van voorzieningen, diensten en ruimten voor mensen met een beperking te bevorderen, de veiligheid en leefbaarheid in de gemeente te bevorderen, evenals huiselijk geweld te voorkomen en te bestrijden; 2. De verschillende categorieën van mantelzorgers, en vrijwilligers, zoveel mogelijk in staat te stellen hun taken als mantelzorger of vrijwilliger uit te voeren; 3. Vroegtijdig vast te stellen of ingezetenen maatschappelijke ondersteuning behoeven; 4. Te voorkomen dat ingezetenen op maatschappelijke ondersteuning aangewezen zullen zijn; Pagina 6 van 38

8 5. Algemene voorzieningen te bieden aan ingezetenen die maatschappelijke ondersteuning behoeven; 6. Maatwerkvoorzieningen te bieden ter ondersteuning van de zelfredzaamheid en participatie aan ingezetenen van de gemeente die daartoe op eigen kracht, met gebruikelijke hulp, met mantelzorg of met hulp van andere personen uit hun sociale netwerk niet of onvoldoende in staat zijn; 7. Maatwerkvoorzieningen te bieden aan personen die niet in staat zijn zich op eigen kracht te handhaven in de samenleving en beschermd wonen of opvang behoeven in verband met psychische of psychosociale problemen of omdat zij de thuissituatie hebben verlaten, al dan niet in verband met risico s voor hun veiligheid als gevolg van huiselijk geweld Landelijk beleid Als het gaat om gezondheidsbevordering stuurt het rijk via de volgende beleidscyclus: Elke vier jaar wordt door het Rijksinstituut voor volksgezondheid en milieu (RIVM) de Volksgezondheid Toekomst Verkenning (VTV) uitgebracht. In dit rapport wordt de omvang van ziekte en gezondheid, gezondheidsdeterminanten, preventie en gezondheidszorg in Nederland weergegeven. Op basis van deze rapportage ontwikkelt het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) een rijksnota met speerpunten voor gezondheidsbeleid. Gemeenten nemen, op grond van artikel 13 van de Wpg, de landelijke speerpunten in acht bij de opstelling van haar lokale beleid. Uiteindelijk toetst de Inspectie Gezondheidszorg in hoeverre het beleid effectief is. Op 4 december 2015 heeft het ministerie van VWS de landelijke nota uitgebracht in de vorm van een brief. Gezien de gunstige ontwikkelingen op het gebied van de gezondheid in Nederland en internationale consensus over de aanpak, ziet het ministerie geen aanleiding om grote beleidswijzigingen door te voeren. Gezonde leefstijl blijft het belangrijkste speerpunt. De meeste gezondheidswinst is volgens het ministerie te behalen met verbetering van de trends voor de speerpunten: roken, overmatig alcoholgebruik, (ernstig) overgewicht, bewegen, depressie en diabetes. Er is steeds meer aantoonbare samenhang tussen een gezonde leefstijl en veel voorkomende problemen als dementie, suikerziekten op jonge leeftijd etc. Gemeenten hebben de taak om de gezonde leefstijl van hun bevolking te bevorderen. Het ministerie pleit hierbij voor een integrale aanpak via onderwijs, werk, wijk/omgeving en zorg. Daarnaast ziet het rijk een belangrijke taak voor gemeenten weggelegd om de aanhoudende grote gezondheidsverschillen tussen hoog- en laagopgeleiden te verkleinen. Naast gemeenten, betrekt het rijk ook burgers, bedrijven en maatschappelijke organisaties bij gezondheidsbevordering. Gezondheid is een immers een verantwoordelijkheid van ons allemaal. Gezondheid wordt steeds vaker breed en positief opgevat, zodat de focus minder ligt op de afwezigheid van ziekten en aandoeningen en meer op het vermogen van mensen om met ziekten, beperkingen en tegenslagen om te gaan. Het kabinet steunt deze gedachte en ziet gezondheid niet langer als enkel een doel op zich, maar ook als een middel om andere doelen te kunnen bereiken, zoals meer regie op het eigen leven, kwaliteit van leven, mee kunnen doen in de maatschappij en het gebruik maken van sociale netwerken. Dit verbindt het gezondheidsbeleid met de doelstellingen in het sociale domein: participatie, zelfregie en zelfredzaamheid. Het kabinet geeft in haar beleidsnota aan dat ze het belangrijk vindt dat gemeenten desondanks ook aandacht blijven geven aan preventie en het bevorderen van de gezondheid van hun inwoners. Gezondheid heeft een plek gekregen in de Omgevingswet. Gemeentebesturen kunnen hiermee de bescherming van gezondheid een integrale plek geven in hun omgevingsbeslissingen. Hierdoor wordt de invloed van gemeenten in het realiseren van een gezonde leefomgeving vergroot. Pagina 7 van 38

9 2.3. Gerelateerd lokaal beleid Naast de wettelijke en landelijke kaders, is er ook lokaal beleid dat gerelateerd is aan deze beleidsnota: Beleidsplan Jeugd en bijbehorend uitvoeringsprogramma Met ingang van 1 januari 2015 is de gemeente op basis van de Jeugdwet verantwoordelijk voor de organisatie en uitvoering van hulp en ondersteuning aan jeugdigen. Het beleidsplan Jeugd beschrijft hoe de gemeente deze nieuwe taken organiseert en hoe zij de transformatie wil vormgeven voor alle jeugdigen in Best. In het beleidsplan zijn doelstellingen geformuleerd, welke in het uitvoeringsprogramma zijn vertaald naar concrete acties. Hierbij ligt het accent op preventie. Gezondheidsbevordering maakt hier integraal onderdeel van uit en in het Beleidsplan Jeugd is ook aandacht voor de relatie met de Wmo door een integrale toegang en een samenhangend aanbod van ondersteuning. Het is daarom belangrijk dat het beleid op elkaar aansluit. In de toekomst kan er mogelijk voor gekozen worden om de beleidsnota s helemaal te integreren. Integraal veiligheidsplan De Kempen en bijbehorend uitvoeringsprogramma In december 2014 heeft de gemeenteraad ingestemd met het Integraal Veiligheidsplan De Kempen Problematische jeugd en jeugdgroepen inclusief alcohol en drugs is hierin als speerpunt genoemd. Eind juni 2015 is dit thema in een bijeenkomst met betrokken partners uit het veld verder uitgediept. De uitkomsten hiervan zijn, waar van toepassing, meegenomen in deze beleidsnota. Beleidsnota van AWBZ naar Wmo Door de invoering van de Wmo 2015 is in maart 2014 de nota van AWBZ naar Wmo vastgesteld. Daarmee is er op een aantal onderdelen die de Wmo 2015 voorschrijft actueel beleid beschikbaar. Dit betreft met name beleid over het bieden van de maatwerkvoorzieningen huishoudelijke ondersteuning en begeleiding en de integrale toegang. Beleidsnota Best@Work: Participeren naar Vermogen Een andere belangrijke ontwikkeling binnen het sociaal domein is de invoering van de Participatiewet. De gemeente wil dat iedereen naar zijn of haar mogelijkheden werkt, bij voorkeur bij een reguliere werkgever en wanneer dat (nog) niet mogelijk is door maatschappelijk te participeren of begeleid te werken. In de nota Best@Work geeft de gemeente een antwoord op de vraag wat zij hierbij nastreeft, wat zij hiervoor gaat doen, welke (financiële) keuzen gemaakt moeten gaan worden en welke kansrijke verbindingen gelegd kunnen worden met de andere ontwikkelingen in het sociaal domein. Daarmee is er een relatie met het beleid op het gebied van maatschappelijke ondersteuning en gezondheid. Project van transitie naar transformatie Binnen het programma sociaal domein is er in samenhang gewerkt aan de invoering van de nieuwe wetten in het sociaal domein: de Wmo 2015, de Jeugdwet en de Participatiewet. In aanloop naar de decentralisaties is er beleid vastgesteld, waaronder de nota van AWBZ naar Wmo, de verordening maatschappelijke ondersteuning en de hierboven genoemde beleidsnota s op het gebied van de Jeugdwet en de Participatiewet, die richting geven aan de uitvoering van de nieuwe wetten. Bij alle beleidsplannen zijn de door de raad vastgestelde kaders, visie en doelstellingen op het gebied van maatschappelijke ondersteuning en participatie als leidraad genomen. Pagina 8 van 38

10 De wetten zijn nu formeel ingevoerd, maar de werkzaamheden zijn nog niet afgerond. Er wordt uitvoering gegeven aan het in 2014 vastgestelde beleid en de verordeningen, om zo daadwerkelijk een transformatie van het sociaal domein te bewerkstelligen. De raad heeft in 2015 aangegeven acht overkoepelende doelstellingen centraal te stellen bij deze transformatie. In het project van transitie naar transformatie wordt er aan de hand van deze doelstellingen gewerkt aan de transformatie van het sociaal domein. Inkomensondersteuning Eind 2015 is het minimabeleid over de periode geëvalueerd en is er besloten over het beleid op het gebied van inkomensondersteuning voor de jaren Een goede inkomensondersteuning bevordert dat inwoners mee kunnen doen in de samenleving. Daarnaast is er een wisselwerking tussen inkomen en gezondheid. Zo kan verslaving leiden tot verlies van werk en/of ontstaan van schulden en werkt voldoende inkomen ondersteunend ten aanzien van bijvoorbeeld gezonde voeding, voldoende beweging en psychisch welbevinden. Beleid Wonen en Zorg Het beleid Maatschappelijke Ondersteuning en Zorg heeft veel raakvlakken met een ander beleidstraject: Wonen en Zorg. Het centrale doel van de Wmo 2015 is dat inwoners zo lang mogelijk in hun eigen leefomgeving kunnen blijven. Een voorwaarde om dit te bereiken is dat ook inwoners met een (toekomstige) beperking, geschikt kunnen wonen. Hier gaat Wonen en Zorg over. Gezien de raakvlakken, liepen de beleidstrajecten parallel aan elkaar en heeft er continue afstemming plaats gevonden tussen de twee trajecten. Om grote overlap te voorkomen, richt Wonen en Zorg zich met name op de ruimtelijke, fysieke beschikbaarheid van geschikte woningen, de woonomgeving en op initiatieven specifiek op het gebied van wonen en zorg. Maatschappelijke Ondersteuning en Zorg richt zich meer op de maatschappelijke ondersteuning die (preventief) aan inwoners met een beperking, mantelzorgers en vrijwilligers in die woningen en woonomgevingen geboden wordt. Beide dossiers dragen er daarmee aan bij dat inwoners met een (toekomstige) beperking zo lang mogelijk zelfstandig kunnen wonen. Milieubeleidsplan Gezondheid wordt beïnvloedt door veel verschillende factoren. Niet alleen leefstijl of sociale omgeving zijn van invloed op de gezondheidstoestand van inwoners, maar ook de fysieke omgeving speelt een belangrijke rol. Bij fysieke omgeving gaat het bijvoorbeeld om milieufactoren zoals lucht- en bodemvervuiling, geur- en geluidshinder, maar ook groen en ruimte. Deze aspecten staan beschreven in het milieubeleid. Hierbij wordt niet alleen gekeken naar het voldoen aan feitelijke normen, maar ook naar de gezondheidsbeleving van inwoners Trends en ontwikkelingen Afname jeugd en toename ouderen Het gaat goed met de gezondheid in Nederland. De levensverwachting is de afgelopen 10 jaar sterk gestegen tot landelijk 79 jaar voor mannen (in Best 80,9 jaar) en 83 jaar voor vrouwen (in Best 83,3 jaar) en behoort daarmee tot de hoogste van de Europese Unie. Omdat de geboortecijfers daarnaast dalen, verandert de getalsmatige verhouding tussen jong en oud. Een samenleving met relatief veel oude mensen met chronische klachten/ziekten is de komende jaren een gegeven. Naar verwachting heeft in 2030 ruim 38% van de inwoners van Best één of meer aandoeningen. Ook het aantal inwoners met dementie neemt door de vergrijzing toe van 376 in 2014 tot Pagina 9 van 38

11 503 in De verwachting is dat het aantal ouderen dat eenzaam is of geconfronteerd wordt met mishandeling ook toeneemt. Het aandeel mensen met een beperking blijft stabiel, ondanks de vergrijzing. Langer thuis Ouderen en inwoners met een beperking blijven langer thuis wonen. Dit komt omdat men minder snel in aanmerking komt voor wonen in een instelling. Maar ook omdat veel mensen dit zelf wensen. Logisch gevolg hiervan is dat meer inwoners met (zwaardere) beperkingen in de wijk wonen en het aantal minder zelfredzamen en verwarde mensen duidelijker zichtbaar wordt in de samenleving. Verwarde mensen zijn niet altijd mensen met psychiatrische problemen. Oorzaken kunnen ook liggen bij dementie of verslaving. Gezonder leven Een aantal trends in leefstijl is niet langer ongunstig. Het aantal volwassen rokers daalt en bij overgewicht lijkt een einde te komen aan de jarenlange ongunstige ontwikkeling. Jongeren zijn minder gaan drinken en roken, maar het aantal jongeren dat extreem veel drinkt is onverminderd hoog, ook in vergelijking tot andere landen. Actief burgerschap De samenleving wordt steeds meer ingericht met het uitgangspunt dat inwoners in staat worden gesteld zo lang en veel mogelijk voor zichzelf en zijn direct naasten te kunnen zorgen op alle levensgebieden. Hierbij wordt gerekend op actief burgerschap. Belangrijk uitgangspunt is dat gezondheid iets van de mensen zelf is. De overheid c.q. de gemeente stimuleert en faciliteert de inwoners hierbij en neemt deze opdracht alleen van inwoners (deels) over in kwetsbare situaties. In de Wmo 2015 is een artikel opgenomen waardoor het mogelijk wordt voor inwoners om de gemeente uit te dagen, wanneer men een goed idee heeft om taken binnen de Wmo beter uit te voeren. Dit heet Right to Challenge. Het biedt kleinschalige, innovatieve initiatieven een echte kans om tot uitvoering te komen. Gezondheid in breed perspectief Gezondheid wordt in toenemende mate gezien als het vermogen van mensen om eigen regie te voeren en zich aan te passen in het licht van de fysieke, mentale en sociale uitdagingen van het leven. Functioneren, veerkracht en zelfregie staan hierbij centraal. Mensen met een ziekte worden aangesproken op hun kracht, hun potentieel. Technologische vernieuwingen Door digitalisering van informatie en daarmee gepaard gaande beschikbaarheid en toegankelijkheid van grote hoeveelheden data, wordt de mogelijkheid geboden informatie te verzamelen over de gezondheidssituatie van burgers zonder ze te belasten met lange vragenlijsten. Keerzijde van de hoeveelheid informatie is dat het voor burgers moeilijker te beoordelen is welke gezondheidsinformatie betrouwbaar is. Via domotica kunnen mensen steeds langer zelfstandig thuis wonen. E-health toepassingen maken een enorme groei door. Contact tussen zorgverlener en zorgvrager vindt in toenemende mate online plaats. Het gaat daarbij niet alleen om het maken van afspraken, maar ook om consulten. GezondheidsApps en (serious) games Pagina 10 van 38

12 worden ingezet om gezond gedrag bij mensen te stimuleren, (mantel)zorgers te ontlasten en/of metingen op afstand te kunnen doen. Het gebruik van (online) zelftesten en zelfmetingen neemt toe. Toegankelijkheid wordt de norm Op 12 april 2016 is het VN verdrag inzake de rechten van personen met handicap door de Eerste Kamer goedgekeurd. Het verdrag geldt voor alle soorten beperkingen: psychisch, fysiek, verstandelijk of zintuigelijk. Het verdrag gaat over gelijke rechten en kansen. Dit betekent dat ook mensen met een beperking op alle levensdomeinen rechten en vrijheden hebben. De verwachting is dat verschillende wetten en regelingen de komende jaren worden gescreend en aangepast op het verdrag. Tijdens de parlementaire behandeling is een eerste belangrijk amendement aangenomen dat regelt dat de Wet gelijke behandeling op grond van handicap en chronische ziekte zodanig wordt aangepast, dat algemene toegankelijkheid de norm wordt, en ontoegankelijkheid de uitzondering. Organisaties en ondernemers moeten stappen zetten om hun gebouwen, diensten, communicatie en informatie toegankelijk te maken. Daarnaast is er een amendement aangenomen dat regelt dat gemeenten periodiek een plan moeten maken waarin zij beschrijven hoe ze uitvoering gaan geven aan het VN-verdrag. Dit moet een integraal plan zijn dat geldt voor het hele sociale domein. Mensen met een beperking en hun organisaties moeten bovendien nauw betrokken worden bij de uitwerking van dit plan Inhoud en reikwijdte Voorafgaand aan het opstellen van dit beleid, heeft de gemeenteraad in een bestuursopdracht de reikwijdte bepaald. Hierin is afgesproken dat deze nota zich, voor wat betreft de Wpg, beperkt tot de taken waarbij de gemeente een zekere mate van beleidsvrijheid heeft. Hierbij gaat het vooral om gezondheidsbevordering (leefstijl en gedrag) van de Bestse bevolking als geheel of specifieke groepen daarbinnen. Voor wat betreft de Wmo, is er in de bestuursopdracht vastgelegd dat in deze nota de nadruk niet ligt op de maatwerkvoorzieningen, maar op de andere beleidsonderdelen die de wet voorschrijft. Door de invoering van de Wmo 2015 zijn, aanvullend op het Wmo beleidsplan , in mei 2012 de Uitgangspunten Begeleiding in de Wmo en in maart 2014 de nota van AWBZ naar Wmo vastgesteld. Daarmee is er actueel beleid beschikbaar op een aantal onderdelen die de Wmo 2015 voorschrijft. Het gaat hier om beleid over het bieden van de maatwerkvoorzieningen huishoudelijke ondersteuning en begeleiding en de integrale toegang. Dit beleid is inmiddels verder uitgewerkt, onder meer in inkooptrajecten en in de Verordening maatschappelijke ondersteuning gemeente Best Dat in deze nota de nadruk niet ligt op de maatwerkvoorzieningen, wil overigens niet zeggen dat de gemeente de komende jaren hier niet op inzet. De nieuwe Wmo is in 2015 ingegaan en door het overgangsrecht is de decentralisatie pas vanaf 2016 voor veel inwoners, zorgaanbieders en de gemeente echt merkbaar. In 2016 worden de eerste cliëntervaringen gemeten, vindt er vanaf het najaar een evaluatie van Wmo begeleiding plaats en wordt bekeken wat de gevolgen zijn van de uitspraken van de Centrale Raad van Beroep over huishoudelijke ondersteuning. Zo nodig wordt het beleid aangepast en wordt de gemeenteraad hierbij betrokken. Zoals aangegeven heeft het beleid Maatschappelijke Ondersteuning en Zorg veel raakvlakken met het beleid dat de afgelopen jaren binnen het sociaal domein ontwikkeld is. Er is hierbij vooral ingezet op een goede voorbereiding van de invoering van de nieuwe wetten, door het inkopen en inrichten van de maatwerkvoorzieningen en de integrale toegang hiertoe. Deze focus was nodig om er voor te zorgen dat inwoners met een hulpvraag vanaf 1 januari 2015 konden rekenen op een goede ondersteuning. De Wmo en de Wpg zijn echter breder dan de nieuwe taken die de gemeente heeft gekregen. Dit beleid richt zich op de onderdelen uit deze wetten die de afgelopen tijd nog minder aandacht hebben gekregen. Pagina 11 van 38

13 3. Participatie Deze beleidsnota is tot stand gekomen door de inbreng van veel organisaties en inwoners. Hiermee wordt voldaan aan het uitdrukkelijke verzoek van de gemeenteraad om het beleid in co-creatie met organisaties en inwoners vorm te geven. Uiteraard startten we daarbij niet vanaf een nulpunt. De gemeente voert frequent onderzoeken uit en ontvangt in haar gebruikelijke contacten, doorlopend informatie, adviezen en signalen vanuit inwoners of organisaties die waardevolle input geven voor het beleid. Om dit beleid te maken is eerst geïnventariseerd over welke informatie de gemeente al beschikt. Ook na vaststelling van deze beleidsnota, blijft participatie belangrijk. Acties worden zoveel mogelijk opgepakt samen met betrokken partners en (vertegenwoordigers van) de doelgroep. Aanvullend op de al beschikbare informatie, heeft er een participatietraject plaats gevonden om de uitgangspuntennotitie en deze beleidsnota te kunnen maken. Dit traject is uitgevoerd aan de hand van een participatieplan dat als bijlage 5 is toegevoegd. In dit plan staat beschreven wie, waarover, wanneer en op welke wijze betrokken is bij het vormgeven van het beleid. In het plan is de participatie voor het beleid Maatschappelijke Ondersteuning en Zorg en voor het beleid Wonen en Zorg gecombineerd. De beleidsdossiers hebben namelijk gedeeltelijk dezelfde participanten. Een integraal participatietraject voorkwam daardoor overvraging van deze participanten en zorgt er voor dat de twee beleidsplannen inhoudelijk zo goed mogelijk op elkaar aansluiten. Er zijn verschillende middelen ingezet om inwoners en organisaties te betrekken bij het opstellen van dit nieuwe beleid, namelijk: Digitale vragenlijsten Er zijn digitale vragenlijsten uitgezet onder Wmo-cliënten met een rolstoel/scootmobiel en/of 80 jaar en ouder. Voor inwoners die de vragenlijst liever niet via internet invulden, was er een papieren vragenlijst beschikbaar; Schriftelijke vragenlijsten Na afloop van een voorlichtingsactiviteit voor ouders in het kader van drugs- en alcoholpreventie op het Heerbeeck College is een korte vragenlijst uitgezet met voornaamste doel om ouders te werven die in fase 2 van het participatietraject mee willen denken. Aansluiten bij reguliere overleggen Voorbeeld hiervan is de werkgroep Laat je niet Flessen. Tijdens één van de vergaderingen is uitgebreid stil gestaan bij trends en ontwikkelingen in het kader van alcoholgebruik door jongeren. Telefonische benadering Het sportaanbod voor ouderen en mensen met een beperking in Best is in kaart gebracht door telefonische benadering van paramedici, sportcentra, zorgorganisaties en sportverenigingen. Bijeenkomsten Er zijn diverse bijeenkomsten georganiseerd om met een aantal participanten een aantal inhoudelijke thema s uit te diepen. In fase 2 is er op 12 mei 2016 een brede bijeenkomst geweest voor inwoners en organisaties waar in diverse workshops acties op alle thema s zijn besproken. Gesprekken Er zijn diverse één-op-één gesprekken gevoerd met participanten over één of meer inhoudelijke thema s. Voor meer informatie over het participatietraject wordt verwezen naar het volledige participatieplan in bijlage 5. Pagina 12 van 38

14 Opbrengst Alle inzet gedurende het participatietraject heeft ertoe geleid dat we een groot aantal participanten konden betrekken bij de beleidsontwikkeling: professionele en vrijwilligersorganisaties, belangenorganisaties en inwoners. De opkomst, het enthousiasme en de betrokkenheid was hoog. Participanten waardeerden de wijze waarop ze mee konden denken en maakten actief gebruik van deze gelegenheid. Alleen al de bijeenkomst op 12 mei werd bezocht door 70 mensen, verspreid over 4 verschillende workshops. Ondanks onder andere oproepen via Facebook, Groeiend Best, persoonlijke uitnodigingen aan inwoners uit de verschillende doelgroepen, bleek het lastig om individuele inwoners te werven om in de vorm van een bijeenkomst mee te denken over het beleid. Dankzij de uitgezette vragenlijsten in het kader van dit beleidstraject en de al beschikbare resultaten uit de periodieke monitors onder inwoners van Best, hebben we naar ons idee toch voldoende input gekregen vanuit de inwoner zelf. In het algemeen is uit het participatietraject naar voren gekomen, dat er in Best al een mooi, breed aanbod beschikbaar is op het gebied van preventie en ondersteuning. Er is een sterke sociale structuur in Best en er zijn veel goede (vrijwilligers)initiatieven. Soms zoveel, dat het moeilijk is de juiste weg te vinden. Dit geldt voor professionals, vrijwilligers maar zeker voor de inwoners zelf. Er is daarom herhaaldelijk de oproep gedaan om niet allerlei nieuwe dingen te gaan organiseren, maar vooral in te zetten op voortzetting van en meer publiciteit over het beschikbare aanbod, bewustwording en verbinding. Ook is vaak naar voren gekomen dat er nog flexibeler ingespeeld moet kunnen worden op de uiteenlopende en vaak ook onverwachte ondersteuningsvragen van inwoners. Participanten wijzen ook op de eigen verantwoordelijkheid van de inwoners zelf om regie op hun eigen leven te houden en zien de rol van de gemeente daarbij vooral ondersteunend en faciliterend. Inwoners weten vaak zelf heel goed wat er nodig is. In die zin zou de gemeente burgerinitiatieven moeten ondersteunen en bemoedigen. Pagina 13 van 38

15 Deel 2. Beleid 2017 t/m Uitgangspunten en doelen 4.1. Uitgangspunten voor beleid Uitgangspunten binnen het sociaal domein Bij al het beleid dat de afgelopen jaren binnen het sociaal domein ontwikkeld is, werken we volgens dezelfde uitgangspunten. Op die manier sluit het beleid dat ontwikkeld is, onder meer op het gebied van Jeugd, Participatie en Wmo, goed op elkaar aan. Een aantal van deze uitgangspunten, die ook voor dit beleid weer relevant zijn, zijn: Eigen verantwoordelijkheid en eigen kracht voorop; Het ondersteunen van inwoners is maatwerk; Inwoners hebben zelf de regie over hun leven; Door preventie wordt erger voorkomen; Algemeen waar dat kan, specifiek waar nodig; Inwoners die graag willen participeren, maar dit niet kunnen op eigen kracht, financieel of anderszins, bijvoorbeeld door een beperking, hebben recht op steun bij het regelen of mogelijk maken van de participatie. De uitgangspunten vormden ook de leidraad bij alle transities die er de afgelopen tijd binnen het sociaal domein hebben plaatsgevonden. De nieuwe wetten zijn nu formeel ingevoerd, maar de werkzaamheden zijn nog niet afgerond. Er wordt uitvoering gegeven aan het in 2014 vastgestelde beleid en de verordeningen, om zo daadwerkelijk een transformatie van het sociaal domein te bewerkstelligen. De raad heeft in 2015 acht overkoepelende doelstellingen centraal gesteld bij deze transformatie. In het project van transitie naar transformatie wordt er aan de hand van deze doelstellingen gewerkt aan de transformatie van het sociaal domein. Ook met de uitvoering van deze beleidsnota wordt er de komende jaren een impuls gegeven aan de transformatie. De transformatie doelstellingen van de raad, vormen ook voor dit beleid daarom een belangrijk uitgangspunt. Het gaat hierbij met name om de doelstellingen die raad verwoord heeft onder 2, 3, 4, 7 en 8: 1. Positie klant is veranderd: klant staat centraal; 2. Meer hulp organiseren door en in de eigen omgeving; 3. Verschuiving van formele naar informele zorg; 4. Inzet van de basisstructuur als 1e schil in de hulpverlening; 5. De veranderende rol van de professional: a. Minder verantwoordelijkheid overnemend van cliënten maar meer ondersteunend naar en appellerend aan hun eigen mogelijkheden en die van hun omgeving/mantelzorgers; b. Meer ruimte voor het nemen van eigen beslissingen en leveren maatwerk; 6. Hulp wordt meer integraal, vanuit de gedachte Eén gezin, één plan ; 7. Innovatie; 8. Preventie. Pagina 14 van 38

16 Positieve gezondheid Door vroegsignalering en betere behandelingsmogelijkheden kunnen we steeds langer met een ziekte leven. Dit zorgt echter ook voor een toenemende druk op de gezondheidszorg. Deze ontwikkeling heeft bijgedragen aan een andere visie op gezondheid, ziekte en zorg. In de nieuwe visie staat gezondheid centraal in plaats van ziekte. Daarbij ligt de focus op het aanpassingsvermogen en de positieve veerkracht, waarmee mensen veranderingen in hun gezondheid kunnen opvangen (van lijden aan naar leiden van een ziekte). Dit nieuwe concept wordt positieve gezondheid genoemd. Mensen beleven hun gezondheid veelal positief als ze kunnen doen wat ze willen doen. Het kunnen doen wat je wilt doen is voor de gezondheidsbeleving belangrijker dan de aan- of afwezigheid van ziekte. De ondersteuning die inwoners via de Wmo ontvangen sluit hierbij aan, omdat deze tot doel heeft dat inwoners ondanks hun beperking zo zelfredzaam mogelijk kunnen functioneren en deel kunnen nemen aan de maatschappij. Steeds vaker is de ondersteuning erop gericht om cliënten te leren of te stimuleren om zo zelfstandig en actief mogelijk te zijn, in plaats van op het overnemen van taken. Door een positieve gezondheidsbeleving, zijn mensen ondanks hun ziekte of beperking, in staat tot goede prestaties op school en het werk, tot zelfredzaamheid en maatschappelijke participatie. Door het concept positieve gezondheid, worden gezondheid en andere maatschappelijke domeinen dus met elkaar verbonden. De Wmo en de Wpg zijn daarbij nog extra met elkaar verbonden, doordat er vanuit beide wettelijke kaders preventieve of gezondheidsbevorderende activiteiten worden uitgevoerd. Positieve gezondheid, en daarmee het integraal benaderen van vraagstukken, is daarom een belangrijk uitgangspunt voor deze beleidsnota Doelen Voor het overzicht wordt het beleid Maatschappelijke ondersteuning & Zorg beschreven aan de hand van drie thema s: Langer thuis in de wijk, Gezond bezig en Samen zorgen voor Best. De inhoud van de thema s is gebaseerd de voorlopige speerpunten die de gemeenteraad op 30 mei 2016 heeft vastgesteld. De thema s staan niet los van elkaar. Zo dragen een goede gezondheid en een goede ondersteuning van vrijwilligers en mantelzorgers er bijvoorbeeld aan bij dat inwoners langer thuis kunnen wonen. In onderstaande doelenboom zijn de doelen van de thema s en de onderlinge verbondenheid weergegeven. Dit vormt de leidraad voor hoofdstuk 5, 6 en 7. Pagina 15 van 38

17 Doelenboom beleid Maatschappelijke Ondersteuning & Zorg 2017 t/m 2020 Pagina 16 van 38

18 5. Langer thuis in de wijk Bij dit thema draait het om de vraag hoe we ervoor kunnen zorgen dat inwoners met een (toekomstige) beperking zo lang en zo zelfstandig mogelijk kunnen blijven wonen en leven in Best. En op een zo prettig mogelijke manier. Dit thema heeft niet alleen betrekking op de inwoners met een beperking zelf, maar ook op de sociale omgeving waar zij deel van uit maken. Langer zelfstandig thuis wonen, is makkelijker als anderen rekening houden met mensen met een beperking en er zo lang mogelijk gebruik gemaakt kan worden van alle voorzieningen die er in Best zijn Een toegankelijke en dementievriendelijke gemeenschap Toegankelijkheid is een voorwaarde voor mensen met een beperking om mee te kunnen doen in de samenleving. Hierbij gaat het niet alleen om de fysieke toegankelijkheid van de woning en de openbare ruimte, dat meegenomen wordt in Wonen en Zorg. Maar ook om de toegankelijkheid van informatie en de sociale toegankelijkheid. Met dit laatste wordt bedoeld dat het voor alle inwoners, organisaties, verenigingen en ondernemers logisch wordt dat er rekening wordt gehouden met mensen met een beperking. Waardoor zij ook zo lang mogelijk gebruik kunnen maken van alle voorzieningen die er in Best zijn. Veel drempels die mensen met een beperking ervaren, ontstaan uit onwetendheid. Zo bleek uit het participatietraject dat veel problemen bij de toegankelijkheid van het winkelgebied voor mensen met een mobiliteitshulpmiddel of een visuele beperking ontstaan, doordat uitstallingen van winkeliers het voetpad blokkeren. Het uitgangspunt van inclusief beleid is dat de samenleving verantwoordelijk is voor een betere participatie. En daar ook de vruchten van plukt. De verwachting is dat de ratificatie van het VN verdrag hier een belangrijke bijdrage aan gaat leveren. Maar de gemeente kan hier ook een belangrijke rol in vervullen. Door zelf bij al het gemeentelijk beleid en de uitvoering daarvan rekening te houden met mensen met een beperking. Maar ook door ander te stimuleren om dit te doen. Dit kan op meerdere manieren en niveaus. Bijvoorbeeld door te stimuleren dat er meer mogelijkheden voor mensen met een beperking komen om uit eten te gaan en dat verenigingen ook open staan voor leden met een beperking. Maar ook door inwoners te stimuleren om een oogje in het zeil te houden als je buurman of buurvrouw wat gaat mankeren. In een toegankelijke gemeenschap kan iedereen meedoen, ongeacht de beperking. Maar speciale aandacht is er voor een dementievriendelijke gemeenschap. Het aantal inwoners met dementie neemt de komende jaren toe. De gemeente heeft in 2014 de intentieverklaring dementievriendelijke gemeente ondertekend. Dit betekent dat de gemeente zich de komende jaren inzet om mogelijkheden te creëren waardoor dementerenden en hun mantelzorgers zo lang mogelijk als volwaardige burgers deel kunnen nemen aan de samenleving. Een dementievriendelijke gemeenschap is een gemeenschap waarin iedereen normaal omgaat met dementie: van bakker, buurman, sportclub tot wijkagent. De gemeente werkt hieraan samen met het platform dementie. Het platform dementie is ontstaan, nadat er gezamenlijk het Alzheimercafé is opgezet. Daarna is er gewerkt aan een goede informatievoorziening, de start van DemenTalent en bewustwording bij winkeliers Wat willen we bereiken? We streven naar een toegankelijke en dementievriendelijke gemeenschap waarin iedereen mee kan doen. Om dit te monitoren hanteren we de volgende indicatoren: Men is tevreden over de toegankelijkheid in Best; Men is tevreden over hoe dementievriendelijk Best is; Het percentage inwoners tussen 18 en 65 jaar in Best dat het eens is met de stelling de mensen in mijn buurt helpen elkaar is hoger dan 75%. Pagina 17 van 38

19 Wat gaan we doen? We hanteren inclusief beleid als uitgangspunt bij al het gemeentelijk beleid en de uitvoering daarvan; We zetten een communicatie- en bewustwordingscampagne op voor een toegankelijke gemeenschap. In de campagne wordt onderscheid gemaakt tussen verschillende doelgroepen zoals inwoners, ondernemers en verenigingen. We verbinden deze actie met de acties uit het beleid Wonen en Zorg op het gebied van toegankelijkheid; We zetten in op signalering van wat er in de wijk leeft. We zorgen dat het voor inwoners duidelijk is waar zij terecht kunnen met vragen of signalen over buurtbewoners waar zij zich zorgen om maken of waar ze iets (meer) voor willen betekenen. We sluiten hierbij zoveel mogelijk aan op wat er al is en de kenmerken van de wijk. Zo wordt er in Speelheide door het project Samen Sterk in Best van de Seniorenraad al hard gewerkt aan een sociale infrastructuur, maar zijn er ook wijken waar er nog minder sociale verbanden zijn. Hierdoor kan de aanpak per wijk verschillen; We maken een uitvoeringsplan waarin beschreven wordt hoe we verder invulling geven aan het VN-verdrag. Dit wordt een integraal plan voor het hele sociaal domein. Inwoners met een beperking en vertegenwoordigers zoals het Gehandicaptenplatform worden hierbij betrokken; Op basis van een behoeftepeiling onder inwoners met (beginnende) dementie of geheugenproblemen en hun mantelzorgers, wordt er gezamenlijk met het platform dementie gewerkt aan nieuwe acties die bijdragen aan een dementievriendelijke gemeenschap; We blijven het Alzheimercafé financieel ondersteunen en maken afspraken met de organisatie van het Alzheimercafé over een verbinding met lokale initiatieven en over signalering van de behoefte bij inwoners met dementie en hun mantelzorgers Prettig ouder worden Een positieve ontwikkeling is dat onze levensverwachting stijgt. Er is ook een toename aan vitale en actieve ouderen, door een verbeterde gezondheidszorg en leefomstandigheden. Maar helaas komt er voor veel ouderen ook een moment waarop zij meer kwetsbaar worden. Zo geeft bijna de helft van de ouderen in Best aan eenzaam te zijn. 7% is zelfs zeer ernstig eenzaam. Ook woont meer dan de helft van de 75+ ers in Nederland alleen. Het CBS schat in dat in 2020 ongeveer 1 miljoen 65+ ers alleen wonen. Eenzaamheid is lastig te bestrijden. Zo wil maar 1% van de ouderen in Best hulp om iets aan de eenzaamheid te doen. Eenzaamheid is iets anders dan een sociaal isolement. Iemand kan omgeven zijn door familie en vrienden en zich toch eenzaam voelen. Bijvoorbeeld door het overlijden van een partner. Eenzaamheid heeft nadelige gevolgen voor de gezondheid. Daarnaast maken mensen die zich eenzaam voelen meer gebruik van voorzieningen. Ook mishandeling is in toenemende mate een probleem onder ouderen. Naar schatting worden jaarlijks ouderen boven de 65 jaar in Nederland mishandeld, bijvoorbeeld door partners, familieleden of zorgverleners. Het kan hierbij gaan om lichamelijke of psychische mishandeling, financiële uitbuiting, verwaarlozing of seksueel misbruik. Ouderenmishandeling komt voor in huiselijke kring, maar ook in de ouderenzorg. Uit een onderzoek van de Seniorenraad onder 80-plussers, blijkt dat er ook in Best ouderen zijn die slachtoffer zijn geweest van ongewenste aanrakingen, situaties waarin druk werd uitgeoefend om papieren te tekenen en bedreiging vanuit de kennissenkring. De rijksoverheid zet al enige jaren in op het thema ouderenmishandeling door voorlichtingscampagnes gericht op ouderen en trainingen voor zorgverleners om signalen te herkennen. Uit het participatietraject blijkt dat ouderenmishandeling een moeilijk zichtbaar probleem is. Er zijn slechts incidenten bekend. Tijdens het participatietraject kwam naar voren dat het belangrijk is dat inwoners zelf de regie houden en zich op tijd gaan voorbereiden op de fase waarin zij ouder en kwetsbaarder worden, zodat zij ook dan nog geschikt kunnen wonen en leven. Het geschikte moment hiervoor is de 3 e levensfase. De periode van grofweg 60 tot 75 jaar waarin de meeste ouderen nog vitaal en actief zijn. Door zich tijdens deze fase bewust en actief voor te bereiden op het ouder worden, kan voorkomen worden dat Pagina 18 van 38

20 men op het moment dat men meer kwetsbaar wordt overvallen wordt door problemen als een niet passende woonsituatie en eenzaamheid. Dit aandachtspunt hangt samen met het in het beleid Wonen en Zorg beschreven belang dat oudere inwoners tijdig noodzakelijke aanpassingen in hun woning aanbrengen Wat willen we bereiken? We streven ernaar een gemeente te zijn waar het prettig ouder worden is. Waar eenzaamheid en ouderenmishandeling zoveel mogelijk worden voorkomen. En waar inwoners zelf de regie houden als ze ouder en meer kwetsbaar worden. Om dit te monitoren hanteren we de volgende indicatoren: Het percentage inwoners van 65 jaar en ouder in Best dat eenzaam is, is lager dan 45%; Het percentage inwoners van 65 jaar en ouder in Best dat minder dan 5 jaar geleden slachtoffer is geweest van huiselijk geweld is 0%; Het percentage inwoners van 65 jaar en ouder in Best dat moeite heeft met het voeren van de regie over het eigen leven is lager dan 15% Wat gaan we doen? We zetten het activerend huisbezoek voort. Hierbij bezoeken door WBO opgeleide vrijwilligers jaarlijks een groep ouderen boven de 75 jaar. Elk jaar worden er hiervoor 1 of meerdere wijken geselecteerd. Doel van het bezoek is om een gesprek te hebben over de situatie van de oudere en een wegwijzer te zijn bij eventuele vragen op het gebied van welzijn, wonen en zorg. De vrijwillige ouderenbezoekers blijven tijdens de huisbezoeken ook alert op signalen van mishandeling; We zetten in op communicatie over en bekendheid van wat er allemaal al is in Best, waar mensen terecht kunnen en wat men (op tijd) zelf kan doen. Hierbij profileren we Bestwijzer als de spil waar alle informatie te verkrijgen is. Tijdens het participatietraject is herhaaldelijk naar voren gekomen dat er in Best al een heel mooi, breed aanbod is. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de vele initiatieven die er zijn voor ouderen en eenzaamheid kunnen verminderen, zoals Avondje Uit, activiteiten van de KBO en de PVGE, persoonlijk vervoer van de Algemene Hulpdienst, de huisbezoeken van De Zonnebloem, mogelijkheden voor dagbesteding etc. Het ontbreekt echter vaak nog aan bekendheid van deze initiatieven bij mensen. Ook zetten we in op bewustwording van inwoners in de derde levensfase, om hen te prikkelen om zich op tijd voor te bereiden op het moment waarop men meer kwetsbaar wordt. Hierbij richten we ons niet alleen op deze jonge ouderen zelf, maar ook op hun eventuele kinderen. Zij kunnen een belangrijke rol vervullen om het onderwerp bespreekbaar te maken bij hun ouders en hebben ook een belang dat hun ouders zo lang mogelijk vitaal en onafhankelijk blijven. Deze actie verbinden we met de actie uit het beleid Wonen en Zorg dat ouderen op tijd noodzakelijke aanpassingen in hun woningen aanbrengen; We faciliteren en ondersteunen bestaande en nieuwe initiatieven in Best die bijdragen aan ontmoeting en/of het verminderen van eenzaamheid. We zetten hierbij in op vrijwilligersinitiatieven en/of algemene voorzieningen die de noodzaak voor maatwerkvoorzieningen kunnen verminderen. We gaan hierbij zoveel mogelijk uit van de eigen kracht van deze initiatieven. We nemen de initiatieven dus niet over, maar ondersteunen ze en helpen ze waar nodig op weg; We onderzoeken in overleg met (vrijwilligers)organisaties in Best de haalbaarheid van een boodschapopstapbus : een bus voor ouderen en of inwoners met een beperking die rijdt op vaste momenten/een vaste route, om onder begeleiding van een vrijwilliger die in de bus meerijdt, boodschappen te gaan doen. Dit kan bijdragen aan een vermindering van eenzaamheid en daarnaast de mantelzorger ontlasten. Het idee van de boodschapopstapbus is tijdens de bijeenkomst op 12 mei naar voren gebracht. Uit overleg met diverse vrijwilligersorganisaties daarna blijkt dat men het een sympathiek idee vindt, maar niet weet of er echt behoefte aan is en gebruik gemaakt van zal worden. Ook omdat de Algemene Hulpdienst al boodschappen doet met mensen. De haalbaarheid en toegevoegde waarde moeten dus nog nader worden bekeken. We onderzoeken de mogelijkheid om in Best een of meerdere Jonge Ouderen Coaches op te leiden. Pagina 19 van 38

21 6. Gezond bezig Een goede gezondheid heeft invloed op het welbevinden van mensen, op het persoonlijk en sociaal functioneren, de thuissituatie, het werk en het deelnemen aan de samenleving. Bij dit thema gaat het om de vraag hoe we ervoor kunnen zorgen dat inwoners zo gezond mogelijk leven en zo min mogelijk ondersteuning nodig hebben. Vertrekpunt hierbij zijn de landelijke speerpunten van beleid in het kader van gezondheidsbevordering. De focus ligt hierbij, in tegenstelling tot de overige thema s, niet zozeer op inwoners met een (toekomstige) beperking, maar op alle inwoners van Best Een gezonde basis voor de jeugd Een lang en gezond leven kan niet vroeg genoeg beginnen. Kinderen hebben alles in zich om goed op te groeien met de juiste hulp en ondersteuning. Gezonde, evenwichtige kinderen zijn in staat om eigen keuzes te maken en om weerstand te bieden aan allerlei verlokkingen. Hierdoor kunnen ze opgroeien tot zelfstandige en betrokken burgers. Gezondheid raakt dus aan de basis van een participatiesamenleving. Het is daarom ook niet voor niets dat de rijksoverheid blijvend wil investeren in leefstijlthema s en vraagt aan gemeenten om hierop in het lokale beleid aan te sluiten Verslavingspreventie Alcohol In de afgelopen acht jaren is er nadrukkelijk ingezet op het terugdringen van alcoholgebruik onder jongeren. De lokale werkgroep Laat je niet Flessen ontplooit diverse activiteiten om schadelijk alcoholgebruik bij jongeren tegen te gaan. De Tent, BestZat en 40 Dagen Zonder Alcohol zijn voorbeelden van activiteiten die onder coördinatie van de werkgroep tot stand zijn gekomen. Ook op het Heerbeeck College worden diverse activiteiten georganiseerd die insteken op het vergroten van de weerbaarheid van jongeren in relatie tot alcoholgebruik, zoals de Challenge-day, De Lente Ontwaakt en gastlessen tijdens de projectweek. In 2014 is het preventie- en handhavingsplan alcohol gemeente Best , inclusief uitvoeringsprogramma, vastgesteld. Hierin ligt de nadruk op preventie en wordt het inzetten van handhaving slechts als sluitstuk toegepast, indien noodzakelijk dan wel op basis van signalen of een concreet verzoek tot handhaving. De gemeente, Koninklijke Horeca Nederland, het Heerbeeckcollege, de politie, horecaondernemers, paracommercie en de alcoholverstrekkende detailhandel hebben gezamenlijk het convenant Alcohol<18 opgesteld. In dit convenant staan afspraken en gedragsregels over het voorkomen van alcoholverstrekking aan minderjarigen. In mei 2015 is het convenant ondertekend door een groot aantal partijen. Het convenant wordt in de tweede helft van 2016 geëvalueerd. De verhoogde inzet op alcoholpreventie lijkt zijn vruchten af te werpen. De leeftijd waarop jongeren starten met alcohol is hoger geworden en ouders worden kritischer. Het binge-drinken (5 of meer glazen alcohol bij één gelegenheid) en comazuipen van jongeren wordt echter niet minder. Drugs De raad heeft, na behandeling van het Integraal Veiligheidsplan De Kempen , verzocht om een lokale uitwerking van het speerpunt drugspreventie onder jongeren. Over het algemeen geldt dat er minder softdrugs wordt gebruikt door jongeren. Er is een toenemend gebruik van de partydrug XTC in de regio en daarbij geldt dat de samenstelling ervan steeds gevaarlijker wordt. Risico s van XTC worden vaak onderschat. In Best zijn er betrekkelijk weinig signalen bekend over drugsgebruik/-overlast onder jongeren. Volgens de professionals in het veld is het een stille verslaving, welke vaak pas op latere leeftijd aan het licht komt in combinatie met andere problemen. Het jongerenwerk is wel bekend met een aantal locaties in Best waar zij Pagina 20 van 38