INLEIDING. 2 Wearables & mobiele apps in de zorg

Transcriptie

1

2 2 Wearables & mobiele apps in de zorg INLEIDING Een op de vier Nederlanders heeft een apparaatje om of bij zich dat bewegingen registreert of lichaamswaardes meet. Dat varieert van een simpele stappenteller tot een slim horloge. Er komen steeds meer apparaatjes op de markt die iemand om zijn pols, op z n kleren of op een andere manier bij zich draagt, die de drager informeren en tegelijk informatie van de drager registreren. Deze zogeheten wearables worden vooral recreatief gebruikt: voor sport, fitness of dieet. Langzamerhand komen er wel steeds meer professionele toepassingen. Met name in de zorg zijn er veel en veelbelovende ontwikkelingen. De slimme en interactieve bandjes, horloges, brillen en zelfs pleisters, lenzen en zalfjes kunnen een wezenlijke bijdrage leveren aan het verbeteren van de zorg. In deze whitepaper verkennen we de ontwikkelingen, drempels en mogelijkheden bij de inzet van wearables en mobiele apps in de zorgsector. De markt voor wearables groeit flink. Die groei is vooral aanbodgedreven: er komen steeds meer soorten en aantallen draagbare apparaatjes op de markt. Anderzijds zijn er met de verfijning van de technologie steeds meer toepassingsmogelijkheden: recreatief maar ook in professionele en wetenschappelijke setting.

3 3 Wearables & mobiele apps in de zorg 75 MILJOEN WEARABLE DEVICES IN 2015 Het Amerikaanse International Data Corporation (IDC) brengt elk kwartaal een Wearable Device Tracker uit. In de uitgave van het tweede kwartaal 2015 staat dat er dit jaar rond de 75 miljoen wearable devices op de markt zullen zijn. In 2019 zal dat aantal ruim verdubbeld zijn. Onderzoeksbureau Gartner voorziet dat consumenten vooral voor een slim horloge zullen kiezen. Volgens Gartner zal de helft van de mensen met een slim polsbandje dit jaar overstappen op een slim horloge. Die voorspelling zal mede bepaald zijn door de introductie van de Apple Watch. Als het gaat om wearables voor met name fitnesstoepassingen staat de Apple Watch halverwege 2015 met stip op twee. IDC meldt dat in het tweede kwartaal van ,6 miljoen van die horloges op de markt zijn gekomen, tegen 4,4 miljoen van marktleider Fitbit. Microsoft presenteerde eind 2014 zijn Microsoft Band en komt (naar verwachting) op 6 oktober 2015 met een nieuwe versie. De watch is vooral een verlengde van de mobiele telefoon. Wearables als de Fitbit en Microsoft Band zijn echte fitness- en health-apparaatjes, die dicht op de huid van de gebruiker bewegingen en lichaamswaardes registreren. VAN BANDJES EN HORLOGES TOT CONTACT- LENZEN, ZALFJES EN DIGITALE PILLEN Het begrip wearables omvat een heel divers landschap aan apparaatjes en toepassingen. Meest gebruikelijk en voorkomend zijn de apparaatjes om de pols: de bands en watches. Dat zijn ook de wearables die vooral in de consumentenmarkt voorkomen. Google staat al een tijdje in de starthouding met de introductie van slimme contactlenzen nadat de bril minder succesvol was dan gedacht. Ook in zorgtoepassingen wordt gebruik gemaakt van bandjes, horloges en mogelijk lenzen, maar op dit terrein gaan de ontwikkelingen verder. Zo zijn er al slimme pleisters, slimme BH s, een tweede huid ( skinlike device ) en zelfs digitale pillen: een patiënt slikt met een pil zowel een werkzaam medicijn als een sensor in. Een greep uit het hedendaagse aanbod aan wearables en hun toepassingen op het gebied van fitness en gezondheid.

4 4 Wearables & mobiele apps in de zorg BANDS & HORLOGES Microsoft Band: (afb 1) Registreert hartslag, telt stappen, meet verbrande calorieën en houdt slaapkwaliteit bij Garmin Vivosmart: Geeft stappen, calorieën, afstand en de tijd weer en meldt inactiviteit Fitbit Charge: Hartslag, stappenteller, calorieteller, afstand- en hoogtemeter Nike Fuelband: Registreert beweging, hoogte, tijd, calorieën Samsung Gear: Registreert hartslag, beperkte fitnessfuncties Apple Watch: (afb 2) Registreert afstand, snelheid, calorieën, hartslag Sony Smartband: Registreert stappen en bewegingen bij slaap, wandelen en rennen ANDERE WEARABLES & SLIMME APPARATEN Scanadu: (afb 3) Meet temperatuur, hartslag en bloeddruk door een apparaat in de vorm van een puck tegen je voorhoofd te plaatsen Google Smart Contact Lenses: Met name gericht op diabeteszorg, registreert glucoseniveau in traanvocht HealthPatch: Pleister die lichaamswaardes meet Digitale BH: De itbra is een slimme BH met sensoren die de borstgezondheid monitoren Digitale pillen: Werkzaam medicijn en sensor in een pil Digitale tweede huid : Een opsmeerbare substantie die hartactiviteit en huidconditie meet 3.

5 5 Wearables & mobiele apps in de zorg REVOLUTIE IN DE ZORGPRAKTIJK De typische fitness- en health-apparaatjes vinden hun weg logischerwijs ook naar zorgtoepassingen. Nog mondjesmaat, maar wel steeds meer en vaker. Je hebt geen enorme fantasie nodig om je voor te stellen dat dit soort apparaten de zorgpraktijk flink kunnen opschudden. Als patiënten en zorgcliënten continu bloeddruk, temperatuur, hartslag meten dan levert dat veel waardevolle informatie op. Het levert de zorgverlener een doorlopend en terugbladerbaar beeld op van de gezondheid. Dat is in potentie een geweldige informatiebron om herstel, ziekteverloop, effect van medicijngebruik of het ontwikkelen van ziektebeelden continu en op afstand te monitoren. Met die gegevens kunnen medicijnen veel gerichter ingezet worden, kunnen nodeloze fysieke afspraken geschrapt worden en kan er aan de andere kant tijdig ingegrepen worden als waardes buiten ingegeven parameters komen. PHILIPS EN LUMC STARTEN BIJ OUDERENZORG Philips en het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) zijn eerder dit jaar een overeenkomst aangegaan om oudere patiënten uit te rusten met draagbare sensoren, zoals slimme pleisters, kleding met ingeweven sensoren en smart watches. Zo willen ze onderzoeken op welke manier wearables bij kunnen dragen aan gezond ouder worden. Door de informatie te verzamelen en te vergelijken met hun feitelijke gezondheidstoestand moeten belangrijke nieuwe inzichten ontstaan over het verband tussen leefstijl en gezondheid bij deze doelgroep. Met de verzamelde gegevens kunnen we naar nieuwe manieren gaan kijken om programma s voor leefstijlverandering te personaliseren en effectiever te maken, aldus een woordvoerder van het LUMC. Zo kunnen mensen uit risicogroepen gerichter worden gestimuleerd om via bewuste keuzes hun leven zodanig aan te passen dat ze gezond blijven, of om de therapietrouw te verbeteren bij mensen die al ziek zijn. Dat kan zorgen voor een vermindering van het aantal ziekenhuisopnames vanwege chronische ziektes.

6 6 Wearables & mobiele apps in de zorg DATA TOEPASBAAR MAKEN De uitdaging zit niet zozeer in de hardware. De apparaatjes zijn er en de kosten voor aanschaf zijn te overzien en zullen bovendien snel dalen. De uitdaging zit vooral in de data die dat oplevert. Het monitoren, analyseren en toepasbaar maken van die continue datastroom van verschillende patiënten en cliënten die misschien ook nog verschillende apparaatjes dragen; dat is de crux. Een huisarts met een praktijk van tweeduizend patiënten kan niet al zijn patiënten continu monitoren. Ook voor een specialist is de datastroom te groot; die zou een dag in de week moeten vrijmaken om alle input door te lopen. Bij dergelijke grote hoeveelheden data denk je eerder aan wetenschappelijk onderzoek. Niet verwonderlijk dat producenten hun slimme wearables ook willen inzetten voor breed onderzoek op het gebied van gezondheid. Samsung startte met de Digital Health Challenge, Apple lanceerde in 2014 zijn Research Kit. STAND-ALONE TOEPASSINGEN INTEGREREN Het gaat erom dat je de verschillende datastromen integreert en behapbaar maakt. Al die slimme apparaten om de pols en in onze broekzak zijn nu nog stand-alone en registreren losse data die iets zeggen over een specifiek onderdeel van de conditie van de drager. Als je die data bij elkaar brengt, kan er een samenhangend en doorlopend beeld van de gezondheid ontstaan. Maak je die geaggregeerde data beschikbaar en toepasbaar voor verplegers, artsen en specialisten dan hebben die een compleet beeld van de patiënt en diens gezondheidsontwikkeling. DATASTROOM IN EEN DASHBOARD Winvision heeft inmiddels een geïntegreerd dashboard ontwikkeld om de datastroom die grote aantallen verschillende wearables produceren, te bundelen en inzichtelijk te maken. In samenwerking met zorginstellingen wordt dat dashboard op maat ingericht: vanuit welke wearables en andere toepassingen is de data afkomstig, welke parameters worden per specialisme, per patiëntgroep of zelfs per patiënt ingesteld, hoe maak je de monitoring, analyse en respons onderdeel van de reguliere zorgprocessen? Met een overzichtelijk dashboard op maat is het niet nodig om alle data continu te volgen. Het dashboard kan bijvoorbeeld zo ingericht worden dat alleen bij uitschieters of onverwachte waardes een signaal afgegeven wordt.

7 7 Wearables & mobiele apps in de zorg KOPPELING MET EPD Het is ook mogelijk om een koppeling te maken met het Elektronisch Patiëntendossier (EPD). Als de gegevens over bloeddruk, temperatuur en hartslag bijvoorbeeld worden gecombineerd met het individuele medicijngebruik van een patiënt, dan kan dat waardevolle informatie opleveren: voor die patiënt in het bijzonder, maar mogelijk ook voor de patiëntgroep in het algemeen die dat medicijn gebruikt. Zo zijn er meer dwarsverbanden te leggen en functionele gegevenscombinaties te maken voor bijvoorbeeld onderzoeksdoeleinden of voor het verbeteren van automatische signalering. MOBIELE APPS OM ZACHTE GEGEVENS TE REGISTREREN Al die bandjes, horloges, sensoren en bijvoorbeeld digitale weegschalen registreren de harde cijfers. Hartslag, beweging, gewichtsontwikkeling, temperatuur en medische gegevens als zuurstofopname en bloedsuikerspiegel kunnen in de meeste gevallen ongemerkt en doorlopend gemeten worden. Maar de gezondheidsbeleving van een cliënt of patiënt is ook een belangrijk gegeven voor een medicus en die laat zich niet automatisch meten. Daarvoor ontwikkelt Winvision mobiele apps. Daarmee kunnen patiënten bijvoorbeeld hun pijnbeleving of benauwdheidsscores (bij COPD) op gezette tijden doorgeven. Een arts of specialist kan dan ook bijhouden wat het effect van bepaalde medicatie is, niet alleen op de fysieke waardes, maar ook op de beleving van de patiënt.

8 8 Wearables & mobiele apps in de zorg WINST VOOR PATIËNT EN ZORGINSTELLING Een huisarts of specialist kan zo dagelijks online zien hoe het met een specifieke patiënt gaat: slaan medicijnen aan, verbetert de zuurstofopname, daalt de bloeddruk, voelt hij of zij zich beter? Komen er alarmerende waardes binnen, dan is er snel een afspraak gemaakt of kan de specialist via beeldbellen bijvoorbeeld direct contact opnemen met die patiënt. Gaat het goed, dan hoeven patiënt en arts geen tijd in te ruimen voor een afspraak. Dat is efficiënt voor de zorginstelling, maar vooral erg prettig voor patiënten. Zeker voor patiënten met chronische aandoeningen als COPD kan een bezoek ingrijpend zijn. Groot voordeel is ook dat een patiënt doorgaans veel meer betrokken is bij zijn gezondheid en herstel. Die ziet ook de gemeten waardes en heeft goed zicht op het verband tussen leefpatroon of eetpatroon en gezondheid. De winst zit dus zeker aan de patiëntenkant. Je kunt ziektes en complicaties beter voorkomen en tijdig ingrijpen. Langdurige zorg kan zo minder belastend zijn, als reguliere controles gewoon thuis kunnen plaatsvinden. Er is ook organisatorische winst voor de zorginstelling, alleen al omdat het aantal fysieke afspraken verminderd kan worden, maar ook omdat veel gerichter kan worden behandeld; er is veel meer zicht op het directe effect van behandelingen of niet-behandelingen. Dat kan ook leiden tot maatschappelijke winst. Het is voor te stellen dat meer effectiviteit en meer efficiency tot lagere overall zorgkosten kunnen leiden. Bovendien zouden patiënten dankzij wearables en mobiele apps langer zelfstandig thuis kunnen blijven wonen. Als het gaat om het inzetten van wearables en mobiele apps in de zorg, is het belangrijk dat er verder gekeken wordt dan alleen naar het binnenhalen van data. Er is pas echt toegevoegde waarde als je alle losse gegevens die de slimme horloges, lenzen, sensoren en polsbandjes verzamelen, kunt samenvoegen in een totaalbeeld en beschikbaar en vooral behapbaar kunt maken voor de zorgverlener. Lukt dat, dan worden zorgverlener en patiënt daar beter van. Meer weten over wearables in de zorg? Winvision heeft een heldere visie op technologie in de zorg en werkt met zorginstellingen samen aan de inzet van wearables en mobiele apps. Wilt u meer weten, neem dan contact met ons op. Winvision Marconibaan MS Nieuwegein info@winvision.nl